Ο 9ος των Φυλακισμένων Μνημάτων 18 Ιανουαρίου 1957 Μάρκος Δράκος

Λάζαρος Μαύρος

πηγή · 

ΕΙΡΗΣΘΩ ΠΕ 18.1.2018
Ο 9ος των Φυλακισμένων Μνημάτων
18 Ιανουαρίου 1957 Μάρκος Δράκος

Π Α Ρ Α Σ Κ Ε Υ Η 18 Ιανουαρίου 1957 θυσιάστηκε στην Ευρύχου, πολεμώντας τον στρατό των Εγγλέζων Κατακτητών ο 25χρονος Αντάρτης της Ε.Ο.Κ.Α. Μάρκος Δράκος. Ο αρχιαντάρτης «πάνω στου Τζύκκου τα βουνά».

- Επικεφαλής των βομβιστών της αγιότερης Παρασκευής της Κυπριακής Επανάστασης, της 1ης Απριλίου 1955, που επέδραμαν και ανατίναξαν τον ραδιοφωνικό σταθμό των Εγγλέζων, την «Κυπριακή Ραδιοφωνική Υπηρεσία» εκεί που μέχρι σήμερα εδρεύει το ΡΙΚ.

- Ο επικεφαλής της απόδρασης 23.9.1955 από την φυλακή του Κάστρου της Κερύνειας.

- Ο επικεφαλής της ομάδας ανταρτών «Ουρανός» της Ε.Ο.Κ.Α. στα βουνά του Κύκκου κι επικεφαλής πλειάδας ενεδρών κατά των αγγλικών στρατευμάτων.

- Συν-αντάρτης του Αρχηγού Διγενή απ’ τον Ιανουάριο έως τον Μάιο 1956 στον Κύκκο.

- Γιός των ηρωοτόκων Κυριάκου και Δέσποινας, ο οποίος μεγάλωσε στον Καλοπαναγιώτη, τη Βατυλή και τη Λεύκα, αδελφός της Μεγαλύνης και της Μαρίας, στέλεχος της ΟΧΕΝ του Παπασταύρου και συνδικαλιστής της ΣΕΚ, με την Αγία Γραφή στην τσέπη του.

Κ Ι ΟΤΑΝ οι αγγλικές αρχές κάλεσαν τον πατέρα του στο Νοσοκομείο της Πεντάγυιας κι αναγνώρισε τον νεκρό του γιό, βγαίνοντας απ’ το νεκροτομείο ο Κυριάκος Δράκος, μ’ ένα πλατύ χαμόγελο στο δακρυσμένο πρόσωπο του ανάγγειλε στους απ’ έξω ότι:

«Στο στήθος του Μάρκου είναι οι σφαίρες
των Άγγλων. Όχι στην πλάτη»!

ΟΙ ΕΓΓΛΕΖΟΙ του Κυβερνήτη της Colony of Cyprus, στρατάρχη σερ Τζων Χάρντινγκ, δεν έδωσαν τον Νεκρό Ήρωα να τον κηδεύσουν οι δικοί του.

- Τον έθαψαν στα Φυλακισμένα Μνήματα:

- Ένατο μετά τους πρώτους Οκτώ Απαγχονισθέντες Συναγωνιστές του της ΕΟΚΑ, Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου 10 Μαΐου 1956, Ιάκωβο Πατάτσο, Χαρίλαο Μιχαήλ, Ανδρέα Ζάκο 9 Αυγούστου 1956, Στέλιο Μαυρομμάτη, Μιχάλη Κουτσόφτα και Ανδρέα Παναγίδη 21 Σεπτεμβρίου 1956.

- Μετά από τον Μάρκο Δράκο, 10ος στα Φυλακισμένα Μνήματα ο Γρηγόρης Αυξεντίου 3 Μαρτίου 1957. Ακολούθησε ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης 14.3.1957, ο Στυλιανός Λένας 28.3.57 και 13ος και τελευταίος ο Κυριάκος Μάτσης 19 Νοεμβρίου 1958.

- Οι Αρχάγγελοι της Λευτεριάς στην έκτοτε Κιβωτό με τα Αγιότερα των Αγίων του κυπριακού Ελληνισμού.

Σ Τ Α ΜΑΡΜΑΡΕΝΙΑ αλώνια της τελικής αναμέτρησης του Μάρκου Δράκου με τον στρατό των Εγγλέζων αποικιοκρατών, τον «πρόδωσε» το όπλο του. Κατ’ ακρίβειαν ένα από τα φυσίγγιά του:

- Στη μάχη με τους ενεδρεύοντες Άγγλους στρατιώτες του Suffolk Regiment της 3ης βρετανικής Ταξιαρχίας, ώρα 23:10 της Παρασκευής 18 Ιανουαρίου 1957, στα βουνά της Σολέας, ενάμιση μίλι νοτιοανατολικά της Ευρύχου, το εγγλέζικο αυτόματο όπλο Στεν, με το οποίο ο Δράκος ανταπέδιδε τα πυρά στους διώκτες του, έπαθε εμπλοκή καθώς το 13ο φυσίγγιο στην θαλάμη είχε αφλογιστία.

ΤΟ ΚΑΤΕΘΕΣΑΝ οι ίδιοι οι Εγγλέζοι: Οι επικεφαλής μίας εκ των ομάδων της ενέδρας, ο δεκανέας Brian King κι ο υποδεκανέας Henry Kenneth Fowler, στην έρευνα που ακολούθησε για εξακρίβωση των αιτιών θανάτου του Μάρκου Δράκου. Και τον βρετανικό φάκελο εντόπισε στο Κρατικό Αρχείο Κύπρου, ο ιστορικός ερευνητής Ανδρέας Κάρυος.

Κ Α Τ Ε Θ Ε Σ Ε ο Brian King: «Περίπου η ώρα 23:10 αλλάξαμε τις δύο ομάδες της ενέδρας μας. Αντιληφθήκαμε έναν άνδρα ακριβώς μέσα στη γραμμή πυρός μας. Μια από τις ομάδες των στρατιωτών μας αμέσως άνοιξε πυρ και την ίδια στιγμή αυτός ο άνδρας άνοιξε πυρ εναντίον μας. Είχε ένα όπλο Sten. Πυροβόλησε περίπου 12 φορές. Ο Fowler κι εγώ ανταποδώσαμε τα πυρά […] Αυτός ο άνδρας θεάθηκε να πέφτει στο έδαφος περίπου δέκα γιάρδες [σ.σ. περίπου εννέα μέτρα] μακριά από μένα […] Έπειτα προσεγγίσαμε το σώμα του άνδρα στο έδαφος, το οποίο δεν κινήθηκε από τότε που έπεσε. Πρώτα πήραμε το όπλο του. Ήταν γεμισμένο με ένα αριθμό σφαιρών στον γεμιστήρα. Ήταν ένα όπλο Sten […] Ο λόγος για τον οποίο ο συγκεκριμένος άνδρας σταμάτησε να πυροβολεί ήταν ότι υπήρξε μια σφαίρα που απέτυχε να πυροδοτηθεί μέσα στο όπλο» [σ.σ. μέσα στην θαλάμη το φυσίγγιο με αφλογιστία που παύει τη λειτουργία του Στεν]…

Δ Η Λ Α Δ Η :

Τα κρίσιμα δευτερόλεπτα της εκ του συστάδην μάχης, ένα φυσίγγιο αφλογιστίας μέσα στην θαλάμη, προκάλεσε εμπλοκή στο Στεν του Μάρκου Δράκου. Την πιο μοιραία γι’ αυτόν στιγμή.

Το άγνωστο, επί 56 χρόνια σημαντικό αυτό στοιχείο, περιλαμβάνεται στο κείμενο του ιστορικού ερευνητή Α. Κάρυου «Οι βρετανικές αρχειακές πηγές και οι επιμέρους πτυχές του κυπριακού αγώνα», που δημοσίευσε το 2013 στο 31ο τεύχος του περιοδικού, «Εθνική Φρουρά & Ιστορία» που εκδίδει κάθε εξάμηνο η Διεύθυνση Ιστορίας του ΓΕΕΦ…

«Μες τες καρκιές μας εν’ να ζιείς, λεβέντη μας εν θα χαθείς», τραγούδησε και τραγουδάει ακόμη ο κυπριακός Ελληνισμός, κάθε 18η Ιανουαρίου, με το τραγούδι « Ο Αντάρτης - Πάνω στου Τζύκκου τα βουνά», του Μιχάλη Βιολάρη, την θυσία του Μάρκου Δράκου, κορυφαίου εκ των Αρχαγγέλων του αγώνα απελευθέρωσης της Κύπρου.
ΛΑΖΑΡΟΣ Α. ΜΑΥΡΟΣ

«Το Ελληνόπουλο». Το άρθρο που έγραψε ο Άλμπερ Καμύ για τον απαγχονισμό του Καραολή. Στη δίκη του κατήγορος ήταν ο Ραούφ Ντενκτάς...

