Στὸ 25ο κεφάλαιο τοῦ Ματθαίου ὑπάρχει παρομοίωση τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν μὲ δέκα παρθένους, οἱ ὁποῖες πῆραν τὶς λαμπάδες τους καὶ βγῆκαν νὰ συναντήσουν τὸν Νυμφίο. Διαβάζω σὲ ἑρμηνεῖες, ἀκόμη καὶ τῆς βυζαντινῆς περιόδου, νὰ λέγεται πὼς ἡ παραβολὴ σημαίνει τὰ ἑξῆς, ὡς ἐὰν ὁ Εὐαγγελιστὴς καὶ μᾶλλον ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς ματαίως ἢ καὶ κακῶς δὲν εἶπε κατ’ εὐθείαν ὅσα οἱ ἑρμηνευτὲς συνάγουν. Ὁ τρόπος αὐτὸς τῆς ἀνάγνωσης εἶναι τελείως παραπλανητικός, καὶ δυστυχῶς τὸν ἀκολουθοῦν ἀκόμη καὶ οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἐπιμένει δὲ μέχρι σήμερα.
Ἐφόσον μιὰ σημασία παραδίδεται μέσα ἀπὸ παραβολή, ἀναλύοντας καὶ ἀνασυνθέτοντας ἐπιβάλλεται πρὶν ἀπὸ ὅλα καὶ μαζὶ μὲ ὅλα νὰ συνυπολογίζουμε τὴν δύναμη τῆς ἴδιας τῆς λογοτεχνικῆς μορφῆς, τὴν δική της συμμετοχὴ στὸ νόημα, ποιά ἐπίδραση ἔχει στὴν σκέψη μας ἡ παραβολικότητα ὡς τέτοια, νὰ προσπαθοῦμε νὰ ἀντιληφθοῦμε γιατί δὲν εἰπώθηκαν κατ’ εὐθείαν ὅσα ἐμεῖς ἐξηγοῦμε ὅτι τάχα ‘θέλει νὰ πεῖ’ ἡ παραβολή, δηλαδή, τί προσθέτει στὰ λεγόμενα καὶ μὲ ποιοὺς τρόπους τὰ ἐπηρεάζει καὶ ἐν γένει σχετίζεται μαζί τους τὸ ἴδιο τὸ γεγονὸς ὅτι διατυπώθηκαν ὑπὸ τὴν μορφὴ τῆς παραβολῆς καὶ ὄχι ἀμέσως.
Ἂν ὁ τρόπος τῆς ἔκφρασης, ἐν προκειμένῳ ἡ παραβολικότητα, συμμετέχει στὸ νόημα, εἶναι φανερὸ ὅτι ἁπλῶς ἔχουμε ἀποκλείσει τὸν ἑαυτό μας ἀπὸ μιὰ πλήρη κατανόηση τῶν λεγομένων, δηλαδὴ ὣς ἕνα βαθμὸ τουλάχιστον, εἴμαστε ἐξ ὁρισμοῦ ὑποχρεωμένοι νὰ σφάλουμε, ἐφ ὅσον παραβλέπουμε τὴν μορφὴ τοῦ κειμένου.
Τὸ πρῶτο ποὺ εἰσφέρει στὴν σκέψη μας ἡ παραβολὴ τῶν δέκα παρθένων, εἶναι αὐτὸ ἀκριβῶς, δέκα παρθένους.
Ὡς πρὸς τὸν ἀριθμὸ ἂς προσέξουμε ὅτι ὑποβάλλει τὸ ὁλόκληρο καὶ τέλειο πλῆθος. Ἂν ἦταν, ἂς ποῦμε, δύο, τότε ἡ παραβολὴ θὰ βυθιζόταν στὴν σημασία τῆς ἠθικῆς ἐπιλογῆς καὶ κατ’ ἀρχὴν μιᾶς ἀντιπαλότητας ἢ συζυγίας (δὲν θὰ μπορούσαμε νὰ γνωρίζουμε τί ἐκ τῶν δύο προτοῦ συνεχίσουμε τὴν ἀνάγνωση), ἐνῶ ἡ δεκάδα ἔχει ἀμέσως μεταθέσει τὴν προσοχὴ στὴν παρουσία τοῦ πλήθους ἀντὶ συγκεκριμμένων προσώπων, μεταξύ τους σχέσεων, κλπ., καὶ μέσα ἀπὸ τὴν παρουσία αὐτή, ἐφόσον ὑπερβολικὰ ἀφηρημένη, στὴν ἰδιότητα τῶν μελῶν τοῦ πλήθους, δηλαδὴ στὴν παρθενία καθεαυτήν.
Τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ κόρες ἦσαν παρθένοι προέχει ἔτσι στὴν σκέψη μας καὶ ἐπιβάλλεται, ὅπως δὲν θὰ συνέβαινε ἂν δὲν ὑπῆρχε τὸ ἀπρόσωπο ‘φόντο’ τῆς δεκάδας. Ἂς ἀναλογισθοῦμε γιὰ παράδειγμα τὴν Παρθένο Μαρία ἢ ἀκόμη πιὸ χαρακτηριστικὰ τὴν Παναγία, ὅπου καὶ μόνο τὸ γεγονὸς τῆς ἑνικότητας ἔχει μεταθέσει τὴν προσοχὴ στὸ πρόσωπό της μᾶλλον παρὰ στὴν ἰδιότητα τῆς ἁγιότητας, μολονότι ἡ ἰδιότητα εἶναι ἀκριβῶς ὅ,τι περιγράφεται στὸ ὄνομά της, ποὺ δὲν εἶναι κὰν κύριο ὄνομα ἀλλὰ ἐπίθετο! Κι ὅμως, ἀκούγοντας τὸ ἐπίθετο Παναγία ἀκοῦμε προσωπικό της ὄνομα πιὸ ἔγκυρο ἀπὸ ἐκεῖνο τῆς Μαρίας, δὲν σκεφτόμαστε τὴν ἁγιότητά της κυρίως, ἀλλὰ τὴν ἴδια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά