Το κήρυγμα της Κυριακής: Κυριακή μετά τα Φώτα

Του Αρχιμανδρίτου Παϊσίου Λαρεντζάκη

Ιεροκήρυκος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης

 

«Τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καί σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς».

Την μεθέορτο αυτή περίοδο της μεγάλης Δεσποτικής εορτής των Θεοφανείων που διανύουμε, τονίζεται από την Εκκλησία μας ένα ιδιαίτερο στοιχείο που χάρισε στον κόσμο η φανέρωση του Θεού. Το φως. Ο Κύριος μας ήλθε στη γη σαν φως μέγα, σαν το μοναδικό φως. Η έλευση του Χριστού βρήκε τους ανθρώπους σε μια ατμόσφαιρα σκοταδιού. Καταθλιπτική, άχαρη, πληκτική, μονότονη, αποκαρδιωτική ζωή. Ο φόβος και η σκιά του θανάτου νέκρωνε κάθε ψυχική διάθεση. Το σκοτάδι της άγνοιας δεν άφηνε το ανθρώπινο πνεύμα να εισδύσει στην αλήθεια. Το σκοτάδι της αμαρτίας πάγωνε κάθε φιλότιμη προσπάθεια για την αρετή και την ηθική πρόοδο. Ο άνθρωπος βρισκόταν σε μια διαρκή νάρκη. Αδύναμος να ελευθερωθεί από τα δεσμά που τον κρατούσαν δέσμιο. Ήλθε όμως το φως. Η αλήθεια αποκαλύφθηκε. Το πυκνό σκοτάδι διαλύθηκε. Ο άνθρωπος πλέον γνωρίζει τα πάντα. «Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί»  και φάνηκε το πλήρωμα της Θεότητος. Τίποτε δεν μένει πλέον κρυφό. Τα μυστικά του ουρανού είναι προσιτά στον άνθρωπο. Οι δολοπλοκίες και οι παγίδες του σατανά έγιναν φανερές. Το φως του Χριστού φωτίζει, θερμαίνει, ζωογονεί τις ψυχές των ανθρώπων, που βρίσκονται ακόμα στο σκότος της αμαρτίας, της πλάνης και του θανάτου. Ο μεγαλοφωνότατος Προφήτης Ησαΐας προανήγγειλε τον Χριστό ως φως των λαών που βρισκόταν στο σκοτάδι, λέγοντας· «Τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καί σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς».

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη θλίψη και στεναχώρια για τον άνθρωπο από το να ζει χωρίς το φως του Χριστού και να περιπλανάται μέσα στα σκοτάδια της πλάνης, της δεισιδαιμονίας, μέσα στην σύγχυση των αιρέσεων και των προλήψεων. Αισθάνεται ένα άγχος να τον πιέζει, μια θόλωση του νου να τον βαρύνει. Είναι περισσότερο δυστυχής και αξιολύπητος από τον τυφλό. Ο άνθρωπος που έχει κλειστά τα μάτια της ψυχής δεν γνωρίζει που βαδίζει, ποιος είναι ο σκοπός της ζωής του, γιατί υπάρχει. Αγνοεί την αξία του ως ανθρώπου και πολλές φορές όσο σοφός κι αν είναι κατά κόσμον, υποβιβάζει τον εαυτό του και τον κατατάσσει στην τάξη των αλόγων ζώων. Δεν γνωρίζει ή δεν θέλει να γνωρίσει ότι η ψυχή του είναι ανεκτίμητη τόσο ώστε ούτε ολόκληρο το σύμπαν δεν μπορεί να την εξαγοράσει. Κάτι μέσα του λέει μέσα του για την αιωνιότητα, για την μέλλουσα ζωή, αλλά συγκεχυμένα και ακαθόριστα, πράγμα τον οποίο τον ανησυχεί και τον ταράσσει.

Δεν είναι σε θέση να διακρίνει καθαρά και να ξεχωρίσει το καλό από το κακό, την αλήθεια από το ψέμα, το σωστό από το λάθος, την υγιή αντίληψη από την πλανεμένη. Κάνει σύγχυση καθηκόντων και δικαιωμάτων, καλής και κακής συμπεριφοράς, ανάμεσα στο τι αρμόζει και τι δεν αρμόζει στον άνθρωπο. Προχωρεί στα τυφλά, κάνει συνεχώς λάθη, πέφτει σε σφάλματα, διαπράττει έργα αμαρτωλά και επιλήψιμα. Και όλα αυτά καθιστούν το σκοτάδι πυκνότερο και την κατάθλιψη που τον πιέζει βαρύτερη.

Αισθάνεται συνεχής εκρήξεις των τύψεων της συνειδήσεως. Γιατί η συνείδηση δεν ναρκώνεται, δεν κοιμάται, αυτή η θεόσδοτη φωνή. Ξεσηκώνεται εναντίον των κακών πράξεων, καταλογίζει ευθύνη, προαναγγέλλει τιμωρίες, ελέγχει τον ένοχο, δημιουργεί εσωτερική αναταραχή, πολλές φορές ανυπόφορη και δραματική. «Θλῖψις καί στενοχωρία ἐπί πᾶσαν ψυχήν ἀνθρώπου, τοῦ κατεργαζομένου τό κακόν» , λέει ο Απόστολος Παύλος. Ποθεί και ζητάει την λύτρωση και δεν γνωρίζει που θα την βρει. Καταφεύγει σε μαγείες και εξορκισμούς, σε αιρέσεις και σε πλάνες. Όλα αυτά όμως κάνουν πιο πυκνό το σκοτάδι μέσα στο οποίο έχει βυθιστεί.

Όλοι αυτοί που βρίσκονται σε μια τέτοια κατάσταση ανήκουν στον «λαόν τόν καθήμενον ἐν σκότει καί σκιᾷ θανάτου».

Όμως υπάρχει ελπίδα. Υπάρχει το φως. Ο ζωογόνος ήλιος της αλήθειας έχει ανατείλει. Ο τρόπος της λυτρώσεως είναι πλέον εύκολος. Ο φωτισμός της διανοίας, η απελευθέρωση της καρδιάς από την δουλεία των παθών και τις τύψεις της συνείδησης, η αληθινή της χαράς της ζωής είναι πλέον έτοιμα για όλους εκείνους που θέλουν να τα αποκτήσουν. Είναι ο ολόλαμπρος πνευματικός ήλιος, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο οποίος προσφέρει πλούσιο το φως της αλήθειας και όλα τα ανεκτίμητα δώρα μιας φωτισμένης ζωής. Ο ίδιος ο Κύριος μας διακήρυξε στους ανθρώπους ολόκληρης της οικουμένης· «Ἐγώ εἰμι τό φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοί οὐ μή περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἒξει τό φῶς τῆς ζωῆς» . Ως Θεός έχει μέσα στην άπειρη τελειότητά του το ανεπισκίαστο φως, το οποίο είναι στους αιώνες το ανέσπερο ζωογόνο φως για όλα τα λογικά δημιουργήματά Του.

Αυτός «φωτίζει πάντα ἂνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον». Μάς έχει αποκαλύψει, όσο μπορεί να χωρέσει η ανθρώπινη διάνοια, τον αληθινό Θεό, τον Θεό της αγάπης, της στοργής, της καλοσύνης και του ελέους, της συγκαταβάσεως και της επιείκειας. Δίδαξε ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε τα αγαπημένα τέκνα του Θεού. Ότι φέρουμε την εικόνα, τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Πατέρα μας και ότι είμαστε προορισμένοι να γίνουμε κατά χάριν θεοί, όμοιοι με τον Θεό και Πατέρα μας.

Με το θείο Του φως μάς βοηθάει να δούμε με τα μάτια της ψυχής και της διανοίας μας την αιωνιότητα και, κατά δύναμη, να γνωρίσουμε τι είναι η αιώνια ζωή κοντά στον Θεό. Να γνωρίσουμε ότι εμείς, τα παιδιά του ουρανίου βασιλέως, είμαστε οι πρίγκιπες του ουρανού· ότι θα συμμετέχουμε και θα κάνουμε δική μας την δόξα και μακαριότητα του Πατέρα· ότι θα απολαύσουμε και θα απολαμβάνουμε στην ατελείωτη αιωνιότητα τα αγαθά «ἃ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἢκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἃ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» . Επίσης μάς διαβεβαιώνει ότι οι δίκαιοι θα λάμψουν σαν τον ήλιο στην βασιλεία των ουρανών.

Όποιος από μάς ακολουθεί τον Χριστό, δεν θα βαδίσει ποτέ μέσα στα φοβερά σκοτάδια της πλάνης· δεν θα βυθισθεί στο έρεβος της σκοτισμένης διάνοιας και της ταραγμένης συνείδησης. Αλλά με οδηγό το φως του Χριστού θα γνωρίζει γιατί ζει, ποιος είναι ο ύψιστος προορισμός του, πως θα γίνει άξιο τέκνο του Θεού και αγαπημένος αδελφός του Χριστού. Αυτό το φως του Χριστού, την ανεκτίμητη διδασκαλία του, ας την έχουμε οδηγό και χαρά στη ζωή μας, την παρούσα και την μέλλουσα. Αμήν