Σκέψεις, απόψεις και προβληματισμοί για ένα βιοθεολογικό θέμα, με αφορμή ένα δίπτυχο μνημόνευσης κεκοιμημένων

επιμέλεια έρευνας:πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου

Εισαγωγικά.Σε μια από τις Σαββατιάτικες Θείες Λειτουργίες της περασμένης  Μεγάλης Τεσσαρακοστής, δόθηκε για μνημόνευση το παρακάτω «δίπτυχο κεκοιμημένων».

Όπως φαίνεται στο δίπτυχο, σαν τέταρτο όνομα γράφεται «άγνωστος δότης». Πρόκειται, κατά πάσα πιθανότητα, για δωρητή οργάνων, για μεταμόσχευση που πραγματοποιήθηκε.

Γνωρίζοντας τα πνευματικά και ηθικά προβλήματα που προκύπτουν από τις δωρεές οργάνων προκύπτει  το εξής θέμα. Μνημονεύεται ή όχι «ο άγνωστος δότης «;

Το θέμα τέθηκε σε συζήτηση σε ένα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα κυριότερα ενδιαφέροντα αποσπάσματα από  την συζήτηση  δημοσιεύουμε  στην συνέχεια.

Η συζήτηση συνεχίζεται..

Ευχαριστούμε όλους τους διαδικτυακούς φίλους  που συμμετείχαν στην συζήτηση αυτή και που εμφανίζονται  στο άρθρο με τα αρχικά γράμματα του ονοματεπώνυμου.

π..Δ.Α.

Αποσπάσματα από την διαδικτυακή συζήτηση

Φ.Π. κ εν παση περιπτωσει, υπαρχουν κ πολλοι ιερεις/μοναχοι που εχουν δεχθει μεταμοσχευση… αρα, πού οδηγειται η συζητηση/σκεψη;!… η μνημονευση ειναι ανθρωπινο καθηκον μας. η αποδοχη επαφιεται στη Θεια Βουληση.

π.Δ.Α..Διρευνούμε την ηθική διάσταση της δωρεάς-αυτοθυσίας του δότη και τις συνέπειες σε εκκλησιαστικό επίπεδο.

Φ.Π. μα, το ερωτημα ηταν αν θα μνημονευσετε τον  αναγραφομενο.

……………………………………………………………………………………………..

π.Δ.Α. Η ηθική-πνευματική διάσταση του θέματος έχει σχέση με την μνημόνευση. Με απλά λόγια το θέμα είναι. Θέτει ο δότης με την πράξη του τον εαυτό του εκτός εκκλησίας και συμπεριλαμβάνεται σε αυτούς που εκούσια αφαίρεσαν την ζωή τους ή όχι;Ή πρέπει  θεωρούνται όλοι οι δότες ότι πράττουν ¨εν αγνοία» και μέχρι πότε θα ισχύει αυτό;

 Δ.Ρ.Και αν ο δοτης ηταν σε κωμα και αλλοι αποφασισαν γι αυτον; δυσκολο…

Φ.Π οταν εχετε ονοματα προς μνημονευσιν κανετε την ιδια ερευνα για το καθενα απο αυτα;!! ε, αυτος κ ο Κυριος, γνωριζουν.

Π.Ν. Και η απορία μας παραμένει: Πώς είναι δυνατόν να μη αποσαφηνίζεται τουλάχιστον από πού κρατά η σκούφια του «αγνώστου δότη» μιάς και η «δωρεά οργάνων» είναι διεθνές πρακτική και λαμβάνονται μοσχεύματα εξ της υφηλίου;! Εάν ο «άγνωστος δότης» είναι Παπιστής ή Προτεστάντης θα μνημονευθεί; Και αυτός ο οποίος τον έγραψε, εικάζουμεν, ότι θα τον αγνοεί ή γνωρίζει ότι είναι Ορθόδοξος Χριστιανός; Ωστόσο, είναι δυνατόν να μνημονεύουμε  αγνώστους και ανώνυμους εις της ιερά Πρόθεση; Απλά απορούμεν πάτερ, ωστόσο, καλή ευκαιρία ήτο για να αρχίσουσιν τέτοιες συζητήσεις δημοσίως, μιάς και αγνοούμεν πάμπολλα……

Π.Ν. Γράφει η κ.Φ.Π.: «οταν εχετε ονοματα προς μνημονευσιν κανετε την ιδια ερευνα για το καθενα απο αυτα;!! » Δεν νομίζετε, ότι κάνετε λογικά σφάλματα; Ο «άγνωστος δότης» σας φαίνεται για όνομα; Και πάλιν να επαναλάβουμεν το λογικό ερώτημά μας: Ποιός μπορεί να μας πει με τα απολύτου βεβαιότητος, ότι οί άλλοι μακαρίτες αδελφοί μας, που αναγράφονται εκεί, δεν είναι «δότες»; Δηλαδή, από πότε εγκαινιάσαμεν τέτοιου είδους πρακτική εις την ιερά πρόθεση; Λόγου χάρη, είναι ευλογημένο να γράφουμε, προς μνημόνευση, ανώνυμα και άγνωστα πρόσωπα, τα οποία χαρακτηριστικό τους θα είναι η θεληματική ή η εικαζόμενη ενέργειά των; π.χ. «άγνωστη πόρνη», «άγνωστος ήρωας», «άγνωστος τρανσέξουαλ», «άγνωστος ληστής», «άγνωστος στρατιώτης», «άγνωστος παπάς», «άγνωστος παιδόφιλος», «άγνωστος μοιχός», «άγνωστος αστυνομικός», «άγνωστος γαλατάς»… κ.λπ.(;;;)!

Φ.Π..ωραια, αγαπητε, ας προσθεσουμε: στον χριστιανο αγνωστο δοτη, ευχαριστημενος;!!!! παρακληση κανουμε αγαπητε, ουτε γι αυτο ειμαστε ικανοι;!!! ελεος!

π.Δ.Α. Προς Π.Ν..» Καὶ πάντων τῶν ἐπ’ ἐλπίδι ἀναστάσεως ζωῆς αἰωνίου τῶν τῇ σῇ κοινωνίᾳ κεκοιμημένων ὀρθοδόξων πατέρων καὶ ἀδελφῶν ἡμῶν, φιλάνθρωπε Κύριε.(Ακολουθία της προθέσεως).Και εδώ άγνωστους μνημονευουμε.Με τέτοιες προυποθέσεις μιλάμε. Ανήκει σε αυτούς και ο άγνωστος δότης;

Φ.Π. ε, αν ειναι ετσι, πατερ, ηδη τον μνημονευετε. οπως και  ολους, αλλωστε. μια παραπανω για τον ορθοδοξο πιστο που το ζητησε, δν βλαπτει. τωρα, το θεμα των μεταμοσχευσεων ειναι πολυ πολυ μεγαλο, με πολλες πτυχες. Και βεβαια θα επρεπε η Εκκλησια να δωσει θεση. παντως η αγαπη κ το ελεος, γι ανθρωπους που δν βρισκονται πια εδω, ας μη μας λειψουν. κριμα ειναι. τι θα τους πουμε οταν τους συναντησουμε μεθαυριο; κ πώς θα δικαιολογηθουμε στον Πατερα αν φανουμε σκληροκαρδοι στ αδελφια μας;;

Π.Δ.Α.Το θέμα είναι αν οι άνθρωποι αυτοί,οι δότες οργάνων δηλαδή (εξαιρούνται οι θεμιτές μεταμοσχεύσεις), είτε εν γνώσει είτε εν αγνοία θέτουν τον εαυτό τους εκτός αυτών που βρίσκονται σε κοινωνία με τον Χριστό,δηλαδή εκτός της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι μία κατάσταση εννοιολογικώς και διαγνωστικώς ρευστή, όλο δε και περισσότερο αμφισβητούμενη. Μάλλον πρόκειται για κλινικό κατασκεύασμα που εξυπηρετεί την αποσυμφόρηση των μονάδων εντατικής θεραπείας και την απόκτηση οργάνων για μεταμόσχευση..
β) Και αν ακόμη ημπορούσε να διαγνωσθεί αναμφισβήτητα ολοσχερής καταστροφή του εγκεφάλου, αυτό δεν ταυτίζεται με τον σωματικό θάνατο.
γ) Εφ’ όσον η εσωτερική συνειδητή ζωή και το πρόσωπο διατηρούνται, όπως οι Χριστιανοί πιστεύουμε, και μετά το θάνατο του συνόλου σώματος, δεν έχουμεκανένα λόγο να δεχθούμε ότι αυτά παύουν να υπάρχουν επί νεκρώσεως μόνο του εγκεφάλου (εγκεφαλικού θανάτου).
δ) Επομένως επί εγκεφαλικού θανάτου δεν τίθεται θέμα συνειδητής ζωής και προσώπου αλλά το μόνο θέμα είναι εάν εξακολουθεί να υπάρχει η συνάφεια ψυχής και σώματος η οποία όμως (διατήρηση της συνάφειας) καταδεικνύεται από τη ζωή του υπολοίπου σώματος.
Θεωρούμε τους ευρισκομένους στην κατάσταση του «εγκεφαλικού θανάτου» ασθενείς και όχι νεκρούς, σεβόμενοι πλήρως την ιερότητα, ίσως και κρισιμότητα για το αιώνιο μέλλον, των τελευταίων στιγμών της εντεύθεν του τάφου ζωής των δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με την από αυτούς αφαίρεση προς μεταμόσχευση των ζωτικών τους οργάνων. Η μόνη ηθικά και κοινωνικά αδιάβλητη περίπτωση δωρεάς οργάνων για μεταμόσχευση είναι η από υγιείς δότες μεταμόσχευση ιστών ή ενός από τα διπλά όργανα, προκειμένου δε περί ασθενών ή τραυματιών δοτών η μεταμόσχευση όσων μπορούν να μεταμοσχευθούν μετά την μόνιμη παύση της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας.

