Ἀνάστα, ὁ Θεός

 

Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι.

Τὸν αὐτὸν ψάλλομεν καὶ ἐν ἑνὶ ἑκάστῳ τῶν ἑπομένων Στίχων τοῦ Ψαλμοῦ πα', λεγομένων παρὰ τοῦ Ἀναγνώστου χῦμα.

Ὁ Θεὸς ἔστη ἐν συναγωγῇ Θεῶν, ἐν μέσῳ δὲ θεοὺς διακρινεῖ.

Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι.

Ἕως πότε κρίνετε ἀδικίαν, καὶ πρόσωπα ἁμαρτωλῶν λαμβάνετε;

Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γήν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι.

Κρίνατε ὀρφανῷ καὶ πτωχῷ, ταπεινὸν καὶ πένητα δικαιώσατε.

Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι.

Ἐξέλεσθε πένητα καὶ πτωχόν, ἐκ χειρὸς ἁμαρτωλοῦ ῥύσασθε αὐτόν.

Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι.

Οὐκ ἔγνωσαν, οὐδὲ συνῆκαν, ἐν σκότει διαπορεύονται, σαλευθήτωσαν πάντα τὰ θεμέλια τῆς γῆς.

Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι.

Ἐγὼ εἶπα· Θεοί ἐστε, καὶ υἱοὶ Ὑψίστου πάντες· ὑμεῖς δὲ ὡς ἄνθρωποι ἀποθνῄσκετε, καὶ ὡς εἷς τῶν ἀρχόντων πίπτετε.

Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι.

 

Οι επτά φράσεις του Χριστού στο Σταυρό

 Θέλετε να µάθετε τη σηµασία εκείνων των επτά φράσεων τις οποίες είπε ο Κύριος πάνω στον σταυρό. Δεν είναι σαφείς;

Πρώτη φράση: «Πάτερ, άφες αυτοίς· ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. 23,34). Με αυτά τα λόγια ο Χριστός έδειξε το έλεός του απέναντι στους εκτελεστές Του, των οποίων η µοχθηρία δεν υποχώρησε ούτε όταν υπέφερε στον σταυρό. Το δεύτερο είναι ότι βροντοφώναξε από την κορυφή του βράχου του Γολγοθά µία αποδεδειγµένη αλλά ποτέ καλά συνειδητοποιηµένη αλήθεια, δηλαδή ότι αυτοί που πράττουν το κακό ποτέ δεν ξέρουν τι κάνουν. Σκοτώνοντας τον Δίκαιο στην πραγµατικότητα σκοτώνουν τον εαυτό τους και ταυτόχρονα δοξάζουν τον Δίκαιο. Καταπατώντας τον νόµο του Θεού δεν βλέπουν τη µυλόπετρα, η οποία αόρατα κατεβαίνει προς αυτούς για να τους συνθλίψει. Εµπαίζοντας τον Θεό δεν βλέπουν τα πρόσωπά τους να µεταµορφώνονται σε θηριώδη ρύγχη. Διαποτισµένοι από το κακό ποτέ δεν ξέρουν τι κάνουν.

Δεύτερη φράση: «Αµην λέγω σοι, σήµερον µετ’ εµού έση εν τω παραδείσω» (Λουκ. 23,43). Αυτός ο λόγος απευθύνεται στον µετανιωµένο ληστή στον σταυρό. Πολύ παρήγορος λόγος για τους αµαρτωλούς, οι οποίοι τουλάχιστον την τελευταία στιγµή µετανοούν. Το έλεος του Θεού είναι απερίγραπτα µεγάλο. Ο Κύριος εκπληρώνει την αποστολή Του ακόµα και στον σταυρό. Έως την τελευταία του πνοή ο Κύριος σώζει εκείνους που δείχνουν και την παραµικρή επιθυµία να σωθούν.

Τρίτη φράση: «Γύναι, ίδε ο υιός σου» (Ιωαν. 19,26). Έτσι είπε ο Κύριος στην Αγία Μητέρα Του που στεκόταν κάτω από τον σταυρό µέ την ψυχή σταυρωµένη. Και στον απόστολο Ιωάννη λέγει: «Ιδού η µήτηρ σου» (Ιωαν. 19,27). Αυτός ο λόγος δείχνει τη φροντίδα, που ο καθένας χρωστά στους γονείς του. Για δες, Εκείνος που έδωσε εντολή στους ανθρώπους: «Τίµα τον πατέρα σου και την µητέρα σου» (Εξ. 20,12) εκπληρώνει την εντολή Του την ύστατη στιγµή.

Τέταρτη φράση: «Θεέ µου, Θεέ µου, ινατί µέ εγκατέλιπες;» (Ματθ. 27,46). Αυτές οι λέξεις δείχνουν, τόσο την αδύναµη ανθρώπινη φύση, όσο και την προορατικότητα του Κυρίου. Ο άνθρωπος πάσχει, αλλά κάτω από τον ανθρώπινο πόνο υπάρχει ένα µυστήριο. Δες, µόνον αυτές οι λέξεις µπορούσαν να διαλύσουν την αίρεση, η οποία αργότερα τράνταζε την εκκλησία και η οποία λανθασµένα κήρυττε ότι η Θεία φύση υπέφερε στον σταυρό. Όµως, εν τω µεταξύ, ο αιώνιος Υιός του Θεού γι’ αυτό και ενσαρκώθηκε ως άνθρωπος, για να είναι ως άνθρωπος στο σώµα και την ψυχή, για να µπορέσει όταν έλθει η στιγµή να πάσχει για τους ανθρώπους και να πεθάνει για τους ανθρώπους. Γιατί αν η Θεία φύση του Χριστού έπασχε στον σταυρό, θα σήµαινε ότι η Θεία φύση του Χριστού θα πέθαινε. Και αυτό ούτε καν επιτρέπεται να διανοηθούµε. Εντρυφήστε όσο πιο πολύ µπορείτε σ’ αυτές τις µεγάλες και φοβερές λέξεις: «Θεέ µου, Θεέ µου, ινατί µέ εγκατέλιπες;».

Η πέµπτη φράση: «Διψώ» (Ιωαν 19,28). Το αίµα Του έρρεε. Γι’ αυτό και διψούσε. Ο ήλιος ήταν κατά τη δύση του, ήδη Του χτυπούσε το πρόσωπο και µαζί µέ τα άλλα βασανιστήρια καιγόταν πολύ. Φυσικό ήταν να διψά. Αλλά, Κύριε, διψούσες όντως για νερό ή για αγάπη; Μήπως διψούσες ως άνθρωπος ή ως Θεός, ή και το ένα και το άλλο; Ιδού ο Ρωµαίος λεγεωνάριος σου πρόσφερε ένα σπόγγο βρεγµένο στο ξύδι. Μια σταγόνα ελέους, την οποία δεν αισθάνθηκες από τους ανθρώπους για τρεις ολόκληρες ώρες κρεµασµένος στον σταυρό! Αυτός ο Ρωµαίος στρατιώτης απαλύνει κάπως την αµαρτία του Πιλάτου -την αµαρτία της Ρωµαϊκής αυτοκρατορίας- απέναντί σου, έστω και µέ ξύδι. Γι’ αυτό θα αφανίσεις τη Ρωµαϊκή αυτοκρατορία, αλλά στη θέση της θα οικοδοµήσεις νέα.

Η έκτη φράση: «Πάτερ, εις χείρας σου παρατίθεµαι το πνεύµά µου» (Λουκ. 23,46). Που σηµαίνει ότι ο Υιός παραδίδει το πνεύµα Του στα χέρια του Πατρός Του. Για να γίνει γνωστό, ότι από τον Πατέρα ήρθε και όχι αυτεξουσίως, όπως Τον κατηγορούσαν οι Εβραίοι. Αλλά ακόµα οι λέξεις αυτές ελέχθησαν για να τις ακούσουν οι βουδιστές, οι πυθαγόρειοι, οι αποκρυφιστές, και όλοι εκείνοι οι φιλόσοφοι, οι οποίοι φλυαρούσαν περί µετοίκισης της ψυχής των νεκρών ανθρώπων σε άλλους ανθρώπους, ή ζώα, ή φυτά, ή αστέρια, ή µεταλλικά στοιχεία. Πετάξετε όλες αυτές τις φαντασίες και δείτε που κατευθύνεται το πνεύµα του νεκρού Δικαίου: «Πάτερ, εις χείράς σου παρατίθεµαι το πνεύµά µου»!

Η έβδοµη φράση: «Τετέλεσται» (Ιωαν.19,30). Αυτό δεν σηµαίνει ότι τελειώνει η ζωή. Όχι! Αλλά ότι τελειώνει η αποστολή η επικεντρωµένη στη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Τελείωσε, και επισφραγίσθηκε µέ το αίµα και τον επίγειο θάνατο, το θείο έργο του µοναδικού αληθινού Μεσσία των ανθρώπων. Τελείωσαν τα βασανιστήρια, αλλά η ζωή µόλις αρχίζει. Τελείωσε η τραγωδία αλλά όχι και το δράµα. Στη σειρά έπεται, το µεγαλειώδες αξίωµα: νίκη πάνω στον θάνατο, ανάσταση, δόξα.

(Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Δρόμος χωρίς Θεό δεν αντέχεται…», Ιεραποστολικές επιστολές Α΄, εκδ, Εν πλω,  σ. 72-75)

Μεγάλη Παρασκευή

 

---

 

Συναξάριον
Τη αγία και Μεγάλη Παρασκευή, τα άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν, τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην, και προ πάντων, τον σταυρόν, και τον θάνατον, α δι’ ημάς εκών κατεδέξατο, έτι δε και την του ευγνώμονος Ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ, σωτήριον εν τω Σταυρώ ομολογίαν.