 Στις 28 Οκτωβρίου 1955, ακούστηκε για πρώτη φορά σε δίκη αγωνιστή της ΕΟΚΑ η απόφαση: «Εις θάνατον!» Ο Μιχαλάκης Καραολής μαζί με τον Ανδρέα Δημητρίου, ήταν οι πρώτοι αγωνιστές της ΕΟΚΑ που οδηγήθηκαν στην κρεμάλα. Ο στρατάρχης Τζον Χάρτινγκ, έδινε ιδιαίτερη σημασία στις πρώτες εκτελέσεις. Αποτελούσαν την τακτική που ονόμαζε «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» και θεωρούσε πως θα λειτουργούσαν ως παραδειγματικό μέτρο το οποίο θα τρομοκρατούσε τους αγωνιστές. Ήλπιζε πως η αμείλικτη στάση του απέναντι στους συλληφθέντες θα τερμάτιζε τον αγώνα. Βέβαια, έκανε λάθος, αφού η απάνθρωπη αντιμετώπιση των Βρετανών όχι μόνο δεν τρομοκράτησε τους αγωνιστές αλλά τους πείσμωσε περισσότερο... 


Ο Καμύ και η αιματοβαμμένη Αθήνα

 Ο αγώνας του κυπριακού λαού, δεν άφησε ασυγκίνητη την υπόλοιπη Ευρώπη. Σε όλες τις χώρες δημοσιογράφοι, πολιτικοί και διανοούμενοι στήριζαν με τα κείμενά τους τον αγώνα για απελευθέρωση και Ένωση του νησιού με την μητέρα πατρίδα. Τα τηλεγραφήματα που ζητούσαν την ακύρωση της εκτέλεσης πλήθαιναν μέρα τη μέρα. Μεταξύ αυτών, ένα άρθρο του Γάλλου ποιητή και φιλόσοφου, Άλμπερτ Καμύ με τίτλο «Το Ελληνόπουλο», το οποίο δημοσιεύτηκε στην γαλλική εφημερίδα Λ’ Εξπρές  στις 6 Δεκεμβρίου 1955.

 Για μια ακόμη φορά, η ταπεινή διεκδίκηση ενός λαού που παρέμεινε επί χρόνια βωβή και φιμώθηκε ευθύς μόλις θέλησε να εκφραστεί, ξεσπά τώρα σε εξέγερση. Για μια ακόμη φορά, η τυφλή καταπίεση προηγήθηκε της εξέγερσης. […] Τώρα έρχεται η ώρα των μαρτύρων που ακούραστοι, όπως και οι καταπιεστές, κατορθώνουν να επιβάλουν σε έναν αδιάφορο κόσμο τη διεκδίκηση ενός λαού ξεχασμένου από όλους, εκτός από τον εαυτό του. […] Οι φίλοι της Αγγλίας την καλούν πρώτοι να σώσει, κατά πρώτο λόγο, τον Μιχαήλ Καραολή και ύστερα να του αποδώσει ελεύθερη την τρισχιλιετή πατρίδα του... 

Το «Ελληνόπουλο» του Άλμπερ Καμύ... 

Οι διαμαρτυρίες του κόσμου όμως, ενάντια στη θανατική ποινή δεν περιορίστηκαν σε δημοσιεύσεις και άρθρα. Στην Αθήνα, μία μέρα πριν τον απαγχονισμό, στις 9 Μαΐου 1956 χιλιάδες Αθηναίοι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ομονοίας, διαδηλώνοντας υπέρ του αγώνα της ΕΟΚΑ και της Ένωσης. Τη διαδήλωση είχε οργανώσει η Πανελλήνια Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου (ΠΕΕΚ), κρατώντας πλακάτ που έγραφαν «Όλοι είμεθα ΕΟΚΑ», «Κύπρος-Ένωσις», «Αμερικάνοι, είναι η τελευταία σας ευκαιρία».... 

Όταν το ειρηνικό συλλαλητήριο έληξε, οι διαδηλωτές αποφάσισαν να κινηθούν προς τη Βρετανική Πρεσβεία. Η Αστυνομία όμως τους σταμάτησε βίαια και ξέσπασαν ταραχές. Στην οδό Δραγατσανίου είχαν στηθεί οδοφράγματα. Η σύγκρουση ήταν σφοδρή και το αποτέλεσμα τραγικό: τρεις νεκροί διαδηλωτές κι ένας αστυνομικός. Τα θύματα ήταν οι Ευάγγελος Γεροντής (28 ετών), Ιωάννης Κωνσταντόπουλος (21 ετών), Φραγκίσκος Νικολάου (23 ετών), Κώστας Γιαννακούρης (αστυφύλακας) και 265 τραυματίες από το πυρ που άνοιξε η αστυνομία. 

Τα πρόσωπα



 Οι Μιχαλάκης Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου, υπήρξαν οι πρώτοι απαγχονισθέντες του αγώνα. Ο πρώτος γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1933, στο Παλαιχώρι Ορεινής. Αποφοίτησε από την Αγγλική Σχολή Λευκωσίας και ξεκίνησε να εργάζεται ως κυβερνητικός υπάλληλος στο Τμήμα Φόρου Εισοδήματος. Η ένταξη του στην ΕΟΚΑ υπήρξε άμεση πολύ πριν την 1η Απριλίου. Πήρε μέρος στη διανομή της πρώτης προκήρυξης του Διγενή, στη μεταφορά όπλων, στις βομβιστικές επιθέσεις και στην πρώτη ομάδα εκτελεστικού Λευκωσίας. Στις 28 Αυγούστου 1955, κατά τη διάρκεια γυναικοπάζαρου στην Οδό Λήδρας η τριμελής ομάδα των Καραολή, Ανδρέα Παναγιώτου και Γιώργο Ιωάννου, εκτέλεσε τον Ηρόδοτο Πουλλή, συνεργάτη των αποικιοκρατών.
 Στην προσπάθειά τους να διαφύγουν οι αγωνιστές, ο Καραολής εγκατέλειψε το ποδήλατό του στην οδό Λήδρας. Αυτό ήταν και το στοιχείο που οδήγησε τους Βρετανούς στη σύλληψή του, αφού κράταγαν ακριβές αρχεία για τα μέσα οδικής μεταφοράς στο νησί.
 Η ΕΟΚΑ προσπάθησε να φυγαδεύσει τον αγωνιστή που καταζητούσαν οι βρετανικές αρχές. Κατά τη μεταφορά του όμως, έπεσαν σε μπλόκο Τούρκων αστυνομικών στο χωριό Τζάος. Συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές.
 Στη δίκη του ένας από τους συνηγόρους της κατηγορούσας αρχής, ήταν ο Ραούφ Ντενκτάς. Ο Ανδρέας Δημητρίου, γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1934 και καταγόταν από τον Άγιο Μάμα της Λεμεσού. Όταν αποφοίτησε από το σχολείο, εργάστηκε σε κατάστημα εκρηκτικών υλών και ακολούθως στον αγγλικό στρατό.... 


