του Οσίου Αμμωνά
Αγαπητοί αδελφοί, ας κλάψουμε θερμά ενώπιον του Θεού, μήπως η αγάπη Του μας χαρίσει την θεία δύναμη, η οποία θα μας περιφρουρεί, έως ότου νικήσουμε τους πονηρούς δαίμονες πού συναντούμε ενώπιόν μας και με τους οποίους συνεργασθήκαμε στο παρελθόν.
Ας αγαπήσουμε την ειρήνη με όλους, μικρούς και μεγάλους. Αυτή η ειρήνη θα μας προφυλάξει από το μίσος, μόλις τούτο μας επιτεθεί.
Όποιος ασθένησε, αυτός γνώρισε την αξία της υγείας.
Όποιος στεφανώνεται, δοξάζεται γιατί νίκησε τους εχθρούς του βασιλέως του.
Υπάρχουν πάθη, υπάρχουν και αρετές. Εάν αμελούμε, θα φανούμε σαν προδότες.
Μετά την θεία χάρη η ανδρεία βοηθεί την ψυχή στον αγώνα της, ενώ η ακηδία συμμαχεί με την αμαρτία...
Όσοι θέλουν ν' αποκτήσουν τις αρετές, δεν ολιγοψυχούν στις πτώσεις, αλλά συνεχίζουν τον αγώνα με ζήλο.
Οι αρετές αποκτώνται με σωματικούς κόπους, πού γίνονται με σύνεση.
Τα πάθη γεννούν τις αμαρτίες με την αμέλεια.
Όσοι αγωνίζονται συνετά, περιτειχίζονται με την αποφυγή της κατακρίσεις του πλησίον. Όσοι όμως κατακρίνουν, καταστρέφουν ασυλλόγιστα το τείχος αυτό.
Ο έλεγχος στην γλώσσα φανερώνει τον αγωνιστή, ενώ η φλυαρία φανερώνει έλλειψη αρετής.
Η συνετή ελεημοσύνη γεννά το προορατικό χάρισμα και οδηγεί στην αγάπη, ενώ η ανελεημοσύνη φανερώνει έλλειψη αρετής.
Η αγαθοσύνη γεννά την αγνεία, ενώ οι περισπασμοί γεννούν τα πάθη.
Η σκληροκαρδία γεννά την οργή.
Η ψυχή ασκείται με την αποφυγή των περισπασμών, ενώ το σώμα ασκείται με την στέρηση.
Καταστροφή της ψυχής είναι η αγάπη των περισπασμών, ενώ διόρθωσίς της η συνετή ησυχία.
Ο πολύς ύπνος εξάπτει τα σωματικά πάθη, ενώ η μετρημένη αγρυπνία σώζει την ψυχή.
Ο πολύς ύπνος παχύνει την καρδιά, ενώ η συνετή αγρυπνία την λεπτύνει.
Ο πολύς ύπνος σκοτίζει την ψυχή, ενώ η μετρημένη αγρυπνία την φωτίζει.
Είναι καλύτερο να κοιμάσαι με σιωπή καί τάξη, παρά να αγρυπνείς με φλυαρίες.
Το πένθος απομακρύνει ήρεμα όλα τα πάθη.
Η προσοχή στο να μη πληγώσεις την συνείδηση του πλησίον, γεννά την ταπεινοφροσύνη.
Η δόξα των ανθρώπων γεννά σιγά - σιγά την υπερηφάνεια και η επιθυμία των συναναστροφών εμποδίζει την αυτογνωσία.
Η εγκράτεια στην τροφή ταπεινώνει τα πάθη, ενώ η επιθυμία των φαγητών εύκολα τα διεγείρει.
Ο στολισμός του σώματος είναι καταστροφή της ψυχής, ενώ η επιμέλεια του με φόβο Θεού είναι ωφέλιμη.
Η προσοχή στα λόγια του Θεού γεννά στην ψυχή τον θείο φόβο, ενώ η περιφρόνησις της φωνής της συνειδήσεως διώχνει μακρυά από την καρδιά τις αρετές.
Η αγάπη προς τον Θεό ελευθερώνει την ψυχή, ενώ η έλλειψις θείου φόβου την υποδουλώνει.
