Ο π. ΜΗΤΡΟΦΑΝΗΣ ΠΟΥ ΕΙΔΕ ΠΩΣ ΒΓΑΙΝΕΙ ΤΟ ΑΓΙΟ ΦΩΣ

Ιστορικές Μαρτυρίες περί του Αγίου Φωτός.

Ακολουθούν ιστορικές μαρτυρίες περί του Αγίου Φωτός, που εμφανίζεται θαυματουργικά κάθε Μ. Σαββάτο και επί πολλούς αιώνες, στον Πανάγιο Τάφο του Χριστού. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημείο και επισφράγισμα της Ανάστασης του Χριστού, καθώς το φως αυτό ταυτίζεται με το υπερφυές Φως που διέλαμψε στον Τάφο του Χριστού την ώρα της Αναστάσεώς Του. Το θαύμα του Αγίου Φωτός μαρτυρείται έμμεσα στα Ευαγγέλια. Ενώ επικρατούσε σκοτάδι, ο απ Πέτρος και ο απ Ιωάννης κατάφεραν να δουν τα σεντόνια με τα οποία  ήταν τυλιγμένο το σώμα του Ιησού στο εσωτερικό του Τάφου. Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, αναφέρει στο έργο του ''Περί της Αναστάσεως του Κυρίου'' τα εξής:  «Όσοι ήταν με τον Πέτρο είδαν και επίστευσαν [...] διότι ο Τάφος ήταν πλήρης από φως, ώστε και αν ήταν νύχτα, είδαν το εσωτερικό του Τάφου με δύο τρόπους, και με τις αισθήσεις και πνευματικώς» (PG 46, 636d).

Μαρτυρία περί του αγίου Γρηγορίου του Φωτιστή (257- 331).   

Ο Αρμένιος ιστορικός Κιρακό Γκαντζάκετσι (1201- 1271), στο έργο του ‘’Η Ιστορία των 
Αρμενίων’’, αναφέρεται στο πρόσωπο του αγίου Γρηγορίου του Φωτιστή (257- 331) που ήταν ο πρώτος Πατριάρχης των Αρμενίων.

Ψηφιδωτό του 14ου αιώνα
Μονή Παμμακάριστου

Η μετάφραση στα ελληνικά προέρχεται από την αγγλική μετάφραση του καθηγητή R. Bedrosian.

«Λένε ότι ο άγιος Γρηγόριος τοποθέτησε μια κανδήλα πάνω στον Τάφο του Χριστού και παρακάλεσε τον Θεό με τις προσευχές του ώστε, στη γιορτή του Πάσχα, ο τόπος να φωτιστεί από ένα άυλο Φως, κάτι το οποίο συμβαίνει μέχρι τις μέρες μας».

(Από μετάφραση της Αγγλικής μετάφρασης του RobertBedrosian).

Μαρτυρία περί του αγίου Θεόδωρου του Σαββαίτη (836).

«Αφού (ο άγιος Θεόδωρος) γευμάτισε με τους πατριάρχες και πέρασε μαζί τους τη Μεγάλη Παρασκευή, το Άγιο Σάββατο, μετά το άναμμα των κανδηλών της Αγίας Αναστάσεως από το ουράνιο Φως, λειτούργησε μαζί με τους πατριάρχες, και ομοίως τέλεσε τη λαμπρή γιορτή κατά την αγία και μεγάλη Κυριακή […]».

(Από τον βίο του αγίου, υπό επισκόπου Εμέσης Βασιλείου, Βιβλιοθήκη Πατριαρχείου Μόσχας)

Άμεση μαρτυρία του γάλλου μοναχού Βερνάρδου (867)

«Αλλά αξίζει να αναφερθεί τι συμβαίνει το Μεγάλο Σάββατο, παραμονή του Πάσχα. Η λειτουργία αρχίζει στον ναό το πρωί. Μετά, όταν τελειώσει, έρχονται μέσα ψάλλοντες το ‘’Κύριε ελέησον’’ μέχρι που ένας άγγελος έρχεται και ανάβει με φως τις κανδήλες οι οποίες κρέμονται πάνω από τον τάφο. Ο πατριάρχης μεταδίδει αυτό το φως στους επισκόπους και στον υπόλοιπο λαό, και ο καθένας δέχεται το Φως στο σημείο που βρίσκεται».

(Από το οδοιπορικό του μοναχού Βερνάρδου, σε μετάφραση της Αγγλικής μεταφράσεως τουJohn Wilkinson).

Επιστολή του Αρέθα Καισαρείας προς τον εμίρη της Δαμασκού (920 μ Χ).

Ο Αρέθας (κάτω δεξιά)

«Αλλά μέχρι και σήμερα, ο άγιος και τίμιος Τάφος Του θαυματουργεί κάθε έτος την ημέρα  της Αναστάσεως. Διότι αφού σβήνει κάθε κανδήλα στην Ιερουσαλήμ, εκεί όπου βρίσκεται ο άγιος Τάφος Του, παρασκευάζεται από τους χριστιανούς μία κανδήλα τυλιγμένη με ύφασμα και κόκκινο μετάξι. Και ενώ ο εμίρης της Δαμασκού παρίσταται πλησίον του αγίου Τάφου, με την είσοδο να είναι σφραγισμένη από αυτόν, και ενώ οι χριστιανοί βρίσκονται στον Ναό της Αναστάσεως και αναφωνούν ‘’Κύριε Ελέησον’’, ξαφνικά παράγεται μια αστραπή και ανάβει η κανδήλα με φως. Και από αυτό το φως λαμβάνουν και ανάβουν και πάλι (τις λυχνίες τους) όλοι οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ».

(Κώδικας Mattei 303, Πατριαρχική Βιβλιοθήκη Μόσχας)

[Από το βιβλίο ‘’Το Άγιον Φως’’, του Χ. Σκαρλακίδη]. 

πηγή

Το Άγιο Φως και οι μουσουλμάνοι. Μια συγκλονιστική μαρτυρία.

Ο Άραβας Ιμπν αλ-Κας (940 μ.Χ.)

«Το Πάσχα των Χριστιανών, το Μεγάλο Σάββατο, οι πιστοί εξέρχονται από τον τόπο του Τάφου για να μεταβούν γύρω από τον βράχο που περιβάλλεται από κάγκελα. Από εκεί κοιτάζουν τον Τάφο και όλοι μαζί προσεύχονται και προσκυνούν ενώπιον του Θεού του Υψίστου, από την πρωινή προσευχή μέχρι τη δύση του ηλίου. Ο εμίρης και ο ιμάμης του τεμένους είναι παρόντες. Ο σουλτάνος κλειδώνει την πόρτα του Τάφου. Όλοι παραμένουν ακίνητοι μέχρις ότου να αντικρίσουν ένα φως παρόμοιο με λευκή φωτιά το οποίο βγαίνει από το εσωτερικό του Τάφου.
Τότε ο σουλτάνος ανοίγει την πόρτα και εισέρχεται κρατώντας μία λαμπάδα, την ανάβει με αυτό το φως και εν συνεχεία εξέρχεται. Η φλόγα της αναμμένης λαμπάδας δεν καίει. Τη δίνει στον ιμάμη που τη μεταφέρει και ανάβει τις κανδήλες του τεμένους. Όταν αυτή η λαμπάδα έχει περάσει σε τρία χέρια, τότε καίει και μεταμορφώνεται σε φλόγα (κανονική). Έπειτα συντάσσουν και παραδίδουν στον σουλτάνο μια αναφορά, βεβαιώνοντας ότι η φλόγα έχει έρθει την τάδε ώρα και ημέρα. Εάν έχει εμφανιστεί εκείνη την ημέρα στην ώρα της προσευχής είναι γι’ αυτούς ένα σημάδι ότι η χρονιά δεν θα είναι γόνιμη, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα είναι χρονιά ξηρασίας. Εάν η φλόγα έχει εμφανιστεί κατά τη μεσημβρινή ώρα, αυτό υποδεικνύει μια χρονιά με έλλειψη τροφίμων».
Η αναφορά του Ibn al-Qass είναι εξόχως σημαντική επειδή προέρχεται από έναν ιδιαιτέρως ευσεβή και νομομαθή μουσουλμάνο.
Όπως καταγράφεται, οι μουσουλμάνοι άρχοντες της Ιερουσαλήμ έχουν τον απόλυτο έλεγχο της τελετής. Είναι παρόντες ο ιμάμης του τεμένους, ο εμίρης και ο σουλτάνος (السلطان), ο οποίος είναι ο μόνος που κατέχει τα κλειδιά του Τάφου.
Κατά τη διάρκεια της τελετής οι πιστοί προσεύχονται και ο ορθόδοξος πατριάρχης προβαίνει στην καθιερωμένη επίκληση για την έλευση του Αγίου Φωτός έξω από τον Τάφο, ενώπιον όλου του παρισταμένου πλήθους.
Όλα γίνονται φανερά.
Ο Τάφος είναι κλειδωμένος και άδειος. Και ξαφνικά, ένα λευκό Φως βγαίνει από το εσωτερικό του. Πρόκειται για το υπερφυές Φως που πηγάζει από τον ίδιο τον Τάφο.
Τότε ο σουλτάνος ξεκλειδώνει τον Τάφο και εισέρχεται για να ανάψει τη λαμπάδα του, και εξερχόμενος την παραδίδει στον ιμάμη. Οι μουσουλμάνοι συμμετέχουν σε τέτοιο βαθμό, και με τέτοια επισημότητα, που νομίζει κανείς ότι η τελετή είναι δική τους.
Εξαιρετικής σημασίας είναι και η μαρτυρία ότι η ιερή φλόγα δεν καίει.
Ο Ιμπν αλ-Κας διαχωρίζει τελείως το φως που εμφανίζεται στο εσωτερικό του Τάφου από τη φλόγα την οποία λαμβάνουν οι πιστοί μετά από λίγα λεπτά στις λαμπάδες τους.
Η αναφορά του είναι εξαιρετικά ακριβής.
Χρησιμοποιεί τη λέξη نور που σημαίνει φως και τη λέξη نار που σημαίνει φωτιά.
Όταν το Άγιο Φως εμφανίζεται θεωρείται από τους μουσουλμάνους ότι είναι ένα θεϊκό λευκό φως που δεν έχει καμιά σχέση με τη γήινη φωτιά. Όταν όμως η θεϊκή αυτή φλόγα μεταλαμπαδεύεται από λαμπάδα σε λαμπάδα, μετά από «τρία χέρια», όπως αναφέρει, δηλαδή μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, το ουράνιο φως μετατρέπεται σε γήινο. Μετατρέπεται από نور σε نار , δηλαδή από θεϊκό φως σε γήινη φωτιά.
Όταν ο σουλτάνος εξέρχεται με την αναμμένη λαμπάδα από το εσωτερικό του αγίου Τάφου, η φλόγα της λαμπάδας του δεν καίει.
Ο Ιμπν αλ-Κας χρησιμοποιεί τη φράση لا تحترق που σημαίνει «δεν καίγεται» ή «δεν καίει». Στη μετάφραση του L. Cheikko συναντάται η ερμηνεία «δεν φθείρεται», που όμως δεν αποδίδει με σαφήνεια το νόημα.
Σύμφωνα με τον καθηγητή αραβικών Dr. Gamal al-Tahir, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το νόημα της φράσης είναι «η φλόγα της λαμπάδας δεν καίει».
Πρόκειται για το γνωστό φαινόμενο της ακαΐας του Αγίου Φωτός, το οποίο εξακολουθεί να παρατηρείται μέχρι και σήμερα.
Τη στιγμή που αναφλέγεται η ακοίμητη κανδήλα μέσα στον Τάφο, η φλόγα είναι γαλαζωπή και δεν καίει καθόλου. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα μετατρέπεται σε κανονική φλόγα, η οποία, όπως έχει διαπιστώσει ο γράφων και χιλιάδες άλλοι πιστοί, ασφαλώς καίει, όμως, δεν καίει με την ίδια ένταση μιας κανονικής φλόγας. Γι’ αυτό και πολλοί προσκυνητές περιλούζονται με την ιερή φλόγα.

Ο Άραβας νομομαθής Ιμπν αλ-Κας (Ibn al-Qass)1 γεννήθηκε στα τέλη του 9ου αιώνα και απεβίωσε το 946. Υπήρξε άριστος γνώστης του ισλαμικού νόμου και συγγραφέας αρκετών θεολογικών έργων. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται το Kitab dala’il al-qibla, στο οποίο καταγράφεται για πρώτη φορά μια εξαιρετικά σημαντική περιγραφή της τελετής του Αγίου Φωτός.
Το συγκεκριμένο έργο, που διασώζεται σε πέντε χειρόγραφα,2 εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1913 από τον Άραβα ερευνητή και συλλέκτη χειρογράφων Qirqis Safa,3 από ένα χειρόγραφο δικής του ιδιοκτησίας που χρονολογείται στο 1389. Μετά τον θάνατο του Safa το χειρόγραφο εξαφανίστηκε, αλλά μετά από μερικές δεκαετίες εμφανίστηκε ξανά στην Αίγυπτο, στη συλλογή Ahmad Taymur4 της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Καΐρου, όπου παραμένει μέχρι και σήμερα με τον κωδικό Ahmad Taymur 103. Το αραβικό αυτό χειρόγραφο εκδόθηκε επίσης στη Φρανκφούρτη το 1987 από τον Καθηγητή Dr. Fuat Sezgin.5

eleftheri-epistimi

Από Δημήτρη Μ.

πηγή