Ανδρέας Δημητρίου και Μιχαλάκης Καραολή – Λεπτομέρεια από τον πίνακα του ζωγράφου Γιάννη Γίγα «Οι εννέα ηρωομάρτυρες της Κύπρου»... Υπήρξε από τους πρώτους που εντάχθηκαν στον αγώνα της ΕΟΚΑ καθώς και από τους πρώτους της εκτελεστικής ομάδας στην περιοχή της Αμμοχώστου. Από τις κυριότερες δράσεις του υπήρξε η αρπαγή όπλων μέσα από τις στρατιωτικές αποθήκες του λιμανιού της Αμμοχώστου, στις αρχές Δεκεμβρίου 1955 τα οποία μοιράστηκαν σε αντάρτες. 
Συνελήφθη όταν αποπειράθηκε να εκτελέσει τον Άγγλο πράκτορα Τέυλορ, τον οποίον φρουρούσαν Βρετανοί στρατιώτες. Βρέθηκε στις φυλακές μαζί με τον Μιχαλάκη Καραολή. 
Οι δυο ήρωες απαγχονίστηκαν στις 10 Μαΐου 1956. Τα τελευταία λόγια του Δημητρίου ήταν:
 «Εμένα δεν πρέπει να με λυπάστε, αφού εγώ δεν βρίσκω λόγο για να με κλαίω, ούτε οι συγγενείς μου πρέπει να με κλαίνε».... 


Το είδαμε : εδώ

60 χρόνια από τον απαγχονισμό του Ελληνοκύπριου ήρωα Ευαγόρα Παλληκαρίδη

Ο μολυβδοκονδυλοπελεκητής Ελληνοκύπριος ήρωας Ευαγόρας Παλληκαρίδης, με το όπλο και τη πένα αγκαλιασμένα στη σύντομη ζωή του, άφησε βαριά κληρονομιά τους σημερινούς νέους. Είναι ο νεότερος και τελευταίος αγωνιστής που απαγχονίστηκε στην Κύπρο από τους Άγγλους. Τα μεσάνυχτα της 13ης προς 14η Μαρτίου 1957, ώρα 12.02.09, ο 19χρονος ήρωας περνάει στην Αθανασία.

         Η αγωνιστική του δράση

    Την 1η Ιουλίου του 1953 κι ενώ οι Άγγλοι ετοιμάζονται να γιορτάσουν τη στέψη της Βασίλισσας Ελισσάβετ Β΄ (της σημερινής βασίλισσας της Αγγλίας), και με αφορμή την ανάρτηση της Αγγλικής σημαίας στη θέση της Ελληνικής στο «Ιακώβειο Γυμναστήριο Πάφου», οργανώθηκε διαδήλωση διαμαρτυρίας στην οποία συμμετείχαν πολλοί μαθητές. Ο Βαγορής (όπως τον έλεγαν χαϊδευτικά) νεαρός, γεμάτος σφρίγος και ορμή, θάρρος και δύναμη σωματική και ψυχική, ανυπόταχτη ψυχή, μόλις 15 ετών, αναρριχήθηκε στον ιστό και κατέβασε τη σημαία του κατακτητή, γεγονός που αποτέλεσε το έναυσμα για δυναμική αναμέτρηση με τους Άγγλους

     Η πράξη αυτή σημάδεψε την μετέπειτα αγωνιστική του πορεία. Το 1955 ορκίστηκε μέλος της Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) και ανέλαβε δράση εναντίον των Άγγλων. Το Νοέμβριο του 1955 στη διάρκεια μαθητικής διαδήλωσης, επιτέθηκε σε δύο Άγγλους στρατιώτες που κακοποιούσαν τον συμμαθητή του Λουκά Πετρίδη και τον ελευθέρωσε. Συνελήφθη, αρνήθηκε την κατηγορία «συμμετοχή σε παράνομη οχλαγωγία» που του αποδόθηκε  και η δίκη του αναβλήθηκε για την 6η Δεκεμβρίου 1955. Στις 5 Δεκεμβρίου, παραμονή της δίκης του, ανακοινώνει στον πατέρα του πως προτιμά «να φύγει – να βγει στο βουνό». Μπροστά στην απόφασή του αυτή, που δήλωνε απερίφραστα το σθένος του και την αγωνιστική του διάθεση, την πρόθεσή του να μείνει ελεύθερος, απροσκύνητος και αξιοπρεπής και να συνεχίσει τον αγώνα του εναντίον της αγγλικής αποικιοκρατίας στην Κύπρο, ο πατέρας του τού είπε: «Παιδί μου, εκεί που θα πας πρόσεξε προπάντων νάσαι τίμιος και ηθικός. Σε κάθε σχέση σου και σε κάθε περίσταση. Πήγαινε στην ευχή μου!».

    Πριν όμως ανηφορίσει στα βουνά θέλησε να αποχαιρετίσει τους συμμαθητές του. Άφησε, λοιπόν, στην τάξη του σ’ ένα φύλλο χαρτιού το ποίημα-υποθήκη.Το «Εγερτήριο Σάλπισμα». Ένα ποίημα το οποίο και σήμερα ακόμη πάλλει τις χορδές της ψυχής των ανθρώπων  που αγωνίζονται για την ελευθερία της πατρίδας τους:   

    «Παλιοί συμμαθηταί, Αυτή την ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. Μην κλάψετε στον τάφο του, Δεν κάνει να τον κλαίτε. Λίγα λουλούδια του Μαγιού σκορπάτε του στον τάφο. Του φτάνει αυτό ΜΟΝΑΧΑ.

Θα πάρω μιαν ανηφοριά / Θα πάρω μονοπάτι / Να βρω τα σκαλοπάτια / Που παν στη Λευτεριά / Θ’ αφήσω αδέρφια, συγγενείς / τη Μάνα, τον Πατέρα / μεσ’ τα λαγκάδια πέρα / και τις βουνοπλαγιές / Ψάχνοντας για τη λευτεριά / θα ’χω παρέα μόνη / κατάλευκο το χιόνι / βουνά και ρεματιές / Τώρα κι αν είναι χειμωνιά / θα ’ρθει το καλοκαίρι / τη Λευτεριά να φέρει / σε πόλεις και χωριά.» […]

 Ευαγόρας Παλληκαρίδης, 5.12.1955

        Η αρχή του τέλους

    Από τις 6 Δεκεμβρίου 1955 ο Ευαγόρας είναι πια ένας αντάρτης στις κορφές των Κυπριακών βουνών, μαζί με όλους τους ανυπότακτους στη θέληση του Άγγλου Κυρίαρχου. Από τη θέση αυτή θα καταφέρει καίρια πλήγματα στον Αγγλικό αποικιοκρατικό στρατό. «Όλοι σαν ένας, ναι, χτυπούν, όμως εσύ σαν όλους».

    Η αρχή του τέλους γράφεται έναν χρόνο μετά, τη νύχτα της 18ης Δεκεμβρίου 1956. Ο Ευαγόρας μαζί με δύο συναγωνιστές του πέφτουν σε ενέδρα αγγλικής περιπόλου. Οι δύο κατορθώνουν να διαφύγουν. Ο Ευαγόρας όμως συλλαμβάνεται. Οδηγείται στη φυλακή και υποβάλλεται σε φρικτά βασανιστήρια προκειμένου να του αποσπάσουν πληροφορίες. Το παλληκάρι αντέχει. Δεν ομολογεί. Καλείται από την Τουρκική Αστυνομία ο πατέρας του, Μιλτιάδης Παλληκαρίδης. Του ασκούν συναισθηματική πίεση προκειμένου αυτός με τη σειρά του να αποσπάσει από το γιο του πληροφορίες με αντάλλαγμα τη ζωή του γιου του. «Με τέτοιες προτάσεις προτιμώ να μη δω το παιδί μου!», και γύρισε αμέσως σπίτι. Η μάνα του μαθαίνοντας τις προτάσεις του Τούρκου φώναξε: «Να πάει το αίμα του παιδιού μου χαλάλι της Πατρίδας, παρά να το πουν προδότη». Λίγες μέρες μετά ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης μεταφέρθηκε στις Κεντρικές φυλακές της Λευκωσίας. Του είχε απαγγελθεί κατηγορία για οπλοκατοχή και για κατοχή τριών σφαιροθηκών με 88 σφαίρες.                    

