(Συνέντευξη ποὺ παρεχώρησε ὁ Γρηγοριάτης ἱερομόναχος π. Ἀρτέμιος)
Προλογίζοντας ὁ π. Ἀρτέμιος εἶπε τὰ ἑξῆς:
Δόξα τῷ Θεῷ, χαίρομαι, ἀφ' ἑνὸς διότι, παρὰ τὴν ἔλλειψη χρόνου καὶ τὴν πίεση τῶν ὑποχρεώσεών μου, εὑρίσκομαι ἀνάμεσά σας καὶ ἀφ' ἕτερου διότι ἔχετε αὐτὰ τὰ πνευματικὰ ἐνδιαφέροντα. Αἰσθάνομαι βέβαια ὅτι δὲν ἔχω δικαίωμα νὰ παρέμβω στοὺς προβληματισμοὺς τῆς γενιᾶς σας, δεδομένου ὅτι τὰ πράγματα ἀλλάζουν κάθε χρόνο ποὺ περνάει, πιστεύω ὅμως ὅτι ὑπάρχουν κάποια κοινὰ ἐνδιαφέροντα, κι ἔτσι μποροῦμε μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, τὴ δική μας πείρα καὶ τὴ δική σας προσαρμοστικότητα νὰ καταλήξουμε σὲ ἕνα κοινὸ πυρήνα. Βέβαια ὑπάρχουν κάποια πράγματα ποὺ εἶναι διαχρονικά, ὅπως εἶναι τὰ δόγματα, ἡ πίστη, ποὺ δὲν ἀλλάζουν. Κάποια ὅμως κάποτε διαμορφώνονται, ὅπως π.χ. κάποια θέματα ἤθους, ἐθίμων, ἐπιστήμης, τέχνης, καὶ μερικὲς φορὲς προσαρμόζονται ἀνάλογα μὲ τὶς ἀπαιτήσεις κάποιας κοινωνίας. Παλαιότερα π.χ. στὶς συζητήσεις καὶ στὶς ὁμιλίες ἀναφερόμασταν σὲ ποικίλα θέματα, προσωπικά, πολιτικοκοινωνικά, ψυχολογικά, προβλήματα πείνας καὶ πολέμων, ποὺ τότε ἀπασχολοῦσαν ἄμεσα τοὺς νέους. Σήμερα, πλὴν τῶν ἄλλων, πρωταρχικὰ ζητήματα εἶναι τὰ ναρκωτικά, ἡ ἀνεργία, οἱ ἐκτρώσεις, τὰ διαζύγια, ἡ οἰκολογία κ. ἄ. τὰ ὁποῖα καὶ τότε βέβαια ὑπῆρχαν, ἀλλὰ σὲ χαμηλότερο βαθμό. Ἀλλάζουν λοιπὸν τὰ ἐνδιαφέροντα, ἀλλάζουν καὶ τὰ θέματα τῶν συζητήσεων. Γνωρίζετε ὅτι εἶμαι μοναχὸς στὸ Ἅγιον Ὄρος, ἀλλὰ ἐξομολογώντας ἀπὸ τὸ 1992, παρακολουθῶ τὰ προβλήματα τῶν νέων, τῶν νέων ζευγαριῶν καὶ τῶν μεγάλων, σκέπτομαι, προβληματίζομαι, διαμορφώνω ἄποψη κι ἐγώ. Ἄκουσα ὅτι ἔχετε κάποιες ἐρωτήσεις. Εὐχαρίστως λοιπὸν νὰ σᾶς ἀπαντήσω.
Ἐρώτηση: Σᾶς εὐχαριστοῦμε ποὺ δεχθήκατε νὰ μιλήσετε μαζί μας. Μιλῆστε μας κατ' ἀρχὴν γιὰ σᾶς· ποιὰ εἶναι ἡ καταγωγή σας, οἱ σπουδές σας, πῶς ἀποφασίσατε νὰ γίνετε μοναχὸς κι ἂν μετανιώσατε ποτὲ γι' αὐτό. Ποιὲς ἦταν οἱ σχέσεις σας μὲ τὴν Ἐκκλησία, ὅταν ἤσασταν μικρός; Ποιὰ τὰ ἐνδιαφέροντά σας; Μουσική; Ἀθλητισμός; Ἀσχολεῖστε μὲ τὴ μουσική; Τί μουσικὴ ἀκοῦτε;
Ἀπάντηση: Σπούδασα Χημεία στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν. Ἔζησα τὰ φοιτητικά μου χρόνια στὴν ἐποχὴ τοῦ Πολυτεχνείου καὶ στὴ μεταχουντικὴ περίοδο. Ὅπως ἡ πλειονότητα τῶν φοιτητῶν τότε, ἔτσι κι ἐγὼ συμμετεῖχα στὶς συγκεντρώσεις καὶ στὶς διαδηλώσεις, φώναζα συνθήματα, σήκωνα πανό. Λέγω καὶ στοὺς νέους καὶ στοὺς μεγάλους ὅτι ἡ ἐπανάσταση γιὰ τοὺς νέους εἶναι ἀπαραίτητη, ἀρκεῖ νὰ εἶναι γόνιμη καὶ ὄχι καταστροφική. Ἂν π.χ. ὁ γονέας καπνίζει ἢ εἶναι ἀλκοολικός, ἀλλὰ τὸ παιδὶ του ἀποφασίσει νὰ μὴν καπνίζει ἤ νὰ μὴν πίνει, τότε κάνει μιὰ γόνιμη ἐπανάσταση. Ἂν ὅμως οἱ γονεῖς του δὲν παίρνουν ναρκωτικά, ἀλλὰ αὐτὸς ἀποφασίσει νὰ παίρνει, τότε κάνει μιὰ καταστροφικὴ ἐπανάσταση, ποὺ ἐξελίσσεται καὶ σὲ αὐτοκαταστροφική. Ἐπιλέγουμε λοιπὸν τὶς καλὲς ἐπαναστάσεις.
Κι ἐγὼ λοιπὸν στὴν ἐποχή μου ἔκανα τὴ δική μου ἐπανάσταση. Βασικὰ ἤμουν ἀναρχικός, ὄχι μὲ τὴν ἔννοια τῆς καταστροφῆς, ἀλλὰ ἀντιεξουσιαστής. Δὲν πίστευα σὲ κανένα κόμμα καὶ ἀρνιόμουν κάθε μορφῆς ἐξουσία, καταπίεση καὶ τυραννία ἀπὸ ἄνθρωπο σὲ ἄνθρωπο σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα, ἀκόμη καὶ μέσα στὴν οἰκογένεια. Ἀποδεχόμουν, ἀποδέχομαι καὶ τώρα, τὶς σχέσεις ἀγάπης. Πιστεύω ὅτι στὸν κόσμο ὑπάρχουν δύο εἰδῶν σχέσεις: σχέσεις ἀγάπης, ἢ (ἀποκλειστικὰ ἢ) σχέσεις ἐξουσίας. Ἡ σχέση ἀγάπης προϋποθέτει ἰσότητα, ἐνῶ ἡ σχέση ἐξουσίας ἀνισότητα. Συνεπὴς πρὸς αὐτό, προτίμησα τὶς σχέσεις ἀγάπης καὶ ἰσότητας, ὄχι τὶς σχέσεις ἀνισότητας καὶ ἐξουσίας. Γι' αὐτὸ πιστεύω ὅτι ὅταν κανεὶς ἀγωνίζεται γιὰ τὰ πολιτικὰ (χωρὶς νὰ τὸ ἀπορρίπτω, δεδομένου ὅτι κι ἐγὼ ἔκανα πορεῖες στοὺς δρόμους) ὁ ἀγώνας εἶναι γιὰ ν' ἀλλάξουμε τύραννο, ἄνθρωπο δυνάστη στὸ κεφάλι μας.
Τότε κατάλαβα ὅτι ἡ ἀληθινὴ ἐπανάσταση γίνεται μέσα μας, ἡ ἀλλαγὴ τοῦ ἑαυτοῦ μας. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, τὸ 1975, εἶχα ἐπισκεφθεῖ τὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ εἶχα γνωρίσει τὸν γέροντα Παΐσιο. Τοῦ εἶπα λοιπόν:
- Βλέπω νέους ποὺ γιὰ τὶς ἰδέες τους θυσιάζονται, στέκουν ἄφοβα μπροστὰ στὰ τάνκς καὶ δὲν φοβοῦνται γιὰ τὴν ζωή τους. Ἐγὼ ὑποτίθεται πὼς εἶμαι ἕνας χριστιανὸς ποὺ ἴσως εἶμαι δειλός. Θὰ ἔβαζα ἄραγε τὰ στήθη μου μπροστὰ στὰ τάνκς γι' αὐτὸ ποὺ πιστεύω; ἤ μήπως δὲν κάνω τίποτα; Τότε ὁ γέροντας Παΐσιος μοῦ εἶπε:
Τὸ νὰ βάλεις τὰ στήθη σου μπροστὰ στὰ τάνκς εἶναι εὔκολο! Τέτοια ἀπάντηση μὲ ἄφησε ἄναυδο. Κεραυνόπληκτος τὸν ρώτησα:
- Εἶναι τόσο εὔκολο νὰ θυσιάζει κανεὶς τὴ ζωή του ἔτσι;
Ναί, εἶπε, εἶναι εὔκολο, γιατί αὐτὸ δὲν ἔχει μετάνοια!
Ἀργότερα κατάλαβα τὸ νόημα τῆς φράσεως «δὲν ἔχει μετάνοια». Σημαίνει ὅτι ἀσχολεῖσαι διαρκῶς μὲ ἐξωτερικὰ προβλήματα, χωρὶς νὰ κάνεις ἐπανάσταση ἐναντίον τῶν παθῶν σου, γιὰ ν' ἀλλάξεις τὸ ἑαυτό σου. Εἶναι εὔκολο νὰ φωνάζεις: «Ἀλλάξτε ἐκεῖνο, ἀλλάξτε τὸ ἄλλο», χωρὶς ὅμως νὰ ἀλλάζεις ἐσὺ ὁ ἴδιος στὸ παραμικρό. Ὁ Σαββόπουλος εἶπε κάποτε μία ὡραία κουβέντα: «Ὑπάρχουν κάποιοι ἄνθρωποι ποὺ ἀγωνίζονται νὰ διώξουν τὸ νέφος ἀπὸ τὴν Ἀθήνα καὶ δὲν διώχνουν τὸ νέφος ποὺ ἔχουν μέσα στὴν οἰκογένειά τους!». Κατανόησα λοιπὸν ὅτι ἡ ἐπανάσταση οὐσιαστικὰ ξεκινᾶ ἀπὸ τὸν ἑαυτό σου καὶ τὸν μικρὸ χῶρο ποὺ ἀνήκεις, καὶ ὕστερα ἐπεκτείνεται σὲ κάποιες κοινωνικὲς ἐπαναστάσεις, ἂν χρειαστοῦν. Ἔτσι ξεκίνησα καὶ ἀνακάλυψα καὶ τὸ Ἅγιον Ὄρος.
Αὐτὰ ποὺ θὰ σᾶς πῶ θὰ φανοῦν λίγο σουρεαλιστικά, ἀλλὰ εἶστε νέοι καὶ θὰ τὰ καταλάβετε. Στὴ ζωή μου κυνηγοῦσα βασικὰ τρία πράγματα: Ἀπὸ τοὺς γονεῖς μου ἔμαθα νὰ εἶμαι παιδί, ἀπὸ τοὺς φίλους μου νὰ εἶμαι τρελός, ἀπὸ τοὺς συμφοιτητές μου νὰ εἶμαι γλεντζές. Ὅμως μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου κατάλαβα ὅτι αὐτὰ ἔπρεπε ὁπωσδήποτε ν' ἀλλάξουν σύμφωνα μὲ τὶς ἀπαιτήσεις τοῦ κοινωνικοῦ κατεστημένου. Δηλαδὴ τὸ «παιδὶ» ἔπρεπε νὰ μεγαλώσει, νὰ σοβαρευτεῖ, ὁ «τρελὸς» νὰ φορέσει τὴν γραβάτα του καὶ νὰ πάει στὴ δουλειά, καὶ ὁ «γλεντζὲς» τὴν «τσαγκαροδευτέρα» νὰ ξαναξεκινήσει γιὰ τὸ κυνήγι τοῦ χρήματος. Ἤμουν τότε φοιτητής, ἔτρεχα κι ἐγὼ σὰν τὸν Βέγγο στοὺς δρόμους. Κάποια στιγμὴ περνοῦσα ἀπὸ κάποια ἐκκλησία, ἄναβα ἕνα κεράκι, ἠρεμοῦσα καὶ ἔλεγα καθ' ἑαυτόν: «Δὲν ὑπάρχει ἄραγε τρόπος, λόγου χάριν, νὰ κρατήσεις αὐτὸ τὸ παιδί, αὐτὸν τὸν τρελό, αὐτὸν τὸν γλεντζὲ ποὺ ἔχεις μέσα σου, παρὰ θὰ πρέπει κάθε φορὰ νὰ ἀκολουθεῖς τοὺς ρυθμοὺς ποὺ σοῦ ἐπιβάλλει ἡ κοινωνία;» Τότε ἄκουσα γιὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος, μιὰ πολιτεία ὑπὸ τὴν προστασία τῆς Παναγίας, ποὺ εἶναι πολὺ διαφορετικὴ στὴ ζωὴ καὶ στὸ ρυθμὸ ποὺ ζοῦμε στὸν κόσμο.
Ὅταν ἐπισκέφθηκα αὐτὴ τὴν Ἀθωνικὴ Πολιτεία, διαπίστωσα μὲ ἔκπληξη ὅτι οἱ μοναχοὶ ἔχουν αὐτὰ τὰ τρία χαρακτηριστικὰ ποὺ κι ἐγὼ ἐπεδίωκα στὴ ζωή μου: Εἶναι παιδιά, γιατί ποτὲ δὲν μεγάλωσαν, δὲν νυμφεύτηκαν, δὲν ἔκαναν παιδιὰ καί, ὅπως λένε στὸ Ἅγιον Ὅρος, εἶναι «τὰ παιδιὰ τῆς Παναγίας», τὰ ὁποῖα ἀφήνει ἡ Παναγία στὸ «περιβόλι της», νὰ μείνουν ἔξω, νὰ παίξουν στὴν αὐλή της, νὰ ξενυχτήσουν, νὰ ξαγρυπνήσουν, ὅπως θέλουν τὰ παιδιά. Εἶναι ἐπίσης οἱ μοναχοὶ τρελοί, γιατί παραμένουν ἀσυμβίβαστοι μὲ τὴ λογική τοῦ κόσμου. Θυμᾶμαι τὸν μακαρίτη τὸν Νίκο Πεντζίκη. Ἦταν σουρεαλιστὴς συγγραφέας ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη, πολὺ δυναμικός, ἐμβριθὴς καὶ διεισδυτικός, ἀλλὰ καὶ πιστός, ποὺ ἀγαποῦσε πολὺ τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ τοὺς μοναχούς. Κάποτε ποὺ εἶχε ἔρθει ἐκεῖ, μοῦ εἶπε μὲ τὴ χαρακτηριστικὴ ψιλὴ φωνή του:
- Ἐσεῖς οἱ μοναχοὶ εἶστε τρελοί!
- Γιατί εἴμαστε τρελοί;
- Διότι θέλετε νὰ σωθεῖτε, καὶ πάτε καὶ χάνεστε. Ἄρα εἶστε τρελοί. Ἀφοῦ θέλετε νὰ σωθεῖτε, γιατί ἐξαφανίζεστε;
Οἱ μοναχοὶ ἐπίσης εἶναι γλεντζέδες! Καθὼς σᾶς εἶπα, ἀπὸ τοὺς συμφοιτητές μου ἔμαθα νὰ εἶμαι γλεντζές! Εἴχαμε ὡραία παρέα. Τότε δὲν προτιμούσαμε νὰ ἀκοῦμε δίσκους, οὔτε συχνάζαμε σὲ συνήθεις κλειστοὺς χώρους διασκεδάσεως, ἐκτὸς ἀπὸ καμιὰ καλὴ ταβέρνα. Συνήθως παίρναμε τὶς κιθάρες καὶ φεύγαμε στὴν ἐξοχή, στὰ δάση, στὶς παραλίες. Εἴχαμε ὡραῖο ρεπερτόριο" παίζαμε Χατζῆ, Ζαμπέτα, Βαμβακάρη, Παπαϊωάννου, Τσιτσάνη κ. ἄ. Θυμᾶμαι κάποτε, στὸ πρῶτο ἔτος, πήγαμε ἐκδρομὴ μέσα στὰ χιόνια, στὴν Πεντέλη. Ἐκεῖ βρῆκα μιὰ κιθάρα κρεμασμένη στὸν τοῖχο μιᾶς ταβέρνας, κι ἐπειδὴ δὲν εἶχα πέννα, ἔπαιζα κιθάρα μὲ ἕνα νόμισμα, ἕνα δίφραγκο! Ἔτσι λοιπὸν «σπούδασα» καὶ τὸ γλέντι, ἀλλὰ κι αὐτὸ κάπου σταματοῦσε. Ὅταν ὅμως ἐπισκέφτηκα τὸ Ἅγιον Ὄρος, διαπίστωσα ὅτι οἱ ἀκολουθίες καὶ τὸ πρόγραμμα ἦταν ἕνα συνεχὲς γλέντι, μιὰ συνεχὴς διασκέδαση χωρὶς σταμάτημα, μιὰ ἀδιάλειπτη προσευχὴ καὶ δοξολογία στὸν Θεό, ἕνα πανηγύρι, ὅπου δὲν τραγουδοῦσα μόνος μου, δὲν ἔψαλλα μόνον ἐγώ, ἀλλὰ καὶ ὅλη ἡ φύση γύρω μου. Τὰ πάντα, τὰ πουλιά, τὰ φυτά, τὰ δέντρα, τὸ κύμα ἦσαν ἕνας ἀέναος χορός! Ὁπότε εἶπα κι ἐγὼ τὸ γνωστὸ ἄσμα τοῦ Σαββόπουλου: «Ἂς κρατήσουν οἱ χοροί», καὶ πῆγα στὸ Ἅγιον Ὄρος.
Βέβαια μερικοὶ μπορεῖ νὰ τὸ ἐκλάβουν ὡς ἀδυναμία, νὰ ποῦν: «Πῆγες στὸ Ἅγιον Ὄρος, γιατί δὲν μποροῦσες νὰ ζήσεις τὶς δυσκολίες καὶ τοὺς πειρασμοὺς τοῦ κόσμου». Τοὺς ἀφήνω νὰ κρατᾶνε, νὰ «μασουλᾶνε» αὐτὴ τὴν γνώμη. Ἐγὼ πάντως κράτησα γιὰ λογαριασμό μου τὰ τρία Π, τὶς τρεῖς ὄμορφες Παρθένες: τὴν Παράνοια, τὴν Πανήγυρη καὶ τὴν Παιδικότητα. Ἔτσι λοιπὸν ἐκεῖ δικαιώθηκαν ὅλα τὰ ὄνειρά μου, ὅλη αὐτὴ ἡ ἐπαναστατικότητα.
Μὰ καὶ σήμερα αἰσθάνομαι ἔφηβος, συγχρόνως κολακεύομαι ποὺ εἶμαι ἀνάμεσά σας, καὶ πάλι νοιώθω ἐπαναστάτης, παρ' ὅλον ὅτι πῆραν ν' ἀσπρίζουν τὰ μαλλιά μου. Πέρασαν πάνω ἀπὸ εἴκοσι χρόνια στὸ μοναστήρι, γιὰ νὰ συνειδητοποιήσω ὅτι δὲν ἤμουν πλέον φοιτητής. Ἔχω ἐπίσης τὴν ἐντύπωση, χωρὶς νὰ εἶμαι σίγουρος, ὅτι ὁ μοναχὸς μένει στὴν ἡλικία ποὺ πηγαίνει ἐκεῖ γιὰ νὰ μονάσει. Μπορεῖ νὰ ἔχει φτάσει τὰ ὀγδόντα καὶ νὰ παραμένει στὴν ἡλικία τῶν δεκαοκτώ, τῶν εἴκοσι τριῶν ἢ τῶν τριάντα ἐτῶν ποὺ ἔγινε δόκιμος, καὶ νὰ ἔχει ἴσως τὴν ἁπλότητα, ἀλλὰ καὶ τὶς ἀδυναμίες τῆς ἡλικίας ἐκείνης, τὴν παιδικότητα π.χ. ἢ τὸν πρῶτο ἐνθουσιασμό. Θυμᾶμαι τὸν γέρο Ἐφραὶμ τὸν Γρηγοριάτη, ποὺ εἶχε φτάσει ἑβδομήντα χρόνων καὶ παραπάνω, καὶ χαιρόταν, ὅταν τοῦ ἔκανες ἕνα δῶρο, ἕνα γκαζάκι γιὰ παράδειγμα, ὅπως ἕνα παιδὶ στὰ γενέθλια του! Αὐτὰ ἦσαν λοιπὸν τὰ κίνητρά μου.
Βέβαια δὲν ἀγνοῶ τὶς δυσκολίες καὶ τὶς στενοχώριες ποὺ περνᾶτε ἐσεῖς στὸν κόσμο, οὔτε παραβλέπω τὰ δικά σας προβλήματα. Ἂν εἶχα παιδιά, θὰ ἦσαν στὴν ἡλικία σας καὶ θὰ εἶχαν τὰ ἴδια προβλήματα μέ σᾶς, ποὺ σήμερα εἶναι ὀξύτερα, ὅπως εἶναι οἱ ἐξετάσεις, ὁ διορισμός, οἱ σχέσεις τῶν δύο φύλων κλπ. Διαπιστώνω ὅμως ὅτι κι ἐγὼ τέλος πάντων δὲν ἀπέφυγα τὰ σημερινὰ προβλήματα, διότι ὅλα αὐτὰ τὰ φορτώνομαι μὲ τὴν ἐξομολόγηση τῶν νέων, ἐκεῖ ποὺ θὰ πρέπει νὰ δώσω τὴν κατάλληλη καὶ σωστὴ συμβουλή. Παράλληλα συνειδητοποιῶ ὅτι, ὅπως ὅλοι οἱ μοναχοί, εἶμαι ἀκόμη παιδὶ καὶ γι' αὐτὸ δὲν τὸ ἔχω μετανιώσει.
Ἐρώτηση: Καὶ ἡ Μουσική; Ἡ σχέση σας μὲ τὴν Ἐκκλησία;
Ἀπάντηση: Μὲ τὴν Ἐκκλησία μπορῶ νὰ πῶ ὅτι ἀπὸ μικρὸς εἶχα καλὲς σχέσεις, δεδομένου ὅτι ἡ γιαγιά μου, μιὰ πολὺ πιστὴ γυναίκα, ἀπὸ τὸν κλάδο τῆς μητέρας μου, γεννήθηκε στὴν Τῆνο. Ἀπὸ τὸ σόϊ τοῦ πατέρα μου, γεννημένου σὲ χωριὸ τῆς Μεσσήνης καὶ καταγομένου ἀπὸ τὰ μέρη τῆς Δημητσάνας, εἶχα προγόνους ἱερεῖς καὶ ἀγωνιστὲς τοῦ 1821. Εἶχα λοιπὸν βαθιὲς θρησκευτικὲς καταβολές. Ὅταν ἤμουν 15-18 ἐτῶν εἶχα κι ἐγὼ τοὺς προβληματισμοὺς καὶ τὶς ἀμφισβητήσεις μου. Μὲ βοήθησε ὁ τότε Πνευματικός μου καὶ κάποιοι ἄλλοι σοφοὶ ἄνθρωποι νὰ προσανατολισθῶ. Βέβαια ὅλα αὐτὰ δὲν τὰ δέχτηκα παθητικά, ἀλλὰ τὰ ἔψαξα καὶ τὰ δούλεψα μέσα μου, ὄχι μόνον ἐγκεφαλικά, ἀλλὰ περισσότερο βιωματικά.
Ὡς πρὸς τὴν μουσική, ἀπὸ μικρὸς εἶχα ἕνα μεταλλόφωνο καὶ ἀργότερα μία μελόντικα. Ἔτσι ξεκίνησα μὲ τὴ μουσική. Ὅταν ἑτοιμαζόμουν γιὰ τὶς ἐξετάσεις, ἔμαθα ἁπλὴ κιθάρα ἀπὸ ἕνα φίλο, κυρίως τὰ ἀκομπανιαμέντα. Σιγὰ-σιγά, ἔχοντας μουσικὸ αὐτί, ἀντιλαμβανόμουν τὰ διαστήματα ἀπὸ τὸ αἴσθημα πού μοῦ δημιουργοῦσαν καὶ ἔτσι μποροῦσα νὰ προσδιορίσω τὶς συγχορδίες. Στὸ Πανεπιστήμιο πέρασα ἀπὸ ὅλες τὶς μουσικὲς ἐπιρροές. Στὴν ἀρχή μοῦ ἄρεσαν πολὺ οἱ μελωδίες τῶν σπαγγέτι γουέστερν, κυρίως τὰ κομμάτια τοῦ Ἔνιο Μορρικόνε. Σιγὰ-σιγὰ πέρασα στὴν κλασσικὴ μουσική. Ἀσφαλῶς προτιμοῦσα τὴ μουσικὴ ἐκείνου τοῦ καιροῦ, τὸ νέο κύμα, τὰ ἔντεχνα λαϊκὰ τραγούδια μὲ τὸν Θεοδωράκη, τὸν Ζωγράφο, τὸν Χατζιδάκη, τὸν Ξαρχάκο, τὸν Μαρκόπουλο, ἀπὸ τὰ ἐλαφρά τοῦ Χατζιδάκη μέχρι τὰ ρεμπέτικα τοῦ Τσιτσάνη καὶ τοῦ Βαμβακάρη, εἰδικά τῆς δεκαετίας τοῦ 1950. Στὴν ἐποχή μας ἀπὸ ξένη μουσικὴ κυκλοφοροῦσε ἡ πόπ. Ἀγαπημένα μου συγκροτήματα οἱ ΡοΙΙ καὶ οἱ Olympians. Ἀκολούθησε τὸ ρὸκ καὶ ἀκούγονταν διάφορα συγκροτήματα, ἑλληνικὰ καὶ ξένα. Ἀκούγαμε ἀπ' ὅλα. Θυμᾶμαι ὅτι ἀπὸ ἕνα πιτσιρικὰ ποὺ τοῦ ἔκανα φροντιστήριο, εἶχα ἀκούσει τοὺς Queensκαὶ τοὺς Jethro Tull. Περισσότερο ὅμως εἶχα προσανατολιστεῖ στὴν ἑλληνικὴ μουσική.
Ὅταν πῆγα στὸ Ἅγιον Ὄρος, κάποιοι φίλοι ποὺ ἔπαιζαν ἑλληνικὴ τζάζ, ὅπως οἱ Mode Plagal, μοῦ ἔφεραν κάποια κομμάτια σὲ cd, ἑλληνικὰ καὶ ξένα. Δὲν ἔπαιξα ποτὲ τζάζ, ἀλλὰ μετὰ τὴν Βυζαντινὴ Μουσική, τὴν ὁποία θεωρῶ ἀξεπέραστη, εἶναι ἡ μουσικὴ πού μοῦ ἀρέσει περισσότερο. Στὴ τζὰζ ἀνήκουν καὶ τὰ Negro Spiritual, τὰ λεγόμενα Gospel, μὲ χριστιανικὰ μηνύματα τῶν Ἀφροαμερικάνων, μὲ τὴν ἀσύλληπτη καὶ ἀξέχαστη Mahalia Jackson, ποὺ τραγούδησε μόνο τραγούδια γιὰ τὸν Χριστό.
Σήμερα ἀκούω ὁτιδήποτε, ἀκόμη καὶ hip hop. Ἀκούω Active Member, καθὼς καὶ Πὺξ Λάξ. Ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ τραγουδοῦν νεώτερα ἔντεχνα προτιμῶ τὸν Χατζηγιάννη, τὸν Βαρδῆ, τὸν Σωκράτη Μάλαμα καὶ τὴ Μελίνα Κανᾶ. Κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς ἦρθαν καὶ στὴν ἐξομολόγηση. Πιστεύω ὅτι κάθε μουσικὴ ἔχει κάτι νὰ δώσει. Πρὶν δύο-τρία χρόνια σ' αὐτὴ τὴν αἴθουσα ἀνέπτυξα τὸ θέμα «Τέχνη καὶ πίστη», στὸ ὁποῖο εἶπα ἕνα ρητό τοῦ Ὠγκύστ Ρονταίν, ὅτι ὁ καλλιτέχνης εἶναι κατ' ἐξοχὴν θρησκευτικὸ ἄτομο, διότι δημιουργώντας κάτι, μιμεῖται τὸ ἔργο τοῦ Δημιουργοῦ, ἄρα πιστεύει στὸν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος διψάει γιὰ τὸν Θεὸ καὶ μέσα ἀπὸ τὴν τέχνη ἀναζητεῖ τὸ καλὸ καὶ τὸ ὡραῖο, τὸν χαμένο Παράδεισο καὶ τὸ μικρὸ παιδὶ ποὺ κρύβει μέσα του. Ψάχνει νὰ ξαναβρεῖ τὴν ὀμορφιὰ ποὺ εἶχε καὶ τὴν ἔχασε. Βέβαια στὴν προσπάθειά του νὰ ἀνακαλύψει αὐτήν, παρεμβαίνουν τὰ πάθη καὶ ὁδηγεῖται σὲ ἐπικίνδυνους δρόμους. Γενικῶς χρειάζεται προσοχή, καὶ κατὰ τὸν Μέγα Βασίλειο, σὰν μέλισσα νὰ ἐπιλέγουμε κάθε τι καλό. Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ κάποιοι νομίζουν ὅτι εἶναι ἄθεοι, ἢ ἀντίθετοι πρὸς τὸν Χριστό, ἔχουν ὑπαρξιακὲς ἀναζητήσεις καὶ γράφουν μουσική. Μολαταῦτα, μέσα στὴν πικρὴ τραγικότητά τους, στὸ βάθος ζητᾶνε τὴν εἰρήνη τῆς ψυχῆς τους ποὺ τὴν ἔχασαν. Γι' αὐτὸ πιστεύω ὅτι τέτοια ἀναζήτηση εἶναι μᾶλλον φαινομενική, ἐνῶ ὁ βαθύτερος πόθος τους βρίσκεται ἄλλου.
Ἐρώτηση: Τί προσφέρει ἕνας μοναχὸς στὸν κόσμο σήμερα;
Ἀπάντηση: Ἡ πρώτη προσφορὰ τοῦ μονάχου εἶναι ἡ προσευχή. Ὁ Χριστὸς εἶπε ὅτι ἂν ἔχεις λίγη πίστη, μπορεῖς νὰ μετακίνησης καὶ βουνὰ ἀκόμη! Ἔτσι ὁ μοναχὸς μπορεῖ νὰ βοηθήσει μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν προσευχή του σὲ πολλὲς καταστάσεις. Θὰ σᾶς ἀφηγηθῶ ἕνα περιστατικὸ καὶ ὁ καθένας μπορεῖ νὰ τὸ ἐκλάβει ὅπως θέλει: τὸ 1975, ὅταν ζοῦσαν ὁ γέροντας Παΐσιος, ὁ πατὴρ Ἐφραίμ, ὁ πατὴρ Πορφύριος, καὶ ὁ πατὴρ Ἰάκωβος, ὅλοι αὐτοὶ οἱ ἅγιοι ἄνθρωποι ποὺ γνωρίζουμε, ἕνας δαιμονισμένος φώναζε στὴν Θεσσαλονίκη: «Ἐμεῖς θὰ ξεκινούσαμε τὸν πόλεμο ἀπὸ τὴν Κύπρο καὶ θὰ τὸν κάναμε παγκόσμιο, ἀλλὰ δυστυχῶς προσεύχονται οἱ ἁγιορεῖτες!» Τότε ἤμουν ἀκόμη λαϊκὸς καὶ αὐτό μοῦ ἔκανε ἰδιαίτερη ἐντύπωση. Γι' αὐτὸ θεωρῶ τὴν προσευχὴ τῶν μοναχῶν μεγάλη προσφορά.
Ἐκτὸς αὐτοῦ ὑπάρχει καὶ ἡ φιλοξενία γιὰ τοὺς ἄνδρες ἐπισκέπτες, ὅπως καὶ οἱ γυναῖκες μποροῦν νὰ φιλοξενηθοῦν μερικὲς ἡμέρες σὲ γυναικεῖα μοναστήρια. Ὑπάρχουν καὶ τὰ Μετόχια τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅπου γίνονται ἀγρυπνίες καὶ μπορεῖ καθένας νὰ μπεῖ κάπως στὸ κλίμα τῶν ἀγρυπνιῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Πολλοὶ ἁγιορεῖτες βγαίνουν ἀπὸ τὸν Ἄθωνα, μεταφέρουν τὶς ἐμπειρίες τους, τελοῦν ἀγρυπνίες καὶ ἐξομολογοῦν.
Τὸ μοναστήρι μας ἔχει καὶ ἱεραποστολὴ μὲ πέντε τουλάχιστον ἱεραποστόλους στὸ Κονγκό. Μόλις προχθὲς ἦρθε στὸ πατρικό μου ὁ πατὴρ Κύριλλος, ποὺ εἶναι Αἰγαλιώτης, καὶ μᾶς περιέγραψε τὸν ἀγώνα τους ἐκεῖ. Αὐτὸ εἶναι μιὰ σημαντικὴ προσφορά, ἀλλὰ ἡ μεγαλύτερη προσφορὰ εἶναι ἡ προσευχή.
