Ὁμολογουμένως ἔχει ἐνδιαφέρον νὰ παρατηρήσει κανεὶς πῶς διαμορφώνεται ὁ ἀνθρωπολογικὸς τύπος στὴν ἐποχὴ τῆς μετανεωτερικότητας. Καὶ μάλιστα νὰ ἀποπειραθεῖ νὰ κατανοήσει καὶ νὰ ἑρμηνεύσει τὸν ρόλο του, σὲ καιροὺς γενικευμένης συγχύσεως.
. Διαπιστώνει, χαρακτηριστικά, κανεὶς τὴν ἐπιμονὴ τοῦ μετανεωτερικοῦ ἀνθρώπου στὴν θεμελίωση τῆς «προόδου». Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος αὐτός, τόσο ὁ προερχόμενος ἀπὸ τὴν «ἀριστερὰ» ὅσο καὶ ὁ ὑπηρετῶν τὴν «οἰκονομία τῆς ἀγορᾶς», ἀκολουθεῖ μὲ ἀξιοσημείωτη εὐλάβεια τὴν «θρησκεία τῆς προόδου». Ἀσφαλῶς ἡ πρόοδος θὰ πρέπει νὰ συνδεθεῖ μὲ τὴν δημιουργία μιᾶς καταναλωτικῆς συνειδήσεως. Ὁ σύγχρονος συγγραφέας Ζὰν Κλὼντ Μισεὰ ἐπισημαίνει ὅτι «κάτω ἀπὸ τὴν αὐξανόμενη κυριαρχία τῆς ἀνεξέλεγκτης οἰκονομίας, ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων τείνει νὰ μεταβληθεῖ σὲ ἕναν παράλογο ἀγώνα δρόμου γιὰ νὰ μὴν γεράσουν καὶ νὰ μὴν πεθάνουν ποτέ, δηλαδή, νὰ ἀρνηθοῦν τὸν ἑαυτό τους ὡς ἀνθρώπινη φύση».
. Ἐξ ἄλλου, ἡ ἀνθρωπολογία τῆς μετανεωτερικότητας προβάλλει ἕναἀνιστορικὸ τύπο, ὁ ὁποῖος ζεῖ hinc et nunc, τηρώντας μία στάση ἀδιάφορη ἢ ἀπορριπτικὴ ἔναντι τῆς κληρονομιᾶς τοῦ παρελθόντος.
. Στὸ πλαίσιο αὐτό, ἐπιχειρεῖται συστηματικὴ ἀναθεώρηση τῆς ἱστορίας καὶ τῶν πηγῶν ἐπὶ τῶν ὁποίων αὐτὴ συγκροτεῖται. Ἀλλά, κατὰ μία περισσότερο μετριοπαθῆ ἄποψη, «τὸ νέο εἶναι ἀδύνατο νὰ γεννηθεῖ μέσα σ’ ἕνα κόσμο χωρὶς παράδοση καὶ ἡ παράδοση εἶναι νεκρὴ χωρὶς τὴν ἔλευση τοῦ καινούργιου».
. Συναφὲς πρὸς τὰ προηγούμενα εἶναι καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ μετανεωτερικὸς ἄνθρωπος ἔχει γίνει μέρος τοῦ κυρίαρχου πλέον «πολιτισμοῦ τῆς εἰκόνας», ἐνῶ ἔχει ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὸν «πολιτισμὸ τοῦ λόγου». Ἐὰν σήμερα ἡ εἰκόνα ἐπιδρᾶ καταλυτικὰ στὴν ἀνθρώπινη συνείδηση, ὁ λόγοςὑποχωρεῖ, πράγμα ποὺ ὁδηγεῖ, σὲ τελικὴ ἀνάλυση, ὄχι μόνον σὲ μία γλωσσικὴἀνεπάρκεια ἀλλὰ καὶ σὲ μία ἀπουσία πραγματικῆς σχέσεως τοῦ ἐγὼ μὲ τὸ σύ.. Παράλληλα ὁ ἄνθρωπος τῆς μετανεωτερικότητας πιστοποιεῖ τὴν«κοινωνία τῆς ἀδιαφορίας». Ἀπὸ τὶς δυνατότητες ποὺ ἔχουν οἱ συλλογικὲς συνειδήσεις, ὅπως ἔχει φανεῖ καὶ στὴν ἱστορία, προτιμᾶ ὁ ἄνθρωπος τὴν ἀτομικὴ ὀχύρωση καὶ κατοχύρωση. Εἶναι θλιβερὴ ἡ διαπίστωση ὅτι αὐτὸς ὁ ἀνθρωπολογικὸς τύπος δὲν κοινωνεῖ οὐσιωδῶς τῶν πραγμάτων, ἀκόμα κι ὅταν ἀντιδρᾶ σὲ μορφὲς καταπιέσεώς του. Ὁμοίως δὲν ἔχει οὐσιωδῶς λόγο, ἀκόμα κι ὅταν ἐπιτίθεται λεκτικῶς στοὺς ἄλλους.
. Φαίνεται ὅτι ὁ μετανεωτερικὸς ἄνθρωπος θεωρεῖ ὅτι εἶναι αὐτονομημένος. Μάλιστα φθάνει νὰ νομίζει ὅτι ὁλοκληρώνει σήμερα ὅ,τι δὲν ὁλοκλήρωσε κατὰ τοὺς τρεῖς τελευταίους αἰῶνες ὁ Διαφωτισμός. Στὴν περίπτωση τῆς Ἑλλάδας, καὶ ἐπειδὴ συνήθως δὲν λαμβάνονται ὑπ’ ὄψιν οἱ πολιτιστικὲς ἰδιαιτερότητες τοῦ λαοῦ, αὐτὴ ἡ ὄψιμη πρόσληψη ἐκδηλώνεται κατὰ ἕνα τρόπο τουλάχιστον κωμικοτραγικό.
. Νομίζω ὅτι ἡ διαμόρφωση τοῦ νέου αὐτοῦ ἀνθρωπολογικοῦ τύπου δὲν ἔχει νὰ προσφέρει κάτι οὔτε στὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο οὔτε στὴν κοινωνία. Θὰ ἀποτελοῦσε μᾶλλον μία ἔκφανση τοῦ τέλους τῆς ἱστορίας, ἐὰν γινόταν δεκτὸ ὅτι αὐτὸ εἶναι πλέον κοντά.
ΠΗΓΗ: alopsis.gr
