Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Πρω­το­πρε­σβυ­τέ­ρου Δη­μη­τρί­ου Γκα­ραγ­κού­νη

Δι­δά­κτο­ρος Θε­ο­λο­γί­ας

Ἐ­φη­με­ρί­ου Ἱ. Να­οῦ Ἁ­γί­ου Νι­κο­λά­ου  Πρε­βέ­ζη­ς 

Μέ τήν μυ­στη­ρι­α­κή τους ἕ­νω­ση οἱ σύ­ζυ­γοι ἔ­χουν ἀ­νοί­ξει μί­α και­νού­ργι­α πε­ρί­ο­δο στὴν ὕ­παρ­ξή τους. Πλέ­ον ζοῦν μα­ζί, αὐ­τὸ ση­μαί­νει ὅ­τι συμ­με­τέ­χουν στὶς κα­λὲς καὶ στὶς κα­κὲς ἡ­μέ­ρες καί ὅ­τι μοι­ρά­ζον­ται τὶς χα­ρές τους καὶ τὶς λύ­πες τους.

Μέ­σα σὲ ἕ­να πα­λαι­ὸ δι­ή­γη­μα τοῦ Με­σαί­ω­να  Τρι­στά­νος καὶ Ἰ­ζόλ­δη, ἡ νέ­α γυ­ναῖκα πα­ρα­τη­ρεῖ κον­τὰ στὸ δρό­μο, ἕ­να κλω­νά­ρι φουν­του­κι­ᾶς, πά­νω στὸ ὁ­ποῖ­ο εἶ­ναι τυ­λιγ­μέ­νο ἕ­να κοτ­σά­νι ἁ­γι­ό­κλη­μα καὶ λέ­γει: «Ἔ­λα μα­ζί μου φί­λε μου: οὔ­τε ἐ­σὺ χω­ρὶς ἐ­μέ­να, οὔ­τε ἐ­γὼ χω­ρὶς ἐ­σέ­να», cite Redier: «mes gargons et vos filles», σελ. 217.

Ἀλ­λά ἡ οι­κο­γένει­α θὰ εἶναι ἀ­λη­θι­νά  μί­α οἰ­κο­γέ­νει­α, ὅ­ταν ἔλ­θουν μί­α μέ­ρα τὰ παι­δι­ά. Εἶ­ναι ἕ­νας ἀ­πὸ τοὺς σκο­ποὺς τοῦ γά­μου. Ὁ νό­μος τοῦ Θε­οῦ ἐ­πι­ση­μαί­νει, ὅ­τι ὅ­ταν ὁ Θε­ὸς το­πο­θέ­τη­σε μέ­σα στὸν πα­ρά­δει­σο τὸ πρῶ­το ἀν­θρώ­πι­νο ζευ­γά­ρι, εἶ­χε πεῖ στὸν Ἀ­δὰμ καὶ τὴν Εὔα, «Αὐ­ξά­νε­σθε καὶ πλη­θύ­νε­σθε καὶ κα­τα­κυ­ρι­εύ­σα­τε τὴν γῆν καὶ κλη­ρο­νο­μή­σα­τε αὐ­τήν». (Γεύ­σεις Ἰ, 28).

Οἱ  σύ­ζυ­γοι  δέν πρέπει  νὰ  μέ­νουν  μόνοι  του­ς  στό  σπί­τι. Ὅ­σο με­γά­λη καί ἄν εἶναι ἡ ἀ­γά­πη τους δὲν θὰ εἶ­ναι πλή­ρως εὐ­χα­ρι­στη­μέ­νη ἡ καρ­δι­ά τους. Ἔ­χουν τὴν ἀ­φο­σί­ωση τοῦ ἑ­νὸς πρὸς τὸν ἄλ­λον, τὰ μι­κρὰ κα­θη­με­ρι­νὰ πράγ­μα­τα ποὺ ὀ­μορ­φαί­νουν τὴν ζω­ή τους, τὴν θαλ­πω­ρὴ ἑ­νὸς πε­ρι­ποι­η­μέ­νου καὶ στο­λι­σμέ­νου σπι­τι­οῦ. Ὅ­σο ὅ­μως, δὲν ἔρ­χε­ται μέ­σα στὸ σπί­τι μας τὸ ζω­ο­γό­νο τρε­μού­λι­α­σμα μί­ας κού­νι­ας, τὸ σπί­τι τὸ αἰ­σθά­νε­σαι ἄ­δει­ο σὰν κά­τι νὰ τοὺς λεί­πει.

Ὅ­τα­ν τό παι­δί ἐμ­φα­νι­στεῖ, ὁ πα­τέ­ρα­ς καί ἡ μη­τέ­ρα δέ­ν ζοῦν πλέ­ο­ν μό­νο ὁ ἕνας γι­ά τόν ἄλ­λον. Ἀ­φο­σι­ώ­νον­ται στὸ τρί­το πρό­σω­πο ποὺ μπαί­νει στὴν οἰ­κο­γέ­νει­α, καὶ ὀ­φεί­λουν ὄ­χι μό­νο νὰ τό ἀ­γα­ποῦν, ἀλ­λὰ καὶ νὰ τὸ με­γα­λώ­σουν σω­στὰ μὲ ὅ­λη τὴν ση­μα­σί­α τῆς λέ­ξε­ως.

Εἶ­ναι βα­ρὺ φορ­τί­ο, δι­ό­τι τά πράγ­μα­τα σὲ αὐ­τὴ τὴ πε­ρίπτω­ση δέν πη­γαί­νου­ν  μό­να τους. Ἡ χά­ρις τοῦ Μυ­στη­ρί­ου εἶ­ναι ἀ­πα­ραί­τη­τη, δι­ό­τι πρέ­πει νὰ δι­ορ­θώ­νεις χω­ρὶς αὐ­στη­ρό­τη­τες, νά ἀ­γα­πᾶς, χω­ρὶς πολ­λὰ χά­δια­, καὶ νὰ ἀ­νέ­χε­σαι χω­ρὶς θυ­μὸ. Αὐ­τὴ δί­νει στοὺς γο­νεῖς τὶς οὐ­σι­α­στι­κὲς ἀ­ρε­τές, τοῦ παι­δα­γω­γοῦ, τὴν στα­θε­ρό­τη­τα καὶ τὴν ὑ­πο­μο­νή. Δὲν χρει­ά­ζε­ται ἡ αὐ­στη­ρό­τη­τα γι­ὰ νὰ ἐ­πι­βάλ­λεις τὴν θέ­λη­σή σου στὸ παι­δί, σὲ πράγ­μα­τα ποὺ αὐ­τὸ ἀ­κό­μη δὲν ἀν­τι­λαμ­βά­νε­ται ἢ δὲν γνω­ρί­ζει. Θέ­λον­τας πολ­λὲς φο­ρὲς ἐ­μεῖς οἱ ἴ­δι­οι νὰ ἀ­να­δεί­ξου­με ὁ­ρι­σμέ­να ἀ­πὸ τὰ κα­πρίτ­σι­α τοῦ παι­δι­οῦ καὶ νὰ δι­ορ­θώ­σου­με πα­ρα­πτώ­μα­τά του, συ­χνὰ τὸ ὑ­πο­βάλ­λου­με σὲ στε­ρή­σεις.

Ἡ ὑ­πο­μο­νή καί τά ἀ­στραφ­τε­ρὰ μά­τι­α  τῶν μω­ρῶν, εἶναι ἐ­κεῖνα πού κά­νουν τοὺς μπαμ­πά­δε­ς να ἀ­νέ­χον­ται τίς φω­νέ­ς τους. Ἡ ὑ­πο­μο­νὴ εἶ­ναι ποὺ κά­νει τὶς μη­τέ­ρες νὰ στέ­κον­ται ὧ­ρες ὁ­λό­κλη­ρες χω­ρὶς μουρ­μούρα μπρο­στὰ στὰ κρε­ββά­τι­α, ὅ­που τὰ μω­ρὰ συ­χνὰ δὲν θέ­λουν νὰ κοι­μη­θοῦν.

Εἶ­ναι πο­λὺ δύ­σκο­λο νά κερ­δί­σει­ς τήν ἐμ­πι­στο­σύ­νη τῶν παι­δι­ῶν. Πρέ­πει νὰ μι­λή­σου­με μέ τὰ παι­δι­ά, νὰ ἐ­πι­κοι­νω­νοῦ­με μα­ζί τους, νὰ ἀ­να­κα­λύ­πτου­με  τὰ ἐν­δι­α­φέ­ρον­τα κά­θε παι­δι­οῦ, δι­ό­τι  εἶναι ἡ γλῶσ­σα πού μᾶς ἐπι­τρέ­πει νὰ ἔ­χου­με ἐ­πα­φή καί ἐ­πι­κοι­νω­νί­α μα­ζί τους.

Ἡ οἰ­κο­γέ­νει­α εἶναι τό κύτ­τα­ρο τῆς κοι­νω­νί­ας. Ἀ­ξί­ζει κά­θε προ­σο­χή καί  κά­θε θυ­σί­α. Ἰ­δι­αί­τε­ρα πρέ­πει νὰ προ­σέ­ξουν ἐ­κεῖ­νοι ποὺ εἶ­ναι ἡ ζω­ή τους καὶ ἡ ἐλ­πί­δα τους οἱ νέ­οι γο­νεῖς, οἱ νέ­οι γο­νεῖς, οἱ νε­ό­νυμ­φοι, ἐ­κεῖνοι  ποὺ προ­ε­τοι­μά­ζον­ται νὰ δη­μι­ουρ­γή­σουν οἰ­κο­γέ­νει­α. Ἡ οἰ­κο­γέ­νει­α εἶ­ναι μί­α κατ᾿ οἶ­κον ἐκ­κλη­σί­α. Ἐ­κεῖ ἀ­να­πτύσ­σον­ται καὶ λει­τουρ­γοῦν ὅ­λα τὰ χα­ρα­κτη­ρι­στι­κὰ γνω­ρί­σμα­τα τῆς ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας, ἡ ἀ­γά­πη, ἡ συ­νε­ξή­γη­ση, ἡ ἑ­νό­τη­τα, ἡ συγ­γνώ­μη, ἡ ἀ­νε­κτι­κό­τη­τα, ἡ δη­μι­ουρ­γί­α, ἡ πνευ­μα­τι­κὴ ἄ­νο­δος. Ἐ­κεῖ ἀν­τι­με­τω­πί­ζον­ται σω­στὰ τὰ σο­βα­ρὰ προ­βλή­μα­τα ποὺ ἀ­να­κύ­πτουν, καὶ ἡ ἀ­γω­γὴ τῶν παι­δι­ῶν.

Ἡ Ἐκ­κλη­σί­α ὀ­φεί­λει να δεί­ξει ἀ­γά­πη πρὸς τὰ νέ­α ζευ­γά­ρι­α. Οἱ ποι­μέ­νες της πρέ­πει νὰ δεί­ξουν εὐ­θύ­νη ἐμ­πρὸς στὰ ὀγ­κώ­δη προ­βλή­μα­τα τῆς συ­ζυ­γί­ας. Χρει­ά­ζε­ται μί­α συ­στη­μα­τι­κὴ προ­σπά­θει­α γι­ὰ ποι­μαν­τι­κὴ κα­θο­δή­γη­ση τῶν γο­νέ­ων καὶ τῶν ὑ­πο­ψη­φί­ων γο­νέ­ων στὴ σω­στὴ ἀν­τι­με­τώ­πι­ση τῶν δυ­σκο­λι­ῶν τοῦ ἔγ­γα­μου βί­ου. Ὁ­δη­γὸς εἶ­ναι ἡ ἐμ­πει­ρί­α τῶν Πα­τέ­ρων ποὺ με­τα­στοι­χει­ώ­νε­ται σὲ πρά­ξη καὶ ζω­ή. Στό­χος εἶ­ναι νὰ κά­νει τοὺς νέ­ους νὰ γί­νουν εὐ­τυ­χι­σμέ­νοι σύ­ζυ­γοι καὶ ἐ­πι­τυ­χη­μέ­νοι γο­νεῖς. Νὰ δη­μι­ουρ­γή­σουν δη­λα­δὴ μί­α συγ­κρο­τη­μέ­νη χρι­στι­α­νι­κὴ οἰ­κο­γέ­νει­α. Ὁ Χρι­στι­α­νι­κὸς γά­μος εἶ­ναι κα­τὰ τὸν Χρυ­σό­στο­μο ἡ ἔν­τι­μη σύ­ζευ­ξη τοῦ ἄν­δρα καὶ τῆς γυ­ναί­κας καὶ κα­τὰ τὴ Γρα­φὴ «Μυ­στή­ρι­ο μέ­γα».

Ὁ θε­σμὸς τῆς οἰκο­γέ­νει­α­ς δέ­χε­ται ἐ­πι­θέ­σει­ς ἀ­πὸ τοὺς ὑ­πέρ­μα­χους τῆς ἀ­πό­λυ­της ἐ­λευ­θε­ρί­ας. Κή­ρυ­ξαν «τὸν ἐ­λεύ­θε­ρο ἔ­ρω­τα», κα­τάρ­γη­σαν τὴν ἀ­λη­θι­νὴ ἀ­γά­πη, δέχ­τη­καν κά­ποι­α ἠ­θι­κὴ ἀ­συ­δο­σί­ας, μὲ ὀ­δυ­νη­ρὲς στὸ τέ­λος συ­νέ­πει­ες. Ἀ­πο­τέ­λε­σμα αὐ­τῆς τῆς κα­τά­στα­σης; Ἔ­παυ­σε ἡ οἰ­κο­γέ­νει­α νὰ εἶ­ναι δη­μι­ουρ­γι­κή, ξέ­φυ­γε ἀ­πὸ τὸ σκο­πό της, ἡ φυ­γο­τε­κνί­α ἔ­γι­νε χα­ρα­κτη­ρι­στι­κὸ γνώ­ρι­σμά της, καὶ τὸ δι­α­ζύ­γι­ο τὸ τρα­γι­κὸ ἐ­πι­σφρά­γι­σμα, μὲ θύ­μα­τα πάν­το­τε τὰ παι­δι­ά.

Ἔτ­σι  τόν παν­σε­ξου­α­λι­σμό  καὶ  τή­ν ἀν­ταρ­σί­α  κα­τὰ  τοῦ Θε­οῦ πλη­ρώ­νει μὲ ἀ­κρι­βὸ τί­μη­μα ὁ ἄν­θρω­πος καὶ ἡ κοι­νω­νί­α. Τρώ­ει τὰ ξυ­λο­κέ­ρα­τα, ὅ­πως ὁ ἄ­σω­τος γυι­ὸς τῆς πα­ρα­βο­λῆς. Ναρ­κω­τι­κά, δι­αρ­ρή­ξεις, ἐγ­κλή­μα­τα, αὐ­το­κτο­νί­ες, νευ­ρο­πα­θή­σεις εἶ­ναι τὰ χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της. Ἡ ἠ­θι­κὴ χα­λα­ρό­τη­τα ἔ­χει με­τα­φερ­θεῖ καὶ στὰ ἁ­γνὰ καὶ πα­ρα­δο­σι­α­κὰ ἄλ­λο­τε χω­ρι­ά μας. Τὰ δι­α­ζύ­γι­α μαρ­τυ­ροῦν τοῦ λό­γου τὸ ἀ­λη­θές. Ἐ­πι­χεί­ρη­σε ἡ σύγ­χρο­νη ἄρ­νη­ση καὶ ἀ­πι­στί­α ἀ­πὸ θερ­μο­κή­πι­ο ἀ­γά­πης νὰ τὴν με­τα­βά­λει σὲ ὑ­πο­λει­τουρ­γοῦ­σα ξε­νο­δο­χει­α­κὴ μο­νά­δα, χω­ρὶς ζε­στα­σι­ὰ καὶ πα­ρου­σί­α στὸ κοι­νω­νι­κὸ πε­ρι­βάλ­λον.

Γρά­φει  ὁ  σε­βα­σμι­ότα­το­ς Μη­τρο­πο­λίτης Γρε­βε­νῶν Σέρ­γι­ο­ς στό πε­ρι­ο­δι­κό (ὅ­σι­ο­ς Νι­κάνωρ) Νο­έμ­βρι­ος 2012: «ὕ­στε­ρα ἀ­πό αὐ­τὰ τὰ φαι­νό­με­να πρέ­πει νὰ ἀ­νη­συ­χοῦ­με, νὰ δι­ε­ρω­τη­θοῦ­με, τί πρέ­πει νὰ κά­νου­με γι­ά νά σω­θεῖ ἡ οἰκο­γέ­νει­α; Γι­ά νά εἶ­ναι ἡ οἰκο­γέ­νει­α θερ­μο­κή­πι­ο καί θερ­μο­κοι­τί­δα δη­μι­ουρ­γί­ας, πρέ­πει νὰ δεχ­τοῦν οἱ γο­νεῖς, ὁ ἄν­δρας καὶ  ἡ γυ­ναῖκα πού ἔρ­χον­ται εἰ­ς γά­μο­ν κοι­νω­νίαν, ὅτι «τό Μυ­στή­ρι­ο τοῦτο μέγα ἐ­στὶν» (Ἐ­φεσ. 5,32). Ναί! Ἡ  οἰ­κο­γέ­νει­α εἶναι θε­ο­σύ­στα­το­ς καί αἰ­ω­νό­βι­ο­ς θε­σμός, τόν ἁ­γί­α­σε ὁ  θε­άν­θρω­πος Θε­ός.

Ἡ σω­τη­ρί­α  τῆς οἰκο­γέ­νει­α­ς  ἐ­ξαρ­τᾶ­ται  ἀ­πο­κλει­στι­κὰ ἀ­πό μία ἀ­λή­θει­α: ὅ­τι χρει­ά­ζε­ται νὰ ἐ­νι­σχύ­σου­με τὴν οἰ­κο­γε­νει­α­κὴ ζω­ὴ καὶ νὰ τὴν ξα­να­κτί­σου­με ἐ­πά­νω σὲ βά­σεις Χρι­στι­α­νι­κές.

Ἡ κοι­νω­νί­α μα­ς ἔχει ἀ­πόλυ­τη ἀ­νάγ­κη ἀ­πό πα­τέ­ρε­ς καί μη­τέρες, ὅ­πως τοὺς  θέ­λει  ὁ  Χρι­στι­α­νι­σμός. Θέ­λου­με  πα­τέ­ρε­ς  στορ­γι­κούς πού  νά  ἀ­γα­ποῦν τὸ σπί­τι τους καί νά ἐν­δι­α­φέ­ρον­ται γι­ά τά παι­δι­ά τους. Χρει­α­ζό­μα­στε μη­τέ­ρες ποὺ μὲ γεν­ναι­ο­φρο­σύ­νη νὰ δέ­χον­ται κά­θε θυ­σί­α γι­ὰ τὰ παι­διά­ τους. Μη­τέ­ρες ποὺ ἀ­γω­νι­οῦν γι­ὰ τὴ σω­στὴ ἀ­γω­γὴ  τῶν παι­δι­ῶν τους. Μη­τέ­ρες ποὺ θέ­λουν καὶ προ­σπα­θοῦν νὰ δι­δά­ξουν τὰ παι­δι­ά τους νὰ προ­σεύ­χον­ται, νὰ ἐ­ξο­μο­λο­γοῦν­ται καὶ νὰ κοι­νω­νοῦν.

Ὅ­τα­ν βρε­θοῦ­ν στήν κοι­νω­νί­α μα­ς τέ­τοι­οι γο­νεῖς πού θά θε­με­λι­ώ­νου­ν  τή­ν οἰκο­γέ­νει­ά τους πά­νω στὸν ἱ­ε­ρὸ Κώ­δι­κα τοῦ Εὐ­αγ­γε­λί­ου, τό­τε θὰ ἀλ­λά­ξει ἡ δο­μὴ καί ἡ μορ­φή τῆ­ς ση­με­ρι­νῆ­ς κοι­νω­νί­ας, τό­τε θὰ πνεύ­σει νέ­ος ἀ­να­και­νι­στι­κὸς ἄ­νε­μος στή σύγ­χρο­νη ζω­ή.

πηγλη

Η ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Ἰωάννη Β. Βελιτσιάνου

   Διδάκτορος  Θεολογίας Α.Π.Θ.  –    

 Ἐπιστημονικὸς Συνεργάτης (Ι.Ε.Θ.Π.)

Ὁ ὅρος αὐτοεκτίμηση ἀναφέρεται στὴν ἀξιολόγηση τοῦ ἑαυτοῦ μας ποὺ πράττει καὶ διατηρεῖ ἕνα ἄτομο. Εἶναι τὸ σύνολο τῶν «πιστεύω», τῶν σκέψεων, τῶν ἀπόψεων, τῶν συναισθημάτων ἢ τῶν ἐντυπώσεων γιὰ τὸν ἑαυτό μας. Αὐθεντικότητα, κατανόηση, ὡριμότητα, ἀλήθεια, εἰλικρίνεια, ἀποδοχή, αὐταγάπη, ἁπλότητα, πληρότητα καὶ σοφία καρδιᾶς εἶναι οἱ λέξεις ποὺ ἐκφράζουν τὴν καλὴ γνώση τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ τὴν ἐκτίμηση γι’ αὐτὸ ποὺ εἴμαστε.

Τὸ μοντέλο αὐτοεκτίμησης ἀρχίζει νὰ διαμορφώνεται ἀπὸ πολὺ νωρὶς καὶ διακρίνεται σὲ ὑγιὲς καὶ μὴ ὑγιές.

Σημεῖα ὑγιοῦς αὐτοεκτίμησης

-Ἄνεση στὶς κοινωνικὲς σχέσεις.

- Εὕρεση λύσεων.

-Κυριαρχία εὐχαρίστησης, τόσο στὶς ὁμαδικὲς ὅσο καὶ στὶς ἀτομικὲς  δραστηριότητες.

-Αἴσθημα αἰσιοδοξίας.

Σημεῖα μὴ ὑγιοῦς αὐτοεκτίμησης

-Ἀδράνεια γιὰ δοκιμὴ  νέων πραγμάτων.

-Ἀδυναμία διαχείρισης μιᾶς ἀπογοήτευσης.

-Ἄσκηση ἔντονης κριτικῆς τοῦ ἑαυτοῦ.

-Διαμόρφωση τῆς προσωρινῆς ἀποτυχίας ὡς μόνιμη.

-Κυριάρχηση τοῦ αἰσθήματος ἀποτυχίας .

Χαρακτηριστικὰ παιδιῶν μὲ ὑψηλὴ αὐτοεκτίμηση

-Νὰ νιώθουν αὐτόνομα, ὄχι ἐξαρτημένα ἀπὸ τοὺς ἄλλους.

-Νὰ παίρνουν ἀποφάσεις καὶ πρωτοβουλίες.

-Νὰ μὴ διστάσουν νὰ  δοκιμάσουν νέες δραστηριότητες ἢ νὰ κάνουν ἀλλαγές.

-Νὰ ἔχουν ἐμπιστοσύνη στὸν ἑαυτό τους καὶ νὰ μὴν ἀποθαρρύνονται εὔκολα.

-Νὰ ἀναλαμβάνουν μόνο τὶς εὐθύνες ποὺ τὰ ἀναλογοῦν.

-Νὰ ἀντιμετωπίζουν ἀποτελεσματικὰ τὴν ψυχολογικὴ πίεση τῆς καθημερινότητας.

-Νὰ διαχειρίζονται  τὰ ἀρνητικὰ συναισθήματα (π.χ. ἄγχος, θυμός, στεναχώρια).

-Νὰ λαμβάνουν, ἀλλὰ καὶ νὰ δίνουν θετικὰ συναισθήματα στοὺς συνανθρώπους.

Χαρακτηριστικὰ παιδιῶν μὲ χαμηλὴ αὐτοεκτίμηση

-Ὅταν οἱ προκλήσεις ἀποτελοῦν πηγὴ ἄγχους καὶ ἀπογοήτευσης.

-Νὰ δυσκολεύονται νὰ βροῦν λύσεις στὰ προβλήματα.