Π.Ν.  Να με συγχωρέσετε, αλλά μάλλον δεν κατάφερα καλώς, να σας υποψιάσω απ΄την δική μου οπτική! Πατέρα Δημήτριε, μιας και εξ΄όσων φαίνεται, με μερικά σας σχόλια, έχετε ασχοληθεί κατ΄ολίγον με το θέμα και παρατηρώ, τουλάχιστον εσάς να σας προβληματίζει σοβαρά! Εντούτοις, επαναλαμβάνω το ερώτημά μου, για να μας πληροφορήσετε με ακρίβειαν εσείς, ως Κληρικός! Ρωτάμε  για να μάθουμε  πάτερ και κ.Φ.Π., και όχι για να υποκριθώμεν τους ξερόλες καλαμαράδες! Γι΄αυτό επιτρέψετε μου, να επαναλάβω την απορία μας: Ποιός μπορεί να μας εγγυηθεί, ότι ο «άγνωστος δότης» δεν είναι συνάνθρωπος από εξωτερικό;! Και εάν ο συγκεκριμένος «άγνωστος δότης» είναι Ισλαμιστής και ετερόδοξος και απλά εστάλησαν τα όργανά του, εις την Ελλάδα, ποιός το γνωρίζει πέραν των ειδικών ιατρών; Εκτός πάτερ, κι άν έχετε, είτε ειδική πληροφόρηση από την ψυχή που σας έφερε το χαρτάκι, είτε εκ των ιατρών, είτε πληροφόρηση εκ Θεού! Διότι, απ΄τα ολίγα κολλυβογράμματα, που μάθαμε στο κατηχητικό, ετερόδοξοι-αιρετικοί και αλλόθρησκοι, δεν μνημονεύονται στην ιερά προσκομιδή! Κάνουμεν κάποιο λάθος; Αρα, συμφωνάμε, ότι μνημονεύομεν αγνώστους, αλλά ορθοδόξους! Τώρα, ποιός μπορεί να μας επιβεβαιώσει, ότι ο «άγνωστος δότης» είναι όντως Ορθόδοξος; Διότι κατ΄ουσίαν, εάν είναι ετερόδοξος ή αλλόθρησκος «ο δότης» ματαία η μνημόνευσις εις την προσκομιδή! Άρα, θα πρέπει να έχουμε ή όχι πληροφορίες για τον τυχόντα «άγνωστο» και ανώνυμο;;; Που κάνουμεν λάθος πάτερ και τί δεν καταλάβαμε καλά, εμείς, πάτερ;

A.S. Χαιρετε!
Υπαρχουν δοτες κλινικα νεκροι.
Δοτης απο μη παλλομενη καρδια.
Αυτες οι μεταμοσχευσεις γινονται μονο στο εξωτερικο.
Υπαρχουν αρκετοι μεταμοσχευμενοι στην Ελλαδα απο τετοιους δοτες!

F.M. συμφωνω απόλυτα σε ότι αφορα την απο τρίτων ληφθήσα απόφαση (!) όμως επισης κρατώ από τον λόγο σου αυτό: » Θυσία, είναι με ελεύθερη επιλογή, να προσφέρω, …..»

…επίσης όμως κατι που ειπώθηκε νωριτερα στα σχόλια και προσπερασαμε και ισως δεν έπρεπε είναι το γεγονός ότι κανενας ιερωμενος δεν γνωρίζει αν τα ονοματα που μνημονευει αφορούν σε άθεους ή αλόθρησκους………. Μνημονευουν με αγάπη και Ο καλός Θεός γνωρίζει και οικονομει…..

Π.N.  Μα αδελφοί και πατέρες, πώς είναι δυνατόν ΜΙΑ Τοπική Εκκλησία, ανά την Οικουμένη, να μην εκφράσει μία σοβαρή και επίσημη ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ τοποθέτηση και να παραπέμπουμε το θέμα σε επιτροπές και υποεπιτροπές; Μήπως κάτι δεν πάει καλά

Π.N. Η Ιατρική κοινότητα είναι διχασμένη για το εν λόγω θέμα, και εμείς πλέον για το κράτος καθώς και τα παιδάκια μας, είμαστε σαρκία για κανιβαλλισμό εκ των ιατρών και της πολιτείας, εκτός και εάν προλάβαμεν και κάναμε τη δήλωση… Το αυτεξούσιο μας, που πήγε; Δείτε τι λέει ο Καθηγητής και Πυρινηκός ιατρός κ. Κ. Καρακατσάνης…https://www.youtube.com/watch?v=Tc0PgVxyQ-k

Μεταμοσχεύσεις 13: Κ. Καρακατσάνης: Ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος καί οἱ…

YOUTUBE.COM

R.F. ΛΥΠΑΜΑΙ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΩ ΤΗΝ ΠΡΕΠΟΥΣΑ ΓΝΩΣΗ ……ΘΕΩΡΩ ΟΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΝΗΜΟΝΕΥΤΕΙ…..ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΜΟΥ ΣΕΒΟΜΑΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΚΙΑ ΣΑΣ ΩΣ ΠΛΗΡΩΣ ΚΑΤΑΡΤΗΣΜΕΝΟΣ ΠΙΣΤΟΣ .

Π.N.Δεν χρειάζεται να μας πάτε ή όχι, για να διαλεγόμαστε! Η «δωρεά» μπορεί να προέρχεται από σένα, αλλά σίγουρα θα είναι μία άστοχη και ανόητη δωρεά, διότι έχουμε πάμπολλες αποδείξεις, «εγκεφαλικών νεκρών», που επανήλθαν!

Κωνσταντίνος Καρακατσάνης – ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ημερίδα 20/4/13

κ. Κωνσταντίνος Καρακατσάνης, καθηγητής Πυρηνικής…

YOUTUBE.COM|ΑΠΟ ELEFTHEROIELLINES

Σημασία στα περί μνημονεύσεως, δεν έχει η προσωπική μας γνώμη, ως ειδικοί των θεολογικών θεμάτων, αλλά ούτε η δική σας! Στα περι μνημονεύσεων, των κεκοιμημένων της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, έχει αποφανθεί η Εκκλησία και δεν θα το διαπραγματεύεται

»ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ, ΔΩΡΕΑ Ή ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΖΩΗΣ ?» 20-4-13 ‘«ΣΕΦ»…

YOUTUBE.COM

R.F. ΕΧΕΤΑΙ ΔΙΚΙΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΟΤΙ ΑΚΟΜΑ ΚΙ ΑΝ ΜΟΥ ΤΟ ΖΗΤΟΥΣΕ ΚΑΠΟΙΟΣ ΔΙΚΟΣ ΜΟΥ ΔΕ ΘΑ ΤΟ ΕΚΑΝΑ…………..ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ ΤΟ ΒΛΕΠΩ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ. ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟ ΛΟΓΟ ΕΧΕΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΑΥΤΟΣ ΑΛΛΑ Η ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ ΝΑ ΖΗΣΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΟΥ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ Η ΒΟΗΘΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΑΛΛΟ ΞΕΝΟ ΑΤΟΜΟ ΕΙΝΑΙ ΦΟΒΕΡΑ ΔΥΝΑΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ …….

Π.N.Άρα, το θέμα ξεκαθαρίζει όταν κανείς ψάξει και ερευνήσει π.χ. τι σημαίνει «εγκεφαλικός θάνατος»… από εκεί και πέρα όλα ξεκαθαρίζούν! Όντως είναι πραγματικός θάνατος, ο δήθεν «εγκεφαλικός θάνατος»;; Τότε, γιατί άραγε, οι ιατροί, βάζουν αναισθητικό, για να διαπράξουν τις μεταμοσχεύσεις; Γιατί ανανήψαν τόσοι και τόσοι «εγκεφαλικά νεκροί»; Ποιός μας δουλεύει στην τελική; Αυτός που μας υποψιάζει την αλήθεια, ή αυτός ο μισθοφόρος που εκτελεί οδηγίες και εντολές της Πολιτείας και του Παγκόσμιου συστήματος; Εξάπαντος, εμείς, είμαστε άνεργοι επιστήμονες και ερευνητές!

…Χωρίς να υποτιμώ τα πολυποίκιλα συναισθήματα, μήπως στην τελική τρέφουμε ψευδαπάτες ελέω άγνοιας και κάποιοι γυρεύουν, «χρήσιμους ηλιθίους», ενώ την ίδια στιγμή, κτίζουν καριέρες επάνω σε πτώματα; Ο άνθρωπος, δεν δημιουργήθηκε για τον θάνατο! Άρα, και βιολογικά να φύγουμε, θα ζούμεν! Δεν θα ζούμε φυσικά σε άλλο σώμα, δωρίζοντας τα όργανά μας, μιάς και αυτά είναι δεισιδαιμονίες και αφέλειες!… Μήπως θα πρέπει να μετατοπίσουμεν την ελπίδα μας;

Π.N. Ωστόσο, εσύ και εγώ, μπορεί να συμφωνάμε, ότι τον πρώτο λόγο της ζωής και του θανάτου, τον έχει ο Θεός, αλλά κάποιοι αλάζονες επιστήμονες και ιατροί του Χάβαρντ, έχουν διαφορετική ιδέα και γνώμη… μιάς και δημιουργήσαν, ένα νέο είδος θανάτου…..

