Ἡ Παναγία ἀγαπᾶ τὴν Ἑλλάδα

ὴν Ἑλλάδα

Γιὰ τὴν Παναγία

Τοῦ Λευτέρη Θεοδωρακόπουλου

Στὰ σπίτια μας στὶς πιὸ ξεχωριστὲς καὶ ἰδιαίτερες γωνιὲς ὑπάρχει πάντα μιὰ εἰκόνα τῆς Παναγιᾶς. Ὅταν τὸ βλέμμα σου πέφτει πάνω στὴν εἰκόνα αὐτὴ ἡ ψυχή σου γαληνεύει, χωρὶς ποτὲ νὰ καταφέρεις νὰ ἐξηγήσεις τὸ γιατί καὶ τὸ πῶς συμβαίνει αὐτὸ Στὸ Ἅγιο Ὅρος μου εἶχε πεῖ κάποτε ἕνας γέροντας πὼς ἡ Παναγία ἀγαπᾶ τὴν Ἑλλάδα, γιατί σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο τῆς γῆς λατρεύεται καὶ ἀγαπιέται ὅσο πουθενὰ ἀλλοῦ.Τὰ ἔβαλα κάτω μετὰ ἀπὸ μέρες αὐτὰ πού μου εἶπε ὁ γέροντας καὶ διαπίστωσα πόσο δίκιο εἶχε. Πόσες μεγάλες καὶ ἱστορικὲς στιγμὲς τῆς Ἑλλάδας ἔχουν συνδεθεῖ μὲ τὴ χάρη της.

 

 

 

 

Ἀπὸ τὸν Ἀκάθιστο Ὕμνο στὸ Βυζάντιο, στὴν Ἐπανάσταση τοῦ 21, στὶς εἰκονίτσες μὲ τὴ φιγούρα της ποὺ ἔδιναν οἱ μάνες τῶν φαντάρων πρὶν φύγουν γιὰ τὸ πόλεμο τοῦ 40 καὶ πολλὲς ἀκόμη, μέχρι καὶ τὶς ἡμέρες μας. Ἡ μορφὴ τῆς πάντα γαλήνια καὶ στοργικὴ καὶ ἴσως ἡ γέφυρα τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ ἔρθει σὲ ἐμᾶς. Δὲν ξέρω πὼς καὶ τί μπορῶ νὰ γράψω σήμερα γιὰ τὴ Θεοτόκο μας, ποὺ λίγα 24ωρα μένουν γιὰ νὰ τὴ γιορτάσουμε ὅπως τῆς ἀξίζει. Δὲν εἶναι ὅτι φοβᾶμαι νὰ γράψω, ἀλλὰ τὸ τί πιστεύει ὁ καθένας μᾶς εἶναι κάτι πολὺ ἰδιαίτερο καὶ ξεχωριστὸ γιὰ ἐκεῖνον/ἣν καὶ τὴ ψυχὴ τού/της...

Ὡστόσο ὅπως προανέφερα πάνω ἡ Παναγίτσα μᾶς εἶναι κομμάτι ὄχι μόνο της πίστης μᾶς ἀλλὰ καὶ τῆς ἱστορίας καὶ τῆς παράδοσής μας. Πέρυσι συνέβη ἕνα ἱστορικὸ γεγονός, ἐπαναλειτούργησε ἡ Παναγιὰ τῶν Ποντίων ἡ Σουμελά. Ἤχησαν οἱ καμπάνες τῆς μετὰ ἀπὸ 87 χρόνια. Ζήτησα ἀπὸ τὸ Φάνη Μαλκίδη νὰ μοῦ στείλει ἕνα κείμενο, τὸ ὁποῖο ἀκολουθεῖ, γιὰ τὴν Παναγία Σουμελά, ποὺ ἐκπροσωπεῖ τὸν ἑλληνισμὸ ποὺ ξεριζώθηκε ἀπὸ τὴ γῆ του, τὸ Πόντο καὶ κοντεύει νὰ σβηστεῖ ἀπὸ τὶς σελίδες τῶν βιβλίων ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὶς μνῆμες μᾶς δυστυχῶς.

