Έκανε θαύματα ο γέροντας Παΐσιος ή όχι;

Πρόσφατα έγινε ο χαμός με ένα ψεύτικο θαύμα του γέροντα Παΐσιου, που κατασκεύασε και διέσπειρε στο Internet η παρέα του"Παστίτσιου".

Πρόκειται για αυτή τη διήγηση, που εξαπλώθηκε ταχύτατα σε πάσης φύσεως ιστότοπους.

Τη διήγηση αυτή την είχα κι εγώ υποψήφια για αναδημοσίευση, αλλά - άσ' το σήμερα, άσ' το αύριο - συνεχώς ανέβαζα άλλα, κι έτσι τώρα μπορώ να... κοκορεύομαι ότι "δεν την πάτησα" (ενώ την πάτησα). Βέβαια, ένας blogger από την απέναντι όχθη μπορεί να μου πει ευγενώς ότι το να ανεβάζω άλλα κι όχι μια τόσο φοβερή μαρτυρία θαύματος, υποδηλώνει μια σοβαρότητα - ότι δηλ. ενδιαφέρομαι για την ουσία της Ορθοδοξίας (τη διδασκαλία και το παράδειγμα των αγίων για την αγάπη) κι όχι για τον εντυπωσιασμό του θαύματος. Ας αφήσω να πλανάται αυτή η ψευδαίσθηση, αν και μια βόλτα στη μπλογκονησίδα μας θα αποδείξει ότι και τα μεν με ενδιαφέρουν και τα δε.

Ο άγιος Λουκάς ο Ιατρός, γίγαντας της επιστήμης & της φιλανθρωπίας (blog γι' αυτόν εδώ)

Η αξιοπιστία των αναδημοσιεύσεων

Φυσικά, ως blogger, όταν αντλώ κάτι από τη μπλογκόσφαιρα ως ενδιαφέρον για αναδημοσίευση, δεν πάω να το επαληθεύσω κάνοντας προσωπική έρευνα. Είναι αυτονόητο αυτό - αλλά δεν ισχύει μόνο για τα "βλίτα" τους χριστιανούς. Κατά κανόνα, ισχύει για όλους τους bloggers, πλην ίσως ολίγων.

Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς

Ας μην πάμε μακριά: οι "Παστίτσιοι" και ο συνάδελφος που αναδημοσιεύει το θέμα (βλ. αρχή του παρόντος), ΠΟΣΕΣ μαρτυρίες για θαύματα του γέροντα ερεύνησαν προσεχτικά και "κατέληξαν" ότι όλα είναι παραμύθια; Με πόση έρευνα οι "Παστίτσιοι" τον αξιολόγησαν ως γελοίο, που αξίζει γελοιοποίηση, ο ίδιος και οι αναρίθμητοι ορθόδοξοι που τον σέβονται (μαζί ή χωρίς τους αιώνες του ορθόδοξου πολιτισμού μας, που εκείνοι ασφαλώς τον κλωτσάνε με περιφρόνηση), καθώς και οι επίσης αναρίθμητοι άνθρωποι που καταθέτουν τη μαρτυρία τους για τα αγιοπνευματικά (κοινώς: θαυματουργικά) χαρίσματά του;

Να μαντέψω; Καμιά μαρτυρία δεν εξέτασαν και καμιά έρευνα δεν έκαναν. Απλώς θεώρησαν από πριν ως "σίγουρο" πως όλα είναι παραμύθια, επειδή κατά την άποψή τους (χωρίς να το ψάξουν, φυσικά) "δεν είναι δυνατόν" να είναι αλήθεια, αφού "δεν υπάρχουν θαύματα". Το βρήκα;

Να δυο τρία ακόμη θαύματα που αξίζει να ερευνήσουν τα λαγωνικά του κυβερνοχώρου:

Η Παναγία και τα τανκς των Ναζί (και ο άγιος Χαράλαμπος στα Φιλιατρά - σημ. ότι ο ναζί πρωταγωνιστής λίγα χρόνια αργότερα έγινε ορθόδοξος, τόσο επηρεάστηκε από το γεγονός).

Η θεία Μετάληψη που μετατράπησε σε σάρκα και αίμα στο Λαντσιάνο (εδώ οι φίλοι προβάλλουν ως θεωρία ότι "οι πονηροί παπάδες" έδωσαν για εξέταση φρέσκο ανθρώπινο κρέας κι όχι τα δείγματα του 8ου αιώνα - αυτό, βέβαια, δε στέκει γιατί, ακόμη κι αν όλοι οι επιστήμονες ήταν στραβοί, τα δείγματα θα έπρεπε να σαπίσουν, ιδίως τους 15 μήνες της 2ης εξέτασης)

Τα δέντρα που ματώνουν την εορτή του αγίου Νικολάου του εν Βουνένοις (9 Μαΐου)

Να και μια πραγματική επιστημονική μελέτη για το Άγιο Φως, κι όχι γιαλατζί, όπως αυτά που ανεβάζουμε και ξανανεβάζουμε εμείς...

Για τη σύλληψη του "Παστίτσιου" δείτε το link που έδωσα στην αρχή του post, όπου φαίνεται ένα μικρό μέρος της αντίδρασης των ορθόδοξων bloggers, και όχι μόνο (κατά της σύλληψης), αντίδρασης πολύ μεγαλύτερης από αυτά που ανεβάσαμε εκεί.

Τελικά έκανε θαύματα & προφητείες ο παπούλης;

Η ουσία όμως για μένα είναι άλλη:

Τρεις σύγχρονοι μεγάλοι Γέροντες (εδώ)

Το στοίχημα σ' αυτό το παιχνίδι είναι η ύπαρξη του Θεού και των αγίων, απόδειξη της οποίας φυσικά και είναι τα θαύματα. Δηλαδή το ότι κάποιος κάνει θαύματα (αληθινά, προερχόμενα από το Θεό, κι όχι απάτες ή δαιμονικά - γιατί υπάρχουν και τέτοια) φανερώνει ότι βρίσκεται σε ενότητα με το Θεό (κι όχι ότι είναι γιόγκι κτλ, αυτά τα έχουμε ξεπεράσει και αναλύσει πολλές φορές). Αν όμως δεν υπάρουν θαύματα, τότε δεν υπάρχουν άγιοι, άρα ούτε και Θεός, παρά μόνο κάποιοι που -για άγνωστους, ανορθολογικούς λόγους- πιστεύουν σε κάτι αναπόδεικτο, όπως το Ιπτάμενο Μακαρονοτέρας (Flying Spaghetti Monster).

Για το θέμα αυτό, προτείνω το άρθρο μας Θαυματουργοί άγιοι: αλήθεια ή μύθος;, όπου γίνεται και μια απόπειρα αξιολόγησης των μαρτυριών, αλλά και αναφορές στους σύγχρονους θαυματουργούς γέροντες. Εκεί υπάρχει και αναφορά του καθηγητή π. Νικολάου Λουδοβίκου για το γέροντα Παΐσιο.

Εκτός αυτού, αν υπάρχει μια προφητεία του γέροντα που αναμφισβήτητα είναι αληθινή, ασφαλώς είναι η προφητεία για την παρούσα οικονομική κρίση, που βρίσκεται στη βιογραφία του, γραμμένη από τον π. Χριστόδουλο Αγγελόγου, "Σκεύος εκλογής", 1996, σελ. 421. Την αναδημοσιεύω από αυτό το post:

«Επέβαλαν (και θα επιβάλουν) στη χώρα μας ένα πολύ μεγάλο εξωτερικό δημόσιο χρέος,τόσο μεγάλο που, όχι μόνον να μη μπορούμε να το ξεχρεώσουμε, αλλά ούτε τους τόκους αυτού του δανείου να μην προλαβαίνουμε· με αυτό καταφέρνουν με εύλογη δικαιολογία να επιβάλλουν στο λαό ένα οικονομικό πρόγραμμα εξόντωσης, έως εσχάτων. Θα επιβάλλουν συνεχώς νέα οικονομικά μέτρα, δυσβάστακτα, φόρους ασήκωτους και πάρα πολλά άλλα μέτρα, έτσι ώστε να κάνουν το λαό να αγανακτήσει. Και τι θα πετύχουν με αυτό; Ακούστε· Ο λαός καταπιεζόμενος από τα δυσβάστακτα οικονομικά μέτρα θα ζητάει κάποια στιγμή να ξανασάνει, αλλά αυτή τη στιγμή δεν πρόκειται να του τη χαρίσουν ποτέ, παρά μόνον έως ότου σκύψει το κεφάλι του εντελώς στο έδαφος, δηλώνοντας τέλεια υποταγή στο καινούργιο τους σύστημα. Θα λένε: Έχετε δίκιο που διαμαρτύρεσθε, όμως έχετε μεγάλο εξωτερικό χρέος και αυτοί που έχουν πολλά λεφτά φοροδιαφεύγουν· για να μη σας επιβάλλουμε άδικα μεγάλους φόρους κτλ. πρέπει να αποδεχθείτε το τέλειο σύστημα ηλεκτρονικού οικονομικού ελέγχου. Έτσι ώστε να βλέπουμε ποιοί είναι οι νομοταγείς πολίτες και ποιοί οι φοροφυγάδες. Ταυτόχρονα θα παρέχουν μέσω του ηλεκτρονικού οικονομικού συστήματος πολλές διευκολύνσεις. 
Αδελφοί, μας εξαπατούν με τερατώδη ψέμματα. Δεν πρόκειται με όσα αυστηρά οικονομικά μέτρα κι αν λάβουν να ξεχρεώσουμε το χρέος μας αυτό. Γιατί δεν εξυπηρετεί τους σκοπούς τους η ύπαρξη μιας εύρωστης οικονομικά Ελλάδας. Τι κάνουν λοιπόν; Ενώ βρισκόμαστε σε οικονομικό χάος και δεν μπορούμε ούτε τους τρέχοντας τόκους του χρέους να πληρώσουμε, δημιουργούν τεχνητές κρίσεις με τις γειτονικές μας χώρες έτσι ώστε, φοβούμενοι από τις απειλές τους να ξοδεύουμε τρισεκατομμύρια δραχμές για την αγορά πολεμικών αεροπλάνων, πλοίων κτλ. Ακούμε συνεχώς για θερμά επεισόδια, αμφισβητούνται τα σύνορά μας, τα νησιά μας..... Με όλα αυτά μας αποπροσανατολίζουν για να μπορέσουν με πολύ εύσχημο τρόπο και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί να μπουν στο σπίτι μας..... Να γνωρίζετε ότι θα ασκήσουν πιέσεις με πολλούς τρόπους, ιδιαίτερα στους πολιτικούς μας άρχοντες..... Εμείς όμως ας μη βλέπουμε τους δικούς μας πολιτικούς, αλλά αυτούς που τους τα επιβάλλουν από το παρασκήνιο με τη βία, ύπουλα και εξαπατώντας τους».

Όποιος κι αν είπε τα παραπάνω, είναι προφήτης. Εκτός αν κάποιος ισχυριστεί ότι ο γέροντας Παΐσιος (ή, έστω, ο συγγραφέας του βιβλίου) είχε τέτοιες πηγές πληροφόρησης, ώστε... προέβλεψε την οικονομική κρίση επειδή ήταν έξυπνος!

Αυτό δε στέκει, γιατί, αν ήταν ένα κόλπο, θα είχαν φροντίσει να το προβάλουν από τότε, δε θα ήταν χωμένο στις πίσω σελίδες ενός βιβλίου, από το οποίο το ξέθαψε κάποιος σήμερα.

Να λοιπόν ένα τρολάρισμα που ίσως αξίζει τον κόπο. Ας το ψάξει αυτό κάθε ειλικρινής αναζητητής, όχι ησυχάζοντας στο γραφείο του, παρέα με το laptop του, αλλά με πραγματική έρευνα γύρω από το γέροντα και το γεγονός (και τα θαύματά του γενικότερα, επί τη ευκαιρία).

Και ας κλείσουμε με ολίγα δροσερά:

1. "Παστίτσιος", θαύματα και άλλα περί πίστης (από εδώ)

Έχοντας την ανεκτίμητη ευλογία να έχουμε γνωρίσει τον Γέροντα Παΐσιο προσωπικά, και έχοντας αλλάξει η ζωή μας εντελώς πορεία εξαιτίας του, δεν κρύβουμε ότι όλη αυτή η ιστορία με τα “παστίτσια” και τους “μουσακάδες” μας πονά και μάλιστα πολύ. 

Από τη μία, σίγουρα δεν μας αρέσει, μας στενοχωρεί πολύ, όταν χλευάζουν και κοροϊδεύουν ένα πρόσωπο, το οποίο υπήρξε σταθμός στη ζωή μας. Απορούμε με την κακεντρέχεια πολλών, οι οποίοι δεν μπήκαν καν στον κόπο να γνωρίσουν λιγάκι το Γέροντα μέσα από τα βιβλία του, αλλά άκριτα, επιπόλαια βιάστηκαν να του πετάξουν λάσπη, να τον φτύσουν, να τον χλευάσουν, έχοντας αυτοανακηρυχτεί φωταδιστές της ανθρωπότητας. Το μόνο που μπορούμε να τους πούμε είναι κρίμα, κρίμα που δεν τον γνωρίσατε ή δεν προσπαθείτε να τον γνωρίσετε τώρα. Χάνετε!!

Από την άλλη όμως, όλη αυτή η ιστορία ανέδειξε και κάτι άλλο. Πόσο πολλές φορές εντελώς επιπόλαια και άκριτα, κυνηγάμε να δούμε θαύματα, να ακούσουμε τρανταχτές προφητείες που θα ξαναβάλουν την Ελλάδα στη θέση της ιστορίας που της ανήκει και θα κατατροπώσουν τους “κακούς” άθεους και άπιστους.

Όχι, ΔΕΝ είναι αυτό πνευματικότητα, δεν πρέπει να ζητάμε αυτό από τους πατέρες. Οι άγιοι μας δεν είναι ούτε μηχανές παραγωγής θαυμάτων, ούτε μέντιουμ και ονειροκρίτες.  Ο Γέροντας Παΐσιος, κάποτε βλέποντας όλα αυτά, έβαλε μια ταμπέλα στην πόρτα του: “Η μαϊμού λείπει, ο ζωολογικός κήπος κλειστός”.

Αυτό που μας έμεινε από το Γέροντα, ΔΕΝ είναι ούτε τα ΑΜΕΤΡΗΤΑ και από πολλές πλευρές ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΜΕΝΑ ΘΑΥΜΑΤΑ του είτε σε εμάς είτε σε γνωστούς μας, ούτε η χωρίς καμιά αμφιβολία ενέργεια του διορατικού του χαρίσματος. Πιστέψτε μας, ούτε λίγα είναι αυτά, ούτε μικρά, ούτε φαντασιόπληκτοι θεωρούμε πως είμαστε. Όχι!!!

Αυτό που μας διέλυσε όμως, αυτό που μας άλλαξε εντελώς, ήταν ότι σε αυτόν, είδαμε τι μπορεί να κάνει ο Χριστός στον άνθρωπο. Στην καρδιά του Γέροντα, είδαμε το Θεό, είδαμε τον Χριστό. Είδαμε την ΑΓΑΠΗ!!! Μια αγάπη χωρίς όρια, χωρίς προϋποθέσεις, με μια αρχοντιά που δεν περιγράφεται. Αυτό μας έμεινε από το Γέροντα. Μια αγάπη πέρα από τα ανθρώπινα όρια. Πάρα πολλοί που τον γνώρισαν, ένιωσαν βαθιά μέσα τους και ομολόγησαν, πως ο Γέροντας τους αγαπούσε πιο πολύ και από την ίδια τους την μάνα!! Για τέτοια αγάπη μιλάμε.Μπορεί να σας φαίνεται λίγο, πιστέψτε μας όμως, είναι το ΠΑΝ.

Για τους αδιόρθωτους όμως “θαυματοκυνηγούς”, παραθέτουμε παρακάτω ένα περιστατικό με τον αείμνηστο π. Ιωήλ Γιαννακόπουλο.

Πιστεύεις;

 

Κάποτε ο π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος ταξίδευε σιδηροδρομικώς, σ’ ένα επαρχιακό σταθμό άκουσε ότι στον ναό του γειτονικού χωριού συνέβη θαύμα:

Μια εικόνα δάκρυσε!

Αμέσως όλοι οι επιβάτες άδειασαν το τραίνο και έτρεξαν να δουν το θαύμα. Όλοι, εκτός από τον π.Ιωήλ, που συνέχισε να μελετά κάποιο βιβλίο.

Όταν συγκινημένοι οι επιβάτες επέστρεψαν , εκείνος που καθόταν ακριβώς απέναντί του, δεν κρατήθηκε και αγανακτισμένος από την απάθεια του , είπε:

-Εσύ , παππούλη, φαίνεται ότι δεν πιστεύεις.