• Π.Δ..A.Προς κ.Π.Ν.Επειδή υπάρχει και ο κίνδυνος ο δότης να είναι, όπως αναφέρατε από το εξωτερικό αλλοθρησκος ή ετερόδοξος τότε θα πρέπει να παρθεί Συνοδική Απόφαση γενικά να μην μνημονεύονται οι δότες, εκτός αν υπάρχουν στοιχεία που μας αποδεικνύουν ότι είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί ή πτωματικοί δότες.

E.P. Συμφωνώ με τον κ.Π.,δεν μπορει να γράφεται στα δίπτυχα σαν »άγνωστος δότης»
Πιστεύω πως αυτός-η που το έγραψε το έκανε από ευγνωμοσύνη αλλά καλύτερα προσωρινά θα ήταν να το βάζει μόνο στην προσευχή του
Σίγουρα θα πρέπει να υπάρξει Συνοδική απόφαση!

Π.Δ.Α. » Καὶ πάντων τῶν ἐπ’ ἐλπίδι ἀναστάσεως ζωῆς αἰωνίου τῶν τῇ σῇ κοινωνίᾳ κεκοιμημένων ὀρθοδόξων πατέρων καὶ ἀδελφῶν ἡμῶν, φιλάνθρωπε Κύριε.(Ακολουθία της προθέσεως).Και εδώ άγνωστους μνημονεύουμε. Το θέμα είναι ανήκει σε αυτούς και ο άγνωστος δότης;

Π.Ν. Καλό το ερώτημα σας πάτερ! Κανονικά, δεν χωρούν προσωπικές απόψεις σε θεολογικά θέματα και θα πρέπει να αναμένουμε  εάν η Μάνα μας η Εκκλησία, φιλοτιμηθεί εν Αγίω Πνεύματι και αποφανθεί στα βιοθεολογικά ζητήματα! Ασφαλέστατα όμως, μιας και ρωτάτε, συμφωνούμε, να μνημονεύονται, οι δότες που δίδουν ένα εκ των οργάνων τους και παραμένουν εν ζωή! Τολμηρά, να πω, ότι εάν και εφόσον, συναινούν οι ίδιοι προσωπικά, να θυσιαστούν για να σώσουν, κάποιον άνθρωπο, έχω τον λογισμό και πάλιν, ότι πρέπει να μνημονεύεται ο δότης, και το στηρίζω, στις πρώτες αποφάσεις και τοποθετήσεις της Συνοδικής επιστροπής, τις οποίες βλέπω με αρκετό σκεπτικισμό, μιας και μία απλή επιτροπή, δεν υποκαθιστά την Ιερά Σύνοδο, αλλά απόψεις μεμονομένων ειδικών Ιεραρχών… Ωστόσο, το όλο θέμα, δεν είναι νομίζω, απόλυτα θέμα ιατρικής, αλλά Ορθόδοξης Ψυχιατρικής, γι΄αυτό θα πρέπει να αποφανθούν και να δογματίσουν, φωτισμένοι και θεοφόροι Πατέρες, σε μία μελλοντική Οικουμενική και Πανορθόδοξο Ιερά Σύνοδο, μιας και είναι σύγχρονο πρόβλημα της Οικουμένης…. κατ΄οικονομία πολλά μπορούν να γίνουν κατόπιν ποιμαντικής βιοθεολογίας… μέχρι να παρθούν αποφάσεις κατά Θεόν! Οι Ορθόδοξοι δότες, εξάπαντος, δεν έχουν γνώση, την βασική κατήχηση και θα έχουν επιστημονική γνώμη για τις μεταμοσχεύσεις; Κάπως θα πρέπει να οικονομηθούν εκ της Εκκλησίας, μιάς και φαίνεται, ότι πρέπει πλέον, αυτά τα θέματα, να γίνουν θέματα κατηχήσεως στο λαό… Δυστυχώς, η Συνοδική επιτροπή, έχει παρασύρει κάπως, με μερικές θέσεις τις και παρασύρει το πλήρωμα της Εκκλησίας και τα πράγματα έχω την εντύπωση δεν είναι και τόσο ξεκάθαρα….

…Ωστόσο, δεν γνωρίζω, αν μπορεί βάση τις ιατρικής δεοντολογίας, να σπάζει το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και να λένε ευθαρσώς στον λήπτη τίνος θρησκεύματος ήταν ο δότης…. Φυσικά, αν κατάλαβα καλά πατέρα Δημήτριε, εχω τον λογισμό, ότι δεν χρειάζεται Συνοδική διαγνώμη, για τα αυτονόητα! Μήπως, δεν είναι όρος και αρχή της Ορθόδοξης Παράδοσης μας, να μη μνημονεύονται στην ιερά Προσκομιδή, αλλόθρησκοι και ετερόδοξοι; Γι΄αυτό, οι λήπτες εάν πληροφορούνται τουλάχιστον το θρήσκευμα του δότη, θα είναι ευλογία, διαφορετικά, ας κάνει ειδική ευχή η Εκκλησία μας, για Ορθοδόξους δότες….. για τους ετερόδοξους και αλλόθρησκους δότες, η προσευχή μας, πρέπει και επιβάλλεται να γίνεται ιδιωτικά….

Τέλος φόρμας

Το είδαμε εδώ

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ “ΣΥΝΑΙΝΕΣΕΩΣ” (στὴν ἀφαίρεση ὀργάνων) ἢ καλύτερα ΤΟ ΑΛΛΟΘΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΔΟΤΗ ΟΡΓΑΝΩΝ!

Τὸ πρόβλημα τῆς συναινέσεως στὴν ἀφαίρεση ὀργάνων
ἀπὸ «ἐγκεφαλικὰ νεκροὺς» ἀσθενεῖς

Ἐμμανουὴλ Παναγόπουλος,
Ἄμ. Ἐπίκ. Καθηγητής Χειρουργικῆς

 Περιοδ. «Ἡ Δράση μας»,
ἀρ. τ. 515,  Ἰαν. 2014

ΕΙΣ. ΣΧ. «ΧΡ. ΒΙΒΛΙΟΓΡ.»: Ἀνάγλυφη ἄλλη μία πλευρὰ τῆς Ἐργολαβίας Ἀλλοτριώσεως καὶ ΕΞΑΠΑΤΗΣΕΩΣ. Πανταχόθεν δόλιες, ὕπουλες ἀλλὰ καὶ ΑΠΡΟΚΑΛΥΠΤΕΣ ΜΕΘΟΔΕΥΣΕΙΣ γιὰ τὴν ὑφαρπαγὴ ὅλων τῶν φυσικῶν καὶ πνευματικῶν μας στοιχείων, ἀπὸ τὰ σωματικὰ ὄργανα καὶ τὰ πολιτισμικὰ δεδομένα, μέχρι τὶς ἐθνικὲς δομὲς καὶ τὴν ἀνεξαρτησία, τὴν ἴδια τὴν ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΜΑΣ.
Τὸ «πρόβλημα» τελικῶς δὲν εἶναι ἡ «συναίνεση», τὸ πρόβλημα εἴμαστε ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ποὺ ἐξουσιοδοτοῦμε τοὺς ΓΥΠΕΣ νὰ μᾶς ξεσκίζουν τὶς σωματικὲς καὶ πνευματικὲς σάρκες.

