Βγήκε όντως το Άγιο Φως μέσα από μια κολόνα;

Μια επιστημονική διερεύνηση του θέματος

Ο κίονας που διερράγη και ανεφλέγη διά του Αγίου Φωτός (1579)

Το Κουβούκλιο του Παναγίου Τάφου το 1586, σε γκραβούρα της Natale Bonifacio.1

Από αυτή την επιστημονική ιστοσελίδα για το Άγιο Φως

 

Το Μεγάλο Σάββατο του 1579, σύμφωνα με τα εκκλησιαστικά χρονικά της πόλης των Ιεροσολύμων, οι Τούρκοι κυβερνήτες απαγόρευσαν στον Έλληνα πατριάρχη και στους ορθοδόξους πιστούς να εισέλθουν στον Ναό της Αναστάσεως για την καθιερωμένη τελετή του Αγίου Φωτός.

Τα συγγράμματα που αναφέρονται στο γεγονός δεν προσδιορίζουν το ακριβές έτος. Αναφέρουν, όμως, ότι την περίοδο εκείνη πατριάρχης Ιεροσολύμων ήταν ο Σωφρόνιος, ενώ πατριάρχες Κων/πόλεως, Αλεξανδρείας και Αντιοχείας ήταν αντιστοίχως ο Ιερεμίας, ο Σιλβέστρος και ο Ιωακείμ· τέλος, σουλτάνος της οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν ο Μουράτ Γ΄.²

Αν ανατρέξουμε στους επίσημους καταλόγους (ή στις ιστοσελίδες) των τεσσάρων αυτών Πατριαρχείων, διαπιστώνουμε πως οι τέσσερις ελληνορθόδοξοι πατριάρχες πράγματι διετέλεσαν τα καθήκοντά τους στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα· και αν εξετάσουμε την ακριβή περίοδο πατριαρχίας του καθενός, και την αντίστοιχη περίοδο βασιλείας του σουλτάνου Μουράτ Γ΄, προκύπτει ότι το μοναδικό έτος που συνέπεσε η διοίκηση των πέντε αντρών είναι το 1579.³

 

Το προαύλιο και η είσοδος του Ναού της Αναστάσεως.

Σύμφωνα με τις γραπτές πηγές, το Μεγάλο Σάββατο εκείνης της χρονιάς, μια ομάδα Τούρκων στρατιωτών, ύστερα από διαμεσολάβηση των Αρμενίων, απαγόρευσε τη διέλευση των ορθοδόξων στον Ναό της Αναστάσεως. Το πλήθος των πιστών παρέμεινε στο προαύλιο του ναού καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, αλλά ακόμη και μετά τη δύση του ηλίου.

Ο Πατριάρχης Σωφρόνιος Δ΄, που διήνυε το πρώτο έτος της πατριαρχίας του, ανέλαβε για πρώτη φορά να φέρει εις πέρας την πιο σημαντική τελετή τoυ έτους, όμως, οι Τούρκοι τού στέρησαν το νόμιμο δικαίωμα.

Ο πατριάρχης στεκόταν προσευχόμενος στο αριστερό μέρος της πύλης του ναού, πλησίον ενός κίονα. Και ξαφνικά, ενώ είχε ήδη πέσει η νύχτα, ο κίονας διερράγη και το Άγιο Φως ξεπήδησε από το εσωτερικό του.

Ο πατριάρχης άναψε αμέσως τη λαμπάδα του και μεταλαμπάδευσε το Άγιο Φως στους πιστούς. Μέσα σε λίγα λεπτά, η ιερή φλόγα εξαπλώθηκε σε όλους τους παρευρισκόμενους και το προαύλιο του ναού φωτίστηκε. Οι έκπληκτοι Τούρκοι φρουροί άνοιξαν τότε τις πύλες του ναού και ο πατριάρχης, μαζί με το πλήθος των ορθοδόξων, κατευθύνθηκαν πανηγυρικά προς τον Πανάγιο Τάφο.

 

Ο κίονας που διερράγη αριστερά της πύλης του Ναού της Αναστάσεως και δίπλα του ο γράφων. 
Η ρωγμή έχει ύψος 1.20 μ. και μοιάζει με ανερχόμενη φλόγα. 
  

Τα γεγονότα εκείνης της ημέρας καταγράφονται σε όλα τα αποκαλούμεναΠροσκυνητάρια Ιεροσολύμων, που είναι οδηγοί για τους προσκυνητές των Αγίων Τόπων. Το αρχαιότερο απ’ αυτά τα Προσκυνητάρια, στο οποίο αναφέρεται η διάρρηξη του κίονα, περιέχεται σε ένα πολύτιμο χειρόγραφο που βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του Μονάχου. Πρόκειται για τον κώδικα Monacensis Graec. 346,⁴ ο οποίος περιέχει το Προσκυνητάριο του ιερομόναχου Ανανία. Το χειρόγραφο, γραμμένο από τον Κρητικό ιερομόναχο Ακάκιο το 1634, είναι αντίγραφο του αρχικού έργου του ιερομόναχου Ανανία το οποίο εγράφη το 1608, δηλαδή 29 έτη μετά το θαύμα που περιγράφει. Αυτό σημαίνει πως ο Ανανίας είχε τη δυνατότητα να συλλέξει στοιχεία για το θαύμα από ανθρώπους που βίωσαν τα γεγονότα.

 

 

Το πρώτο φύλλο του κώδικα Gr . 346 της Βιβλιοθήκης του Μονάχου, με τίτλο
«Προσκυνητάριον συν Θεώ αγίω της αγίας πόλεως Ιερουσαλήμ και των λοιπών αγίων τόπων».

Το χειρόγραφο της Βιβλιοθήκης του Μονάχου εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1890 από τον Παπαδόπουλο-Κεραμέα στην Αγία Πετρούπολη,⁵ με ταυτόχρονη ρωσική μετάφραση. Σύμφωνα με την καταγραφή του Κρητικού Ακάκιου, ο ιερομόναχος Ανανίας διηγείται με ανορθόγραφο τρόπο τα εξής:

«Έξω δε της Αγίας Πόρτας, πλησίον εις το δυτικόν μέρος, είναι γ΄ κολόναις μαρμαρέναις, και από την μεσινήν κολόναν, λέγουν, ότι ευγήκεν το Άγιον Φως τον παλαιόν καιρόν. Και είναι σχισμένη καμπόσον και φαίνεται έως την σήμερον. Και αυτό το θαύμα το έδειξεν ο θεός τοιουτοτρόπως, επειδή λέγουν, ότι εις τον καιρόν εκείνον δεν άφησαν, εκείνοι οπού όριζαν τον πατριάρχην, να σέβουν [εισέλθουν] μέσα να κάμουν την εορτήν της Λαμπράς, κατά την συνήθειαν. Ο δε πατριάρχης εστάθη έξω με τον λαόν εις την αυλήν Μεγάλω Σαββάτω βραδί λυπημένοι. Και εκρατούσαν και τα κηρία εις τα χέρια τους. Και ο πατριάρχης έστεκε πλησίον εις τον θρόνον της αγίας Ελένης, εις μίαν κολόναν κοντά. Και τότε λέγουν ότι ευγήκε το Άγιον Φως απ’ εκείνην την κολόναν οπού είπαμεν πως είναι σχισμένη καμπόσον, και υπήγε απάνω εις την κολόνα οπού έστεκεν ο πατριάρχης πλησίον. Και τότε άναψε τα κηρία οπού εκράτει ο πατριάρχης και απεκήνα άναψε και ο λαός από τας χείρας του πατριάρχου κατά την συνήθειαν. Τότε λέγει όταν ίδαν αυτό το θαύμα εκείνοι οπού όριζαν, άνοιξαν την αγίαν πόρταν και εσέβηκεν [εισήλθε] ο πατριάρχης με τον λαόν και έκαμαν την εορτήν, κατά το έθος».

 

Η διήγηση του μοναχού Ανανία περί του κίονα που σχίσθηκε στον κώδικα Monacenis Gr. 346, 1634 μ.Χ. Εικονίζονται τα φύλλα 85a, 85b, 86a . Μόναχο, Bayerische Staatsbibliothek.

 

Η ίδια διήγηση, με κάποιες επιπλέον πληροφορίες, περιλαμβάνεται σε πολλάΠροσκυνητάρια της Ιερουσαλήμ που εκδόθηκαν τους επόμενους αιώνες. Η αρχαιότερη έκδοση αυτών των προσκυνηματικών οδηγών συναντάται στη Βιέννη, το 1749, με τίτλο Προσκυνητάριον της αγίας πόλεως Ιερουσαλήμ,γραμμένη από τον αρχιμανδρίτη και φύλακα του αγίου Τάφου, Συμεών. Στο έργο επιβεβαιώνεται ότι το σχίσιμο και η ανάφλεξη του κίονα έλαβαν χώρα την ώρα που έπεφτε η νύχτα. Γράφει ο αρχιμανδρίτης Συμεών:

«Τότε ο πατριάρχης εστάθη έξω εις την αυλήν της εκκλησίας, τω αγίω και μεγάλω σαββάτω, με τον λαόν προς εσπέραν, μετά μεγάλης λύπης δεόμενοι του Κυρίου ολοψύχως. Και ο πατριάρχης ανέβη εις τον θρόνον της Αγίας Ελένης πλησίον μιας κωλώνας, προσευχομένου δε του πατριάρχου μετά του λαού. Ω της φιλανθρωπίας σου Δέσποτα, εσχίσθη μία κωλώνα και ευγήκε το Άγιο φως έξω, και έδραμεν ο πατριάρχης και άναψε τα κηρία οπού εβάσταζεν εις τας χείρας του, και από τας χείρας αυτού άναψε τα κηρία ο λαός εις αγιασμόν αυτού» (Συμεών, Προσκυνητάριον Αγίας Πόλεως Ιερουσαλήμ, Βιέννη 1749, σ. 19).

 

 

H αναφορά περί του κίονα που σχίσθηκε στο Προσκυνητάριον του Συμεών (Βιέννη, 1749), σ. 19. 
   