-Νὰ κάνουν σκέψεις ἀρνητικῆς κριτικῆς.

-Νὰ γίνονται παθητικοὶ δέκτες ἢ νὰ ἐμφανίζουν ἀπόσυρση ἢ κατάθλιψη.

-Νὰ ἀναφέρονται συχνὰ στὸν ἑαυτό τους μὲ ἀρνητικοὺς χαρακτηρισμοὺς ἢ νὰ μειώνουν τὰ θετικά τους στοιχεῖα.

-Νὰ ἑστιάζουν στὴν ἀρνητικὴ διάθεση τῶν ἄλλων, ἀκόμα κι ἂν αὐτὴ δὲν σχετίζεται μὲ τὴ δική τους συμπεριφορά.

-Νὰ μὴ δέχονται κριτικὴ (ἐποικοδομητική), ἐπειδὴ τοὺς δημιουργεῖ ἄγχος.

-Νὰ ἀσκοῦν ὅμως σκληρὴ κριτικὴ στοὺς ἄλλους.

-Νὰ ἔχουν δυσκολία στὴ δημιουργία φιλικῶν  σχέσεων.

-Νὰ ἐπηρεάζονται πολὺ ἀπὸ τὰ ἀρνητικὰ σχόλια τῶν ἄλλων.

-Νὰ στεναχωριοῦνται ἐπίσης ὑπερβολικὰ ἀπὸ τὶς ἀποτυχίες τους.

-Νὰ εἶναι ἰδιαίτερα ἐπιρρεπεῖς στὸ ἄγχος καὶ στὴν κατάθλιψη.

Παράγοντες ποὺ ἐπηρεάζουν τὴ διαμόρφωση τῆς αὐτοεκτίμησης

-Τὸ οἰκογενειακὸ περιβάλλον (πρότυπα, σχέσεις, κοινωνικοοικονομικὸ ἐπίπεδο, αὐτοεκτίμηση γονέων, προσδοκίες).

-Τὸ σχολεῖο καὶ ἡ σχολικὴ κοινότητα (παρέχει τὴ βάση γιὰ νὰ καθοριστοῦν τὰ κριτήρια σύγκρισης, προκειμένου νὰ προσδιορίσει τὸ παιδὶ τὴν αὐτοεκτίμησή του).

-Ἡ εὐρύτερη ὁμάδα τῶν συνομηλίκων (ἐκπέμπει πληροφορίες καὶ ἔτσι ἐπηρεάζει τὴν ἀξιολόγηση τῶν ἐπὶ μέρους τομέων τῆς αὐτοεκτίμησης).

Τί χρειάζεται τὸ παιδὶ ἀπὸ τοὺς τρεῖς τομεῖς (οἰκογένεια – σχολεῖο – συνομήλικοι);

-Ἀγάπη

-Ἀποδοχὴ

-Σεβασμὸ

-Προσοχὴ

-Καινοτόμες δράσεις στὸ σχολεῖο

-Καλὸ ψυχολογικὸ πνεῦμα

-Συνεργατικὴ μορφὴ δράσης

-Θετικὸ κλίμα μάθησης

-Ὁμαδικὸ πνεῦμα

Ἡ συμβολὴ τῆς οἰκογένειας στὴν ἐνίσχυση τῆς αὐτοεκτίμησης τοῦ παιδιοῦ

Τὸ οἰκονομικὸ καὶ μορφωτικὸ ἐπίπεδο τῶν γονέων, ἡ δομὴ τῆς οἰκογένειας, οἱ σχέσεις καὶ οἱ μορφὲς ἀλληλεπίδρασης μεταξὺ τῶν μελῶν τοῦ συστήματος οἰκογένεια, οἱ ἀξίες καὶ οἱ ἀντιλήψεις παίζουν καθοριστικὸ ρόλο στὴ συναισθηματικὴ ἀγωγὴ καὶ στὴ σωστὴ  καλλιέργεια τῶν κοινωνικῶν δεξιοτήτων τοῦ παιδιοῦ.

Πῶς μπορεῖ νὰ βοηθήσει ἕνας γονιός;

-Ἀποφεύγουμε τὶς ἐπικρίσεις, τὰ ὑποτιμητικὰ σχόλια καὶ τοὺς χλευασμούς.

 -Ἑστιάζουμε, ὅταν εἶναι ἀπαραίτητο καὶ χαρακτηρίζουμε συγκεκριμένες συμπεριφορές.

-Χρησιμοποιοῦμε τὸν ἔπαινο καὶ βοηθᾶμε τὸ παιδὶ μὲ σταδιακὰ βήματα.

-Προσπαθοῦμε νὰ δώσουμε συμβουλές, νουθεσίες καὶ νὰ προτείνουμε λύσεις, ἂν δὲν ἔχουμε ἀκούσει πρῶτα τὸ παιδὶ καὶ δὲν ἔχουμε δείξει ἐνσυναίσθηση.

-Δίνουμε τὸ καλὸ παράδειγμα.

-Εἴμαστε αὐθόρμητοι καὶ τρυφεροὶ μὲ τὸ παιδί.

-Κάνουμε θετικὰ καὶ δίκαια σχόλια.

-Ἀκοῦμε μὲ προσοχὴ τὰ αἰτήματα τοῦ παιδιοῦ.

-Δίνουμε χρόνο στὸ παιδί μας, ὅταν δὲν θέλει νὰ μιλήσει.

-Βοηθᾶμε τὸ παιδί μας νὰ ἔχει ἐποικοδομητικὲς ἐμπειρίες.

-Δημιουργοῦμε ἕνα ἀσφαλὲς οἰκογενειακὸ περιβάλλον.

Ἐνδεικτικὲς τεχνικὲς γιὰ ἐνίσχυση τῆς αὐτοεκτίμησης

-Προκειμένου νὰ βοηθήσουμε τὰ παιδιά μας, προτείνουμε καὶ ἐνθαρρύνουμε σ’ αὐτὰ νὰ χρησιμοποιήσουν ἐνδεικτικὰ κάποιες τεχνικὲς ποὺ θὰ ἐνισχύσουν τὴν αὐτοεκτίμησή τους.

-Νὰ κάνουν μία λίστα μὲ τὰ θετικὰ χαρακτηριστικά. Ἂν ἐπιμένουν νὰ καταγράψουν καὶ τὰ ἀρνητικά τους χαρακτηριστικά, νὰ βρίσκουν τὴ θετική τους ὄψη.

-Νὰ καταγράφουν τὰ θετικὰ τῆς κάθε ἡμέρας (π.χ. ἐφτίαξα ἕνα ὡραῖο κέικ, ζωγράφισα ἕνα ὄμορφο τοπίο στὸ σχολεῖο) καὶ τὸ θετικὸ συναίσθημα ποὺ ἔχει.

-Νὰ κάνουν μία λίστα μὲ τὰ ἐπιτεύγματά τους καὶ τὶς ἐπιτυχίες τους, δηλαδὴ ὅτι καταφέρνουν ἀπὸ τὰ πιὸ σημαντικὰ ὡς τὰ πιὸ ἀσήμαντα.

-Νὰ καταγράφουν τὶς «γκάφες» ἢ τὶς ἀποτυχίες καὶ νὰ βρίσκουν τὴν ἀστεία τους πλευρά.

-Νὰ ἀντιμετωπίζουν τὰ λάθη τους μὲ χιοῦμορ καὶ νὰ μαθαίνουν ἀπὸ αὐτά.

-Νὰ γράφουν τὸ πὼς θὰ ἤθελαν νὰ νιώθουν ἢ τί θὰ ἤθελαν νὰ κάνουν καὶ νὰ τὸ θυμίζουν  στὸν ἑαυτό τους (π.χ. εἶμαι ἄξιος, φροντίζω τοὺς φίλους μου, ἀρέσω στοὺς φίλους μου κ.λπ.).

-Νὰ κάνουν μία λίστα μὲ πράγματα ποὺ ἀρέσουν σ’ αὐτά (π.χ. μοῦ ἀρέσει, γιατί…).

-Νὰ καταγράφουν τρόπους μὲ τοὺς ὁποίους θὰ νιώσουν καλύτερα ποὺ δὲν κοστίζουν σὲ χρῆμα οὔτε ἔχουν σχέση μὲ φαγητό (π.χ. νὰ κάνω μία βόλτα στὸ πάρκο, νὰ χαζέψω στὶς βιτρίνες τὰ βιβλία κ.λπ.).

-Νὰ σκέφτονται πράγματα ποὺ θὰ τὰ κάνουν νὰ γελάσουν, νὰ γιορτάσουν ἢ γιὰ τὸ τί μποροῦν νὰ εἶναι περήφανα.

Ζητῆστε βοήθεια εἰδικοῦ

-Οἱ οἰκογενειακοὶ σύμβουλοι καὶ οἱ παιδοψυχολόγοι μποροῦν νὰ ἀνακαλύψουν τί εἶναι αὐτὸ ποὺ τὸ ἐμποδίζει νὰ ἔχει καλὴ ἰδέα γιὰ τὸν ἑαυτό του.

-Ἡ κατάλληλη θεραπεία μπορεῖ νὰ βοηθήσει τὸ παιδὶ νὰ ἀλλάξει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο βλέπει τὸν ἑαυτό του καὶ τὸν κόσμο.

-Τέλος, ἂς μὴ λησμονοῦμε ὅτι οἱ γονεῖς ποὺ ἔχουν χαμηλὴ αὐτοεκτίμηση δυσχεραίνονται ἢ ἀδυνατοῦν νὰ βοηθήσουν τὰ παιδιά τους νὰ ἀποκτήσουν ὑψηλὴ αὐτοεκτίμηση. Ἂς προσπαθοῦμε λοιπὸν συνεχῶς νὰ ἐπιμορφωνόμαστε καὶ νὰ βελτιωνόμαστε, ἔτσι ὥστε νὰ ἀποτελοῦμε θετικὸ πρότυπο μίμησης γιὰ τὰ παιδιά μας.

    ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ball, C.M., Αὐτοεκτίμηση, Ἀθήνα 2002.

Λεονταρῆ, Α., Αὐτοαντίληψη, Ἀθήνα 1998.

Μακρῆ – Μπότσαρη, Ε., Αὐτοαντίληψη καὶ αὐτοεκτίμηση, Ἀθήνα 2001.

Μπεζεβέγκης, Η., Γιαννιτσᾶς, Ν. & Μακρὴ-Μπότσαρη Ε.,  Ἄγχος, αὐτοεκτίμηση καὶ διαπροσωπικὲς σχέσεις μαθητῶν πολυπολιτισμικῶν σχολείων, Ἀθήνα 1999.

Σόρενσεν, Μ., Σπάστε τὰ δεσμὰ τῆς χαμηλῆς αὐτοεκτίμησης, Ἀθήνα 2006.

Τρίλιβα, Σ., Ἀνακάλυψη, αὐτογνωσία, αὐτοκυριαρχία, αὐτοεκτίμηση, Ἀθήνα 2002.

Χατζηχρήστου, Χ., Κοινωνικὴ καὶ συναισθηματικὴ ἀγωγὴ στὸ σχολεῖο, Ἀθήνα 2005.

 πηγή

Η απαισιοδοξία για τα παιδιά μας κακός σύμβουλος, του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου

Αν ο Θεός που προγνωρίζει ότι σε μερικούς η αγάπη Του δεν θα φέρει κανένα αποτέλεσμα, δεν παύει να τους δίνει ευκαιρίες να διορθωθούν, ποια απολογία θα έχεις εσύ, πού, χωρίς να γνωρίζεις καθόλου το μέλλον, έχεις παραλύσει από την απογοήτευση και έχεις αποχαυνωθεί;

Διότι πολλές φορές πολλοί που προσπάθησαν πέτυχαν το σκοπό τους.

Μερικές φορές, μάλιστα, όταν είχαν φτάσει στην απελπισία, τότε ακριβώς πέτυχαν. Αλλά και αν δεν κατορθώσεις τίποτε, εσύ έκαμες το χρέος σου.