    Η δίκη ορίζεται για την 25η Φεβρουαρίου 1957. Μια δίκη παρωδία. Τρεις μήνες νωρίτερα (22/11/56) ο κυβερνήτης Harding είχε εφαρμόσει το Νέο Νόμο Έκτακτης Ανάγκης, σύμφωνα με τον οποίο θα μπορούσε να καταδικαστεί κάποιος σε θάνατο, ακόμα και για ελαφρά παραπτώματα. Με το νόμο αυτό δικάστηκε ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης και καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο δικαστής Σω απευθυνόμενος στην Βαγορή τον ρωτάει: «Έχεις να είπης τι διατί να μη σου επιβληθεί ποινή;». Για να εισπράξει από τον Ευαγόρα την απάντηση: «Γνωρίζω ότι θα μου επιβάλετε την ποινή του θανάτου. Εκείνο όμως το οποίον έχω να είπω είναι τούτο: Ό,τι έκαμα, το έκαμα ως Έλλην Κύπριος, όστις ζητεί την ελευθερία του. Τίποτα άλλο!». Στην απόφασή του ο Σω γράφει: «Ο νόμος προνοεί μόνον δια μίαν ποινήν: Την ποινή του θανάτου». Προειλημμένη η απόφαση του Δικαστηρίου. Ο Βαγορής ήταν «αγκάθι» στις προσπάθειες της Αγγλικής κυβέρνησης για διατήρηση του ήπιου και υποτακτικού, στο Αγγλικό Στέμμα, κλίματος στην Κύπρο.

    Στις 12 Μαρτίου 1957, στις 11 π.μ. στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας, φτάνει ο πατέρας του για να δει το παιδί του. Τον οδήγησαν στα κελιά των μελλοθανάτων. «Μη λυπάστε καθόλου και μη κλαίτε!» είπε στον πατέρα του. Ο αξιωματικός των φυλακών, τον ενημέρωσε πως η εκτέλεσή του θα γινόταν το ξημέρωμα της Πέμπτης 14 Μαρτίου. Ζήτησε μόνο από τον πατέρα του να του φέρει τον σταυρό του. Ο ήρωας περήφανος και γενναίος, γαλήνιος, υποδέχεται τους γονείς του στο κελί του το τελευταίο δειλινό πριν τον απαγχονισμό του. «Εύχομαι, είπε ο Παλληκαρίδης προς τους γονείς του, να είμαι ο τελευταίος Έλλην Κύπριος που εκτελείται. Εύχομαι επίσης όπως η Κύπρος αποκτήσει συντόμως την ελευθερία της».

       Μάταιες οι προσπάθειες για απονομή χάριτος

    Στο μεταξύ γίνονται διεθνείς κινητοποιήσεις προκειμένου  να αποτραπεί η εκτέλεση του Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Συγκινητικό είναι το τηλεγράφημα του Αμερικανού Γερουσιαστή James G. Fulton προς τον Κυβερνήτη της Κύπρου Sir John Harding που ζητούσε να πάρει τον Βαγόρα, υπό την κηδεμονία του στην Αμερική και να τον σπουδάσει. Η απάντηση όμως του Άγγλου Κυβερνήτη ήταν ψυχρή κι απάνθρωπη: «Μην αφήνεις συναισθηματισμούς να υπεισέρχονται σε αυτά τα θέματα». Προσθέτοντας: «η καταδίκη ισχύει…». «Στυγνή δολοφονία» την χαρακτήρισε ο Fulton και όχι άδικα!

    Ο ήρωας περνάει στην αθανασία

    Ετούτ’ είν’ ύστερη νυχτιά. την Πέμπτη 14 Μαρτίου 1957, 2 λεπτά και 9 δευτερόλεπτα μετά τα μεσάνυχτα, γραφόταν μια νέα σελίδα ηρωισμού και δόξας. Το παλληκάρι Ευαγόρας Παλληκαρίδης, πορεύτηκε σε μια χώρα ηρωική και αναμάρτητη. Ανήκει πλέον στις άγιες ψυχές των Ελλήνων που πέθαναν κάτω από φρικτά βασανιστήρια για να μην προδώσουν τις ιερές παρακαταθήκες της φυλής μας και να γίνουν για όλους μας φωτεινό παράδειγμα αγώνων. Ο άψυχο κορμί του δεν δόθηκε στους γονείς του αλλά ενταφιάσθηκε στα «Φυλακισμένα Μνήματα» που βρίσκονται στον περίβολο των κλειστών φυλακών Λευκωσίας, εξαιτίας του φόβου αναταραχών κατά την εξόδιο ακολουθία. Πύρινα γράμματα άσβηστα τα λόγια του: «Ορκίστηκα να πεθάνω για την πατρίδα μου και ετήρησα τον όρκο μου!».  Ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός σε άλλες εποχές είχε γράψει, για να υμνήσει τους ήρωες, στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» μια στροφή, η οποία επάξια θα μπορούσε να αποδοθεί και στον Ευαγόρα Παλληκαρίδη:

«Ο δρόμος σου γλυκός και μοσχοβολημένος.

Στη κεφαλή σου κρέμεται ο ήλιος μαγεμένος.

Παλληκαρά και μορφονιέ, γειά σου, καλέ, χαρά σου!».      

       

3 Μαρτίου 1957. Πυρπολεῖται ὁ Σταυραϊτὸς τοῦ Μαχαιρᾶ

Τὴν 1η Ἀπριλίου τοῦ 1955 στὴν Κύπρο ξεκινᾶ ἐπισήμως ὁ ἀγὼν τῆς ΕΟΚΑ, ὑπὸ τὴν καθοδήγησιν καὶ τὴν ἡγεσία τοῦ στρατηγοῦ Γεωργίου Γρίβα – Διγενῆ.
Ἅπαντες οἱ Ἕλληνες τῆς Κύπρου (πλὴν ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων) στήριξαν μὲ ὅλες τους τὶς δυνάμεις αὐτὸν τὸν ἀγῶνα, ἄν καὶ τὰ ἐπίσημα μέλη τῆς ΕΟΚΑ δὲν ξεπερνοῦσαν σὲ ἀριθμὸ τοὺς 1250.
Δὲν ἦταν ὅμως ἁπλὸς ἀγὼν γιὰ Ἕνωσιν μὲ τὴν Ἑλλάδα.
Ἦταν ἀγὼν ἀνεξαρτησίας καὶ ἐλευθερίας.

Μεταξὺ τῶν ἑκατοντάδων παλληκαριῶν ποὺ ἔσπευσαν νὰ συμμετάσχουν στὸν ἔνοπλο ἀγῶνα τῆς ΕΟΚΑ ἦταν καὶ ὁ Γρηγόρης Αὐξεντίου.

Ὁ Γρηγόρης Αὐξεντίου γεννήθηκε στὶς 22 Φεβρουαρίου τοῦ 1928 στὸ χωριὸ Λύσις τῆς Ἁμμοχώστου καὶ σπούδασε στὴν Σχολὴ Ἐφέδρων Ἀξιωματικῶν (Ἀθῆναι). Ἐπέστρεψε στὴν Κύπρο, μετὰ τὴν θητεία του στὰ ἑλληνοβουλγαρικὰ σύνορα, γιὰ νὰ γνωρισθῇ τὸ 1955, στὶς 20 Ἰανουαρίου, μὲ τὸν Γεώργιο Διγενῆ – Γρίβα καὶ νὰ δέσῃ τὴν ζωή του μὲ τὴν Ε.Ο.Κ.Α., ἔως τὸ πέρας της.

Οἱ πρῶτες του συμμετοχὲς στὸν ἀγῶνα ἦταν στὶς ἐπιθέσεις κατὰ τῆς Ἠλεκτρικῆς Ἑταιρείας καὶ τοῦ Ῥαδιοφωνικοῦ  Σταθμού, τὴν ἄνοιξιν τοῦ 1955 (ἔναρξις ἀγῶνος) καὶ ἀπὸ τότε ὅπου τὸν καλοῦσε τὸ καθῆκον.
Ψευδώνυμα ποὺ ἔλαβε, κατὰ τὴν διάρκεια τῆς δράσεώς του, ἦταν «Μᾶστρος», «Ἄρης», «Ζῆδρος», «Ῥῆγας», «Αἴας», «Ζῶτος».
Συνεχεῖς οἱ ἀγῶνες του καὶ συντόμως οἱ ἱκανότητές του τὸν ὁδήγησαν στὴν ὑπαρχηγεία τῆς ΕΟΚΑ.
Ἦταν τόσο μεγάλη ἀπειλὴ τοῦ Αὐξεντίου γιὰ τοὺς Ἄγγλους, ποὺ τὸν ἐπεκήρυξαν μὲ 5.000 λίρες.
Καὶ μέσα σὲ αὐτὸ τὸ κυνηγητὸ κατάφερε, στὶς 10 Ἰουνίου τοῦ 1955, νὰ νυμφευθῇ, κάτω ἀπὸ τὴν …μύτη τῶν Ἄγγλων!