Στίχοι εις την Σταύρωσιν
Ζων ει Θεός συ, και νεκρωθείς εν ξύλω,
Ω νεκρέ γυμνέ, και Θεού ζώντος Λόγε.

Έτεροι εις τον ευγνώμονα Ληστήν
Κεκλεισμένας ήνοιξε της Εδέμ πύλας,
Βαλών ο Ληστής κλείδα το, Μνήσθητί μου.

Διηγήθηκε ο αββάς Ιωάννης το εξής:
»Κάποτε καθόμουν μαζί με τον αββά Ποιμένα και είδα να πέφτει σε έκσταση. Κι επειδή του είχα πολύ θάρρος, του έβαλα αμέσως μετάνοια παρακαλώντας τον να μου πει που ήταν και που βρέθηκε. »
Κι εκείνος αναγκάστηκε και μου είπε:
»Ο λογισμός μου κι ο νους μου ήταν εκεί στον Σταυρό του Σωτήρος Χριστού, όπου έστεκε εκεί δίπλα η Παναγία η Κυρία Θεοτόκος Μαρία κι έκλαιγε κι εγώ ήθελα πάντοτε όπως Αυτή έτσι να κλαίω.»

Άγιος Σωφρόνιος του Εσσεξ ο Αγιορείτης

Εκείνο που θα μας οδηγήσει στον κήπο της Γεθσημανή, όπου ο Χριστός προσευχόταν για ολόκληρο τον κόσμο, είναι το να αγαπάμε τον πλησίον μας όπως τον εαυτό μας, να ζούμε σύμφωνα με τις εντολές του Χριστού.

Όταν κατηγορείται κανείς από τους ανθρώπους, να το αντιμετωπίζει με σιωπή, διότι, όπως λέγει ο Ιωάννης της Κλίµακος, η σιωπή του Χριστού κατήσχυνε τον Πιλάτο.

– Ο πόλεμος που δεχόμαστε είναι πολύ μεγάλος. Όλοι είναι εναντίον µας: η επιστήμη και η πολιτική. Δεν είμαι απαισιόδοξος, αλλά νομίζω ότι ζούμε στους τελευταίους καιρούς. Η δική µας στάση πρέπει να είναι μαρτυρική: «Ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη, και ως αμνός άµωµος εναντίον του κείροντος αυτόν άφωνος, ούτως ουκ ανοίγει το στόμα αυτού» (Ησ. νγ’ 7). Όταν εξασκήσουμε βία στην βία, δεν κάνουμε τίποτε. Η μαρτυρική (σιωπηλή) στάση θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια νίκης.

Ο άνθρωπος αρχίζει από την αίσθηση της αµαρτωλότητος και το πένθος, και φθάνει στην σύγκρουση με τον κόσμο: «Μακάριοι οι δεδιωγµένοι… » (Ματθ. ε10). Αυτό είναι φυσικό. Τότε ο άνθρωπος θεολογεί. Η αυτάρκεια σταματά κάθε πνευματική πρόοδο.
– Όταν ο άνθρωπος περιφρονείται, τότε είναι ελεύθερος. Αυτό συμβαίνει και στο Μοναστήρι. Όταν τον περιφρονούν μπορεί να ζει ησυχαστικά. Όταν κάποιος θεωρείται σπουδαίος, τότε κρίνεται αυστηρά από τους άλλους μοναχούς, αλλά και ο ίδιος προσέχει να µή χαθεί η καλή ιδέα που έχουν οι άλλοι γι’ αυτόν. Έτσι δεν είναι ελεύθερος. 
Οι Χριστιανοί θα είναι πάντοτε παρεξηγημένοι από τους γύρω τους ανθρώπους.

Πολλές φορές αισθάνθηκα τον εαυτό μου σταυρωμένο πάνω σε αόρατο σταυρό…. Σε οποιαδήποτε κατεύθυνση κι αν πήγαινα, υπήρχε κάποιος που θα φώναζε από τον πόνο. Αυτό μου αποκάλυψε τα παθήματα των σύγχρονων ανθρώπων, των συντετριμμένων από την αγριότητα του περιβόητου πολιτισμού μας. Η κολοσσιαία κρατική μηχανή, παρόλο που δημιουργήθηκε από τους ανθρώπους, έχει εντούτοις χαρακτήρα απρόσωπης, για να μην πω απάνθρωπης συσκευής, η οποία με αδιαφορία καταπιέζει εκατομμύρια ανθρωπίνων υπάρξεων. Ανίσχυρος να αλλάξω τα κατ’ ουσίαν ανυπόφορα και όμως νόμιμα εγκλήματα της κοινωνικής ζωής των λαών, κατά την έξω από κάθε ορατή εικόνα προσευχή μου αισθάνθηκα την παρουσία του εσταυρωμένου Χριστού. Ζούσα πνευματικά το Πάθος Του τόσο καθαρά, ώστε η φυσική όραση του ‘’υψουμενου εκ της γης’’ (Ιωαν. 12, 32) δεν θα ενίσχυε καθόλου τη συμμετοχή μου στον πόνο Του…..

Ζούμε και πάλι στην ατμόσφαιρα των πρώτων αιώνων της χριστιανικής εποχής: «Ημίν εχαρίσθη το υπέρ Χριστού, ου μόνον το εις αυτόν πιστεύειν, αλλά και το υπέρ αυτού πάσχειν» (Φιλιπ. Α΄ 29). Αρκετές φορές χάρηκα με τη σκέψη ότι η ζωή μου κατά το μεγαλύτερο μέρος της συνέπεσε με διωγμούς κατά του Χριστιανισμού. Αυτό μου επιτρέπει να αισθανθώ καθαρότερα τον εαυτό μου ως χριστιανό, να συνειδητοποιήσω την ασύγκριτη τιμή κατά τους χρόνους μας να ακολουθώ τον Μονογενή Υιό του Πατρός στην πορεία Του προς τον Γολγοθά.
Παντού διωγμοί, αλλά σε ποικίλες μορφές. Εν τούτοις κανέναν από αυτούς δεν μπορεί κάποιος να υπομείνη εύκολα. Είθε ο Θεός της αγάπης να λυτρώσει κάθε ψυχή από τη συμφορά να γίνει διώκτης έστω και «ενός των μικρών τούτων».
Στο «υπέρ Αυτού πάσχειν» περικλείεται ιδιαίτερη ευλογία ή ακόμη και εκλογή. Ο πάσχων δια της πορείας αυτής των εξωτερικών περιστάσεων βρίσκεται σε αδιάκοπη σχέση μετά τον Ιησού Χριστό, εισάγεται στη σφαίρα της Θείας αγάπης, γίνεται θεοφόρος.
Πεθαίνοντας μαζί με Αυτόν και εν Αυτώ, ήδη από εδώ προγευόμαστε την ανάσταση.
Ο Κύριος έπαθε για όλους εμάς. Τα παθήματά Του καλύπτουν όλες τις ασθένειες της ζωής μας μετά την πτώση του Αδάμ. Για να γνωρίσουμε όπως πρέπει τον Χριστό, είναι απαραίτητο να συμμετάσχουμε κι εμείς στα παθήματά Του και να βιώσουμε, αν είναι δυνατόν, το παν, όπως και Αυτός ο Ίδιος. Έτσι και μόνο έτσι γνωρίζεται ο Χριστός – Αλήθεια, δηλαδή υπαρξιακά, όχι αφηρημένα, όχι με ψυχολογική η θεωρητική πίστη που στερείται βιωματικής πείρας.
Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ, Περί Προσευχής,Δ’ για την εμπονη προσευχή ,έκδ. Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας.

 

Ομιλία
για την εκπλήρωση της μεγάλης προφητείας
Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

«ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη» (Ησαΐας 53: 7).

Ο διακριτικός προφήτης Ησαΐας προέβλεψε πολλούς αιώνες νωρίτερα, την φρικτή θυσία του Κυρίου στον Γολγοθά. Τηλαυγως προείδε τον Κύριο Ιησού Χριστό να οδηγείται ώς πρόβατον επί σφαγήν.

Ένα πρόβατο επιτρέπει σε άλλους να το οδηγήσουν στη σφαγή, όπως οδηγείται και στο λιβάδι: ανυπεράσπιστο, χωρίς φόβο και χωρίς κακία. Έτσι και ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός οδηγήθηκε στη σφαγή χωρίς άμυνα, χωρίς φόβο και χωρίς κακία. Ούτε είπε: «Άνθρωποι, μην το κάνετε αυτό!» Ούτε ρώτησε: «Γιατί το κάνετε αυτό σ’ Εμένα;» Ούτε καταδίκασε κανέναν. Ούτε διαμαρτυρήθηκε. Ούτε εξαγριώθηκε. Ούτε σκέφτηκε πονηρά για τους κριτές Του. Όταν το αίμα Του ανάβλυζε από το ακάνθινο στεφάνι , ήταν σιωπηλός. Όταν το πρόσωπό Του λερώθηκε από τους εμπτυσμούς, ήταν σιωπηλός. Όταν ο Σταυρός Του έγινε βαρύς στην πορεία, υπέμεινε. Όταν ο πόνος Του έγινε αφόρητος στον Σταυρό, δεν διαμαρτυρήθηκε προς τους ανθρώπους αλλά απευθύνθηκε στον Πατέρα Του. Όταν έπνεε την τελευταία του πνοή, έστρεψε το βλέμμα Του και τον αναστεναγμό του προς τον ουρανό και όχι προς τη γη. Γιατί πηγή της δύναμής Του είναι ο παράδεισος και όχι η γη. Πηγή της παρηγοριάς του είναι ο Θεός και όχι οι άνθρωποι. Η αληθινή πατρίδα Του είναι η Βασιλεία των Ουράνων και όχι τα επίγεια βασίλεια.

«Ιδε, ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου» ( Ιωάννης 1:29). Αυτή ήταν η πρώτη κραυγή του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή όταν είδε τον Κύριο. Και, ιδού, τώρα στον Γολγοθά, εκπληρώνεται αυτή η προφητεία. Ιδού, ο αίρων το βαρος των αμαρτιών ολόκληρου του κόσμου, ο αμνός του Θεού ήταν σφαγμένος και άψυχος.

Ω αδελφοί μου, η πολυτίμητη αυτή θυσία προσφέρθηκε και για τις δικές μας αμαρτίες. Το αίμα αυτού του αναμάρτητου και πράου Αμνού προορίστηκε για όλους τους χρόνους και όλες τις γενιές, από τον πρώτο έως τον τελευταίο άνθρωπο στη γη.
Ο Χριστός ένιωσε τον πόνο στον Σταυρό για τις αμαρτίες μας, ακόμη και της σημερινής εποχής. Επίσης έκλαψε στον Κήπο της Γεθσημανή για την κακία μας, τις αδυναμίες μας και την αμαρτωλότητά μας. Προόριζε το αίμα Του για εμάς. Αδελφοί μου, ας μην περιφρονουμε αυτήν την απροσμέτρητα ακριβή τιμή με την οποία έχουμε εξαγοραστεί. Χάριν αυτής της θυσίας του Χριστού, πράγματι, έχουμε αξία ως άνθρωποι! Χωρίς αυτή τη θυσία, ή εαν απορρίψουμε αυτή τη θυσία, η αξία μας, από μόνη της, δεν είναι τίποτα. Είναι σαν τον καπνό χωρίς φλόγα ή σαν σύννεφο χωρίς φως.

Ω Κύριε, ασύγκριτε κατά το μέγα έλεος Σου, ελέησον και ημάς! Αμήν.

Ότι Σοι πρέπει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις εις τους αιώνας των αιώνων! Αμήν.
Πηγή: Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Ο Πρόλογος της Οχρίδας»

 

Ο ληστής στον σταυρό ένα «ευλόγησον» είπε και σώθηκε.
Άγιος Παΐσιος Αγιορείτης

– Γέροντα, ο ένας από τους δύο ληστές που είχαν σταυρωθή με τον Χριστό πώς σώθηκε;

 – Εκείνος ανέβηκε από τον τοίχο και μπήκε στον Παράδεισο! «Η του ληστού μετάνοια τον Παράδεισον εσύλησεν». Έκλεψε δηλαδή με την μεγάλη του μετάνοια και τον Παράδεισο.

– Δηλαδή, Γέροντα, δεν πρέπει να έχη κανείς την ελπίδα της σωτηρίας και τον φόβο της κολάσεως;

– Αν έχη την ελπίδα της σωτηρίας, δεν θα έχη τον φόβο της κολάσεως. Και για να έχη ο άνθρωπος την ελπίδα της σωτηρίας, θα είναι κάπως τακτοποιημένος. Τον άνθρωπο που αγωνίζεται με φιλότιμο, όσο μπορεί, και δεν έχει διάθεση να κάνη αταξίες, αλλά πάνω στον αγώνα του νικιέται–νικάει, νικιέται–νικάει, ο Θεός δεν θα τον αφήση. Αν έχη λίγη διάθεση να μη λυπήση τον Θεό, θα πάη στον Παράδεισο «με τα παπούτσια». Ο φύσει Αγαθός Θεός θα τον σπρώξη στον Παράδεισο σκανδαλωδώς.

Θα οικονομήση να τον πάρη την ώρα που βρίσκεται σε μετάνοια. Μπορεί σε όλη του την ζωή να παλεύη, αλλά ο Θεός δεν θα τον αφήση· θα τον πάρη στην καλύτερη ώρα.

Ο Θεός είναι καλός· θέλει όλοι να σωθούμε. Αν ήταν να σωθούν μόνο λίγοι, τότε γιατί σταυρώθηκε ο Χριστός; Δεν είναι στενή η πύλη του Παραδείσου. Χωράει όλους τους ανθρώπους που σκύβουν ταπεινά και δεν είναι φουσκωμένοι από υπερηφάνεια, αρκεί να μετανοήσουν, να δώσουν δηλαδή το φορτίο των αμαρτιών τους στον Χριστό, και τότε χωρούν να περάσουν εύκολα από την πύλη. Έπειτα, έχουμε και το δικαιολογητικό ότι είμαστε χωματένιοι· δεν είμαστε μόνον πνεύμα όπως οι Άγγελοι. Είμαστε όμως αδικαιολόγητοι, όταν δεν μετανοούμε και δεν πλησιάζουμε τον Σωτήρα μας ταπεινά. Ο ληστής στον σταυρό ένα «ευλόγησον» είπε και σώθηκε.

Η σωτηρία του ανθρώπου εξαρτάται από το δευτερόλεπτο, όχι από το λεπτό. Ο άνθρωπος με έναν ταπεινό λογισμό σώζεται, ενώ, αν φέρη έναν υπερήφανο λογισμό, τα χάνει όλα.

Από φιλότιμο και μόνον πρέπει να σωθούμε. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος πόνος για τον Θεό από το να δη τον άνθρωπο στην κόλαση. Νομίζω ότι και μόνον η ευγνωμοσύνη στον Θεό για τις πολλές Του ευλογίες και η ταπεινή συμπεριφορά με αγάπη προς τις εικόνες Του, τους συνανθρώπους μας, με λίγο φιλότιμο αγώνα, είναι αρκετά, για να έχουμε αναπαυμένη την ψυχή μας και σ’ αυτήν την ζωή και στην άλλη .
Από το βιβλίο: Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Β΄, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ, εκδ. Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή 1999, σσ. 60-61.

***

«Προσκυνούμέν Σου τα πάθη, Χριστέ»
Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

 

– Γέροντα, πώς θα αποκτήσω ευλάβεια στα Πάθη του Χριστού;

– Κατ’ αρχάς να σκέφτεσαι την θυσία του Χριστού και την δική σου αχαριστία και αμαρτωλότητα. Ένα σχε­τικό πατερικό κείμενο θα σε βοηθήση λίγο και αυτό. Αλλά αυτό που θα σε βοηθήση περισσότερο, είναι το ίδιο το Πάθος, η θυσία του Κυρίου. Ο Χριστός δεν δίδαξε απλώς μερικά πράγματα, αλλά θυσιάσθηκε για το ανθρώπινο γένος, βασανίστηκε, σταυρώθηκε, υπέ­μεινε τόσα.

– Ο σταυρικός θάνατος, Γέροντα, ήταν ατιμωτικός;

– Ναι, ο πιο ατιμωτικός. Είναι φοβερό! Όλοι οι Προφήτες να προφητεύουν για τον Χριστό, και τελικά οι Εβραίοι να Τον δέρνουν, να Τον φτύνουν, να Τον εμπαίζουν, να Τον σταυρώνουν! Όλα αυτά συγκλονί­ζουν τον άνθρωπο, αν τα σκεφθή. Ακόμη και στον πιο αδιάφορο, αν έχη λίγη καλή διάθεση και τα σκεφθή, κινούν το ενδιαφέρον το πνευματικό.

– Γέροντα, το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, μετά την Ακολουθία των Παθών, δεν μένω στον ναό.

– Κρίμα, κι εγώ νόμιζα ότι έχεις λίγη ευλάβεια! Καλά, δεν μένετε στον ναό το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης; Αφήνετε τον Εσταυρωμένο μόνον και πηγαίνετε στα κελλιά σας;

– Οι περισσότερες αδελφές, Γέροντα, μένουν στον ναό, αλλά εγώ, με τον λογισμό ότι είμαι εξωστρεφής και δεν θα μπορέσω να συγκεντρωθώ, αγρυπνώ στο κελλί μου.

– Αν είναι έτσι, καλά. Να έχης στο κελλί σου μία εικό­να της Σταυρώσεως και να λές: «Δόξα τη αγία σταυ­ρώσει σου, Κύριε» και «Υπεραγία Θεοτόκε, προσκυ­νούμεν τα Πάθη του Υιού σου». Παράλληλα να κάνης και όσες μετάνοιες μπορείς. Αυτήν την ημέρα πρέπει να την ζήση κανείς. Εγώ την Μεγάλη Παρασκευή κλειδώ­νομαι, για να την ζήσω.

– Φέτος, Γέροντα, την Μεγάλη Παρασκευή δεν έφαγα τίποτε και το βράδυ στην Ακολουθία του Επιταφίου δεν μπορούσα να σταθώ όρθια. Αν είχα την απαι­τούμενη ευλάβεια στα Πάθη του Κυρίου, θα έφθανα σε αυτό το σημείο;

– Καλός ήταν και αυτός ο αγώνας. Τέτοια μέρα πώς να φάη κανείς; Αν κάποιος δεν αντέχη, θα πάρη λίγο παξιμάδι. Παλιά στα μοναστήρια μόνον κανένας άρρωστος ή κανένα γεροντάκι θα έπαιρναν το βράδυ ένα τσάι με λίγο παξιμάδι. Μερικοί πίνουν ξίδι αυτήν την ημέρα, γιατί χολή και ξίδι έδωσαν οι Εβραίοι στον Χριστό επάνω στον Σταυρό1.  Όταν πήγα στην Μονή Φιλοθέου, την πρώτη Μεγάλη Εβδομάδα δεν έφαγα τί­ποτε. Την Μεγάλη Παρασκευή, επειδή είχα ακούσει ότι κάποιοι είχαν την συνήθεια να πίνουν ξίδι, ήπια κι εγώ. Ήταν όμως πολύ δυνατό, κι έπεσα κάτω λιπόθυμος.