Μην γίνεσαι, λοιπόν, απάνθρωπος ούτε σκληρός ούτε αμελής. Το ότι οι ισχυρισμοί σου είναι αποτέλεσμα σκληρότητος και αμελείας φαίνεται και από το εξής: Όταν υποφέρει ένα μέλος του σώματός σου, ποτέ δεν λες: Τι με μέλλει και πού ξέρω εγώ, ότι, αν επιμεληθώ, θα γίνει καλά;

Αλλά παίρνεις όλα τα μέτρα σου, ώστε και αν τίποτε δεν πετύχεις να μην κατηγορείς τον εαυτό σου ότι παρέλειψες κάτι από εκείνα που όφειλες να πράξεις. Έπειτα, αν για τα μέλη του σώματος φροντίζουμε τόσο πολύ, για τα παιδιά μας . . . θα δείξουμε αμέλεια;

πηγη/αντιγραφή

Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Τσακτσίρα Μαρίας

Νηπιαγωγοῦ

«Περὶ παίδων ἀνατροφῆς» Λόγος, MPG 63, 763- 772

     Πρόκειται γιὰ ἕναν αὐτοτελῆ προφορικὸ λόγο, ὁ ὁποῖος περιέχει ἀνθολογημένες παιδαγωγικὲς θέσεις ἀπὸ πολλοὺς ἄλλους λόγους καὶ ὁμιλίες τοῦ Χρυσοστόμου. Ὁ Κ. Λουκάκης γράφει εἰσάγοντας τὸν ἀναγνώστη στὸ κείμενο: «Δὲν ἔχει τὴν πλούσια σύνθεση τῆς πραγματείας, οὔτε τὴ λεπτομερῆ ἀνάλυσή της, ἀλλὰ ἔχει τόνο ὑψηλὸ στὴ γενικότητά του καὶ αὐστηρότητα ἀνάλογη πρὸς τὴ σημασία τοῦ σκοποῦ τῆς ἀνατροφῆς». Τὸ σῶμα τοῦ λόγου αὐτοῦ διανθίζεται ἀπὸ μία πληθώρα παραδειγμάτων ποὺ ἀφοροῦν στὰ πρόσωπα  τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ λειτουργοῦν ἐνισχυτικὰ σὲ ὅσα ὁ ὁμιλητὴς συμβουλεύει τόσο τοὺς γονεῖς, ὅσο, ἀπὸ κάποιο σημεῖο καὶ ἔπειτα, καὶ τὰ παιδιά.

     Ἀρχικά, παρουσιάζονται σύντομα τρία παραδείγματα, τοῦ Ἰώβ, τοῦ  Ἀβραὰμ καὶ τοῦ βασιλιᾶ Δαβίδ, τὰ ὁποῖα καλοῦνται ὅσοι εἶναι γονεῖς νὰ μιμηθοῦν ἀνεπιφύλακτα, θέτοντας ὡς πρώτιστη προτεραιότητα τῆς ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν τους τὴ φροντίδα γιὰ τὴν ψυχικὴ καλλιέργεια καὶ τὴν πνευματικὴ πρόοδό τους. Ἡ μετάδοση τῆς εὐσέβειας καὶ τῆς ἀρετῆς σ’  αὐτὰ θεωρεῖται μέλημα σπουδαιότερο ἀπὸ κάθε ἄλλο καὶ ἀποτελεῖ τὸ ἐναρκτήριο μήνυμα τοῦ λόγου αὐτοῦ. Παραπέμπει δὲ τὸν ἀναγνώστη τοῦ κειμένου στὸ ρητό τοῦ Αὐγουστίνου γιὰ τὰ παιδιὰ καὶ ὅσους προσπαθοῦν νὰ τὰ καθοδηγήσουν σύμφωνα μὲ ὅσα συμβουλεύει ὁ Χρυσόστομος: «Ἀγάπα τὸν Θεὸ καὶ κάνε ὅ,τι θέλεις».

   «Δεῖ τοίνυν σκοπεῖν τοὺς γονεῖς, οὐχ ὅπως τοὺς παῖδας ἐν ἀργυρίῳ καὶ χρυσίῳ πλουσίους ποιήσωσιν, ἀλλ’ ὅπως ἐν εὐλαβείᾳ καὶ φιλοσοφίᾳ (σύνεση) καὶ τῇ κτήσει τῆς ἀρετῆς πάντων γένοιντ’ ἂν εὐπορώτεροι». Ἡ παιδαγωγικὴ αὐτὴ θέση τοῦ Χρυσορρήμονος ἐπανέρχεται κάθε φορά ποὺ μιλᾶ γιὰ τὰ παιδιά, τοὺς γονεῖς καὶ τὴ σχέση τους μὲ τὰ χρήματα. Σὲ μία ὁμιλία του ἐπάνω στὸ κείμενο τῆς Γενέσεως ἀναφέρει ὅτι οἱ γονεῖς θὰ πρέπει «νὰ διδάσκουν τὰ παιδιά τους νὰ προτιμοῦν πάνω ἀπὸ ὅλα τὴν ἀρετὴ καὶ νὰ μὴν θεωροῦν ὅτι εἶναι σπουδαῖο πράγμα ἡ χρηματικὴ περιουσία. Διότι αὐτὴ πολλὲς φορὲς γίνεται ἐμπόδιο στὴν ἀρετή, ὅταν δὲν γνωρίζει ὁ νέος πῶς πρέπει νὰ χρησιμοποιεῖ τὰ χρήματα».

    Πράγματι,  ἡ ἀναστάτωση καὶ οἱ συγκρούσεις ποὺ ταράσσουν τὴν οἰκογενειακὴ γαλήνη στὰ χρόνια τῆς ἐφηβείας ἀναδεικνύουν τὴ σημασία τοῦ νὰ ἔχει «περάσει» ὅσο νωρίτερα γίνεται στὰ παιδιὰ τὸ μήνυμα τῆς οἰκονομίας, τῆς ὀλιγάρκειας καὶ τοῦ σεβασμοῦ ἀπέναντι στὰ χρήματα ποὺ οἱ γονεῖς μὲ μεγάλο κόπο κερδίζουν. Ἀλλὰ  καὶ στὴν ὄγδοη ὁμιλία του ἐπάνω στὴν πρὸς Ρωμαίους ὁ Χρυσόστομος λέει χρησιμοποιώντας μάλιστα μὲ συγκινητικὸ τρόπο τὸ α΄ πληθυντικὸ πρόσωπο: «Ὅσο ζοῦμε θὰ μπορέσουμε νὰ ζητᾶμε καὶ εὐθύνες καὶ νὰ σωφρονίζουμε καὶ νὰ συγκρατοῦμε τὰ παιδιά, ὅταν κάνουν κακὴ διαχείριση τῶν ὑπαρχόντων. Ὅταν ὅμως πεθάνουμε, ἂν μαζὶ μὲ τὴ δική μας ἀπουσία καὶ τὴ νεότητα δώσουμε καὶ τὴν ἐξουσία ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸν πλοῦτο, θὰ ὠθήσουμε τὰ δυστυχισμένα καὶ ταλαίπωρα αὐτὰ παιδιὰ σὲ ἄπειρους γκρεμούς». Σὲ ὅσα σοφὰ συνοψίζει ὁ Κορνιτσέσκου ἀναγνωρίζει κανεὶς ἀμέσως, παρ’ ὅλα αὐτά, τὸ ἰδεῶδες πολλῶν σύγχρονων γονέων: «Συνήθως οἱ γονεῖς περιορίζουν τὸ καθῆκον πρὸς τὰ παιδιά τους συγκεντρώνοντας πλούτη ἢ ἐκπαιδεύοντὰς τα γιὰ ἄνετη ζωὴ καὶ ἀπόκτηση περιφανοῦς ὀνόματος. Δὲν λυποῦνται γι’ αὐτὸ τὸν σκοπὸ τίποτε, οὔτε χρόνο, οὔτε χρήματα, οὔτε προσπάθειες, οὔτε αὐτὴν τὴν ψυχὴ τῶν παιδιῶν, τὴν ὁποία παραδίδουν μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο στὴ διαφθορά». Σχετικὰ ἀποσπάσματα ἐντοπίζονται λίγο παρακάτω καὶ εἶναι τὰ ἑξῆς:  «[…]Ὅπως δὲ ψυχὴ καλὴ καὶ προαίρεσις εὐσεβὴς οὐδένα ἔχεις λόγον». «Ἂν δὲ ἡ ψυχὴ γενναία γένηται καὶ φιλόσοφος (φρόνιμη), κἂν μηδὲν ἔνδον ἀποκείμενον ἢ (περιουσία), τὰ πάντων δυνήσεται μετὰ ἀδείας (εὐκολία) σχεῖν». Ὁ τόνος τοῦ ὁμιλητῆ ἀλλάζει ἐμφανῶς καὶ σχεδὸν κατηγορεῖ τοὺς γονεῖς γι’ αὐτὴν τὴν ἀμέλεια σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τὴν ψυχοπνευματικὴ ὑπόσταση τῶν παιδιῶν καὶ τὶς ἀνάγκες καθοδήγησής τους.

     «Καὶ τὰς εἰσόδους αὐτῶν καὶ τὰς ἐξόδους μετὰ ἀκριβείας (προσεκτικὰ) περιεργάζεσθαι χρή, τὰς διατριβὰς (ποὺ περνοῦν τὸν καιρό τους), τὰς συνουσίας (παρέες)». Ἡ εὐθύνη τῶν γονέων γιὰ τὴν ἐπίβλεψη τῶν συναναστροφῶν καὶ τῶν ἀσχολιῶν τῶν παιδιῶν τους εἶναι τεράστια. Δυστυχῶς, ἡ ἔκθεση αὐτῶν τῶν τρυφερῶν καὶ ἀδιαμόρφωτων ὑπάρξεων στὶς  ἐπιδράσεις τῆς ἄλογης χρήσης τῆς τηλεόρασης καὶ ἡ ἐπαφή τους μὲ κάθε ἄλλο παρὰ ἄξιους ἐμπιστοσύνης ἀνθρώπους  εἶναι δύο μόνο ἀπὸ τὶς μορφές, ποὺ λαμβάνει σήμερα  ἡ ἐγκληματικὴ παραμέληση ἐκ μέρους τῶν γονέων. Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο, οἱ γονεῖς βρίσκονται συνήθως πολὺ νωρὶς πρὸ δυσάρεστων τετελεσμένων γεγονότων:  ἀπώλεια τῆς παιδικῆς ἀθωότητας, βλάβες στὴν ψυχοσωματικὴ ἀκεραιότητα τῶν παιδιῶν, ἀναστολὴ τῆς ἀνάπτυξής τους, παθητικότητα ἀπέναντι σὲ κάθε εἴδους δραστηριότητα κ.ἄ.

    Τὰ παιδιὰ δὲν διαθέτουν τὴν ἐνήλικη ὡριμότητα, γνώση καὶ πείρα, ὥστε νὰ μποροῦν νὰ προστατέψουν τὸν ἑαυτό τους καὶ ἀντιμετωπίζουν ἀνθρώπους καὶ πράγματα μὲ ἕναν ἐνθουσιώδη αὐθορμητισμό, μὲ ἀποτέλεσμα συχνότατα νὰ πέφτουν σὲ ἐπικίνδυνες παγίδες, ἀπὸ τὶς ὁποῖες «βρίθει» ὁ κόσμος ποὺ μεγαλώνουν. Ἔτσι, προβάλλει ἀπόλυτα ἀπαραίτητη  ἡ παρέμβαση -πάντοτε μὲ ἀγάπη ἀλλὰ καὶ σταθερότητα-τῶν γονέων, ποὺ θὰ διακρίνουν ποιά παρέα εἶναι ἡ καταλληλότερη γιὰ τὰ παιδιά τους, ποιοί ἄνθρωποι δὲν θὰ τὰ βλάψουν καὶ τί εἶναι αὐτὸ ποὺ θὰ τὰ ὠφελήσει πραγματικά, ὥστε νὰ ἐπιδιώξουν πρὸς αὐτὸ νὰ τὰ στρέψουν: Νὰ συγκεντρώνουν ὁμαδικὰ χρήματα γιὰ ἀγαθοεργίες, νὰ κάνουν ἐπισκέψεις σὲ μοναχικοὺς ἢ ἀσθενεῖς συνανθρώπους, νὰ κατασκευάζουν δῶρα κ.ἄ.

    Ὁ Χρυσόστομος ἐνθαρρύνει τοὺς γονεῖς νὰ βροῦν καλὴ παρέα γιὰ τὰ παιδιά τους γιὰ νὰ ἐπιθυμοῦν αὐτὰ νὰ μιμοῦνται τοὺς καλοὺς φίλους (ἡ καλὴ ζήλεια). Στόχος εἶναι ἡ ἑπόμενη καλύτερη, μετὰ τοὺς γονεῖς, παρέα νὰ μπορεῖ νὰ ἐνισχύει τὸ ἔργο τῆς ἀνατροφῆς, γιὰ τὸ ὁποῖο αὐτοὶ πασχίζουν, καὶ ὄχι νὰ τὸ ἀλλοτριώνει. Φυσικά, δὲν εἶναι ρεαλιστικὸ νὰ θεωρήσει κανείς ὅτι τὰ παιδιὰ πρέπει  νὰ ἀνατραφοῦν μέσα σὲ ἕνα «ἀποστειρωμένο» περιβάλλον. Κάτι τέτοιο, ὅταν ἐφαρμόζεται, ἀποβαίνει τὶς περισσότερες φορὲς ἐπιζήμιο. Τὰ παιδιὰ δὲν καταφέρνουν νὰ δημιουργήσουν ἀντιστάσεις καὶ νὰ ἀνεξαρτητοποιηθοῦν ὁμαλὰ ἀπὸ τὴ γονικὴ προστασία, ἐφόσον δὲν εἶχαν ποτὲ τὴ δυνατότητα νὰ ἀντιμετωπίσουν δύσκολες περιστάσεις ἢ δύσκολους ἀνθρώπους. Μία ἄποψη-πρόταση ἐμπνευσμένη ἀπὸ τὶς παιδαγωγικὲς θέσεις τοῦ Χρυσοστόμου πάνω στὸ λεπτὸ αὐτὸ ζήτημα εἶναι ἡ ἑξῆς: «Θὰ προσπαθήσουμε (οἱ γονεῖς) νὰ κατευθύνουμε τὴν ἐνεργητικότητά τους σὲ ὑγιεῖς διασκεδάσεις καὶ σὲ καλὴ συντροφιά, ἀλλὰ δὲν θὰ μπορέσουμε νὰ ἀποφύγουμε ὅλες τὶς ἀρνητικὲς ἐμπειρίες. Πρέπει νὰ δεχθοῦμε αὐτὲς τὶς ἐμπειρίες ὡς ἕνα εἶδος ἐμβολίου. Μποροῦμε νὰ συζητᾶμε αὐτὲς τὶς ἀρνητικὲς ἐμπειρίες μαζί τους καὶ νὰ προσπαθοῦμε νὰ τοὺς ἐμφυτεύσουμε ἕνα σωστὸ αἰσθητήριο, ὥστε νὰ εἶναι σὲ θέση νὰ διακρίνουν τί προκαλεῖ πνευματικὴ καὶ ψυχικὴ βλάβη καὶ νὰ μάθουν νὰ περιορίζουν τοὺς κινδύνους». Εἶναι εὐεργετικὸ γιὰ τὰ παιδιὰ νὰ εἶναι ὑποψιασμένα, νὰ ἔχουν ἀγωνιστικὸ φρόνημα καὶ νὰ μὴν πιστεύουν ὅτι ὁ κόσμος ποὺ τὰ περιβάλλει εἶναι «ἀγγελικὰ πλασμένος».

   «Ὅταν γὰρ σὺ μὴ παιδεύσῃς, ὅταν σὺ μὴ σωφρονίσῃς (φρονηματίσεις), μιαροῖς ἀνθρώποις καὶ διεφθαρμένοις ἑαυτὸν ἀναμίξας, καὶ κοινωνήσας τῆς πονηρίας αὐτοῖς, ὑπὸ τοὺς κοινοὺς ἄγεται νόμους […]καὶ μετὰ τῆς συμφορᾶς μείζων ἡ αἰσχύνη γίνεται, δακτυλοδεικτούντων ἁπάντων τὸν πατέρα». «Τολμᾷς ὅλως πατὴρ ἔτι καλεῖσθαι, οὕτω προδοὺς τὸν υἱόν, καὶ τὴν ἀναγκαίαν αὐτῷ φορὰν (δρόμο, πορεία) οὐκ εἰσενεγκὼν, ἀλλὰ περιιδὼν ὑπὸ πάσης διαφθαρῆναι κακίας;» Στὸ σημεῖο αὐτό, συνδέοντας ὁ ὁμιλητὴς τὰ λεγόμενα μὲ τὸ ἀμέσως προηγούμενο θέμα, θίγει τὸ ζήτημα τῆς ὑπερβολικῆς ἐπιείκειας πρὸς τὰ παιδιὰ καὶ τῆς ἀπουσίας ἀκόμη καὶ τῆς παραμικρῆς αὐστηρότητας, χάριν μίας νοσηρῆς λατρείας καὶ γιὰ τὶς παρεκτροπὲς καὶ ἰδιοτροπίες τους. Ὁ ἐσφαλμένος τρόπος χειρισμοῦ κακῶν συμπεριφορῶν τῶν παιδιῶν -«παιδὶ εἶναι, ἄφησέ το!» ἢ αὐτὸ ποὺ ὁ Χρυσόστομος ἀλλοῦ καυτηριάζει: «Οὐκ ἀνέχομαι κλαῖον τὸ παιδίον ἰδεῖν»(!) (Ὁμιλία 30ή στὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, ΜPG 60, 226)- ἔχει, ἀργότερα συνήθως, ὡς ἀποτέλεσμα, τόσο τὸ στενότερο, ὅσο καὶ τὸ εὐρύτερο κοινωνικὸ περιβάλλον νὰ ὑφίσταται τὶς θλιβερὲς συνέπειες καὶ νὰ ἐνοχοποιεῖ τοὺς γονεῖς, ποὺ δὲν ἔθεσαν ὅρια καὶ φραγμοὺς ὅταν ἦταν ἀκόμη καιρός, παρὰ ἐθελοτυφλοῦσαν. Ό,τι οἱ γονεῖς δὲν τιμωροῦσαν ὅταν ἔπρεπε, θὰ τὸ τιμωρήσουν ἀργότερα οἱ νόμοι τῆς πολιτείας καὶ οἱ ἐκπρόσωποι τῆς δικαιοσύνης.

    Ὁ Χρυσόστομος γράφει ἀναλύοντας κάποιο ρητὸ τὸ ἑξῆς συγκλονιστικό: «Πολλοὶ γοῦν καὶ νῦν πατέρες τοὺς ἑαυτῶν υἱούς, οὐχ ὡς υἱοὺς ἐνάγουσιν (παιδαγωγοῦν), ἀλλὰ μετὰ τοῦ πρέποντος οἰκέταις φόβου» (Ἐπάνω στὸ ρητὸ «Ἔχοντες τὸ αὐτὸ πνεῦμα…» Β΄, ΜPG 51, 286). Οἱ γονεῖς ἀντιμετωπίζουν τὰ παιδιά τους σὰν νὰ τὰ φοβοῦνται! Τὸ «νῦν» τοῦ τέταρτου αἰώνα μ. Χ. πόσο θυμίζει τὸν εἰκοστὸ πρῶτο! Μὲ ἔμφαση σημειώνει ὁ Β. Σκιαδάς: «Ἡ κακῶς νοούμενη ἐλευθερία διασπᾶ τὸ ἐγὼ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἐπιφέρει σχίσμα στὴ σκέψη καὶ στὴ θέληση. Ἡ τάση ὁρισμένων γονέων νὰ καλοπιάνουν διαρκῶς τὰ παιδιά, ὑποχωρώντας συνεχῶς, δὲν τοὺς ἐξυψώνει, ἀλλὰ τοὺς ὑποβιβάζει στὰ μάτια τῶν παιδιῶν, ποὺ ἀπὸ μόνα τους θέλουν τοὺς περιορισμούς, ἀρκεῖ νὰ κατανοοῦν τὴ λογικότητά τους».   

     Ἂν οἱ γονεῖς -καὶ μόνο αὐτοὶ- μὲ ἀπόλυτη συνεννόηση καὶ σύμπνοια δὲν ἀφιερώσουν χρόνο στὰ παιδιά τους, διδάσκοντάς τα μὲ λογικὴ αὐστηρότητα  ὅτι κάθε πράξη ἐπισύρει συνέπειες, εἴτε θετικὲς εἴτε ἀρνητικές, τότε κανεὶς δὲν θὰ κατορθώσει νὰ τοὺς τὸ διδάξει. Βεβαίως, εἶναι ἀπαράδεκτες οἱ συνεχεῖς ἀπαγορεύσεις καὶ ἡ τυραννικὴ δέσμευση τῶν παιδιῶν, ποὺ τὰ μεταβάλλουν σὲ ἄβουλα ὄντα.

    Τὸ χρυσοστομικὸ ἰδεῶδες εἶναι ὁ σύντομος καὶ μὲ μέτρο καὶ διάκριση ἔλεγχος τῶν πράξεων τῶν παιδιῶν, ἐὰν θέλουν οἱ γονεῖς νὰ δοῦν κάποια βελτίωση. Τὸ ζητούμενο, δηλαδή, εἶναι ἡ βαθμιαία καὶ σταδιακὴ καλλιέργεια μίας σταθερὰ αὐξανόμενης ὑπευθυνότητας καὶ ἐλευθερίας. «Ὅτε εὐήνιος (ὑπάκουος) ἦν καὶ κομιδῇ νέος, χαλινοῦν, μετὰ ἀκριβείας ἐθίζειν (ἔδει σε), πρὸς τὰ δέοντα ρυθμίζειν, κολάζειν αὐτοῦ τὰ κινήματα (ἐκρήξεις) τῆς ψυχῆς, ὃτε εὐκολωτέρα ἡ ἐργασία». Ἐπισημαίνει ὁ Κορνιτσέσκου: «Ἂν ἀπὸ τὴν πρώτη ἡλικία περιορίσουμε σωστὰ τοὺς νέους, λέει ὁ ἱερὸς πατήρ (Χρυσόστομος), δὲν θὰ χρειασθοῦν κατόπιν πολλοὶ κόποι, γιατί ἡ συνήθεια θὰ γίνει σ’ αὐτοὺς νόμος».[1] 

   Λίγο πιὸ κάτω θὰ παρουσιάσει ὁ ὁμιλητὴς τὴν παρομοίωση τοῦ ἀλόγου. Ἂν κάποιος τὸ δεῖ νὰ τρέχει πρὸς τὸν γκρεμό, μὲ βία τοῦ περνᾶ χαλινάρι γιὰ νὰ τὸ σώσει. Αὐτὴ τὴ συμπεριφορὰ ὀφείλουν οἱ γονεῖς νὰ μιμηθοῦν, ἂν θέλουν νὰ λέγονται πραγματικὰ γονεῖς. Ὅλοι, καὶ οἱ ἐνήλικοι, χρειάζονται τὸν ἔλεγχο, ὡς  μέσο συγκράτησης στὴν ὀρθὴ πορεία, τονίζει ἀλλοῦ ὁ Χρυσόστομος.

   «Καὶ οὐκ ἂν ἀμελούμενα τὰ πάθη καὶ αὐξανόμενα δυσκατέργαστα γέγονε». Ἂν μία ἀδυναμία στὸν χαρακτήρα, ἕνα ἐλάττωμα, ἢ μία βλαβερὴ συνήθεια δὲν τιμωρηθοῦν ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἔγκαιρα μέν, ἀλλὰ μὲ μετριοπάθεια, ἐπιμονή, ἠρεμία καὶ συμπόνια, θὰ ἔρθει καιρὸς ποὺ δὲν θὰ πολεμοῦνται μὲ κανένα τρόπο, ἀφοῦ τὰ παιδιὰ δὲν θὰ ἔχουν ποτὲ ὁδηγηθεῖ στὴν αὐτοσυναίσθηση καὶ στὴν πολύτιμη αὐτοκριτική. «Τοῖς παισὶ προσβάλωμεν, μετὰ συγκαταβάσεως, μετὰ ἀγάπης» (Ὁμιλία 33η στὴν Α΄ Πρὸς Κορινθίους Ἐπιστολή, MPG 61, 284)  προτείνει τὸ χρυσὸ στόμα τοῦ λόγου. Ἡ τιμωρία καὶ ἡ παρατήρηση ἂς συνοδεύονται ἀπὸ χειρονομίες καὶ ἐκδηλώσεις ἀγάπης, ἔπαινο καὶ παρήγορη διάθεση.