.                   Ὁ νόμος 3984/2011 περὶ μεταμοσχεύσεων εἰσήγαγε τὴν ἔννοια τῆς εἰκαζομένης συναινέσεως ποὺ διατυπώνεται στὸ ἄρθρο 9, παράγραφος 2 ὡς ἑξῆς: «Ἡ ἀφαίρεση ἑνὸς ἢ περισσοτέρων ὀργάνων ἀπὸ ἐνήλικο, θανὸν πρόσωπο, πραγματοποιεῖται ἐφ᾽ ὅσον, ὅσο ζοῦσε, δὲν εἶχε ἐκφράσει τὴν ἀντίθεσή του, σύμφωνα μὲ τὴν παράγραφο 3». Καὶ μὲ ἔναρξη ἰσχύος τὴν 1.6.2013. Ἡ διάταξη αὐτὴ δημιούργησε θόρυβο καὶ μεγάλη ἀντίδραση, ποὺ τελικὰ ὁδήγησε στὴν τροποποίησή της, μὲ τὸ ἄρθρο 55, παράγραφος 4 τοῦ Νόμου 4075/2012. Ἡ τροποποίηση ἔγινε μὲ τὴν προσθήκη, στὴν ἀρχικὴ διατύπωση τῆς ἐπίμαχης διάταξης, τῆς περιοριστικῆς πρότασης «καὶ κατόπιν συναίνεσης τῆς οἰκογενείας του». Τόσο ἡ ἀρχικὴ ὅσο καὶ ἡ τροποποιημένη διάταξη βασικὰἀντιστρατεύονται τὸ αὐτεξούσιο του ἀνθρώπου καὶ τὴν αὐτονομία του, ἀφοῦ γιὰ ἕνα τόσο κρίσιμο ζήτημα τῆς ζωῆς του, ἄλλοι καλοῦνται νὰ ἀποφασίσουν γι’ αὐτόν, εἰκάζοντες τὴ βούλησή του ἢ συναινοῦντες ἐρήμην αὐτοῦ.
.                   Ἐπιπλέον ὁ Νόμος 4075/2012 δὲν καθορίζει ἐπακριβῶς τὴν ἔννοια τῆς «οἰκογενείας του». Εἶναι ὁ πρῶτος, ὁ δεύτερος ἢ ὁ τρίτος βαθμὸς συγγένειας ποὺ ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ ἀποφασίζει; Πῶς ἀποδεικνύεται ἡ οἰκογένεια; Ἀπὸ ποῦ πηγάζει τὸ δικαίωμα τῶν συγγενῶν τοῦ ἐγκεφαλικὰ νεκροῦ νὰ ἀποφασίζουν γιὰ τὴν τύχη του; Τί θὰ γίνει, ὅταν δὲν ὑπάρχει οἰκογένεια ἢ ὅταν δὲν ἐνημερωθεῖ ἢδὲν ἐμφανισθεῖ; Τότε θὰ ἐφαρμοσθεῖ ἡ εἰκαζόμενη συναίνεση, χωρὶς τὴ συναίνεση τῆς οἰκογένειας;
.                   Πρόσφατα γιὰ τὸ ζήτημα τῆς συναίνεσης ἀσχολήθηκε καὶ ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος (Δ.Ι.Σ.). Στὴ συνεδρίασή της στὶς 31.8.2013, ἡ Ι.Σ., κατόπιν σχετικῆς εἰσηγήσεως τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Βιοηθικῆς, ἔλαβε ἀπόφαση γιὰ πληροφόρηση τοῦ πληρώματός της, σχετικὰ μὲ τὴ διάταξη τῆς εἰκαζομένης συναινέσεως καὶ τὴν ἐν συνεχείᾳ τροποποίησή της. Στὶς 28.9.2013 στὸν ἐπίσημο διαδικτυακὸ ἰστοχῶρο της ἡ Δ.Ι.Σ. ἀνήρτησε ἕνα κείμενο μὲ τίτλο: «Περὶ τοῦ ζητήματος τῆς ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΗΣ ΣΥΝΑΙΝΕΣΕΩΣ συμφώνως τοῖς Ν. 3984/2011 καὶ 4075/2012» μὲ ἀριθ. Πρωτοκόλλου 4035 καὶ ἀριθ. Διεκπ. 1778.
.                   Στὸ κείμενό της ἡ Δ.Ι.Σ. χαιρετίζει τὴν τροπολογία καὶ τὴν εἰσαγωγὴ τῆς συναίνεσης τῆς οἰκογένειας διότι, ὅπως ὑποστηρίζει, «καταργεῖ κατ’ οὐσίαν τὴν εἰκαζόμενη συναίνεση καὶ ὑπερέχει τοῦ παλαιότερου νόμου 2737/1999, διότι ἐκεῖ ἀρκοῦσε ἡ σιωπὴ τῶν στενῶν συγγενῶν, ἐνῶ τώρα ἀπαιτεῖται ὁπωσδήποτε ἡ συναίνεσή τους». Τὸ κείμενο καταλήγει λέγοντας ὅτι «ἡ ἀντίληψη ὅτι ἀπὸ 1.6.2013 ὅλοι εἴμαστε ἐν δυνάμει δότες, ἀποδεικνύεται πασιφανῶς ἐσφαλμένη».
.                   Δυστυχῶς ἡ εἰκαζομένη συναίνεση δὲν καταργεῖται, ἁπλὰ περιορίζεται ἀπὸ τὴν ὕπαρξη οἰκογένειας, ἂν φυσικὰ αὐτὴ ἐνημερωθεῖ καὶ ἐμφανισθεῖ. Ὅμως μὲ τὴν παρέμβασή της αὐτὴ ἡ Δ.Ι.Σ., ἠθελημένα ἢ ἀθέλητα,συναινεῖ καὶ καλύπτει τὴν πολιτεία, ἀποδεχόμενη ἐμμέσως τὴν ἔννοια τοῦἐγκεφαλικοῦ θανάτου καὶ δίδουσα τὴν ἐσφαλμένη ἐντύπωση ὅτι ἡ ὈρθόδοξηἘκκλησία εἶναι ὑπὲρ τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου. Ὅμως ἡ Ὀρθόδοξη Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία γιὰ τὸ ζήτημα τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου, μέχρι σήμερα, δὲν ἔχει διατυπώσει ἐπίσημη θέση. Ἐπιπλέον θὰ πρέπει νὰ τονισθεῖ ὅτι μέσα στοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας μας ὑπάρχει σεβαστὴ μερίδα ἱεραρχῶν, κληρικῶν, θεολόγων καὶ πιστῶν ποὺ ἀντιτίθεται καὶ δὲν ἀποδέχεται τὸν λεγόμενο ἐγκεφαλικὸ θάνατο ὡς ταυτόσημο μὲ τὸν θάνατο τοῦ ἀτόμου. Καὶ παλαιότερα, ἀλλὰ κυρίως πρόσφατα, αὐτὴ ἡ ἐναντίωση πρὸς τὸν ἐγκεφαλικὸ θάνατο ἀναδείχθηκε μὲ τὴν ἡμερίδα γιὰ τὶς μεταμοσχεύσεις, ποὺ πραγματοποιήθηκε τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 2013 στὸ Στάδιο Εἰρήνης καὶ Φιλίας, μὲ πάνω ἀπὸ χίλιους συμμετέχοντες καὶ μὲ διοργανωτὲς τὶς Ἱερὲς Μητροπόλεις Πειραιῶς καὶ Γλυφάδας καὶ τὴν Ἑστία Πατερικῶν Μελετῶν. Τὸ ζήτημα τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου, παρὰ τὴ νομικὴ κατοχύρωσή του στὶς δυτικὲς κοινωνίες, παραμένει ἀνοικτὸ τόσο γιὰ τὴν Ἰατρικὴ ὅσο καὶ γιὰ τὴ Θεολογία καὶ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
.                   Τὸ ζήτημα τῆς ἐγκυρότητας τῆς συναίνεσης ποὺ δίδεται ἀπὸ τὸν δυνητικὸ δότη, ὅταν ὑπογράφει τὴν κάρτα δωρητοῦ, ἢ ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς του, εἶναι πολὺ σοβαρό.
.                   Σὲ κάθε ἰατρικὴ πράξη, χειρουργική, φαρμακευτικὴ ἢ ἄλλη, ὑπάρχει ἡ ἠθικὴ ὑποχρέωση καὶ ἡ νομικὴ ἀπαίτηση ὄχι ἁπλὰ συναίνεσης (consent), ἀλλὰ συναίνεσης μετὰ ἀπὸ πλήρη ἐνημέρωση (informed consent). Μὲ δεδομένο ὅτι μέχρι σήμερα δὲν ὑπάρχει ὁμόφωνη ἰατρικὴ θέση γιὰ τὸ ταυτόσημο ἐγκεφαλικοῦ θανάτου καὶ βιολογικοῦ θανάτου καὶ ἡ ἀντιπαράθεση σὲ ἰατρικό, βιοηθικό, φιλοσοφικό, νομικὸ καὶ θεολογικὸ ἐπίπεδο καλὰ κρατεῖ, τὸ ἐρώτημα ποὺ τίθεται εἶναι τὸ ἀκόλουθο: Ποιά θὰ πρέπει νὰ εἶναι ἡ πληροφόρηση τοῦ δότη ἢ τῶν συγγενῶν του, ὥστε ἡ χορηγούμενη ἀπὸ αὐτοὺς συναίνεση νὰ εἶναι ἔγκυρη; Τὴν ἀπάντησή μας τὴν δίνει ὁ David Hill, ἐπίτιμος Διευθυντὴς Ἀναισθησιολόγος στὸ Addenbrook’s Hospital, στὸ Καίμπριτζ τῆς Ἀγγλίας, διεθνῶς γνωστὸ μεταμοσχευτικὸ κέντρο, μὲ ἐμπειρία πολλῶν ἑκατοντάδων μεταμοσχεύσεων νεφρῶν καὶ ἥπατος. Ὁ Hill σὲ παρέμβασή του τὸ 2007 στὸ περιοδικὸ British Medical Journal καὶ μὲ τίτλο «θάνατος ἀπὸ ἐξαπάτηση» γράφει: «Ἐὰν ἕνας δυνητικὸς ἢ πραγματικὸς δότης δὲν γνωρίζει ὅτι τὰ ὄργανά του θὰ ἀφαιρεθοῦν “μετὰ τὸν θάνατό μου”, ἐνῶ ἀκόμη ἀναπνέει, μὲ αὐτόματη λειτουργία τῆς καρδιᾶς καὶ τῆς κυκλοφορίας, μὲ λειτουργοῦντα ζωντανὰ ὄργανα (ἀλλιῶς δὲν θὰ ἦταν χρήσιμα γιὰ μεταμόσχευση), μὲ ὑπολειπόμενη δραστηριότητα τοῦ ἐγκεφάλου καὶ τοῦ κεντρικοῦ νευρικοῦ συστήματος, τέτοια ποὺ νὰ ἀπαιτεῖ κάποιας μορφῆς ἀναισθησία γιὰ τὸν ἔλεγχο τῶν ἀπαντήσεων στὸ ἐγχειρητικὸ τραῦμα, τότε ἡ συναίνεση ποὺ δίνει δὲν εἶναι καθόλου συναίνεση μετὰ ἀπὸπληροφόρηση». Ὁ Hill, ἐμμέσως πλὴν σαφῶς, ὑποστηρίζει ὅτι μία συναίνεση χωρὶς πραγματικὴ πληροφόρηση εἶναι ἐλλιπὴς καὶ πάντως μὴ ἔγκυρη. Ὅμως τέτοια πληροφόρηση πουθενὰ δὲν γίνεται, γιὰ εὐνοήτους λόγους. Ἡ μόνη πληροφόρηση τοῦ δότη ἢ τῶν συγγενῶν του εἶναι ὅτι τὰ ὄργανα θὰ ἀφαιρεθοῦν μετὰ τὸν θάνατο, δημιουργώντας τὴν ἐσφαλμένη ἐντύπωση ὅτι τὰ ὄργανα θὰἀφαιρεθοῦν, ὅταν ὁ δότης θὰ εἶναι νεκρός, δηλαδὴ πτῶμα. Μάλιστα αὐτὴ ἡ ἐντύπωση ἐνισχύεται καθὼς ὁμιλοῦν γιὰ πτωματικὲς μεταμοσχεύσεις, πτωματικοὺς δότες καὶ πτωματικὰ ὄργανα. Ὅμως ὁ ἐγκεφαλικὰ νεκρὸς ἀσθενὴς σὲ καμία περίπτωση δὲν εἶναι πτῶμα, γιατί δὲν ἔχει τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ πτώματος οὔτε αὐτὰ τοῦ ἄρτι θανόντος. Εἶναι ἕνας βαριὰ ἀσθενὴς σὲ πορεία θανάτου ἢ ὅπως εὐφυῶς ἐγράφη, εἶναι ἕνας ἀρκετὰ νεκρός, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ ταφεῖ καὶ ταυτόχρονα ἕνας ἀρκετὰ ζωντανός, γιὰ νὰ εἶναι δότης ὀργάνων.
.                   Συνεπῶς ἡ διδομένη σήμερα συναίνεση γιὰ τὴν ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων ἀπὸ ἕναν ἐγκεφαλικὰ νεκρὸ ἀσθενῆ δὲν εἶναι ἔγκυρη οὔτε ἠθικὰ οὔτε νομικὰ λόγῳ ἐλλιποῦς πληροφόρησης τοῦ δυνητικοῦ δότη ἢ τῶν συγγενῶν του.Ἁπλὰ ἡ διδομένη συναίνεση ἀποτελεῖ τὸ ἄλλοθι γιὰ τὴν ἐξαπάτηση τοῦ δότη καὶτὴ νομιμοποίηση τῆς ὑφαρπαγῆς τῶν ὀργάνων του.

 ΠΗΓΗ ἠλ. κειμ. «Η ΑΛΛΗ ΟΨΙΣ»

ΠΕΡΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ, ΔΩΡΕΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Ἰωάννου Κων. Νεονάκη MD, MSc, PhD

Ἐλάχιστοι Ἕλληνες ἀντιλήφθηκαν ὅτι ἀπό πρώτη Ἰουνίου ἐτέθη σέ ἐφαρμογή ὁ νόμος 3984/27.6.2011, ὁ ὁποῖος ὑπαγορεύει ὅτι ὅλοι μας ἀνεξαιρέτως καθιστάμεθα αὐτομάτως «δωρητές» ὀργάνων ἐπί τῇ βάσει μίας εἰκαζόμενης συναινέσεώς μας.  Μέ ἄλλα λόγια ἀγαπητέ ἀναγνώστη αὐτήν τή στιγμή εἶσαι χαρακτηρισμένος ὡς «δωρητής» ὀργάνων καί ἐάν, ὤ μή γένοιτο, βρεθεῖς σέ κατάσταση κώματος καί ἡ κατάστασή σου αὐτή χαρακτηριστεῖ ἀπό τούς γιατρούς ὡς «ἐγκεφαλικός θάνατος», ἔχουν τό δικαίωμα (γιά νά μήν πῶ «ὠθοῦνται» ἀπό τό νόμο) νά σέ ὁδηγήσουν πάραυτα «ἐπί τῆς χειρουργικῆς τραπέζης» (sic) νά ἀφαιρέσουν τά ὄργανά σου καί ἀφοῦ τά παραλάβουν νά σταματήσουν τή θεραπευτική ὑποστήριξη τῆς ζωή σου ὁδηγώντας σέ πλέον καί στόν κλινικό σου (τόν ὁριστικό σου δηλαδή) θάνατο. Καί ἐάν θά ὑπάρχει γύρω σου μία οἰκογένεια πού τυχῶν θά ἔχει ἀντιρρήσεις καί θά μπορεῖ νά δημιουργήσει ζήτημα, τότε ἔχεις κάποιες ἐλπίδες νά σωθεῖς ἀπό τή «χειρουργική τράπεζα» (νόμος Ν. 4075/2012).  Ὅμως τί ἐλπίδα μπορεῖ νά ἔχει ἕνας μοναχικός ἄνθρωπος τῆς πόλης, ἕνας μετανάστης ἤ ὁ ὁποιοσδήποτε ἀσθενής γιά τόν ὁποῖο δέν θά ἔχει ἐνδιαφερθεῖ κάποιος οἰκεῖος; Εἰδικά ἐάν αὐτός ὁ ἀσθενής εἶναι νέος καί τά ὄργανά του σέ σχετικά καλή κατάσταση; Ἐλπίδα σωτηρίας γι’ αὐτόν ἀπολύτως καμία. 
Μέ τό παρόν ἄρθρο δέν θά ἀσχοληθῶ οὔτε μέ τό ἀντισυνταγματικό της «εἰκαζόμενη συναίνεσης», οὔτε μέ τό αἴολο καί ἀσαφές τῆς ἔννοιας τοῦ «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου», οὔτε μέ τά κριτήρια πού συνεχῶς ἀλλάζουν, οὔτε γιά τή νέκρωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους, οὔτε μέ τό ἐγκληματικό των δοκιμασιῶν ἄπνοιας, οὔτε μέ τίς περιπτώσεις ἀνανήψεως ἀσθενῶν, οὔτε γιά γυναῖκες πού κυοφόρησαν καί γέννησαν (μέ καισαρική τομή), οὖσες σέ κῶμα καί μηχανική ὑποστήριξη ζωῆς, οὔτε μέ τίς διαφωνίες ἐντός τῆς ἐπιστημονικῆς κοινότητος ἀναφορικά μέ ὅλες αὐτές τίς ἀκροβασίες. Αὐτά ἴσως ἀποτελέσουν ἀντικείμενο ἄλλου ἄρθρου μας. Ἐξάλλου γι’ αὐτά ἔχουν γράψει καί μιλήσει πολύ εἰδικότεροι ἐμοῦ, ὅπως οἱ καθηγητές ἰατρικῆς Κων.  Καρακατσάνης καί Ἄθ. Ἀβραμίδης. Τά βιβλία τους ὑπάρχουν στά βιβλιοπωλεῖα καί οἱ ὁμιλίες τους εἶναι ἐλεύθερες στό διαδίκτυο. Μπορεῖ λοιπόν ὁ ὁποιοσδήποτε τό ἐπιθυμεῖ νά ἐνημερωθεῖ ἄμεσα. Σέ κάθε περίπτωση ὅμως δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε (τουλάχιστον ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι) ὅτι τά ὅρια ἀκόμα καί τῆς πιό ἔντιμης ἐπιστήμης εἶναι πεπερασμένα, περιοριζόμενα στίς διαπιστώσεις καί ἀναλύσεις τῶν σωματικῶν μεγεθῶν καί παραμέτρων.  
Ἐπείγομαι καί θέλω νά ἀπευθυνθῶ στούς ὀρθόδοξους πιστούς τῆς Ἐκκλησίας μας καί νά προσπαθήσω ὅσο μπορῶ νά διασαφηνίσω ὁρισμένα σημεῖα ἀναφορικά μέ τά ὁποῖα εἶμαι σίγουρος ὅτι ἡ πλειοψηφία τῶν πιστῶν τελεῖ ἐν πλήρη ἀγνοία ἤ τουλάχιστον ἐν  συγχύσει. Στήν κατάσταση δηλαδή πού ἤμουν καί ἐγώ πρίν νά ἀσχοληθῶ λίγο περισσότερο μέ τό ζήτημα.
Καταρχᾶς γιά τή νομιζόμενη θέση τῆς Ἐκκλησίας. Ὑπάρχει ἡ ὑφέρπουσα ἄποψη στήν κοινή γνώμη, ἀκόμα καί στούς πιστούς, ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἔχει ἀποδεχτεῖ τήν ἔννοια τοῦ «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου» καί εἶναι ὑπέρ τῆς λήψης ὀργάνων ἀπό συνανθρώπους μας, οἱ ὁποῖοι βρίσκονται σ’ αὐτήν τή δεινή κατάσταση. Δυστυχῶς κάποια πρόσωπα, ἀλλά καί ἐπίσημα ὄργανα τῆς Ἐκκλησίας ἔδωσαν τήν ἀφορμή, τήν ὁποία βεβαίως τό σύστημα ἀσμένως ἐκμεταλλεύτηκε καί ἐκμεταλλεύεται κατά κόρον μέχρι σήμερα. Ὁμιλῶ φυσικά γιά κάποια ἔγγραφά της δωδεκαμελοῦς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου (ΔΙΣ) τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (ΕΕ) καί κυρίως γιά τήν ἐγκύκλιο 2819 (7-7-2005), καθώς καί γιά κείμενα καί δράσεις τῆς Ἐπιτροπῆς Βιοηθικῆς της ΙΣΕΕ, ἀλλά καί γιά δημόσιες τοποθετήσεις προσώπων καί ἀρχιερέων τῆς ΕΕ. Ἅς σημειωθεῖ ὅτι τήν ἐγκύκλιο 2819 ὁ Ἐθνικός Ὀργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) τήν εἶχε τοποθετήσει στό κεντρικότερο σημεῖο τῆς ἰστοσελίδας του σέ μίαν προσπάθεια νά κάμψει τίς ἀντιδράσεις τῶν Ὀρθοδόξων. 
Σέ ὅλες αὐτές τίς ἄστοχες ἐνέργειες προσώπων καί ὀργάνων τῆς ΕΕ ὑπῆρξε σφοδρότατη ἀντίδραση καί διαρκῆς κριτική ἀπό πλῆθος λαϊκῶν, μοναχῶν, ἱερέων καί ἀρχιερέων τῆς Ἐκκλησίας. Ἱερεῖς καί μοναχοί βαθεῖς γνῶστες τῆς Ἁγιοπατερικῆς μας παράδοσης ὅπως μεταξύ ἄλλων ὁ π. Κωνσταντῖνος Στρατηγόπουλος, ὁ π. Στέφανος Στεφόπουλος, ὁ π. Σαράντος Σαράντης, ὁ π. Λουκᾶς Τσιούτσικας, ὁ π. Δαμασκηνός Μοναχός Ἁγιορείτης ἀλλά καί ἀρχιερεῖς ὅπως ὁ Μητροπολίτης Πειραιῶς Σεραφείμ καί ὁ Μητροπολίτης Γλυφάδας Παῦλος βροντοφώναξαν ὅτι ὄχι μόνο ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι ὑπέρ τῆς ἔννοιας τοῦ «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου», ἀλλά ἐναντιώνεται σ’ ὅλην αὐτήν τή βάναυση προσπάθεια ἀλλοίωσης καί διαστρέβλωσης τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί παραδόσεώς μας. Μέ κείμενα, ἐγκυκλίους, ἡμερίδες καί ὁμιλίες ἐνημερώνουν συνεχῶς τό λαό τοῦ Θεοῦ (πλούσιο ὑλικό ὑπάρχει στούς ἀντίστοιχους ἰστοτόπους τῶν Ἱερῶν τους Μητροπόλεων). Τά γραφόμενα καί τοῦ παρόντος ἄρθρου βασίζονται κατεξοχήν στό λόγο ὅλων των ἀνωτέρω, πού οὐσιαστικά ὅμως εἶναι ὁ λόγος τῆς βιβλικῆς καί ἁγιοπατερικής μας παράδοσης γιά τά ζητήματα αὐτά. Ἀξίζει νά ἀναφερθοῦμε ἰδιαίτερα σέ δύο ἡμερίδες: (α) Τήν ἡμερίδα ποῦ διοργάνωσε ἡ Ἱερά Μητροπόλη Γλυφάδας μέ τίτλο ¨Εἶναι πραγματικός θάνατος ὁ «ἐγκεφαλικός θάνατος»¨;  (11-3-2012) καί (β) Τήν ἡμερίδα πού διοργάνωσαν ἡ ¨Ἑστία Πατερικῶν Μελετών¨ καί ἡ ¨Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη¨ ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ι. Μ. Πειραιῶς μέ τίτλο «Μεταμοσχεύσεις: Δωρεά ἤ ἀφαίρεση ζωή;» (20-4-2013). Τά βίντεο ὅλων των ὁμιλιῶν εἶναι ἀνηρτημένα στό διαδίκτυο,  ὁπότε  μποροῦν (καί θά πρέπει) νά τά παρακολουθήσουν ὅλοι οἱ ὀρθόδοξοι. Ἐπίσης στό ἀφιέρωμα μέ τίτλο «Μεταμοσχεύσεις» τοῦ ἱστοτόπου www.floga.gr ὑπάρχουν ἀρκετές ὁμιλίες τοῦ πατρός Κων. Στρατηγοπούλου γιά τό θέμα αὐτό.
Ἀξίζει νά σημειώσομε ὅτι ὁ Μητροπολίτης Γλυφάδας Παῦλος ἦταν ἕνας ἀπό τούς 12 Συνοδικούς Ἀρχιερεῖς τῆς  τότε ΔΙΣ πού ὑπέγραψαν τήν ἐγκύκλιο 2819. Τώρα ὅμως, ἔχοντας καί αὐτός ἀναθεωρήσει πλήρως δηλώνει τήν ἐναντίωσή του στήν ἔννοια τοῦ «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου» καί μάλιστα ἀπό τήν Ι. Μ. Γλυφάδας ἀνακοινώνεται χαρακτηριστικά ὅτι: «Ὁ Σεβασμιώτατος ποιμενάρχης μας κ. Παῦλος, παρότι δέν εἶχε παλαιότερα πλήρη γνώση γιά τή διαφορά μεταξύ «ἐγκεφαλικοῦ» καί βιολογικοῦ θανάτου, μετά ἀπό ἐνδελεχῆ ἐνημέρωση καί ἐμβριθῆ μελέτη, προέβη τό 2009 στήν ἔκδοση σχετικοῦ ἐνημερωτικοῦ τόμου καί τό 2012 στή διοργάνωση ἡμερίδας, ὅπου σοβαροί ἐπιστήμονες, ἰατροί καί θεολόγοι, κατέδειξαν ὅτι ὁ «ἐγκεφαλικός θάνατος» δέν εἶναι θάνατος.»
Ἅς προσπαθήσομε λοιπόν νά ἀποσαφηνίσομε μερικά σημεῖα:
1.    Οἱ θέσεις τῆς ἐγκυκλίου 2819 ἀποτελοῦν εἰσηγήσεις-τοποθετήσεις τῆς δωδεκαμελοῦς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, οἱ ὁποῖες ὅμως ποτέ δέν ἐπικυρώθηκαν ἀπό τήν ὁλομέλεια τῆς Ἱερᾶς Συνόδου δηλαδή τή Σύνοδο τῶν 82 Μητροπολιτῶν τῆς ΕΕ. Μέ ἄλλα λόγια ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ποτέ δέν ἔχει πάρει ἀπόφαση ἀποδοχῆς τῆς ἔννοιας τοῦ «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου» καί τῆς λήψης ὀργάνων ἀπό συνανθρώπους μας πού βρίσκονται σέ μίαν τέτοια κατάσταση. Ὅπως χαρακτηριστικά ἀναφέρει καί ἡ Ι. Μ. Γλυφάδας: «Γιά νά εἶναι κάποια ἀπόφαση ἰσχυρά καί ἐφαρμοστέα, γιά θέματα μείζονα πού ἐγγίζουν ζητήματα τῆς Ὀρθοδόξου ἀνθρωπολογίας, στό χῶρο τῆς δογματικῆς, θά πρέπει νά ἔχει ἐπικυρωθεῖ ἀπό τό σύνολο τῆς Ἱεραρχίας, τουτέστιν ἀπό ἅπαντάς τούς 82 ἐν ἐνεργεία Μητροπολίτας.» Ἀκόμα ὅμως καί ἡ ὁλομέλεια τῆς ΙΣΕΕ νά ἀποφάσιζε ὑπέρ τοῦ «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου», ὑπάρχουν πολλά ἐρωτηματικά κατά πόσο μία Τοπική Σύνοδος εἶναι ἁρμόδια νά δογματίσει γιά τόσο σημαντικά θεολογικά ζητήματα ὅπως τά ζητήματα ὁρίων ζωῆς καί θανάτου καί μάλιστα μέ ἕναν τρόπο τόσο προδήλως ἀντίθετο πρός τή βιβλική καί ἁγιοπατερική μας παράδοση. Αὐτά εἶναι δογματικά ζητήματα πού διασαφοῦνται  ἀπό μείζονες Συνόδους πανορθοδόξου ἐπιπέδου καί πάντα φυσικά στά πλαίσια τῆς ἀλήθειας τῆς Παλαιᾶς καί τῆς Καινῆς Διαθήκης καί τῆς ἁγιοπατερικῆς μας παράδοσης.
2.    Ὅπως ἀναφέρεται καί σέ κείμενο τῆς Ι. Μ. Πειραιῶς, ὁ ἄνθρωπος κατά τήν Ὀρθόδοξη διδασκαλία «ἀποτελεῖται ἀπό τήν ψυχή, πού συνιστᾶ τό πνευματικό μέρος τοῦ ἀνθρώπου καί τόν ἐντάσσει στόν πνευματικό κόσμο, καί ἀπό τό σῶμα μέ τό ὁποῖο ἐντάσσεται στόν ὑλικό, αἰσθητό κόσμο. Καί τό μέν σῶμα εἶναι ὑλικό, σύνθετο καί φθαρτό, ἡ δέ ψυχή εἶναι ¨οὐσία ζῶσα, ἁπλή, ἀσώματος, σωματικοῖς ὀφθαλμοῖς κάτ’οἰκείαν φύσιν ἀόρατος, λογική τε καί νοερά, ἀσχημάτιστος … ἀθάνατος¨ (Ἰωάννης Δαμασκηνός)». 
3.    Ἡ ψυχή καί τό σῶμα δημιουργοῦνται ταυτόχρονα καί ὑπάρχουν «ἐξ ἄκρας συλλήψεως». «Ἅμα δέ τό σῶμα καί ἡ ψυχή πέπλασται, οὐ τό μέν πρῶτον, τό δέ ὕστερον» (Ἅγ. Ἰωάννης Δαμασκηνός). Μέ ἄλλα λόγια ἀπό τό πρωταρχικό του κύτταρο τό ἔμβρυο εἶναι πλήρης ἄνθρωπος μέ ψυχή καί σῶμα. Ὅπως γνωρίζομε ὅλοι, ὁ ἐγκέφαλος τοῦ ἐμβρύου σχηματίζεται πολύ ἀργότερα ἀπό τή σύλληψη καί ἡ πλήρης διαμόρφωσή του ἀπαιτεῖ παρατεταμένο χρόνο.  Ὅπως ἀναφέρει καί ὁ Ἅγ. Γρηγόριος Θεολόγος ἡ ψυχή προϋπάρχει τοῦ ἐγκεφάλου καί εἶναι τελεία, ἐνῶ «ὁ ἐγκέφαλος σχηματίζεται σταδιακῶς καί διαχρονικῶς». Ἄρα «ὄχι μόνο ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος, ἀλλά ἀκόμα καί ἡ παντελής ἔλλειψη τοῦ ἐγκεφάλου δέν συνεπάγονται ὅτι ὁ εὐρισκόμενος στίς καταστάσεις αὐτές ἄνθρωπος παύει νά εἶναι ἔμψυχο καί ζωντανό ὄν¨. 
