"ΘΕΟΛΟΓΟΣ Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ..."του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

25 Ιανουαρίου και η σκέψη μας τρέχει στην μορφή του Αγίου Γρηγορίου, Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Θεολόγου.

Τον χαρακτήρισαν ως τον Δεύτερο Θεολόγο: "Τον Θεολόγον τον δεύτερον, τον στύλον του φωτός τον ουράνιον".

Τον ανέφεραν ως "Τον δεύτερον επιστήθιον", "τον του λόγου αυτόπτην".

Τον ονόμασαν "λύραν του πνεύματος και των αιρέσεων θέριστρον και ορθοδόξων ήδισμα", "πολύφωνον όργανον και κιθάραν την έμμουσον", "Ιεραρχών τον υπέρτατον", αλλά και "σφενδόνην του Πνεύματος".

Η γρήγορος γλώσσα του, κινουμένη με τη χάρη του Παναγίου Πνεύματος, εξεδίωξε από την ποίμνη του Χριστού "των αιρετιζόντων τα ζιζάνια" και έσπειρε τα ορθά δόγματα της πίστεως, τα οποία δίδουν στον άνθρωπο την δυνατότητα της θεραπείας και άρα της σωτηρίας και της εισόδου του στην Βασιλεία των Ουρανών.

Γι' αυτό και ο θεόπνευστος ιερός υμνογράφος γράφει χαρακτηριστικά για τη σεβάσμια μορφή του: "Ο θεολόγος ο δεύτερος και μύστης της θείας ελλάμψεως, ο της Τριάδος φαιδρός υπογραφεύς, ο την άρρητον και θείαν φύσιν υπερφυώς διδάσκων, Γρηγόριε."

Η φράση "ο μύστης της θείας ελλάμψεως" είναι το κλειδί για να κατανοήσουμε τι σημαίνει θεολογία και τι σημαίνει θεολόγος.

α. Τι είναι Θεολογία

Θεολογία δεν είναι μία διανοητική γνώση, αλλά είναι "διαμονή εν τω Θεώ". Είναι γνώση που προέρχεται από τον Πατέρα των Φώτων, που αποκτάται από την αγάπη που έχουμε προς τον Θεό και από το μίσος το οποίο διαθέτουμε για τα πάθη τα οποία φωλιάζουν μέσα στην καρδιά μας.

Θεολογία σημαίνει εμπειρία του γεγονότος της Πεντηκοστής. Εμπειρία του φωτισμού του Αγίου Πνεύματος, που έρχεται σαν αποτέλεσμα της καθάρσεως της καρδιάς του ανθρώπου και της ανακαινίσεως του ανθρώπου με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος.

Γράφει γι' αυτήν ο μακαριστός π. Ιωάννης Ρωμανίδης: "μέσα από μια πορεία νηστείας, προσευχής, ασκήσεως, καθάρσεως του νου συντελείται η θεραπεία του ανθρώπου...και ενώ στις ανθρώπινες επιστήμες εκείνο το οποίο φωτίζεται από την επιστημονική γνώση είναι η διάνοια του ανθρώπου, δηλαδή η λογική, ο πραγματικός θεολόγος όμως φωτίζεται διπλά.

Φωτίζεται η λογική δια της κατηχήσεως, κυρίως όμως φωτίζεται ο νους, δηλαδή η καρδιά του, η πνευματική καρδιά, ο τόπος στον οποίο αναπαύεται ο Θεός". (Πατερική θεολογία, περί της θεολογίας, σελ. 190-195)

β. Τι είναι Θεολόγος

Θεολόγος είναι ένας αληθινός προφήτης της Καινής διαθήκης. Και τούτο γιατί η θεολογία συνδέεται στενότατα με την προφητεία.

Θεολόγος είναι ο "διαβεβηκώς εν θεωρία", αυτός δηλαδή που έχει νοερά προσευχή και ελλάμπεται ο νους του από την παρουσία του Αγίου Πνεύματος.

Να γιατί, ο ιερός υμνογράφος ονομάζει τον Άγιο Γρηγόριο : "ο μύστης της θείας ελλάμψεως".