-Εγώ πιστεύω, απάντησε εκείνος, και γι’ αυτό δεν μου κάνουν εντύπωση τα θαύματα. Εσύ δεν πιστεύεις! Και πήγες να δεις το θαύμα για να πιστέψεις. Έτσι δεν είναι; Για πες μου λοιπόν , τώρα πίστεψες;

2. Θαυματολαγνία και χαρισματολαγνία: μια παιδική αρρώστια

π. Βαρνάβα Λαμπρόπουλου, περ. Διάλογος, τ. 25 (από εδώ)

Μια από τις βασικές αίτιες παγιδεύσεως ανθρώπων στις καταστροφικές λατρείες και γενικότερα στις αιρέσεις, είναι η νοσηρή αναζήτηση θαυμαστών σημείων και εντυπωσιακών χαρισμάτων.

Αυτή η θαυματολαγνεία και χαρισματολαγνεία δεν είναι άγνωστη και στον χώρο της Εκκλησίας. Η εμφάνιση σημείων θεωρείται από πολλούς ως το ύψιστο κριτήριο και η αναγκαία εγγύηση αληθείας. Όπου δεν υπάρχουν εμφανή σημεία και χαρίσματα, δεν υπάρχει κατ' αυτούς εγγυημένη ορθοδοξία!

Αυτή η αρρώστια εισχωρεί και στην αντιμετώπιση του κατ' εξοχήν Μυστηρίου της σωτηρίας, της Ιεράς Εξομολογήσεως. Τότε μόνον θεωρείται κάποιος απλανής πνευματικός οδηγός, όταν είναι κάτοχος διορατικού ή προορατικού χαρίσματος!

Έτσι βεβηλώνεται το Μυστήριο της Μετανοίας, το οποίο αντί να είναι άσκηση αυτομεμψίας (δια της εν ταπεινώσει εξαγορεύσεως των κεκρυμένων λογισμών και πράξεων) εκφυλίζεται σε μια παιδαριώδη αναζήτηση μάγου, που θα αποκαλύψη ανωδύνως όλα τα αμαρτήματα! Καταφρονείται η σώζουσα συμβουλή των αγίων Πατέρων: Μη ζητώμεν προγνώστας (πνευματικούς) μηδέ προβλέπτας αλλά ΠΡΟ ΠΑΝΤΩΝ πάντως ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΝΑΣ και ΤΑΙΣ ΕΝ ΗΜΙΝ ΝΟΣΟΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΥΣ (αγ. Ιωάννου Σιναΐτου, Κλίμαξ, λόγος Δ, ρκγ).

Οι ορθόδοξοι Χριστιανοί, που αντί να αναζητούν ιερέα-ιατρό κατάλληλο για τις αρρώστειες τους, τρέχουν πίσω από δήθεν προορατικούς γέροντες, δεν διαφέρουν πολύ από αυτούς που καταντάνε ... να πίνουν το απόνιμμα των ποδών του Σάι Μπάμπα. Και οι μεν, και οι δε πάσχουν από την ίδια νοσηρή αναζήτηση θαυμάτων και χαρισματικών εμπειριών.

Από εδώ

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, πριν από 1500 χρόνια, διεπίστωνε ΜΕ ΧΑΡΑ ότι ήδη από τότε είχε περάσει πια ... η εποχή των θαυμάτων! Και εξηγεί τον λόγο, για τον οποίο ο Θεός σταμάτησε τα πολλά θαύματα και σημεία: Το έκανε αυτό ο Θεός, λέει. Ουχί ατιμάζων ημάς αλλά και ΣΦΟΔΡΑ ΤΙΜΩΝ.Για να μας τιμήσει ο Θεός, σταμάτησε τα πολλά θαύματα. Και μάλιστα να μας τιμήσει σφόδρα. Πάρα πολύ.

Και ποια ήταν αυτή η τιμή; Μας τίμησε θυμίζοντάς μας ότι πάψαμε πια να είμαστε νήπια. Μεγαλώσαμε πια. Τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού χρειάζονταν περισσότερο το θαύματα και τα σημεία, γιατί τότε οι άνθρωποι ήταν ακόμη ανόητα νήπια. Ανοητότερον οι άνθρωποι διέκειντο τότε, των ειδώλων προσφάτως απηλλαγμένοι. Μόλις είχαν απαλλαγεί από την πλάνη των ειδώλων. Και ήταν φυσικό να είναι λιγάκι χοντρόμυαλοι και αναίσθητοι στα πνευματικα: Παχυτέρα και αναισθητοτέρα αυτών η διάνοια έτι ην. Και γι' αυτό έχασκαν μπροστά στα χειροπιαστά θαύματα και σημεία: προς τα σωματικά πάντα επτόηντο και εκεχήνεσαν. Ψόφαγαν μόνο για άρτον και θεάματα. Δεν μπορούσαν να καταλάβουν τις πνευματικές δωρεές του Θεού, που τις δέχεται κανείς μόνο με την πίστη: ουκ είδεσαν τι ποτέ έστι νοητή χάρις, πίστει μόνη θεωρουμένη. Δια τούτο σημεία εγίνετο (αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις την Αγίαν Πεντηκοστήν, λόγος Α).

Τώρα όμως που μεγαλώσαμε (συνεχίζει την σκέψη του αγίου Ιωάννου ο άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ) όποιος ζητάει θαύματα για να πιστέψει, είναι να τον λυπάται κανείς! Η αξίωσή του αυτή προδίδει πόσο μέσα του κυριαρχεί το σαρκικό φρόνημα και η παχυλή άγνοια. Εκείνοι που πιστεύουν με τα θαύματα, αποτελούν την πιο χαμηλή βαθμίδα πιστών,καταλήγει ο άγιος Ιγνάτιος.

Είναι λοιπόν τουλάχιστον ντροπή, κάποιος που έχει πλέον την δυνατότητα να φοιτήσει στο πανεπιστήμιο, να θέλει να ξαναγυρίσει στο νηπιαγωγείο! Και μάλιστα σε νηπιαγωγείο αμφιβόλων χαρισμάτων και υπόπτων οραμάτων, όπου κινδυνεύει να πλανηθή πλάνην οικτράν.

Το μεγαλύτερο χάρισμα, λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, που μπορεί να δεχθή ο άνθρωπος, είναι το να πάσχει για την δόξα του Χριστού. Το να θυσιάζεται στην υπακοή του αγίου θελήματός Του.Δεν τιμάω τα χέρια του Παύλου λέει ο άγιος πατήρ τόσο επειδή ανέστησαν τον χωλό στα Λύστρα, όσο γιατί δέθηκαν με δεσμά για τον Χριστό. Δεν μακαρίζω τον Παύλο τόσο, επειδή ηρπάγη στον παράδεισο ή επειδή άκουσε άρρητα ρήματα, όσο γιατί μπήκε στην φυλακή για τον Χριστό. Και καταλήγει ο άγιος Ιωάννης: Προτιμώ περισσότερο να πάσχω υπέρ Χριστού, παρά να τιμώμαι από Αυτόν (με χαρίσματα και οράματα) (αγίου Ιω. Χρυσ. Ε.Π.Ε. 20, 594).

Ας κρατάμε λοιπόν μικρό καλάθι όταν ακούμε για μεγάλες συκιές, και μάλιστα όταν πρόκειται για συκιές, που αφήνουν έντεχνα να προβάλλονται τα δήθεν χαρίσματά τους και οι θαυματουργίεςτους. Η πιο θαυμαστή και συγκλονιστική εμπειρία που μπορεί να ζήσει ο άνθρωπος, είναι η δια της υπακοής στον Χριστό απελευθέρωσή του από τα πάθη και η θεραπεία του:

Αν γαρ εξ απανθρωπίας εις ελεημοσύνην μεταβάλης, ξηράν ούσαν την χείρα εξέτεινας. Αν θεάτρων (και τηλεοράσεως)αποστάς επί την εκκλησίαν έλθης, χωλεύοντα τον πόδα διώρθωσας. Αν αποστήσης τους οφθαλμούς από κάλλους αλλοτρίου, τυφλούς όντας ανέωξας. Αν αντί σατανικών ωδών μάθης ψαλμούς πνευματικούς, κωφάλαλος ων ελάλησας. ΤΑΥΤΑ ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΜΕΓΙΣΤΑ... (αγ. Ιω. Χρυσοστόμου, Ε.Π.Ε. 10, 414).

πηγή