4.    Κατά τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας «ἡ ψυχή δέν ἑδρεύει σέ συγκεκριμένο ὄργανο, ἀλλά εὑρίσκεται σέ ὅλα τά σημεῖα τοῦ σώματος, ζωοποιοῦσα καί κινοῦσα τά μέλη». Ἡ ψυχή «πανταχοῦ τοῦ σώματος ἐστίν» καί δέν ἑδράζεται στόν ἐγκέφαλο. Περιγράφει ὁ Ἅγ. Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: «ἐν ἐγκεφάλω δέ, ὡς ἐν ὀργάνω εὑρίσκεται οὐχί ἡ οὐσία καί ἡ δύναμις τοῦ νοός ἤ τῆς ψυχῆς, ἀλλά μόνη ἥ τοῦ νοός ἐνέργεια».  Ὅπως ἀναφέρει περεταίρω ὁ Ἅγ. Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης «ἡ ψυχή τά τοῦ σώματος μέλη καί ἐνεργεῖ καί κινεῖ, ἕκαστον πρός  τήν ἰδίαν ἐνέργειαν». Ἡ ψυχή λοιπόν βρίσκεται παντοῦ στό σῶμα καί εἶναι αὐτή πού κινητοποιεῖ ἅπαν το σῶμα. Σέ περίπτωση δέ ἀποκοπῆς ἤ καταστροφῆς ἑνός ὀργάνου ἡ ψυχή ἐξακολουθεῖ νά παραμένει στό σῶμα καί νά ἐνεργεῖ σέ ἄλλα σωματικά ὄργανα. Ὅσο ἡ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου χτυπᾶ καί ὅσο τά ὄργανα τοῦ ἀνθρώπου λειτουργοῦν ἡ ψυχή εἶναι συνδεδεμένη στό σῶμα καί ὁ ἄνθρωπος εἶναι ζωντανός.
5.    Κατά τήν Ἐκκλησία μας ὁ θάνατος ὁρίζεται ὡς ὁ χωρισμός τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα. Καί μάλιστα ὅπως ἀναφέρει ὁ Μέγας Ἀθανάσιος: «Οὐ γάρ ἡ ψυχή ἐστίν ἡ ἀποθνήσκουσα, ἀλλά διά τήν ταύτης ἀναχώρησιν ἀποθνήσκει τό σῶμα». Ὁ θάνατος κατά τήν πίστη μας εἶναι μέγα μυστήριο. Κανείς δέν μπορεῖ νά γνωρίσει ἤ νά προσδιορίσει τήν ἀκριβῆ ὥρα τοῦ θανάτου ἑνός ἀνθρώπου παρά μόνον ὁ Θεός.  Ὁ μόνος Κύριος τοῦ θανάτου εἶναι ὁ Θεός. Ὁ θάνατος εἶναι στά χέρια τοῦ Θεοῦ καί μόνο. Γί αὐτό καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας εἶναι ἀντίθετοι σέ ὅποια ἐπέμβαση προκαλεῖ ἄμεσα ἤ ἔμμεσά το θάνατο. Γι’ αὐτό καί τόσοι πολλοί πατέρες σήμερα εἶναι ἀντίθετοι στίς ἀμβλώσεις, γι’ αὐτό καί εἶναι ἀντίθετοι στήν ἀπόρριψη καί καταστροφή ἀπό τούς γενετιστές γονιμοποιημένων ὠαρίων πού χαρακτηρίζονται ὡς «ἐλαττωματικά», γι’ αὐτό καί ἀντιτίθενται στήν ἐμφύτευση ἀπό τούς γυναικολόγους στή μήτρα ταυτόχρονα μεγάλου ἀριθμοῦ γονιμοποιημένων ὠαρίων, μόνον καί μόνο γιά νά αὐξηθοῦν τά «ποσοστά ἐπιτυχίας» τοῦ ἐγχειρήματος τους ἐν γνώσει τους ὅτι πολλά ἀπό αὐτά τά γονιμοποιημένα ὠάρια ἐκ τῶν πραγμάτων θά ἀπορριφθοῦν.  Τά ζητήματα ζωῆς καί θανάτου εἶναι ἐξαιρετικά λεπτά καί τουλάχιστον ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι δέν μποροῦμε νά ἀγνοοῦμε τήν βασική ἀλήθειά μας ὅτι κύριος του θανάτου εἶναι μονάχα ὁ Θεός. Καί ὁ Θεός δέν μᾶς ἀποκάλυψε πολλά, οὔτε πότε, οὔτε πῶς γίνεται αὐτή ἡ λύση τοῦ δεσμοῦ τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς. Ποιός λοιπόν ὀρθόδοξος θά τολμήσει  νά δογματίσει γιά τόν ἀκριβῆ χρόνο πού γίνεται ὁ χωρισμός τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα καί πῶς θά τολμήσει νά πεῖ ὅτι ὁ ἀσθενής ἔχει πεθάνει ἀμετάκλητα;
6.    Ἐάν ἡ Ἐκκλησία ἀποδεχτεῖ τόν «ἐγκεφαλικό θάνατο» οὐσιαστικά ἀποδέχεται ὅτι ἡ ψυχή χωρίστηκε ἀπό τό σῶμα τή στιγμή τοῦ «συνετελέστη» ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος. Μέ ἄλλα λόγια ἡ Ἐκκλησία θά ἔχει μπροστά της τό σῶμα ἑνός «ἐγκεφαλικῶς νεκροῦ» ἀσθενοῦς ὅπου φυσικά ἡ καρδιά θά πάλλεται κανονικά, ὅπου τα περισσότερα ὄργανα θά λειτουργοῦν κανονικά, ὅπου θά μπορεῖ σέ μίαν ἀκραία περίπτωση τό σῶμα αὐτό νά ἔχει κυοφορήσει καί φέρει στόν κόσμο ἕνα ὑγιές παιδί καί ὅμως ἡ Ἐκκλησία θά ἀποφαίνεται καί θά δογματίζει ὅτι τό σῶμα αὐτό πού ἔχει μπροστά της εἶναι ὄντως νεκρό καί χωρίς ψυχή. Ὁποῖος παραλογισμός!  Ἐάν πάλι ἀπό τήν ἄλλη μεριά ἡ Ἐκκλησία δεχτεῖ ὅτι ἡ ψυχή δέν ἔχει χωριστεῖ ἀπό τό σῶμα τοῦ «ἐγκεφαλικῶς νεκροῦ» τότε προφανῶς δέν ἔχει συντελεστῆ ὁ θάνατος τοῦ ἀσθενοῦς καί ὁποιαδήποτε διακοπῆ τῆς θεραπευτικῆς ὑποστήριξης τῆς ζωῆς του εἶναι δολοφονία. Καί μάλιστα δολοφονία ἑνός ἀδύναμου νά ἀντιδράσει συνανθρώπου μας. 
7.    Διαβάζομε στήν πρός Ἑβραίους (9, 27): «ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν, μετά δέ τοῦτο κρίσις». Ἅπαξ ἀποθανεῖν. Δέν ὑπάρχουν δύο θάνατοι. Ὁ θάνατος εἶναι γεγονός πού συντελεῖται μία καί μοναδική φορά. Μετά λοιπόν ἀπό αὐτήν τήν ξεκάθαρη ἀναφορά τοῦ Εὐαγγελίου δέ δικαιοῦται κανένας στό χῶρο τῆς Ὀρθοδοξίας νά ὁμιλεῖ γιά ἐγκεφαλικό θάνατο καί νά τόν ἀντιδιαστέλει μέ τόν κλινικό θάνατο. Ὁ ἄνθρωπος ἅπαξ ἀποθαίνει.  Δέν ὑπάρχει διπλός ἤ πολλαπλός θάνατος. 