– Γέροντα, γιατί την Μεγάλη Εβδομάδα μπορώ να κάνω τριήμερο, ενώ καθημερινά δυσκολεύομαι να εγκρατευθώ;

– Την Μεγάλη Εβδομάδα είναι ο πόνος για το Πάθος του Χριστού. Αν πεθάνη, ας υποθέσουμε, ένα αγαπη­τό σου πρόσωπο, μπορείς να έχης τον νού σου για φαγητό; Τότε όχι μόνο να φας δεν μπορείς, αλλά ούτε και νερό να πιής.

 

– Φέτος, Γέροντα, ψάλαμε τα Εγκώμια στιχολογώ­ντας τον Άμωμο2.

– Τα άκουσα. Θέλω όμως να μου πήτε την αλήθεια: Όταν ψέλνατε, είχατε τον νου σας στον Χριστό, στον Επιτάφιο; Γιατί και η αδελφή που έλεγε τον στίχο του Αμώμου και οι αδελφές που έψαλλαν, ήταν σαν συνε­παρμένες! Από τί ήσασταν συνεπαρμένες; Επειδή λέγα­τε κάτι καινούργιο; Αυτό είναι τελείως κοσμικό. Το καταλαβαίνετε; Επιτάφιος θρήνος λέγονται τα Εγκώμια! Θρήνος είναι! Σε άλλα μπορεί να φύγη και λίγο ο νους, αλλά εδώ βασάνισαν τον Χριστό, Τον έδειραν, Τον έφτυσαν, Τον σταύρωσαν, και τώρα γίνεται η κηδεία. Αν ούτε και αυτήν την ημέρα δεν αισθάνεται μια ψυχή αυτά που ψάλλει, τότε τί να πω;

– Γέροντα, στο Άγιον Όρος την Μεγάλη Παρασκευή χτυπούν πένθιμα οι καμπάνες;

– Χτυπούν καμπάνες, όταν βγαίνη ο Επιτάφιος.

– Χτυπούν, Γέροντα, και όλη την ημέρα;

– Ξέρω κι εγώ αν χτυπούν; Εγώ κοιτάζω να χτυπήση η καρδιά!

1Βλ. Ματθ. 27, 34· Ιω. 19, 28-29.

2Κατά την αρχαία εκκλησιαστική τάξη τα Εγκώμια ψάλ­λονται «μετά του Αμώμου», δηλαδή πριν από κάθε τροπάριο των Εγκωμίων ψάλλεται και ένας στίχος του Αμώμου (118ου Ψαλμού).

Από το βιβλίο «Λόγοι Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου ΣΤ΄», εκδ. Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλλονίκης

***

 

Στην γιορτή, για να νιώση κανείς το γεγονός, δεν πρέπει να δουλεύη. Την Μεγάλη Παρασκευή λ.χ., εάν θέλη να νιώση κάτι, δεν πρέπει να κάνη τίποτε άλλο εκτός από προσευχή. Στον κόσμο οι καημένοι οι κοσμικοί την Μεγάλη Εβδοβάδα έχουν δουλειές. Μεγάλη Παρασκευή να δίνουν ευχές. «Χρόνια πολλά! Να ζήσετε! Με μια νύφη!»… Δεν κάνει! Εγώ την Μεγάλη Παρασκευή κλείνομαι στο Καλύβι. Όπως και μετά το Αγγελικό Σχήμα η εβδομάδα της ησυχίας που ακολουθεί, βοηθάει, γιατί ποτίζει η θεία Χάρις την ψυχή και καταλαβαίνει ο μεγαλόσχημος τι έγινε, έτσι και στις γιορτές η ησυχία πολύ βοηθάει. Μας δίνεται περισσότερη ευκαιρία να ξεκουρασθούμε λίγο, να μελετήσουμε και να προσευχηθούμε. Θα έρθη ένας καλός λογισμός, θα εξετάσουμε τον εαυτό μας, θα πούμε λίγο την ευχή και θα νιώσουμε έτσι κάτι από το θείο γεγονός της ημέρας.
Οι αληθινοί μοναχοί όμως κάθε μέρα ζουν τα θεία γεγονότα και αγάλλονται συνέχεια. Κάθε εβδομάδα ζουν την Μεγάλη Εβδομάδα. Κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή ζουν την Μεγάλη Τετάρτη, την Μεγάλη Πέμπτη, την Μεγάλη Παρασκευή, δηλαδή τα Πάθη του Χριστού, και κάθε Κυριακή το Πάσχα, την Ανάσταση. Τι, θα πρέπη να έρθη η Μεγάλη Εβδομάδα, για να θυμηθή κανείς τα Πάθη του Χριστού;.. Να μελετάη και να ζη τα θεία γεγονότα συνέχεια. Όταν κανείς μελετάη τα γεγονότα της κάθε γιορτής, φυσιολογικά θα συγκινηθή και με ιδιαίτερη ευλάβεια θα προσευχηθή. (Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου, Τόμος Α: Με πόνο και αγάπη για το σύγχρονο άνθρωπο.)

Όσοι πέρασαν πρώτα από την Σταύρωση και αναστήθηκαν πνευματικά, ζουν την πασχαλινή χαρά. «Πάσχα, Κυρίου Πάσχα» ! Και μετά έρχεται η Πεντηκοστή!… Και όταν φθάσουν πια στην Πεντηκοστή και δεχθούν την πύρινη γλώσσα, το Άγιο Πνεύμα, τότε όλα τελειώνουν …
Στην πνευματική ζωή συμβαίνει κάτι το παράδοξο: Όταν ο άνθρωπος υπομένη για την αγάπη του Χριστού, ακόμη και μαρτύριο, πλημμυρίζει η καρδιά του από θεία ηδονή. Το ίδιο, και όταν συμμετέχη στο Πάθος του Κυρίου. Όσο δηλαδή σκέφτεται ότι ο Χριστός σταυρώθηκε για τις αμαρτίες μας και πονάει, τόσο ανταμείβεται με θεία αγαλλίαση. Πονάει-αγάλλεται, πονάει-αγάλλεται. Και όσο περισσότερο πονάει, τόσο μεγαλύτερη χαρά έχει. Νιώθει σαν να τον χαϊδεύη ο Χριστός και να του λέη: «Μη στενοχωριέσαι, παιδάκι μου, για μένα».
Η σταύρωση προηγείται πάντοτε της αναστάσεως και φέρνει νίκη. Ο σταυρός φέρνει δόξα. Ο Χριστός, αφού ανέβηκε πρώτα στον Γολγοθά με τον Σταυρό και αφού σταυρώθηκε, μετά από τον Σταυρό ανέβηκε στον Πατέρα. Και τώρα ο Εσταυρωμένος Χριστός γλυκαίνει τις πίκρες των ανθρώπων και ο σταυρωμένος άνθρωπος μιμείται τον Θεάνθρωπο Ιησού.
Ο Καλός μας Ιησούς πήρε μαζί με όλη την αμαρτία του κόσμου και όλες τις πίκρες και μας άφησε την χαρά και την αγαλλίαση, την οποία αισθάνεται όποιος έχει απεκδυθή τον παλαιό του άνθρωπο και ζη πλέον μέσα του ο Χριστός. Τότε ζη μέρος της χαράς του Παραδείσου επί της γης, καθώς λέει το Ευαγγέλιο: «Η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστιν».

Ευχαριστώ τον Θεό που με αξίωσε να γνωρίσω πολλούς τέτοιους ανθρώπους και Τον παρακαλώ να με βοηθήση να μην Τον λυπήσω, τουλάχιστον στο εξής, έστω κι αν δεν αξιωθώ τέτοιες καταστάσεις.
Η διάκριση, ο θείος φωτισμός, είναι το πάν σε όλες τις περιπτώσεις. Γι᾿ αυτό πάντα εύχομαι, φώτιση-φώτιση να δίνη ο Θεός στον κόσμο. «Χριστέ μου, λέω, έχουμε χάσει και το σπίτι μας και τον δρόμο που πάει σ᾿ αυτό. Φώτισέ μας να βρούμε το σπίτι μας, τον Πατέρα μας. Δώσε μας την θεία γνώση».
(Από το βιβλίο: Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Ε’- Πάθη και Αρετές, κεφ. 4, εκδ. Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή)

Ο  θείος έρωτας παίρνει την καρδιά, παίρνει και το μυαλό, και τρελλαίνεται ο άνθρωπος. Δεν καταλαβαίνει ούτε πόνο ούτε τίποτε, γιατί ο νους του είναι στον Χριστό και πλημμυρίζει η καρδιά του από χαρά.
Πόσοι Άγιοι πήγαιναν στο μαρτύριο και ένιωθαν τέτοια χαρά, λες και πήγαιναν σε πανηγύρι!

…Δεν συγκρίνονται, φυσικά, όλοι οι αγώνες των Οσίων, οι νηστείες, οι αγρυπνίες κ.λπ., ούτε και τα βασανιστήρια όλων των Αγίων Μαρτύρων με το Πάθος του Κυρίου μας, διότι όλους τους βοηθούσε ο Χριστός Θεϊκά και γλυκαίνονταν οι πόνοι τους από την μεγάλη Του αγάπη. Στον εαυτό Του όμως ο Χριστός δεν χρησιμοποίησε καθόλου την Θεϊκή Του δύναμη και υπέφερε τον πολύ πόνο, στο ευαίσθητο Σώμα Του από την πολλή αγάπη προς το πλάσμα Του. Αυτήν την αγάπη του Χριστού προς τον άνθρωπο, εάν αισθανθεί κανείς, τότε μόνο θα είναι και εσωτερικά πραγματικά άνθρωπος. Αλλιώς θα είναι πιο αναίσθητος και από τα δημιουργήματα του Θεού, αφού ο ήλιος αισθάνθηκε το Πάθος τού Κυρίου και σκοτείνιασε, γιατί δεν άντεχε να το βλέπει. Η γη και αυτή τρόμαξε, όταν το είδε. Οι πέτρες και αυτές κομματιάσθηκαν. Οι τάφοι και αυτοί σείστηκαν τόσο δυνατά, που ξύπνησαν πολλούς κεκοιμημένους από χρόνια και τους έβγαλαν έξω να διαμαρτυρηθούν, για την αχάριστη αυτή συμπεριφορά των ανθρώπων προς τον Ευεργέτη και Λυτρωτή τους Θεό. 

 (Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Β’. «Πνευματική αφύπνιση» -Τι λεβεντιά είχαν οι Άγιοι, σελ. 239, Ιερόν Ησυχαστήριον Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου ΣΟΥΡΩΤΗ)

ΠΗΓΗ

Η ζωή του χριστιανού είναι κατ’ ουσίαν πορεία οπίσω του Χριστού.

 

Αγίου Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ

Η ζωή του χριστιανού είναι κατ’ ουσίαν πορεία οπίσω του Χριστού: «Τί προς σε (οιοσδήποτε και εάν είναι ο άλλος); Συ ακολούθει Μοι» (πρβλ. Ιωάν. 21,22). Ως εκ τούτου έκαστος πιστός θα επαναλάβη εις τον ένα ή τον άλλον βαθμόν την οδόν του Κυρίου, αλλ’ ουχί δια της ιδίας αυτού δυνάμεως θα άρη επί των ώμων αυτού τον σταυρόν, ίνα πορευθή εις Γεθσημανή και περαιτέρω εις Γολγοθάν: «… ότι χωρίς Αυτού ου δυνάμεθα ποιείν ουδέν» (πρβλ. Ιωάν. 15,5). Όσοι όμως έλαβον την φοβεράν ταύτην ευλογίαν, εγεύθησαν της αναστάσεως αυτών· ο κλήρος των υπολοίπων είναι η πίστις εις την ευσπλαχνίαν του Θεού.

Ούτως ηυδόκησε περί ημών ο Πατήρ ο ουράνιος: Πάντες οι γηγενείς οφείλουν «να άρουν τον σταυρόν αυτών», ίνα κληρονομήσουν ζωήν αιώνιον (πρβλ. Ματθ. 16,24-25). Οι εκκλίνοντες από της σταυροφορίας ταύτης δεν θα εκφύγουν την δουλείαν των παθών και θα «θερίσουν εκ της σαρκός φθοράν» (πρβλ. Γαλ. 6,8 και Ρωμ. 8,13). Η προς τον Θεόν και τον πλησίον εντεταλμένη αγάπη είναι πλήρης βαθέων παθημάτων, αλλά ταύτα συνοδεύει παράκλησις ουράνιος (πρβλ. Μάρκ. 10,29-30): Την ψυχήν ζωοποιεί η ειρήνη εκείνη, την οποίαν έδωκεν ο Κύριος εις τους Αποστόλους προ της αναβάσεως Αυτού εις τον Γολγοθάν. Όταν δε το πνεύμα του ανθρώπου εισαχθή εις την σφαίραν της φωτοφόρου αγάπης του Θεού και Πατρός ημών, τότε επιλανθάνεται πάντων των πόνων, και η ψυχή ανερμηνεύτως μακαριούται (βλ. Ιωάν. 12,50 και 17,3)….

«Και Αυτός (ο Ιησούς) απεσπάσθη απ’ αυτών (των μαθητών) ωσεί λίθου βολήν, και θεις τα γόνατα προσηύχετο λέγων: Πάτερ, ει βούλει παρενεγκείν τούτο το Ποτήριον απ’ Εμού! … Και γενόμενος εν αγωνία εκτενέστερον προσηύχετο. Εγένετο δε ο ιδρώς Αυτού ωσεί θρόμβοι αίματος καταβαίνοντες επί την γην» (Λουκ. 22,42-44).

Τι είναι το Ποτήριον τούτο του Χριστού κατά την ουσίαν αυτού; Το βάθος του μυστηρίου τούτου είναι αποκεκρυμμένον αφ’ ημών. Εν τη προσπαθεία ημών όπως ακολουθήσωμεν τον Χριστόν δια της οδού της τηρήσεως των εντολών Αυτού, αναποφεύκτως και απαύστως πίνομεν ποτήριόν τι, αλλά δεν κατανοούμεν πλήρως το Ποτήριον εκείνο εις το οποίον ανεφέρετο και το οποίον έζη ο Χριστός «εν τη ώρα εκείνη». Εν τούτοις ανάλογον τι απαραιτήτως τελείται και μεθ’ ημών καθώς Αυτός  Ούτος είπε: «Το Ποτήριον ό Εγώ πίνω πίεσθε» (Μάρκ. 10,39). Το Ποτήριον του Χριστού είναι μυστηριώδες, αλλά και το ημέτερον ποτήριον είναι κεκρυμμένον από των αλλοτρίων οφθαλμών…

Πάσαι εν γένει αι αντιδράσεις του Πνεύματος του Χριστού, προς πάντα τα πέριξ ημών τελούμενα, διαφέρουν βαθέως – συχνάκις δε είναι εκ διαμέτρου αντίθετοι – προς το πνεύμα των τέκνων του κόσμου τούτου. Ιδού έν παράδειγμα: Ενώ ο Ιούδας εξήρχετο του Υπερώου της Σιών, ίνα παραδώση τον Κύριον εις σταύρωσιν, την ώραν εκείνην ήνοιξε το στόμα ο Ιησούς και είπε: «Νυν εδοξάσθη ο Υιός του ανθρώπου, και ο Θεός εδοξάσθη εν Αυτώ» (Ιωάν. 13,31). Ούτω, λοιπόν, παρατηρούμεν εν τω Ευαγγελίω ότι ο Κύριος εις έκαστον βήμα Αυτού έζη εις άλλο επίπεδον του Είναι· εκεί όπου τα πάντα ορώνται δια μέσου άλλου πρίσματος. Και όστις θέλει να γνωρίζη περί του μυστηρίου τούτου, έστω και εκ μέρους, ούτος οφείλει να άρη επί των ώμων τον σταυρόν αυτού και να παραδοθή τελείως εις το θέλημα του Ουρανίου Πατρός. Δεν υπάρχει άλλη οδός. Και δεν υπάρχει εισέτι τέλος εις την σύγκρουσιν μεταξύ του Χριστού και του κόσμου τούτου…

Εκτός της οδού ταύτης ουδείς θα δυνηθή να «πληρωθή εις πάν το πλήρωμα του Θεού». Ενταύθα κρεμάμεθα επί σταυρού, έστω και εισέτι αοράτου.

Αρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Περί Προσευχής, έκδ. Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1991