Ἐρώτηση: Μπορεῖτε νὰ μᾶς δώσετε περισσότερες λεπτομέρειες γι' αὐτὴ τὴν ἱεραποστολή;
Ἀπάντηση: Τὴν ἱεραποστολὴ ἐνεργοποίησε μὲ κέντρο τὸ Kolweze τοῦ Κονγκὸ τὸ 1975 ὁ ἱερομόναχος τοῦ Μοναστηριοῦ μας π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης, κατὰ κόσμον Ἰωάννης Ἀσλανίδης, Πόντιος, ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη, ἐπηρεασμένος τότε ἀπὸ τὸν νῦν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλβανίας κ. Ἀναστάσιο Γιαννουλάτο. Εἶχε προηγηθεῖ στὴν ἴδια ἱεραποστολὴ ὁ μακαριστὸς π. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος. Εἶναι μία περιοχὴ μιάμιση περίπου φορὰ σὰν τὴν Ἑλλάδα μὲ λασπόδρομους καὶ πολὺ δύσκολες συνθῆκες. Ὁ π. Κοσμᾶς ἔφτιαξε τότε ἕνα κανάλι πάνω ἀπὸ τρία χιλιόμετρα, πότισε, μιὰ περιοχὴ 10000 στρεμμάτων, φύτεψε καλαμπόκι καὶ ἄλλα τοπικὰ δημητριακά, δημιούργησε φάρμες μὲ κατσίκια, πρόβατα καὶ ἀγελάδες, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ συντηρηθεῖ ἡ κοινότητα ποὺ λιμοκτονοῦσε καὶ τὰ παιδιὰ τοῦ σχολείου, καὶ συγχρόνως ἵδρυσε οἰκοτροφεῖο, Δημοτικὸ καὶ Γυμνάσιο γιὰ ἀγόρια καὶ κορίτσια. Κατασκεύασε ἀκόμη καὶ φοῦρνο γιὰ τοῦβλα, προσπάθησε δηλαδὴ νὰ ἀναπτύξει τὶς ἐντόπιες δυνατότητες. Σήμερα ὑπάρχουν ἐκεῖ πάνω ἀπὸ 100 ἐνορίες καὶ 50000 πιστοί.
Ὁ π. Κοσμᾶς, ὡς Πόντιος, ἦταν πολὺ πεισματάρης, «ἀγύριστο κεφάλι», μὲ τὴν καλὴ βέβαια ἔννοια. Εἶχε πολὺ θάρρος. Κάποτε ποὺ ὁ τότε Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νικόλαος, ἔχοντας ἐσφαλμένες πληροφορίες, τὸν ἐπέπληξε, ὁ π. Κοσμᾶς τοῦ ἀπήντησε μὲ τόση παρρησία, ὥστε ὁ Πατριάρχης ἔκτοτε ἔγινε φίλος του. Ὁ π. Κοσμᾶς τὸ 1989 σκοτώθηκε καθ' ὁδὸν στὸν τόπο τῆς ἱεραποστολῆς σὲ αὐτοκινητιστικὸ δυστύχημα. Πρὶν ἀπὸ τὸ δυστύχημα αὐτό, ἀλλὰ καὶ μετά, ὑπῆρξαν κάποια σημάδια. Δύο ἡμέρες πρίν, σὲ σύναξη ἱερέων, εἶχε διερωτηθεῖ: «Ἂν μᾶς καλέσει τώρα ὁ Θεός, εἴμαστε ἕτοιμοι;». Τρεῖς ὧρες πρὶν συμβεῖ τὸ δυστύχημα, ἕνας ὁδηγὸς πάνω στὸ ἴδιο σημεῖο τοῦ δρόμου εἶδε ἕναν «εὐρωπαῖο κληρικὸ» νὰ ἀνεβαίνει στὸν οὐρανό. Τὸ ἀνακοίνωσε ἔντρομος στὸ πλησίον χωριὸ καὶ μετὰ τὸ ἀτύχημα τὸν ἀνεγνώρισε στὸ νεκρὸ σῶμα τοῦ ἱερομόναχου Κοσμᾶ. Τὸ λείψανό του παρέμεινε στὸ ψυγεῖο 3-4 ἡμέρες, μέχρι νὰ ἔρθει ὁ Μητροπολίτης Κεντρώας Ἀφρικῆς γιὰ τὴν κηδεία. Παρὰ ταῦτα, ὅπως μᾶς εἶπε ὁ π. Κύριλλος, κατὰ τὴν κηδεία -ὅπως τὰ σώματα τῶν ἁγιορειτῶν μετὰ θάνατον- τὸ σῶμα του δὲν εἶχε παγώσει καὶ ἀκόμη ἔτρεχε αἷμα! Ἐπειδὴ εἶχε μεγαλώσει στὴν Σταυρούπολη τῆς Θεσσαλονίκης, ἕνας δρόμος ἐκεῖ ἔχει ὀνομασθεῖ «ὁδὸς ἱεραποστόλου Κοσμᾶ». Τὸν διεδέχθη στὴν ἱεραποστολὴ ὁ τότε ἱερομόναχος τοῦ Μοναστηριοῦ μας π. Μελέτιος, νῦν ἐπίσκοπος Kolweze. Αὐτὰ γιὰ τὴν ἱεραποστολή.
Ἐρώτηση: Τὸ Ἅγιον Ὄρος παράγει φιλανθρωπικὸ ἔργο;
Ἀπάντηση: Ὅλα τὰ μοναστήρια ἐπιτελοῦν φιλανθρωπικὸ ἔργο. Βοηθοῦν κάποιες ἄπορες ἢ πολύτεκνες οἰκογένειες, ἀνθρώπους, συλλόγους καὶ προσπάθειες ποὺ ἀπαιτοῦν χρηματικὴ βοήθεια. Τὸ κυριότερο ὅμως φιλανθρωπικὸ ἔργο, σήμερα ποὺ ἐμεῖς ὡς Ἕλληνες σὲ γενικὲς γραμμὲς ἔχουμε τὰ πρὸς τὸ ζῆν καὶ δὲν πεινᾶμε, εἶναι ἡ φιλοξενία τῶν προσκυνητῶν. στὸ μοναστήρι μας π.χ. ἔχουμε κατὰ μέσον ὅρο καθημερινῶς ἑξήντα προσκυνητές, στοὺς ὁποίους προσφέρουμε δωρεὰν φαγητό, ὕπνο καὶ φροντίζουμε νὰ ἀναπαυτοῦν ψυχικὰ καὶ σωματικά. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι, ἂν εἴμαστε ὀγδόντα μοναχοί, καὶ εἴκοσι περίπου ἀπουσιάζουν στὰ διάφορα Μετόχια καὶ στὴν ἱεραποστολή, οἱ ὑπόλοιποι τρέφουμε καὶ φροντίζουμε καθημερινῶς ἄλλο ἕνα μοναστήρι! Τὸ Ἅγιον Ὄρος κάνει τὸ ἔργο του καὶ μὲ τὸ παραπάνω.