    Ἡ σημασία τοῦ ἔγκαιρου τῆς ἀγωγῆς ἐπισημαίνεται συχνότατα στὸ χρυσοστομικὸ ἔργο. «Στὴν ἐποχὴ αὐτὴ (τῆς πρώιμης παιδικῆς ἡλικίας) ἡ ψυχὴ εἶναι μαλακή, εὔκαμπτη, διάπλαστη, κατάλληλη νὰ λάβει τὴ σφραγίδα τῆς εὐγένειας ἢ τῆς εἰδέχθειας. Μετέπειτα, ἀφοῦ ἐντυπωθοῦν κακὲς συνήθειες καὶ οἱ ψυχικὲς δυνάμεις ἀμβλυνθοῦν, ἡ ἀγωγὴ καθίσταται ἀρκετὰ δύσκολη, ἂν μὴ καὶ ἀδύνατη».

   «Τί δὲ καὶ ἀπολογήσῃ λοιπόν;». Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος πιστεύει, ὅτι οἱ γονεῖς, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ καθῆκον ἀπολογίας, τὸ ὁποῖο ἀναπόφευκτα ἔχουν ἀπέναντι στὴν ἀνθρώπινη  κοινωνία γιὰ τὰ λάθη καὶ τὶς παραλείψεις στὴν ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν τους- αὐριανῶν πολιτῶν-, ἔχουν καὶ ἕνα ἀντίστοιχο καθῆκον ἀπολογίας πρὸς τὸν Θεό. Μέσῳ τῆς τεκνογονίας δύο σύζυγοι γίνονται συνδημιουργοὶ καὶ συνεργοὶ τοῦ Θεοῦ. Ἡ εὐθύνη λοιπὸν γιὰ τὶς ψυχὲς ποὺ ὁ Θεὸς ἀναθέτει στὰ χέρια τους εἶναι τεράστια. Στὸν λόγο ποὺ σχολιάζουμε, ὁ ὁμιλητὴς παρουσιάζει ἀναλυτικὰ τὸ παράδειγμα τοῦ   ἱερέα Ἠλὶ ἀπὸ τὸ κείμενο τῆς Γένεσης, προκειμένου νὰ μιλήσει γιὰ τὸ τί νὰ περιμένουν οἱ γονεῖς ποὺ δὲν μεριμνοῦν γιὰ τὴν πνευματικὴ καλλιέργεια καὶ πρόοδο τῶν παιδιῶν τους. Ὁ Ἠλὶ, παρ’ ὅλο ποὺ ὁ ἴδιος ἦταν δίκαιος καὶ ἐνάρετος, τιμωρήθηκε ἀπὸ τὸ Θεό, διότι δὲν φρόντισε ὅσο θὰ ἔπρεπε νὰ σωφρονίσει καὶ νὰ συγκρατήσει τὰ παιδιά του ἀπὸ κακὲς πράξεις, ὅσο ὑπῆρχε ἀκόμη τὸ περιθώριο γιὰ κάτι τέτοιο. Περιοριζόταν στὸ νὰ ἀποδοκιμάζει λεκτικὰ ὅσα ἔκαναν τὰ παιδιά του.

   Σὲ μία ἀπὸ τὶς ὁμιλίες του πάνω στὸ κείμενο τῆς Γένεσης ὁ Χρυσορρήμων ἀναφέρει: «Καὶ ἐκεῖνος ὁ γέροντας (ὁ Ἠλί), ἂν καὶ ὄφειλε νὰ τιμωρήσει τὰ παιδιά του, σύμφωνα μὲ τὰ σφάλματά τους, ἐπειδὴ μεταχειρίσθηκε πολλὴ ἐπιείκεια τιμωρήθηκε καὶ ἐκεῖνος μαζί τους. Καὶ ἐμεῖς λοιπόν, ἀφοῦ φοβηθοῦμε τὸ παράδειγμα, ὅσοι ἔχουμε παιδιά, ἂς φροντίζουμε γιὰ τὴν ἀνατροφή τους». Μὲ τὴν αὐστηρὴ αὐτὴ στάση του – γνώριμη πιά, ὅταν ὁ λόγος εἶναι γιὰ τὰ παιδιὰ- ὁ χρυσὸς Ἱεράρχης ἐπιδιώκει νὰ ὁδηγήσει τοὺς γονεῖς ποὺ τὸν ἀκοῦν νὰ συνειδητοποιήσουν τὸ μέγεθος τῆς εὐθύνης τους καὶ νὰ δείξει ὅτι ἡ ἀμέλεια στὰ θέματα τῆς ἀγωγῆς εἶναι ἀσυγχώρητη. Τὸ πνεῦμα μὲ τὸ ὁποῖο ὡστόσο προσφωνεῖ τοὺς γονεῖς εἶναι ἐμφανῶς πνεῦμα συμπάθειας καὶ κατανόησης.

 «Ἐκ προαιρέσεως (μὲ τὴ θέλησή μας) καὶ φαῦλοι γινόμεθα καὶ σπουδαῖοι». Ὁ Χρυσόστομος θεωρεῖ, γενικότερα, ὅτι εἴμαστε φύσει ἀγαθοὶ  καὶ ὁποιοδήποτε ἐλάττωμα ἢ ἀρνητικὴ κλίση εἶναι ἐπίκτητα. Ἐντελῶς πρόχειρα μπορεῖ κανεὶς νὰ συνδυάσει ὅτι τὴν ἄποψη αὐτὴ συναντοῦμε ξανὰ στὸν Αἰμίλιο τοῦ Ρουσσώ.  Γιὰ τὴν ἀποφυγὴ τῶν ἐλαττωμάτων καὶ γιὰ τὴν καλλιέργεια τῆς ἀρετῆς ὑπεύθυνος εἶναι ὁ καθένας ξεχωριστὰ γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ γιὰ τὰ μικρὰ παιδιὰ πρωτίστως οἱ γονεῖς τους. Τὰ βρέφη καὶ τὰ νήπια εἶναι γεμάτα ἀθωότητα καὶ δὲν κατέχονται ἀπὸ πάθη. Ὅταν ὅμως τὰ παιδιὰ περάσουν τὴν πρώτη παιδικὴ ἡλικία καὶ οἱ βάσεις ἔχουν τεθεῖ, εἶναι καλὸ νὰ ἔχουν κατανοήσει ὅτι χρειάζεται ὁ καθαρὰ προσωπικὸς ἀγώνας καὶ ἡ ἄσκηση τῆς θέλησης, ἐὰν ἐπιθυμοῦν νὰ κατακτήσουν τὴν ἀρετή. Δὲν μπορεῖ πιὰ νὰ τοὺς ἐπιβάλλεται τίποτε, ὅπως ἐνδεχομένως γινόταν ὅταν ἦταν μικρότερα. Πάνω σ’ αὐτὸ σημειώνεται εὔστοχα: «Τὸ κακὸ παρουσιάζεται κάτω ἀπὸ πολλὲς μορφές. Δὲν διστάζουμε νὰ τὸ δοῦμε: ἀσκούμαστε στὸ νὰ τὸ ἀναγνωρίζουμε. Ζητοῦμε τὴν ἐγρήγορση τοῦ παιδιοῦ. Πρόκειται γιὰ μία στρατηγική: ὁ κόσμος περιέχει ἀναπόφευκτα τὸ κακό. Τὸ κακὸ ὅμως ὑπάρχει γιὰ νὰ χρησιμοποιηθεῖ μὲ στόχο νὰ γίνει ἀντικείμενο ἐνσυνείδητης ἄρνησης. Μόνο ποὺ τὸ παιδὶ δὲν ἀφήνεται στὸ τυχαῖο.» Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἐντοπίζει τὸ κακὸ στὴν παρουσία ἢ μὴ τῆς βούλησης. Δηλαδή, ὁ ἄξονας τῆς συζήτησης γιὰ τὶς ρίζες τοῦ κακοῦ εἶναι ἡ προαίρεση: «Ψυχὴ γὰρ ψυχῆς οὐδὲν διαφέρει καθὸ ψυχή, ἀλλ’ ἡ προαίρεσις δείκνυσι τὴν διαφοράν» (Ὁμιλία 13η στὴν Α΄ Πρὸς Κορινθίους Ἐπιστολή, ΜPG 61, 110).

    Ἡ καλὴ ἀνατροφὴ εἶναι δέντρο μὲ ρίζες. Τοὺς καρποὺς θὰ τοὺς ἀπολαμβάνουν πολλὲς γενιὲς μὲ ἀπώτερο ἀποτέλεσμα τὴ σωστὴ διάπλαση πολλῶν ἀνθρώπων καὶ τὴ βελτίωση ὁλόκληρης τῆς κοινωνίας. Ἀπευθυνόμενος ὁ Χρυσόστομος πρὸς τὰ παιδιὰ -ἀρκετὰ πιὸ κάτω στὸ κείμενο- γιὰ τὶς προσπάθειες καὶ τὸν ἀγώνα ποὺ πρέπει νὰ καταβάλλουν καὶ τὰ ἴδια γιὰ νὰ μπορέσουν νὰ προκόψουν, λέει : «Μέγα ἀγαθὸν ἐν τοῖς κατορθώμασι τοῖς οἰκείοις τὰς ἐλπίδας τῆς σωτηρίας ἔχειν».

   «Ψυχῆς διόρθωσιν (ζητῶ)». Γιὰ πολλοστὴ φορὰ διατυπώνει ὁ Χρυσόστομος τὴ βαρύτητα ἑνὸς σκοποῦ, γιὰ χάρη τοῦ ὁποίου οἱ γονεῖς πρέπει νὰ θυσιάσουν πολλά, νὰ προσπαθήσουν ἄοκνα καὶ μὲ ζῆλο, ἀλλὰ καὶ νὰ δοκιμάσουν ποικίλες μεθόδους καὶ μέσα σὲ διαφορετικὰ χρονικὰ διαστήματα, ὥστε νὰ κατορθώσουν νὰ μορφώσουν στὴν ψυχὴ τοῦ παιδιοῦ τὸ καλό. Καὶ ἀμέσως δικαιολογεῖ μὲ τὸ παρακάτω ἀπόφθεγμα, τὸ ὁποῖο παραλλαγμένο ἐλαφρῶς ἔχουμε ἤδη σχολιάσει (σελ. 38):  «Καὶ γὰρ πατέρα οὐ τὸ γεννῆσαι μόνον ποιεῖ, ἀλλὰ καὶ τὸ φιλεῖν μετὰ τὸ γεννῆσαι. Εἰ δὲ ἔνθα φύσις, ἀγάπης χρεία πολλῷ μᾶλλον ἔνθα ἡ χάρις (πνευματικὴ σχέση)». Ἡ ἀγάπη ὑπάρχει οὕτως ἢ ἄλλως ἰσχυρὴ στὴ σχέση γονέα- παιδιοῦ, τοποθετημένη ἀπὸ τοὺς ἀλάθητους νόμους τῆς Φύσης. Ἡ ἀγάπη ὅμως αὐτὴ τῶν γονέων πρὸς τὰ παιδιὰ ἀποδεικνύεται ἔμπρακτα καὶ νὰ ἐπενδύεται ὀρθά, καθὼς αὐτοὶ ἐνδιαφέρονται πρῶτα ἀπ’ ὅλα νὰ εἶναι πρότυπα καὶ καθοδηγητές τους στὴν πνευματικὴ πρόοδο. Κατὰ τὸν Κ. Γρηγοριάδη: «Ἡ δημιουργικὴ αὐτὴ ἀγάπη συνεπάγεται τὸν θάνατο τοῦ ἐγωισμοῦ, τὴν προσφορὰ διακονίας καὶ θυσίας. […] Ἡ προσφορὰ μιᾶς τέτοιας ὀντολογικῆς ἀγάπης (φανέρωση ὑπάρξεως καὶ ὄχι μεμονωμένων συναισθηματικῶν ἐξάρσεων) ἀπομακρύνει κάθε εἶδος ἐξουσίας καὶ κυριαρχίας πάνω στὰ παιδιά. Ἡ πνευματικὴ δύναμη ποὺ ἕλκει τὸν παιδαγωγούμενο στὴ σωστὴ πορεία του, προσφέρεται μὲ τὴ διακονία, τὸ σεβασμό, τὴ θυσία».

    Προχωρώντας, ὁ ὁμιλητὴς ἐκφράζει τὴν ἄποψη ὅτι  τὰ ἀδέλφια (ἰδίως τὰ μεγαλύτερα) εἶναι καλὸ μὲ τὴ στάση καὶ τὸ παράδειγμά τους νὰ βοηθοῦν τοὺς γονεῖς στὸ ἔργο τῆς ἀγωγῆς τῶν μικρότερων. Βλέποντας τὸ παιδὶ τὴ σταθερότητα καὶ πλήρη συμφωνία ὅλων τῶν προσώπων τῆς οἰκογένειας σὲ ὅ,τι τὸ συμβουλεύουν ἢ τὸ παρατηροῦν οἱ γονεῖς, παραδειγματίζεται εὐκολότερα, μαθαίνει νὰ εἶναι πειθήνιο καὶ νὰ ἀναγνωρίζει  ὅτι ὅσα συμβουλεύει ὁ πατέρας ἢ ἡ μητέρα εἶναι γενικότερα ἀποδεκτά, ἐφαρμόζονται ἀπὸ ὅλους καὶ δὲν ἰσχύουν μόνο γιὰ ἐκεῖνο. Ἀρκεῖ βεβαίως νὰ μὴν δημιουργεῖται κλίμα πιεστικὸ καὶ ἀφόρητο γιὰ τὰ μικρότερα μέλη τῆς οἰκογένειας, ὥστε νὰ μὴν ὠθοῦνται σὲ ἀρνητικὰ συναισθήματα καὶ σὲ ἀπομόνωση.

   Στὴ συνέχεια ὁ λόγος περνᾶ  στὸν ἑπόμενο φορέα ἀγωγῆς  μετὰ τοὺς γονεῖς καὶ τὰ ἀδέλφια, ποὺ εἶναι οἱ παιδαγωγοὶ καὶ τὸ σχολεῖο καὶ σὲ ἐλάχιστες γραμμὲς δικαιολογεῖται γιατί εἶναι χρήσιμος ἕνας καλὸς παιδαγωγός. «Διὰ τοῦτο διδασκάλους μᾶλλον τῶν πατέρων ἐπιζητεῖν δεῖ καὶ ποθεῖν. Δι’ ἐκείνων τὸ καλῶς ζῆν γίνεται». Στὴν ἀρχή, τὰ παιδιὰ ἴσως πειθαρχοῦν καὶ ὑπακούουν ἐπειδὴ βιάζονται νὰ τὸ κάνουν. Σκοπὸς εἶναι νὰ ἐπιδεικνύουν ἐνάρετους τρόπους καὶ ὅταν θὰ ἔχουν ξεφύγει ἀπὸ τὴν ἐξουσία τῶν παιδαγωγῶν. Τότε ἔχει πετύχει ἡ ἀγωγὴ ποὺ ἐκεῖνοι ἀσκοῦσαν τόσα χρόνια, δηλαδὴ θὰ εἶναι οἱ παιδαγωγούμενοι ἀληθινὰ εὐτυχισμένες, ἐπιτυχημένες μὰ καὶ πάντα ἀγωνιζόμενες γιὰ τὴ βελτίωσή τους ψυχές.

    Ὁ λόγος κλείνει μὲ τὴν ἀφήγηση τοῦ παραδείγματος πρὸς ἀποφυγὴ τοῦ Ἀβεσσαλώμ, γιοῦ τοῦ Δαυίδ,  τὸ ὁποῖο λαμβάνει ἰδιαίτερη ἔκταση. Ὁ Ἀβεσσαλὼμ στράφηκε ἐναντίον τοῦ βασιλιᾶ πατέρα του καὶ φέρθηκε πρὸς αὐτὸν μὲ δόλιο τρόπο. Ὡστόσο δὲν πέτυχε τίποτε, ἀντίθετα μάλιστα, καταστράφηκε καὶ τιμωρήθηκε.

*ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’ , ΙΑ΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΙΟΥΛ.-ΣΕΠΤ. 2012

Πηγή

Η χωρίς προσοχή άφεση της παιδικής ψυχής

"...Η χωρίς προσοχή άφεση της παιδικής ψυχής, στα χέρια άθεων και υβριστών του Θεού και του ανθρώπου, αποτελεί εκούσιο παιδοβιασμό εκ μέρους των γονέων..." 

Γενιές παιδιών στην Ελλάδα και παγκοσμίως, μεγάλωσαν και «διαπαιδαγωγήθηκαν» με τις ταινίες της Disney. Ο Κινηματογράφος και η τηλεόραση, χειραγώγησαν την φαντασία των παιδιών. Η τεράστια βιομηχανία κινουμένων σχεδίων, παιδικών ταινιών, περιοδικών κόμικς, σχετικής μουσικής και παιχνιδιών, εξαγίασε σε πάρα πολλές περιπτώσεις, το δίχως άλλο ύποπτο περιεχόμενο τους, στα μάτια των γονέων.
Αυτοί εντυπωσιασμένοι από το προϊόν-«θείο» δώρο, για πάρα πολλές δεκαετίες, άφησαν στη Disney να κάνει τη δουλειά της μετάλλαξης στις ψυχές των παιδιών. Τι και αν ακούγονται φωνές επιστημόνων και ειδικών που ομιλούν για διάδοση αντικοινωνικών μηνυμάτων με στόχο την κατάργηση της έννοιας «Οικογένεια». Καμιά σημασία δεν έχουν οι ενημερώσεις και οι ειδοποιήσεις για κρυφά υποσυνείδητα μηνύματα. Μηνύματα και εικόνες που εντυπώνουν στην παιδική ψυχή, την ανάγκη για σεξ, παιδεραστία, ομοφυλοφιλία, βία, ρατσισμό, πολεμοχαρή διάθεση, σαδισμό, ανυπακοή στους γονείς, αθεϊσμό, ναρκωτικά, εξάρτηση από το διαδίκτυο, εωσφορισμὀ, μαγεία, ακόμη και την αυτοκτονία.
Οι γονείς ομοιάζουν με αμόρφωτους και ανεύθυνους πατριούς και μητριές, που δε νοιάζονται και δεν αγαπούν τα παιδιά τους γιατί δεν είναι σπλάχνα τους. Ομοιάζουν με τους ανεγκέφαλους εγκληματίες που παρά τις προειδοποιήσεις συνεχίζουν να βάζουν στην μπροστινή θέση του αυτοκινήτου τα μωρά με θανάσιμα αποτέλεσμα. Ομοιάζουν με αντίχριστους, αιμοβόρους σταυρωτές του Χριστού που επιλέγουν να αδιαφορήσουν για το μεγαλύτερο δώρο της Θείας Αγάπης, τα παιδιά τους. 
Η χωρίς προσοχή άφεση της παιδικής ψυχής, στα χέρια άθεων και υβριστών του Θεού και του ανθρώπου, αποτελεί εκούσιο παιδοβιασμό εκ μέρους των γονέων.

Διαβάζουμε την ακόλουθη είδηση από το http://tro-ma-ktiko.blogspot.gr

Σειρά του Disney Channel δείχνει "οικογένεια" με δύο «μητέρες»

Το Disney Channel, ένα κανάλι που «απευθύνεται σε παιδιά, έφηβους και ολόκληρη την οικογένεια» , αποφάσισε να παρουσιάσει ομοφυλόφιλους χαρακτήρες στο πρόγραμμά του.

Το καλωδιακό δίκτυο επιβεβαίωσε ότι ένα επεισόδιο της σειράς «Good Luck Charlie» θα παρουσιάσει ένα παιδί που έχει «δύο μητέρες».

Η Charlie, η οποία είναι ένα νεαρό κορίτσι, θα γίνει φίλη με ένα παιδί, και οι γονείς της θα προσπαθήσουν να αποκτήσουν σχέση με τις δύο «μαμάδες» του παιδιού.

Το μόνο ζήτημα που μπορεί να εμποδίσει την εκκολαπτόμενη φιλία είναι ότι οι ετεροφυλόφιλοι γονείς της Τσάρλι είναι βαρετοί. Η μητέρα της Charlie, Amy, θα μιλά με μία "μητέρα", ενώ ο πατέρας της Bob παίζει το πρωτότυπο ρόλο του «ενθουσιώδους κωμικού μπαμπά» θα κάνει την άλλη λεσβία σύντροφο να βαριέται.

«Η συγκεκριμένη ιστορία αναπτύχθηκε με την παροχή συμβουλών από εμπειρογνώμονες για την ανάπτυξη του παιδιού (ΚΟ: …τώρα ησυχάσαμε!) και συμβούλους κοινότητας," είπε εκπρόσωπος του Disney Channel. "Όπως όλα τα προγράμματα του Disney Channel, αναπτύχθηκε για να είναι σχετικό με τα παιδιά και τις οικογένειες σε όλο τον κόσμο και να αντικατοπτρίζει τα θέματα της διαφορετικότητας και της κοινωνικής ενσωμάτωσης". (ΚΟ: Η «διαφορετικότητα», το τοτέμ της εποχής).

Οι δύο μαμάδες θα εμφανιστούν σε επεισόδιο, που θα βγει στον αέρα στις αρχές του 2014, στο τέλος της σειράς.

"Αυτή είναι μια τόσο θαυμάσια είδηση​​! Είμαστε τόσο περήφανοι που η Disney αναγνωρίζει ότι οι οικογένειες δεν χρειάζεται να χωρούν σε καλούπια!", αναφώνησε ενθουσιασμένος ο ομοφυλόφιλος αρθρογράφος ψυχαγωγίας και gossip, Perez Hilton.

Ένα προηγούμενο πρόγραμμα του καναλιού Disney το “Make Your Mark” έδειχνε έναν έφηβο ο οποίος είχε δύο λεσβίες για γονείς.

Σύμφωνα με ένα δελτίο τύπου από το δίκτυο, το Disney Channel έχει τηλεθέαση 1,02 εκατομμυρίων παιδιών ηλικίας από 2 έως 11 χρονών, με περίπου 300.000 παιδιά κάτω των έξι ετών. 
katohika.gr

πηγή

Ἡ τηλεόραση, σκέψεις γιὰ τὰ παιδιὰ

Ἡ τηλεόραση προκαλεῖ πολλὲς συγκρούσεις στὸ σπίτι, ἰδίως μεταξὺ γονέων καὶ παιδιῶν. Ἀναμφίβολα τὰ προγράμματά της συχνὰ προκαλοῦν τρόμο ἢ εἶναι βλάσφημα ἢ αἰσχρὰ ἢ βίαια καὶ τέτοια προγράμματα ἔχουν βλαβερὲς συνέπειες. Ἀκόμη, ὅταν τὴ συνηθίσει κανεὶς δὲν μπορεῖ πιὰ νὰ κάνει χωρὶς αὐτήν. Δυστυχῶς σπανίζουν τὰ προγράμματα ποὺ ξεκουράζουν, πληροφοροῦν ἢ εἶναι ἐποικοδομητικά. Ἡ πιθανότητα νὰ μὴν ὑπάρχει καθόλου τηλεόραση στὸ σπίτι ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ ἂν μπορεῖ ἡ οἰκογένεια νὰ ἀντιμετωπίσει τὸ γεγονὸς ὅτι θὰ ἀποτελεῖ ἐξαίρεση στὸν κανόνα. Δύο ἄκρα πρέπει νὰ ἀποφεύγονται: ἢ νὰ ἀπομονώνονται πάρα πολὺ τὰ παιδιὰ ἀπὸ τοὺς συνομηλίκους τους ἢ νὰ ζητοῦν τὴν τηλεόραση ἀσταμάτητα. Ἂν δὲν ὑπάρχει τηλεόραση στὸ σπίτι, θὰ πρέπει νὰ ἀντισταθμίζονται τὰ ἀναντίρρητα κοινωνικὰ πλεονεκτήματα ποὺ προσφέρει αὐτή. Μὲ ἄλλα λόγια, τὰ παιδιὰ πρέπει νὰ μποροῦν νὰ ζοῦν μαζὶ μ΄ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι περνοῦν πολλὲς ὧρες καθημερινὰ μπροστὰ στὴ μικρὴ ὀθόνη καὶ τοὺς ἀρέσει νὰ συζητοῦν γιὰ τὰ προγράμματα, χωρὶς νὰ αἰσθάνονται ὑπερηφάνεια οὔτε νὰ ἔχουν συμπλέγματα κατωτερότητας. Εἶναι πολὺ εὐκολότερο νὰ περάσεις χωρὶς τηλεόραση, ὅταν τὰ παιδιὰ εἶναι μικρὰ καὶ δὲν πηγαίνουν ἀκόμα στὸ σχολεῖο ἢ ὅταν μεγαλώσουν καὶ συμφωνοῦν μὲ τὴν ἀπόφαση τῆς οἰκογένειας νὰ μὴν ἔχει τηλεόραση.