8.    Ὑπάρχει ἡ ἐσφαλμένη ἀντίληψη σέ κάποιους ὅτι ἡ «δωρεά» ὀργάνων ἀπό «ἐγκεφαλικῶς νεκρό» δότη ἀποτελεῖ ἔκφραση «ἀγάπης» τοῦ δότη ἤ ὅτι μπορεῖ νά ὑπάρξει ἀκόμα καί κάποιο πνευματικό ὄφελος γιά τόν δότη.  Κάτι τέτοιο φυσικά δέν μπορεῖ νά στηριχθεῖ σέ κάποια θεολογική θέση καί οὔτε μπορεῖ νά ὑποστηριχθεῖ ἀπό κανέναν ὀρθόδοξο. Ἐάν δεχτοῦμε ὅτι ὁ «ἐγκεφαλικά νεκρός» εἶναι ὄντως νεκρός τότε δέν ὑπάρχει αὐτεξούσιο καί ἡ ὁποιοδήποτε προσφορά ὀργάνων εἶναι προφανές ὅτι δέν θά τοῦ προσφέρει  ἀπολύτως καμιά πνευματική ὠφέλεια. «Ἐν τῷ Ἄδει οὐκ ἔστιν μετάννοια». Ἐάν πάλι δεχτοῦμε ὅτι δέν εἶναι νεκρός τότε τά πράγματα περιπλέκονται, καθώς θά πρέπει νά μιλήσομε καθαρά γιά δολοφονία τοῦ ἀσθενοῦς ἤ στήν καλύτερη περίπτωση (ἐάν γιά παράδειγμα ὁ ἀσθενής εἶχε προηγουμένως συγκατανεύσει) θά πρέπει νά μιλήσομε  γιά μίαν ἰδιότυπη αὐτοκτονία. Καί μάλιστα ἀποφασισθεῖσα ὑπό ἄλλες, διαφορετικές συνθῆκες καί περιστάσεις, καί πού φυσικά δέν γνωρίζομε ἄν μία τέτοια ἀπόφαση θά συνέχιζε νά ἰσχύει μέχρι τή στιγμή τῆς διαπράξεως τῆς διακοπῆς τῆς ζωῆς. Μπορεῖ λοιπόν ποτέ ἡ Ἐκκλησία μας νά συναινέσει σέ τέτοιες ἀκροβασίες; Μπορεῖ ποτέ ἡ Ὀρθοδοξία νά ἀποδεχτεῖ καί νά εὐλογήσει τή δολοφονία ἑνός ἀσθενοῦς, τή «διευκόλυνση θανάτου», τήν «εὐθανασία»  ἤ τήν αὐτοκτονία;
9.    Αὐτοί πού δέχονται  τόν «ἐγκεφαλικό θάνατο» ὑποστηρίζουν ὅτι ἕνας ἀσθενής σέ μίαν τέτοια κατάσταση δέν ἔχει καμιάν ἀπολύτως πιθανότητα νά ἀνανήψει καί ὅτι πρόκειται γιά μίαν ἀμετακλήτως τελειωμένη ὑπόθεση. Γιά μᾶς τούς ὀρθοδόξους το «ἀμετακλήτως» φυσικά καί δέν ἰσχύει καί δέ θά ἰσχύσει ποτέ.  Ὅλα εἶναι στά χέρια τοῦ Θεοῦ. Ἄν τά πράγματα ἦταν ἔτσι ὅπως ὑποστηρίζουν αὐτοί, τότε ὁ Λάζαρος θά ἦταν μία «τετράκις  ἀμετακλήτως» (sic)  χαμένη ὑπόθεση. Τό θαῦμα καί ἡ παρ’ ἐλπίδα ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας εἶναι ἀπό τούς κεντρικότερους ἄξονες τῆς Ὀρθοδοξίας μας.  Δέν μποροῦμε νά τά ἀρνηθοῦμε ὅλα αὐτά καί μέ ἕνα «ἀμετακλήτως» θά ἀρνηθοῦμε στόν ἴδιο το Θεό καί τούς Ἁγίους του τή δυνατότητα νά ἐπέμβουν.
10.    Τελειώνοντας, ἅς θυμηθοῦμε μίαν καταλυτική φράση τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου: «Εάν τύχη νά πέση τίς ἀπό τόπου ὑψηλοῦ καί πτωματισθῆ (σήμ.: νά φαίνεται σάν πτῶμα, σά νεκρός), τότε γάρ ἡ ψυχή συστέλλεται μέν ὅλη εἰς τό κέντρον καί θάλαμόν της, τήν καρδίαν, διά νά φυλαχθῆ ἐκεῖ, καί μετά τῆς οὐσίας αὐτῆς ἐνοῦται καί δυνάμεως, ὥστε δύναται τίς νά εἴπη, ὅτι τότε ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ζεῖ μόνον κατά τήν καρδίαν κατά δέ τά ἄλλα μέλη τοῦ σώματος εἶναι νεκρός» (Συμβουλευτικόν Ἐγχειρίδιον). Ἐκεῖνες τίς κρίσιμες ὧρες μεταξύ ζωῆς καί θανάτου ἡ ψυχή ἀγωνιᾶ καί ὡς ἀπό ἄμυνα συστέλλεται. Ὁ ἄνθρωπος ὅμως παραμένει ζωντανός. Δέν ἔχει «ξέ-ψυχήσει». Τό τί διαμείβεται δέ μεταξύ τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ καί τοῦ Θεοῦ ἐκεῖνες τίς κρίσιμες ὧρες κανείς δέν γνωρίζει. Πολλοί θεωροῦν ὅτι ὁ Θεός ἐκεῖνες τίς κρίσιμες ὧρες δίνει εὐκαιρίες καί δυνατότητες στήν ψυχή νά μπορέσει νά Τόν γνωρίσει καί νά κοινωνήσει μαζί Του. Ὅπως καί νά εἶναι ὅμως ἡ Ἐκκλησία σέβεται πολύ τόν ἄνθρωπο καί προσπαθεῖ νά τόν βοηθήσει ὅσο πιό πολύ μπορεῖ εἰδικά στίς πολύ δύσκολές του ὧρες, στίς ὧρες τῆς ὀδύνης. Προσεύχεται δέ συνεχῶς γιά «εἰρηνικά τέλη τῆς ζωῆς» καί ποτέ δέν μπορεῖ νά εὐλογήσει μία βίαιη διακοπή τῆς ζωῆς ἐπ’ ὀνόματι μάλιστα τοῦ «ἀγαθοῦ».
Ἡ κρατική ἐξουσία νομοθετεῖ πλέον ἀδιακρίτως ὅ,τι τῆς ἐπιβάλλουν οἱ διάφορες σκοπιμότητες. Ἀπό ἐκεῖ δυστυχῶς δέν ἀναμένομε κανένα φῶς. Περαιτέρω, οἱ ἐκτός Ἐκκλησίας ἄνθρωποι ἅς πιστεύουν καί ἅς δέχονται ὅ,τι αὐτοί νομίζουν σωστό. Ὅμως αὐτοί πού θεωροῦν ἑαυτούς μέλη τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νά εἶναι πολύ προσεκτικοί καί μέ βάση τή Βιβλική καί Ἁγιοπατερική μας Παράδοση νά κάνουν «διάκριση ἐννοιῶν». Τέλος, ἡ Ἐκκλησία μας δέν ἔχει κανένα ἀπολύτως λόγο νά συμφυρθεῖ μέ τό ὁποιοδήποτε κοσμικό πλαίσιο, ἀπεμπολώντας τήν ὀρθόδοξη θεολογία της.  
Υ.Γ. Ὁ νόμος εὐτυχῶς δίδει ἀκόμα τή δυνατότητα μέσα ἀπό μία μή ἁπλοποιημένη διαδικασία νά ἀποποιηθοῦμε τό χαρακτηρισμό τοῦ «δωρητῆ». Συγκεκριμένα θά πρέπει νά ἀποστείλομε ὑπεύθυνη δήλωση στόν Ἐθνικό Ὀργανισμό Μεταμοσχεύσεων, ἀφοῦ πρῶτα πιστοποιήσομε στά Κ.Ε.Π. τό γνήσιο τῆς ὑπογραφῆς. Γιά ὅποιον ἐνδιαφέρεται, στήν ἰστοσελίδα τῆς Ι. Μ. Γλυφάδας ὑπάρχει προτυποποιημένη ὑπεύθυνη δήλωση, ὅπου ἀναφέρεται χαρακτηριστικά: «Σέ καμία περίπτωση δέν ἐπιθυμῶ νά ληφθοῦν τά ὄργανά μου πρός μεταμόσχευση κατόπιν ἐνδεχόμενου «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου» μου, καθότι δέν ἀποδέχομαι τήν κατάσταση πού ὀνομάζεται «ἐγκεφαλικός θάνατος» ὡς πραγματικό θάνατο. Ὡς ἐκ τούτου, ἀρνοῦμαι ἐξίσου νά λάβω ὄργανα ἀπό «ἐγκεφαλικά νεκρό» δότη.»

πηγή