Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΤΥΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ

  

“Ὁ Ἅγιος Μεγαλομάρτυς Χριστοφόρος καταγόταν ἀπὸ ἡμιβάρβαρη φυλὴ καὶ ὀνομαζόταν Ρεμπρόβος, ποὺ σημαίνει ἀδόκιμος, ἀποδοκιμασμένος, κολασμένος. Πιθανότατα ἔζησε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος Δεκίου (249 – 251 μ.Χ.), ὅταν στὴν Ἀντιόχεια Ἐπίσκοπος ἦταν ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Βαβύλας († 4 Σεπτεμβρίου).

Ὁ Ἅγιος ὡς πρὸς τὴν ἐξωτερικὴ ἐμφάνιση ἦταν τόσο πολὺ ἄσχημος, γι’ αὐτὸ καὶ ἀποκαλεῖτο «κυνοπρόσωπος».

Ἡ μεταστροφή του στὸν Χριστὸ ἔγινε μὲ τρόπο θαυμαστό. Συνελήφθη αἰχμάλωτος σὲ μάχη, ποὺ διεξήγαγε τὸ ἔθνος του μὲ τὰ Ρωμαϊκὰ αὐτοκρατορικὰ στρατεύματα. Κατατάγηκε στὶς Ρωμαϊκὲς λεγεῶνες καὶ πολέμησε κατὰ τῶν Περσῶν, ἐπὶ Γορδίου καὶ Φιλίππου.

Ὅταν ἦταν ἀκόμη κατηχούμενος, γιὰ νὰ εὐχαριστήσει τὸν Χριστό, ἐγκαταστάθηκε σὲ ἐπικίνδυνη δίοδο ποταμοῦ καὶ μετέφερε δωρεὰν ἐπὶ τῶν ὤμων του ἐκείνους ποὺ ἐπιθυμοῦσαν νὰ διέλθουν τὸν ποταμό.  Μία μέρα παρουσιάσθηκε πρὸς αὐτὸν μικρὸ παιδί, τὸ ὁποῖο τὸν παρακάλεσε νὰ τὸν περάσει στὴν ἀπέναντι ὄχθη. Ὁ Ρεμπρόβος πρόθυμα τὸ ἔθεσε ἐπὶ τῶν ὤμων του καὶ στηριζόμενος ἐπὶ τῆς ράβδου του εἰσῆλθε στὸν ποταμό. Ὅσο ὅμως προχωροῦσε, τόσο τὸ βάρος τοῦ παιδιοῦ αὐξανόταν, ὥστε μὲ μεγάλο κόπο κατόρθωσε νὰ φθάσει στὴν ἀπέναντι ὄχθη. Μόλις ἔφθασε στὸν προορισμό του, κατάκοπος εἶπε στὸ παιδὶ ὅτι καὶ ὅλο τὸν κόσμο νὰ σήκωνε δὲν θὰ ἦταν τόσο βαρύς. Τὸ παιδὶ τοῦ ἀπάντησε: «Μὴν ἀπορεῖς, διότι  δὲν μετέφερες μόνο τὸν κόσμο ὅλο, ἀλλὰ καὶ τὸν πλάσαντα αὐτόν. Εἶμαι Ἐκεῖνος στὴν ὑπηρεσία τοῦ Ὁποίου ἔθεσες τὶς δυνάμεις σου καὶ σὲ ἀπόδειξη αὐτοῦ φύτεψε τὸ ραβδί σου καὶ αὔριο θὰ ἔχει βλαστήσει», καὶ ἀμέσως ἐξαφανίσθηκε. Ὁ Ρεμπρόβος φύτεψε τὴν ράβδο καὶ τὴν ἑπομένη τὴν βρῆκε πράγματι νὰ ἔχει βλαστήσει. Μετὰ τὸ περιστατικὸ αὐτὸ βαπτίσθηκε Χριστιανὸς ἀπὸ τὸν Ἅγιο Ἱερομάρτυρα Βαβύλα, ὁ ὁποῖος τὸν μετονόμασε σὲ Χριστοφόρο. Ἡ ἄκτιστη θεία Χάρη, ποὺ ἔλαβε τὴν ὥρα τοῦ βαπτίσματος καὶ τοῦ Χρίσματος, μεταμόρφωσε ὅλη του τὴν ὕπαρξη. Καὶ αὐτὴ ἀκόμα ἡ δύσμορφη ὄψη του φαινόταν φωτεινότερη καὶ ὀμορφότερη.

Στὴν Ὀρθόδοξη ἁγιογραφία ὁ Ἅγιος εἰκονίζεται νὰ μεταφέρει στὸν ὦμο του τὸν Χριστό. Ἐξ’ ἀφορμῆς ἴσως τοῦ γεγονότος αὐτοῦ θεωρεῖται προστάτης τῶν ὁδηγῶν καὶ στὸ Μικρὸν Εὐχολόγιον καὶ συγκεκριμένα στὴν Ἀκολουθία «ἐπὶ εὐλογήσει νέου ὀχήματος» ὑπάρχει, πρῶτο στὴ σειρά, τὸ ἀπολυτίκιό του.

Κατὰ τὸν τότε ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν διωγμό, λίγο μετὰ τὴν βάπτισή του, εἶδε Χριστιανοὺς νὰ κακοποιοῦνται ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες. Ἀπὸ ἀγανάκτηση ἐπενέβη καὶ ἔκανε δριμύτατες παρατηρήσεις πρὸς αὐτούς, διέφυγε δὲ τὴ σύλληψη χάρη στὸ γιγαντιαῖο του παράστημα καὶ τὴν ἡράκλεια δύναμή του. Καταγγέλθηκε ὅμως στὸν αὐτοκράτορα καὶ διατάχθηκε ἡ σύλληψή του. Γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτὸ ἀπεστάλησαν διακόσιοι στρατιῶτες. Αὐτοί, ἀφοῦ ἐρεύνησαν σὲ διάφορα μέρη, τὸν βρῆκαν κατὰ τὴν στιγμὴ τὴν ὁποία ἑτοιμαζόταν νὰ γευματίσει ἕνα κομμάτι ξερὸ ψωμί. Κατάκοποι οἱ στρατιῶτες καὶ πεινασμένοι ζήτησαν ἀπὸ τὸν Ἅγιο Χριστοφόρο νὰ τοὺς δώσει νὰ φάγουν καὶ ὡς ἀντάλλαγμα τοῦ ὑποσχέθηκαν ὅτι δὲν θὰ τὸν κακομεταχειρίζονταν. Ἕνας ἀπὸ τοὺς στρατιῶτες, βλέποντας ὅτι πλὴν τοῦ ξεροῦ ἄρτου δὲν ὑπῆρχε καμία ἄλλη τροφή, εἰρωνευόμενος τὸν Χριστοφόρο, τοῦ εἶπε ὅτι εὐχαρίστως θὰ γινόταν Χριστιανός, ἐὰν εἶχε τὴν δύναμη νὰ τοὺς χορτάσει ὅλους μὲ τὸ κομμάτι ἐκεῖνο τοῦ ἄρτου. Τότε ὁ Ἅγιος, ἀφοῦ γονάτισε, ἄρχισε νὰ παρακαλεῖ τὸν Χριστὸ νὰ πολλαπλασιάσει τὸ κομμάτι ἐκεῖνο τοῦ ἄρτου, ὅπως πολλαπλασίασε τοὺς πέντε ἄρτους στὴν ἔρημο, γιὰ νὰ χορτάσουν οἱ πεινῶντες στρατιῶτες καὶ νὰ φωτισθοῦν στὴν ἀναγνώριση καὶ ὁμολογία Αὐτοῦ. Ἡ παράκληση τοῦ Ἁγίου εἰσακούσθηκε καὶ τὸ τεμάχιο τοῦ ἄρτου πολλαπλασιάσθηκε. Βλέποντας οἱ στρατιῶτες τὸ θαῦμα αὐτό, προσέπεσαν στὰ πόδια τοῦ Ἁγίου καὶ τὸν παρακαλοῦσαν νὰ τοὺς γνωρίσει καλύτερα τὸν Θεό του. Ὁ Ἅγιος ἐξέθεσε μὲ ἁπλότητα τὴ Χριστιανικὴ διδασκαλία καὶ ἀφοῦ ὅλοι ἐξέφρασαν τὴν ἐπιθυμία νὰ γίνουν Χριαστιανοί, τοὺς ὁδήγησε πρὸς τὸν Ἐπίσκοπο Ἀντιοχείας Βαβύλα, ὁ ὁποῖος, ἀφοῦ τοὺς κατήχησε, τοὺς βάπτισε. Ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Δέκιος πληροφορήθηκε τὸ γεγονός, τοὺς μὲν στρατιῶτες συνέλαβε καὶ ἀποκεφάλισε, τὸν δὲ Χριστοφόρο προσπάθησε μὲ ὑποσχέσεις καὶ κολακεῖες νὰ μεταπείσει, ἀλλὰ οἱ προσπάθειές του προσέκρουσαν στὴν ἐπίμονη ἄρνηση αὐτοῦ. Κατόπιν τούτου ἔστειλε πρὸς αὐτὸν δύο διεφθαρμένες γυναῖκες, τὴν Ἀκυλίνα καὶ τὴν Καλλινίκη, ἐλπίζοντας ὅτι μὲ τὰ θέλγητρά τους θὰ τὸν σαγήνευαν καὶ θὰ τὸν παρέσυραν. Οἱ δύο γυναῖκες, ἀφοῦ ἄκουσαν τὴν προτροπὴ τοῦ Ἁγίου, γιὰ νὰ ἐπανέλθουν στὸν δρόμο τῆς ἁγνότητας καὶ τῆς ἀρετῆς, ἔγιναν Χριστιανὲς καί, ἀφοῦ παρουσιάσθηκαν ἐνώπιον τοῦ αὐτοκράτορος Δεκίου, ὁμολόγησαν τὸν Χριστό. Γι’ αὐτὸ καὶ βρῆκαν μαρτυρικὸ θάνατο.

Στὴ συνέχεια ὁ Ἅγιος Χριστοφόρος ὑποβλήθηκε σὲ φρικτὰ βασανιστήρια καὶ τέλος ὑπέστη τὸν δι’ ἀποκεφαλισμοῦ θάνατο τὸ 251 μ.Χ.
Ἡ Σύναξη αὐτοῦ ἐτελεῖτο στὸ Μαρτύριο αὐτοῦ κοντὰ στὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου στὸ Κυπαρίσσιον καὶ στὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Πολυεύκτου, πλησίον τῆς Ἁγίας Εὐφημίας τῶν Ὀλυβρίου”.                                            (Από ιστολόγιο ῾ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ’)

Έχει πολλές φορές ειπωθεί ότι η μελέτη των βίων των αγίων είναι από τα σημαντικότερα αναγνώσματα για την πνευματική προκοπή των χριστιανών. Κι αυτό γιατί η ζωή τους αποτελεί την ενσάρκωση του Ευαγγελίου, την έμπρακτη επιβεβαίωση αυτού που μαρτυρεί ο λόγος του Θεού. Ό,τι βλέπουμε στον ίδιο τον Κύριο Ιησού Χριστό, στον Οποίο ο λόγος ήταν η έκφραση της ζωής Του και η ζωή Του ήταν ο υπομνηματισμός του λόγου Του, κατά τον ίδιο τρόπο, σ᾽ έναν βαθμό, βλέπουμε και στους αγίους μας. Κι ιδιαιτέρως σ᾽ εκείνες τις στιγμές τους που καταθέτουν και την ίδια τη ζωή τους θυσία για την αγάπη του Θεού. Από την άποψη αυτή τα ανδραγαθήματα των αγίων, τα μαρτύρια που πέρασαν και ο τρόπος που τα αντιμετώπιζαν αποτελούν για τους πιστούς τη δίοδο για να εισπράττουν τη χάρη του Θεού. Αυτός δηλαδή που ενίσχυε τους αγίους στα μαρτύριά τους, η χάρη που τους έδιδε ώστε να αντέχουν και να υπερβαίνουν τα βάσανα, ο Ίδιος Αυτός διοχετεύεται και στους πιστούς όταν εν πίστει και αγάπη έρχονται σε επαφή με ό,τι υπέστησαν οι μάρτυρες για χάρη του Κυρίου. Κι αυτό σημαίνει ότι χριστιανός που δεν μελετά τους βίους των αγίων μας στερεί τον εαυτό του από μία ιδιαίτερη χάρη που προσφέρει ο Κύριος στον κόσμο. Την αλήθεια αυτή επισημαίνει ήδη από το πρώτο στιχηρό του εσπερινού ο άγιος υμνογράφος: ῾Εμπρός ας τιμήσουμε – μας καλεί – τους άθλους του Χριστοφόρου, μέσω των οποίων πηγάζει σ᾽ εμάς η αέναη χάρη του Χριστού που δίνει τη ζωή᾽(῾Του Χριστοφόρου τους άθλους δεύτε τιμήσωμεν, δι᾽ ημών ημίν πηγάζει η αέναος χάρις Χριστού του ζωοδότου᾽). Γι᾽ αυτό και δεν είναι υπερβολή ο λόγος του ότι ῾το μνημόσυνο του μάρτυρα μας προσφέρει ως εωδία με έντονο μάλιστα τρόπο τα πολύαθλα πάθη των αγωνισμάτων του, σαν να μυρίζει κανείς την έντονη και μεθυστική μυρωδιά των ανοιξιάτικων τριαντάφυλλων᾽ (῾Σου το μνημόσυνον, μάρτυς, ευωδιάζει τρανώς, εαρινά ως ρόδα, τα πολύαθλα πάθη των σων αγωνισμάτων᾽) (στιχηρό εσπερινού).

Ο άγιος Θεοφάνης, ο ποιητής του κανόνα του αγίου Χριστοφόρου, τονίζει με έμφαση την παραπάνω αλήθεια, σημειώνοντας όμως ότι η μέθεξη της χάρης του Θεού μέσω του μαρτυρίου ενός αγίου συμβαίνει μόνον  στους πιστούς, μόνο δηλαδή  σε εκείνους που επίσης είναι χριστοφόροι σαν τον άγιο Χριστοφόρο, που εκτός από τη χάρη είχε και το όνομα. Με άλλα λόγια, ένας άσχετος προς τη χριστιανική πίστη, ένας αβάπτιστος ας πούμε ή και ένας βαπτισμένος μεν αλλά που δεν έχει ενεργοποιήσει το βάπτισμά του και ζει ως άθεος εν τω κόσμω, όχι μόνο δεν μπορεί να οσφρανθεί τη χάρη του μαρτυρίου, αλλά μπορεί και να διακωμωδήσει το μαρτύριο και να βλασφημήσει τον άγιο, περιπίπτοντας στη βλασφημία του αγίου Πνεύματος, ως αδυναμία οράσεως της παρουσίας του Θεού στη ζωή ενός αγίου. Πώς φανερώνει την αλήθεια αυτή ο άγιος Θεοφάνης; Όχι μία φορά καλεί προς δοξολογία του μάρτυρα τους χριστοφόρους ανθρώπους. Γιατί είπαμε: μόνον ένας χριστοφόρος, ένας δηλαδή που είναι μέλος Χριστού και φέρει λοιπόν τον Χριστό στην ύπαρξή του, μπορεί και να δει τον Χριστό στα αθλήματα του αγίου. ῾Εμπρός σήμερα όλοι οι χριστοφόροι και θεόφρονες ας ανυμνήσουμε με ευσέβεια τη μνήμη του Χριστοφόρου, του μάρτυρα της αλήθειας᾽(῾Δεύτε πάντες σήμερον χριστοφόροι, του Χριστοφόρου την μνήμην, του της αληθείας μάρτυρος, θεόφρονες, ευσεβώς ανυμνήσωμεν᾽) (ωδή α´). Και στους στίχους του συναξαρίου του αγίου σημειώνει: ῾Εγώ ως χριστοφόρος γνωρίζω εσένα τον Χριστοφόρο, που θυσιάστηκες προς  χάρη του Χριστού του Θεού με ξίφος᾽(῾Τον Χριστοφόρον οίδά σε Χριστοφόρος, Χριστώ τυθέντα τω Θεώ διά ξίφους᾽).

Ο εκκλησιαστικός ποιητής στον κανόνα του δεν κάνει καθόλου λόγο ούτε για τη δυσμορφία του προσώπου του αγίου Χριστοφόρου ούτε και για το περιστατικό της μεταφοράς στους ώμους του του παιδίου Χριστού. Εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι η ωραιότητα της ψυχής του αγίου, η οποία πλημμύριζε από την αγάπη προς τον Χριστό και την αδιάκοπη μελέτη για την απόλαυση της βασιλείας Του, μελέτη μάλιστα  που αποτελούσε και την τροφή του αγίου Χριστοφόρου. ῾Η θεοφιλής σου ψυχή τρεφόταν με την αγάπη, καθώς μελετούσε, Χριστοφόρε, την απόλαυση της βασιλείας του Χριστού᾽(῾Η θεοφιλής σου ψχή, δι᾽ αγάπης ετρέφετο, μελετώσα της βασιλείας, Χριστοφόρε, την απόλαυσιν᾽) (ωδή γ´). Η επικέντρωση στην ομορφιά της ψυχής του αγίου αποτελεί προφανώς και την απάντηση για τις παραπάνω δύο ῾ελλείψεις᾽: η δυσμορφία του προσώπου του αγίου εξαφανίζεται από την εσωτερική ωραιότητα, κατά το λόγιο της Γραφής ῾καρδίας ευφραινομένης πρόσωπον θάλλει᾽: το πρόσωπο του ανθρώπου ζωντανεύει και ομορφαίνει, όταν η καρδιά ευφραίνεται· η μεταφορά του παιδίου Χριστού στους ώμους του αγίου ερμηνεύεται είτε ως μή αποδοχή από τον υμνογράφο της πραγματικότητας του περιστατικού είτε ως συμβολική αποδοχή, με την έννοια ότι ο άγιος Χριστοφόρος, όπως δηλώνει και το όνομά του, έφερε στην καρδιά του πάντοτε τον Χριστό, ως πράγματι λοιπόν και ονόματι Χριστοφόρος.