Ὅταν ὑπάρχει τηλεόραση θὰ πρέπει νὰ ὑπηρετεῖ τὴν οἰκογενειακὴ ζωὴ καὶ ὄχι νὰ τὴν καταδυναστεύει. Γιὰ τὰ πολὺ μικρὰ παιδιὰ (προσχολικῆς ἡλικίας) εἶναι εὔκολο νὰ μειώσουμε στὸ ἐλάχιστο τὸ χρόνο ποὺ περνοῦν μπροστὰ στὴν τηλεόραση καὶ νὰ κάνουμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι τὴν ἐπιλογὴ τῶν προγραμμάτων. Τὰ παιδιὰ δὲν πρέπει νὰ συνηθίζουν στὴν παθητικὴ ψυχαγωγία ποὺ τοὺς προσφέρεται ἕτοιμη. Αὐτὴ ἄλλωστε εἶναι καὶ ἡ πιὸ ἐπικίνδυνη πλευρὰ τῆς τηλεοράσεως: συνηθίζει ἐκείνους ποὺ τὴν παρακολουθοῦν νὰ δέχονται παθητικὰ εἰκόνες, ἤχους καὶ τελικὰ ἰδέες. Οἱ γονεῖς παιδιῶν προσχολικῆς ἡλικίας θὰ πρέπει νὰ ἀφιερώνουν ὧρες παίζοντας καὶ κάνοντας ἐργασίες μὲ τὰ παιδιά τους γιὰ νὰ τὰ συνηθίσουν σὲ δραστηριότητες, ὅπως τὸ διάβασμα, οἱ ὁποῖες ἀπαιτοῦν ὑπομονὴ καὶ προσπάθεια ἢ ἐπικοινωνία μὲ ἄλλο πρόσωπο. Ἡ τηλεόραση δὲν πρέπει νὰ χρησιμοποιεῖται ὡς φύλακας τῶν παιδιῶν• δὲν τὴν ἀνοίγουμε γιὰ νὰ ἡσυχάσουν τὰ παιδιά, οὔτε γιὰ νὰ μείνουν στὸ σπίτι. Ἀκόμη καὶ γιὰ τὰ μεγαλύτερα παιδιὰ ὁ πειρασμὸς νὰ καθίσουν μπροστὰ στὴν τηλεόραση μειώνεται, ἂν ἔχουν ἄλλες δραστηριότητες γιὰ νὰ γεμίσουν τὸ χρόνο τους καὶ νὰ διοχετεύσουν τὴν ἐνεργητικότητά τους. Στόχος μας πρέπει νὰ εἶναι νὰ μάθουν τὰ παιδιά, καθὼς μεγαλώνουν, νὰ κάνουν μόνα τους τὴν ἐπιλογὴ τῶν προγραμμάτων, νὰ χρησιμοποιοῦν τὴν τηλεόραση γιὰ νὰ δοῦν ἕνα συγκεκριμένο πρόγραμμα καὶ μετὰ νὰ τὴν κλείνουν. Μ΄ ἄλλα λόγια δὲν βλέπει κανεὶς τηλεόραση γιὰ νὰ περνᾶ ἡ ὥρα.

Ἐπίσης ἡ παρακολούθηση τῆς τηλεοράσεως πρέπει νὰ εἶναι μία οἰκογενειακὴ δραστηριότητα. Οἱ γονεῖς ὀφείλουν νὰ βλέπουν μαζὶ μὲ τὰ παιδιὰ τοὺς ἀκόμα κι ἐκεῖνα τὰ προγράμματα, τὰ ὁποῖα κατὰ τὴ γνώμη τους δὲν εἶναι καλά, ἀλλὰ παρόλα αὐτὰ θεώρησαν καλὸ νὰ μὴν τὰ ἀπαγορεύσουν. Ὀφείλουν νὰ συζητοῦν τὰ προγράμματα μὲ τὰ παιδιά τους σὲ μία κατάλληλη στιγμὴ - ἴσως πολὺ ἀργότερα - καὶ νὰ καλλιεργοῦν στὰ παιδιὰ ἕνα ὑγιὲς κριτικὸ αἰσθητήριο. Τὰ παιδιὰ μποροῦν νὰ μάθουν ἀπὸ τὶς ἐμπειρίες τους. Κατὰ τὴ διάρκεια κάποιων συζητήσεών μου μὲ ὁρισμένα πολὺ μικρὰ παιδιά, μοῦ εἶπαν ὅτι ἔχουν καταλάβει πὼς οἱ ταινίες τρόμου προκαλοῦν ἐφιάλτες. Ἄλλα πάλι, μεγαλύτερα, ἔνοιωσαν, μετὰ ἀπὸ μία αἰσχρὴ ταινία, πόσο μεγάλη βλάβη προξενεῖ ἡ πορνογραφία. Τέλος, ἄλλα συμφώνησαν ὅτι εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ προσευχηθεῖ κανεὶς μετὰ τὴν παρακολούθηση μερικῶν προγραμμάτων. Μποροῦμε νὰ τοὺς ἐξηγήσουμε ὅτι οἱ εἰκόνες μένουν τυπωμένες στὸ μυαλὸ καὶ μποροῦν νὰ μᾶς ἐνοχλοῦν, ἀκόμα καὶ πολὺ ἀργότερα. Δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε νὰ ἐκφράζουμε τὸ θαυμασμό μας καὶ νὰ ἐπαινοῦμε τὰ καλὰ προγράμματα• καὶ πρέπει, βέβαια, νὰ ἔχουμε ὑπ΄ ὄψιν τὴ φυσικὴ διαφορὰ στὶς προτιμήσεις μεταξὺ παιδιῶν καὶ ἐνηλίκων.

Μερικὲς φορὲς τὰ παιδιὰ ποὺ θέλουν νὰ παραστήσουν τὸ μεγάλο στοὺς φίλους τους, δὲν καταλαβαίνουν ὅτι τὸ νὰ βλέπεις ὅλα ὅσα προβάλλονται στὴν τηλεόραση καὶ τὸν κινηματογράφο ἢ νὰ διαβάζεις τὰ πάντα χωρὶς νὰ σκανδαλισθεῖς δὲν εἶναι δεῖγμα ὡριμότητος. Ἂν ἡ μόνη μας ἀντίδραση ποὺ ἀφήνουμε νὰ φανεῖ, ὅταν βλέπουμε ἀκατάλληλες σκηνές, εἶναι ἡ ἀπόρριψη ἢ ἡ ἀπαγόρευση, ἴσως αὐτὸ κάνει τὰ παιδιά μας νὰ δείχνουν περισσότερο ἐνδιαφέρον γιὰ τέτοια πράγματα. Ἐπίσης θὰ τὰ βοηθοῦσε, ἂν τοὺς δίναμε νὰ καταλάβουν ὅτι μπορεῖ κάλλιστα νὰ μὴν ἀρέσουν σ΄ ἕναν ἐνήλικο οἱ ταινίες καὶ τὰ βιβλία τῶν ὁποίων ἡ ποιότητα εἶναι συζητήσιμη.

Θυμᾶμαι μία συζήτηση ὅπου ἕνας ἐνήλικας εἶπε ὅτι φοβόταν νὰ δεῖ μία ταινία τρόμου· τὰ παιδιὰ ποὺ τὸν ἄκουσαν ἄρχισαν νὰ παραδέχονται, τουλάχιστον μεταξύ τους, ὅτι, πράγματι, κι αὐτὰ φοβόνταν λιγάκι... Στὰ μεγαλύτερα παιδιὰ μποροῦμε νὰ ἐξηγήσουμε ὅτι ἀπορρίπτουμε ὁρισμένες τολμηρὲς σκηνές, ὄχι ἐπειδὴ ἀφοροῦν κάτι τὸ ὁποῖο εἶναι βρώμικο κὰθ΄ ἑαυτὸ ἀλλὰ ἐπειδὴ ὑποβιβάζουν μία αὐθεντικὴ σχέση ἀγάπης. Αὐτὴ ἡ ἀνοιχτὴ στάση ἀπέναντι στοὺς ἐφήβους εἶναι ἀποδοτικότερη ἀπὸ τὴν αὐστηρὴ λογοκρισία - καὶ δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε ὅτι μερικὲς φορὲς ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἀντλήσει κέρδος ἀπὸ πηγὲς ποὺ οὔτε κἄν φανταζόμαστε. Εἶναι προτιμότερο οἱ γονεῖς νὰ προσεύχονται κρυφὰ γιὰ τὰ παιδιά τους νὰ ὠφεληθοῦν ἀπὸ ὁτιδήποτε κάνουν, παρὰ νὰ ἐλέγχουν ὅλες τους τὶς δραστηριότητες.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος συμβουλεύει ἕναν πατέρα, ὁ ὁποῖος θέλει νὰ πείσει τὸ γιό του νὰ μὴν παρακολουθήσει ἕνα ἄσεμνο θέαμα, νὰ τοῦ μιλήσει ἔτσι: «Ὢ τέκνον, ἀνελευθέρων τὰ θεάματα ἐκεῖνα (...). Ὑπόσχου μηδὲν ἀκούσειν ἄσχημον μηδὲ ἐρεῖν, καὶ ἄπιθι· ἀλλ΄ οὐ δυνατὸν ἐκεῖ μηδὲν ἀκοῦσαι αἰσχρόν. Ἀνάξια τῶν σῶν ὀφθαλμῶν τὰ γινόμενα». Καὶ προσθέτει: «Ἅμα καὶ καταφιλῶμεν αὐτὸν λέγοντες καὶ περιβάλλωμεν ταῖς χερσὶν καὶ ἐπισφίγγωμεν, ὥστε τὸν πόθον δεικνύειν. Τούτοις ἅπασιν αὐτὸν μαλάττωμεν». (Παιδί μου, τὰ θεάματα ἐκεῖνα (...) δὲν εἶναι γιὰ ἀνθρώπους ἐλεύθερους. Δός μου τὴν ὑπόσχεσή σου ὅτι δὲ θ΄ ἀκούσεις ἐκεῖ ἄσχημο λόγο καὶ ὅτι δὲ θὰ πεῖς, καὶ πήγαινε· ἀλλὰ δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ μὴν ἀκούσεις ἐκεῖ αἰσχρὸ λόγο. Εἶναι ἀνάξια γιὰ τὰ μάτια σου τὰ ὅσα γίνονται ἐκεῖ. Συγχρόνως μὲ τὰ λόγια αὐτὰ ποὺ θὰ τοῦ λέμε νὰ τὸ φιλοῦμε καὶ νὰ τὸ ἀγκαλιάζουμε καὶ νὰ τὸ σφίγγουμε στὴν ἀγκαλιά μας, δείχνοντάς του ἔτσι τὴν ἀγάπη μας. Μὲ ὅλα αὐτὰ νὰ τὸ μαλακώνουμε).

Μοναχή Μαγδαληνή