Ἐρώτηση: Μᾶς εἴπατε ὅτι γνωρίσατε καὶ μιλήσατε μὲ τὸν γέροντα Παΐσιο. Τί μπορεῖτε νὰ μᾶς πεῖτε γι' αὐτόν;
Ἀπάντηση: Γνωρίζω αὐτὰ ποὺ ἀναφέρονται στὰ βιβλία. Τὰ περισσότερα τὰ ἔζησα κι ἐγώ. Ἦταν ἕνας ἀσκητὴς ποὺ κλείστηκε σ' ἕνα κελὶ καὶ μὲ τὴν προσευχή, τὶς συμβουλές, τὸ παράδειγμα καὶ τὰ ἔργα του βοήθησε χιλιάδες ἀνθρώπους σὲ ὅλον τὸν κόσμο. Τὸν ἐπισκεπτόμουν δύο-τρεῖς φορὲς τὸ χρόνο καὶ μὲ συμβούλευε. Ἦταν διορατικὸς καὶ κάποτε παραξενεύτηκα, διότι μοῦ εἶπε κάποια πράγματα ποὺ μόνον ἐγὼ μποροῦσα νὰ γνωρίζω. Μᾶς στήριζε ὅλους μὲ πολλὴ στοργή, χρησιμοποιοῦσε παραβολές, ἁπλὲς εἰκόνες ἀπὸ τὴ φύση, ὅπως ὁ Χριστός, διέθετε χιοῦμορ, ἀλλὰ τὰ ἔλεγε καὶ τσεκουράτα.
Κάποτε ποὺ τὸν ἐπισκέφθηκα, μοῦ εἶπε μὲ εὔσχημο καὶ εὔθυμο τρόπο:
- Ξέρεις, π. Ἀρτέμιε, ἔχεις ἐγωισμό! Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἔχουμε ἐγωισμό, ἀλλὰ ἐσὺ ἔχεις λίγο παραπάνω ἀπὸ τὸ κανονικό. Ὅταν ἤσουν λαϊκός, εἶχες ἕνα τουπέ, ἔκανες τὸν ἔξυπνο. Μετὰ ἔγινες μοναχός. Λιγόστεψε κάπως ὁ ἐγωισμός σου, ἀλλὰ ἦταν πολὺς γιὰ μοναχό. Ὕστερα ἔγινες διάκος. Πάλι λιγόστεψε, ἀλλὰ ἦταν πολὺς γιὰ διάκο. Κατόπιν ἔγινες ἱερέας καὶ πνευματικός. Λιγόστεψε πάλι, ἀλλὰ καὶ πάλι εἶναι πολὺς γιὰ ἱερέα. Εἶσαι πάντα παραπάνω ἀπὸ τὸ κανονικό! Αὐτό μοῦ θυμίζει ἕνα ζευγάρι ποὺ μάλωνε. Λέει ὁ ἄντρας: «Εἶσαι ἐγωίστρια». Ἀπαντᾶ ἡ γυναίκα: «Καὶ σὺ εἶσαι ἐγωιστής». Ἀπαντᾶ κι ἐκεῖνος: «Ἐγὼ εἶμαι ἐγωιστὴς λίγο παραπάνω ἀπὸ τὸ κανονικό, ὅσο χρειάζεται γιὰ νὰ εἶμαι ἄντρας!», θέλω νὰ πῶ ὅτι μὲ ἕνα ἀστεῖο, σοῦ ἔλεγε αὐτὸ ποὺ σὲ ἀφοροῦσε.
Ὅταν εἶχα πρωτοπάει στὸ Ὄρος, μὲ ὅλη τὴν ἐπαναστατικότητά μου, μὲ παπούτσια ἐλβιέλα, μὲ μπλουτζίν, μὲ ροκιά, μαλλιά, γένια καὶ ὅλα τὰ σχετικά, εἶπα στὸν γέρο-Παΐσιο: «Στὸ Πανεπιστήμιο εἴμαστε κάποιοι χριστιανοὶ ποὺ ὁμολογοῦμε τὴν πίστη μας. Ὅμως κάποιοι ἄθεοι μᾶς ἀπαντοῦν: "Τί μιλᾶτε γιὰ Χριστιανισμὸ καὶ ἀγάπη; Δὲν βλέπετε τοὺς δεσποτάδες σας ποὺ τρώγονται γιὰ τοὺς θρόνους;". Αὐτὸ γιὰ μᾶς ποὺ θέλουμε νὰ τοὺς ποῦμε κάτι, μᾶς σκανδαλίζει, μᾶς ἀποκαρδιώνει!». Τότε μὲ κοίταξε μὲ πλάγιο βλέμμα ὁ γέροντας καὶ μοῦ εἶπε: «Ὁ καλὸς ὁ χριστιανὸς ποτὲ δὲν σκανδαλίζεται. Ὁ καλὸς ὁ χριστιανὸς εἶναι σὰν τὴν μέλισσα ποὺ παίρνει ἀπὸ τὰ λουλούδια τὴ γύρη. Αὐτὸς ποὺ σκανδαλίζεται εἶναι σὰν τὴν μύγα ποὺ πηγαίνει μόνο σὲ ἀκαθαρσίες!».
Ἀπὸ τότε διάλεξα ἕνα φερμουὰρ γιὰ νὰ κλείσω τὸ στόμα μου καὶ νὰ μὴν κάνω δηλώσεις καὶ κατακρίσεις. Εἶπα στὸν ἑαυτό μου: «Κάνε τὴν ἐπανάσταση στὸν ἑαυτό σου!». Αὐτὰ παρεμπιπτόντως, γιὰ τὰ γνωστὰ θέματα ποὺ μᾶς ἀπασχολοῦν.
Ἐρώτηση: Τελευταία γίνεται πολὺς θόρυβος καὶ πολλοὶ ἔχουν σκανδαλιστεῖ μὲ τὴν περίπτωση τῆς Μονῆς Βατοπεδίου. Τί μπορεῖτε νὰ μᾶς πεῖτε γι' αὐτό;
Ἀπάντηση: Σίγουρα ὑπάρχουν κάποια γεγονότα ποὺ σκανδαλίζουν καὶ ἡ Ἱερὰ Κοινότητα ἔκανε σχετικὴ ἐπίσημη δήλωση, μέσα στὴν ὁποία ἀναφέρονται τρία βασικὰ πράγματα: Ἀρχικὰ ζητᾶμε συγγνώμη γενικά, ἂν σκανδαλίσαμε καὶ ἂν σκανδαλίζουμε τὸν πιστὸ κόσμο μὲ τὰ λάθη, τὶς παρατυπίες καὶ τὴν ἐν γένει συμπεριφορά μας. Κατόπιν ἡ ἀνακοίνωση προσθέτει ὅτι ἂν τυχὸν ἔγιναν κάποιες παρανομίες, πρέπει νὰ ἀναλάβει ἡ δικαιοσύνη, καὶ ὅσοι ἔχουν παρανομήσει, νὰ δώσουν λόγο τῶν πράξεών τους. Τέλος ἡ ἀνακοίνωση τονίζει ὅτι ὅλη αὐτὴ ἡ μέσω τηλεοράσεως λασπολογία κατὰ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, τοῦ μοναχισμοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας γιὰ λόγους ἀκροαματικότητας καὶ δυσφημίσεως τῆς πίστεως, εἶναι ἀδικαιολόγητη καὶ ἄδικη.
Θὰ φέρω ἕνα παράδειγμα: Εἶναι παράδοξο νὰ λέγει κάποιος ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχει βοηθήσει τὸν κόσμο πουθενά. Δὲν ἔγινε καθόλου λόγος π. χ. ὅτι τὸ 1933 ἐδόθησαν ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὄρος γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τῶν προσφύγων χιλιάδες στρέμματα μὲ ἐλάχιστο μίσθωμα, ποὺ ἦταν περίπου δύο ἑκατομμύρια δραχμές, δηλαδὴ 50-100 χιλιάδες δρχ. τὸ χρόνο γιὰ κάθε μοναστήρι. Αὐτὸ ἔχει τελείως καὶ σκοπίμως ἀποσιωπηθεῖ. Ἄρα ὑπάρχει προφανῶς συγκεκριμένη ἀντιεκκλησιαστικὴ προπαγάνδα μὲ σκοπὸ νὰ σκανδαλισθεῖ ὁ κόσμος καὶ νὰ σπάσει ὁ δεσμός του μὲ τὴν ἁγιορείτικη πραγματικότητα.
Ἔχω καὶ στοιχεῖα πρὸς τοῦτο. Τὸ πρόβλημα τὸ γνώριζα 4-5 μῆνες πρὶν ξεσπάσει τὸ σκάνδαλο, διότι ἐξομολογῶ στὴν Οὐρανούπολη καὶ κάποιοι μοῦ παραπονέθηκαν. Τοὺς εἶπα τότε νὰ φτιάξουν ἐπιτροπὴ καὶ νὰ πᾶνε στὸ δικό μας μοναστήρι, στὴν Ἱερὰ Μονὴ Βατοπεδίου καὶ στὴν Ἱερὰ Κοινότητα, γιὰ νὰ διατυπώσουν διὰ ζώσης τὰ παράπονά τους. Διερωτῶμαι λοιπὸν μὲ τὴν δική μου ἁπλὴ λογική: Ἂν ἡ ἑλληνικὴ κυβέρνηση ἤθελε καλῇ τῇ πίστει νὰ κάνει ἀνταλλαγές, γιατί δίνει στὸ Μοναστήρι τοποθεσίες κοντὰ σὲ κατοικημένες περιοχές, καὶ ὄχι σὲ ἐρημικές; Αὐτὸ σημαίνει ὅτι κάποιοι θέλουν νὰ φέρουν τοὺς μοναχοὺς σὲ σύγκρουση μὲ τοὺς κατοίκους καὶ νὰ ἐπωφεληθοῦν τῆς καταστάσεως. Παραπονοῦνται οἱ Οὐρανοπολίτες, καὶ μὲ τὸ δίκιο τους, λέγοντας: «Τώρα θὰ μᾶς πάρουν τὰ κτήματά μας καὶ οἱ πλατεῖες καὶ οἱ δρόμοι μας δὲν ἀνήκουν στὸν Δῆμο, ἀλλὰ στὸ Ἅγιον Ὄρος!» Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἦταν προσχεδιασμένη ἡ ρήξη τῶν κατοίκων μὲ τὸ Ἅγιον Ὄρος. Ἀκόμη καὶ ἡ Μονὴ Βατοπεδίου λέγει ὅτι ὑπάρχει πλεκτάνη. Ἴσως δὲν ἔχουμε μάθει ἀκόμη τὴν ἀλήθεια, ἴσως καὶ τὸ Μοναστήρι καὶ ὁ Καθηγούμενός του νὰ σηκώνουν τώρα τὸν σταυρό τους καὶ ἡ ἀλήθεια νὰ μαθευτεῖ ἀργότερα.
Πέραν αὐτῶν ὅμως ἐσεῖς πρέπει νὰ κοσκινίζετε αὐτὰ ποὺ βλέπετε καὶ νὰ μὴν τὰ δέχεσθε ὅπως σᾶς τὰ σερβίρουν, γιατί σήμερα ὅλα τείνουν πρὸς τὸν ἔλεγχο τῆς ἀνθρώπινης βουλήσεως. Ρωτᾶνε δημοσιογράφοι τοὺς ἰσχυρούς, τοὺς παγκόσμιους τραπεζίτες ποὺ ἔχουν τὴν δύναμη (τοὺς ξέρετε, δὲν χρειάζεται περισσότερα): «Καλά, ἔχετε τόσα λεφτά, τόσο χρυσάφι, τί ἄλλο θέλετε στὴ ζωή;». Ἀπαντοῦν: «Νὰ κυριαρχήσουμε στοὺς ἀνθρώπους, νὰ τοὺς κάνουμε σκλάβους μας!». Ὁ Χριστὸς ὅμως λέγει: «Ὅστις θέλει», ποὺ σημαίνει ὅτι ἐπιθυμεῖ νὰ ὑπάρχει ἐλεύθερη βούληση, ἐλευθερία, νὰ μὴν ὑπάρχει καταναγκασμός, διότι μέσα στὴν ἀληθινὴ ἐλευθερία γεννιέται ἡ ἀγάπη. Ἀγάπη χωρὶς ἐλευθερία δὲν ὑπάρχει. Στὸ βαθμὸ λοιπὸν ποὺ ἐπηρεαζόμαστε ἀπὸ τὴν τηλεόραση, δείχνουμε πόσο εὐάλωτοι εἴμαστε. Τὸ πρόβλημα ἑπομένως εἶναι σὲ ἐμᾶς. Σὲ αὐτὴν τὴν περίπτωση ὁ καθένας μας κοσκινίζεται. Κοσκινίζεται ἡ ἐμπιστοσύνη του στὸν Θεὸ καὶ ἡ ἀγάπη του στὸν πλησίον. Ἂν εἶσαι ὀλιγόπιστος, χάνεις τὴν λίγη πίστη σου. Ἂν ἡ πίστη σου εἶναι ἰσχυρή, δὲν ἐπηρεάζεσαι ἀπὸ τὰ γεγονότα.
Γιορτάζουμε σήμερα 19 Μαρτίου, ημέρα μνήμης των Αγίων Χρυσάνθου και Δαρείας.