Η στερέωση της διάνοιας του αγίου πάντοτε στον Χριστό, φανέρωση της αγάπης του προς Εκείνον,  ήταν αυτή που του έδινε και τη δύναμη να αντέχει και τους πόνους βεβαίως του μαρτυρίου, αλλά και τους πειρασμούς άλλου μεγάλου μαρτυρίου: της σάρκας. Ο άγιος υμνογράφος δεν αφήνει ασχολίαστα και τα δύο: ῾Αγάπησες με τον τρόπο που έπρεπε την πιο ψηλή κορφή των επιθυμητών στον κόσμο, τον ίδιο τον Χριστό, αθλοφόρε, γι᾽ αυτό και δεν αισθανόσουν τους κόπους καθώς σε καταξέσχιζαν, έχοντας στερεωμένη τη διάνοιά σου πάντοτε στον Δεσπότη σου᾽(῾Αγαπήσας ευπρεπώς ορεκτών την ακρότητα, αθλοφόρε, ουκ ησθάνου των πόνων ξεόμενος, την διάνοιάν σου επερείδων αεί τω Δεσπότη σου᾽) (ωδή ς´). ῾Το φίδι, ο διάβολος δηλαδή, όπως κάποτε στον προπάτορα Αδάμ, σου πρόσφερε, μάρτυς, την πείρα των γυναικών. Ηττήθηκε όμως και ντροπιάστηκε, αποδεικνύοντας τους πειρασμούς παγίδες για τον ίδιο᾽ (῾Των γυναικών σοι την πείραν, μάρτυς, προσέφερεν, ως Αδάμ τω προπάτορι ο όφις ποτέ. Αλλ᾽ ηττηθείς ησχύνετο, βρόχους καθ᾽ εαυτού τεκταινόμενος᾽) (ωδή δ´).

Εορτή του Αγίου Ησυχίου του Συγκλητικού

Τη μνήμη του Αγίου Ησυχίου του Συγκλητικού τιμά σήμερα, 2 Μαρτίου, η Εκκλησία μας.

O Άγιος Ησύχιος έζησε στο χρόνια του Γαλερίου Μαξιμιανού, στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ., και κατείχε το αξίωμα του Συγκλητικού. Όταν ξέσπασε ο διωγμός κατά των Χριστιανών, του προτείνεται να αρνηθεί την πίστη του και να σώσει τη ζωή του και το αξίωμά του.

Όμως ο Ησύχιος δε δίστασε να περιφρονήσει όλες τις τιμές και τις υποσχέσεις και με θαυμαστή προθυμία ομολόγησε τη πίστη του. Τότε ο βασιλιάς εξαγριώθηκε και διέταξε να του αφαιρέσουν τα διάσημα του αξιώματός του και να του φορέσουν ταπεινωτικά ενδύματα και στη συνέχεια τον γελοιοποιεί μπροστά σ' όλους τούς αξιωματούχους.

Όμως, ο Άγιος δέχεται τα πάντα αδιαμαρτύρητα, διότι γνωρίζει ότι οι ανθρώπινες τιμές είναι πρόσκαιρες, ενώ οι ουράνιες τιμές είναι αιώνιες. Εξοργισμένος από την ηρωική στάση του Ησύχιου, ο Μαξιμιανός διατάσσει την θανάτωσή του.

Οι στρατιώτες οδηγούν τον Άγιο στον ποταμό Ορόντη, όπου αφού του έδεσαν μία πέτρα στο λαιμό τον έριξαν στο πλέον βαθύ μέρος. Έτσι αξιώθηκε να γίνει μάρτυρας για την πίστη του στο Χριστό.

Απολυτίκιο:
Ήχος α'. Τον τάφον σου Σωτήρ.
Άξιας κοσμικής, απορρίψας το κλέος, την δόξαν του Χριστού, ωμολόγησας χαίρων, Ησύχιε πανένδοξε, Αθλητών εγκαλλώπισμα, όθεν έφερες, ώσπερ τιμήν την αισχύνην, και τον θάνατον, εν πνιγμονή των υδάτων, δυνάμει του Πνεύματος.

ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ

Ο Ιησούς είναι κοινή περιουσία, ως Θεός και άνθρωπος, της Ορθοδοξίας, του Καθολικισμού, του Προτεσταντισμού και όλων των αιρετικών ομάδων των δύο τελευταίων. Αλλά το φως Του, το αϊδιον και άκτιστον, είναι κτήμα και θησαυρός αναφαίρετος μόνον της Ορθοδοξίας. Ο Καθολικισμός το ηρνήθη ως θείαν ενέργειαν, παρούσαν εν τη Εκκλησία, ο Προτεσταντισμός το ηγνόησεν, αι άλλαι αιρετικαί μικροομάδες ουδέποτε το είδον. Η Ορθοδοξία ελλάμπεται εξ αυτού, ανεχωνεύθη μετ’ αυτού, ζη με αυτό. Και εντεύθεν η αβυσσαλέα ειδοποιός διαφορά—συν ταις άλλαις—της παμφώτου αγίας Εκκλησίας μας με τας αιρετιζούσας…

Εάν ανατρέξωμεν εις τα μέσα του δεκάτου τετάρτου αιώνος, θα ίδωμεν το χάσμα, όπερ διήνοιξε το σχίσμα, να ευρύνεται, να γίνεται βαθύτερον και να συνειδητοποιήται μία ιστορική και θεολογική τομή μεταξύ Ανατολής και Δύσεως. Και ούτως η μεν Ανατολική Εκκλησία ευρίσκεται εν μυστική συναφεία και μεθέξει με το άγιον φως της Θεότητος του Ιησού, η δε Δυτική, ως αρνούμενη την κατ’ ενέργειαν άμεσον σχέσιν με τον Θεόν, ενεπλάκη «ταις του βίου πραγματείαις» και εγένετο εις εγκόσμιος οργανισμός, μόλις διακρινόμενος από τον «εν τω πονηρώ κείμενον» κόσμον…

Αλλά πέραν της καταδίκης, εις την οποίαν προέβη συνοδικώς η Ορθόδοξος Εκκλησία των δοξασιών του παπισμού, έχομεν πλέον εις την δύσιν ολόκληρον, την κυριαρχίαν του πεπτωκότος ανθρωπίνου λόγου, της φυσικής γνώσεως, μεθ’ όλων των συνεπειών επί του πνευματικού πεδίου.

Εντεύθεν ητόνησεν η διδασκαλία του Ευαγγελίου και των Πατέρων, ο κύκλος των ασκητικών έργων υπεχώρησεν, η καρδία και αι μεταφυσικαί εφέσεις εξηράνθησαν, και γενικώς, το χριστιανικόν βίωμα αντικατεστάθη από ένα νόθον ανθρωπισμόν μεστόν απιστίας και επάρσεως.

Οι Ευρωπαίοι, εν τω μεταξύ, αφέθησαν αποίμαντοι, απληροφόρητοι, λογοκρατούμενοι, και εις τον διάλογον, τον οποίον ανοίγουν με αυτούς ο Παπισμός και ο Προτεσταντισμός, αναδεικνύονται νικηταί, διότι διεξάγεται, κατά το πλείστον, επί λογικού επιπέδου και όχι δια του λόγου του Θεού, όστις υπερβαίνει τον ανθρώπινον λόγον. Ιδού το αποτέλεσμα!...

Εις τον σύγχρονον κόσμον δεσπόζει μία σύγχυσις ιδεών, εν πλήθος φιλοσοφημάτων, εν είδος πνευματικής διαφθοράς, καθολική σχεδόν άρνησις πάσης παραδόσεως και αυθεντικής διδασκαλίας. Εάν εις αυτά προσθέση τις την εκπληκτικήν άνοδον της μορφωτικής και διανοητικής στάθμης, την αναζήτησιν υψηλών προσανατολισμών, την καλλιέργειαν ενός τεχνητού παραδείσου, ένθα πάσα μορφή καλλιτεχνική προσφέρεται ευκόλως προς ικανοποίησιν της άλλα διψώσης ψυχής, θα αντιληφθή πόσον επιτακτική ανακύπτει η ανάγκη, όπως η Ορθόδοξος Εκκλησία ομιλήση δια το Θαβώριον φως.

Μόνον το δυνάμενον να καταυγάση τας καρδίας άκτιστον φως θα διασκεδάση τα ψυχικά ερέβη και θα διαλύση την πλάνην των γοητευουσών συγχρόνων θεωριών. Μόνον μεγάλαι εμπειρίαι θα πείσουν την σύγχρονον ψυχήν του κόσμου, επαιρομένην και μεθύουσαν από τα άθλια υποκατάστατα του όντως μεγάλου και καλού, όπερ κατέχει η Ορθοδοξία.

Φρονούμεν ότι το αίτιον εις το να μη βλέπωμεν διαφοράς μεταξύ Ορθοδοξίας και των έξω αυτής αιρετικών, είναι η απώλεια της αισθήσεως του καταυγάζοντος την Εκκλησίαν του Χριστού Θαβωρίου φωτός. Όσον απομακρυνόμεθα από την λάμψιν του, τόσον τα κριτήριά μας υποχωρούν. Και κατόπιν διαπορούμεν φυσικώτατα: Έχομεν διαφοράς; Ποίας;

Και όντως αι διαφοραί αίρονται, ημών κατερχομένων. Αλλ’ ο κόσμος, οι λαοί, διψούν δια Θεόν. Διψούν δι’ ελευθερίαν ψυχής υπέρ τα σχήματα και τα εγκόσμια ακάθαρτα ύδατα. Πεινούν δια τον ουράνιον άρτον της Ορθοδοξίας. Τα «κεράτια» της Δύσεως δεν είναι τροφή θεοπλάστων ανθρώπων. Είναι τροφή ζώων έστω λογικών. Αλλ’ ο Χριστιανισμός είναί τι πέραν της λογικής, είναι πίστις. Και η προσπέλασις εις την περιοχήν της πίστεως δεν γίνεται δια της λογικής, αλλά δια της καρδίας.

Και η αγία Ορθοδοξία μας αυτήν την οδόν ηκολούθησε, δι’ αυτής εδημιούργησε μίαν μακράν πνευματικήν παράδοσιν, αρχίζουσαν από την καρδίαν, από την «νοεράν προσευχήν» και τον ασκητισμόν της και καταλήγουσαν που; Εις το Θαβώριον φως, εις την όρασιν των ακτίστων ενεργειών του Θεού.

Και αυτήν την οδόν οφείλομεν να καταδείξωμεν εις τον παραπαίοντα σύγχρονον κόσμον. Αι μεγάλαι απάται του διαβόλου και της διεφθαρμένης καρδίας, δεν αποκαλύπτονται δια του πτωχού και περιωρισμένου ανθρωπίνου λόγου. Αποκαλύπτονται μόνον δι’ εκθαμβωτικών ακτινοβολιών. Αυτοί μόνον φωτίζουν τα σκότη, εισέρχονται εις τας καρδίας και, αφού τας καθάρουν, τας καθιστούν ικανάς να ίδουν το Θαβώριον φως, τον σαρκωθέντα Θεόν.

Ιδού ποίον είναι το επιτακτικόν αίτημα των καιρών μας. Και ιδού πως διαγράφεται η αποστολή της Εκκλησίας μας εις την σύγχρονον ανθρωπότητα…

.

"Α. α"

Ο άγιος μάρτυρας Ιουλιανός

Καταγόμενος από την Ανάζαρβο της Δευτέρας Κιλικίας, ο άγιος Ιουλιανός ήταν γιος εθνικού συγκλητικού, αλλά είχε λάβει στέρεα χριστιανική μόρφωση από την ευσεβή μητέρα του, Ασκληπιοδώρα, και ήταν βαθιά καταρτισμένος στις θεόπνευστες Γραφές. Κατά τον διωγμό του Διοκλητιανού, καταγγέλθηκε στον σκληρό διοικητή Μαρκιανό, ο οποίος βρισκόταν στην Φλάβια (Σις). Καθώς αρνήθηκε να θυσιάσει στα είδωλα, ο διοικητής έδωσε εντολή να τον μαστιγώσουν και τον απείλησε με φρικτά βασανιστήρια. Ο άγιος αποκρίθηκε: «Δεν φοβάμαι το μαρτύριο και τίποτε δεν πρόκειται να με κάνει να αρνηθώ τον Νόμο που μου μεταδό­θηκε παιδιόθεν, ακόμη κι αν με κάψεις στην πυρά, γιατί έχω στήριγμα τον Χριστό, στον οποίο προσφέρω ακατάπαυστα θυσία αινέσεως».

Ο διε­στραμμένος δικαστής διέταξε να του βάλουν με τη βία στο στόμα ειδωλόθυτα, αλλά ο άγιος απάντησε ότι αυτό που γίνεται με την βία δεν λο­γίζεται ως θυσία. Αφού τον μαστίγωσαν εκ νέου, ο Μαρκιανός τον οδήγησε στην Ανάζαρβο, ενώ οι άνδρες του τον χτυπούσαν σε όλο τον δρόμο. Όταν έφτασαν στην πόλη, ο γενναίος μάρτυρας εμφανίσθηκε ενώπιον του δι­καστηρίου, όπου επέδειξε την ίδια αποφασιστικότητα, παρά το γεγονός ότι τον εξανάγκασαν να πιει το κρασί της ακάθαρτης σπονδής και να κρατά θυμίαμα στα χέρια του. Εν συνεχεία μεταφέρθηκε στις Αίγες στον Ισσικό κόλπο, περίφημες για τον ναό του ’Ασκληπιού που υπήρχε εκεί, και δέχθηκε πιέσεις να υποταχθεί στις εντολές του αυτοκράτορα, επί ποινή θανατώσεως στην πυρά.

Ο Ιουλιανός αποκρίθηκε στον διοικητή: «Και ποιος σε εμποδίζει να το πράξεις;» Έφεραν τότε την μητέρα του, η οποία τον είχε ακολουθήσει, ελπίζοντας ότι οι επίμονες παρακλήσεις της θα τον έκαναν να λυγίσει. Η Ασκληπιοδώρα εξασφάλισε την άδεια να μείνει τρεις ημέρες με τον γιό της στην φυλακή του· αντί όμως να τον εκλιπαρήσει να λυπηθεί την ζωή του, εκείνη τον ενεθάρρυνε να παραμένει στέ­ρεος μέχρι θανάτου στην ομολογία της πίστεώς του στον Χριστό, τον Νι­κητή του θανάτου. Του έλεγε μάλιστα: «Γνωρίζεις ποιο είναι το αληθινό συμφέρον σου, αφού εγώ σου το δίδαξα. Πράξε λοιπόν ώστε να δοξάσεις τον μόνο αληθινό Θεό!» Όταν έληξε η προθεσμία και ο Μαρκιανός ανα­κάλυψε ότι τον ενέπαιξαν, διέταξε να κλείσουν τον Ιουλιανό σε ένα σάκκο γεμάτο άμμο και να ρίξουν μέσα φίδια, σκορπιούς και κάθε είδους δη­λητηριώδη ερπετά και κατόπιν να τον πετάξουν στην θάλασσα. Έτσι ενώ το σώμα του γενναίου μάρτυρος του Χριστού βυθιζόταν στην άβυσσο, η ψυχή του φτερούγισε προς τον υψηλότερο των ουρανών για να καθήσει στην σύναξη των πρωτοτόκων.

Τα τίμια λείψανά του βρέθηκαν αργότερα και μεταφέρθηκαν κοντά στην Αντιόχεια, σε απόσταση τριών μιλίων από την πόλη, στον δρόμο προς την Δάφνη, όπου κτίσθηκε προς τιμήν του ναός που γνώρισε μεγάλη τιμή εξαιτίας των αναρίθμητων ιάσεων που επιτελούνταν εκεί, ιδιαί­τερα μεταξύ δαιμονισμένων και φρενοβλαβών. Το ιερό κάηκε κατά την περσική εισβολή του 537.

(Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Ιούνιος, εκδ. Ίνδικτος, σ.250-251)

Άγ. Πατάπιος: Ο αναζητητής της ταπείνωσης και θεραπευτής του καρκίνου

Άγιος Πατάπιος ( 8 Δεκεμβρίου)

Σήμερα η Εκκλησία εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη του οσίου Παταπίου του ερημοπολίτη. Έτσι χαρακτηριστικά τιτλοφορείται ο όσιος, που έζησε απομονωμένος στην έρημο, αφήνοντας το θόρυβο και τις χαρές της κοσμικής ζωής. Γεννήθηκε στην Θήβα της Αιγύπτου από γονείς ευσεβείς χριστιανούς, κοντά στους οποίους με πολλή φροντίδα κι επιμέλεια ανατράφηκε κι έμαθε τα ιερά γράμματα. Ταιριάζει και στον άγιο Πατάπιο εκείνο που γράφει ο απόστολος Παύλος προς τον Τιμόθεο· «από βρέφους τα ιερά γράμματα οίδας, τα δυνάμενα σε σοφίσαι εις σωτηρίαν διά πίστεως της εν Χριστώ Ιησού». Η πίστη στον Ιησού Χριστό και τα ιερά γράμματα κάνουν πραγματικά σοφό και σώζουν τον άνθρωπο.

Όταν ήλθε σε ηλικία, ο άγιος Πατάπιος απαρνήθηκε την πατρίδα, τον πλούτο, τους συγγενείς και κάθε κοσμική απόλαυση και ματαιότητα κι έφυγε στην έρημο. Ήταν η εποχή τότε, που ο αναχωρητισμός και ο μοναχικός βίος στην περιοχή εκείνη της Αιγύπτου βρισκόταν σε μεγάλη ακμή. Γρήγορα ο άγιος Πατάπιος ξεχώρισε κι έγινε πολύ γνωστός για τη μεγάλη του άσκηση και αρετή, τόσο, που πολλοί έτρεχαν κοντά του, για να ωφεληθούν πνευματικά από τη γνωριμία του και την αναστροφή μαζί του. Το ίδιο γινότανε, όπως βλέπομε στα ιερά Ευαγγέλια, με τον Πρόδρομο και Βαπτιστή Ιωάννη, όπου «εξεπορεύετο προς αυτόν Ιεροσόλυμα και πάσα Ιουδαία και πάσα περίχωρος του Ιορδάνου».

Αυτό πρέπει να το προσέξουμε και να το εκτιμήσουμε πολύ, ποια σημασία δηλαδή και πόση πνευματική ωφέλεια έχει για έναν τόπο η παρουσία ενός αγίου ανθρώπου. Ας μην είναι, και δεν πρέπει να είναι, μέσα στο θόρυβο του κόσμου, αλλά στην έρημο, μόνος μαζί με το Θεό. Οι άνθρωποι τον βρίσκουν και τρέχουνε να τον δουν και να τον ακούσουν, σαν εκείνους που διψάνε και δεν περιμένουνε να πάει σ’ αυτούς το νερό, αλλ’ αυτοί πηγαίνουν στη βρύση. Δεν είναι ανάγκη και δεν πρέπει οι όσιοι ασκητές να κατεβαίνουν, για να βρουν τάχα τους ανθρώπους, αλλά οι άνθρωποι μόνοι τους ξέρουν να πηγαίνουν στα μοναστήρια, όπως και τώρα πολλοί πηγαίνουν στο Άγιο Όρος.

Ο άγιος Πατάπιος τόσο πολύ αγάπησε την ησυχία της ερήμου, ώστε άρχισε να στενοχωρείται, βλέποντας τους ανθρώπους να τρέχουν κοντά του, να τον επαινούν και να τον θαυμάζουν για την ασκητική του ζωή και για την αγιότητα του βίου του. Οι άγιοι ποτέ δεν αφήνουν τον εαυτό τους να πιστέψει εκείνα που ο κόσμος πιστεύει γι’ αυτούς· αν το πάθουν αυτό, τότε τα έχασαν όλα. Αυτή είναι η μεγάλη δύναμη και η αρετή των Αγίων, γι’ αυτό όσο ο κόσμος τους θαυμάζει, τόσο εκείνοι φεύγουν και κρύβονται. Αυτό έκανε και ο άγιος Πατάπιος· αφού έμεινε χρόνια στην έρημο της Θηβαΐδας, ύστερα για να χαθούν τα ίχνη του, έφυγε και πήγε στην Κωνσταντινούπολη.

Στην Κωνσταντινούπολη ο άγιος Πατάπιος, οδηγημένος από το Θεό, πήγε κι έμεινε στο προσκύνημα της Παναγίας των Βλαχερνών. Εκεί έζησε άγνωστος και φτωχός, μέσα σε μεγάλη σκληραγωγία και πνευματική περισυλλογή, όπως και στην έρημο. Μα το φως δεν μπορεί να κρυφτεί κι η αγιοσύνη, όσο περισσότερο κρύβεται μέσα στον άνθρωπο του Θεού, τόσο πιο πολύ είναι φανερή στον κόσμο. Ο άγιος Πατάπιος, ο ταπεινός και φτωχός μοναχός των Βλαχερνών, έφτασε να είναι ένας ουράνιος άνθρωπος κι ένας επίγειος άγγελος. Γι’ αυτό κι ο Θεός τον δόξασε με τη χάρη των θαυμάτων. Εκεί κοντά στα ιαματικά νερά της Ζωοδόχου Πηγής των Βλαχερνών ήταν κι ο άγιος Πατάπιος, θεραπεύοντας τις αρρώστιες των ανθρώπων.

Από τα πολλά θαύματα και τις θεραπείες του αγίου Παταπίου αναφέρομε μόνο ένα· θεράπεψε μια γυναίκα, που έπασχε η ταλαίπωρη από καρκίνο του μαστού. Την αρρώστια αυτή, που για την ιατρική επιστήμη ακόμα είναι ανίατη, την νίκησε ο άγιος Πατάπιος με την προσευχή και με τη χάρη του Χριστού. Γι’ αυτό και είναι ο προστάτης και θεραπευτής των πιστών, που πάσχουν απ’ αυτή την επάρατη αρρώστια. Και σήμερα στο γυναικείο μοναστήρι του αγίου Παταπίου, που είναι στο βουνό επάνω από το Λουτράκι της Αττικής, πηγαίνουν οι πιστοί και ζητούν τη χάρη του Χριστού, για να βρουν ίαση με τις ευχές του αγίου Παταπίου. Ο Ιησούς Χριστός, ο ιατρός των ψυχών και των σωμάτων μας, είπε για τους Αγίους, κι είναι αλήθεια, ότι «ο πιστεύων εις εμέ τα έργα ά εγώ ποιώ κακείνος ποιήσει…». Αμήν.

(† Μητροπ. Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου, Εικόνες Έμψυχοι, σ. 159-161).

Πηγή

Πρέπει οι χριστιανοί σε ορισμένες ώρες να προσεύχονται με όλη τους τη δύναμη στον Ιησού Χριστού.

Αυτό, λοιπόν, το όνομα του Ιησού Χριστού, να λέει ως προσευχή πάντοτε κάθε ευσεβής και με το νου του και με τη γλώσσα του, κι’ όταν στέκεται, και όταν βαδίζει και όταν κάθεται και όταν ξαπλώνει, και όταν μιλά και όταν πράττει οτιδήποτε και να πιέζει τον εαυτό του γι’ αυτό το πράγμα, και θα βρει μεγάλη γαλήνη και χαρά, όπως γνωρίζουν εκ πείρας όσοι φροντίζουν γι’ αυτήν.

Και επειδή αυτό το έργο είναι υψηλότερο και για όσους βρίσκονται στον βίο, και αυτών των ιδίων των μοναχών, γι’ αυτό όσοι είναι μέσα στους θορύβους πρέπει έστω και σε ορισμένες ώρες να το κάνουν και να το έχουν έργο και να μεταχειρίζονται αυτή την προσευχή με όλη τους τη δύναμη, όλοι και ιερωμένοι, και μοναχοί και λαϊκοί.

Οι μεν, λοιπόν, μοναχοί, επειδή είναι ταγμένοι σ’ αυτό το έργο της προσευχής, και έχουν απαραίτητο χρέος γι’ αυτήν, και όταν βρίσκονται στο θόρυβο των διακονημάτων, όμως πάντοτε ας πιέζονται να ενεργούν αυτή την προσευχή ως οφειλή, και να προσεύχονται στον Κύριο ασταμάτητα, και όταν βρίσκονται σε περισπασμό και σύγχυση και στην ονομαζόμενη και πραγματοποιούμενη αιχμαλωσία του νου, και να μην αμελούν όταν τους τον κλέβει ο εχθρός, αλλά να επανέρχονται στην προσευχή και να επανέρχονται μάλιστα χαρούμενοι. 

Οι ιερωμένοι πάλι, ας την επιμεληθούν ως αποστολικό έργο και ως θείο κήρυγμα, ως έργο το οποίο εκτελεί θεία ενεργήματα και μας παρουσιάζει την αγάπη του Χριστού. Οι κοσμικοί δε, ας το ενεργούν με όλη τους τη δύναμη ως σφραγίδα στον εαυτό τους και ως σημάδι της πίστεως, ως φύλαξη και αγιασμό και φυγαδευτήριο κάθε πειρασμού.

Οπότε, όλοι ιερωμένοι και λαϊκοί και μοναχοί μόλις σηκωθούμε από τον ύπνο, πρέπει πρώτα να σκεφτούμε το Χριστό, και να θυμηθούμε το Χριστό. Και αυτή -την προσευχή- ως πρώτη σκέψη και θυσία να προσφέρουμε στο Χριστό. Γιατί πρέπει πριν από κάθε σκέψη να θυμηθούμε το Χριστό που μας έσωσε και τόσο μας αγάπησε, επειδή είμαστε και ονομαζόμαστε Χριστιανοί και Τον ντυθήκαμε στο θείο Βάπτισμα καιΤον σφραγιστήκαμε στο Χρίσμα και κοινωνήσαμε και κοινωνούμε την αγία σάρκα Του και το αίμα Του, και είμαστε μέλη Του, και ναός. 

Αυτόν ντυθήκαμε και κατοικεί μέσα μας γι’ αυτό πρέπει να Τον αγαπούμε και οφείλουμε πάντοτε να Τον έχουμε στη μνήμη μας. Γι’ αυτό ας έχει ο καθένας, όσο μπορεί, ορισμένο καιρό αυτής της προσευχής ως χρέος αναπόφευκτο.

Αρκετά είναι όσα ελέχθησαν για το θέμα αυτό, γιατί όσοι επιθυμούν να μάθουν, μπορεί να βρουν περισσότερα γι’ αυτή τη διδασκαλία. Ας αρχίσουμε τώρα να λέμε όπως υποσχεθήκαμε για τις θείες προσευχές της Εκκλησίας, που εκτελούνται κατά τάξη, διότι γι’ αυτές είναι το θέμα. Και μάλιστα θα τις γνωρίσουμε όσο καλύτερα μπορούμε.

Πρώτα, λοιπόν, λέμε, όπως είπαμε και πριν, ότι η προσευχή είναι έργο κύριο των Αγγέλων, και ως προς αυτό, επειδή είναι θειότατο, η Εκκλησία δείχνει ιδιαίτερη φροντίδα. Και κάθε μεν άλλο έργο, δηλαδή η ελεημοσύνη, και η υπηρεσία προς τους αδελφούς, και η επίσκεψη των ασθενών, και η φροντίδα των φυλακισμένων, η απελευθέρωση των αιχμαλώτων και τα παρόμοια, γίνονται για την αγάπη των αδελφών, και δι’ αυτών αναφέρονται στο Θεό. Επίσης και η ακτημοσύνη, και η νηστεία, και η χαμαικοιτία, και η γονυκλισία, και η αγρυπνία, και τα λοιπά, που είναι για τη σκληραγωγία του σώματος, για να καθαριστούμε και να πλησιάσουμε το Θεό είναι καλό να γίνονται, και ως θυσία στο Θεό, όμως δεν μας παρουσιάζουν αμέσως σ’ Αυτόν. Η προσευχή όμως μας παρουσιάζει στον ίδιο το Θεό, και μας ενώνει μ’ Αυτόν. Ο προσευχόμενος φέρεται προς το Θεό σαν να είναι φίλος του, και μιλά, παίρνει θάρρος, ζητά, και γίνεται ένα με το Θεό.

Έπρεπε, λοιπόν, η προσευχή να γίνεται ασταμάτητα και ακατάπαυστα, όπως γίνεται και στους Αγγέλους. Επειδή αυτό μόνον ζητά από εμάς ο Θεός, το να Τον έχουμε στη μνήμη, και να είμαστε μαζί Του και μόνο Αυτόν να αναζητούμε και να αγαπούμε, και να βλέπουμε, για να Τον απολαμβάνουμε καθαρά και αμέσως. Επειδή, όμως, αυτό είναι αδύνατον σ’ εμάς, λόγω του κωλύματος της σάρκας και τις ανάγκες, μόλις που δόθηκε και σπάνια σε πολύ λίγους ισάγγελους ως δωρεά Θεού, γι’ αυτό θέσπισε κατ’ ανάγκην η Εκκλησία ορισμένους καιρούς για απαραίτητες προσευχές, κατά τους οποίους οφείλει να προσεύχεται κάθε πιστός.

(Αγ. Συμεών, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, «Η προσευχή του Ιησού», Εκδ. Επέκταση) 

πηγή το είδαμε εδώ