Οἱ παγίδες ποὺ προσπάθησαν νὰ τοῦ στήσουν οἱ Ἄγλλοι πολλές, ἀλλὰ κατάφερνε νὰ διαφεύγῃ.
Στὶς 12 Δεκεμβρίου τοῦ 1955 ὁ Αὐξεντίου, ἄν καὶ ἐπαγιδεύθη στὸ ὅρος Τρόοδος, ἐν τούτοις ὄχι μόνον κατάφερα νὰ διαφύγῃ, ἀλλὰ παρεπλάνησε ἀρκούντως τοὺς Ἄγγλους, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀλληλοπυροβολῶνται μεταξύ τους.

Τὶς τελευταῖες ἡμέρες τοῦ Φεβρουαρίου τοῦ 1957 οἱ Ἄγλλοι ἔμαθαν (ἀπὸ βοσκό) τὸ κρυσφήγετό του, ποὺ ἦταν σὲ μία σπηλιά, πλησίον τῆς Μονῆς Μαχαιρᾶ, στὸ ὅρος Τρόοδος.
Στὶς 2 Μαρτίου τοῦ 1957, τὸ ἀπόγευμα, ἕνα ἀπόσπασμα ἑξῆντα ἀνδρῶν περιεκύκλωσε τὴν σπηλιά, ζητώντας στὸν Αὐξεντίου νὰ παραδοθῇ. Τέσσερις ἄνδρες τοῦ Αὐξεντίου παρουσιάστηκαν γιὰ νὰ δηλώσουν πὼς παραδίδονται, μὰ ὄχι ὁ Αὐξεντίου. Ὁ Ἄγγλος ἀξιωματικὸς (κάποιος Μίντλετον) ἀπείλησε πὼς θὰ ἐπιτεθῆ  μὲ τοὺς ἄνδρες του…
Τέσσερις ἄνδρες του πλησίασαν στὴν εἴσοδο τῆς σπηλιᾶς μὰ ἐδέχθησαν πυροβολισμοὺς καὶ ὁ ἕνας ἔπεσε νεκρός.
Ἡ γενικὴ ἐπίθεσις ξεκίνησε.
Παραλλήλως μὲ ἐλικόπτερα κατέφθασαν ἐνισχύσεις.
Ὁ Αὐξεντίου ἦταν μόνος του καὶ πυροβολοῦσε ἀδιακρίτως.

Δέκα ὧρες κράτησε ἡ ἄνισος μάχη.
Ἀρνούμενοι νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν ἧττα τους οἱ Βρεταννοὶ ἔριξαν μέσα στὴν σπηλιὰ ἐμπρηστικὲς βόμβες πετρελαίου, μὲ ἀποτέλεσμα σὲ λίγα λεπτὰ νὰ καοῦν τὰ πάντα.
Καὶ ὁ Αὐξεντίου.
Στὶς 2 τὰ ξημερώματα τῆς 3ης Μαρτίου τοῦ 1957 ὁ Σταυραϊτὸς τοῦ Μαχαιρᾶ, μόλις 29 ἐτῶν, ἦτο νεκρός!

Τὸ ἄψυχό του σῶμα, ποὺ εὑρέθη ἀπηνθρακωμένο, μετεφέρθη στὶς φυλακὲς Λευκωσίας, ὅπου κι ἐτάφη στὰ «Φυλακισμένα Μνήματα».
Ἀκόμη καὶ νεκρός, γιὰ τοὺς Ἄγγλους, ἦταν ἐφιάλτης!!!

Φιλονόη

Πληροφορίες ἀπό:

Γρηγόρης Αὐξεντίου

(Ἀκριβὲς ἀντίγραφο ἀπ’ τὶς ἐφημερίδες τῆς 5ης Μαρτίου 1957):– Ὁ Γρηγόρης Αὐξεντίου, φερόμενεθνος ὡς ὑπαρχηγὸς τῆς ΕΟΚΑ καὶ ὑπασπιστὴς τοῦ ἀρχηγοῦ της Διγενῆ, ἐφονεύθη προχθές, ἀφοῦ ἐπολέμησε ἠρωικῶς ἐπὶ δέκα ὁλόκληρες ὧρες, μόνος αὐτὸς ἐναντίον ἰσχυρῶν βρεταννικῶν δυνάμεων, στὴν περιοχὴ τοῦ ὅρους Τρόοδος σὲ μία σπηλιὰ πλησίον τῆς Μονῆς Μαχαιρᾶ. Ἡ μάχη διεξήχθη ὑπὸ τὶς ἀκόλουθες συνθῆκες.
Οἱ δυνάμεις ἀσφαλείας εἶχαν τὴν πληροφορία ὅτι στὴν Μονὴ Μαχαιρᾶ ἐκρύπτετο ὁ καταζητούμενος αὐτὸς πατριώτης, ὁ ὁποῖος εἶχε ἐπικηρυχθῆ ἀντὶ 5.000 λιρῶν στερλινῶν. Τὶς ἀπογευματινὲς ὧρες τοῦ Σαββάτου ἀπόσπασμα τοῦ βρεταννικοῦ στρατοῦ ἀπὸ 60 ἄνδρες ἐκινήθη πρὸς τὴν Μονή, τὴν ὁποίαν καί ἐκύκλωσε γιὰ νὰ συλλάβῃ τὸν καταδιωκόμενο ἀγωνιστή. Οἱ Βρεταννοὶ στρατιῶται ἀνεστάτωσαν κυριολεκτικῶς τὴν Μονὴ καὶ ἔθεσαν ὑπὸ κράτησιν ὅλους τοὺς μοναχούς, περιλαμβανομένου καὶ τοῦ Ἡγουμένου, τοὺς ὁποίους καὶ ἐκακοποίησαν γιὰ νὰ  τοὺς ἀποσπάσουν πληροφορίας περὶ τοῦ ἀκριβοῦς σημείου ὅπου ἐκρύπτετο ὁ Αὐξεντίου.
Οὐδεὶς ὅμως μοναχὸς εἶπε κάτι.
Κατὰ τήν διάρκεια τῆς ἐρεύνης στὴν περιοχή, γύρω ἀπὸ τὸ μοναστῆρι, οἱ Βρεταννοὶ στρατιῶται ἀνεκάλυψαν μίαν σπηλιὰ κρυμμένη μέσα σὲ θάμνους.
Λέγεται ὅτι κάποιος βοσκὸς τοὺς ἔδωσε τὴν πληροφορία ὅτι μέσα στὴν σπηλιὰ ἦταν κρυμμένος ὁ Αὐξεντίου. Ἀμέσως οἱ βρεταννικὲς δυνάμεις ἐκύκλωσαν τὴν σπηλιὰ καὶ ἐκάλεσαν τὸν Αὐξεντίου νὰ παραδοθῇ. 

Ὁ ἐπὶ κεφαλῆς τοῦ βρεταννικοῦ ἀποσπάσματος ἀνθυπολοχαγὸς Μίντλεντον πλησίασε τὴν εἴσοδον τῆς σπηλιᾶς καὶ ἐφώναξε: «Ῥίξε τὰ ὄπλα σου καὶ παραδόσου, ἀλλοιῶς θὰ ἐπιτεθοῦμε».  Κάποιος ἀπήντησε: «Καλὰ παραδιδόμαστε».
Τέσσερες ἄνδρες βγῆκαν ἔξω, δύο ἀπὸ αὐτοὺς ἐπικηρυγμένοι μὲ 5.000 λίρες, ὅπως καί ὁ Αὐξεντίου. Ὁ Αὐξεντίου δὲν ἦτο μεταξὺ αὐτῶν. Ὁ ἀνθυπολοχαγὸς Μίντλεντον τὸν ἐκάλεσε καὶ πάλιν νὰ παραδοθῇ, ἀλλὰ ἔλαβε τὴν ὑπερήφανη ἀπάντησιν: «Μολὼν λαβέ».

