Το κήρυγμα της Κυριακής: Κυριακή προ των Φώτων

Του Αρχιμανδρίτου Παϊσίου Λαρεντζάκη

Ιεροκήρυκος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης

 

«Φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν Κυρίου, εὐθείας ποεῖτε τάς τρίβους αὐτοῦ».

Η σημερινή Κυριακή στη γλώσσα της Εκκλησίας μας ονομάζεται Κυριακή προ των Φώτων. Ονομάζεται έτσι διότι προηγείται της μεγάλης εορτής των Θεοφανείων. Επίσης με το ευαγγελικό ανάγνωσμα μάς παρουσιάζει το πρόσωπο και το έργο του τιμίου, ενδόξου, Προφήτου, Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου. Κι αυτό γίνεται διότι ο Ιωάννης προηγήθηκε του Κυρίου για να αναδειχθεί Πρόδρομός Του. Ο Τίμιος Πρόδρομος άρχισε το βάπτισμα της μετανοίας με σκοπό να προπαρασκευάσει το λαό για την υποδοχή του Μεσσία. Έτσι ο Πρόδρομος είναι η «ἀρχή τοῦ εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ τοῦ Θεοῦ».

Ο μεγάλος αυτός Προφήτης, «ὁ μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν», είχε προφητευθεί από τους μεγάλους Προφήτες. Τον είχαν προαναγγείλει οι Προφήτες Ησαΐας· «φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ· ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν τοῦ Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν»  και Μαλαχίας· «Ἰδού ἐγώ ἐξαποστέλλω τόν ἂγγελόν μου, καί ἐπιβλέψεται ὁδόν πρό προσώπου μου, καί ἐξαίφνης ἣξει εἰς τόν ναόν ἑαυτοῦ Κύριος, ὃν ὑμεῖς ζητεῖτε, καί ὁ ἂγγελος τῆς διαθήκης, ὃν ὑμεῖς θέλετε· ἰδού ἒρχεται, λέγει Κύριος παντοκράτωρ» . Τον υποδήλωσε ο προφήτης Ωσηέ. Τον περίμενε ο ισραηλιτικός λαός ως έναν άλλο Ηλία, ο οποίος θα εμφανιζόταν λίγο πριν την έλευση του Χριστού «ἐτοιμάσαι πάντα». Τον προανήγγειλε άγγελος Κυρίου στον πατέρα του Ζαχαρία. Κι ο ίδιος ο Ζαχαρίας είχε προφητεύσει ότι το νήπιο εκείνο, ο Ιωάννης, θα γινόταν Προφήτης, που θα ετοίμαζε «τάς ὁδούς τοῦ Κυρίου». Θα ήταν ο Πρόδρομος και ο προάγγελος της έλευσης του Θεανθρώπου Λυτρωτή· θα κήρυττε στην έρημο προς τα πλήθη του λαού που θα ερχόταν να τον ακούσουν· θα βροντοφωνούσε να ετοιμάσουν τις καρδιές τους για την υποδοχή του Κυρίου Ιησού. Οι καρδιές σείονται, οι ψυχές καττανύσονται, οι συνειδήσεις συγκλονίζονται. Οι πάντες τον ακούν με προσοχή, με ευλάβεια, με συντριβή. Τον αναγνωρίζουν Προφήτη του Θεού. Δέχονται τα λόγια του ως λόγια του Θεού. Μετανοούν, εξομολογούνται τις αμαρτίες τους, βαπτίζονται στον Ιορδάνη ποταμό, ετοιμάζουν τους εαυτούς τους για την υποδοχή του Σωτήρα, ο οποίος θα βάπτιζε όχι με νερό, όπως ο Τίμιος Πρόδρομος αλλά «ἐν Πνεύματι ἁγίῳ καί πυρί». Ο Πρόδρομος «θα ήταν φωνή ανθρώπου που φωνάζει στην έρημο: Ετοιμάσατε την οδόν του Κυρίου, κάνετε τους δρόμους του ευθείς».

Τι εννοούσαν όμως οι Προφήτες με τα συμβολικά αυτά λόγια και τα οποία επανέλαβε για τον εαυτό του ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, ως απάντηση σε μια επιτροπή Λευϊτών, που τον ρωτούσαν «τις εἶ;». Εγώ, είπε σ’ αυτούς, είμαι «φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, εύθύνατε τήν ὁδόν τοῦ Κυρίου» . Ποιος είναι όμως αυτός ο δρόμος του Κυρίου, που πρέπει να ετοιμαστεί και να ευθυγραμμιστεί;

Όταν πρόκειται να ανοιχθεί και να ετοιμαστεί ένας δρόμος νέος για την εξυπηρέτηση του κόσμου, θα προηγηθούν μελέτες και σχέδια. Θα γίνουν όλες εκείνες οι απαραίτητες ενέργειες για να ετοιμαστεί ο χώρος που θα περάσει ο δρόμος. Οι προσπάθειες μεγάλες, χρονοβόρες, επίπονες, ώστε το αποτέλεσμα να είναι το καλύτερο δυνατόν.

Για «ὁδόν Κυρίου» μιλάνε οι Προφήτες. Για δρόμο δηλαδή που θα περάσει και θα κάνει σταθμούς ο Κύριος. Ποιος είναι αυτός ο δρόμος; Είναι η καρδιά του καθενός μας, που οφείλει να ανοιχθεί και να ευθυγραμμιστεί για τον Κύριο. Με άλλα λόγια, η καρδιά μας πρέπει να απαλλαγεί από τα προσκόμματα και τα εμπόδια εκείνα που την καθιστούν άβατη, ακάθαρτη και απρόσιτη στο Θεό. Τέτοια εμπόδια είναι οι αδυναμίες και τα πάθη, ο εγωισμός με τις πολλές και διάφορες εκδηλώσεις του, η ποικιλία των αμαρτωλών έξεων. Είναι ο σκοτασμός της διανοίας από πλάνες και προλήψεις, η εκφυλισμένη θέλησή μας που παρουσιάζεται υποτονική και απρόθυμη για το αγαθό, αντίθετα πρόθυμη και δραστήρια για το πονηρό. Λέει ο Κύριος: «Ἒσωθεν ἐκ τῆς καρδίας τῶν ἀνθρώπων οἱ διαλογισμοί οἱ κακοί ἐκπορεύονται, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, φόνοι, κλοπαί, πλεονεξίαι, πονηρίαι, δόλοι, ἀσέλγεια, ὀφθαλμός πονηρός, βλασφημία, ὑπερηφανία, ἀφροσύνη» .

Όλα αυτά είναι που κάνουν αδιάβατη την βασιλική οδό, την οδό από την οποία θα περάσει ο Κύριος. Αυτά κάνουν την καρδιά ανάξια να την επισκεφθεί ο Κύριος και να την κάνει σταθμό στη σωτήρια πορεία του. Είναι οι «σκολιαί ὁδοί» στις οποίες αφθονούν «τριβόλοι καί παγίδες· ὁ δέ φυλάσσων τήν ἑαυτοῦ ψυχήν ἀφέξεται αὐτῶν», θα φύγει μακριά απ’ αυτές. Αυτή την καρδιά πρέπει πάντοτε με τη βοήθεια του Κυρίου να την καθαρίσουμε, να την απαλλάξουμε από τα πάθη, να την στολίσουμε με τις αρετές, να την κάνουμε άδολη και ευθεία, για να «ἐμπεριπατήσῃ» και να ενθρονισθεί σ’ αυτή ο Θεός.

Όμως οδός Κυρίου την οποία πρέπει να κάνουμε ευθεία και να καθαρίσουμε είναι και οι καρδιές των ανθρώπων γύρω μας. Για τους ανθρώπους της εποχής του στάλθηκε ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, για να τους προετοιμάσει για την υποδοχή του Κυρίου. Έτσι και ο καθένας από μας, τηρουμένων των αναλογιών, στέλνεται από τον Κύριο για να καλλιεργήσει στις καρδιές των συνανθρώπων του το πόθο της λυτρώσεως, να αναγγείλει σ’ αυτούς τον Λυτρωτή, τον Θεό, που έγινε για χάρη μας άνθρωπος, να τους προπαρασκευάσει και ενθαρρύνει για την υποδοχή του Κυρίου.

Υπάρχουν γύρω μας πολλές καλοπροαίρετες καρδιές. Παρά τα όποια προβλήματα που κατά καιρούς αναφύονται, πολλοί είναι εκείνοι που περιμένουν ένα φίλο, να τους οδηγήσει κοντά στον Χριστό, όπως άλλοτε ο Φίλιππος τον Ναθαναήλ. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ αυτό που γράφει ο Απόστολος Παύλος· «Θεοῦ ἐσμεν συνεργοί» . Είμαστε συνεργάτες και όργανα του Θεού στο έργο του Ευαγγελίου για την πνευματική καθοδήγηση και προετοιμασία των συνανθρώπων μας, των αδελφών μας. Ένας καλός λόγος στην κατάλληλη περίσταση, ένα πνευματικό βιβλίο, μια επίσκεψη σε ώρα ασθένειας και ιδιαίτερα το καλό μας παράδειγμα, είναι θεόσδοτα μέσα, με τα οποία ετοιμάζουμε την οδό, ώστε να επισκεφθεί ο Κύριος τους αδελφούς μας.

Όταν μ’ αυτό τον τρόπο προετοιμάσουμε τον εαυτό μας, όταν εργασθούμε έτσι για την προπαρασκευή των άλλων, συνεργούμε και εμείς στην ετοιμασία της οδού του Κυρίου. Τότε η καρδιά όχι μόνο η δική μας αλλά και των άλλων «ἒσται ὁδός καθαρά, καί ὁδός ἁγία κληθήσεται, καί οὐ μή παρέλθῃ ἐκεῖ ἀκάθαρτος… Καί οὐκ ἒσται ἐκεῖ λέων, οὐδέ τῶν πονηρῶν θηρίων οὐ μή ἀναβῇ ἐπ’ αυτήν, οὐδέ μή εὑρεθῇ ἐκεί, ἀλλά πορεύσονται ἐν αὐτῇ λελυτρωμένοι καί συνηγμένοι διά τόν Κύριον». Αμήν.