ΠΗΓΗ

Μεγάλη Παρασκευή: Ο Σταυρός π. Αλέξανδρος Σμέμαν

Από το φως της Μεγάλης Πέμπτης – με το Μυστικό Δείπνο: την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας – μπαίνουμε στο σκοτάδι της Μεγάλης Παρασκευής, στην ημέρα δηλαδή του Πάθους του Κυρίου, του Θανάτου και της Ταφής Του.Στην πρώτη Εκκλησία αυτή η ημέρα, η Μεγάλη Παρασκευή, ονομαζόταν «Πάσχα του Σταυρού». Πραγματικά, αυτή η ημέρα, είναι η αρχή της Διάβασης, του Περάσματος, του οποίου το βαθύτερο νόημα θα μάς αποκαλυφθεί σιγά – σιγά, πρώτα στη θαυμαστή ησυχία του Μεγάλου και Ευλογημένου Σαββάτου και ύστερα, στη χαρά της Αναστάσιμης Ημέρας. 
Ας δούμε πρώτα τι είναι αυτό το Σκοτάδι. Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι το σκοτάδι της Μεγάλης Παρασκευής δεν είναι απλά και μόνο συμβολικό ή αντικείμενο ανάμνησης. Πολύ συχνά, όταν συμμετέχουμε στις όμορφες και κατανυκτικές ακολουθίες αυτής της ημέρας, νιώθουμε την επιβλητική θλίψη που τις διακατέχει, αλλά ταυτόχρονα βιώνουμε και κάποιο αίσθημα αυτοθαυμασμού και αυτοδικαίωσης. Πριν από δυο χιλιάδες χρόνια κάποιοι «κακοί» άνθρωποι θανάτωσαν το Χριστό. Σήμερα εμείς, οι «καλοί» Χριστιανοί, στολίζουμε πολυτελείς Τάφους στις Εκκλησίες μας! Δεν είναι αυτό τρανό σημάδι της καλοσύνης μας;... Ναι, αλλά η Μεγάλη Παρασκευή δεν ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με το παρελθόν. Δεν είναι μια απλή ανάμνηση γεγονότων, αλλά είναι ημέρα που αποκαλύπτεται η Αμαρτία και το Κακό, ημέρα κατά την οποία η Εκκλησία μάς καλεί ν’ αναγνωρίσουμε την τραγική πραγματικότητά τους και τη δύναμή τους στον «κόσμο τούτο». Γιατί η Αμαρτία και το Κακό δεν εξαφανίστηκαν, αλλά, αντίθετα, αποτελούν ακόμα το βασικό νόμο του κόσμου και της ζωής μας. Αλλά μήπως και μεις, οι αυτοκαλούμενοι Χριστιανοί, συχνά δεν έχουμε τη λογική του κακού που είχαν οι Αρχιερείς των Εβραίων, ο Πόντιος Πιλάτος, οι Ρωμαίοι στρατιώτες και όλο εκείνο το πλήθος που μισούσε, βασάνιζε και φόνευε τον Χριστό; 
Ποια στάση θα κρατούσαμε άραγε αν ζούσαμε στα Ιεροσόλυμα την εποχή του Πιλάτου; Αυτή είναι μια ερώτηση που απευθύνεται στον καθένα μας μέσα από τις λέξεις των ύμνων της Μεγάλης Παρασκευής. Τούτη η ημέρα είναι πραγματικά η «ημέρα του κόσμου τούτου», κρίνεται ο κόσμος μας, αληθινά και όχι συμβολικά, και καταδικάζεται. Είναι μια πραγματική και όχι τελετουργικά καταδίκη της ζωής μας... Είναι η αποκάλυψη της αληθινής φύσης «του κόσμου τούτου» που προτίμησε τότε, αλλά και τώρα συνεχίζει να προτιμάει, το σκοτάδι αντί το φως, το κακό αντί το καλό, το θάνατο αντί τη ζωή. Έχοντας καταδικάσει τον Χριστό σε θάνατο ο «κόσμος τούτος» καταδίκασε ταυτόχρονα και τον εαυτό του σε θάνατο. Στο μέτρο που και μεις αποδεχόμαστε το πνεύμα του «κόσμου τούτου», την αμαρτία του, την προδοσία του κατά του Θεού, είμαστε και μεις επίσης καταδικασμένοι. Αυτό είναι το πρώτο και φοβερά ρεαλιστικό νόημα της Μεγάλης Παρασκευής: μια καταδίκη σε θάνατο... 
Αλλά αυτή η ημέρα, οπότε φανερώθηκε και θριάμβευσε το Κακό, είναι επίσης και ημέρα Λύτρωσης. Ο Θάνατος του Χριστού αποκαλύπτεται σωτήριος για μάς, γίνεται πηγή λύτρωσης. Και είναι αυτός ο Θάνατος σωτήριος γιατί είναι η πλήρης, η τέλεια και η υπέρτατη Θυσία. Ο Ιησούς Χριστός προσφέρει το Θάνατό Του στον πατέρα Του, τον προσφέρει επίσης και σε μάς. Στον πατέρα Του γιατί, όπως θα δούμε παρακάτω, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να «πατήσει» (να καταστρέψει) το θάνατο, να σώσει τους ανθρώπους από το θάνατο. Αυτό είναι και το θέλημα του πατέρα: οι άνθρωποι να σωθούν από το θάνατο δια του θανάτου. Σε μάς προσφέρει ο Χριστός το Θάνατό Του γιατί στην πραγματικότητα ο Χριστός πεθαίνει αντί για μας. Ο θάνατος είναι ο φυσικός καρπός της αμαρτίας, είναι η τιμωρία σαν φυσική συνέπεια της αποστασίας. Ο άνθρωπος διάλεξε να αποξενωθεί από τον Θεό, αλλά μη έχοντας ζωή αφ’ εαυτού του, πεθαίνει. Στον Χριστό δεν υπάρχει αμαρτία, επομένως δεν υπάρχει θάνατος. Δέχεται όμως να πεθάνει για μάς, μόνο και μόνο γιατί μάς αγαπάει. Προσλαμβάνει και μοιράζεται μαζί μας την ανθρώπινη φύση μέχρι τέλους. Παίρνει επάνω Του την τιμωρία (θάνατος) που η ανθρώπινη φύση έχει να πληρώσει, γιατί ο Χριστός προσλαμβάνει ολόκληρη τη φύση μας μαζί με το φορτίο του ανθρώπινου ξεπεσμού. Πεθαίνει ο Χριστός γιατί έχει ουσιαστικά ταυτίσει τον Εαυτό Του με μάς, έχει κυριολεκτικά επωμιστεί την τραγωδία της ανθρώπινης ζωής. Ο Θάνατος Του, λοιπόν, είναι η μεγαλειώδης αποκάλυψη της φιλανθρωπίας και της αγάπης Του. Και επειδή ο Θάνατός Του είναι αγάπη, ευσπλαχνία, φιλανθρωπία, αλλάζει αυτόματα η φύση του θανάτου. Από τιμωρία γίνεται πράξη που αντανακλά αγάπη και συγχώρεση, δηλαδή ο θάνατος γίνεται το τέλος της αποξένωσης από τον Θεό και της μοναξιάς. Η καταδίκη μετατρέπεται σε συγγνώμη, σε ζωή... 
Τελικά, ο Θάνατος του Ιησού Χριστού είναι σωτήριος θάνατος επειδή εκμηδενίζει την πηγή του θανάτου: το Κακό. Ο Χριστός δέχεται το θάνατο από αγάπη για τον άνθρωπο, και προσφέρει τον Εαυτό Του στους φονευτές Του, οι οποίοι κερδίζουν φαινομενικά τη νίκη. Όμως στην ουσία αυτή η νίκη είναι η ολοκληρωτική και αποφασιστική ήττα του Κακού. 
Για να θριαμβεύσει το Κακό θα πρέπει να εκμηδενίζεται το Καλό και να αποδεικνύει το Κακό σαν τέλεια αλήθεια για τη ζωή, να δυσφημίζεται το Καλό και, με μια λέξη, να φανερώνει το Κακό την υπεροχή του. Αλλά ύστερα από όσα έπαθε ο Χριστός, είναι ο μόνος που θριαμβεύει. Το Κακό δεν έχει την παραμικρή δύναμη επάνω Του, γιατί δεν είναι δυνατόν ο Χριστός να δεχτεί το Κακό σαν αλήθεια. Έτσι με τον Χριστό η υποκρισία αποκαλύπτει το αληθινό πρόσωπό της σαν υποκρισία, ο φόνος σαν φόνος, ο φόβος σαν φόβος, και καθώς ο Ιησούς Χριστός σιωπηλά πορεύεται προς το Σταυρό και το Τέλος, η ανθρώπινη τραγωδία φτάνει στην αποκορύφωσή της. Ο θρίαμβος του Χριστού, η νίκη Του κατά του Κακού, η δόξα Του γίνονται όλο και περισσότερο εμφανή. Βλέπουμε δε σταδιακά αυτή τη νίκη να την αναγνωρίζουν, να την ομολογούν και να την διακηρύσσουν πρώτα η γυναίκα του Πιλάτου, ύστερα ο συσταυρωμένος ληστής και ο κεντηρίωνας. Και καθώς ο Χριστός πεθαίνει στο Σταυρό, αφού αποδέχτηκε ολόκληρη τη φρίκη του θανάτου: την απόλυτη μοναξιά («Θεέ μου, Θεέ μου ίνα τι με εγκατέλειπες;»), δεν έμεινε παρά να ακουστεί η τελευταία ομολογία: «αληθώς Θεού Υιός ην ούτος»... Αυτός, λοιπόν, είναι ο Θάνατος, αυτή είναι η Αγάπη, η Υπακοή και η πληρότητα της Ζωής που καταστρέφει ό,τι έκανε το θάνατο παγκόσμιο μοιραίο προορισμό. «Και τα μνημεία ανεώχθησαν, και πολλά σώματα των κεκοιμημένων αγίων ηγέρθη...» (Ματθ. 27, 53). Ήδη αρχίζει να ακτινοβολεί η ανάσταση... Αυτό είναι το διπλό μυστήριο της ημέρας αυτής, της Μεγάλης Παρασκευής, και οι ακολουθίες με τους υπέροχους ύμνους το αποκαλύπτουν και μάς καλούν να συμμετέχουμε σ’ αυτό. 
Στους ύμνους της ημέρας αυτής βλέπουμε από τη μια μεριά τη διαρκή έμφαση στο πάθος του Χριστού σαν την αμαρτία των αμαρτιών, το έγκλημα των εγκληματιών. Στον Όρθρο, που γίνεται τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ, διαβάζονται τα δώδεκα Ευαγγέλια των Παθών του Κυρίου. (Συνηθίζουμε να λέμε έτσι δώδεκα Ευαγγελικά αναγνώσματα διαλεγμένα από τα Ευαγγέλια των τεσσάρων Ευαγγελιστών της Καινής Διαθήκης). Τα δώδεκα, λοιπόν, αυτά Ευαγγελικά αποσπάσματα μάς βοηθούν να παρακολουθήσουμε βήμα με βήμα όλα τα πάθη του Χριστού. Τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί διαβάζονται οι Ώρες στη θέση της Θείας Λειτουργίας. Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η μοναδική ημέρα του έτους κατά την οποία δεν τελείται Θεία Λειτουργία. Και αυτό ακόμα δείχνει πως το Ιερό Μυστήριο της Παρουσίας του Χριστού (η Θεία Ευχαριστία) δεν ανήκει στον «κόσμο τούτο», στον κόσμο της αμαρτίας, του σκότους και του θανάτου, αλλά είναι το Μυστήριο του «κόσμου που έρχεται». Μετά τις Ώρες ακολουθεί ο Εσπερινός και στο τέλος γίνεται η Αποκαθήλωση του Κυρίου από το Σταυρό και ο ενταφιασμός Του. 
Οι ύμνοι, στις ακολουθίες αυτές, και τα αναγνώσματα είναι γεμάτα από σοβαρές κατηγορίες εναντίον αυτών που με τη θέλησή τους και ελεύθερα αποφάσισαν να φονεύσουν τον Χριστό δικαιολογώντας αυτόν το φόνο με τη θρησκεία τους, την υπακοή στην πολιτεία τους και για λόγους πρακτικούς ή για λόγους επαγγελματική υπακοής. 
Από την άλλη μεριά βλέπουμε, στους ύμνους της Μεγάλης Παρασκευής, τη θυσία της αγάπης που προετοιμάζει την τελική νίκη, να είναι επίσης παρούσα εντελώς από την αρχή. Το πρώτο από τα δώδεκα Ευαγγέλια του Όρθου (Ιω. 13, 31 -18, 1) αρχίζει με τη γεμάτη ιεροπρέπεια αναγγελία του Χριστού: «Νυν εδοξάσθη ο Υιός του ανθρώπου, και ο Θεός εδοξάσθη εν αυτώ». Στο παρακάτω στιχηρό –ένα από τα τελευταία του Εσπερινού της ημέρας- διαφαίνεται καθαρά η ανατολή του φωτός, ζωντανεύει η ελπίδα και η βεβαιότητα ότι «με το θάνατο θα νικηθεί ο θάνατος...». 
«Ότε εν τω τάφω τω κενώ, 
υπέρ του παντός κατετεθής, 
ο Λυτρωτής του παντός, 
Άδης ο παγγέλαστος, ιδών σε έπτηξεν 
οι μοχλοί συνετρίβησαν, 
εθλάσθησαν πύλαι, 
μνήματα ανοίχθησαν, νεκροί ανίσταντο. 
Τότε ο Αδάμ ευχαρίστως, χαίρων ανεβόα σοι 
Δόξα τη συγκαταβάσει σου Φιλάνθρωπε.» 
Όταν στο τέλος του Εσπερινού μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου και αφού γίνει η αποκαθήλωση, βάζουμε στο κέντρο του ναού τον Επιτάφιο με την εικόνα του Κυρίου στον τάφο, όταν πια η μεγάλη αυτή ημέρα βρίσκεται στο τέλος, ξέρουμε ότι και μεις βρισκόμαστε στο τέλος της μακράς ιστορίας της σωτηρίας και της λύτρωσης. Η Έβδομη Ημέρα, «Ημέρα της αναπαύσεως», το ευλογημένο Σάββατο έρχεται. Μαζί του έρχεται η αποκάλυψη του Ζωηφόρου Τάφου... 

«Εκείνο το Δείπνο», Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Πρέπει να πιστέψετε ότι και τώρα, όταν τελούμε τη θεία Λειτουργία και κοινωνούμε, είναι εκείνο το δείπνο, ο Μυστικός Δείπνος, κατά τον οποίο ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς παρίστατο. Τίποτε μάλιστα δεν κάνει το σημερινό δείπνο υποδεέστερο εκείνου. Ούτε να σκεφτούμε ότι τάχα αυτό, το δικό μας 
σημερινό, το ετοιμάζει άνθρωπος, εκείνο δε ο Κύριος. Αλλά και εκείνο και αυτό ο ίδιος, ο Κύριος τα προσφέρει. 
Όταν λοιπόν δεις να σου προσφέρονται τα ιερά και τίμια δώρα, μη θεωρείσεις ότι αυτό το κάνει ο ιερέας, αλλά να βλέπεις, ότι του Θεού είναι το χέρι που προτείνεται…
Διότι εκείνος που έδωσε το μεγαλύτερο, δηλαδή που παρέδωσε τον εαυτό του για τη σωτηρία των ανθρώπων, πολύ περισσότερο δε θα απαξιώσει να σου μεταδώσει το Σώμα του. 
Ας ακούσουμε λοιπόν και ιερείς και πλήρωμα της Εκκλησίας, ποιά μεγάλη δωρεά αξιωθήκαμε. Να ακούσουμε και να τρομάξουμε. Μας έδωσε ο Κύριος να χορτάσουμε με τις αγίες σάρκες του, τον ίδιο τον εαυτό του μας έδωσε θυσιασμένο. Ποια θα είναι η απολογία μας, εάν, ενώ με τέτοια αγία τροφή τρεφόμαστε, σε τόσα πολλά και μεγάλα αμαρτάνουμε; Όταν, ενώ εσθίουμε (κοινωνούμε) Αμνό, γινόμαστε λύκοι; Όταν ενώ ενωνόμαστε με πρόβατο, και τους λέοντες ακόμη ξεπερνούμε;

πηγή:  https://www.orp.gr/?p=69

ΟΡΘΡΟΣ Μ. ΤΡΙΤΗΣ

«Ἐν ταῖς λαμπρότησι τῶν Ἁγίων σου, πῶς εἰσελεύσομαι ὁ ἀνάξιος; ἐὰν γὰρ τολμήσω συνεισελθεῖν εἰς τὸν νυμφῶνα, ὁ χιτών με ἐλέγχει, ὅτι οὐκ ἔστι τοῦ γάμου, καὶ δέσμιος ἐκβαλοῦμαι ὑπὸ τῶν Ἀγγέλων. Καθάρισον Κύριε, τὸν ῥύπον τῆς ψυχῆς μου, καὶ σῶσόν με ὡς φιλάνθρωπος».

(Μέσα στό φῶς τῆς λάμψης τῶν ἁγίων σου, πῶς θά εἰσέλθω ὁ ἀνάξιος; Γιατί ἄν τολμήσω νά μπῶ μαζί μ’ αὐτούς στόν νυμφώνα σου, Κύριε, τό ἔνδυμά μου μοῦ δημιουργεῖ ἔλεγχο, γιατί δέν εἶναι ἔνδυμα γάμου, ὁπότε σάν δέσμιος θά πεταχτῶ ἔξω ἀπό τούς ἀγγέλους. Καθάρισε, Κύριε, τόν ρύπο τῆς ψυχῆς μου καί σῶσε με σάν φιλάνθρωπος πού εἶσαι).

Ἀπό τούς αἴνους τοῦ ὄρθρου τῆς Μ. Τρίτης σέ ἦχο α΄ τό γνωστό τροπάριο, τό ὁποῖο ἔχει τή βάση καί τήν πηγή του σέ παραβολή τοῦ ἴδιου τοῦ Κυρίου. Ἐκεῖνος μίλησε γιά τή βασιλεία πού φέρνει, ἡ ὁποία ἐνῶ ἀποτελεῖ τή μεγαλύτερη δωρεά τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο: νά μπορεῖ αὐτός νά παρακάθεται μαζί μέ τόν Δημιουργό του καί τούς ἁγίους ἀγγέλους στό τραπέζι τοῦ γάμου, γιατί εἶναι ἐκλεκτός προσκεκλημένος – γι’ αὐτόν στήθηκε τό γαμήλιο τραπέζι - ταυτοχρόνως ἀπαιτεῖ καί τή δική του προετοιμασία· τήν καθαρότητα τοῦ ἐνδύματός του, τήν καθαρότητα δηλαδή ὅσον εἶναι δυνατόν ἀπό τήν ἁμαρτία. Καί τοῦτο γιατί δέν μπορεῖ νά συνυπάρξει σχέση τοῦ ἀπολύτως καθαροῦ καί ἁγίου Θεοῦ μέ τόν ἄνθρωπο πού ἐνσυνείδητα καί ἀμετανόητα ἁμαρτάνει. «Οὐδείς δύναται δυσίν κυρίοις δουλεύειν». «Ὅς ἄν θέλῃ φίλος εἶναι τοῦ κόσμου, (τοῦ ἁμαρτωλοῦ κόσμου ἐννοεῖται), ἐχθρός τοῦ Θεοῦ καθίσταται». Ὁ Θεός μας θέλει τόν ἄνθρωπο συνεργό τῆς σωτηρίας του. Τόν καθάρισε ἀπό τήν ἁμαρτία του μέ τή σταυρική Του θυσία, ντύθηκε ὁ ἄνθρωπος τόν καθαρό χιτώνα μέ τό ἅγιο βάπτισμα, τόν ἴδιο δηλαδή τόν Χριστό, ἀλλά ἀπό κεῖ καί πέρα χρειάζεται καί ἡ δική του συμμετοχή. Καί τελικῶς τί ζητάει ὁ πανάγαθος Θεός μας, ξέροντας τήν ἀδυναμία καί τήν ἀσθένειά μας; Ἕνα «ἥμαρτον», βγαλμένο ὅμως ἀπό τήν καρδιά μας. Ἡ μετάνοιά μας ἔχει τή δύναμη νά ξεπλύνει μέ τά δάκρυά της τόν ὅποιο ρύπο στόν χιτώνα τῆς ψυχῆς μας, καί σ’ αὐτό μᾶς καλεῖ καί ὁ ἅγιος ὑμνογράφος. 

 «Ὁ Νυμφίος ὁ κάλλει ὡραῖος, παρὰ πάντας ἀνθρώπους, ὁ συγκαλέσας ἡμᾶς, πρὸς ἑστίασιν πνευματικὴν τοῦ νυμφῶνός σου, τὴν δυσείμονά μου μορφήν, τῶν πταισμάτων ἀπαμφίασον, τῇ μεθέξει τῶν παθημάτων σου, καὶ στολὴν δόξης κοσμήσας, τῆς σῆς ὡραιότητος, δαιτυμόνα φαιδρὸν ἀνάδειξον, τῆς Βασιλείας σου ὡς εὔσπλαγχνος».

(Νυμφίε Χριστέ, πού εἶσαι ὁ ὡραιότερος ὡς πρός τό πνευματικό κάλλος ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους καί πού μᾶς μάζεψες γιά πνευματική ἑστίαση τοῦ νυμφῶνος Σου, βγάλε ἀπό πάνω μου τήν τερατώδη ἀπό τίς ἁμαρτίες μου μορφή, κάνοντάς με μέτοχο τῶν παθῶν Σου. Κι ἀφοῦ μέ στολίσεις μέ τή στολή τῆς δόξας τῆς ὡραιότητάς Σου, ἀνάδειξέ με χαρούμενο συνδαιτημόνα τῆς βασιλείας Σου, σάν εὔσπλαγχνος πού εἶσαι).

Στό ἴδιο μῆκος κύματος μέ τό προηγούμενο κινεῖται καί τό ὑπέροχο τροπάριο τῶν ἀποστίχων τῶν αἴνων ἀπό τόν ὄρθρο τῆς Μ. Τρίτης, «ὁ νυμφίος ὁ κάλλει ὡραῖος». Ὁ πιστός, τόν ὁποῖο ἐκπροσωπεῖ ὁ ὑμνογράφος ὡς στόμα τῆς Ἐκκλησίας, βλέπει νά πρόκειται ἐνώπιόν του ὁ ἴδιος ὁ Χριστός – Αὐτός εἶναι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Τόν Χριστό καλεῖται νά πλησιάσει, ὄχι μέ μία ἔννοια ἐξωτερική – τί νά κάναμε ἕναν τέτοιον ἀπόμακρο Θεό; - ἀλλά βαθιά ἐσωτερική καί ὁλοκάρδια. Γιατί ὁ Χριστός προσέλαβε τόν ἄνθρωπο καί τόν κατέστησε μέλος Του, δικό Του κομμάτι ὀργανικό καί ἀναντικατάστατο. Λοιπόν, ὁ Χριστός εἶναι γιά τόν πιστό ὅ,τι πιό κοντινό, ὁ ἴδιος του κυριολεκτικά ὁ ἑαυτός, χωρίς τόν Ὁποῖον δέν μπορεῖ πιά νά ζήσει. Ἡ ἐντολή Του μάλιστα «νά Τόν τρῶμε καί νά Τόν πίνουμε» μέσα στό πλαίσιο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, «γιατί διαφορετικά ζωή μέσα μας δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει» ἐπιβεβαιώνει τήν ἀλήθεια αὐτή. Τί γίνεται ὅμως; Ἡ καθημερινότητά μας φανερώνει τό πόσο ἀδύναμοι καί ὀλιγόπιστοι εἴμαστε, γιατί ξεχνᾶμε αὐτό πού εἶναι ἡ… ζωή μας! Καί ἀπομακρυνόμαστε ἀπό τόν Χριστό καί ἁμαρτάνουμε καί χάνουμε ἔτσι τήν ὀμορφιά τῆς παρουσίας Του στήν ὕπαρξή μας, γινόμενοι κυριολεκτικά τέρατα! Εὐτυχῶς ὅμως ὑπάρχει ἡ μετάνοια! Μέ τή μετάνοια στρεφόμαστε πρός τήν πηγή τῆς ὀμορφιᾶς καί τῆς ὡραιότητας, τόν Κύριο, καί τόν παρακαλοῦμε νά μᾶς καθαρίσει καί πάλι. Κι ἕνας τρόπος καθαρίζει τόν ἄνθρωπο στήν ψυχή: ἡ μετοχή στά πάθη τοῦ Χριστοῦ. Ἡ μετοχή δηλαδή στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, ἰδίως τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Σάν τόν ἄσωτο τότε πού ἐπιστρέφει στό σπίτι τοῦ Πατέρα, μπαίνουμε καί πάλι στήν πατρική ἀγκαλιά, μᾶς ντύνει Ἐκεῖνος μέ τήν πρώτη στολή, μᾶς κάνει ἄξιους συνδαιτημόνες τῆς βασιλείας Του.

ΟΡΘΡΟΣ Μ. ΔΕΥΤΕΡΑΣ

«Τῷ τὴν ἄβατον, κυμαινομένην θάλασσαν, θείῳ αὐτοῦ προστάγματι, ἀναξηράναντι, καὶ πεζεῦσαι δι' αὐτῆς, τὸν Ἰσραηλίτην λαὸν καθοδηγήσαντι, Κυρίῳ ᾄσωμεν· ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται».

Ἡ ἀπόρρητος, Λόγου Θεοῦ κατάβασις, ὅπερ Χριστὸς αὐτός ἐστι, Θεὸς καὶ ἄνθρωπος, τὸ Θεὸς οὐχ ἁρπαγμόν, εἶναι ἡγησάμενος, ἐν τῷ μορφοῦσθαι δοῦλον, δεικνύει τοῖς Μαθηταῖς· ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται.

Διακονῆσαι, αὐτὸς ἐλήλυθα, οὗ τὴν μορφὴν ὁ Πλαστουργός, ἑκὼν περίκειμαι, τῷ πτωχεύσαντι Ἀδάμ, ὁ πλουτῶν Θεότητι, θεῖναι ἐμήν τε αὐτοῦ, ψυχὴν ἀντίλυτρον, ὁ ἀπαθὴς Θεότητι».

(Ἄς ὑμνολογήσουμε τόν Κύριο, γιατί εἶναι ὁ μεγαλοπρεπής δοξασμένος Θεός. Εἶναι Αὐτός πού μέ τό θεϊκό πρόσταγμά Του τήν ἀδιάβατη ταραγμένη ἀπό κύματα θάλασσα τήν ἔκανε ξηρά καί καθοδήγησε τόν Ἰσραηλιτικό λαό ὥστε νά τήν διαβεῖ.

Ἡ μυστική κάθοδος στόν κόσμο τοῦ Θεοῦ Λόγου, δηλαδή ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, δείχνει στούς μαθητές Του ὅτι εἶναι Θεός καί ἄνθρωπος, ἐξηγώντας ὅτι ἡ θεότητά Του μέ τό νά γίνει πραγματικός ἄνθρωπος δέν εἶναι καρπός βίαιης ἁρπαγῆς.

Ἐγώ ὁ ἴδιος ὁ Δημιουργός, μέ τόν πλοῦτο τῆς θεότητός Μου, ἦλθα στόν κόσμο προκειμένου νά ὑπηρετήσω τόν Ἀδάμ πού πτώχευσε ἀπό τήν ἁμαρτία του καί τοῦ ὁποίου τήν ἀνθρώπινη φύση μέ τή θέλησή Μου περιβλήθηκα· κι ἀκόμη νά θυσιάσω σά νά δίνω λύτρα γιά χάρη του, τή ζωή μου, ἐγώ πού εἶμαι ἀπαθής ὡς πρός τή θεότητά Μου).

Ἡ πρώτη ὠδή τοῦ τριωδίου κανόνα τοῦ ὄρθρου τῆς Μ. Δευτέρας, ποίημα τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ ὑμνογράφου, δοσμένο στόν γλυκύ καί ταπεινό δεύτερο ἦχο, ἀποτελεῖ ἐν σμικρῷ μία σύνοψη ὅλης τῆς οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Θεός στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ γίνεται ἀληθινός καί πραγματικός ἄνθρωπος χωρίς νά σταματᾶ ποτέ βεβαίως νά εἶναι καί ὁ Παντοδύναμος Θεός. Κι αὐτό μέ σκοπό νά σώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν πτώση του στήν ἁμαρτία. Ἡ ἁμαρτία εἶχε τραυματίσει τόσο τήν ἀνθρώπινη φύση, ὥστε δέν ἀρκοῦσε ἡ ἀποστολή τῶν προφητῶν - ἐκεῖνοι ἦρθαν γιά νά προετοιμάσουν ἁπλῶς τό ἔδαφος· ἀπαιτεῖτο ἡ κάθοδος τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ ὡς ἀνθρώπου. Καί πῶς μᾶς σώζει Αὐτός ὁ ἐν σαρκί Θεός; Μ’ ἕναν τρόπο πού οὐδέποτε μποροῦσε νά διανοηθεῖ ὁ ἄνθρωπος: καί γενόμενος τέλειος ἄνθρωπος ὡς πρός ὅλα, (πλήν φυσικά τῆς ἁμαρτίας ἡ ὁποία δέν ἀποτελεῖ κανονικό στοιχεῖο τοῦ ἀνθρώπου), ἀλλά ἐπιλέγοντας ὅ,τι πιό «ἀναξιοπρεπές» γιά ἕναν Θεό· νά ὑπηρετήσει ὁ Δημιουργός τό ἁμαρτωλό δημιούργημά Του, κι ἀκόμη· νά πεθάνει μέ τόν πιό ἀτιμωτικό τρόπο, πάνω στόν Σταυρό, γιά χάρη του, παίρνοντας πάνω Του ὅλες τίς ἁμαρτίες ὅλων τῶν ἀνθρώπων ὅλων τῶν ἐποχῶν. Ἀλλά μέ τόν τρόπο αὐτόν ὁ ἄνθρωπος σώθηκε καί ἀναστήθηκε, δηλαδή πέρασε στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, κάτι πού προτυπώθηκε καί προεικονίστηκε ἤδη ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη μέ τό γεγονός τῆς θαυμαστῆς διάβασης τῆς Ἐρυθρᾶς θάλασσας ἀπό τούς Ἰσραηλίτες μέ ἡγέτη τόν Μωυσῆ. Δοξολογοῦμε τόν Θεό γιά τήν ἄπειρη συγκατάβαση καί ἀγάπη Του.