Ἀμέσως, τέσσερες ἄνδρες ὅρμησαν μέσα στὴν σπηλιά. Ὁ ἡρωικὸς μαχητὴς τῆς κυπριακῆς ἐλευθερίας τοὺς ὑπεδέχθη μὲ καταιγισμὸν πυρός. Οἱ τρεῖς ἀπὸ τούς τέσσερες Βρεταννούς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἐλπίση ὅτι θὰ εἰσέπραττον τὴν ἐπικήρυξιν τοῦ Αὐξεντίου βγῆκαν ἀμέσως ἔντρομοι, ἐνῶ ὁ τέταρτος, τραυματισμένος στὸ στῆθος κατέπεσε στὸ ἔδαφος, γιὰ νὰ ὑποκύψῃ λίγες ὧρες ἀργότερα στὰ τραύματά του. Ὁ ἐπὶ κεφαλῆς τῶν βρεταννικῶν δυνάμεων ἀνθυπολοχαγὸς Μίντλεντον ἐζήτησε ἀμέσως ἐνισχύσεις, οἱ ὁποῖες καὶ κατέφθασαν μὲ τὰ ἑλικόπτερα. Ἡ μάχη συνεχίσθη ἔτσι ἐπὶ 10 ὁλόκληρες ὧρες, κατὰ τὴν διάρκειά της δὲ οἱ Βρεταννοὶ ἐχρησιμοποίουν μεταξὺ τῶν ἄλλων δακρυγόνες βόμβες.
Μπροστὰ στὸ ἀλύγιστο θάῤῥος τοῦ Αὐξεντίου καὶ ἀφοῦ προηγουμένως ἔκαναν χρῆσιν ὅλων τῶν εἰδῶν τῶν ὅπλων, οἱ Βρεταννοὶ στρατιῶται ἔῤῥιψαν μέσα στὴν σπηλιὰ βόμβες πετρελαίου. Τεράστιες φλόγες ἐκάλυψαν τὸ σπήλαιον γιὰ νὰ τυλίξουν σὲ λίγο τὸ κορμὶ τοῦ ἡρωικοῦ πατριώτου.
Ἡ μάχη ἐτελείωσε στὶς 2 ἡ ὥρα τὴν νύκτα.
Τὸ πτῶμα τοῦ Αὐξεντίου ἀνευρέθη ἀπηνθρακωμένον.
Ὁ Αὐξεντίου ἦτο ἡλικίας 29 ἐτῶν, τὸ ἐπάγγελμά του δὲ ἦτο ὁδηγὸς ταξί.
Στὸν κατάλογο τῶν καταζητουμένων ἀπὸ τοὺς Ἄγγλους, ἦτο ἐγγεγραμμένος δεύτερος μετὰ τὸν στρατηγὸ Γρίβα.(Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ ποίημα ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ποὺ ἔγραψε ὁ Γιάννης Ῥίτσος γιὰ τὸν Γρηγόρη Αὐξεντίου, 5-25 Μαρτίου 1957):«Λάβετε, φάγετε, τοῦτο ἐστὶ τὸ σῶμα μου καὶ τὸ αἷμα μου – τὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα τοῦ Γρηγόρη Αὐξεντίου
ἑνὸς φτωχόπαιδου, 29 χρονῶ, ἀπ’ τὸ χωριὸ Λύση,
ὁδηγοῦ ταξὶ τὸ ἐπάγγελμα,
ποὔμαθε στὴν Μεγάλη Σχολὴ τοῦ Ἀγῶνα τόσα μόνον γράμματα ὅσα νὰ φτιάχνουν τὴν λέξη
«Ε Λ Ε Υ Θ Ε Ρ Ι Α»
καὶ ποὺ σήμερα, 2 τοῦ Μαρτίου 1957, κάηκε ζωντανὸς στὴν σπηλιὰ τῆς Μονῆς Μαχαιρὰ καὶ σήμερα ἀκριβῶς, 2 τοῦ Μαρτίου, ἡμέρα Σάββατο – μὴν τὸ ξεχάσετε, σύντροφοι –
Στὶς 2 ἡ ὥρα μετὰ τὰ μεσάνυκτα, καὶ 3 πρῶτα λεπτά,
γεννήθηκε ὁ μικρὸς Γρηγόρης ἀνάμεσα στὰ
ματωμένα γόνατα τῆς πλάσης.(Ὅλες οἱ καμπάνες τῆς Γῆς σήμαναν μεμιᾶς. Ὅλα τὰ ἀνθρώπινα μέτωπα ψηλά. Ὅλες οἱ καρδιὲς μεσίστιες. Στὸ χωριὸ Λύση, ἀνάμεσα Λευκωσία κι Ἀμμόχωστος, ἡ μάννα τοῦ ἕσφιξε τὸ μαῦρο της τσεμπέρι κάτου ἀπ’ τὸ δυνατὸ σαγόνι της κ’ εἶπε ἀκριβῶς τὰ λόγια ποὺ περίμενε ὁ γιός της: «Εἶμαι ὑπερήφανη. Κάλλιο μία φουχτα τιμημένη στάκτη, παρὰ γονατισμένος ὁ λεβέντης μου»
Ὁ πατέρας του πάλι, σὰν πῆγε στὸ στρατιωτικὸ νοσοκομεῖο τῆς Λευκωσίας, ἀνεγνώρισε τό καμμένο παιδί του ἄπ΄ τὶς χονδρές ἑλληνικὲς κοκκάλες του κι ἀπὸ ἐκεῖνο τὸ χρυσὸ κωνσταντινᾶτο ποὺ ἄχνιζε στὸν κόρφο του καὶ στὸν κόρφο τοῦ κόσμου.)

———————————————————

«Ἐκεῖνο τὸ «ΟΧΙ» δὲν τὸ ἐπανέλαβε ἡ ἠχώ, ἦταν πολὺ βαρὺ γιὰ νὰ τὸ μεταφέρῃ».
Κώστας Μόντης (ἀναφερόμενος στὴν ἄρνηση τοῦ Γρηγόρη Αὐξεντίου νὰ παραδοθῇ).

Γρηγόρης Αὐξεντίου

«Το Ελληνόπουλο». Το άρθρο που έγραψε ο Άλμπερ Καμύ για τον απαγχονισμό του Καραολή. Στη δίκη του κατήγορος ήταν ο Ραούφ Ντενκτάς...

 Στις 28 Οκτωβρίου 1955, ακούστηκε για πρώτη φορά σε δίκη αγωνιστή της ΕΟΚΑ η απόφαση: «Εις θάνατον!» Ο Μιχαλάκης Καραολής μαζί με τον Ανδρέα Δημητρίου, ήταν οι πρώτοι αγωνιστές της ΕΟΚΑ που οδηγήθηκαν στην κρεμάλα. Ο στρατάρχης Τζον Χάρτινγκ, έδινε ιδιαίτερη σημασία στις πρώτες εκτελέσεις. Αποτελούσαν την τακτική που ονόμαζε «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» και θεωρούσε πως θα λειτουργούσαν ως παραδειγματικό μέτρο το οποίο θα τρομοκρατούσε τους αγωνιστές. Ήλπιζε πως η αμείλικτη στάση του απέναντι στους συλληφθέντες θα τερμάτιζε τον αγώνα. Βέβαια, έκανε λάθος, αφού η απάνθρωπη αντιμετώπιση των Βρετανών όχι μόνο δεν τρομοκράτησε τους αγωνιστές αλλά τους πείσμωσε περισσότερο... 


Ο Καμύ και η αιματοβαμμένη Αθήνα

 Ο αγώνας του κυπριακού λαού, δεν άφησε ασυγκίνητη την υπόλοιπη Ευρώπη. Σε όλες τις χώρες δημοσιογράφοι, πολιτικοί και διανοούμενοι στήριζαν με τα κείμενά τους τον αγώνα για απελευθέρωση και Ένωση του νησιού με την μητέρα πατρίδα. Τα τηλεγραφήματα που ζητούσαν την ακύρωση της εκτέλεσης πλήθαιναν μέρα τη μέρα. Μεταξύ αυτών, ένα άρθρο του Γάλλου ποιητή και φιλόσοφου, Άλμπερτ Καμύ με τίτλο «Το Ελληνόπουλο», το οποίο δημοσιεύτηκε στην γαλλική εφημερίδα Λ’ Εξπρές  στις 6 Δεκεμβρίου 1955.

 Για μια ακόμη φορά, η ταπεινή διεκδίκηση ενός λαού που παρέμεινε επί χρόνια βωβή και φιμώθηκε ευθύς μόλις θέλησε να εκφραστεί, ξεσπά τώρα σε εξέγερση. Για μια ακόμη φορά, η τυφλή καταπίεση προηγήθηκε της εξέγερσης. […] Τώρα έρχεται η ώρα των μαρτύρων που ακούραστοι, όπως και οι καταπιεστές, κατορθώνουν να επιβάλουν σε έναν αδιάφορο κόσμο τη διεκδίκηση ενός λαού ξεχασμένου από όλους, εκτός από τον εαυτό του. […] Οι φίλοι της Αγγλίας την καλούν πρώτοι να σώσει, κατά πρώτο λόγο, τον Μιχαήλ Καραολή και ύστερα να του αποδώσει ελεύθερη την τρισχιλιετή πατρίδα του... 

Το «Ελληνόπουλο» του Άλμπερ Καμύ... 

Οι διαμαρτυρίες του κόσμου όμως, ενάντια στη θανατική ποινή δεν περιορίστηκαν σε δημοσιεύσεις και άρθρα. Στην Αθήνα, μία μέρα πριν τον απαγχονισμό, στις 9 Μαΐου 1956 χιλιάδες Αθηναίοι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ομονοίας, διαδηλώνοντας υπέρ του αγώνα της ΕΟΚΑ και της Ένωσης. Τη διαδήλωση είχε οργανώσει η Πανελλήνια Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου (ΠΕΕΚ), κρατώντας πλακάτ που έγραφαν «Όλοι είμεθα ΕΟΚΑ», «Κύπρος-Ένωσις», «Αμερικάνοι, είναι η τελευταία σας ευκαιρία».... 

Όταν το ειρηνικό συλλαλητήριο έληξε, οι διαδηλωτές αποφάσισαν να κινηθούν προς τη Βρετανική Πρεσβεία. Η Αστυνομία όμως τους σταμάτησε βίαια και ξέσπασαν ταραχές. Στην οδό Δραγατσανίου είχαν στηθεί οδοφράγματα. Η σύγκρουση ήταν σφοδρή και το αποτέλεσμα τραγικό: τρεις νεκροί διαδηλωτές κι ένας αστυνομικός. Τα θύματα ήταν οι Ευάγγελος Γεροντής (28 ετών), Ιωάννης Κωνσταντόπουλος (21 ετών), Φραγκίσκος Νικολάου (23 ετών), Κώστας Γιαννακούρης (αστυφύλακας) και 265 τραυματίες από το πυρ που άνοιξε η αστυνομία. 

Τα πρόσωπα



 Οι Μιχαλάκης Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου, υπήρξαν οι πρώτοι απαγχονισθέντες του αγώνα. Ο πρώτος γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1933, στο Παλαιχώρι Ορεινής. Αποφοίτησε από την Αγγλική Σχολή Λευκωσίας και ξεκίνησε να εργάζεται ως κυβερνητικός υπάλληλος στο Τμήμα Φόρου Εισοδήματος. Η ένταξη του στην ΕΟΚΑ υπήρξε άμεση πολύ πριν την 1η Απριλίου. Πήρε μέρος στη διανομή της πρώτης προκήρυξης του Διγενή, στη μεταφορά όπλων, στις βομβιστικές επιθέσεις και στην πρώτη ομάδα εκτελεστικού Λευκωσίας. Στις 28 Αυγούστου 1955, κατά τη διάρκεια γυναικοπάζαρου στην Οδό Λήδρας η τριμελής ομάδα των Καραολή, Ανδρέα Παναγιώτου και Γιώργο Ιωάννου, εκτέλεσε τον Ηρόδοτο Πουλλή, συνεργάτη των αποικιοκρατών.
 Στην προσπάθειά τους να διαφύγουν οι αγωνιστές, ο Καραολής εγκατέλειψε το ποδήλατό του στην οδό Λήδρας. Αυτό ήταν και το στοιχείο που οδήγησε τους Βρετανούς στη σύλληψή του, αφού κράταγαν ακριβές αρχεία για τα μέσα οδικής μεταφοράς στο νησί.
 Η ΕΟΚΑ προσπάθησε να φυγαδεύσει τον αγωνιστή που καταζητούσαν οι βρετανικές αρχές. Κατά τη μεταφορά του όμως, έπεσαν σε μπλόκο Τούρκων αστυνομικών στο χωριό Τζάος. Συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές.
 Στη δίκη του ένας από τους συνηγόρους της κατηγορούσας αρχής, ήταν ο Ραούφ Ντενκτάς. Ο Ανδρέας Δημητρίου, γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1934 και καταγόταν από τον Άγιο Μάμα της Λεμεσού. Όταν αποφοίτησε από το σχολείο, εργάστηκε σε κατάστημα εκρηκτικών υλών και ακολούθως στον αγγλικό στρατό.... 


Ανδρέας Δημητρίου και Μιχαλάκης Καραολή – Λεπτομέρεια από τον πίνακα του ζωγράφου Γιάννη Γίγα «Οι εννέα ηρωομάρτυρες της Κύπρου»... Υπήρξε από τους πρώτους που εντάχθηκαν στον αγώνα της ΕΟΚΑ καθώς και από τους πρώτους της εκτελεστικής ομάδας στην περιοχή της Αμμοχώστου. Από τις κυριότερες δράσεις του υπήρξε η αρπαγή όπλων μέσα από τις στρατιωτικές αποθήκες του λιμανιού της Αμμοχώστου, στις αρχές Δεκεμβρίου 1955 τα οποία μοιράστηκαν σε αντάρτες. 
Συνελήφθη όταν αποπειράθηκε να εκτελέσει τον Άγγλο πράκτορα Τέυλορ, τον οποίον φρουρούσαν Βρετανοί στρατιώτες. Βρέθηκε στις φυλακές μαζί με τον Μιχαλάκη Καραολή. 
Οι δυο ήρωες απαγχονίστηκαν στις 10 Μαΐου 1956. Τα τελευταία λόγια του Δημητρίου ήταν:
 «Εμένα δεν πρέπει να με λυπάστε, αφού εγώ δεν βρίσκω λόγο για να με κλαίω, ούτε οι συγγενείς μου πρέπει να με κλαίνε».... 


Το είδαμε : εδώ

Ο Αττίλας σε φωτογραφίες που τράβηξαν Τούρκοι

Το σύνθημα “Δεν Ξεχνώ” για την Κύπρο, σημάδεψε κάποιες γενιές Ελλήνων. Μεγάλωσαν μ΄ αυτό το σύνθημα, τυπωμένο σε αυτοκόλλητα ,κολλημένα τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης σε παμπρίζ αυτοκινήτων . Με τον καιρό ο ήλιος ξεθώριασε το κόκκινο χρώμα του αίματος που κάλυπτε τη μισή σχεδόν Κύπρο. Και μαζί θέλουμε, δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε άρχισε να “ξεθωριάζει” και η όποια ελπίδα υπήρχε για “δίκαιη λύση του Κυπριακού”. 

O δολοφονημένος από την τουρκική ΜΙΤ Θεόφιλου Γεωργιάδης είχε πει :
 «Ποτέ η Τουρκία δεν εγκατέλειψε γη που κατέκτησε με όπλα, μέσω συνομιλιών”. 
Έτσι είναι.

Το σχέδιο Ανάν δεν πέρασε ,τώρα βρισκόμαστε στην προσπάθεια επιβολής μιας παραλλαγής του.

42  χρόνια μετά ωστόσο, θέλουμε να πιστεύουμε ότι υπάρχουν ακόμη αρκετοί που “Δεν Ξεχνούν”. 

Ίσως βέβαια να πρέπει να μάθουμε και στους νεότερους τι είναι αυτό που δεν πρέπει να επιτρέψουμε να σβησει από τη μνήμη μας. Είναι ο Αττίλας ,η τουρκική εισβολή στην Κύπρο που εκδηλώθηκε με την προδοτική “βοήθεια” των χουντικών.

Οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες από τις τουρκικές δυνάμεις που έκαναν την απόβαση στην Κύπρο. Είναι οι φωτογραφίες του Αττίλα ,τραβηγμένες από τους στρατιώτες του. Σε κάποιες απ΄ αυτές απεικονίζονται Τούρκοι να σκάβουν. Φοράνε όλοι μαντήλια για να καλύπτουν τη μύτη τους. Ίσως γιατί σκάβουν έναν από τους πολλούς ομαδικούς τάφους μέσα στους οποίους έθαψαν όσους σκοτώθηκαν ηρωϊκά πολεμώντας εναντίον τους.
Οι φωτογραφίες είναι από αφιέρωμα της ηλεκτρονικής έκδοσης της εφημερίδας ΧΟΥΡΙΕΤ.

Κύπρος 42 χρόνια μετά το ανεξόφλητο ιστορικό και ηθικό χρέος μας για όσους χάθηκαν

Εννέα (9) χρόνια μετά τα Ιουλιανά του 1965, κατά περίεργη ιστορική συγκυρία, στις 15 ΙΟΥΛΙΟΥ του 1974, η χούντα των Αθηνών ανατρέπει τον εκλεγμένο πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. 
Με τον γνωστό ισχυρισμό του Δικτάτορα Δ.Ιωαννίδη, «Βγάλτε από τη μέση τον Παπά, που δεν θέλει την Ένωση», ξεκίνησε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Είχε προηγηθεί , επιστολή του Μακάριου στον «χουντοΠρόεδρο» Φ.Γκιζίκη στις 2 Ιουλίου 1974 , με την οποίαν του ζητούσε, να αποχωρήσουν από την Κύπρο ΟΛΟΙ οι Έλληνες αξιωματικοί. 
Το καθεστώς του Δικτάτορα Ιωαννίδη είχε συμφωνήσει από τις αρχές του 1974, με ανθρώπους της αμερικανικής Πρεσβείας, για το πραξικόπημα και την ανατροπή του Μακαρίου. Μάλιστα το σχέδιο της πραξικοπηματικής ανατροπής , στις κρυπτογραφημένες συνομιλίες αναφερόταν με την κωδική ονομασία «Κόκα- Κόλα»! 


Το πραξικόπημα πραγματοποιήθηκε στις 8:30 το πρωί της Δευτέρας 15 Ιουλίου 1974. Στόχος ήταν όχι μόνο η ανατροπή του Μακάριου, αλλά και η δολοφονία του! Απόδειξη γι’ αυτό είναι η ανακοίνωση του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων στρατηγού Μπονάνου στην ηγεσία των όπλων για το πραξικόπημα μισή ώρα νωρίτερα από την πραγματοποίησή του, δηλαδή στις 8:00: «Κύριοι, η εθνοφρουρά της Κύπρου ανέτρεψε τον Μακάριο, ο οποίος, μάλλον, είναι νεκρός».
Σημαντικές ευθύνες προκύπτουν για τον τότε Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ,που διαχειρίστηκε από το παρασκήνιο την Κυπριακή τραγωδία, ως άτυπος πρόεδρος των ΗΠΑ.Έχει αποδειχτεί ότι ο Κίσινγκερ , ενώ γνώριζε τα σχέδια ανατροπής του Μακαρίου , καθησύχαζε τους χουντικούς ότι οι Τούρκοι δεν θα αντιδράσουν, ταυτόχρονα όμως, ενθάρρυνε τους Τούρκους για την εισβολή στην Κύπρο! 


Βέβαια, μια μέρα πριν από την τουρκική εισβολή, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος στην ομιλία του στον ΟΗΕ την 19η ΙΟΥΛΙΟΥ 1974, μπροστά σε 132 Έθνη καταγγέλλει ότι η Ελλάδα οργάνωσε με Έλληνες αξιωματικούς το πραξικόπημα. Αληθές! Αλλά διακηρύσσει αμέσως, ότι η Ελλάς παρεβίασε "κραυγαλέως" την ανεξαρτησία της Κύπρου και έτσι δικαιολογείέμμεσα και με βάση το Διεθνές Δίκαιο ( συνθήκη Ζυρίχης )την τουρκική στρατιωτική εισβολήστην Κύπρο. «Το Συμβούλιον Ασφαλείας πρέπει να καλέσει το στρατιωτικόν καθεστώς της Ελλάδος να ανακαλέση εκ Κύπρου τους Έλληνας αξιωματικούς και να θέση τέρμα εις την εισβολήν αυτού εις Κύπρον…», είπε μεταξύ άλλων στην Γ.Σ. του ΟΗΕ ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Ο τότε Τούρκος Πρωθυπουργός, ο Μουσταφά Μπουλέντ Ετζεβίτ, υποστήριξε ότι τα τουρκικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Κύπρο, διότι το ζήτησε ο Μακάριος. Σύμφωνα με έγγραφα του Φόρεϊν Όφις, ο Βρετανός πρωθυπουργός Χ. Ουίλσον είχε δώσει το πράσινο φως στους Τούρκους να εισβάλουν στην Κύπρο και δεσμεύτηκε να παρεμποδίσει την Ελλάδα στην περίπτωση που θα έσπευδε να βοηθήσει, με στρατιωτικά μέσα, την Κύπρο. 


Η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο με την κωδική ονομασία «Αττίλας» ξεκίνησε την αυγή της 20ης Ιουλίου 1974, με αποβατικές και αεροπορικές επιχειρήσεις. Συμμετείχαν συνολικά γύρω στους 40.000 άνδρες υπό τη διοίκηση του αντιστρατήγου Νουρετίν Ερσίν. Η ελληνική πλευρά, διχασμένη και σε καθεστώς εμφυλίου (Μακαριακοί εναντίον Χουντικών), αντέδρασε καθυστερημένα. Η Τουρκία υποστήριξε ότι δεν επρόκειτο για εισβολή, αλλά για «ειρηνική επέμβαση», με σκοπό την επαναφορά της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, που είχε καταλυθεί από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου (15 Ιουλίου 1974).


Ακλούθησε ο ΑΤΤΙΛΑΣ 2, ενώ στην Ελλάδα είχε αποκατασταθεί η Δημοκρατία (24 Ιουλίου) και Πρωθυπουργός της χώρας ήταν ο Κ. Καραμανλής. Στις 3.30 τα χαράματα της 14ης του Αυγούστου 1974 τελειώνουν με πλήρη αποτυχία στη Γενεύη οι τριμερείς διαπραγματεύσεις (Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας) για την κατάσταση στην Κύπρο και το κυπριακό πρόβλημα. Μίαώρα αργότερα, τα τουρκικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν Λευκωσία, Αμμόχωστο και άλλα σημεία της Κύπρου. Στην Αθήνα συνεδριάζει στις 6 τα χαράματα το Πολεμικό Συμβούλιο υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή και , διαπιστώνει την τραγική αδυναμία της Ελλάδας να συνδράμει στρατιωτικά την Κύπρο. Μέχρι το βράδυ, η ελληνοκυπριακή αντίσταση έχει ουσιαστικά καταρρεύσει και τα οχυρά εγκαταλείπονται. Στις 15 του Αυγούστου, τα στρατεύματα του «Αττίλα» μπαίνουν στην Αμμόχωστο, στις 16 του Αυγούστου ο «Αττίλας 2» ολοκληρώνεται με την κατάληψη της Μόρφου. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ο τότε επικεφαλής τηςΕθνικής Φρουράς Κύπρου ο πραξικοπηματίας ταξίαρχος Γεωργίτσης με αναφορά του , προς το Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων στην Αθήνα, σημείωνε ότι «οι στρατιωτικές μονάδες μας έχουν φθάσει εις τα όρια αποσυνθέσεως, παρουσιάστηκαν σοβαρά κρούσματα αυτοδιαλύσεως μονάδων προσλαμβάνοντα μορφήν ανταρσίας. Επίστρατοι εγκαταλείπουν τα όπλα και τις Μονάδες τους και επιστρέφουν σπίτια τους»


Σαράντα δύο  χρόνια μετά (1974-2016), υπάρχει ακόμη ένα ανεξόφλητο ιστορικό και ηθικό χρέος. Στην Κύπρο, το Καλοκαίρι του 1974 έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες Έλληνες αξιωματικοί,υπαξιωματικοί και Στρατιώτες. Όμως ακόμη δεν έχουμε μάθει, ποιοι από αυτούς σκοτώθηκαν στο Πραξικόπημα και πόσοι στην τουρκική εισβολή. Δικαιούνται οι οικογένειες των θυμάτων- στρατιωτικών να μάθουν γιατί, για ποιο σκοπό και με εντολές ποιου , έδωσαν τη ζωή τους. Είναι μια εθνική «πληγή» που θα πρέπει να επιτέλους να κλείσει, με την αποκάλυψη της Αλήθειας. 

το είδαμε εδώ