Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Αγιολογιον. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Αγιολογιον. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Πέμπτη, Φεβρουαρίου 23, 2012

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΦΑΝΕΝΤΕΣ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΗ ΤΥΠΟ


Πρωτοπρεσβύτερος  Γεώργιος  Ἀντζουλᾶτος

Ἡ ἐπανεύρεση τῶν ἱερῶν λειψάνων τῶν Ὁμολογητῶν ἁγίων τῆς Κεφαλονιᾶς Γρηγορίου, Θεοδώρου καί Λέοντος, καθώς καί ἡ παράδοση ἑνός μέρους τους στή Μητρόπολη Κεφαλληνίας, προσέλκυσαν τόν Φεβρουάριο τοῦ 2009 τό ἐνδιαφέρον ὄχι μόνο τοῦ ἑλληνικοῦ Τύπου, ἀλλά καί τῶν διεθνῶν Μ.Μ.Ε. Σήμερα, τρία χρόνια μετά, σέ μιά περίοδο πού οἱ εἰδήσεις ἀπό τήν Ἑλλάδα μεταδίδονται σέ φόντο γκρίζο καί προοπτικές ἀπελπισίας, ἡ περιήγηγη στή διεθνῆ (κυρίως ἠλεκτρονική) εἰδησεογραφία ἐκείνων τῶν ἡμερῶν, προβάλλει σάν ἕνας ἀναβαπτισμός σέ καλές ἀναμνήσεις.
Τό ἔναυσμα τῶν ἀναφορῶν ἔδωσε τό παγκόσμιας ἐμβέλειας Agence France-Presse (AFP).  Τό Γαλλικό Πρακτορεῖο Εἰδήσεων σέ ἀνταπόκριση τοῦ δημοσιογράφου Jean Kinzel ἀπό τήν Ἀθήνα στίς 10 Φεβρουαρίου 2009, μεταδίδει ἐκτενῶς τήν εἴδηση κάτω ἀπό τόν τίτλο «Grèce: Venise rend les reliques de trois saints grecs de Céphalonie» (Ἑλλάδα: Ἡ Βενετία δίνει τά λείψανα τῶν τριῶν Ἑλλήνων ἁγίων ἀπό τήν Κεφαλονιά). Oἱ παρεχόμενες πληροφορίες, ἄν καί δέν εἶναι ἀπολύτως ἀκριβεῖς, ἀποδίδουν εὔστοχα τό γεγονός. Ἡ ἀνταπόκριση ὑπῆρξε ἡ δεξαμενή δεδομένων, γιά τίς ἀναδημοσιεύσεις δεκάδων ἰστοτόπων. Αὐθημερόν ἀναδημοσιεύεται αὐτούσια ἀπό τόν εἰδησεογραφικό Ὀργανισμό  «Le Forum Catholique» μέ τίτλο Ἡ Βενετία δίνει τά λείψανα τριῶν Ἑλλήνων ἁγίων   ἀλλά καί στήν ἰστοσελίδα τῆς Orthodoxie Russe Occident (Ρωσσική Ὀρθόδοξη Παράδοση στή Δυτική Εὐρώπη), ἐνῶ στό Δελτίο γιά τή ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας  Servise Orthodoxe de Presse (SOP), τό κείμενο παραλάσσεται ἐλαφρῶς καί ἀναρτᾶται μέ κεφαλίδα Ἡ Ἀρχιεπισκοπή τῆς Βενετίας δίνει στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδας λείψανα τριῶν Ἁγίων ἀπό τό Ἰόνιο νησί τῆς Κεφαλονιᾶς.
Σέ ἰστοσελίδες εὐρύτατης ἀναγνωσιμότητας τῆς Βραζιλίας, ὅπως τοῦ μεγάλου ἐκδοτικοῦ Ὀργανισμοῦ Group Abril,  τοῦ ἠλεκτρονικοῦ περιοδικοῦ Veja καί τοῦ εἰδησεογραφικοῦ Ultimo Segundo, ἐμφανίζεται ἡ ἀνταπόκριση μεταφρασμένη στά πορτογαλικά Ἡ Βενετία ἐπιστρέφει λείψανα τῶν τριῶν Ἑλλήνων ἁγίων ἀπό τό νησί τῆς Κεφαλονιᾶς. Στήν ἐπίσημη ἰστοσελίδα τῆς Ἱερᾶς Ὀρθοδόξου Μητροπόλεως Μπουένος Ἄιρες, ἡ εἴδηση ἀναδημοσιεύεται τόσο στά πορτογαλικά ὅσο καί στά ἰσπανικά. Στά ἰσπανικά ἐπίσης καί κάτω ἀπό τόν τίτλο  Ἐπιστροφή κλεμμένων λειψάνων στήν Κεφαλονιά ἀπό τούς Βενετούς, ἀναπαράγεται στό ἰστολόγιο τῆς ὀρθόδοξης Ἐνορίας de la Santa Protección de la Madre de Dios στήν Ἰσπανία.    
    Στήν Ἀνατολική Εὐρώπη, ἡ διαδικτυακή Πύλη «Двери на Православието» (Πύλες τῆς Ὀρθοδοξίας) ἀναδημοσιεύει ἀπό τό Βουλγαρικό Πρακτορεῖο Εἰδήσεων (Българска Телеграфна Агенция - ΒΤΑ) τήν εἴδηση, κάτω ἀπό τόν τίτλο  Ἡ Βενετία ἐπιστρέφει στήν Ἑλλάδα λείψανα τριῶν πρωτοχριστιανικῶν ἁγίων. Στή γειτονική Ρουμανία ἀναδημοσιεύεται ἡ ἀνάρτηση τοῦ AFP ἀπό τόν δημοσιογραφικό Ὀργανισμό Lacasuri Ortodoxe (Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες) καί ἀπό τήν ἰστοσελίδα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἄλμπας Ἰουλίας, ὅπου  ἡ εἴδηση τιτλοφορεῖται  Τρία ἱερά Λείψανα παραδόθηκαν ἀπό τήν Ἰταλία στήν Ἑλληνική Ἐκκλησία.
    Ἕνα ἀπό τά μεγαλύτερα εἰδησεογραφικά Πρακτορεῖα τοῦ κόσμου, τό ρωσικό Информационное Телеграфное Aгентство России -ΤASS  (τό γνωστό ITAR-TASS), ἀναπαράγει μέ ὁρισμένες προσθαφαιρέσεις τήν ἀνταπόκριση τοῦ Γαλλικοῦ Πρακτορείου, τήν ὁποία ἀναδημοσιεύει ἄμεσα ἡ ἐπίσημη ἰστοσελίδα τοῦ Πατριαρχείου τῆς Μόσχας, κάτω ἀπό τόν τίτλο Ἀπό τή Βενετσιάνικη Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ζαχαρία, σέ Ἑλληνικό μοναστήρι στό νησί τῆς Κεφαλονιᾶς, ἔδωσαν τά ἀγνοούμενα ἀπό τόν 14ο αἰώνα λείψανα τριῶν ἁγίων. Ἀκολουθοῦν ἀλλεπάλληλες ἀναρτήσεις σέ ἰστοτόπους τῆς ρωσικῆς ἐπικράτειας, ἐκ τῶν ὁποίων σταχυολογοῦμε τή διαδικτυακή Ὀρθόδοξη θεολογική Πύλη Βogoslov (Θεολόγος),  τήν διαδικτυακή Πύλη Sedmitza (Ἑβδομάδα) τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ἐπιστημονικοῦ Κέντρου τῆς Ρωσικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας «Ὀρθόδοξη Ἐγκυκλοπαίδεια», τήν Ἀνοικτή Ὀρθόδοξη Ἐγκυκλοπαίδεια Drevo (Δένδρο) καί 
τό Regions.Ru, ἕνα ἀπό τά παλαιότερα Πρακτορεῖα Εἰδήσεων τοῦ διαδικτύου στή Ρωσία, πού τιτλοφορεῖ τήν δημοσίευση Λείψανα ἀγνοούμενα ἀπό τόν 14ο αἰώνα δίνει στήν Ἑλλάδα ἡ Βενετία. 
Στήν ἔκδοση τῆς 12ης Φεβρουαρίου 2009, ἡ Ἐφημερίδα «L’ Osservatore Romano», τό ἐπίσημο δημοσιογραφικό Ὄργανο τοῦ Βατικανοῦ, δημοσιεύει τήν εἴδηση στή σελίδα 7, κάτω ἀπό τόν τίτλο Ἡ Βενετία ἐπιστρέφει τά λείψανα τριῶν ἁγίων στούς  Ὀρθοδόξους. Ἡ εἴδηση πλέον ἀναμεταδίδεται σέ πάμπολλες ἰστοσελίδες τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς ἠλεκτρονικῆς δημοσιογραφίας. Ἀπαντᾶται σέ ρωσικές, ὅπως αὐτές τοῦ Πρακτορείου ἐκκλησιαστικῶν εἰδήσεων τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ ΑGNUZ  Ἡ Βενετία ἐπιστρέφει στήν Ἑλληνική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία λείψανα τριῶν ἁγίων  καί  τοῦ Kέντρου πληροφοριῶν καί Ἐπιστήμης τῆς Ἁγίας Πετρούπολης Militia-dei. Ἀναμεταδίδεται ἀπό τό Ρωμαιοκαθολικό Πρακτορεῖο  Εἰδήσεων τῆς Ἑλβετίας Katholische Internationale Presseagentur (Kipa-Apic), μέ τίτλο Χαμένοι Ὀρθόδοξοι ἅγιοι ἀνακαλύφθηκαν ξανά στή Βενετία  καί ἀναδημοσιεύεται ἀπό τίς ἰστοσελίδες τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἀρχιεπισκοπῆς τοῦ Μονάχου. Ἀπό τό γερμανικό Πρακτορεῖο Katholische Nachrichten-Agentur (KNA) ἡ εἴδηση δημοσιεύεται στόν ἐκδοτικό ὅμιλο Verlagsgruppe Bistumspresse καί ἀπό τήν ἠλεκτρονική ἐφημερίδα τῆς Ἐπισκοπῆς τοῦ Ἄαχεν.  Ἀπό τό Προτεσταντικό Ἁγιολογικό Λεξικό  Ökumenisches Heiligenlexikon ἡ σχετική ἀνάρτηση ἀναμεταδίδεται καί ἀπό πολιτιστικοῦ ἐνδιαφέροντος γερμανικῆς ἰδιοκτησίας forum  Ἅγιοι βρέθηκαν στή Βενετία.
     Στήν γειτνιάζουσα Πολωνία, ἡ εἴδηση μεταδίδεται ἀπό 
 τό διαδικτυακό Ἐργαστήρι πίστης και πολιτισμοῦ τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας ΟPOCA μέ τόν τίτλο Βενετία: Βρέθηκαν ἀρχαία λείψανα καί ἀναπαράγεται ἀπό τήν εἰδησεογραφική Πύλη Wiara.pl, τίς ἰστοσελίδες τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ὀργανισμοῦ Loolek, ὅπως καί συντετμημένο ἀπό διαχριστιανική διαδικτυακή  Πύλη Ekumenizm.pl, κάτω ἀπό τον τίτλο Βρέθηκαν λείψανα τοῦ 4ου αἰώνα.  Ἡ εἴδηση μέ διάφορες μορφές ἀπαντᾶται καί στήν ἀγγλική γλώσσα, εἴτε μεταφρασμένη σέ ὁρισμένους ἀπό τούς παραπάνω διαδικτυακούς τόπους, εἴτε μέ ποικίλες ἐπικεφαλίδες, ὅπως γιά παράδειγμα Ἅγιοι Φανέντες -οἱ ἅγιοι πού φανερώθηκαν-: Οἱ Ἅγιοι Γρηγόριος, Θεόδωρος καί Λέων .
    Τῶν γεγονότων δέν ἔμειναν ἀμέτοχοι οἱ Ραδιοφωνικοί Σταθμοί, οἱ ὁποίοι μετέδωσαν τήν εἴδηση.  Διαδικτυακῶς ἐντοπίσθηκαν τό ρωσικό ραδιόφωνο τῆς Ἁγίας Πετρούπολης Град Петров (12/2), ἡ κρατική Βουλγαρική Ραδιοφωνία (13/2), ὁ παγκόσμιας ἐμβέλειας ραδιοσταθμός τοῦ κράτους τοῦ Βατικανοῦ Radio Vaticana (18/2) καί ὁ πολωνικός σταθμός Radio Ortodoxia (19/2). 
     Ἡ περιήγηση στόν Διεθνῆ Τῦπο κλείνει μέ μιά ὁμάδα δημοσιεύσεων τῶν γεγονότων σέ ἔντυπα, τῶν ὁποίων οἱ καταχωρήσεις ἔχουν περιέλθει στήν ἀντίληψή μας (εὐχαριστῶ καί πάλι τόν καρδιακό φίλο, ἐγκρατή τῆς θεολογικῆς καί ἱστορικῆς  ἐπιστήμης, ποιητή καί λόγιο συλλειτουργό στό Λονδῖνο, Πρωτοπρεσβύτερο Ἀναστάσιο Σαλαπάτα, γιά τήν ἀποστολή ὁρισμένων ἐκ τῶν ἀναφερομένων περιοδικῶν). Πρόκειται γιά τό Ρωσικό περιοδικό Sedmitza (τεῦχ.109, 6-13/2/2009, σ. 7), τό περιοδικό Kirchenbote τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐπισκοπῆς Osnabrück τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμβούργου (τεῦχ. 8, 22/2/2009), τό πανορθόδοξο περιοδικό Ποιμαντικῆς Orthodox Outlook (τεῦχ. 112, Φεβρ. 2009), τό περιοδικό τῆς Μητροπόλεως Μαυροβουνίου καί Παραθαλασσίας τοῦ Πατριαρχείου τῆς Σερβίας  Светигора (τεῦχ. 189-190, Μάρτιος 2009), τό περιοδικό τοῦ Ἰνστιτούτου Ὀρθόδοξης Θεολογίας τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Μονάχου Orthodoxes Forum (ἔτος 23, 2009, τεῦχ. 2) καί τήν ἔκδοση τῆς Ἐξαρχίας τῶν Ὀρθοδόξων Παροικιῶν Ρωσικῆς Παραδόσεως Δυτικῆς Εὐρώπης τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου The Messenger (τεῦχ. 10, Μάϊος 2009).
    Τά γεγονότα καταγράφονται ὡς ἐνδιαφέροντα ἀπό πλευρᾶς δημοσιογραφικῆς, ἐκκλησιαστικῆς καί ἐπιστημονικῆς. Κυρίως ὅμως, σηματοδοτοῦν γιά τήν Κεφαλονιά, τή συγκλονιστική πραγματικότητα τῆς ἐπιστροφῆς καί τῆς προσκυνήσεως τῶν χαριτόβρυτων λείψανων τριῶν Ὁμολογητῶν Ἁγίων, πού ἔζησαν στό νησί μας τόν τέταρτο αἰώνα. Ἕνα μαγιάτικο ἀπόγευμα τοῦ 2009, στό λιμάνι τῆς Σάμης, μητροπολίτες, ἀρχές, ἱερεῖς καί πλῆθος πιστῶν, ὑποδέχθηκαν μέ λαμπρότητα καί κάθε ἁρμόζουσα τιμή, τά ἱερά λείψανα τῶν Ἁγίων Γρηγορίου, Θεοδώρου καί Λέοντος.  Ἤδη πολλοί χριστιανοί καί τουριστικά Πρακτορεῖα ἐντάσσουν στό πρόγραμμά τους στάση στόν Ἐνοριακό Ναό τῆς Σάμης, γιά νά προσκυνήσουν τούς Ἁγίους Φανέντες, τούς παλαιότερους Ἁγίους τῆς Κεφαλονιᾶς.

Δευτέρα, Φεβρουαρίου 06, 2012

Ὁ Ἅγιος Ἄμανδος φωτιστὴς τῆς Βελγικῆς (6 Φεβρουαρίου)

    Ὁ Ἅγιος Ἄμανδος γεννήθηκε κοντὰ στὴν Ἀκυϊτανία περὶ τὰ τέλη τοῦ 6ουαἰῶνα μ.Χ. καὶ σπούδασε θεολογία στὴ Ρώμη. Ἀπὸ νεαρὴ ἡλικία μόνασε σὲ μοναστήρι τῆς νήσου Γιέ. Ἐπειδὴ ὁ πατέρας του δὲν ἤθελε νὰ γίνει ὁ υἱός του μοναχὸς καὶ τοῦ ἔφερνε ἐμπόδια, ὁ Ἅγιος κατέφυγε στὴν πόλη Τούρ, ὅπου ἦταν ἐπὶ δεκαπέντε ὁλόκληρα χρόνια ἔγκλειστος σὲ ἕνα κελὶ στὰ τείχη τῆς πόλεως. Σὲ ἕνα προσκύνημά του στοὺς τάφους τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου, στὴ Ρώμη, εἶδε σὲ ὅραμα τὸν Ἀπόστολο Πέτρο, ὁ ὁποῖος τοῦ φανέρωσε ὅτι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι νὰ κηρύξει ὁ Ἅγιος τὸ Εὐαγγέλιο στοὺς λαοὺς τῆς Βελγικῆς. Γι’ αὐτὸ ἐπέστρεψε στὴν πόλη Μπούρζ, ὅπου χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος καὶ ἄρχισε τὴν ἱεραποστολική του δράση στοὺς λαοὺς τῆς Γάνδης, τῆς Φλάνδρας, τῶν Πυρηναίων καὶ τῆς Γασκώνης.
  Μετὰ ἀπὸ τὸ δεύτερο προσκύνημά του στὴ Ρώμη, στοὺς τάφους τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ἐξελέγη τὸ ἔτος 647 μ.Χ. Ἐπίσκοπος τῆς πόλεως Μάαστριχτ. Ἐκεῖ ἐργάσθηκε γιὰ τὴν ἐξημέρωση τῶν ἠθῶν καὶ τῶν ἐθίμων τῶν ἐθνικῶν λαῶν καὶ πολλὲς φορὲς ἔσωσε, μὲ τὴν προσευχή του, τὸ ποίμνιό του ἀπὸ φυσικὲς καταστροφές. Μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Ἁγίου Μαρτίνου, Πάπα Ρώμης († 16 Σεπτεμβρίου), συνεκάλεσε τοπικὲς Συνόδους κατὰ τῆς αἱρέσεως τοῦ Μονοθελητισμοῦ.
  Μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια ἱεραποστολικῆς δράσεως καὶ διακονίας, ὁ Ἅγιος Ἄμανδος, ἀφοῦ ἐνθρόνισε ὡς διάδοχό του τὸν Ἅγιο Ρεμάκ, παραιτήθηκε ἀπὸ τὸν Ἐπισκοπικὸ θρόνο. Συνέχισε ὅμως τὸ κηρυκτικὸ ἔργο του, τὸ ὁποῖο τελείωσε στὴ Γασκώνη καὶ κοιμήθηκε ὁσίως μὲ εἰρήνη στὴ μονὴ τοῦ Ἐλνόν, τὸ ἔτος 680 μ.Χ.

Σάββατο, Φεβρουαρίου 04, 2012

Όσιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης



 O Όσιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης γεννήθηκε στην Αίγυπτο περί το 360 μ.Χ. από γονείς θεοφιλείς, και ήταν συγγενής των Πατριαρχών Αλεξανδρείας, Θεοφίλου (385 - 412) και Κυρίλλου Α' (412 - 444). Σε νεαρή ηλικία έλαβε μεγάλη και θαυμαστή θεολογική και φιλοσοφική γνώση. Στην αρχή εργάσθηκε ως διδάσκαλος και κατηχητής της εκκλησίας της Αλεξάνδρειας. Επιζητώντας όμως την ησυχία για να δύναται να ασχοληθεί με το έργο της ζωής του, τη μελέτη των Αγίων Γραφών, αποσύρθηκε σε κάποιο μοναστήρι στο όρος Πηλούσιο, γι' αυτό έλαβε και το όνομα Πηλουσιώτης. Αργότερα δέχεται την πρόταση να γίνει ιερέας και στη συνέχεια εκλέγεται πανηγυρικά ηγούμενος στο μοναστήρι του.
Λόγω της τεράστιας θεολογικής του κατάρτισης, απέκτησε μεγάλο κύρος και φήμη, ώστε να θεωρείται μοναδικός στις ερμηνείες περίπλοκων γραφικών χωρίων. Κατά την Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο που συνήλθε στην Έφεσο το έτος 431 επί αυτοκράτορος Θεοδοσίου Β΄ του Μικρού (408 - 450), ο Άγιος αναφαίνεται με μεγάλη υπόληψη και σπουδαίο κύρος στην Εκκλησία. Έλεγχε με παρρησία τους αμαρτάνοντες, φώτιζε τους πάντες με τον θείο του λόγο, νουθετούσε τους άρχοντες, υπεστήριζε τους κλονιζόμενους και ήταν η «μούσα της ημετέρας αυλής», όπως αποκαλούσε αυτόν ο ιερός Φώτιος (Επιστολή 2, 44). Συνέγραψε αρκετές πραγματείες, ως και πλήθος επιστολών, από τις οποίες σώζονται 2.012, με τις οποίες νουθετούσε, συμβούλευε και συγχρόνως εξηγούσε τις θείες και σωτήριες Γραφές. Εκοιμήθη ειρηνικά το 440.



Ἀπολυτίκιον   
Ήχος δ'   Ταχύ προκατάλαβε
Σοφία κοσμούμενος, παντοδαπεί ευκλεώς, τοις Αόγοις εκόσμησας, την Εκκλησίαν Χρίστου, Ισίδωρε Όσιε, συ γαρ δι' εγκράτειας, σεαυτόν εκκαθάρας, πράξει και θεωρία, διαλάμπεις εν κοσμώ, δι' ων μυσταγωγούμεθα, Πάτερ τα κρείττονα.

Τετάρτη, Φεβρουαρίου 01, 2012

Ο άγιος των αμπελιών


Ο άγιος των αμπελιών

Ο Άγιος Τρύφων ο Θαυματουργός (1η Φεβρουαρίου)



Βίος

Ο πανάριστος Μεγαλομάρτυρας του Χριστού Τρύφων είχε πατρίδα την Λάμψακο της Φρυγίας, πόλι της Μικράς Ασίας στα παράλια του Ελλησπόντου. Τον ελληνικό βίο του συνέγραψε ο Άγιος Συμεών ο μεταφραστής, πού έζησε τον 10ο αιώνα και συνέλεξε τους υπάρχοντας τότε βίους των Αγίων και διετύπωσε εκ νέου· έτσι έχουμε και τον περίφημο βίο του Αγίου Τρύφωνος, από τον οποίο παραθέτουμε αποσπάσματα σε νεοελληνική απόδοσι (διασκευή κ. Τρύφωνος Αλεξοπούλου, ιατρού).
»… Οι Άγιοι Μάρτυρες μετά τους Αποστόλους έγιναν συνεχιστές της χριστιανικής ευσεβείας. Αυτοί πήραν σαν μια σπίθα την φωτιά της πίστεως απ τους Αποστόλους. Έπειτα, αυτή η σπίθα θέριεψε με τα βασανιστήρια των διωκτών, όπως η φλόγα φουντώνει απ τους ανέμους…
» Ένας απ αυτούς είναι και ο μακάριος Τρύφων, το ευλογημένο άνθος της Εκκλησίας, πού έχει την επωνυμία της άφθαρτης και θεϊκής τρυφής. Γεννήθηκε στην Λάμψακο, ένα χωριό της Φρυγίας κοντά στην Απάμεια, από γονείς ευσεβείς, και ήταν τόσο άξιος του Θεού από την παιδική του ηλικία, ώστε να αξιωθεί των ποικίλων θείων ενεργειών και της χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Γι αυτό και με το όνομα μόνο του Τρύφωνος διώκονταν από τους πάσχοντες διάφορες σωματικές ασθένειες και η πονηρή γενεά των δαιμόνων…
Μετά τον Γορδιανό και τον Φίλιππο, αναγορεύθηκε αυτοκράτορας των Ρωμαίων ο Δέκιος, άνθρωπος σκληρός με αναίσχυντη ψυχή, πού ευφραινόταν με τις σφαγές και τα βασανιστήρια, θερμός μέν στην λατρεία των ειδώλων, κινούμενος δε με φοβερή λύσσα κατά των Χριστιανών… Εκείνο τον καιρό καταγγέλλουν τον Τρύφωνα στον έπαρχο της Ανατολής Ακυλίνο, ότι δηλαδή εκδηλώνει μεγάλη αλαζονεία κατά των αυτοκρατόρων και εμπαίζει μέν τους μεγάλους θεούς, ισχυρίζεται δε ότι μόνο κάποιος Χριστός είναι Θεός, και έτσι εξαπατά πολλούς.
Ευθύς λοιπόν στέλνει αυστηρές διαταγές στους τοπικούς άρχοντες, όσο το δυνατόν γρηγορότερα να παρουσιαστεί μπροστά του ο Τρύφων, ο οποίος όταν άκουσε ότι τον αναζατούν οι διώκτες, δεν αναχωρεί στην έρημο για να κρυφθεί, ούτε καταφεύγει στα πυκνά δάση, παρά οπλίζεται με προσευχές και δεήσεις και εμφανίζεται με χαρά και ευχαρίστως πορεύεται για να παρουσιαστεί στον Ακυλίνο, ο οποίος διέμενε τότε στην Νίκαια. Στην απολογία του, ο Άγιος Τρύφων είπε στον έπαρχο:
-Το όνομά μου το γήινο είναι Τρύφων, πατρίδα μου η κώμη Λάμψακος, αλλά εμείς δεν πιστεύουμε ούτε αναφερόμαστε στην τύχη, πιστεύουμε όμως ότι κατά την πρόνοια του Θεού και την τάξη γίνονται τα πάντα και από την σοφία του κυβερνώνται τα σύμπαντα. Είμαι ελεύθερος στην ζωή μου και μόνο σε έναν υποτάσσομαι, στον Χριστό· ο Χριστός είναι η πίστη μου, ο Χριστός είναι η δόξα μου και ο Χριστός γίνεται ήδη ο στέφανος της καυχήσεώς μου.
Και προς αυτά ο έπαρχος είπε:
-Υποθέτω ότι δεν θα γνώριζες μέχρι και σήμερα την διαταγή του αυτοκράτορα, πού επιτάσσει να παραδίνεται σε βίαιο θάνατο καθένας πού επιδεικνύει απείθεια στην τιμή και λατρεία των θεών. Αλλά θέλω να πεισθείς στα λόγια μου και να φύγεις από την απάτη, για να μην υποστείς την φωτιά και άλλα βασανιστήρια.
Και ο Άγιος είπε:
-Μακάρι να αναλωθώ και από την φωτιά και από κάθε άλλο βασανιστήριο για το όνομα του Χριστού και Θεού μου.
Ο έπαρχος απάντησε:
-Σε προτρέπω, Τρύφων, να θυσιάσεις στους θεούς· βλέπω ότι έχεις υψηλό φρόνημα και δεν θέλω να πεθάνεις με άσχημο τρόπο.
Ο δε Άγιος Τρύφων είπε:
-Τότε θα είναι τέλειο το φρόνημά μου, εάν φέρω ενώπιον του Θεού τέλεια και ακέραιη την ομολογία και φυλάξω την καλή παρακαταθήκη της πίστεως, χωρίς να την αρνηθώ, προσφέροντας ολόκληρο τον εαυτό μου σαν καθαρή θυσία στον Χριστό…
Όταν άκουσε αυτά ο Ακυλίνος, εξοργίσθηκε και διέταξε να κρεμάσουν τον Τρύφωνα και να τον τρυπούν με σπαθιά. Τότε ο μακάριος κρεμιέται στο ξύλο και αφού του έδεσαν τα χέρια από τους αγκώνες, του έκοπταν με ορμή τις σάρκες. Και ενώ τον σπάθιζαν τρεις ολόκληρες ώρες και εκείνος υπέμενε τις πληγές με ηρεμία, ο έπαρχος τον παρακινούσε:
-Αλλαξε γνώμη Τρύφων, γι᾽αυτή την άκαιρη ανοησία σου και ομολόγησε ότι θα θυσιάσεις στους θεούς.
Ο γενναίος όμως αθλητής του Χριστού αντιστέκεται στις προκλήσεις του Ακυλίνου, υπομένει όλα τα βασανιστήρια πού επινοεί ο νοσηρός και μοχθηρός νους του τυράννου (πολυήμερη φυλακή, πεζοπορία με καρφιά στα πόδια, ραβδισμοί και κάψιμο των πλευρών με λαμπάδες, σπαθισμοί κ.ά.) και μένει αταλάντευτος στην πίστη του Χριστού και με καρτερία υπομένει τα φρικτά μαρτύρια.
Βλέποντας ο Ακυλίνος την ανυποχώρητη εναντίωσι του Τρύφωνος αποφασίζει τελικώς να αποκεφαλισθεί. Αμέσως οι στρατιώτες τον οδήγησαν στον τόπο του μαρτυρίου. Ο δε Άγιος στράφηκε προς την ανατολή και σηκώνοντας τα μάτια, τα χέρια και την φωνή στον ουρανό προσευχήθηκε λέγοντας:
-Δέσποτα Κύριε, Θεέ των θεών, Βασιλέα των βασιλέων, Άγιε των αγίων, Σε ευχαριστώ γιατί με αξίωσες να αγωνισθώ τούτον τον αγώνα άμεμπτα και μέχρι τέλους. Και τώρα, Σε παρακαλώ, ας μή με ακουμπήσει το δόλιο χέρι του πονηρού και απωλέσει στον άδη, αλλά παράλαβε με τους αγίους Αγγέλους της μεγαλόπρεπης δόξας σου την ψυχή μου ευρηνικά, και εισάγαγέ την στα σκηνώματά σου. Σε όσους θυμούνται δε τον δούλο Σου και επιθυμούν να προσφέρουν θυσίες προς τιμή μου, άκουσέ τους από την αγία κατοικία Σου, και στείλε τους ως ανταπόδοση πλούσιες και άφθαρτες ευεργεσίες, γιατί Εσύ είσαι ο μόνος αγαθός και ο χορηγός των αγαθών στους αιώνες. Αμήν.
Αφού προσευχήθηκε ο αθλοφόρος και προσκύνησε τον Θεό, πριν καν πληγωθεί από το ξίφος παρέδωσε την ψυχή του σαν να θέλησε να την αφήσει με προσταγή του Θεού και όχι με την διαταγή του τυράννου. Οι δε Χριστιανοί συγκεντρώθηκαν και με καθαρά σεντόνια και αρώματα περιποιήθηκαν το τίμιο εκείνο λείψανο και το ενεταφίασαν στην Λάμψακο, υπακούοντας στο θέλημα του Αγίου πού εμφανίστηκε σε όνειρό τους».

Θαυμαστά Διηγήματα

Η παρουσία της τιμίας Κάρας του πανενδόξου και μακαρίου θείου Τρύφωνος του Μεγαλομάρτυρος στην αγία Μονή μας (Μονή Ξενοφώντος), προσδίδει εξαίρετη ευλογία και τιμή σ’ Αυτήν και αποτελεί πηγή θείων δωρεών και χαρισμάτων, αλλά και φυγαδεύει τις ασθένειες των αγρών και κήπων.
Επίσης, στην Μοναστηριακή περιοχή διασώζεται ιερό Κελλίο αφιερωμένο στον μεγάλαθλο Άγιο Τρύφωνα τον Ανάργυρο, στο οποίο εφησυχάζουν τρεις πατέρες, αινούντες και ευλογούντες τον Θεό και τον θεράποντα Αυτού αξιομακάριστο θείο Τρύφωνα.
Το σεπτό όνομα του Αγίου Τρύφωνος πάντοτε διατηρείται στην Αδελφότητά μας και δίδεται στην κουρά αδελφού προς τιμή του Αγίου.
Από τις αναμνήσεις πού μάς παρέδωσαν οι παλαιοί πατέρες γνωρίσαμε αρκετά θαυμαστά γεγονότα πού αναφέρονται στον αμάραντο της Λαμψάκου θείο βλαστό, Άγιο Τρύφωνα.
Ο γέροντας Βαρλαάμ ο Ξενοφωντινός έζησε περίπου 80 χρόνια στην Μονή μας. Ήταν μια κινητή ιστορία. Ήλθε στην Μονή μας το 1908 και κοιμήθηκε το 1983. Κοσμημένος με απλότητα και ταπεινότητα, έζησε όλα τα χρόνια του στο Μοναστήρι υπομένοντας κάθε δοκιμασία για την αγάπη του Χριστού. Διακόνησε χρόνια πολλά στις αγροτικές εργασίες της Μονής και είχε πολλές εμπειρίες με τον Άγιο Τρύφωνα, τον προστάτη των γεωργών.
Μάς διηγήθηκε πώς κάποτε, στους επάνω κήπους της Μονής, σε μια περιοχή πού λέγεται «Ζαχαράς», έπεσε ακρίδα και κάμπιες, με συνέπεια να γίνεται μεγάλη ζημία στον λαχανόκηπο. Ο γέροντας ειδοποίησε τον άγιο Καθηγούμενο για την συμφορά και ζήτησε να ανεβάσουν την αγία Κάρα του Μεγαλομάρτυρος Τρύφωνος και να διαβαστεί αγιασμός με τις ευχές του Αγίου.
Αμέσως ανταποκρίθηκε η Μονή, και μόλις έφθασε η τιμία Κάρα του Αγίου και διαβάστηκε ο αγιασμός και οι ευχές, σαν ένα σύννεφο έφυγαν όλα τα έντομα και σώθηκε η σοδειά των κήπων με την θαυμαστή επέμβασι του Αγίου.
Ακόμη, μάς διηγείτο ο γέρων Βαρλαάμ για τον ελαιώνα: «-Εμείς, πατέρες, δεν ξέραμε από ραντίσματα και τέτοια πράγματα· όταν παρουσιάζονταν ασθένειες, παίρναμε την αγία Κάρα του προστάτου μας Αγίου Τρύφωνος, κάναμε αγιασμό και λιτανεύαμε το άγιο λείψανο μέσα στον ελαιώνα, ραντίζοντας με τον αγιασμό τα δένδρα, και η συγκομιδή ήταν θαυμαστή· σκεφθήτε, έσπαζαν τα κλαδιά απ τον καρπό· είκοσι πέντε χιλιάδες οκάδες λάδι βγάζαμε τον χρόνο πού είχε ελαιοκαρπία. Δόξα τώ Θεώ και στον Άγιο Τρύφωνα τον προστάτη μας!».
Αλλά, και σε σωματικές ασθένειες ήταν αρωγός και ιατρός, ο αγιώτατος Μάρτυς του Χριστού Τρύφων, και δεν παύει να μάς προστατεύει από κινδύνους και πειρασμούς. Και όσοι επικαλούνται το ιερό όνομά Του και ζητούν την βοήθειά Του, λαμβάνουν των ιαμάτων την χάρι από τον συνέκδημον της δωδεκάδος των θείων Αναργύρων.

Άγιος Αναστάσιος ο Νεομάρτυρας εκ Ναυπλίου


Aναστάσιος συγκοπείς σαρκός μέλη,
Άρτιος έσται εσχάτη Aναστάσει.
Βιογραφία
Ο Άγιος Αναστάσιος ήταν γέννημα και θρέμμα της πόλης του Ναυπλίου και έκανε το επάγγελμα του ζωγράφου. Αρραβωνιάστηκε την κόρη ενός χριστιανού, αλλά επειδή αυτή δεν είχε καλή ζωή, ο Αναστάσιος διέλυσε τον αρραβώνα. Οι συγγενείς όμως της κοπέλας έκαναν διάφορα σατανικά μάγια στον Αναστάσιο, για να τον εκδικηθούν με αποτέλεσμα ο Αναστάσιος να χάσει τα λογικά του. Εκμεταλλευόμενοι αυτή του την κατάσταση οι Τούρκοι, τον εξισλάμισαν. Αλλά όταν ο Θεός ευλόγησε και συνήλθε στα λογικά του, με θάρρος αποκήρυξε τον Ισλαμισμό και με γενναιότητα ομολόγησε τη χριστιανική του πίστη. Οι Τούρκοι, με διάφορες κολακείες και υποσχέσεις προσπάθησαν να τον μεταπείσουν, αλλά ο Αναστάσιος παρέμεινε ακλόνητος στη χριστιανική ομολογία του. Τότε στις 1 Φεβρουαρίου 1655, υπέμεινε μαρτυρικό θάνατο από τους Τούρκους, με διαμελισμό. Δηλαδή τον κατέσφαξαν με μαχαίρια. Το Ναύπλιο τον έκανε πολιούχο του και ωραίος ναός στολίζει την πόλη αυτή προς τιμήν του νεομάρτυρα αυτού.


Αγιογραφίες / Φωτογραφίες
Άγιος Αναστάσιος ο Νεομάρτυρας εκ Ναυπλίου
Άγιος Αναστάσιος ο Νεομάρτυρας εκ Ναυπλίου

Ὁ Ἅγιος Τρύφων ὁ Μάρτυρας ( 1 Φεβρουαρίου )




  Ὁ Ἅγιος Τρύφων καταγόταν ἀπὸ τὴ Λάμψακο τῆς ἐπαρχίας Φρυγίας καὶ ἔζησε στὰ χρόνια τῶν αὐτοκρατόρων Γορδιανοῦ Γ’ (238 – 244 μ.Χ.), Φιλίππου (244 – 249 μ.Χ.) καὶ Δεκίου (249 – 251 μ.Χ.). Προερχόταν ἀπὸ πτωχὴ οἰκογένεια καὶ στὴν παιδική του ἡλικία, ἔβοσκε χῆνες γιὰ νὰ ζήσει. Συγχρόνως ὅμως μελετοῦσε μὲ ζῆλο τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ ἦταν πολὺ φιλακόλουθος. Ἔτσι, σιγὰ – σιγὰ ὁ Ἅγιος, μὲ τὴν εὐσεβὴ φιλομάθειά του, κατόρθωσε ὄχι μόνο νὰ διδαχθεῖ ὁ ἴδιος, ἀλλὰ καὶ νὰ διδάσκει τὶς αἰώνιες ἀλήθειες τῆς πίστεώς μας. Γρήγορα ἡ εὐσεβὴς ψυχή του δέχθηκε τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ὁ Θεὸς τὸν ἀξίωσε νὰ θαυματουργεῖ. Ὅμως ὁ Ἅγιος θεράπευε ὄχι μόνο κάθε ἀσθένεια ἀλλὰ καὶ ἐλευθέρωνε τὶς μολυσμένες ἀπὸ τὰ δαιμόνια ψυχές.
  Ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Γορδιανὸς πληροφορήθηκε γιὰ τὶς θαυματουργικὲς ἱκανότητες τοῦ Τρύφωνος, τὸν ἀναζήτησε γιὰ νὰ θεραπεύσει τὴν ἄρρωστη θυγατέρα του ποὺ ἔπασχε ἀπὸ δαιμόνιο. Οἱ στρατιῶτες τὸν βρῆκαν στὴν κωμόπολη τῆς Σαμψάκου νὰ φροντίζει τὶς χῆνες στὴν παρακείμενη λίμνη καὶ ἀμέσως τὸν πῆραν μαζί τους. Τὸ μαρτύριο τοῦ Ἁγίου ἀναφέρει ὅτι μόλις ὁ Ἅγιος πλησίαζε στὴν Ρώμη τὸ δαιμόνιο ποὺ εἶχε ἡ θυγατέρα τοῦ Γορδιανοῦ, κραύγαζε ὅτι δὲν μπορεῖ πιὰ νὰ κατοικεῖ μέσα της. Οἱ ἔπαρχοι Πομπιανὸς καὶ Πρετεξτάτος τὸν ὁδήγησαν ἐνώπιον τοῦ αὐτοκράτορα καὶ ἐκεῖνος παρακάλεσε τὸν Ἅγιο γιὰ τὴ θεραπεία τῆς θυγατέρας του. Καὶ πράγματι, μὲ τὴν προσευχὴ τοῦ Ἁγίου, ἡ θυγατέρα τοῦ ἡγεμόνος ἀπηλλάγη ἀπὸ τὸ δαιμόνιο. Ὁ Ἅγιος μετὰ ἀπὸ ἕξι ἡμέρες προσευχῆς ἀποκάλυψε τὰ κακὰ ἔργα τοῦ διαβόλου καὶ πολλοὶ ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες ποὺ ἤσαν παρόντες δόξασαν τὸν Θεὸ καὶ πίστεψαν σὲ Αὐτόν.
  Ὁ αὐτοκράτορας προσπάθησε νὰ ἐκφράσει τὴν εὐγνωμοσύνη του, προσφέροντας στὸν Ἅγιο ἀξιώματα καὶ χρήματα, τὰ ὁποῖα ὅμως ὁ Τρύφων εὐγενικὰ ἀρνήθηκε.Ὅταν αὐτοκράτορας ἔγινε ὁ Δέκιος, ἐξαπέλυσε ἄγριο διωγμὸ κατὰ τῶν Χριστιανῶν. Ὁ Ἅγιος, ἐπειδὴ δὲν λάτρευε τοὺς θεοὺς τῆς εἰδωλολατρικῆς θρησκείας καὶ ἦταν Χριστιανός, συνελήφθη ἀπὸ κάποιον στρατιωτικὸ ποὺ ὀνομαζόταν Φρόντων (ἢ Φόρτων) καὶ ὁδηγήθηκε ἐνώπιον τῶν ἐπάρχων τῆς Ἀνατολῆς, Τιβέριου Γράγχου καὶ Κλαυδίου Ἀκυλίνου στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας. Ὁ μάντης Πομπηϊανὸς τὸν παρουσίασε στοὺς ἡγεμόνες. Ὁ Ἅγιος Τρύφων ὁμολόγησε μὲ θάρρος τὴν πίστη του. Τότε ὑποβλήθηκε σὲ φρικτὰ βασανιστήρια. Τοῦ κατατρύπησαν μὲ σπαθιὰ ὅλο του τὸ σῶμα, ἔπειτα τὸν ἔδεσαν ἀπὸ τὰ πόδια σὲ ἄλογα καὶ τὸν ἔσυραν, σὲ ὧρες φοβεροῦ ψύχους, σὲ δύσβατες καὶ πετρώδεις τοποθεσίες. Ἐκεῖνος προσευχόταν καὶ ἔλεγε: «Κύριε, μὴν τοὺς καταλογίσεις αὐτὴ τὴν ἁμαρτία». Μετὰ τὸ φρικτὸ μαρτύριο τὸν ρώτησαν ἂν σωφρονίσθηκε καὶ ἤθελε νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα.
  Ὁ Μάρτυρας τοῦ Χριστοῦ ἀπάντησε τότε στὸν ἔπαρχο Ἀκυλίνο: «Ἀνόσιε καὶ κακῶν ἀρχηγέ, εἶναι δυνατὸν νὰ εἶσαι σωφρονισμένος, ὅταν εἶσαι μεθυσμένος ἀπὸ τὸν διάβολο; Ἐγὼ πάντοτε περνάω τὸν βίο μου μὲ σωφροσύνη, γιατί ἔχω τὸν Χριστὸ βοηθὸ τῆς ἐλπίδας μου». Ὕστερα ἀπὸ αὐτὸ τὸν ἔκλεισαν στὸ δεσμωτήριο μὲ σκοπὸ νὰ τοῦ δώσουν διορία, γιὰ νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴν «ἄνοια» αὐτοῦ καὶ νὰ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη του στὸν Χριστό. Λίγες ἡμέρες μετὰ ὁ ἔπαρχος κάλεσε τὸν Ἅγιο καὶ τὸν ρώτησε ἐὰν τὸ διάστημα τοῦ χρόνου καὶ τὰ βασανιστήρια τὸν ἔπεισαν νὰ θυσιάσει στοὺς θεούς. Ὁ Ἅγιος καὶ πάλι ὁμολόγησε μὲ πνευματικὴ ἀνδρεία τὸ Ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Τὸν ἔσυραν τότε γυμνὸ πάνω σὲ σιδερένια καρφιά, κατόπιν τὸν μαστίγωσαν καὶ στὴ συνέχεια τοῦ ἔκαψαν μὲ λαμπάδες τὰ πλευρά. Στὸ τέλος, μόλις ὁ Μάρτυρας παρέδωσε τὴν ψυχή του στὸν Θεὸ λέγοντας τὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, δέξαι τὸ πνεῦμα μου», ἀπέκοψαν τὴν τίμια κεφαλὴ αὐτοῦ.
  Οἱ Χριστιανοὶ παρέλαβαν τὸ τίμιο λείψανο τοῦ Μάρτυρος καὶ ἀφοῦ τὸ ἔχρισαν μὲ πολύτιμα μύρα καὶ τὸ τύλιξαν σὲ σινδόνα, τὸ κατέθεσαν σὲ λάρνακα καὶ τὸ ἀπέστειλαν στὴν πόλη τῆς Σαμψάκου κατὰ τὴν ἐπιθυμία του.
Ἡ Σύναξη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Τρύφωνος ἐτελεῖτο στὸ Μαρτύριό του, τὸ ὁποῖο βρισκόταν μέσα στὸ σεπτὸ Ἀποστολεῖο τοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, πλησίον τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας.
  Ναὸ ἀφιερωμένο στὸν Ἅγιο Τρύφωνα ἔκτισε ὁ μέγας Ἰουστινιανὸς (527 – 565 μ.Χ.) στὴν τοποθεσία τοῦ Πελαργοῦ Κωνσταντινουπόλεως. Μονὴ τοῦ Ἁγίου Τρύφωνος ἀναφέρεται καὶ μετὰ τὰ μέσα τοῦ 9ου αἰῶνος μ.Χ., παρακείμενη στὴ Μητρόπολη Χαλκηδόνος, στὴν ὁποία ἐκάρη μοναχὸς ὁ μετέπειτα Πατριάρχης Νικόλαος ὁ Μυστικὸς (901 – 907, 912 – 925 μ.Χ.).

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.


Τρυφὴν τὴν ἀκήρατον, ἰχνηλατῶν ἐκ παιδός, βασάνους ὑπήνεγκας, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ ἤθλησας ἄριστα· ὅθεν τὴν τῶν θαυμάτων, κομισάμενος χάριν, λύτρωσαι πάσης βλάβης, καὶ παντοίας ἀνάγκης, Τρύφων Μεγαλομάρτυς, τοὺς σὲ μακαρίζοντας.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’.
Ὁ Μάρτυς σου Κύριε ἐν τῇ ἀθλήσει αὐτοῦ, τὸ στέφος ἐκομίσατο τῆς ἀφθαρσίας, ἐκ σοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ἔχων γὰρ τὴν ἰσχύν σου, τοὺς τυράννους καθεῖλεν, ἔθραυσε καὶ δαιμόνων, τὰ ἀνίσχυρα θράση. Αὐτοῦ ταῖς ἰκεσίαις Χριστὲ ὁ Θεός, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.


Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Ὡς ἀπαρχὰς τῆς φύσεως.
Τριαδικῇ στερρότητι, πολυθεΐαν ἔλυσας, ἐκ τῶν περάτων ἀοίδιμε τίμιος, ἐν Κυρίῳ γενόμενος· καὶ νικήσας τυράννους ἐν Χριστῷ, τῷ Σωτήρι, τὸ στέφος εἴληφας τῆς μαρτυρίας σου, καὶ χαρίσματα θείων ἰάσεων, ὡς ἀήττητος.


Μεγαλυνάριον.
Ἴχνεσι ἑπόμενος ἀκλινῶς, Τρύφων Ἀθλοφόρε, τοῦ γνωσθέντος ἐπὶ τῆς γῆς, τῶν αὐτοῦ χαρίτων, δοχεῖον ἀνεδείχθης, καὶ ἱεροῖς ἀγῶσι Μάρτυς διέπρεψας.


Ο άγιος Τρύφων και τα αμπέλια - η τιμή του σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας






Ο Άγιος Τρύφωνας έχει καθιερωθεί ως ο Άγιος προστάτης των αμπελουργών, παρουσιάζεται μάλιστα στις νεώτερες αγιογραφίες να κρατά κλαδευτήρι. Οι αμπελουργοί της Bόρειας Ελλάδας τιμούν τον Άγιο με πλήθος εθιμικών πρακτικών και γιορτών, τις οποίες επιθυμούν να καταγράψουν οι Δρόμοι του Κρασιού. 
Ο ΑΓΙΟΣ ΤΡΥΦΩΝΑΣ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟΕΛΛΑΔΙΤΙΚΟ ΑΜΠΕΛΩΝΑ

Ο Άγιος ΤρύφωναςΤην πρώτη Φεβρουαρίου τιμά η Εκκλησία μας τη μνήμη του Αγίου Τρύφωνα, που έχει καθιερωθεί στην εθιμική λατρεία ως ο προστάτης των αμπελουργών. Ο Άγιος παρουσιάζεται μάλιστα στις νεώτερες λαϊκές αγιογραφίες ως “νέος, αγένειος, σγουρομάλλης, κρατών κλαδευτήρι”, εργαλείο δηλαδή με το οποίο γίνεται η κύρια αμπελουργική εργασία της χρονικής αυτής περιόδου. Πουθενά στο Συναξάριό του δεν αναφέρονται επεισόδια από το βίο ή τα θαύματά του, που να συνδέουν τον Άγιο με το αμπέλι και το κρασί. Πώς συσχετίσθηκε λοιπόν ο Μεγαλομάρτυρας Τρύφωνας με την άμπελο και το μεθυστικό της προϊόν ;

Ο Άγιος Τρύφωνας γεννήθηκε στη Λάμψακο, παραλιακή πόλη της Φρυγίας, και μαρτύρησε το 249 μ.Χ., όταν αυτοκράτορας του Ρωμαϊκού κράτους ήταν ο Δέκιος, στη Νίκαια της φρυγικής Βιθυνίας. Η περιοχή ήταν ξακουστή για τους αμπελώνες της όπως και όλα τα παράλια της Προποντίδας. Εκεί βρίσκονταν πόλεις που φημίζονταν για την αφθονία των κρασιών τους: η Ραιδεστός, η Κύζικος και η περιοχή της Βιθυνίας με τα κρασιά της Τρίγλειας, της Κίου, της Νίκαιας. Ο Άγιος πολιούχος της Νίκαιας συνδέεται λοιπόν καταρχήν με την άμπελο και τον οίνο λόγω ...προέλευσης από περιοχή παραγωγής οίνων ποιότητος, αφού λίγες ήταν οι βυζαντινές επαρχίες, που μπορούσαν να καυχηθούν για τον οίνο τους τόσο όσο οι περιοχές της Προποντίδας.

Η θέση της γιορτής του στον ετήσιο κύκλο πρέπει να έπαιξε επίσης ρόλο στην καθιέρωση του Αγίου ως προστάτη των αμπελουργών. Παρόλο που το αμπέλι “κοιμάται”, γυμνό από τσαμπιά, άνθη, φύλλα και χλωρούς βλαστούς, ο Φεβρουάριος αποτελεί κρίσιμη καμπή στο βλαστικό του κύκλο. Είναι η χρονική περίοδος κατά την οποία αρχίζει παραδοσιακά η σημαντικότερη ίσως αμπελουργική φροντίδα, το κλάδεμα. Το κλάδεμα είναι τεχνική εργασία για την οποία οι αμπελουργοί δηλώνουν ότι χρειάζεται πείρα, μαστοριά και γνώση του συγκεκριμένου αμπελώνα. Κλαδεύοντας, ο αμπελουργός επεμβαίνει δυναμικά στο αμπέλι του και ρυθμίζει την ποσότητα άρα και την ποιότητα της παραγωγής του, ενώ καθορίζει αναπόφευκτα τη διάρκεια της ζωής αλλά και την υγιεινή κατάσταση των κλημάτων.

Πανάρχαιες αντιλήψεις για τη βλάστηση και τη γονιμότητα βρήκαν πιθανότατα στέγη στον εορτασμό του Μεγαλομάρτυρα Τρύφωνα, την πρώτη του Φεβρουαρίου. Οι γεωργοί και ειδικά οι αμπελουργοί προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν την προστασία των θεϊκών δυνάμεων πριν αρχίσουν το κλάδεμα. Όταν επεκράτησε ο Χριστιανισμός και τα παλιά λατρευτικά στοιχεία απαγορεύτηκαν, εκείνα επιβίωσαν ...κουκουλωμένα κάτω από το μανδύα της νέας θρησκείας. Ο Άγιος, εξειδικευόμενος, επωμίσθηκε το ρόλο του προστάτη των αμπελουργών κατά κύριο λόγο. Δέχεται όλες τις ευχές, τις επικλήσεις και τις ιδιαίτερες φροντίδες με τις οποίες προσπαθούν να εξασφαλίσουν την ευετηρία, την καλή χρονιά, και να προστατέψουν το αμπέλι από τις λογής καταστροφές, που μπορεί να φέρει μια όψιμη παγωνιά, το χαλάζι, ο άνεμος, η δυνατή ή άκαιρη βροχή, κάποια ασθένεια.
Δε φαίνεται πάντως τυχαίο το γεγονός ότι και ο βασικός Γάλλος ομόλογος του Αγίου, ο saint Vincent, εορτάζεται στους γαλλικούς αμπελότοπους την ίδια χρονική περίοδο, στις 22 Ιανουαρίου.

Μυστήριο καλύπτει τις ακριβείς μετακινήσεις του Αγίου Τρύφωνα από τη Λάμψακο στην Ανατολική Θράκη και την Ανατολική Ρωμυλία. Το 1924 πάντως, όταν οι ιστορικές συνθήκες ανάγκασαν τους ελληνικούς πληθυσμούς της Ανατολικής Ρωμυλίας να αφήσουν κατάφυτες από αμπέλια περιοχές και να εγκατασταθούν στις καινούργιες πατρίδες τους, φέρνοντας μαζί τους αμπελοοινικές τεχνικές αλλά και τρόπους λατρείας, ο Άγιος Τρύφωνας ήταν ήδη καθιερωμένος ως Άγιος προστάτης των αμπελουργών στους χριστιανικούς πληθυσμούς της βαλκανικής χερσονήσου. Στις αμπελουργικές περιοχές της Μακεδονίας μάλιστα ήταν ιδιαίτερα γνωστός και σεβαστός, όπως μαρτυρά η προφορική παράδοση των ντόπιων κατοίκων της Γουμένισσας, της Νάουσας, του Αμυνταίου, οι τοιχογραφίες του Αγίου σε ιερούς ναούς που χτίστηκαν τον δέκατο ένατο αιώνα αλλά και το αρκετά συνηθισμένο ανδρικό βαφτιστικό όνομα Τρύφων. Η ένταση της λατρείας του Αγίου επηρεάζεται από την ύπαρξη αμπελώνων καθώς και τη σπουδαιότητά τους για την οικονομία της περιοχής. Συγκέντρωση λατρευτικών παραδόσεων και τήρηση των εθιμικών πρακτικών παρατηρείται στο βορειοελλαδικό χώρο και μάλιστα στις προσφυγικές κοινότητες με τόπο καταγωγής την Ανατολική Ρωμυλία.


Η λατρεία του Αγίου Τρύφωνα
Ο Άγιος Τρύφωνας λοιπόν, από τη Λάμψακο της Φρυγίας, καθιερώθηκε ως Άγιος προστάτης των αμπελουργών, κρατά κλαδευτήρι και έχει σημαντικές αποτρεπτικές δυνάμεις κατά των ποικίλων εχθρών που ενεργούν βλαπτικά στα αμπέλια, στα δενδροκηπευτικά και τους αγρούς : αντίξοες καιρικές συνθήκες, ασθένειες, έντομα, κάμπιες αλλά και ποντικοί υποχωρούν μπροστά του, εφόσον βέβαια του αποδοθούν οι προσήκουσες τιμές. Ονομαστικά αναφέρονται στον Εξορκισμό του Αγίου Μάρτυρος Τρύφωνος μεταξύ των ...“κακούργων θηρίων των αδικούντων την άμπελον, την χώραν τε και τον κήπον : Κάμπη, Σκώληξ, Σκωληκοκάμπη, Σκάνθαρος, Βρούχος, Ακρίς, Επίμαλος, Καλιγάρις, Μακρόπους, Μύρμηξ, Φθειρ, Ρυγίτης, Ψυλλίτης, Καυσοκόπος, Ερυσίβη, Κοχλοί, Ψαλίτης και ει τι άλλο προσφυσούν και μαραίνον τον καρπόν της σταφυλής και των λοιπών ειδών και λαχάνων”.

Η λαϊκή παράδοση συνδέει τον Άγιο με τα αμπέλια και τους αμπελουργούς μέσω ευρύτατα διαδεδομένης στο βαλκανικό χώρο αφήγησης. Σύμφωνα με μια παραλλαγή ο Άγιος Τρύφωνας κλάδευε το αμπέλι του αδιαφορώντας για τις αντίθετες υποδείξεις της Παναγίας και έκοψε τη μύτη του. Η φράση - κλειδί “κλαδεύω έτσι κι όχι έτσι, είπε κι έκοψε τη μύτη του” συνοδεύεται από χειρονομία χαρακτηριστική της τεχνικής του κλαδέματος, χωρίς την οποία ο ακροατής αδυνατεί να αντιληφθεί πώς ακριβώς ακρωτηριάσθηκε ο Άγιος. Με αυτήν την “τεχνολογική αφήγηση” εξηγείται η λατρευτική αποχή από την εργασία στ’ αμπέλια που τηρούν όλοι οι αμπελουργικοί πληθυσμοί. Την απαγόρευση εκφράζουν ρητά οι Στενημαχίτες : “Ας έρθ’ τ’ Αϊ Τρύφου η μέρα πρώτα, κι απέει πιάν’ς του σβανά στου χέρι σ’”. Η πρώτη του Φεβρουαρίου αποτελεί στη λαΪκή συνείδηση το θεσμοθετημένο χρονικό ορόσημο που σηματοδοτεί την αρχή του κλαδέματος και το οποίο ακολουθούν διαδοχικές αμπελουργικές φροντίδες. Είναι λοιπόν φυσικό να προσπαθούν οι αμπελουργοί να προστατέψουν με κάθε τρόπο το ευαίσθητο αμπέλι τους κατά την τόσο κρίσιμη αυτή χρονική στιγμή.

Κατεξοχήν αγροτική η γιορτή του Αγίου Τρύφωνα, χαράσσει κύκλο εορταστικό στο μακεδονικό αμπελώνα, στον οποίο συναντώνται διάφορες κατά τόπους λατρευτικές συνήθειες. Οπως προστάζουν τα έθιμά τους τιμούν τον Άγιο οι γηγενείς, οι ντόπιοι κάτοικοι στις αμπελουργικές περιοχές της Νάουσας, της Γουμένισσας, του Αμυνταίου καθώς και οι προσφυγικοί πληθυσμοί από την Ανατολική Ρωμυλία στη Γέφυρα (Σωζοπολίτες), στη Νέα Αγχίαλο (Αγχιαλίτες) στη Νέα Μεσήμβρια (από τη Μεσημβρία). Στην εκκλησία κάνουν αγιασμό και αρτοκλασία με κόλλυβο για το μνημόσυνο του Αγίου Τρύφωνα. Στο κόλλυβο μάλιστα που παρέθεταν οι Αγχιαλίτες “ζωγράφιζαν” παλαιότερα τον Άγιο και σταφύλια. Συνηθίζουν επίσης να διατηρούν από τον τρύγο σταφύλια, κρεμασμένα στα υπόγεια κελλάρια οινοποίησης ή στην κληματαριά. Το’ χουν σε καλό να αντέξουν τα σταφύλια αυτά ως την πρώτη Φεβρουαρίου, οπότε και τα πηγαίνουν στην εκκλησία για να διαβαστούν και να μοιραστούν στους πιστούς. Ολοι παίρνουν ρώγες που τις τρώνε “για υγεία” αφού φυλάξουν μερικές στο εικονοστάσι. Με τον αγιασμό αυτόν δεν ραντίζουν το σπίτι αλλά τους μπαχτσέδες, τις οπωρώνες και κυρίως τ’ αμπέλια τους. Επισκέπτονται λοιπόν τους αμπελώνες την πρώτη Φεβρουαρίου για να τους ραντίσουν με αγιασμό αλλά και για να προβούν, την ημέρα αυτή της λατρευτικής αποχής από την εργασία, σε τελετουργικό κλάδεμα τεσσάρων κλημάτων. Τα κλήματα αυτά τα διαλέγουν να’ναι ιδιαίτερα γερά, είτε βρίσκονται στις γωνίες του αμπελώνα είτε σχηματίζουν σταυρό στο αμπέλι. Πάνω σ’ αυτά θα ρίξουν κρασί ή αγιασμό, προσβλέποντας στην ευφορία, στην καλή παραγωγή, στην καλοχρονιά. Με την ευκαιρία, σε κάποιες περιοχές θα θάψουν κάτω απ τα κλήματα το κουλούρι του καλικάτζαρου αλλά και το κόκκινο αυγό της Μεγάλης Πέμπτης. Κάποτε πραγματοποιείται και ένα είδος στοιχειώδους μιμικού δρώμενου, που συνδέει τον Άγιο με την προσδοκώμενη αφθονία, τη γονιμότητα, την “ευκολία”, όπως λένε οι ίδιοι.
Για τους υπόλοιπους αμπελουργούς η μέρα θα τελειώσει πιθανότατα με μια γερή κρασοκατάνυξη, οικογενειακή ή μεταξύ συναδέλφων. Οι πρόσφυγες από τους αμπελότοπους της Στενημάχου στην Ανατολική Ρωμυλία όμως θα πραγματοποιήσουν την εντυπωσιακή τελετουργία του κουρμπανιού, αιματηρής θυσίας προς τιμήν του Αγίου Τρύφωνα, που έφεραν με τις λιγοστές αποσκευές τους και τη μεταφύτεψαν στις νέες πατρίδες τους.

Πράγματι, η αμπελουργική Στενήμαχος είναι η μόνη περιοχή στην οποία αναφέρονται αιματηρές προσφορές για τον άγιο Τρύφωνα. Η τέλεση αιματηρής θυσίας στο πλαίσιο του εορτασμού του αγροτικού Αγίου και με επιδιωκόμενο αντάλλαγμα μια καλή χρονιά για τα αμπέλια εξηγείται από τη θρακική προέλευση του εθίμου και των φορέων του. Τα κουρμπάνια ήταν συνηθισμένες τελετουργίες στο θρακικό χώρο και προσφέρονταν στο θείο από ιδιώτες και κοινότητες σε διάφορες περιστάσεις και με ποικίλες επιδιώξεις. Στη Στενήμαχο λοιπόν, ανθηρή ελληνική πόλη πριν το 1924, χτισμένη 20 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Φιλιππούπολης στους πρόποδες της Ροδόπης, οι αμπελουργοί κάτοικοι γιόρταζαν κάθε χρόνο τη μνήμη του Αγίου προστάτη τους κάνοντας κουρμπάνι, δημοτελή θυσία μόσχου. Την παραμονή της γιορτής, μετά την εορταστική περιφορά του στεφανωμένου με κληματίδες ζώου, το θυσίαζαν στο προαύλιο του παρεκκλησιού. Ανήμερα του Αγίου το διαβασμένο από τον παπά κρέας έβραζε με το ζωμό του σε καζάνια κι αφού το ευλογούσε και πάλι ο παπάς γινόταν η διανομή και κοινό γεύμα. Ακολουθούσε αγώνας πάλης με συμμετοχές Ελλήνων, Τούρκων και Βουλγάρων παλαιστών καθώς και γλέντι με οινοποσία. Στην εκδήλωση συμμετείχαν όλοι οι έλληνες αμπελουργοί από τη Στενήμαχο αλλά και τις γειτονικές κωμοπόλεις Ανω Βοδενά και Κούκλαινα. Το κουρμπάνι αποτελεί μάλιστα μια από τις εντονότερες αναμνήσεις των γερόντων πληροφορητών που ζουν σήμερα σε κοινότητες του μακεδονικού αμπελώνα, “κρατούν το έθιμο” και δεν ξεχνούν τη χαμένη πια πατρίδα.
Εγκατεστημένοι στη Γουμένισσα του νομού Κιλκίς (από το Άνω Βοδενό), στη Στενήμαχο Ημαθίας (από τη Στενήμαχο) και στον Τρίλοφο Ημαθίας (από την Κούκλαινα) συνεχίζουν να καλλιεργούν αμπέλια, να φτιάχνουν κρασί, να τιμούν τον άγιο Τρύφωνα με το ετήσιο κουρμπάνι του, να θυμούνται αυτά που άφησαν και καμιά φορά να τραγουδούν “Κάθε στιγμή που φεύγει δε θα γυρίσει πια και τα καλά του κόσμου βρίσκονται ς τα βουτσιά”, στους κάδους δηλαδή της οινοποίησης...

Γουμένισσα
Στη γραφική κωμόπολη ζουν σήμερα 4500 κάτοικοι, ντόπιοι, γύφτοι που είναι κατά παράδοση λαϊκοί οργανοπαίκτες, πρόσφυγες από τον Πόντο και πρόσφυγες από το Άνω Βοδενό της Στενημάχου.
Η μνήμη του Αγίου Τρύφωνα γιορτάζεται με εξαιρετική λαμπρότητα. Παράλληλα με τις διάφορες άλλες εθιμικές πρακτικές (αγιασμοί και τελετουργικά κλαδέματα αμπελώνων, διατήρηση σταφυλιών από τον τρύγο και διανομή τους), ο Σύλλογος των προσφύγων από το Άνω Βοδενό της Στενημάχου διοργανώνει το κουρμπάνι προς τιμήν του Αγίου. Νωρίς το πρωί της πρώτης Φεβρουαρίου το ζώο, μοσχάρι, πάντα αρσενικό, αγορασμένο με έρανο, οδηγείται με πομπή και συνοδεία οργάνων στο παρεκκλήσι του Αγίου Τρύφωνα όπου θυσιάζεται και βράζεται σε μεγάλα χάλκινα καζάνια. Εν τω μεταξύ γίνεται λειτουργία και αγιασμός. Ο παπάς διαβάζει το βρασμένο κρέας, που διανέμεται “για το καλό” σε πιστούς και περίεργους μαζί με ζωμό. Τα χορευτικά συγκροτήματα της περιοχής και οι συμμετέχοντες γλεντούν με τοπική μουσική και άφθονο κόκκινο κρασί και τσίπουρο. Στην κάποτε κλειστή γιορτή των προσφύγων από την Ανατολική Ρωμυλία συμμετέχουν σήμερα όλοι οι κάτοικοι της Γουμένισσας και της περιοχής της. Ο καθαρά αμπελουργικός χαρακτήρας του τόπου, η έντονη δραστηριοποίηση του Συλλόγου που διατρανώνει κάθε χρόνο την ιδιαιτερότητά του αλλά και την ενότητά του με τους υπόλοιπους κατοίκους, δίνουν στο κουρμπάνι του Αγίου Τρύφωνα τον τόσο γενικευμένο, καθολικά αποδεκτό χαρακτήρα του. Η γιορτή του Αγίου Τρύφωνα στη Γουμένισσα διατηρεί ζωντανά πολλά παραδοσιακά στοιχεία. Όσοι αντέξουν να ακολουθήσουν μετά το γλέντι κάποιον γέρο αμπελουργό, θα τον δουν να ραντίζει με αγιασμό το αμπέλι του, να κλαδεύει τελετουργικά τέσσερα κλήματα και να παραχώνει στη γη τα κόκκαλα και άλλα υπολείμματα του κουρμπανιού. Η γιορτή σημαίνει για κείνον μια ετήσια ανανεούμενη συμφωνία με τον προστάτη των αμπελιών άγιο Τρύφωνα.


Στενήμαχος Ημαθίας
Οι περισσότεροι από 1000 κατοίκους κατάγονται από τη Στενήμαχο της Ανατολικής Ρωμυλίας και εγκαταστάθηκαν στο παλιό Χωροπάνι με την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1925. Οι υπόλοιποι είναι Σαρακατσάνοι καθώς και και ελάχιστοι Βλάχοι. Σε γραφικό λόφο λίγο έξω από την αμπελουργική κοινότητα γιορτάζεται η μνήμη του Αγίου Τρύφωνα με τρόπο που μεταφέρθηκε από τη Στενήμαχο. Το μοσχαρίσιο κρέας που έχει αγοραστεί και βράσει την προηγουμένη καθώς και σταφύλια διατηρημένα από τον τρύγο διαβάζονται από τον παπά μετά τη λειτουργία.. Το ευλογημένο κρέας, κρύο, καθώς και σταφύλια, προσφέρονται στους εκκλησιαζόμενους, οι οποίοι παίρνουν επίσης αγιασμό για να ραντίσουν τ’ αμπέλια και τα οπωροκηπευτικά (μήλα, ροδάκινα, κεράσια). Στον περίβολο της εκκλησίας δημοπρατούνται από την εκκλησιαστική επιτροπή ψητά κοτόπουλα και ζωντανά αμνοερίφια. Διανέμονται “γιαπράκια”, ντολμάδες τυλιγμένοι με λάχανο τουρσί, και Στενημαχιώτικα λουκάνικα που ψήνονται επί τόπου. Χορεύει το τοπικό συγκρότημα και το γλέντι γενικεύεται, καθώς προσφέρεται άφθονο κόκκινο κρασί για να ζεστάνει τους τολμηρούς που αψηφούν τη χειμωνιάτικη παγωνιά.


Τρίλοφος Ημαθίας
Ο Τρίλοφος, Διαβόρνιτσα παλιά και Νέα Κούκλαινα αργότερα, γεωργικό χωριό της αμπελουργικής ζώνης της Νάουσας, έχει 800 κατοίκους. Είναι ντόπιοι και λίγοι Βλάχοι, η μεγάλη όμως πλειοψηφία κατάγεται από την Κούκλαινα της Ανατολικής Ρωμυλίας, κωμόπολη που βρίσκεται κι αυτή κοντά στη Στενήμαχο και το Άνω Βοδενό.
Οι Ανατολικορωμυλιώτες κρατούν το έθιμο και κάνουν κάθε χρόνο κουρμπάνι στο παρεκκλήσι του Αγίου Τρύφωνα, που βρίσκεται σε λόφο τριγυρισμένο με αμπέλια. Την παραμονή το βράδυ οι πρωτεργάτες του εθίμου συγκεντρώνονται, σφάζουν πρόβατα και κριάρια και τα προετοιμάζουν. Την επομένη, ανήμερα του Αγίου, όλα είναι έτοιμα από νωρίς : ξημερώματα ανάβουν οι φωτιές κάτω απ’ τα καζάνια. Έτσι, μετά τη λειτουργία που πραγματοποιείται στην κεντρική εκκλησία του χωριού, τον Αϊ Δημήτρη, όλοι οι κάτοικοι αλλά κι οι ξένοι παρευρισκόμενοι ανηφορίζουν στο παρεκκλήσι για τον αγιασμό και το κουρμπάνι. Μερικοί φέρνουν σταφύλια να διαβαστούν και να μοιραστούν Για το καλό παίρνουν λίγο ψαχνό από το ευλογημένο κρέας. Όσοι θέλουν μπορούν να πάρουν και ζωμό για τους παππούδες που περιμένουν στο σπίτι. Εν τω μεταξύ, τα μπούτια από τ’ αρνιά και τα γίδια, κοτόπουλα και κοκορέτσια, ψήνονται σε υπαίθριες ψησταριές γεμίζοντας γαργαλιστικές μυρωδιές το χειμωνιάτικο τοπίο και δημοπρατούνται στη συνέχεια υπέρ της εκκλησίας. Η γιορτή κορυφώνεται με μουσική, χορό και βέβαια άφθονο μπρούσκο Ναουσαίικο κρασί.

Γέφυρα νομού Θεσσαλονίκης
Το Τοψίν έχει 2500 κατοίκους, 500 γηγενείς και 2000 πρόσφυγες από τις Μέτρες της Ανατολικής Θράκης και τη Σωζόπολη της Ανατολικής Ρωμυλίας. Από αυτούς, αμπελουργοί ήταν οι Σωζουπολίτες, οι οποίοι είχαν ήδη ιδρύσει το 1856 Σωματείο που διοργάνωνε τη γιορτή του Αγίου Τρύφωνα. Η γιορτή του Αγίου στη Σωζόπολη είχε κυρίως θρησκευτικό χαρακτήρα. Οι αμπελουργικές οικογένειες πήγαιναν στην εκκλησία σταφύλια διατηρημένα από τον τρύγο σε άμμο και αλεύρι. Τα σταφύλια αυτά καθώς και κόλλυβο διαβάζονταν κατά τη λειτουργία. Μετά την απόλυση πήγαιναν όλοι στην αίθουσα του Σωματείου όπου γινόταν διανομή των ευλογημένων σταφυλιών και του κόλλυβου και προσεφέρετο κρασί. Ετσι άρχιζε γλέντι τρικούβερτο που κρατούσε ως το πρωί και ο “αη Τρύφους” έδειχνε και τ’ άλλο, το... Διονυσιακό του πρόσωπο.
Μόλις εγκαταστάθηκαν στη Γέφυρα, το 1926, οι Σωζουπολίτες ίδρυσαν τον Αμπελουργικό Πιστωτικό Συνεταιρισμό Γέφυρας “Η Σωζούπολη”. Παρόλο που δεν είχαν ακόμη καλά καλά φυτέψει τα αμπέλια τους, άρχισαν να γιορτάζουν τον άγιο Τρύφωνα. Μετά τη λειτουργία συγκεντρώνονταν σε ένα κέντρο και γλεντούσαν. Ούτε λόγος βέβαια για δουλειά στ’ αμπέλια τη μέρα εκείνη. Σήμερα, παρόλο που η Γέφυρα έχει ελάχιστα αμπέλια, η μνήμη του Αγίου Τρύφωνα συνεχίζει να τιμάται με πίστη στην παράδοση. Την παραμονή τελούνται τα “προεόρτια”: κομπανία με παραδοσιακά όργανα γυρίζει το χωριό, διατίθεται κρασί και δημιουργείται αυθόρμητο γλέντι. Ανήμερα του Αγίου γίνεται λειτουργία στην Παναγία τη Ρευματοκρατούσα και διαβάζεται κόλλυβο και σταφύλια, τα οποία διανέμονται πριν γίνει περιφορά της εικόνας του Αγίου. Στη συνέχεια μοιράζεται αγορασμένο βραστό μοσχαρίσιο κρέας. Το γλέντι με κρασί και χορό στην πλατεία της Άνω Γέφυρας κρατά έως αργά.


Νέα Αγχίαλος νομού Θεσσαλονίκης
Η Νέα Αγχίαλος, το παλιό Ιγκλις, έχει 850 κατοίκους, που κατάγονται όλοι από την Ανατολική Ρωμυλία και συγκεκριμένα από την αμπελουργική Αγχίαλο στα παράλια του Εύξεινου Πόντου. Ελάχιστοι κατάγονται από τον Πύργο και τη Σωζόπολη. Ήταν παραδοσιακά αμπελουργοί και συνεχίζουν να καλλιεργούν αμπέλια και να φτιάχνουν κρασί και τσίπουρο. Αναμενόμενο επομένως είναι να τιμάται η μνήμη του Αγίου Τρύφωνα, την πρώτη Φεβρουαρίου. Άγιος Τρύφωνας εξάλλου ήταν το πρώτο εκκλησάκι που έχτισαν μόλις εγκαταστάθηκαν στο χωριό το 1924-25. Παραδοσιακά οι γυναίκες ετοιμάζουν από το προηγούμενο βράδυ κόλλυβο. Ανήμερα του Αγίου μαζεύονται στο παρεκκλήσι, γίνεται Μεγάλος Αγιασμός και διαβάζεται το κόλλυβο. Ύστερα, μαζεύονται σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα δίπλα στην εκκλησία, τους κερνάει η Επιτροπή και γίνεται αυθόρμητο γλέντι με κρασί -βέβαια- και μεζεδάκια. Παλιά συνήθιζαν να προσφέρουν για το γλέντι αυτό κάτι φαγώσιμο. Σήμερα η συνήθεια αυτή έχει μάλλον ατονίσει, αφού η Επιτροπή αναλαμβάνει να προμηθεύσει τα χρειαζούμενα. Την ίδια μέρα, οι αμπελουργοί θα ρίξουν αγιασμό στ’ αμπέλια τους, “για το καλό, για να’ χουν καλή σοδειά, για να τα προστατεύει ο Άγιος”.


Νέα Μεσήμβρια νομού Θεσσαλονίκης
Η Νέα Μεσήμβρια, το παλιό Μπουλγκαρίεβο, έχει 2500??? κατοίκους που κατάγονται οι περισσότεροι από τη Μεσημβρία της Ανατολικής Ρωμυλίας (61%). Οι υπόλοιποι είναι ντόπιοι, Πόντιοι και Θρακιώτες. Όταν εγκαταστάθηκαν στην Αγχίαλο πήραν αμπελουργικό κλήρο και φύτεψαν πολλά στρέμματα αμπέλια. Γιορτάζουν λοιπόν τον προστάτη των αμπελουργών αφενός για να κρατήσουν το έθιμο που έφεραν από τ’ αμπέλια της “ελληνικής Μεσημβρίας”, από όπου μάλιστα εξαγόταν πολύ καλό κρασί, και αφετέρου για να εξασφαλίσουν εκ νέου τη συνδρομή του Αγίου στη σοδειά. Φτιάχνουν κόλλυβο που ευλογείται όπως και ο αγιασμός. Στη συνέχεια γίνεται κανονικό μνημόσυνο για τον Άγιο στο Πολιτιστικό Κέντρο με κονιάκ, καραμέλες και μπισκότα. Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός δεξιώνεται κατόπιν την αμπελουργική κοινότητα σε ταβέρνα του χωριού με γλέντι και κρασί. Όσοι έχουν κι άλλες δυνάμεις μπορούν να συμμετέχουν σε χορό το βράδυ.
 

Το κείμενο έγραψε η κα Ζέτα Παπαγεωργοπούλου, η οποία ασχολήθηκε με το θέμα για λογαριασμό του Ιδρύματος Φανή Μπουτάρη.

Τρίτη, Ιανουαρίου 31, 2012

Άγιος Ηλίας ο Νέος Οσιομάρτυρας ο Αρδούνης




Ου πυρ φλέγει σε Hλία στεφηφόρε.
Ένδον γαρ είχες πυρ Θεού της αγάπης.
Βιογραφία
Ο Άγιος Ηλίας γεννήθηκε στην Καλαμάτα από γονείς ευσεβείς. Έκανε το επάγγελμα του κουρέα και είχε μεγάλη υπόληψη από τους προεστούς της Καλαμάτας.

Μιλώντας κάποτε σ' αυτούς, τους προέτρεψε να ενεργήσουν για να ελαφρυνθούν οι φόροι που επιβάλλουν οι Τούρκοι στους χριστιανούς, διότι αλλιώς κινδυνεύουν να αρνηθούν την πίστη των πατέρων τους. Κατά τη συζήτηση δημιουργήθηκε λογομαχία και ο Αρδούνης παρουσιάστηκε στον κριτή και απαρνήθηκε τη χριστιανική πίστη. Ελεγχόμενος όμως από τη συνείδηση του, πήγε στο Άγιο Όρος, όπου μόνασε για 8 χρόνια, ασκούμενος στην αρετή, την προσευχή και την προετοιμασία για το μαρτύριο.

Επανήλθε λοιπόν στην Καλαμάτα, παρουσιάστηκε στον κριτή και ομολόγησε μπροστά του τη χριστιανική πίστη. Παρά τις κολακείες και τα φρικτά βασανιστήρια, ο Ηλίας έμεινε ακλόνητος στην πίστη του. Έτσι στις 31 Ιανουαρίου 1686 μ.Χ., τον έκαψαν ζωντανό.

Η τίμια κάρα του νεομάρτυρα αυτού, είναι θησαυρισμένη στην Ιερά Μονή Βουλκάνου της Μεσσηνίας.

Παρασκευή, Ιανουαρίου 27, 2012

Ανακομιδή Ιερών Λειψάνων του Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως

  Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος
 εκοιμήθη από εξάντληση στις 
14 Σεπτεμβρίου του 407 μ.Χ. 
κατά τη διάρκεια της τρίτης 
του εξορίας από την αυτοκράτειρα 
Ευδοξία και τάφηκε στα Κόμανα 
του Πόντου. Το σεπτό λείψανό 
του περίμενε επί τριάντα έτη, 
θαμμένο στον τόπο της εξορίας
 και του μαρτυρίου του.
Όταν όμως το 434 πατριάρχης εξελέγη ο μαθητής
 του Άγιος Πρόκλος, παρεκάλεσε τον αυτοκράτορα
 Θεοδόσιο να ενεργήσει τα δέοντα, ώστε το λείψανο
 του μεγάλου αυτού πατέρα της Εκκλησίας 
να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Και πράγματι,
 τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 27 Ιανουαρίου του 438
 έγινε η Ανακομιδή των Ιεωρών Λειψάνων του Αγίου. 
Η μεταφορά των ιερών λειψάνων από τα Κόμανα 
συνοδεύτηκε από μια επιστολή - διαταγή του αυτοκράτορα
 Θεοδοσίου Β’, υιού του Αρκαδίου και της Ευδοξίας, 
η οποία έγραφε:

«Ἐπιστολὴ τοῦ βασιλέως Θεοδοσίου.

Εἰς τὸν οἰκουμενικὸν Πατριάρχην καὶ Διδάσκαλον 
καὶ πνευματικὸν Πατέρα Ἰωάννην τὸν Χρυσόστομον, 
τὴν προσκύνησιν προσφέρω ἐγὼ ὁ βασιλεὺς
 Θεοδόσιος. Ἡμεῖς, Πάτερ τίμιε, νομίζοντες, 
πῶς εἶναι τὸ σῶμά σου νεκρόν, καθὼς εἶναι 
καὶ τὰ ἄλλα σώματα τῶν ἀποθανόντων, 
ἠθελήσαμεν να μεταφέρωμεν αὐτὸ ἁπλῶς εἰς ἡμᾶς.
 Διὰ τοῦτο καὶ τοῦ ποθουμένου δικαίως ὑστερήθημεν.
 Ἀλλὰ σύ, Πάτερ τιμιώτατε, συγχώρησον εἰς ἡμᾶς,
 ὀποῦ μετανοοῦμεν. Σὺ γὰρ ἐδίδαξες εἰς ὅλους τὴν
 μετάνοιαν. Καὶ δὸς τὸν ἑαυτόν σου, ὣς πατὴρ 
φιλοπαῖς, εἰς ἡμᾶς τοὺς φιλοπάτορας υἱούς σου,
 καὶ τοὺς σὲ ποθούντας εὔφρανον διὰ τῆς 
παρουσίας σου».

Αυτή την επιστολή του αυτοκράτορα την πήγαν
 στον Άγιο και την τοποθέτησαν πάνω στην λάρνακά του.
 Τότε ο Άγιος έδωσε τον εαυτό του στους 
απεσταλμένους του αυτοκράτορα και έτσι αυτοί μετέφεραν
 την λάρνακα που περιείχε το άγιο λείψανο στην 
Κωνσταντινούπολη, χωρίς να κοπιάσουν καθόλου. 
Η υποδοχή των ιερών λειψάνων του Αγίου υπήρξε 
παλλαϊκή. Σύσσωμος λαός, κλήρος και μοναχοί, 
με επικεφαλής τον αυτοκράτορα, τους αυλικούς, 
τη σύγκλητο και όλους τους άρχοντες, υποδέχθηκαν
 και προσκύνησαν με σεβασμό τα λείψανά του.
 Με πολύ ευλάβεια μετέφεραν αρχικά τη λάρνακα στο
 ναό του Αποστόλου Θωμά, στα Αμαντίου, έπειτα δε
 στο ναό της Αγίας Ειρήνης. Εκεί έβαλαν το άγιο 
λείψανο πάνω στο σύνθρονο και άπαντες εβόησαν:
 «Ἀπόλαβε τὸν θρόνον σου, Ἅγιε». Στη συνέχεια 
η λάρνακα τοποθετήθηκε σε αυτοκρατορική άμαξα και
 μεταφέρθηκε στο περιώνυμο ναό των Αγίων Αποστόλων.
 Εκεί έβαλαν το άγιο λείψανο πάνω στην ιερή καθέδρα 
και έγινε το θαύμα: ο Άγιος επεφώνησε προς τον λαό το
 «Εἰρήνη πάσι». Έπειτα το εναπέθεσαν μέσα στο 
Άγιο Βήμα, κάτω από την Αγία Τράπεζα.
Η Σύναξη του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου 
ετελείτο στο πάνσεπτο ναό των Αγίων Αποστόλων.
 Ιερά λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
 αφιέρωσε διά χρυσοβούλλου στη Μονή Μεγίστης
 Λαύρας του Αγίου Όρους ο αυτοκράτορας 
Ιωάννης Τσιμισκής (969 - 976) και τεμάχιο
 της αριστεράς χειρός ο Ανδρόνικος ο Παλαιολόγος 
(1282 - 1328), διά χρυσοβούλλου, τον Ιούλιο του
 έτους 1284, στη Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους.
 Επίσης, τμήματα του ιερού λειψάνου φυλάσσονται
 στις μονές Βατοπαιδίου, Ιβήρων, Αγίου Διονυσίου 
και Δοχειαρίου.

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ'
 τοῦ στόματός σου καθάπερ πυρσός ἐκλάμψασα
 χάρις, τήν οἰκουμένην ἐφώτισεν, ἀφιλαργυρίας τῷ
 κόσμῳ θησαυρούς ἐναπέθετο, τό ὕψος ἡμῖν τῆς 
ταπεινοφροσύνης ὑπέδειξεν. Ἀλλά σοῖς λόγοις παιδεύων, 
Πάτερ, Ἰωάννη Χρυσόστομε, πρέσβευε τῷ Λόγῳ
 Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.

  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...