Ἡ Σουμελὰ τῶν Ποντίων

Οἱ ἐκδηλώσεις πρὸς τιμὴν τῆς Παναγίας Σουμελᾶ ἀποτελοῦσαν πάντοτε σημαντικὸ κομμάτι τῆς κοινωνικῆς ζωῆς τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ γιὰ χιλιάδες χρόνια. Ἡ Παναγία τῶν Ποντίων ἦταν στὴν πατρίδα ἡ ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος τῆς ζωῆς, ἡ πίστη, ἡ ἀγάπη καὶ ἡ στήριξη. Τὸ ἁγίασμα τοῦ μοναστηριοῦ καὶ οἱ θεραπευτικές του ἰδιότητες ἔκαναν πασίγνωστη τὴ μονὴ ὄχι μόνο στοὺς χριστιανούς, ἀλλὰ καὶ στοὺς μουσουλμάνους ποὺ ἀκόμη συνεχίζουν νὰ τὸ ἐπισκέπτονται καὶ νὰ ζητοῦν τὴ χάρη τῆς Παναγίας. Ἡ θέση ποὺ εἶχαν δώσει οἱ Κομνηνοὶ καὶ ἡ αὐτοκρατορία τους στὴν Παναγία Σουμελά, φανερώνει τὴ σημασία της, ἐνῶ ἀκόμη καὶ οἱ σουλτάνοι εἶχαν προσωπικὲς ἐμπειρίες τῶν θαυμάτων ποὺ ἐπιτελοῦσε ἡ Παναγία Σουμελά, ἀφοῦ ἀναφέρεται ἡ περίπτωση τοῦ σουλτάνου Σελὴμ A΄ ποὺ θεραπεύτηκε ἀπὸ σοβαρὴ ἀσθένεια μὲ τὴ βοήθεια τοῦ ἁγιάσματος τῆς μονῆς. Παράλληλά το μοναστήρι ἀποτελοῦσε καὶ χῶρο διαφύλαξης τῆς παράδοσης καὶ τῆς ἑλληνικότητας. Πολύτιμα ἔγγραφα καὶ πολλὰ ἀρχαῖα χειρόγραφα φυλάγονταν στὴ βιβλιοθήκη τοῦ μοναστηριοῦ, μέχρι τὸ 1922, ἐνῶ μέσα στὴ βιβλιοθήκη τῆς μονῆς βρῆκε τὸ 1868 ὁ ἐρευνητὴς Σάββας Ἰωαννίδης τὸ πρῶτο ἑλληνικὸ χειρόγραφό του Διγενῆ Ἀκρίτα.

Ἡ καταστροφή, τὸ μαζικὸ ἔγκλημα, ἡ γενοκτονία, στέρησε τὴ συνέχεια αὐτῆς τῆς μεγάλης θρησκευτικῆς παράδοσης γιὰ πολλὰ χρόνια. Τὸ 1922 οἱ κεμαλικοὶ κατέστρεψαν ὁλοσχερῶς τὸ μοναστήρι τῆς Παναγίας Σουμελᾶ καὶ ἀφοῦ πρῶτα λήστεψαν ὅλα τα πολύτιμα ἀντικείμενα, μετὰ ἔβαλαν φωτιά, γιὰ νὰ σβήσουν τὰ ἴχνη τῶν ἐγκλημάτων τους, τὰ ὁποῖα σὲ ὅλον τὸν Πόντο στοίχισαν τῆς ζωὴ συνολικὰ σὲ 353.000 Ἕλληνες. Ἕνα ἔγκλημα, αὐτὸ τῆς γενοκτονίας, τὸ ὁποῖο ἔμεινε μαζὶ μὲ τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας γιὰ πολλὰ χρόνια στὸ σκοτάδι καὶ ὄχι στὸ φῶς. Ἡ Παναγία Σουμελά, μαζὶ μὲ τὸ εὐαγγέλιο τοῦ Ὁσίου Χριστοφόρου καὶ τὸν σταυρὸ τοῦ αὐτοκράτορα τῆς Τραπεζούντας Μανουὴλ Κομνηνοῦ, θὰ περιμένουν τριάντα περίπου χρόνια στὸν Πόντο, μέχρι νὰ ἔλθουν στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο. Οἱ μοναχοὶ εἶχαν τὴν πρόνοια νὰ τὰ κρύψουν στὴν ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Βαρβάρας καὶ νὰ τὰ διασώσουν. Δυστυχῶς ὅλα τα ἄλλα μνημεῖα τοῦ Πόντου ἔχουν καταστραφεῖ καὶ ὁ Πόντος ἀπὸ χῶρος ὄμορφος καὶ γεμάτος παλάτια, σχολεῖα καὶ ἐκκλησίες, ἔχει γίνει τόπος ἐρειπίων καὶ τσιμέντου.

Ἡ ζωὴ τῶν Ποντίων προσφύγων στὴν Ἑλλάδα ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε τὴν πρώτη περίοδο ἦταν δύσκολη. Ὡστόσο ὁ δυναμισμὸς τοὺς κατόρθωσε νὰ τοὺς βοηθήσει καὶ νὰ ἀποκατασταθοῦν στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο ἢ ὅπου ἄλλου ἔγιναν ξανὰ πρόσφυγες στὴ συνέχεια (Εὐρώπη, ΗΠΑ, Καναδά, Αὐστραλία, ΕΣΣΔ). Ἡ Παναγία τοὺς ὅμως εἶχε μόνο στὸν Πόντο, καὶ μόνο μετὰ τὸ τέλος τοῦ Β' Παγκοσμίου Πολέμου ἔγινε αὐτὸ κατορθωτό. Ὅπως ἔγραψε καὶ ὁ Λεωνίδας Ἰασωνίδης: «Ἐν Ἑλλάδι ὑπῆρχαν οἱ Πόντιοι, ἀλλὰ δὲν ὑπῆρχεν ὁ Πόντος. Τὸ 1951 στὴ Βέροια Μὲ τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας Σουμελᾶ ἦλθε καὶ ὁ Πόντος». Τὸ 1951 ὁ Φίλων Κτενίδης ἔκανε πράξη τὴν ἐπιθυμία ὅλων των Ποντίων, μὲ τὴ θεμελίωση τῆς μονῆς τῆς Παναγίας Σουμελᾶ στὴν Καστανιὰ τῆς Βέροιας, ὅπου καὶ βρίσκεται ἡ θαυματουργὴ εἰκόνα τὴν ὁποία, εἰκονογράφησε ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς. Ἔχει μεγάλη σημασία ὅτι οἱ Πόντιοι σὲ ὅλον τὸν κόσμο τιμοῦν τὴν Παναγία τους καὶ δημιουργοῦν δεσμοὺς μὲ αὐτήν, ὅπου καὶ ἐὰν βρίσκονται. Ἔτσι ἀντίστοιχες ἐκκλησίες καὶ ἱερὰ ἱδρύματα τῆς Παναγίας Σουμελᾶ ἔχουν δημιουργηθεῖ ἀπὸ Πόντιούς των ΗΠΑ καὶ τῆς Αὐστραλίας, τιμώντας καὶ αὐτοὶ τὴν Παναγία Σουμελά, τὴν Παναγία τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου. Ἡ Παναγία Σουμελὰ καὶ ἡ συνέχεια….σήμερα

Ἡ λειτουργία στὴν Παναγία Σουμελὰ τὸν 15αυγουστο ἀποτελεῖ μία ἱστορικὴ στιγμὴ γιὰ ὅλους, Ἕλληνες καὶ μή. Εἶναι ἕνα γεγονὸς ποὺ λίγοι πρὶν μερικὰ χρόνια μποροῦσαν νὰ τὸ σκεφθοῦν καὶ νὰ τὸ ὑλοποιήσουν καὶ πολλοί, οἱ περισσότεροι, δὲν τὸ πίστευαν. Ὅμως ἡ Παναγία ἔκανε τὸ θαῦμα της, καὶ μάλιστα τὸ εἶδαν ὅλοι γιὰ νὰ μπορέσουν νὰ πιστέψουν. ‘Όμως, «μακάριοι οἱ μὴ εἰδόντες καὶ μὴ πιστεύσαντες». Ὅταν μηχανισμοὶ καὶ ἄνθρωποι μὲ κάθε μέσο, ἀρχικὰ στὴν Τουρκία προσπάθησαν νὰ ἐξαφανίσουν τὴν ἑλληνικὴ πολιτισμική, θρησκευτικὴ παρουσία, τὴν ἀνθρώπινη παρουσία γενικά, νόμιζαν ὅτι μποροῦσαν νὰ ἐξαφανίσουν τὰ πάντα. Νόμιζαν ὅτι μὲ τὴ βιολογικὴ καταστροφὴ θὰ ἔδιωχναν μία ἱστορικῆς σημασίας δραστηριότητα τῶν δικῶν μᾶς ἀνθρώπων. Αὐτὸ δὲν ἔγινε γιατί ἐκτός των ἐρειπίων, γιατί ἔτσι κατάντησαν τὰ μνημεῖα μας, ὑπῆρχαν καὶ ἄνθρωποι, ἡ σάρκα ἀπὸ τὴ σάρκα μας.

Αὐτοὶ ποὺ ἔμειναν ἐκεῖ, στὸν Πόντο, καὶ μιλοῦν τὴ γλώσσα μας. Παράλληλα στὴν Ἑλλάδα, στὰ πλαίσια μίας σχιζοφρένειας, ἡ ἑλληνικὴ παρουσία στὴν Ἀνατολή, στὸν Πόντο καὶ στὴ Μικρὰ Ἀσία, δέχτηκε μία πολεμικὴ ποὺ ὅμοιά της ἐμφανίζεται μόνο σὲ ἀπολυταρχικὰ καθεστῶτα. Ὡστόσο ἡ δυναμικὴ εἶναι τόση μεγάλη ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ κρυφτεῖ, νὰ ἐξαφανιστεῖ. Γιὰ αὐτὸ καὶ τὸ ρεῦμα παρέσυρε τὰ σκουπίδια καὶ τὰ ἐμπόδια. Πρὶν λίγα χρόνια κανεὶς δὲν μποροῦσε νὰ περιμένει μία τέτοια ἐξέλιξη. Ὅπως καὶ κανεὶς δὲν περίμενε, μετὰ ἀπὸ ἕνα πόλεμο ἐναντίον τῆς μνήμης, χιλιάδες ἄνθρωποι νὰ ταξιδεύουν γιὰ νὰ βρεθοῦν σὲ ἕνα σημαντικότατο σταθμὸ τῆς ἑλληνικῆς καὶ παγκόσμιας ἱστορίας. Ὄχι γιὰ νὰ συγκινήσουν καὶ νὰ συγκινηθοῦν, ἀλλὰ γιὰ νὰ νιώσουν αὐτὸ ποὺ ἔνιωσαν οἱ προγονοί τους, ὡς ζωντανὴ μαρτυρία, ὡς συνέχεια, φῶς, δημιουργία καὶ μέλλον. Ἡ λειτουργία στὴν Παναγία Σουμελά, μετὰ ἀπὸ χρόνια σιωπῆς ἐντὸς καὶ ἐκτός του Πόντου, μετὰ ἀπὸ τὴ βίαιη μαζικὴ δολοφονία καὶ ἐκδίωξη χιλιάδων Ἑλλήνων, χιλιάδων ἀνθρώπων ἀποτελεῖ ἕνα ὁρόσημο στὴν ἱστορική μας πορεία. Τὸ ἄμεσο πλέον μέλλον ἔχει ἐνδιαφέρον καὶ κυρίως συνέχεια.

πηγή  /  αντιγραφή