Η προσοχή στα λόγια και η συνετή σιωπή υψώνει τον νου προς τον Θεό, ενώ η πολυλογία γεννά την ακηδία και την μανία.
Η θυσία του θελήματός σου χάριν του πλησίον σημαίνει ότι ο νους σου γνωρίζει τις αρετές, ενώ η επιμονή σ’ αυτό κατά του πλησίον σημαίνει ότι τις αγνοεί.
Η μελέτη που γίνεται με φόβο Θεού προφυλάσσει την ψυχή από τα πάθη, ενώ τα κοσμικά λόγια την σκοτίζουν από το φως των αρετών.
Η προσκόλλησις στα υλικά ταράσσει τον νου και την καρδιά, ενώ η περιφρόνησίς τους ανακαινίζει καί τον νου και την καρδιά.
Η απόκρυψις των κακών λογισμών φανερώνει ότι επιδιώκεις την τιμή του κόσμου και την μάταιη δόξα του, ενώ η πρόθυμη εξομολόγησίς των στους πνευματικούς πατέρες τους απομακρύνει.
Σέ σπίτι χωρίς πόρτα και παράθυρο, μπαίνει όποιο ερπετό θέλει. Έτσι μοιάζει εκείνος πού κοπιάζει, αλλά δεν ασφαλίζει τους κόπους του.
Όπως η σκουριά κατατρώγει το σίδερο, έτσι καί η τιμή των ανθρώπων φθείρει την ψυχή πού θα την αποδεχθεί.
Πρώτη από όλες τις αρετές είναι η ταπεινοφροσύνη, ενώ πρώτη από όλες τις κακίες είναι η γαστριμαργία.
Αποκορύφωμα των αρετών είναι η αγάπη, ενώ αποκορύφωμα των κακιών είναι η αυτοδικαίωσις.
Όπως το σκουλήκι κατατρώγει και αφανίζει το ξύλο, έτσι και η κακία σκοτίζει την ψυχή από το φως των αρετών.
Η τελεία παράδοσις της ψυχής στα χέρια του Θεού προξενεί την ατάραχη υπομονή των ύβρεων και προφυλάσσει τα δάκρυα από την φθορά των ανθρωπίνων τιμών.
Η έλλειψις της αυτομεμψίας μας κάνει να μην έχουμε υπομονή την ώρα της οργής.
Η απασχόλησις του νου με κοσμικούς λογισμούς ταράζει την καρδιά και προξενεί ντροπή την ώρα της προσευχής, γιατί λείπει η παρρησία.
Η αγάπη των κοσμικών υποθέσεων σκοτίζει την ψυχή, ενώ η τελεία περιφρόνησίς των την φωτίζει.
Η αγάπη των κόπων φανερώνει μίσος προς τα πάθη, ενώ η οκνηρία εύκολα τα προκαλεί.
Μη προσκολληθείς σε κανένα τρόπο ζωής ή συνήθεια και ο λογισμός σου θα ηρεμήσει.
Μη στηρίζεσαι στις δικές σου δυνάμεις και θα έχεις σύμμαχο την θεία χάρη.
Μην εχθρεύεσαι κανένα, για να είναι η προσευχή σου ευπρόσδεκτη.
Να είσαι ειρηνικός με όλους, για να έχεις παρρησία στην προσευχή.
Φύλαγε τα μάτια σου και η καρδιά σον δεν θα στραφεί στα πονηρά.
Όποιος παρατηρεί οτιδήποτε ηδονικά, μοιχεύει.
Μη θελήσεις ν' ακούσεις κακό γι' αυτόν πού σε λύπησε, για να μη τον εκδικηθείς μέσα στην καρδιά σου.
Φύλαγε την ακοή σου, για να μη γεμίσεις με ταραχή την καρδιά σου.
Να εργάζεσαι το εργόχειρό σου, για να μπορείς να ελεείς τους φτωχούς.
Η αργία είναι καταστροφή και θάνατος της ψυχής.
Η αδιάλειπτη προσευχή ελευθερώνει, ενώ η αμέλεια που παρατείνεται, προξενεί την λήθη.
Όποιος περιμένει σύντομο θάνατο, δεν θα πέσει σε πολλές αμαρτίες, ενώ όποιος περιμένει μακροζωία, θα πέσει.
Ο Θεός φροντίζει να εξαγνίσει από κάθε αμαρτία αυτόν πού προετοιμάζεται ν' απολογηθεί για όλα τα έργα του, ενώ εκείνος πού αδιαφορεί καί λέει ότι θα προφθάσει να ετοιμασθεί, ζει με τις αμαρτίες του.
Πριν από κάθε έργο σου να σκέπτεσαι καθημερινά που βρίσκεσαι και πού πρόκειται να πάς μετά τον θάνατο. Έτσι δεν θα αμελήσεις για την ψυχή σου καμιά ημέρα.
Να σκέπτεσαι την δόξα πού απέκτησαν όλοι οι άγιοι, καί ο ζήλος τους σιγά - σιγά θα σε ελκύσει.
Να σκέπτεσαι επίσης την καταισχύνη πού δοκίμασαν οι αμαρτωλοί και θα προφυλαχθείς από τα πονηρά τους έργα.
Να συμβουλεύεσαι πάντοτε τους πνευματικούς σου πατέρες και θα έχεις ανάπαυση σε όλη σου την ζωή.
"Εάν καταλάβεις ότι ο αδελφός είναι λυπημένος μαζί σου, πρόσεξε να μη τον περιφρονήσεις, αλλά βάλε του μετάνοια με ικετευτική φωνή, μέχρις ότου τον καθησυχάσεις .
Πρόσεχε να μην είσαι σκληρόκαρδος στις σχέσεις με τον αδελφό σου, διότι όλους μας πολεμά η έχθρα.
Εάν συγκατοικείς με αδελφούς, μη τους διατάζεις τίποτε, αλλά κακοπάθησε μαζί τους, για να μη χάσεις τον μισθό σου.
Εάν οι δαίμονες σε κάνουν ν' ανησυχείς για τροφές και σκεπάσματα, και σου προβάλλουν την ντροπή πού έχει η μεγάλη φτώχεια, μη τους δώσεις καμμιά απάντηση, αλλά παραδόσου ολόψυχα στον Θεό και θα έχεις ανάπαυση.
Πρόσεχε μην αμελής τις ακολουθίες, γιατί αυτές φωτίζουν την ψυχή.
Εάν έκανες καλές πράξεις, μη καυχιέσαι γι' αυτές. Εάν πάλι έκανες πολλές αμαρτίες, μη λυπηθείς υπερβολικά, άλλα φύλαγε την ψυχή σου για να μη ξαναπέσεις. Εάν συμπεριφέρεσαι μ' αυτόν τον συνετό τρόπο, θα σωθείς από την υπερηφάνεια.
Εάν η πορνεία σε ενοχλεί, να ταλαιπωρείς πάντοτε το σώμα σου με ταπείνωση ενώπιον του Θεού και να μην αφήνεις την καρδιά σου να πιστέψει ότι συγχωρήθηκαν οι αμαρτίες σου. Έτσι θα ησυχάσεις.
Εάν η γαστριμαργία σε πολεμά με την επιθυμία φαγητών, σκέψου την δυσωδία, στην οποία καταλήγουν. "Έτσι θα ησυχάσεις.
Εάν η καταλαλιά εναντίον του αδελφού σου σε πολεμά, σκέψου ότι θα λυπηθεί εάν το μάθει, και θα ντρέπεσαι να τον συναντήσεις. Έτσι θα ησυχάσεις.
Εάν η υπερηφάνεια σε κυριεύει, σκέψου ότι σου σκορπίζει όλους τους κόπους σου και ότι δεν υπάρχει μετάνοια, για όσους υπακούουν σ' αυτή. Έτσι θα ησυχάσεις.
Εάν η περιφρόνησις του πλησίον πολεμά την καρδιά σου, σκέψου ότι γι' αυτήν ο Θεός θα σε παραδώσει στους εχθρούς σου. Έτσι θα ησυχάσεις.
Εάν το κάλλος του σώματος ελκύει την καρδιά σου, σκέψου την δυσωδία του όταν νεκρωθεί. Έτσι θα ησυχάσεις.
Εάν η ηδονή των γυναικών, σαν πολύ ευχάριστη, σε πολεμά, σκέψου που βρίσκονται όσες πέθαναν. Έτσι θα ησυχάσεις.
Ο διακριτικός άνθρωπος, αφού συγκεντρώσει και εκτιμήσει όλα αυτά, προσπαθεί να κατορθώσει τα ωφέλιμα και να αποφύγει τα βλαβερά. Είναι όμως αδύνατον ν' αποκτήσει κανείς την διάκριση, εάν δεν ακολουθήσει την σωστή μέθοδο. Πρώτα να καλλιεργήσει την ησυχία. Η ησυχία γεννά την άσκηση και τον κλαυθμό. Ο κλαυθμός γεννά τον φόβο. Ο φόβος γεννά την ταπείνωση και την προόραση. Η προόραση γεννά την αγάπη. Η αγάπη χαρίζει στην ψυχή ανοσία και απάθεια.
Όποιος λοιπόν θέλει να τιμηθεί με τις αρετές αυτές, πρέπει να παύση να ασχολείται καί να κατακρίνει οποιονδήποτε άνθρωπο, και να ετοιμάσει τον εαυτό του για θάνατο. Και όσες φορές προσεύχεται, ας εξετάζει τί τον χωρίζει από τον Θεό και ας το απομακρύνει. Ας μισήσει τον κόσμο αυτό και η αγαθότης του Θεού σύντομα θα του χαρίσει τις αρετές. Μάθε και τούτο: Κάθε άνθρωπος πού τρώγει και πίνει χωρίς μέτρο ή πού αγαπά κάτι το κοσμικό, δεν πρόκειται ούτε να φθάσει ούτε καν να πλησίαση τις αρετές. Ζει απατώντας τον εαυτό του.
Παρακαλώ καθένα πού θέλει να μετανοήσει ενώπιον του Θεού, να προφυλαχθεί από την μέθη. Αυτή ξυπνά όλα τα πάθη και διώχνει από την ψυχή τον φόβο του Θεού. Εσύ όμως με όλη σου την δύναμη παρακάλεσε τον Θεό να σου χαρίσει τον φόβο Του, οπότε η σφοδρή επιθυμία σου προς Αυτόν θα αφανίσει όλα τα πάθη πού πολεμούν την ταλαίπωρη ψυχή σου και θέλουν να την απομακρύνουν απ’ Αυτόν, για να την καταλάβουν. Ίσως γι' αυτό οι εχθροί πολεμούν με όλη τους την δύναμη, όταν κάνουν επίθεση στον άνθρωπο.
Μην αποβλέπεις, αδελφέ, σε αναπαύσεις, ενόσω βρίσκεσαι σωματικά σ' αυτόν τον κόσμο. Ούτε ποτέ να εμπιστευθείς τον εαυτό σου, όταν τον βλέπεις να ησυχάζει από τον πόλεμο των παθών, διότι οι δόλιοι εχθροί κρύβονται προσωρινά με πανουργία, μέχρις ότου ο άνθρωπος νομίζοντας ότι σταμάτησε ο πόλεμος, χαλαρώσει την εσωτερική επαγρύπνηση. Τότε ορμούν ξαφνικά στην ταλαίπωρη ψυχή, την αρπάζουν «ως στρουθίον» και αφού την κυριεύσουν, την εξευτελίζουν χωρίς έλεος με κάθε αμαρτία. Την εξευτελίζουν με αμαρτίες χειρότερες απ’ όσες έκανε προηγουμένως και παρακαλούσε να συγχωρηθεί.
Ας σταθούμε λοιπόν με φόβο Θεού και ας αγωνισθούμε ν' αποκτήσουμε όλες τις αρετές, πού εμποδίζουν την κακία των εχθρών. Οι κόποι και οι μόχθοι της πρόσκαιρης αυτής ζωής όχι μόνο μας σώζουν από την αμαρτία, αλλά και ετοιμάζουν στεφάνια για την ψυχή, πριν εγκαταλείψει το σώμα.
Ας αποφύγομε, αδελφοί, τον κόσμο και τα κοσμικά αγαθά, για να κληρονομήσουμε τα επουράνια. Τα αγαθά του κόσμου αυτού είναι ο χρυσός, ο άργυρος, τα σπίτια, τα ενδύματα, πράγματα πού όχι μόνο μας οδηγούν σε αμαρτίες, αλλά και πού πεθαίνοντας τα εγκαταλείπουμε. Ενώ τα αγαθά του Θεού είναι αμέτρητα. Είναι όσα «οφθαλμός ουκ είδε, και ους ουκ ήκουσε, και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη» (πρβλ. Ή σ. ξδ' 3 και Α' Κορ. β' 9). Αυτά χαρίζει ο Θεός σε όσους Τον υπακούουν στην πρόσκαιρη αύτη ζωή. Και δεν τα χαρίζει δωρεάν, αλλά σαν αμοιβή για τον άρτο και το νερό και το ένδυμα πού προσέφεραν στους φτωχούς, για την φιλανθρωπία και την αγνότητα του σώματος, για την αποφυγή της βλάβης του πλησίον, την ακακία της καρδιάς και την τήρηση των υπολοίπων εντολών.
Όσοι φυλάγουν αυτά, θα βρουν ανάπαυση. Στον κόσμο αυτό θα τους σεβαστούν οι άνθρωποι, και στην άλλη ζωή θ’ απολαύσουν αιώνια χαρά. Ενώ όσοι ζουν με τα αμαρτωλά τους θελήματα και δεν θέλουν να μετανοήσουν, αλλά μέσα στην ταραχή των ηδονών και στην αυταπάτη αμαρτάνουν, λένε λόγια ευτράπελα, λογομαχούν, δεν φοβούνται την κρίση του Θεού, δεν ελεούν τους φτωχούς και κάνουν και τα υπόλοιπα αμαρτήματα, θα είναι γεμάτοι με ντροπή και θα τους περιφρονούν οι άνθρωποι στον κόσμο αυτό, και στην άλλη ζωή το όνειδος και η αισχύνη θα τους οδηγήσουν στην γέεννα του πυρός.
Ο Θεός έχει την δύναμη να μας ενισχύσει και να μας αξιώσει να προκόψουμε στις εντολές Του, να προφυλαχθούμε από κάθε αμαρτία, για να μπορέσουμε να σωθούμε την ώρα του πειρασμού, πού πρόκειται να έλθει σε όλο τον κόσμο. Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός δεν θα αργήσει, αλλά θα έλθει για να αμείψει τον καθένα. Τους ασεβείς θα τους στείλει στο αιώνιο πυρ, ενώ στους δικούς Του θα δώσει τον δίκαιο μισθό, θα εισέλθουν μαζί Του και θ' αναπαυθούν αιώνια στην βασιλεία Του. Αμήν.
Μη κουρασθείς, αδελφέ, να διαβάζεις καθημερινά αυτά. Ίσως έτσι να ελεηθούμε κι εμείς μαζί μ' εκείνους πού έκρινε άξιους ο Χριστός. Φρόντισε, αγαπητέ, να τηρήσεις τις εντολές πού αναφέραμε, για να μπορέσεις να σωθείς μαζί με τους αγίους πού φύλαξαν τις εντολές του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Όποιος διαβάζει αυτά και δεν τα εφαρμόζει, μοιάζει μ' εκείνον πού κοίταξε το πρόσωπό του στον καθρέπτη και αμέσως ξέχασε πώς ήταν (πρβλ. Ιακ. α'23 - 24), Όποιος όμως διαβάζει αυτά και τα εφαρμόζει, μοιάζει με σπόρο που έπεσε σε εύφορη γη και καρποφόρησε (πρβλ. Ματθ. ιγ' 8).
Ο Θεός έχει την δύναμη να μας συναριθμήσει μ' εκείνους πού ακούουν και εφαρμόζουν τις εντολές Του, για να δεχθεί και από μας ακέραιο τον καρπό με την βοήθεια της χάριτός Του, διότι σ' Αυτόν ανήκει πάντοτε η δύναμις και η δόξα και η εξουσία. Αμήν.
Από το βιβλίο: «Αββάς Αμμωνάς» - Εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου
