Αρχιμανδρίτου π. Μιλτιάδου ΜίτσελλΘεολόγου – Ιεροκήρυκος Ιεράς Μητροπόλεως Καρπάθου & Κάσου,
Εφημερίου Ι.Ν. Μεταμ. Του Σωτήρος Όθους
Στην θεολογική γλώσσα, με τον όρο «αυτεξούσιο», ορίζεται η ιδιότητα που χάρισε στον άνθρωπο ο Θεός, δια της οποίας ο ίδιος, δύναται να αποφασίζει και να καθορίζει μόνος του τον δρόμο που θα ακολουθήσει στα ποικίλα διλλήματα που θέτει η ζωή. Να αποφασίζει για το μέλλον του, την ηθική υπόστασή του, την διαπαιδαγώγηση των παιδιών του, και όλα τα συναφή διλήμματα που απασχολούν κάθε άνθρωπο. Οπότε ο Θεός δεν ευθύνεται για τους πολέμους, τους λιμούς, την παιδική θνησιμότητα, τις ασθένειες, τον πόνο και την δυστυχία που βιώνει ο άνθρωπος, αλλά όλη αυτή η θλίψη είναι αποτέλεσμα των επιλογών του ανθρώπου, στα πλαίσια της ελεύθερης βούλησης που ο Θεός από φιλανθρωπία του χάρισε. «Σαν Θεός της Αγάπης, δεν μπορεί ο Θεός να εξαλείψει την δυστυχία από τον κόσμο;», διατείνεται ο σύγχρονος επιπόλαιος φιλόσοφος. Ο Θεός δεν αγαπά απλώς, είναι ο ίδιος Αγάπη. Και έκφραση αυτής της απόλυτης αγάπης, ήταν η απόφασή Του να αποστείλει Τον Υιό του Τον μονογενή να σταυρωθή, «ίνα πας ο πιστεύων είς Αυτόν μη απόλητται, αλλ’ έχει ζωήν αιώνιον»(1). Αλλά είναι και Δίκαιος, και επειδή οι ιδιότητες Του Θεού σαφώς δεν αλληλοαναιρούνται, δεν επεμβαίνει για να αποκαταστήσει το κακό στον κόσμο, που υφίσταται ως «μεταπτωτική» κατάσταση.
Για τον χριστιανό ο πόνος και οι δοκιμασίες, πρέπει να θεωρούνται ως επίσκεψη Του Θεού. Ο Θεός δεν μας έταξε ότι αν Τον ακολουθήσουμε, η ζωή μας θα είναι ανέφελη, ροδόσπαρτη και χωρίς προβλήματα. Αντιθέτως μας προειδοποίησε: «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμο»(2), και αλλού πάλι «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν, και αράτω τον Σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι»(3). Η υπομονή στις θλίψεις είναι αυτή που θα μας εξασφαλίσει τον Παράδεισο. Και η στέρηση των υλικών αγαθών, βοηθά τον άνθρωπο να εστιάσει την προσπάθειά του στην κατά Θεόν καλλιέργεια της ψυχής, και την απόκτηση των αρετών. Ο Ιώβ όπως μας πληροφορεί η Παλαιά Διαθήκη, ήταν ο πιο ευλογημένος άνθρωπος. Πλούτη, πολυμελής οικογένεια, κοπάδια, δούλοι, και όμως σε μία ημέρα έχασε τα πάντα. Και η γυναίκα του τον προτρέπει να βλασφημήσει τον Θεό για το κακό που τους βρήκε. Ο Ιώβ όχι μόνο δεν βλασφημεί, αλλά τον δοξολογεί με τα λόγια: «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον, από του νυν και έως του αιώνος», τα οποία ψάλλουμε και σήμερα, μετά την οπισθάμβωνο ευχή, στο τέλος κάθε Θείας Λειτουργίας.
Αποτελεί γεγονός αναμφισβήτητο, πως ο σύγχρονος άνθρωπος έχει συνηθίσει στην καλοζωϊα και την υλική ευδαιμονία. Ο Θεός τού είναι περιττός, δεν τον έχει ανάγκη, και Τον εξορίζει από την ζωή του αρκούμενος στην σιγουριά που του παρέχει η αποθησαύριση υλικών αγαθών. Όμως ο παράδεισος δεν χαρίζεται, αλλά «κερδίζεται». Και αυτό μας διδάσκει το Ευαγγέλιο, στην γνωστή ευαγγελική περικοπή, όπου ένας καλοπροαίρετος μεν αλλά πλούσιος δε άνθρωπος, πλησιάζει Τον Κύριο και Του απευθύνει το διαχρονικό ερώτημα: «Τι γαρ ποιήσας ζωήν αιώνιον κληρονομήσω;»(4). Δηλαδή, τι πρέπει να κάνω Κύριε, για να κερδίσω την αιώνιο ζωή; O Χριστός τον προτρέπει να τηρεί τις 10 εντολές, για να λάβει την απάντηση: «Ταύτα πάντα εφυλαξάμην εκ νεότητός μου», δηλαδή πώς τις 10 εντολές τις τηρώ από την νεανική μου ηλικία. Τι άλλο πρέπει να κάνω για να εισέλθω στην βασιλεία των ουρανών; Και λαμβάνει από τον Χριστό, ίσως την πιο δύσκολη στην εφαρμογή της, απάντηση: Πήγαινε πούλησε τα υπάρχοντά σου, δώσε τα χρήματα στους φτωχούς και (χωρίς εξαρτήσεις υλικές) ακολούθησέ με.
«Ελυπήθη σφόδρα…». Λυπήθηκε πολύ ο άνθρωπος εκείνος, διότι ήταν πλούσιος, και φυσικά δεν επροτίθετο να στερηθεί την περιουσία του, τα χρήματά του, που ήταν μια απτή και εμφανής εγγύηση για ένα μέλλον γεμάτο καλοπέραση, και να τα θυσιάσει για μια αβέβαιη προοπτική αιωνιότητας. Και ο Καρδιογνώστης Κύριος του απαντά με την γνωστή παρομοίωση-διαπίστωση: «Ευκοπότερον γαρ έστι κάμηλον δια τρυμαλιάς ραφίδος εισελθείν, ή πλούσιον είς την βασιλείαν των Ουρανών»(5). Δηλαδή είναι ευκολότερο να περάσει χοντρό σχοινί από την μύτη μιας βελόνας, από το να μπεί πλούσιος στην βασιλεία των Ουρανών.
Τα πλούτη έδιναν στον πλούσιο εκείνο την αίσθηση της σιγουριάς, ένιωθε ασφαλής, αφού η ευτυχία του εξαρτιόταν από υλικά αγαθά, και όχι από την πηγή της μόνης αληθινής χαράς, Τον Ιησού Χριστό. Πώς θα ζούσε; τι θα έτρωγε; Εχέγγυο κοσμικής ευδαιμονίας και καλοπέρασης ο πλούτος. Τα χρήματα καλύπτουν εφήμερες ανάγκες, δουλοποιώντας τον άνθρωπο. Αποδέσμευση από τα υλικά αγαθά, σημαίνει αληθινή ελευθερία. Ο πλούτος είναι δουλεία. Η ύλη δημιουργεί στον άνθρωπο μια ψευδαίσθηση αυτάρκειας, στην οποία δεν χωρά ο Θεός.
Η αιώνιος ζωή απαιτεί θυσίες, αυταπάρνηση. Δεν συνδυάζεται η κοσμικότητα με την πνευματικότητα. «Ου δύνασθαι Θεω δουλεύειν και Μαμωνά …»(6), μας συμβουλεύει φιλόστοργα ο Χριστός. Και ο άνθρωπος της εποχής μας, και κάθε εποχής δεν έχει κατανοήσει πως μόνο ο Χριστός, μπορεί να γεμίσει την καρδιά του με αισιοδοξία, και αληθινή, μόνιμη χαρά, ατελεύτητη. Αν δεν το πιστέψει, αν δεν το εφαρμόσει ανοίγοντας απλά την πόρτα της καρδιάς του στον Χριστό, όπως και οι μυριάδες των Αγίων της πίστεώς μας, ο παράδεισος θα είναι ένα όνειρο απατηλό, θα παραμείνει ουτοπία.
«Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι, καγώ αναπαύσω υμάς»(7). Όλα όσα αγχώνουν και βασανίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο, οι βιωτικές μέριμνες, η αγωνία για το μέλλον, ακόμα και αυτό το γεγονός του θανάτου, στην Ορθόδοξη πνευματική ζωή αποκτούν άλλη διάσταση. Ο θάνατος καταργήθηκε με την Ανάσταση του Χριστού, και πλημμύρισε ελπίδα και αιωνιότητα ο άνθρωπος. Η αγωνία για το μέλλον, αντικαταστήθηκε από την εμπιστοσύνη στο φιλάνθρωπο θέλημα του Θεού, και έτσι η παρούσα ζωή γίνεται πρόγευση του Παραδείσου. Θυσιάζοντας τόσα λίγα, αποκτά το πάν.
Γι’ αυτό αδελφοί μου, ας σταθμίσουμε τι έχει πραγματική αξία στην ζωή μας. Τα υλικά αγαθά, που είναι πρόσκαιρα, έχουν «ημερομηνία λήξεως» και σίγουρα δεν θα μας ακολουθήσουν στην μετά θάνατον ζωή, ή η φροντίδα της αθάνατης ψυχής μας και η απόκτηση των αρετών, που και την αιώνιο ζωή θα μας κληροδοτήσει, αλλά και την παρούσα θα γεμίσει με χαρά, και ισορροπία;
Για τον χριστιανό ο πόνος και οι δοκιμασίες, πρέπει να θεωρούνται ως επίσκεψη Του Θεού. Ο Θεός δεν μας έταξε ότι αν Τον ακολουθήσουμε, η ζωή μας θα είναι ανέφελη, ροδόσπαρτη και χωρίς προβλήματα. Αντιθέτως μας προειδοποίησε: «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμο»(2), και αλλού πάλι «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν, και αράτω τον Σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι»(3). Η υπομονή στις θλίψεις είναι αυτή που θα μας εξασφαλίσει τον Παράδεισο. Και η στέρηση των υλικών αγαθών, βοηθά τον άνθρωπο να εστιάσει την προσπάθειά του στην κατά Θεόν καλλιέργεια της ψυχής, και την απόκτηση των αρετών. Ο Ιώβ όπως μας πληροφορεί η Παλαιά Διαθήκη, ήταν ο πιο ευλογημένος άνθρωπος. Πλούτη, πολυμελής οικογένεια, κοπάδια, δούλοι, και όμως σε μία ημέρα έχασε τα πάντα. Και η γυναίκα του τον προτρέπει να βλασφημήσει τον Θεό για το κακό που τους βρήκε. Ο Ιώβ όχι μόνο δεν βλασφημεί, αλλά τον δοξολογεί με τα λόγια: «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον, από του νυν και έως του αιώνος», τα οποία ψάλλουμε και σήμερα, μετά την οπισθάμβωνο ευχή, στο τέλος κάθε Θείας Λειτουργίας.
Αποτελεί γεγονός αναμφισβήτητο, πως ο σύγχρονος άνθρωπος έχει συνηθίσει στην καλοζωϊα και την υλική ευδαιμονία. Ο Θεός τού είναι περιττός, δεν τον έχει ανάγκη, και Τον εξορίζει από την ζωή του αρκούμενος στην σιγουριά που του παρέχει η αποθησαύριση υλικών αγαθών. Όμως ο παράδεισος δεν χαρίζεται, αλλά «κερδίζεται». Και αυτό μας διδάσκει το Ευαγγέλιο, στην γνωστή ευαγγελική περικοπή, όπου ένας καλοπροαίρετος μεν αλλά πλούσιος δε άνθρωπος, πλησιάζει Τον Κύριο και Του απευθύνει το διαχρονικό ερώτημα: «Τι γαρ ποιήσας ζωήν αιώνιον κληρονομήσω;»(4). Δηλαδή, τι πρέπει να κάνω Κύριε, για να κερδίσω την αιώνιο ζωή; O Χριστός τον προτρέπει να τηρεί τις 10 εντολές, για να λάβει την απάντηση: «Ταύτα πάντα εφυλαξάμην εκ νεότητός μου», δηλαδή πώς τις 10 εντολές τις τηρώ από την νεανική μου ηλικία. Τι άλλο πρέπει να κάνω για να εισέλθω στην βασιλεία των ουρανών; Και λαμβάνει από τον Χριστό, ίσως την πιο δύσκολη στην εφαρμογή της, απάντηση: Πήγαινε πούλησε τα υπάρχοντά σου, δώσε τα χρήματα στους φτωχούς και (χωρίς εξαρτήσεις υλικές) ακολούθησέ με.
«Ελυπήθη σφόδρα…». Λυπήθηκε πολύ ο άνθρωπος εκείνος, διότι ήταν πλούσιος, και φυσικά δεν επροτίθετο να στερηθεί την περιουσία του, τα χρήματά του, που ήταν μια απτή και εμφανής εγγύηση για ένα μέλλον γεμάτο καλοπέραση, και να τα θυσιάσει για μια αβέβαιη προοπτική αιωνιότητας. Και ο Καρδιογνώστης Κύριος του απαντά με την γνωστή παρομοίωση-διαπίστωση: «Ευκοπότερον γαρ έστι κάμηλον δια τρυμαλιάς ραφίδος εισελθείν, ή πλούσιον είς την βασιλείαν των Ουρανών»(5). Δηλαδή είναι ευκολότερο να περάσει χοντρό σχοινί από την μύτη μιας βελόνας, από το να μπεί πλούσιος στην βασιλεία των Ουρανών.
Τα πλούτη έδιναν στον πλούσιο εκείνο την αίσθηση της σιγουριάς, ένιωθε ασφαλής, αφού η ευτυχία του εξαρτιόταν από υλικά αγαθά, και όχι από την πηγή της μόνης αληθινής χαράς, Τον Ιησού Χριστό. Πώς θα ζούσε; τι θα έτρωγε; Εχέγγυο κοσμικής ευδαιμονίας και καλοπέρασης ο πλούτος. Τα χρήματα καλύπτουν εφήμερες ανάγκες, δουλοποιώντας τον άνθρωπο. Αποδέσμευση από τα υλικά αγαθά, σημαίνει αληθινή ελευθερία. Ο πλούτος είναι δουλεία. Η ύλη δημιουργεί στον άνθρωπο μια ψευδαίσθηση αυτάρκειας, στην οποία δεν χωρά ο Θεός.
Η αιώνιος ζωή απαιτεί θυσίες, αυταπάρνηση. Δεν συνδυάζεται η κοσμικότητα με την πνευματικότητα. «Ου δύνασθαι Θεω δουλεύειν και Μαμωνά …»(6), μας συμβουλεύει φιλόστοργα ο Χριστός. Και ο άνθρωπος της εποχής μας, και κάθε εποχής δεν έχει κατανοήσει πως μόνο ο Χριστός, μπορεί να γεμίσει την καρδιά του με αισιοδοξία, και αληθινή, μόνιμη χαρά, ατελεύτητη. Αν δεν το πιστέψει, αν δεν το εφαρμόσει ανοίγοντας απλά την πόρτα της καρδιάς του στον Χριστό, όπως και οι μυριάδες των Αγίων της πίστεώς μας, ο παράδεισος θα είναι ένα όνειρο απατηλό, θα παραμείνει ουτοπία.
«Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι, καγώ αναπαύσω υμάς»(7). Όλα όσα αγχώνουν και βασανίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο, οι βιωτικές μέριμνες, η αγωνία για το μέλλον, ακόμα και αυτό το γεγονός του θανάτου, στην Ορθόδοξη πνευματική ζωή αποκτούν άλλη διάσταση. Ο θάνατος καταργήθηκε με την Ανάσταση του Χριστού, και πλημμύρισε ελπίδα και αιωνιότητα ο άνθρωπος. Η αγωνία για το μέλλον, αντικαταστήθηκε από την εμπιστοσύνη στο φιλάνθρωπο θέλημα του Θεού, και έτσι η παρούσα ζωή γίνεται πρόγευση του Παραδείσου. Θυσιάζοντας τόσα λίγα, αποκτά το πάν.
Γι’ αυτό αδελφοί μου, ας σταθμίσουμε τι έχει πραγματική αξία στην ζωή μας. Τα υλικά αγαθά, που είναι πρόσκαιρα, έχουν «ημερομηνία λήξεως» και σίγουρα δεν θα μας ακολουθήσουν στην μετά θάνατον ζωή, ή η φροντίδα της αθάνατης ψυχής μας και η απόκτηση των αρετών, που και την αιώνιο ζωή θα μας κληροδοτήσει, αλλά και την παρούσα θα γεμίσει με χαρά, και ισορροπία;
Σημειώσεις
1. Ιωάν. κεφ. γ’, στίχ. 16.
2. Ιωάν. κεφ. στ’, στίχ. 33.
3. Μάρκ. κεφ. η’, στίχ. 34.
4. Λουκ. κεφ. ιη’,στίχ. 18
5. Λουκ. κεφ. ιη’, στίχ 25
6. Ματθ. κεφ. στ’, στίχ 24
7. Ματθ. κεφ ια’, στίχ 28
πηγή
1. Ιωάν. κεφ. γ’, στίχ. 16.
2. Ιωάν. κεφ. στ’, στίχ. 33.
3. Μάρκ. κεφ. η’, στίχ. 34.
4. Λουκ. κεφ. ιη’,στίχ. 18
5. Λουκ. κεφ. ιη’, στίχ 25
6. Ματθ. κεφ. στ’, στίχ 24
7. Ματθ. κεφ ια’, στίχ 28
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά