Ασκήσεις σχοινοβασίας για μητροπολίτες

πηγή

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΡΓΥΡΙΑΔΗΣ 

Η θεολογία είναι σχοινοβασία, λέγανε οι παλιοί. Και μ’ αυτό εννοούσαν πως είναι εξαιρετικά δύσκολο για όποιον ασχολείται μαζί της, να διακρίνει τη βαθύτατη ουσία της και τις λεπτές της αποχρώσεις προκειμένου να εξάγει από αυτές, τις απαντήσεις εκείνες που έχει ανάγκη κάθε φορά (σε κάθε εποχή και κάθε τόπο) η δίψα της ανθρώπινης πολυπλοκότητας. Δύσκολο έργο, ναι. Μα αυτό είναι το έργο της Εκκλησίας. Άλλοι το φέρουν εις πέρας επιτυχώς, άλλοι όχι. Ο Μητροπολίτης Σιατίστης Παύλος προκειμένου να στιγματίσει τα κακώς κείμενα έξω από το θέατρο Χυτήριο, επικαλείται το ευαγγελικό περιστατικό της σύλληψης του Ιησού στον κήπο της Γεθσημανή: οι στρατιώτες πλησιάζουν και συλλαμβάνουν τον Ιησού. Ο μαθητής Του ο Πέτρος εξανίσταται, βγάζει μαχαίρι και κόβει το αυτί ενός από τους διώκτες του Κυρίου. Ο Διδάσκαλός του τον επιτιμά αυστηρά και αποκαθιστά τη σωματική βλάβη του διώκτη Του. Το καινοδιαθηκικό περιστατικό μάς θυμίζει ότι ο Κύριος δεν έχει ανάγκη από υπερασπιστές. Έπλασε τον άνθρωπο ελεύθερο και ελεύθερο τον θέλει. Ελεύθερο ακόμα και να συλλάβει, να ραπίσει, να εμπαίξει, να βασανίσει, και να σκοτώσει τον ίδιο του τον Δημιουργό. Για να το πούμε πιο απλοϊκά, ο Θεός μάς διδάσκει με το παραπάνω χωρίο ότι σέβεται περισσότερο την ελευθερία που ο Ίδιος δώρισε στον άνθρωπο, από τη δική Του θεϊκή “αξιοπρέπεια”. Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος Ιερεμίας έχει άλλη άποψη. Προκειμένου να εκθειάσει τις αντιδράσεις όσων συγκεντρώθηκαν έξω από το θέατρο Χυτήριο, προσκομίζει άλλα παραδείγματα. Επικαλείται μια ρήση του Ιερού Χρυσοστόμου, που επιτάσσει τη δυναμική επέμβαση ενάντια σε όποιον βλασφημεί κατά του Χριστού. Και επικαλείται ακόμη και το ράπισμα που έδωσε ο άγιος Νικόλαος στον αιρετικό Άρειο. Με άλλα λόγια, κατά τη δική του οπτική, οι χριστιανοί δικαιούμαστε να βιαιοπραγούμε, όποτε νιώθουμε να προσβάλλεται το όνομα του Χριστού. Ποιος έχει δίκιο; Ο Μητροπολίτης Σιατίστης και το ευαγγελικό περιστατικό που επιστρατεύει για να μας μιλήσει για την αγάπη; Ή ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και τα παραδείγματα που εκείνος προσκομίζει για να μας διδάξει θρησκευτικό νταηλίκι; Τι βαραίνει περισσότερο στην εκκλησιαστική συνείδηση, το περιστατικό στη Γεθσημανή ή ο ιερός Χρυσόστομος και ο άγιος Νικόλαος; Τέτοιες απορίες και διλήμματα προκύπτουν εξ αφορμής δύο διαμετρικά αντιφρονούντων μελών της ίδιας -παραδόξως!- ιεραρχίας. Όμως το δίλημμα είναι πλαστό. Η Εκκλησία προσπαθούσε πάντοτε στην ιστορική της διαδρομή να διασώζει (όχι ανέξοδα ή άκοπα, και ούτε πάντα επιτυχώς) μια βασική παράμετρο της αυτοσυνειδησίας της: τη συνείδηση των (δύσκολων και δυσδιάκριτων ενίοτε) ορίων της, τη συναίσθηση του εσωτερικού της χώρου. Αυτό σημαίνει ότι η Εκκλησία γνωρίζει μέλη εντός της (που τα ποιμαίνει) και κόσμο εκτός της (στον οποίο ευαγγελίζεται το μήνυμα της Αλήθειας). Εντός ποιμένει, εκτός ευαγγελίζεται. Τα δύο αυτά ρήματα σημαίνουν διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας και σχέσης. Να το πούμε αλλιώς: Η Εκκλησία είναι μια εξωστρεφής οικογένεια. Αλλιώς μιλάμε μέσα στην οικογένειά μας και αλλιώς εκτός αυτής. Αυτό δεν συνιστά διγλωσσία - είναι αυτονόητη συνθήκη της ζωής. Άλλες απαιτήσεις έχουμε από τα μέλη της οικογένειάς μας, με τα οποία μοιραζόμαστε κοινές συνθήκες, κανόνες και προϋποθέσεις βίου, και άλλη στάση τηρούμε απέναντι στα μέλη άλλων οικογενειών, που έχουν άλλες προϋποθέσεις. Τα μέλη της Εκκλησίας, μέσα στους κόλπους της μητέρας μας, παλεύουμε να τηρήσουμε αλώβητους τους όρους της αληθείας και άμωμο το όνομα του Κυρίου μας. Δεν ανεχόμαστε από τον εαυτό μας και από κανέναν αδερφό μας να διαστρεβλώνει την αλήθεια, να θολώνει τα θεολογικά μας κριτήρια, με κίνδυνο να παγώσει τη σχέση μας με τον Σωτήρα Χριστό. Κάτι τέτοιο αποτελεί βλασφημία και στην Εκκλησία οφείλουμε να είμαστε αυστηροί με τον βλάσφημο εαυτό μας. Αυτή την αυστηρότητα καθρεφτίζει ο λόγος του ιερού Χρυσοστόμου, που απευθύνεται στο “εντός” της Εκκλησίας. Αυτή την ιερή οργή αντικατοπτρίζει η πρωτοβουλία του αγίου Νικολάου να ραπίσει τον Άρειο (ένα μέλος της Εκκλησίας δηλαδή), επειδή ο τελευταίος διαστρέβλωνε την αλήθεια μας, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να νοσήσει ό,τι ιερότερο έχουμε: το σώμα της Εκκλησίας του Χριστού. Εμάς αφορούν οι ιερές αγανακτήσεις και οργές, εμάς και την ανικανότητά μας να καταλάβουμε το ήθος του Κυρίου. Εμείς, τα μέλη της εκκλησίας, οφείλουμε να ραπίζουμε τον εαυτό μας όταν διαπιστώνουμε ότι στρεβλώνουμε τα κριτήρια που ο Χριστός μάς δίδαξε με τη ζωή, τον θάνατο και την Ανάστασή του. Εμείς είμαστε υπόλογοι απέναντί Του. Όχι οι “άλλοι”, οι εκτός της Εκκλησίας… Έξω από το θέατρο Χυτήριο, η Εκκλησία αναμετριέται με την αυτοσυνειδησία της. Τι είναι η θεατρική παράσταση και οι συντελεστές της; Εργόχειρο των μελών της Εκκλησίας, ή ένας άλλος κόσμος, μια άλλη οικογένεια, με άλλους όρους και αλλότριες προϋποθέσεις από τις δικές μας; Και απέναντί τους πώς στεκόμαστε; Με την αυστηρότητα που έχουμε χρέος να δείχνουμε προς τον εαυτό μας και τα μέλη της Εκκλησίας, ή με το ήθος του σεβασμού της ανθρώπινης ελευθερίας που μας δίδαξε ο ίδιος ο Κύριος να επιδεικνύουμε απέναντι σε κείνους που Τον διώκουν; Η θεολογία είναι σχοινοβασία. Για όλους μας. Στις ασκήσεις σχοινοβασίας άλλοι επιτυγχάνουν και άλλοι όχι. Ο μητροπολίτης Σιατίστης ασκήθηκε με γενναίο φρόνημα και σύνεση. Τον ευχαριστούμε που μάς κρατά νηφάλιους…