‘’Ελεύθερος, δέσμιος του Χριστού…’’

Θυμάμαι, μικρό παιδί τον εαυτό μου, να κοιτά με δέος την εικόνα του Αγίου Ελευθερίου, στον ομώνυμο Ναό της γενέτειρας μου. Δέος που το προκαλούσε η νεαρά φυσιογνωμία του λαοφιλούς Αγίου Ιερομάρτυρος Ελευθερίου, Επισκόπου Ιλυρικού, Σεβασμιώτατοι Άγιοι Αρχιερείς, ευλαβείς συμπρεσβύτεροι και αγαπητοί Χριστιανοί συνεορταστές.

Με το ίδιο δέος της εποχής εκείνης, αντικρίζω ξανά την ευγενική φυσιογνωμία του Αγίου Ελευθερίου, του ελευθέρου , δεσμίου της αγάπης του Χριστού και καλούμαι από τον ιστορικό τούτο άμβωνα του Καθεδρικού Ναού, να μεταφέρω στην αγάπη Σας λόγον περιγραφικόν μιας ζωής συναρπαστικής ενός νέου ήρωος της Πίστεως μας , του Ελευθερίου που ελευθερώθηκε απ’ ότι μπορεί να δεσμεύσει τον άνθρωπο, ώστε σήμερα, εμείς, ευλαβείς προσκυνητές να αποδώσουμε τιμή μιμητική ενθυμούμενοι την επίγεια βιωτή Του, την ουράνια πολιτεία Του.

Ο Απόστολος Παύλος, στην προς Ρωμαίους επιστολή του, θέτει ένα ερώτημα που απαντάται μόνον βιωματικά: ‘’ τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; θλῖψις ἢ στενοχωρία ἢ διωγμὸς ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα;’’ [1] Τι δηλαδή, μπορεί να σταθεί ικανό να μας αποκόψει από την αγάπη μας για τον Χριστό, θλίψη, διωγμός, πείνα, ή ακόμα και ο θάνατος για Εκείνον; Για εμάς, ίσως φαίνεται αδιανόητο κάποιος να φθάσει στο σημείο να πεθάνει για τον Χριστό! Όμως, αν στρέψουμε τα μάτια μας στις ωραιότατες τοιχογραφίες που κοσμούν τον περικαλλή τούτο Ναό, θα αντικρύσουμε ανθρώπους κάθε ηλικίας , τους Αγίους μας, τους φίλους του Θεού, που την απάντηση στο τεθέν ερώτημα την έδωσαν με την ζωή τους! Μέσα σε αυτήν την χορεία των Αγίων, ξεχωρίζει ένας νεαρός Επίσκοπος, μόλις δεκαεννέα ετών να συνακολουθεί στην πορεία του Γολγοθά, το ιερόν όνομα Εκείνου, που  διεχώρισε την ανθρώπινη ιστορία στην προ και στην μετά Χριστόν εποχή!

Ο Άγιος Ελευθέριος, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ρώμη κατά το δεύτερο ήμιση του 2^ου αιώνος. Στην Ρώμη της ειδωλολατρίας, στην Ρώμη του μαρτυρίου όπου η ανθρώπινη ζωή ουδεμίαν αξίαν έχει! Παιδί ακόμα, χάνει τον πατέρα του! Όμως, όταν ο Θεός αποφασίσει να στερήσει έναν γονέα, έρχεται ο Ίδιος να σταθεί στην θέση του. Ο Θεός, ευδόκησε ο Ελευθέριος να έχει μιαν αγία Μητέρα, την Ανθία, την φιλάνθρωπο αυτή γυναίκα που γνωρίζει τον Χριστό και πιστεύει σ’ Αυτόν! Η αγία αυτή μάνα, που ανατρέφει το σπλάχνο της με πίστη στον Θεό, ενσπείροντας στην ψυχή του τον σπόρο του ευαγγελίου τον οποίον αργότερα ο ίδιος θα σπείρει στις ψυχές του ποιμνίου του. Εκεί, στην πολύβουη Ρώμη, γνωρίζεται με τον Επίσκοπο της πόλεως Ανίκητο, ο οποίος διακρίνει στον δεκαπενταετή έφηβο έναν παλμό, μια δύναμη ψυχής και μιαν νεανική καρδιά που πάλλεται σε ρυθμούς αγάπης για τον Σωτήρα Χριστό.  Αποφασίζει λοιπόν ο Επίσκοπος, να προβεί στην χειροτονία του εφήβου και τον χειροτονεί διάκονο της Εκκλησίας δίνοντας του το Αποστολικό χάρισμα της Ιεροσύνης.

Προορίζει ο Θεός και επιλέγει όσους θα Τον υπηρετήσουν! Με ποια λογική, ο Επίσκοπος εμπιστεύεται την Χάρη σε ένα παιδί, θα διερωτήθηκαν πολλοί στο πέρασμα των αιώνων. Όμως, για να αγαπήσει κανείς τον Χριστό, δεν χρειάζεται λογική. Πίστη χρειάζεται, πίστη που μπορεί να αποτελέσει την ανατροπή της λογικής! Εύστοχα, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης απαντά σε όσους θεωρούν την χειροτονία του Ελευθερίου σε αυτήν την ηλικία ως υπέρβαση των Κανόνων της Εκκλησίας πως η χειροτονία του έγινε :’’ …πριν η έτι θεσπισθώσιν οι ανωτέρω κανόνες…’’[2]

Αναλαμβάνει λοιπόν την υψηλότερη αποστολή που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος στην γη. Να σταθεί μεταξύ Θεού και ανθρώπου!  Ο νεαρός διάκονος Ελευθέριος σύντομα χειροτονείται Πρεσβύτερος και αναλώνει την ζωή του καθημερινά ώστε με τον λόγο Του να παρηγορεί τις ταραγμένες ψυχές των ανθρώπων που προσέτρεχαν να τον ακούσουν και να στερεωθούν στην πίστη για τον Χριστό. Η φήμη του, ξεπέρασε τα γεωγραφικά όρια της Ρώμης και έτσι, λίγα χρόνια μετά και ενώ ο Άγιος διανύει το δέκατον ένατον έτος της ζωής Του, η Εκκλησία με την παρότρυνση του λαού, τον αναδεικνύει Επίσκοπο Ιλλυρίας δίνοντας του την Αποστολική Χάρη της Αρχιερωσύνης ώστε να τεθεί ο λύχνος επί την λυχνίαν.   Ο νέος Επίσκοπος, γνωρίζει πως σύντομα ο λόγος του, το κήρυγμα του, θα τον φέρουν αντιμέτωπο με τον θάνατο. Εδώ λοιπόν, έρχεται να επιβεβαιωθεί ο Απόστολος Παύλος, όταν εκφράζεται μετά βεβαιότητος πως, τίποτα και κανείς, δεν μπορεί να μας στερήσει την αγάπη μας για τον Ιησού.

Ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας, διατάσει την σύλληψη του. Συλλαμβάνεται λοιπόν και οδηγείται σε απάνθρωπα μαρτύρια! Να γιατί η λογική, σταματά μπροστά στην πίστη! Στο συναξάρι του Αγίου, ο βιογράφος διασώσει ένα περιστατικό που τονίζει αυτήν την υπέρβαση. Πριν τον θανατώσουν, τον οδήγησαν σε άγρια θηρία, σαρκοβόρα θηρία, ώστε κατασπαράζοντας τον, να προσφέρουν θέαμα θανάτου, στον φιλοθεάμονα λαό που κραύγαζε κατά την προσφιλήν μέθοδο της εποχής… Και όμως! Τα θηρία όχι μόνον δεν τον έβλαψαν, αλλ’ αντίθετα τον πλησίασαν και στάθηκαν ήσυχα κοντά του αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά πως το μεγαλύτερο θηρίο επάνω στην γη, είναι ο ίδιος ο άνθρωπος!

Ο δι’ αποκεφαλισμού θάνατος τελικά, θα γίνει αιτία της απελευθέρωσης του Ελευθερίου από τα γήινα δεσμά. Μαζί του, ακολουθεί και η μητέρα του Ανθία στην οποίαν ο Άγιος οφείλει και το ζην αλλά και το ευ’ ζην .  Μαζί μητέρα και υιός, περνούν ‘’εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ’’[3]

Να λοιπόν αγαπητοί συνεορταστές, πως μπορούμε να κατανοήσουμε τον διθυραμβικό παιάνα που μας είναι γνωστός ως το απολυτίκιο του Αγίου Ελευθερίου, σκεπτόμενοι τον Μάρτυρα του Χριστού να βάφει με το αίμα του τον Ιερατικό του ποδήρη τον οποίον κατεκόσμησε με το αίμα του μαρτυρίου του. Έτσι, έτρεξε κοντά στον Χριστό αγωνισάμενος τον καλόν αγώνα, τηρήσας την πίστην, ολοκληρώνοντας τον δρόμο που οδηγεί στην βασιλεία των Ουρανών.

Την ελευθερία, την ενεφύτευσε ο Θεός στους ανθρώπους. Οι άνθρωποι, καταδυναστεύουν ο ένας τον άλλον στο όνομα μιας επίπλαστης ελευθερίας, η οποία απέχει κατά πολύ από εκείνην με την οποίαν μας έπλασε ο Θεός. Δέσμιοι λοιπόν οι ελεύθεροι άνθρωποι, στο όνομα του κέρδους, του αδίστακτου κέρδους που μπορεί να καταλύσει κάθε έννοια ελευθερίας. Ολόκληροι λαοί στενάζουν και βοούν χάριν των απελευθερωτών τους….  Και όμως! Ο δέσμιος της ύλης άνθρωπος, επιμένει να μιλά ακόμα για ελευθερία.

Σήμερα, το παράδειγμά της πραγματικής ελευθερίας μας το προσφέρει η ευγενής φυσιογνωμία,  χάριν της οποίας βρίσκομαι εν τω μέσω ημών, σκιαγραφώντας με αδύναμο λόγο, το συναρπαστικό πορτρέτο μιας ευγενικής , νεανικής μορφής που δίδαξε με το παράδειγμα του την αληθινή ελευθερία! Μιας ελευθερίας στο όνομα της αγάπης που αν οι άνθρωποι μπορούσαν να υιοθετήσουν στην ζωή τους, θα είχαν απελευθερωθεί απ’ ότι πραγματικά μπορεί να μας δεσμεύσει. Δεσμά, δεν είναι μόνον αυτά της φυλακής! Δέσμιος μπορεί να είναι ο άνθρωπος που απομονώνεται στον εαυτό του, εκείνος που ζει μόνον γιαυτόν, χωρίς να θέλει να γνωρίζει πως ζει ο διπλανός του. Δέσμιος είναι ο άνθρωπος που νομίζει ότι ο πλούτος, είναι μια έννοια που θα τον ακολουθήσει μετά θάνατον. Δέσμιος είναι εκείνος που θέτει το ανθρώπινο συμφέρον πάνω από τον  Θεϊκό νόμο της Αγάπης, χάριν του οποίου πέθανε ο Χριστός επάνω στο σταυρό.

Αλίμονον σε όποιον πιστεύει ότι, η ελευθερία πωλείται ή αγοράζεται. Η ελευθερία κατακτάται… Και οι πραγματικοί κατακτητές της, είναι οι Άγιοι μας, που υπερέβησαν τον εαυτόν τους, ώστε να φθάσουν τον Θεό.  Ο Άγιος Ελευθέριος είναι ένας από τους πολλούς, τόσο ξεχωριστός όμως, ώστε είκοσι αιώνες μετά τον θάνατο του, οι άνθρωποι να τον θυμούνται με σεβασμό και να τον επικαλούνται με πίστη , στην αναζήτηση της εσωτερικής γαλήνης, στην έκφραση της προσευχής.

Πόσο ωραία λοιπόν αισθάνεται ο καθένας μας, όταν την ελεύθερη πόλη, την όμορφη Ελευθερούπολη που στέκει ως νύμφη παρά τους πόδας του Παγγαίου, την κοσμεί η μεγαλοπρεπής Βασιλική του Αγίου Ελευθερίου εντός της οποίας σήμερα τελούμε τον πανηγυρικό Εσπερινό.

Ας ικετεύσουμε λοιπόν τον Άγιο Ελευθέριο, να μας ελευθερώνει, απ’ ότι μας δεσμεύει, να φυλάττει την νεότητα που αναζητά λανθασμένα πρότυπα, τους νέους και τις νέες της εποχής μας που οδηγούνται σε απόγνωση διότι δεν κατάφεραν να πεισθούν ότι ελεύθερος πραγματικά είναι ο άνθρωπος που πιστεύει σε Θεό! Και συ, Θαυματουργέ και λαοφίλητε Άγιε, Ελευθέριε σοφέ, καθαιρέτα του Σατάν, μη παύσης πρεσβεύων, υπέρ των πίστει τιμώντων, την μακαρίαν σου άθλησιν. Αμήν.

                                                                                       π. Θωμάς Ανδρέου

* Ομιλία που εκφωνήθηκε στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Αγίου Ελευθερίου- Ελευθερουπόλεως την 14ην Δεκεμβρίου 2014  

---

[1] Ρωμ. 8-35

[2] Μέγας Συναξαριστής της Ορδοδόξου Εκκλησίας. Τόμος ΙΒ. Εκδόσεις Συναξαριστής , σελ. 426.

[3] Ρωμ. 8-21 

πηγή