Κυριακή μετά την Χριστού Γέννηση «Φωνή εν Ραμά ηκούσθη, θρήνος και κλαυθμός και οδυρμός πολύς» (Ματθ. β΄ 18)

«Φωνή εν Ραμά ηκούσθη, θρήνος και κλαυθμός και οδυρμός πολύς»

(Ματθ. β΄ 18).

Η Γέννηση του Θεανθρώπου, που αποτελεί έκφραση της αγάπης του Θεού προς τον κόσμο, δυστυχώς δε βρίσκει την ανάλογη ανταπόκριση από τους ανθρώπους. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, η στάση των ανθρώπων απέναντι στο Λυτρωτή είναι είτε αδιάφορη, είτε ακόμα και εχθρική. Ήδη, πριν και κατά τη Γέννηση του Σωτήρος, η ανθρωπότητα παρουσιάζεται ανέτοιμη να δεχθεί το Λυτρωτή της. Η ανθρωπότητα παρουσιάζεται ανέτοιμη και αδιάφορη για την παρουσία του Λυτρωτή. Και αυτή την αδιαφορία, που εκφράζεται έμπρακτα, αποτυπώνει ήδη από την αρχή του Ευαγγελίου του ο Ιωάννης: «Εις τα ίδια ήλθε, και οι ίδιοι αυτόν ου παρέλαβον» (Ιωάν. α΄ 11). Ήρθε στον τόπο το δικό του και οι δικοί του δεν τον δέχτηκαν.

Η αδιαφορία εξελίσσεται σε άρνηση και η άρνηση καταλήγει σε απόρριψη, μίσος και διωγμό. Έτσι, κατά τη Γέννηση θα ανακλιθεί σε φάτνη, επειδή οι άνθρωποι όχι μόνο δεν τον δέχθηκαν σα δικό τους, για να τον φιλοξενήσουν στο σπίτι τους, αλλά ούτε καν σαν ξένο, αφού του αρνήθηκαν θέση στο πανδοχείο. Δικαιολογημένα ο Ευαγγελιστής Λουκάς με πόνο, με πικρία, θα πει πως η Μαριάμ, η Παναγία, γέννησε το γιο της, τον σπαργάνωσε και τον ξάπλωσε στη φάτνη «διότι, ουκ ην αυτοίς τόπος εν τω καταλύματι» (Λουκ. β΄ 7). Γιατί δε βρήκαν μέρος στο πανδοχείο.

Στη συνέχεια η αδιαφορία μετατρέπεται σε μίσος και καταλήγει σε διωγμό και σφαγή από το βασιλιά Ηρώδη, ο δε απόηχος του αγγέλματος της χαράς και της ειρήνης πνίγονται από τις κραυγές των σφαγμένων νηπίων.

Ενώ, λοιπόν, γεννιέται ο Ιησούς, γνωρίζει την αφιλόξενη συμπεριφορά των δικών του ανθρώπων. Στη συνέχεια, ένεκα της φονικής μανίας του Ηρώδη, καταλήγει διωγμένος στην Αίγυπτο. Αλήθεια, τι τραγική ειρωνεία! Σώζει το λαό του από την Αίγυπτο και τώρα καταφεύγει ο ίδιος στην Αίγυπτο για να προφυλαχθεί! Αυτή η έξοδος, αυτή η φυγή, προαναγγέλλει και την έξοδο – φυγή των οπαδών του από την Ιερουσαλήμ κατά το διωγμό τους από τους Ιουδαίους. Μια έξοδος που θα έχει σαν θετικό αποτέλεσμα την αποδοχή της Χριστιανικής διδασκαλίας από τους ειδωλολάτρες.

Έτσι, η Αίγυπτος, για δεύτερη φορά, θα λειτουργήσει σαν έξοδος λυτρωτική. Κατ’ αρχάς θα οδηγήσει στην έξοδο – απελευθέρωση των Ιουδαίων από το ζυγό της δουλείας των Αιγυπτίων. Στη συνέχεια η έξοδος του Ιησού θα λειτουργήσει λυτρωτικά για όλο τον ειδωλολατρικό κόσμο. Θα λειτουργήσει ακόμα λυτρωτικά για τον καθένα που περνά την όποια δοκιμασία. Αν ο Κύριος, όντας αθώος, αντιμετώπισε δοκιμασίες, μίσος και ακόμα το θάνατο αγόγγυστα, τότε κι εμείς θα πρέπει να δείξουμε την ανάλογη υπομονή.

Ιδιαίτερα για μας η δοκιμασία, ή τα διάφορα παθήματα, θα πρέπει να θεωρούνται σα δύναμη κάθαρσης λυτρωτικής, τόσο από το κακό που βρίσκεται μέσα μας, όσο και από το κακό που βρίσκεται γύρω μας. Μπορεί κακοί σαν τον Ηρώδη να πεθαίνουν, το κακό όμως παραμένει και μεταξύ των λεγομένων «καλών». Γιατί, για παράδειγμα σφαγή των νηπίων δεν είχαμε μόνο επί Ηρώδη. Σφαγή νηπίων έχουμε και σήμερα. Είναι τρομακτική η πρόσφατη δημόσια ομολογία γυναικολόγου ότι: «όσες γεννήσεις είχαμε, είχαμε και άλλες τόσες εκτρώσεις». Άρα ένας Ηρώδης βρίσκεται ανάμεσά μας που διαιωνίζει το κακό, ή ακόμα και ένας Αρχέλαος που επιμένει να εξουσιάζει τυραννικά τους άλλους ανθρώπους. Δυστυχώς, δε σταμάτησαν ακόμα ο θρήνος, τα κλάματα και οι στεναγμοί. Σαν άλλη Ραχήλ η σύγχρονη μητέρα, σε διάφορα σημεία του κόσμου, θρηνεί τα παιδιά της που σφαγιάζονται στα πεδία των μαχών, στις πλατείες ή τις αγορές των πόλεων, ακόμα και σε τόπους λατρείας και προσευχής. Θρηνεί η σύγχρονη μητέρα όταν βλέπει τα παιδιά της να πεθαίνουν, είτε λόγω έλλειψης φαγητού ή νερού, είτε λόγω έλλειψης φαρμάκων. Αυτό είναι το είδος του «πολιτισμού» της εποχής μας; Αν ναι, τότε ο πολιτισμός της ζούγκλας είναι καλύτερος από τον ανθρώπινο πολιτισμό, γιατί αυτός έχει το ελαφρυντικό ότι δεν δημιουργείται από «λογικά» όντα.

Γιατί τόση πείνα σε εποχή ευμάρειας; Γιατί τόση μοναξιά σε εποχή υπερπληθυσμού; Γιατί η παρανομία «νομιμοποιείται» και την ίδια στιγμή ο νόμος παραμερίζεται; Όλα τα πιο πάνω και πολλά άλλα που συνθέτουν την κοινωνία της εποχής μας, δε δημιουργήθηκαν από μόνα τους και σε μια μόνο νύχτα. Συνδημιουργοί είμαστε κι εμείς, άλλος σαν δημιουργός και άλλος με τη σιωπή, ή την ανοχή μας. Σε κάποια στιγμή όμως αυτό που τώρα το θεωρούμε, δικαιολογημένα ή όχι, πρόβλημα των άλλων, κάποια στιγμή θα γίνει και δικό μας πρόβλημα. Αλλά τότε ίσως να είναι αργά, γιατί ο ιστός της κοινωνίας θα γίνει θρύψαλα.

Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι το κακό είναι μεν απρόσωπο, αλλά υλοποιείται από πρόσωπα. Από ξεχωριστά πρόσωπα που ενσυνείδητα ή υποσυνείδητα το διαιωνίζουν. Από αυτά τα πρόσωπα ας μην εξαιρέσουμε τον εαυτό μας. Η αυτογνωσία θα οδηγήσει στη διάγνωση και άρα έγκαιρα στη θεραπεία. Η αυτογνωσία θα μας επαναφέρει στην κοινωνία των προσώπων, άρα σε μια υγειά κοινωνία, βοηθώντας μας να ξεφύγουμε από την έννοια της κοινωνίας της αγέλης, ή της μαζοποίησης μέσα στην οποία χάνεται το πρόσωπο και ο άνθρωπος οδηγείται από άλλους αντί να είναι ο ίδιος καθοδηγητής.

Αδελφοί μου, η Γέννηση του Κυρίου χώρισε την ιστορία σε δύο εποχές. Την προ Χριστού εποχή όπου η αξία του ανθρώπου εκτιμάτο όπως και των ζώων. Σήμερα, την μετά Χριστόν εποχή, έχει αλλάξει; Αν κρίνουμε από το τι συμβαίνει στις μέρες μας φοβούμε ότι βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο, αν όχι και χειρότερα. Γιατί τότε ζούσαν στην άγνοια, ενώ σήμερα όλα τα εγκλήματα γίνονται συνειδητά. Σήμερα είμαστε, όπως και τότε, θεατές με μια μικρή διαφορά. Αντί να ζητωκραυγάζουμε … χειροκροτούμε ή και σιωπούμε. Σήμερα, όπως και τότε, γκρεμίσαμε πολλά με τις ατέλειες και τις αδυναμίες μας. Σήμερα, έστω και αργά θα πρέπει να επανέλθουμε στο μήνυμα της Ενανθρώπησης. Στο μήνυμα της χαράς, της ειρήνης, της συμφιλίωσης ανθρώπων και λαών. Ο κόσμος προσδοκά να του δώσουμε το δυναμισμό που έφερε με τη διδασκαλία του, ιδιαίτερα δε με τον τρόπο ζωής που εγκαινίασε ο ίδιος ο Κύριος. Κάποτε οι άνθρωποι πρότασσαν τα στήθη τους στον εχθρό. Σήμερα καλούμαστε να προτάξουμε αρχές και αξίες οι οποίες θα καταστούν το έσχατο οχυρό ενάντια στην κάθε λογής βαρβαρότητα. Αυτές είναι οι αρχές και αξίες που έφερε ο Κύριος με την Ενανθρώπηση. Ας τις εφαρμόσουμε. Αμήν.

Μητρόπολη Πάφου – Θεόδωρος Αντωνιάδης