Θεολόγος, κατά τους αληθινούς θεολόγους που είναι οι πατέρες της Εκκλησίας, είναι ο άνθρωπος της προσευχής. Χαρακτηριστικός είναι ο λόγος του Οσίου Νείλου του ασκητούQ "Ει θεολόγος ει, προσεύξη αληθώς και ει προσεύχει αληθώς, θεολόγος ει".

γ. Για να είναι κανείς πραγματικά θεολόγος, θα πρέπει να διαθέτει:

1. Εκκλησιαστικό φρόνημα.

Να ζει μέσα στην Εκκλησία.

Να αναπνέει την ζωή της Εκκλησίας.

Να βιώνει το πολίτευμα της Εκκλησίας.

Να αισθάνεται ότι σώζεται από την Εκκλησία και όχι ότι αυτός σώζει την Εκκλησία. Γιατί δυστυχώς όλοι μας έχουμε την αίσθηση ότι είμαστε οι σωτήρες της Εκκλησίας και ξεχνούμε ότι η Εκκλησία έχει έναν και μοναδικό Σωτήρα, που είναι ο Ιησούς Χριστός.

2. Προσαρμογή στον ασκητικό τρόπο ζωής της Εκκλησίας.

Νηστεία.

Αγρυπνία.

Προσευχή.

Τήρηση των εντολών του Θεού.

Όλα αυτά θα του δώσουν την δυνατότητα, όχι μόνο του φωτισμού του Θεού, αλλά και το να ξεχωρίζει, από την προσωπική του εμπειρία, την πλάνη από την αλήθεια.

Αν δεν διαθέτει κανείς αυτήν την εμπειρία, την οποία συναντούμε στα πρόσωπα των Πατέρων της Εκκλησίας μας, τότε, όπως γράφει ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος, "ο νους αυτού του ανθρώπου ο οποίος φαντάζεται, είναι ανίκανος για τη θεολογία".

Θα μπορούσε κανείς να γράψει κι άλλα στοιχεία για τον αληθινό Θεολόγο, παρουσιάζοντας την διδασκαλία των Αγίων της Εκκλησίας μας.

Δυστυχώς στις μέρες μας την Θεολογία την συνδέουμε μόνο με την γνώση, με την συγγραφή κάποιων βιβλίων, με περγαμηνές και διπλώματα και την αποδεσμεύουμε από την κάθαρση, την παρουσία του Φωτός μέσα στην καρδιά και κυρίως την θεοπτία.

Μόνος ένας θεόπτης είναι ακραιφνής θεολόγος, ο οποίος:

Έπαθε τα Θεία!

Έμαθε τα Θεία!

Και επομένως, μπορεί να μιλήσει για τα Θεία!

Αυτός ήταν ο Άγιος Γρηγόριος, ο μύστης της θείας ελλάμψεως, της σοφίας ο ποταμός και η βρύση της θείας γνώσεως.

Τον παρακαλούμε, στην κατάξερη εποχή μας, να μας χαρίσει έστω και αμυδρά αυτούς τους κρουνούς της Θεολογίας· ιδιαίτερα σε εμάς, τους ποιμένες της Εκκλησίας, γιατί αν δεν γνωρίζουμε να διακρίνουμε την πλάνη από την αλήθεια, γιατί αν δεν δούμε εδώ στην γη το Φως το αληθινόν, δεν θα μπορούμε ούτε τους ανθρώπους να θεραπεύσουμε, ούτε την πλάνη να εκδιώξουμε, ούτε και να δούμε τον Χριστό ως φως στην Βασιλεία των Ουρανών.

Θεολόγε Γρηγόριε, εκ της θεολογικής και υψηλής σοφίας Σου, έμπλησόν μου τον νουν, τον πτωχόν και ταλαίπωρον.

Γρηγόριε πάνσοφε, της Εκκλησίας φωστήρ, των σε τιμώντων μνημόνευε και υπερμάχοι της Εκκλησίας ην συνεκρότισας.