Η έκδοση της Βιέννης αναφέρει και ένα ακόμη γεγονός, που σχετίζεται με έναν Άραβα εμίρη, ονόματι Τουνόμ, ο οποίος την ώρα του θαύματος βρισκόταν στην αυλή του Ναού. Όταν αντίκρισε την ανάφλεξη του κίονα συνειδητοποίησε την αυθεντικότητα του θαύματος και ομολόγησε στους ομοθρήσκους του τη δύναμη του Ιησού Χριστού. Αφού διαπληκτίστηκε μαζί τους, η ομολογία του αυτή στάθηκε αιτία να διαταχθεί η εκτέλεσή του και εν συνεχεία να παραδοθεί το σώμα του στην πυρά.⁶ Σήμερα θεωρείται επισήμως άγιος μάρτυρας της Ορθοδοξίας, η μνήμη του γιορτάζεται στις 18 Απριλίου και τα λείψανά του βρίσκονται στη μονή της Μεγάλης Παναγίας των Ιεροσολύμων. ["Ν": δες το θέμα και στο post μας Μουσουλμάνοι που αγίασαν ως χριστιανοί].

 

Ο άγιος μάρτυρας Τουνόμ και στο βάθος ο κίονας που ανεφλέγη, 
σε εικόνα που βρίσκεται στη μονή της Μεγάλης Παναγιάς των Ιεροσολύμων.  

Σε διάφορες ιστοσελίδες που υπάρχουν στο διαδίκτυο συναντάται η πληροφορία ότι ο κίονας διερράγη και ανεφλέγη το Μεγάλο Σάββατο του 1579 (ή του 1549), αφού πρώτα χτυπήθηκε από κεραυνό.

Η συγκεκριμένη πληροφορία καταγράφηκε για πρώτη φορά από τον Μολδαβό μοναχό Παρθένιο Αγκέεβ,⁷ ο οποίος επισκέφθηκε την Ιερουσαλήμ το 1845. Στον δεύτερο τόμο του Χρονικού του, ο μοναχός Παρθένιος αναφέρει τα εξής:

«Αυτός ο κίονας τιμάται από τους Ορθόδοξους καθώς και από τους μη Ορθόδοξους, ακόμη και από τους Αρμένιους. Θα ήθελα να γράψω κάτι σχετικά με αυτό το περιστατικό, για το πως οι Ανατολικοί Ορθόδοξοι χριστιανοί ομοφώνως μιλούν γι’ αυτό και οι ίδιοι Τούρκοι το επιβεβαιώνουν. Σε έναν τοίχο υπάρχει μια μαρμάρινη επιγραφή και λένε ότι αυτό το περιστατικό είναι γραμμένο σε αυτή· αλλά δεν μπορέσαμε να το διαβάσουμε επειδή είναι γραμμένο με συριακά γράμματα, στην αραβική γλώσσα. Έτσι, μόνο άκουσα γι’ αυτό και δεν το διάβασα».

 

Και συνεχίζει λίγο πιο κάτω περιγράφοντας το θαύμα:

«Είχε περάσει ήδη μισή ώρα και περισσότερο, και ακόμη δεν είχε εμφανιστεί το Άγιο Φως. Η ημέρα ήταν καθαρή και όμορφη. Ο πατριάρχης καθόταν στη δεξιά πλευρά. Και ξαφνικά, έπεσε ένα κεραυνός και στην αριστερή πλευρά ο μεσαίος κίονας σχίστηκε και από τη ρωγμή εξήλθε μια φωτιά. Ο πατριάρχης σήκωσε και άναψε τις λαμπάδες του και όλοι οι Ορθόδοξοι άναψαν από τις δικές του».⁸

Ο μοναχός Παρθένιος αναφέρει ότι η συγκεκριμένη ιστορία ήταν χαραγμένη σε μαρμάρινη πλάκα, γραμμένη στην αραβική γλώσσα. Δεν μπορούσε, όμως, να διαβάσει τη διήγηση διότι δεν γνώριζε αραβικά. Απλώς, άκουσε την ιστορία. Κατά συνέπεια, η πληροφορία για τον κατερχόμενο κεραυνό δεν μπορεί να θεωρηθεί απολύτως αξιόπιστη· χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι αναξιόπιστο το σύνολο της διήγησης. Επιπλέον, η πληροφορία περί του κεραυνού δεν συναντάται σε κάποιο προγενέστερο κείμενο ή χειρόγραφο.

Παρόλα αυτά, η αναφορά του Μολδαβού μοναχού είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι επιβεβαιώνει ότι το σχίσιμο και η ανάφλεξη του κίονα ήταν καταγεγραμμένα σε μαρμάρινη επιγραφή με συριακά γράμματα.

Αυτό που έχει σημασία είναι ότι, είτε χτυπήθηκε ο κίονας από κεραυνό είτε διερράγη και ανεφλέγη μόνος του, και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται περί θαύματος, διότι ο πατριάρχης που στεκόταν δίπλα του, άναψε τις λαμπάδες του από τη φωτιά που παράχθηκε.

Εάν όμως μια φωτιά ή μια ηλεκτρική εκκένωση διαπέρασαν τον κίονα με τόσο μεγάλη ένταση πριν από 430 χρόνια, τότε τα ίχνη τους πρέπει να είναι ακόμη ορατά. Η ρωγμή μοιάζει πράγματι να είναι καμένη και διαβρωμένη από τη φωτιά· κατά πόσο, όμως, αυτά τα ίχνη της διάβρωσης μπορούν να εξακριβωθούν και να πιστοποιηθούν επιστημονικά;

Το Πάσχα του 2008, η ρωγμή του κίονα αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης του Αντρέι Βολκόβ [για τη μελέτη του για το Άγιο Φως γενικά, εδώ]. Ο Ρώσος φυσικός απέστειλε υψηλής ανάλυσης φωτογραφίες της ρωγμής σε έναν συμπατριώτη του ειδικό επιστήμονα, τον καθηγητή Εβγκένι Μιχάηλοβιτς Μορόζοβ,⁹ ο οποίος θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ερευνητές στον κόσμο στο επιστημονικό πεδίο της Μηχανικής των Θραύσεων (Fracture Mechanics) και της Φυσικής της Αντοχής των Υλικών (Physics of Strength of Materials).

Η Μηχανική των Θραύσεων είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη των θραύσεων και του σχηματισμού ρωγμών στα υλικά. Χρησιμοποιεί μεθόδους αναλυτικής μηχανικής για να υπολογίσει τη δύναμη που ασκείται κατά τον σχηματισμό μιας ρωγμής, καθώς και πειραματικές μεθόδους που υπολογίζουν την αντοχή ενός υλικού στη θραύση και τη ρηγμάτωσή του.

 

Ο καθηγητής Εβγκένι Μορόζοβ και το τελευταίο επιστημονικό σύγγραμμά του, με τίτλο Ελαστοπλαστική Μηχανική των Θραύσεων,¹⁰ το οποίο παρουσιάζει τα αποτελέσματα της σύγχρονης εργαστηριακής έρευνας σχετικά με την θεωρία των ρωγμών και εξετάζει ζητήματα συμπεριφοράς των σωμάτων που έχουν υποστεί ρωγμές – από τα κριτήρια ανάπτυξής τους μέχρι πιο περίπλοκα προβλήματα της Μηχανικής των Θραύσεων. 

Ο καθηγητής Εβγκένι Μορόζοβ, αφού εξέτασε αναλυτικά τις φωτογραφίες της ρωγμής, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτή θα μπορούσε να παραχθεί μόνο ως αποτέλεσμα ηλεκτρικής εκκένωσης!

Ο Αντρέι Βολκόβ, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Εβγκένι Μορόζοβ για το συγκεκριμένο ζήτημα, αναφέρει τα εξής σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Βέρα:

«Αυτή η σύμπτωση, ότι το Πάσχα ακριβώς, όταν δεν κατήλθε το Φως, εμφανίστηκε η ρωγμή – δεν είναι ένα θαύμα; Βεβαίως, μπορεί να πει κανείς, ότι όλα ήταν στημένα και ότι η ρωγμή στον κίονα είχε παραχθεί με τεχνητό τρόπο. Απευθυνθήκαμε για πληροφορίες στον Εβγκένι Μιχάηλοβιτς Μορόζοβ που είναι κορυφαίος ειδικός στον τομέα της Μηχανικής των Θραύσεων όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, και έχει γράψει πάνω από 800 επιστημονικά συγγράμματα για το θέμα αυτό. Ο Εβγκένι Μιχάηλοβιτς εξέτασε τις αναλυτικές φωτογραφίες της ρωγμής και δήλωσε ρητά ότι αυτή μπορούσε να εμφανιστεί μόνο ως αποτέλεσμα ηλεκτρικής εκκένωσης, τέτοια είναι η δομή της. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ήταν πλήρως αδύνατον να κατασκευάσει κανείς τη ρωγμή αυτή: φανταστείτε, πόσο δυνατό μετασχηματιστή θα έπρεπε να είχε κανείς, και ιδίως τον 16ο αιώνα, όταν οι άνθρωποι δεν είχαν ιδέα για την ύπαρξη της ηλεκτρικής ενέργειας!»¹¹ 

Η επιστημονική άποψη του Εβγκένι Μορόζοβ έχει αναμφισβήτητα μεγάλη βαρύτητα. Ήθελα να έχω όμως και μία δεύτερη γνώμη επί του θέματος. Γι’ αυτό, αποτάθηκα σε έναν από τους κορυφαίους Έλληνες επιστήμονες του κλάδου της Μηχανικής των Θραύσεων, τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεώργιο Α. Παπαδόπουλο,¹² στον οποίο απέστειλα αναλυτικές φωτογραφίες της ρωγμής.

Ο καθηγητής Γεώργιος Α. Παπαδόπουλος

Ο καθηγητής Παπαδόπουλος, αφού εξέτασε τις φωτογραφίες, αποφάνθηκε ότι η ρωγμή του κίονα παράχθηκε πράγματι από μία ηλεκτρική εκκένωση, η οποία εκδηλώθηκε ταυτοχρόνως με ένα σεισμικό κύμα που είχε κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω!

Αυτή τη συνδυασμένη καταπόνηση του κίονα –ηλεκτρική εκκένωση+σεισμικό κύμα– την θεωρεί ανεξήγητη και γι’ αυτό καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «θα μπορούσε κανείς να ομιλεί περί θαύματος και μόνο»!

Από πού προήλθε η εκκένωση, επιστημονικώς, παραμένει άγνωστο.

Ο καθηγητής Παπαδόπουλος, σε απαντητική του επιστολή, μετά από σχετικό αίτημά μου μέσω email, αναφέρει τα εξής:

«Αγαπητέ κύριε Σκαρλακίδη, Σας ευχαριστώ για το e-mail σας την 31/1/2010. Πιστεύω να βοηθήσω στο αξιόλογο έργο σας. Επί 35 έτη ασχολούμαι με την Πειραματική Μηχανική των Θραύσεων στο Εργαστήριο Αντοχής των Υλικών του ΕΜΠ και πιστεύω ότι εκεί που δεν υπάρχει επιστημονική εξήγηση υπάρχει Θαύμα. Δεν έχω κανένα λόγο να αμφισβητήσω το χειρόγραφο της βιβλιοθήκης του Μονάχου του έτους 1634 όπου αναφέρεται ο θαυματουργικός τρόπος σχισίματος του κίονα καθώς και τα επακόλουθα· δηλαδή το ότι ο Έλληνας πατριάρχης άναψε τη δάδα του από το Φως αυτό. Ένα θαύμα δεν νομίζω ότι είναι δυνατόν να αμφισβητηθεί και μάλιστα όταν υπάρχουν σχετικές μαρτυρίες, όπως αναφέρετε. Παρατηρώντας από τις φωτογραφίες τη ρωγμή θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι είναι αποτέλεσμα μιας μικτής καταπόνησης. Συνδυασμός ηλεκτρικής εκκένωσης (πιθανώς ισχυρός κεραυνός) και ισχυρής σεισμικής δόνησης. Η ηλεκτρική εκκένωση, λόγω υψηλής στιγμιαίας θερμοκρασίας, ψαθυροποίησε το υλικό του κίονα κατά μήκος μιας στενής ζώνης (γενέτειρας). Το επιφανειακό σεισμικό κύμα καταπόνησε τον κίονα σε στρεπτική ταλάντωση (κόπωση). Η ταυτόχρονη αυτή καταπόνηση είχε σαν αποτέλεσμα να ξεκινήσει η ρωγμή από τη βάση του κίονα προς τα επάνω με ζικ-ζακ πορεία (όπως φαίνεται στη φωτογραφία η πορεία της ρωγμής δεν είναι ευθύγραμμη) κατά μήκος της ψαθυροποιημένης από την ηλεκτρική εκκένωση ζώνης. Εάν πράγματι συνέβησαν τα ανωτέρω, ανεξήγητο παραμένει κατά την άποψή μου η ταυτόχρονη αυτή μικτή (συνδυασμένη) καταπόνηση του κίονα. Επομένως, θα μπορούσε κανείς να ομιλεί περί θαύματος και μόνο. Αγαπητέ κύριε Σκαρλακίδη σας συγχαίρω για την προσπάθειά σας και σας εύχομαι ολόψυχα καλή επιτυχία. Με εκτίμηση, Γεώργιος Παπαδόπουλος Καθηγητής Μηχανικής Εργαστήριο Αντοχής των Υλικών Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο

Με το θαυμαστό γεγονός του κίονα που διερράγη και ανεφλέγη ολοκληρώνεται το μακρύ οδοιπορικό μας στο πέρασμα των αιώνων, σχετικά με το θαύμα του Αγίου Φωτός.

Το ταξίδι μας ξεκίνησε περί το έτος 330 περίπου, με την αναφορά της ανάφλεξης της κανδήλας που τοποθετήθηκε στον Τάφο του Χριστού από τον Άγιο Γρηγόριο τον Φωτιστή, και ολοκληρώθηκε στο έτος 1579, με το γεγονός που μόλις εξετάσαμε.

Παρατέθηκαν συνολικά 45 μαρτυρίες, που ο καθένας μπορεί να τις αξιολογήσει κατά τη δική του κρίση. Εξετάζοντας συνοπτικά αυτές τις μαρτυρίες, αξίζει να επισημάνουμε τρία ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Σε όλες τις διηγήσεις υπάρχει μία κοινή παράμετρος: η αναφορά περί ενός φωτός ή μιας φλόγας-φωτιάς ή μιας αστραπής, η οποία κατέρχεται από τον ουρανό ενώπιον του πλήθους, σε μια εποχή που δεν υπάρχει ούτε ηλεκτρισμός ούτε η δυνατότητα τεχνητής αναπαραγωγής ενός τέτοιου φαινομένου!

Το δεύτερο σημαντικό χαρακτηριστικό είναι η ανάφλεξη της ακοίμητης κανδήλας και η φωταγώγηση ενός άδειου, σκοτεινού και σφραγισμένου Τάφου! Γεγονός που λάμβανε χώρα επί τουλάχιστον έξι αιώνες. Η φωταγώγηση του εσωτερικού του Τάφου δεν πραγματοποιόταν βεβαίως μόνο από τη λάμψη της ακοίμητης κανδήλας, αλλά κυρίως από το Φως που αναδυόταν από το ίδιο το πέτρωμα στο οποίο αποτέθηκε το σώμα του Ιησού.

Το τρίτο σημαντικό χαρακτηριστικό που αναφέρεται σε πολλές διηγήσεις είναι ο συγχρονισμός των δύο ανωτέρω φαινομένων –δηλαδή, η κάθοδος του ουρανίου Φωτός και η ταυτόχρονη ανάφλεξη της κανδήλας και φωταγώγηση του εσωτερικού του Τάφου. Συγχρονισμός που θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με θεϊκή επενέργεια.

Έχει ήδη αναφερθεί ότι στο παρόν σύγγραμμα δεν περιλαμβάνονται μαρτυρίες μετά το 1579 (αν και υπάρχουν πολλές), αλλά ούτε και νεότερες, αφενός επειδή θα υπάρξει κορεσμός στοιχείων, αφετέρου επειδή για κάτι τέτοιο απαιτείται πολύ μεγάλος χώρος. Επιπλέον, η δομή του συγγράμματος είναι καθαρά ιστορική και ο προσανατολισμός στραμμένος αποκλειστικά στους πρώτους αιώνες που καταγράφεται το θαύμα.

Παρ’ όλα αυτά, κρίθηκε αναγκαίο να συμπεριληφθούν έντεκα νεότερες μαρτυρίες οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Οι δύο πρώτες προέρχονται από δύο αυτόπτες μάρτυρες: τον Μολδαβό μοναχό Παρθένιο (1846) και τον Άγγλο αρχαιολόγο Ουόρεν ο οποίος βίωσε το θαύμα τέσσερις συνεχόμενες χρονιές, την περίοδο 1867-1870. Με αυτές τις δύο διηγήσεις ο συνολικός αριθμός των ιστορικών μαρτυριών ανέρχεται στον αριθμό 45.

Οι επόμενες επτά μαρτυρίες προέρχονται από πέντε Έλληνες πατριάρχες και δύο επισκόπους, οι οποίοι υπήρξαν επικεφαλής της τελετής και περιγράφουν το θαύμα όπως ακριβώς το βίωσαν μέσα στον άγιο Τάφο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στο ίδιο το μνημείο τη στιγμή που εμφανίζεται το Άγιο Φως.

Μια δέκατη νεότερη μαρτυρία, που επίσης παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, προέρχεται από τον μοναδικό άνθρωπο που βίωσε το θαύμα μέσα στον Τάφο, χωρίς όμως να έχει δικαίωμα για κάτι τέτοιο. Πρόκειται για τον Έλληνα μοναχό Μητροφάνη ο οποίος, το Μεγάλο Σάββατο του 1926, κρύφτηκε στην οροφή του αγίου Τάφου με σκοπό να βιώσει το θαύμα από κοντά.

Η ενδέκατη και τελευταία νεότερη μαρτυρία είναι του γράφοντος και αφορά στο Μεγάλο Σάββατο του 2008. Ας ξεκινήσουμε με αυτή την προσωπική μαρτυρία.[Οι μαρτυρίες αυτές περιλαμβάνονται στο βιβλίο του συγγραφέα, για το οποίο δείτε στην ιστοσελίδα του].

Παραπομπές: 

1. Στο Προσκυνητάριον της αγίας πόλεως Ιερουσαλήμ και πάσης Παλαιστίνης (σ. 49) που εκδόθηκε το 1787 στη Βιέννη, από τον Χρύσανθο Προύσσης, αναφέρεται ότι το γεγονός έγινε: «εις τον καιρόν του μακαριοτάτου αοιδήμου κυρίου Σωφρονίου Πατριάρχου Ιεροσολύμων, Ιερεμίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Σιλβέστρου Πατριάρχου Αλεξανδρείας, και Ιωακείμ Αντιοχείας, επί της βασιλείας του Σουλτάν Μουράτ».

2. Ο Τούρκος σουλτάνος Μουράτ Γ΄ (Sultan Mourad Khan ΙΙΙ) κυβέρνησε την περίοδο 1574-1595, ο Ιεροσολύμων Σωφρόνιος Δ΄ πατριαρχεύει την περίοδο 1579-1608, ο Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίας Β΄ την περίοδο 1572-1579, ο Αλεξανδρείας Σίλβεστρος την περίοδο 1569-1590 και ο Αντιοχείας Ιωακείμ Δ΄ την περίοδο 1553-1592. Το μοναδικό κοινό έτος είναι το 1579. 3. G. Zuallardo, Il devotissimo viaggio, Ρώμη 1587, σ. 204.

4. Το χειρόγραφο καταλαμβάνει τον αριθμό 346 στον κατάλογο του Ignaz Hardt, Catalogus codicum manuscriptorum graecorum bibliothecae regiae Bavaricae, τ. 3, Μόναχο 1812, σ. 547-48.

5. Προσκυνητάριον της Ιερουσαλήμ και των λοιπών αγίων τόπων, 1608-1634, επιμ. Α. Παπαδόπουλος–Κεραμεύς, σ. 17.

6. Σχετικά με τον Άραβα εμίρη, στην έκδοση της Βιέννης αναφέρονται τα εξής: «Είναι και τινά καρφία καρφωμένα εις την γην, έμπροσθεν εις το κατόφλοιον της αγίας πόρτας από τον καιρόν εκείνον εις την μνήμην του γενομένου θαύματος, τα οποία λέγουν να έμπιξεν ένας εμίρις, όστις βλέπωντας εκείνο το εξαίσιον θαύμα επίστευσεν ευθύς εις τον Χριστόν, και φωνάζωντας μία είναι η πίστις των χριστιανών, και έμπιξε τα καρφία εκείνα ένα προς ένα εις την πέτραν, ωσάν εις κηρί μαλακόν, και ούτος εμαρτύρησεν υπό πυρός κατακαείς» (Συμεών,Προσκυνητάριον Αγίας Πόλεως Ιερουσαλήμ, Βιέννη 1749, σ. 20).

Το περιστατικό με τα καρφιά αναφέρεται εν συντομία και στο χειρόγραφο του Μονάχου, ως εξής: «Ευρίσκονται δε κάποια καρφία εμπηγμένα κάτω εις την γην έμπροσθα εις την αγίαν πόρταν. Λέγουσιν ότι τα έμπηξαν απ’ εκείνον τον καιρόν» (φ. 87α).

7. Ο μοναχός Παρθένιος γεννήθηκε στο Ιάσιο της Μολδαβίας (σήμερα Ρουμανίας) το 1807.

8. Μετάφρ. από την έκδοση Monk Parthenius, “Holy Week and Pascha in Jerusalem,” Orthodox Life, τόμ. 34, 2 (1984), Νέα Υόρκη, Jordanville. Βλ. επίσης Κ. Μηλιαράς, Άγιον Φως, σελ. 17.

9. Ο Εβγκένι Μορόζοβ (Евгений Михайлович Морозов), γεννηθείς το 1927, είναι Διδάκτωρ Τεχνικών Επιστημών και καθηγητής «Φυσικής της Αντοχής» (Physics of Strength) στο Ινστιτούτο Φυσικής Μηχανικής της Μόσχας. Έχει δημιουργήσει μαθηματικές εξισώσεις, προγράμματα σε Η/Υ (CAE), και έχει αναπτύξει ειδικές θεωρίες σχετικά με τα χαρακτηριστικά της αντίστασης των υλικών στον σχηματισμό ρωγμών και με τα όρια της αντοχής τους. Η ακαδημαϊκή και ερευνητική του σταδιοδρομία άρχισε το 1951 και, μετά από πολλές διακρίσεις και βραβεύσεις, συνεχίζεται μέχρι σήμερα. 

10. To σύγγραμμα εγράφη από τον Μορόζοβ και τον Βλαντιμίρ Πάρτον (Vladimir Parton) και έχει τον ρωσικό τίτλο “Механика упругопластического разрушения. Специальные задачи механики разрушения” («Elastoplastic Fracture Mechanics. Special problems of Fracture Mechanics».

11. Eφημερίδα Βέρα, 21 Απριλίου 2009.

12. Ο Γεώργιος Α. Παπαδόπουλος είναι καθηγητής Μηχανικής των Υλικών στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και συγγραφέας αρκετών συγγραμμάτων και επιστημονικών άρθρων στον πεδίο της Μηχανικής των Θραύσεων. Βλ. G.A. Papadopoulos, Fracture Mechanics: The Experimental Method of Caustics and the Det.- criterion of Fracture, Λονδίνο 1993. Βλ. επίσης Γ.Α. Παπαδόπουλος,Πειραματική Μηχανική των Θραύσεων (Οπτικές Μέθοδοι Ανάλυσης των Τάσεων), εκδόσεις Κλειδάριθμος. 

Διαβάστε και: 

Όλγα Τερζή, «Ιστορική μελέτη για το Άγιο Φως».
Κατερίνα Ν. (μετάφραση): «Πρώιμες μαρτυρίες περί του Αγίου Φωτός» (μτφρ. από το αγγλικό, που δημοσιεύεται εδώ).
Βλ. ακόμη: Λυκούργου Μαρκούδη, «Μαρτυρία περί του Αγίου Φωτός». 

πηγή

ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ. «Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι ἢ ἀπατήθηκαν ἢ μᾶς ἐξαπάτησαν ἢ μᾶς εἶπαν τὴν ἀλήθεια» (π. Ἐπιφάνιος)

Ὁ μακαριστὸς π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος

καταρρίπτει τὰ ἐπιχειρήματα τῶν ἐχθρῶν τῆς Ἀναστάσεως

(ἐπιλεγμένα ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ βιβλίο «Ὑποθῆκες ζωῆς»)

.        Ἕνα πρωινὸ συζητᾶ ὁ γέροντας μὲ δύο-τρεῖς ἐπισκέπτες στὸ σπίτι του. Ὁ ἕνας εἶναι ἰδεολόγος κομμουνιστής. (…)

– Ὅλο τὸ οἰκοδόμημα τοῦ Χριστιανισμοῦ στηρίζεται στὸ γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως. Αὐτὸ δὲν τὸ λέω ἐγώ. Τὸ λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Εἰ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, ματαία ἡ πίστις ὑμῶν» (Α´ Κορ. ιε´ 17). Ἂν ὁ Χριστὸς δὲν ἀνέστη, τότε ὅλα καταρρέουν. Ὁ Χριστὸς ὅμως ἀνέστη, πράγμα τὸ ὁποῖο σημαίνει ὅτι εἶναι Κύριος τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου, ἄρα Θεός.

– Ἐσεῖς τὰ εἴδατε ὅλα αὐτά; Πῶς τὰ πιστεύετε;

– Ὄχι, ἐγὼ δὲν τὰ εἶδα. Τὰ εἶδαν ὅμως ἄλλοι, οἱ Ἀπόστολοι. Αὐτοὶ ἐν συνεχείᾳ τὰ γνωστοποίησαν καὶ μάλιστα προσυπέγραψαν τὴν μαρτυρία τους μὲ τὸ αἷμα τους. Κι ὅπως ὅλοι δέχονται, ἡ μαρτυρία τῆς ζωῆς εἶναι ἡ ὑψίστη μαρτυρία. Μὲ βάση ἕναν πολὺ ὡραῖο συλλογισμὸ τοῦ Πασκὰλ λέμε ὅτι μὲ τοὺς Ἀποστόλους συνέβη ἕνα ἀπὸ τὰ τρία: Ἢ ἀπατήθηκαν ἢ μᾶς ἐξαπάτησαν ἢ μᾶς εἶπαν τὴν ἀλήθεια.

.        Ἂς πάρουμε τὴν πρώτη ἐκδοχή. Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀπατήθηκαν οἱ Ἀπόστολοι, διότι ὅσα ἀναφέρουν δὲν τὰ ἔμαθαν ἀπὸ ἄλλους. Αὐτοὶ οἱ ἴδιοι ἦσαν αὐτόπτες καὶ αὐτήκοοι μάρτυρες ὅλων αὐτῶν. Ἐξ ἄλλου δὲν ἦσαν καθόλου φαντασιόπληκτοι οὔτε εἶχαν καμμιὰ ψυχολογικὴ προδιάθεση γιὰ τὴν ἀποδοχὴ τοῦ γεγονότος τῆς Ἀναστάσεως. Ἀντιθέτως ἦσαν τρομερὰ δύσπιστοι. Τὰ Εὐαγγέλια εἶναι πλήρως ἀποκαλυπτικὰ αὐτῶν τῶν ψυχικῶν τους διαθέσεων: δυσπιστοῦσαν στὶς διαβεβαιώσεις ὅτι κάποιοι Τὸν εἶχαν δεῖ ἀναστάντα.
.       Καὶ κάτι ἄλλο. Τί ἦσαν οἱ Ἀπόστολοι πρὶν τοὺς καλέσει ὁ Χριστός; Μήπως ἦσαν φιλόδοξοι πολιτικοὶ ἢ ὁραματιστὲς φιλοσοφικῶν καὶ κοινωνικῶν συστημάτων, ποὺ περίμεναν νὰ κατακτήσουν τὴν ἀνθρωπότητα καὶ νὰ ἱκανοποιήσουν ἔτσι τὶς φαντασιώσεις τους; Κάθε ἄλλο. Ἀγράμματοι ψαράδες ἦσαν. Καὶ τὸ μόνο ποὺ τοὺς ἐνδιέφερε ἦταν νὰ πιάσουν κανένα ψάρι νὰ θρέψουν τὶς οἰκογένειές τους.
.         Φέρε μου καὶ σὺ κάποιον νὰ μοῦ πῆ πὼς ὁ Μὰρξ ἀπέθανε καὶ ἀνέστη καὶ νὰ θυσιάση τὴν ζωή του γιὰ τὴν μαρτυρία αὐτὴ κι ἐγὼ θὰ τὸν πιστεύσω ὡς τίμιος ἄνθρωπος.

–Νὰ σᾶς πῶ. Χιλιάδες κομμουνιστὲς βασανίσθηκαν καὶ πέθαναν γιὰ τὴν ἰδεολογία τους. Γιατί δὲν ἀσπάζεσθε καὶ τὸν κομμουνισμό;

–Τὸ εἶπες καὶ μόνος σου. Οἱ κομμουνιστὲς πέθαναν γιὰ τὴν ἰδεολογία τους. Δὲν πέθαναν γιὰ γεγονότα. Σὲ μία ἰδεολογία ὅμως εἶναι πολὺ εὔκολο νὰ ὑπεισέλθη πλάνη. Ἐπειδὴ δὲ εἶναι ἴδιον τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς νὰ θυσιάζεται γιὰ κάτι στὸ ὁποῖο πιστεύει, ἐξηγεῖται γιατὶ πολλοὶ κομμουνιστὲς πέθαναν γιὰ τὴν ἰδεολογία τους. Αὐτὸ ὅμως δὲν μᾶς ὑποχρεώνει νὰ τὴν δεχθοῦμε καὶ ὡς σωστή.
.         Εἶναι ἄλλο πράγμα νὰ πεθαίνης γιὰ ἰδέες κι ἄλλο γιὰ γεγονότα. Οἱ Ἀπόστολοι ὅμως δὲν πέθαναν γιὰ ἰδέες. Οὔτε γιὰ τὸ «Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» οὔτε γιὰ τὶς ἄλλες ἠθικὲς διδασκαλίες τοῦ Χριστιανισμοῦ. Οἱ Ἀπόστολοι πέθαναν μαρτυροῦντες ὑπερφυσικὰ γεγονότα. Κι ὅταν λέμε γεγονός, ἐννοοῦμε ὅ,τι ὑποπίπτει στὶς αἰσθήσεις μας καὶ γίνεται ἀντιληπτὸ ἀπὸ αὐτές. Οἱ Ἀπόστολοι ἐμαρτύρησαν δι’ «ὃ ἀκηκόασι, ὃ ἑωράκασι τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτῶν, ὃ ἐθεάσαντο καὶ αἱ χεῖρες αὐτῶν ἐψηλάφησαν» (Α´ Ἰωάν. α´ 3). Γι’ αὐτὸ καὶ μετὰ τὴν Σταύρωση τοῦ Κυρίου, παρὰ τὰ ὅσα εἶχαν ἀκούσει καὶ δεῖ, ἐπέστρεψαν στὰ πλοιάρια καὶ στὰ δίχτυά τους. Δὲν ὑπῆρχε δηλ. σ᾽ αὐτούς, ὅπως ἀναφέραμε, οὔτε ἴχνος προδιαθέσεως γιὰ ὅσα ἐπρόκειτο νὰ ἐπακολουθήσουν. Καὶ μόνο μετὰ τὴν Πεντηκοστή, «ὅτε ἔλαβον δύναμιν ἐξ ὕψους», ἔγιναν οἱ διδάσκαλοι τῆς οἰκουμένης.

.         Ἡ δεύτερη ἐκδοχή: Μήπως μᾶς ἐξαπάτησαν; Μήπως μᾶς εἶπαν ψέματα; Ἀλλὰ γιατί νὰ μᾶς ἐξαπατήσουν; Τί θὰ κέρδιζαν μὲ τὰ ψέματα; Μήπως χρήματα, μήπως ἀξιώματα, μήπως δόξα; Γιὰ νὰ πῆ κάποιος ἕνα ψέμα, περιμένει κάποιο ὄφελος. Οἱ Ἀπόστολοι ὅμως, κηρύσσοντες Χριστὸν καὶ τοῦτον ἐσταυρωμένον καὶ Ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν, τὰ μόνα τὰ ὁποῖα ἐξασφάλισαν ἦσαν: ταλαιπωρίες, κόποι, μαστιγώσεις, λιθοβολισμοί, ναυάγια, πείνα, δίψα, γυμνότητα, κίνδυνοι ἀπὸ ληστές, ραβδισμοί, φυλακίσεις καὶ τέλος ὁ θάνατος. Καὶ ὅλα αὐτὰ γιὰ ἕνα ψέμα; Εἶναι ἐντελῶς ἀνόητο καὶ νὰ τὸ σκεφθῆ κάποιος.
.          Συνεπῶς οὔτε ἐξαπατήθηκαν οὔτε μᾶς ἐξαπάτησαν οἱ Ἀπόστολοι. Μένει ἑπομένως ἡ τρίτη ἐκδοχή, ὅτι μᾶς εἶπαν τὴν ἀλήθεια.
.     Θὰ πρέπει μάλιστα νὰ σοῦ τονίσω καὶ τὸ ἑξῆς: Οἱ Εὐαγγελιστὲς εἶναι οἱ μόνοι οἱ ὁποῖοι ἔγραψαν πραγματικὴ ἱστορία. Διηγοῦνται τὰ γεγονότα καὶ μόνον αὐτά. Δὲν προβαίνουν σὲ καμμία προσωπικὴ κρίσι. Κανένα δὲν ἐπαινοῦν, κανένα δὲν κατακρίνουν. Δὲν κάνουν καμμία προσπάθεια νὰ διογκώσουν κάποιο γεγονὸς ἢ νὰ ἐξαφανίσουν ἢ νὰ ὑποτιμήσουν κάποιο ἄλλο. Ἀφήνουν τὰ γεγονότα νὰ μιλοῦν μόνα τους.

–Ἀποκλείεται νὰ ἔγινε στὴν περίπτωσι τοῦ Χριστοῦ νεκροφάνεια; Τὶς προάλλες ἔγραψαν οἱ ἐφημερίδες γιὰ κάποιον Ἰνδό, τὸν ὁποῖον ἔθαψαν καὶ μετὰ ἀπὸ τρεῖς μέρες τὸν ξέθαψαν καὶ ἦταν ζωντανός.

– Ἄχ, παιδάκι μου. Θὰ θυμηθῶ καὶ πάλι τὸν λόγο τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου: «Ἄπιστοι, δὲν εἶσθε δύσπιστοι. Εἶσθε οἱ πλέον εὔπιστοι. Δέχεσθε τὰ πιὸ ἀπίθανα, τὰ πιὸ παράλογα, τὰ πιὸ ἀντιφατικά, γιὰ νὰ ἀρνηθῆτε τὸ θαῦμα!». Ὄχι, παιδί μου. Δὲν ἔχουμε νεκροφάνεια στὸν Χριστό. Πρῶτα-πρῶτα ἔχουμε τὴν μαρτυρία τοῦ Ρωμαίου κεντυρίωνος, ὁ ὅποιος βεβαίωσε τὸν Πιλάτο ὅτι ὁ θάνατος εἶχε ἐπέλθει.
.             Ἔπειτα τὸ Εὐαγγέλιο μᾶς πληροφορεῖ ὅτι ὁ Κύριος κατὰ τὴν ἴδια τὴν ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεώς Του συμπορεύθηκε συζητώντας μὲ δύο μαθητές Του πρὸς Ἐμμαούς, ποὺ ἀπεῖχε πάνω ἀπὸ δέκα χιλιόμετρα ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα. Φαντάζεσαι κάποιον νὰ ἔχη ὑποστῆ ὅσα ὑπέστη ὁ Χριστὸς καὶ τρεῖς μέρες μετὰ τὸν «θάνατό» του νὰ τοῦ συνέβαινε νεκροφάνεια; Ἂν μή τι ἄλλο θά ᾽πρεπε γιὰ σαράντα μέρες νὰ τὸν ποτίζουν κοτόζουμο, γιὰ νὰ μπορῆ νὰ ἀνοίγη τὰ μάτια του, κι ὄχι νὰ περπατᾶ καὶ νὰ συζητᾶ σὰν νὰ μὴ συνέβη τίποτα. […]

πηγή

Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Θεανθρώπου (Ἀπάντηση στοὺς ἀρνητές της)

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
ΩΣ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΤΟ ΘΕΟ
ΚΑΙ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΦΗΤΕΙΩΝ

Ἐκ φυλλαδίου Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σύρου, ἐκδοθέντος τὸν Ἀπρίλιο 2005

Σὰν μυτερὴ λόγχη καρφώθηκε στὴν καρδιὰ τοῦ Ἅδη ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Ἀλλὰ ἐνῶ ὁ στρατιώτης κάτω ἀπὸ τὸν Σταυρὸ «ἔνυξεν» τὴν πλευρὰ τοῦ Χριστοῦ, τὸ θανατηφόρο χτύπημα δόθηκε, ἀόρατα καὶ ἀθέατα γιὰ τοὺς πολλούς, ὄχι στὸν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ – πὼς ἄλλωστε νὰ πεθάνει ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ζωῆς; – ἀλλὰ στὸν ἴδιο τὸ σατανᾶ καὶ τὸ βασίλειό του, ὁ ὁποῖος ἔκτοτε αἱμορραγεῖ καὶ μάλιστα θανάσιμα. Ὡς ἱστορικῶς ἀναμφισβήτητο γεγονὸς ὑψίστης σημασίας, ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἀποτέλεσε τὴν ἀρχὴ τῆς ἀναπλάσεως καὶ τῆς ζωῆς, γιὰ κάθε χωματένιο καὶ θαμμένο στὴν ἁμαρτία ἄνθρωπο, ἐὰν φυσικὰ αὐτὸς ὁ ἴδιος τὸ ἐπιθυμεῖ.

Ἡ σταυρικὴ θυσία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στὸ Γολγοθᾶ ὑπῆρξε ἡ μεγαλύτερη ἐξιλαστήρια θυσία ὅλων τῶν αἰώνων καὶ γιὰ ὅλο τὸ Σύμπαν, γιὰ τὸν ὁρατό, μὰ καὶ τὸν ἀόρατο κόσμο. Γιατὶ μὲ τὸ Πάθος καὶ τὴν Ἀνάστασή Του, ἕνωσε ὁ Κύριος Ἰησοῦς γῆ καὶ οὐρανὸ καὶ συμφιλίωσε τὸν Θεὸ μὲ τὸν ἄνθρωπο. Μὲ τὴν ἀνάστασή Του ὁ μοναδικός Θεάνθρωπος τῆς ἰστορίας, ἔσχισε τὸ χειρόγραφο τῆς ἔχθρας πάνω στὸ σταυρό, ἀνακεφαλαίωσε τὰ πάντα στὸν ἐαυτό Του καὶ ἀνέστησε τὸν πεπτωκότα ἄνθρωπο, ποὺ βρισκόταν ὑπόδικος καὶ δέσμιος στὰ χέρια τοῦ «ἀντιδίκου» διαβόλου, ἤδη ἀπὸ τὴν στιγμὴ τοῦ προπατορικοῦ ἀμαρτήματος. Καὶ θυμίζει συμβολικὰ ἡ θυσία Του, τὸ τρύπημα τοῦ στήθους τῆς πελεκάνας μάνας μὲ τὸ ράμφος της, γιὰ νὰ θρέψει τὰ παιδιά της, ὅταν κινδυνεύουν νὰ πεθάνουν ἀπὸ πεῖνα. Θανατώθηκε ἑκούσια Ἐκεῖνος, ὁ ἀναμάρτητος, γιὰ νὰ ζωοποιηθοῦμε ἐμεῖς, οἱ ἁμαρτωλοί. Ὁ Ἀπ. Παῦλος γράφει: «ὁ Χριστὸς μᾶς ἐξαγόρασε ἀπὸ τὴν κατάρα τοῦ νόμου, μὲ τὸ νὰ γίνει ὁ ἴδιος γιὰ χάρη μας κατάρα» (Γαλ. γ´ 13). Ἀπὸ τὴν ἀνοιγμένη πλευρά Του προῆλθε ἡ νέα Εὔα, ἡ Ἐκκλησία, ποὺ εἶναι μία ἀστείρευτη πηγὴ ζωῆς. Τώρα πιὰ ὁ καθένας ἔχει τὴ δυνατότητα «νὰ μὴ χαθεῖ, ἀλλὰ νὰ ἔχει ζωὴ αἰώνια» (Ἰω. γ´ 16).

Μὲ τὸ Πάθος καὶ τὴν Ἀνάσταση τοὺ Κυρίου ἐκπληρώθηκαν καὶ ὁλοκληρώθηκαν κατὰ γράμμα ὅλες οἱ προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ποὺ ἀφοροῦσαν στὸ πρόσωπό Του, γεγονός ποὺ ἕναν ἀντικειμενικὸ ἐρευνητὴ τὸν καθιστᾶ ἀπὸ ἄθεο, πιστὸ χριστιανό, ἢ ἀπὸ ἀπλὰ πιστό, συνειδητότερο καὶ πιὸ ὑπεύθυνο. Νά μερικὲς ἀπὸ τὶς σπουδαιότερες αὐτὲς μαρτυρίες τῆς θεότητας τοῦ Χριστοῦ: «Τρύπησαν τὰ χέρια μου καὶ τὰ πόδια μου», ἀναφωνεῖ ὁ βασιλιᾶς Δαυΐδ (Ψαλμ. 21). Ποτὲ ὅμως ὁ Δαυῒδ δὲν σταυρώθηκε, οὔτε ὑπῆρχε στὴν ἐποχή του ἡ ποινὴ τῆς σταυρώσεως. Ἐμφανέστατα προφητεύει τὴν Σταύρωση τοῦ Ἰησοῦ. «Δὲν θὰ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχή μου στὸν ᾅδη, οὔτε θὰ ἐπιτρέψεις νὰ γνωρίσει ὁ ἅγιός σου ῾διαφθορά᾿ (σωματικὴ ἀποσύνθεση)» (Ψαλμ. ιε´). Ὁ «προφητάναξ» ἀσφαλῶς ἐγνώριζε ὅτι τὸ σῶμα του μετὰ τὸ θάνατό του θὰ ἀκολουθοῦσε τοὺς νόμους τῆς φθορᾶς τῆς φύσεως. Δὲν μιλᾶ λοιπὸν γιὰ τὸ δικό του θάνατο, ἀλλὰ γιὰ τὸν τριήμερο θάνατο τοῦ Χριστοῦ, κατὰ τὸν ὁποῖον ὁ «ἀναλλοίωτος βασιλεὺς» δὲν ἐγνώρισε σωματικὴ ἀποσύνθεση, ἀφοῦ εἶναι τὸ δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδας ἐνσαρκωμένο καὶ Θεὸς ὁ ἴδιος.

Ξεκάθαρα ἀκόμη ἡ Ἁγία Γραφὴ ἀποκαλύπτεται ἀπὸ τὸν ποιητή, προφήτη καὶ βασιλέα Δαυῒδ στὸν Ψαλμ. ρθ´, ποὺ θεωρεῖται γι᾿ αὐτὸ χριστολογικός, ὅταν λέγει: «Εἶπε ὁ Κύριος στὸν Κύριό μου: Κάθησε στὰ δεξιά μου μέχρις ὅτου κάνω τοὺς ἐχθρούς σου χαλάκι γιὰ τὰ πόδια σου». Ἀπὸ τὸ χωρίο αὐτὸ φαίνεται ὅτι ὁ Θεός-Πατέρας ἀπευθύνεται στὸν Θεό-Ὑιό του (καὶ οἱ δύο ἀποκαλοῦνται ἄλλωστε ἀπὸ τὸν Δαυῒδ μὲ τὸ ὄνομα «Γιαχβέ»), ὅτι ὁ δεύτερος Κύριος (ὁ Χριστός) ἤδη κάθεται στὰ δεξιὰ τῆς Θεότητας μετὰ τὴν ἀνάσταση καὶ τὴν ἀνάληψή Του καὶ ὅτι ὁ Χριστὸς ἔχει ἐχθρούς, οἱ ὁποῖοι θὰ τὸν σταυρώσουν, θὰ τὸν θανατώσουν καὶ θὰ τὸν ἐμπαίξουν (διαχρονικῶς μὲ τὴν ἀθεΐα, τὶς αἰρέσεις καὶ τὴν ἀνηθικότητα) ἀλλὰ στὸ τέλος ὅμως (στὴ Δευτέρα Παρουσία Του) θὰ ὑποταχθοῦν στὸ θέλημά Του (θὰ γίνουν «ὑποπόδιον τῶν ποδῶν Του»).

Ὁ προφήτης Ἡσαΐας ὁλοκάθαρα ἀναφωνεῖ: «Αὐτὸς φέρει πάνω του τὶς ἀμαρτίες μας καὶ γιὰ μας ὑποφέρει» (κεφ. 53), ἔχοντας ἐνώπιόν του τοὺς λόγους τῶν παθῶν τοῦ Μεσσία. Μία ἄλλη μαρτυρία τοῦ προφήτη Ζαχαρία ἀφορᾶ στὸ σταυρικὸ θάνατο τοῦ ἐκλεκτοῦ: «Θὰ ἀτενίσουν ἐμένα τὸν ὁποῖον ἐλόγχισαν» Καὶ τέλος: «κόκκαλό του δὲν θὰ συντρίψετε» (Ἔξ. ιβ´ 10, Ἀριθ. θ´ 12). Πράγματι ἐνῶ οἱ στρατιῶτες ἐσπασαν τὰ μηριαῖα ὀστὰ τῶν δὺο ἄλλων κακούργων γιὰ νὰ ἐπιφέρουν γρηγορότερο θάνατο, τὸν Ἰησοῦ δὲν τὸν ἄγγιξαν, διότι εἶχε ἤδη ἐκπνεύσει. Ἀλλὰ καὶ ἡ προφητεία τοῦ τραγικοῦ ποιητῆ Αἰσχύλου πραγματοποιήθηκε στὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου, ποὺ ἀναφέρεται στὸν «Προμηθέα Δεσμώτη» μὲ τὰ λόγια τοῦ Ἑρμῆ, πρὸς τὸν δεμένο στὸν Καύκασο Προμηθέα: «Δὲν θὰ πάρουν τέλος τὰ βάσανά σου, μέχρις ὅτου κατέβει ἕνας θεὸς στὰ βάθη τοῦ ἅδη γιὰ νὰ πάρει πάνω του τὰ πάθη σου».

Κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ θανάτου Του (Παρασκευὴ 3μ.μ. ἕως Κυριακὴ πρωὶ) ὁ σωτήρας τῶν ὅλων (ἡ θεότητα μαζὶ μὲ τὴν ψυχή του) κήρυξε στὰ «ἐν τῇ φυλακῇ πνεύματα» τοῦ ᾅδη τὸ εὐαγγέλιο τῆς λύτρωσης. Αὐτὸν δηλαδὴ τὸν Ἴδιον. Καὶ ἔσωσε πολλούς (Α´ Πέτρ. γ´ 18-20), ἐνῶ τὰ εὐσεβῆ μέλη τοῦ Μ. Συνεδρίου, Ἰωσὴφ καὶ Νικόδημος, ἀποκαθήλωναν καὶ ἔθεταν τὸ «ἄπνουν» ἔνδοξο σῶμα σὲ ἀμεταχείριστο καὶ καινούριο μνῆμα. Δεκαέξι ἔνοπλοι στρατιῶτες στὴ συνέχεια ἐπιτηροῦσαν τὴ σφραγισμένη εἴσοδο.

Γιὰ τὸν φιλόσοφο Ρενάν, πολὺ ὀρθὰ «ὁ Χριστιανισμός στηρίζεται πάνω στὸν ἄδειο τάφο τοῦ Ἰησοῦ». Γιατὶ «ἂν ὁ Χριστός δὲν ἀναστήθηκε ἀπὸ τοὺς νεκρούς», ἐπισημαίνει ὁ ἀπ. Παῦλος, «εἶναι μάταιη ἡ πίστη μας καὶ κενὸ τὸ κήρυγμά μας». Μὰ ὁ Χριστός άληθινὰ «σηκώθηκε ἀπὸ τοὺς νεκροὺς», συνεχίζει, καὶ ἀποτελεῖ ἡ ἀνάστασή Του τὴν «ἀρχὴ τῆς ἀνάστασης ὅλων τῶν κεκοιμημένων» (Α´ Κορ. ιε´ 20). Ἡ ἀνάστασή Του ἔγινε ἡ «ἐγγύηση καὶ ἡ ἀφετηρία τῆς ἀνάστασης ὅλων. «Μέσα στὸν Χριστὸ καὶ διὰ τοῦ Χριστοῦ ὅλοι θὰ ζωοποιηθοῦν» (Α´ Κορ. ιε´ 20-21), ἀφοῦ ἐκεῖνος εἶναι «ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή» καὶ ὅποιος πιστεύει σ᾿ Αὐτὸν «κι ἂν ἀκόμη πεθάνει, θὰ ζήσει» (Ἰω. ια´ 25).

Πολλοὶ καὶ ἰδιαίτερα στοὺς αἰῶνες τοῦ Διαφωτισμοῦ (17ος, 18ος, 19ος αἰ.) ἀμφισβήτησαν τὴν πραγματικότητα τῆς «ἐκ νεκρῶν ἔγερσης» τοῦ θεανθρώπου καὶ οἱ κατηγορίες συνοψίζονται σὲ τρεῖς κυρίως:

1. Ὁ Ἰησοῦς δὲν πέθανε, ἰσχυρίζονται, ἀλλὰ λιποθύμησε πάνω στὸν Σταυρὸ. Ἀργότερα μέσα στὸν τάφο συνῆλθε, βγῆκε καὶ παρουσιάσθηκε στοὺς μαθητές του ὡς ἀνάστημένος.

2. Οἱ μαθητές του δῆθεν ἔκλεψαν τὸ πτῶμα του, τὸ ἔκρυψαν καὶ παρουσίασαν τὴν ὑπόθεση ὅτι ὁ δάσκαλός τους ἀναστήθηκε.

3. Οἱ μυροφόρες καὶ οἱ μαθητές του «φαντάστηκαν» ἀνάστημένο τὸν Ἰησοῦ, γιατὶ τὸν ἀγαποῦσαν πολὺ καὶ τὸν εἶχαν πιστέψει ὅσο ζοῦσε.

1. Η ΔΗΘΕΝ ΛΙΠΟΘΥΜΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΑΝΩ ΣΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ

Ὅσον ἀφορᾶ στὴν πρώτη ἀντιχριστιανικὴ ἐπίθεση, ἔχουμε νὰ παρατηρήσουμε τὰ ἑξῆς:

• Ὁ Χριστός δέχθηκε ἰσχυρὸ λόγχισμα πάνω στὸν Σταυρό, ἀπ᾿ τὴν πληγὴ τοῦ ὁποίου ἔτρεξε «ὕδωρ καὶ αἷμα». Ἀπόδειξη ὅτι εἶχε πεθάνει, ἀφοῦ ἐξηγεῖται θαυμάσια σήμερα ἀπὸ τὴν ἰατρικὴ ἐπιστήμη, ὅτι μόνο σὲ ἕνα νεκρὸ σῶμα, μὲ τὸ πλῆγμα ποὺ δέχθηκε, θὰ μποροῦσε νὰ ἐμφανισθεῖ αἷμα καὶ νερὸ ἀπὸ τὴν ἀνοικτὴ πληγή.
• Ὁ ἴδιος πρὸ τοῦ θανάτου του «κράξας φωνῇ μεγάλῃ» (Ματθ. κζ´ 50) ἀνεφώνησε «τετέλεσται», ποὺ σημαίνει ὅτι τὴν ὥρα ἐκείνη «κλίνας τὴν κεφαλήν παρέδωκε τὸ πνεῦμα» (Ἰω. ιθ´ 30).
• Οἱ Ρωμαῖοι στρατιῶτες ἧσαν οἱ πλέον ἔμπειροι στὸν σταυρικὸ θάνατο, λόγω τῶν, ἀπείρου πλήθους, σταυρωμένων ποὺ εἶχαν περάσει ἀπὸ τὰ χέρια τους καὶ ὥς ἐκ τούτου δὲν θὰ ξέφευγε ἀπ᾿ αὐτοὺς κανείς ζωντανός. Ἄλλωστε πιστοποίησαν διὰ τοῦ Κεντυρίωνος στὸν Πιλᾶτο ὅτι εἶχε πεθάνει ὁ Ἰησοῦς. Ἐκεῖνος τότε «ἐθαύμασε ποὺ εἶχε ἦδη πεθάνει καὶ παρέδωσε τὸ σῶμα γιὰ νὰ ταφεῖ».
• Ποτὲ καὶ γιὰ κανένα σταυρωμένο δὲν ἀναφέρεται στὴν ἰστορία πὼς ἐπέζησε κατόπιν ἀπὸ τὸ μαρτύριο. Ὁ θάνατος ἐπερχόταν μετὰ ἀπὸ τρεῖς, ἢ τὸ ἀργότερο ἕξη ὧρες, ἐξαιτίας τοῦ πόνου καὶ τῆς άκατάσχετης αἱμορραγίας ἀπὸ τὰ σιδερένια καρφιὰ καὶ τὶς πληγές, ἀπὸ τὴν ἀσφυξία ποὺ προξενοῦσε τὸ σχῆμα τοῦ σώματος πάνω στὸ σταυρό, τὴν ἔλλειψη ὀξυγόνου στὸν ἐγκέφαλο καὶ τὴν διακοπὴ τῆς καρδιακῆς λειτουργίας.
• Οἱ ἴδιοι οἱ Ἰουδαῖοι εἶχαν παραδεχτεῖ τὸ θάνατο τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ ἐγνωστοποίησαν στὸν Πιλᾶτο, ζητῶντας νὰ φυλάξουν στρατιῶτες τὸ μνῆμα, μήπως κλέψουν οἱ μαθητές του τὸ σῶμα του καὶ διαδώσουν ὅτι ἀναστήθηκε, ὅπως τὸ εἶχε ἀναγγείλει ὁ ἴδιος, ἐνῶ ἀκόμη ζοῦσε.
• Καὶ ἂν ἀκόμη, ὑποθετικὰ μιλῶντας, εἶχε λιποθυμήσει ὁ Ἰησοῦς πάνω στὸν Σταυρό, θὰ πέθαινε σίγουρα ἀπὸ ἀσφυξία μέσα στὸν τάφο, φασκιωμένος καὶ περιτυλιγμένος μὲ σάβανα καὶ στὸ στόμα καὶ στὴ μύτη, χωρίς νὰ μπορεῖ νὰ άναπνεύσει ἀπὸ τὰ πολλὰ ἀρώματα, τὴν ἔλλειψη ὀξυγόνου καὶ ἀπὸ τὴν μεγάλη ταλαιπωρία, τὶς λιποθυμικὲς τάσεις καὶ τὶς πληγές ποὺ ὑπέστη. Ἀκόμη ἡ δροσερότητα τοῦ βράχου τοῦ τάφου, ποὺ θὰ ἔριχνε πολὺ περισσότερο τὴν έλάχιστη θερμοκρασία τοῦ σώματος, θὰ ἐπέφερε ἀσφαλῶς τὸν θάνατο. Ὅλα αὐτὰ ἀπομακρύνουν κάθε ὑποψία περὶ σοβαρότητας τοῦ ἐπιχειρήματος.
• Πῶς θὰ μποροῦσε νὰ ξετυλιχθεῖ ἄλλωστε μόνος, ἐνῶ βρισκόταν σὲ ἡμιθανῆ κατάσταση και δεμένος χειροπόδαρα, νὰ μετακινήσει ἀκόμα τὸν τεράστιο ὀγκόλιθο ποὺ ἔκλεινε τὴν ὀπὴ τοῦ μνήματος γιὰ νὰ βγεῖ ἔξω;

2. Η ΔΗΘΕΝ ΚΛΟΠΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Ή ΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑΙΟΥΣ

Ὅσον ἀφορᾶ τὴν δεύτερη κατηγορία τῆς κλοπῆς τοῦ σώματος, ἀπαντοῦμε:

• Τὸν τάφο φύλαγαν δεκαέξη ἔνοπλοι Ρωμαῖοι στρατιῶτες, γνωστοὶ γιὰ τὴν αὐστηρὴ πρὸς τὸ καθῆκον ὑπηρεσία τους. Γνώριζαν πόσο σκληρὰ θὰ τιμωροῦνταν σὲ περίπτωση ποὺ δὲν θὰ ἔκαναν καλὰ τὸ καθῆκον τους.
• Δὲν συνέφερε τοὺς Ἰουδαίους νὰ κλαπῇ τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ, γιατὶ ἤθελαν νὰ σβηστῇ ἡ μνήμη του ἀπὸ προσώπου γῆς καὶ ὄχι νὰ φανερωθῇ στὴ συνέχεια ἄλλη φήμη, αὐτὴ τῆς ἀναστάσεώς του. Ἐξάλλου οἱ ἴδιοι παρεκάλεσαν γιὰ τὴν φύλαξη τοῦ τάφου. Ἄν εἶχαν ἀκόμη τὸ σῶμα ἐκεῖνοι, θὰ τὸ παρουσίαζαν στὸν κόσμο γιὰ νὰ καταρρίψουν τὴν ὑπόθεση περὶ ἀναστάσεως, ποὺ κήρυτταν οἱ μαθητές του. Πάντως, οἱ Ἰουδαῖοι πίστεψαν ἔμμεσα καὶ ἐκεῖνοι στὴν Ἀνάσταση, ἐφόσον δωροδόκησαν τοὺς φρουροὺς γιὰ νὰ διαδώσουν πὼς τὸν ἔκλεψαν οἱ μαθητές. Στὴν πράξη, δηλαδή, ὁμολόγησαν ὅτι τὸ σῶμα δὲν βρέθηκε ἐκεῖ.
• Οἱ μαθητὲς δὲν θὰ διακινδύνευαν οὔτε κατὰ διάνοιαν μία κλοπὴ τοῦ σώματος τοῦ διδασκάλου τους, διότι πρῶτα–πρῶτα φοβόντουσαν πάρα πολὺ γιὰ τὴ ζωή τους, ὅπως ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὸ γεγονός, ὅτι ὅλοι τους ἀρνήθηκαν τὸν Χριστὸ τὴν ὥρα τῆς ἀνάγκης του καὶ κλείστηκαν σὲ συγγενικὰ σπίτια. Ἔπειτα ἂν θὰ ἀνασταινόταν ὁ Ἰησοῦς, δὲν θἀ ὑπῆρχε λόγος κλοπῆς, ἐνῷ ἂν δὲν θὰ ἀνασταινόταν, ποιὸς ὁ λόγος νὰ ἐπιχειρήσουν νὰ πάρουν τὸ σῶμα του, μιᾶς καὶ διαψεύστηκαν οἱ ἐλπίδες τους καὶ βγήκε ἀναληθὴς ἐκεῖνος στὸν ὁποῖον πίστεψαν; Ἂν πράγματι φάνηκαν τόσο δειλοὶ οἱ μαθητές ὅσο ἀκόμα ζοῦσε ὁ Χριστός, μετὰ τὸ θάνατό του δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχαν χαθεῖ ἀπὸ προσώπου γῆς γιὰ νὰ μὴν συλληφθοῦν καὶ νὰ μὴν μποῦν σὲ θανατηφόρους μπελάδες ἀπὸ τὴν πανίσχυρη ρωμαϊκὴ ἐξουσία καὶ τὸ ἰουδαϊκὸ ἱερατεῖο;
• Τὰ «ἐντάφια σπάργανα» μὲ τὰ ὁποῖα τυλίχτηκε τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ βρέθηκαν κανονικὰ τακτοποιημένα καὶ διπλωμένα στὸν ἄδειο τάφο. Ἕνας ἢ περισσότεροι κλέφτες δὲν θἄκαναν κάτι τέτοιο, ἀλλὰ θἄφευγαν τὸ γρηγορότερο. Ἀκόμη, ἂν ἤθελαν κάποιοι νὰ τὸν κλέψουν, δὲν θὰ τὸν ἔκλεβαν γυμνό, γιατὶ θὰ ἔκαναν πράξη τὸσο ἀτιμωτική, ὅσο καὶ ἀνόητη. Ἀνόητη, γιατὶ θὰ δαπανοῦσαν πολὺ χρόνο νὰ ξεκολλήσουν ἀπὸ τὸ σῶμα τὰ ὀθόνια, τὰ ὁποῖα μὲ τὴν πολλὴ σμύρνα, ποὺ εἶχαν περιχυθεῖ, δὲν θὰ ἦταν καθόλου εὔκολο νὰ ξεκολλήσουν καὶ θὰ κινδύνευαν νὰ συλληφθοῦν ἐπ᾿ αὐτοφώρῳ.
• Στὴν περίπτωση τῆς κλοπῆς, ἐρωτοῦμε: Δὲν θὰ βρισκόταν ἔστω καὶ ἕνας ἀπ᾿ αὐτοὺς ποὺ συνήργησαν, ὁ ὁποῖος θὰ πρόδιδε τὴν πράξη, εἴτε ἀπὸ ἔλεγχο τῆς συνείδησης, εἴτε ἀπὸ ἐλπίδα ἀμοιβῆς, ἥ πάνω σὲ μιὰ συζήτηση ὑποσυνείδητα ἀκόμη; Καὶ γιατί δὲν κατηγορήθηκαν καὶ δὲν φυλακίσθηκαν οἱ «κλέφτες μαθητές»; Γιατὶ δὲν τιμωρήθηκαν οἱ στρατιῶτες ποὺ δῆθεν δὲν φύλαξαν καλὰ τὸν τάφο καὶ «αὐτῶν κοιμωμένων», ἔκλεψαν τὸ θεῖο σῶμα; Ὅλα αὐτὰ μαρτυροῦν γιὰ τὸ ἀσύστατο τῆς κατηγορίας.

3. Η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΘΕΝ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΠΕΡΙ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

Στὴν κατηγορία τῆς ὑποτιθέμενης φαντασιοπληξίας τῶν ἀκολούθων τοῦ Ναζωραίου ἀναφορικὰ μὲ τὴν ἀνάστασή του, ἔχουμε νὰ ἀντιτείνουμε ὅτι:

• Oἱ πρῶτοι μάρτυρες τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ὑπῆρξαν οἱ μυροφόρες γυναῖκες, Μαρία ἡ Μαγδαληνή, Μαρία ἡ μητέρα τοῦ Ἰακώβου καὶ ἡ Σαλώμη, ὁταν χαράματα τῆς Κυριακῆς πήγαιναν στὸν τάφο τοῦ Ἰησοῦ γιὰ νὰ ἀλείψουν μὲ πολύτιμα ἀρώματα τὸ ζωοποιό Του σῶμα. Τὰ εὐαγγέλια ἀναφέρονται σ᾿ αὐτές, ποὺ πρῶτες εἶδαν τὸν κενὸ τάφο καὶ ἄκουσαν τὰ λόγια τοῦ ἀγέλου περὶ τοῦ Ἰησοῦ: «Ἀναστήθηκε, δὲν εἶναι ἐδῶ» (Ματθ. κζ´ 6). Ἄν δὲν ἦταν ἀληθινὸ τὸ γεγονός δὲν θὰ τὸ ἀνέφεραν κἄν. Ἀπλούστατα γιατὶ ὁ λόγος τῶν γυναικῶν δὲν ἐθεωρεῖτο τὸ ἴδιο ἔγκυρος μὲ ἐκεῖνον τῶν ἀνδρῶν. Θὰ ἦταν δηλαδὴ ντροπὴ νὰ πιστοποιήσουν πρῶτες αὐτὲς τὸ μέγιστο γεγονός τῆς ἀναστάσεως.
• Ὁ ἀναστημένος θεάνθρωπος φανερωνόταν ἐπὶ 40 ἡμέρες, σὲ διαφορετικούς κάθε φορὰ χώρους καὶ ὅλες τὶς ὧρες τῆς ἡμέρας στοὺς μαθητές του, ποὺ ἂς σημειωθεῖ δὲν περίμεναν νὰ ἀναστηθῇ ὁ Χριστός καὶ ἦσαν πολὺ διστακτικοὶ στὸ νὰ παραδεχτοῦν μία τέτοια ἰδέα. Ἔτσι πῆραν γιὰ τρελλὲς τὶς μυροφόρες, ὁ Θωμᾶς δὲν πίστεψε στὰ λόγια τῶν ἄλλων καὶ στὸ δρόμο πρὸς Ἐμμαούς, ὁ Λουκᾶς καὶ ὁ Κλεόπας ἦσαν ἀπελπισμένοι γιὰ τὴν προδοσία τῶν ἰδεῶν τους. Ἡ ψυχολογία διδάσκει ὅτι παραισθήσεις ἢ ψευδαισθήσεις συμβαίνουν σὲ ὅσους ποθοῦν καὶ ἐλπίζουν διαρκῶς νὰ συμβῇ ἕνα ἀναμενόμενο γεγονός καὶ ὄχι σὲ ἐκείνους ποὺ δὲν πιστεύουν σ᾿ αὐτό. Οἱ μαθητές ὅμως τοῦ Θεανθρώπου δὲν περίμεναν συνειδητὰ τὴν ἀνάστασή Του. Οἱ εὐαγγελικἐς διηγήσεις παρουσιάζουν ἕνδεκα συνολικῶς «Χριστοφάνειες» μετὰ τὴν Ἀνάσταση: Στὴν Μαρία τὴν Μαγδαληνή, στὶς Μυροφόρες γυναῖκες, στοὺς δύο μαθητὲς πρὸς Ἐμμαούς, στὸν Σίμωνα Πέτρο, στοὺς συγκεντρωμένους στὸ ὑπερῷον δέκα Μαθητὲς χωρίς τὸν Θωμᾶ, στοὺς ἕνδεκα παρόντος καὶ τοῦ Θωμᾶ, στοὺς ἑπτὰ Μαθητὲς στὴν θάλασσα τῆς Τιβεριάδος, σὲ πάνω ἀπὸ πεντακόσιους ἀδελφοὺς στὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν καὶ τέλος στὸν Ἀπ. Παῦλο. Τόσες «ψευδαισθήσεις-παραισθήσεις» καὶ γιὰ τόσο μεγάλο διάστημα, δὲν μποροῦν νὰ συμβοῦν. Ἄλλωστε, γιατὶ οἱ παραισθήσεις σταμάτησαν μετὰ τὶς 40 ἡμέρες ἀπότομα (δηλαδὴ μετὰ τὴν Ἀνάληψή Του); Θἄπρεπε μὲ αὐτὴ τὴν λογικὴ νὰ συνεχιστοῦν καὶ μετά.
• Ὁ Παῦλος ἀναφέρει στὶς ἐπιστολές του πολλές ἀπὸ τὶς προηγούμενες περιπτώσεις ἐμφανίσεων. Συγκεκριμένα ὁ ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν γράφει γιὰ ἐμφανίσεις τοῦ Ἀναστάντος στὸν Πέτρο, στοὺς 12, στὸν Ἰάκωβο, σὲ ὅλους τοὺς ἀποστόλους μαζὶ «τῶν θυρῶν κεκλεισμένων» καὶ τελευταῖα σὲ ἐκεῖνον. Μᾶς ἐνδιαφέρει ἰδιαίτερα ἡ γνώμη καὶ ἡ μαρτυρία τοῦ Παῦλου, γιατὶ κάποτε ὑπῆρξε ἀπηνὴς διώκτης τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὡς Σαῦλος, καὶ ἔσερνε τοὺς χριστιανούς στὶς φυλακὲς καὶ τὰ βασανιστήρια. Ὁ ἴδιος, σὲ μιὰ τέτοια ἐξόρμησή του πρὸς τὴ Δαμασκό, πίστεψε, ἀφοῦ τυφλώθηκε μέρα μεσημέρι ἀπὸ τὸ ἐκτυφλωτικὸ καὶ ἄκτιστο φῶς τοῦ Χριστοῦ, γιὰ τρεῖς ὁλόκληρες ἡμέρες.
• Ἀκόμη, ὁ Παῦλος γράφει τὸ 55 μ.Χ. Ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε τὸ 33 μ.Χ. Ἀποκλείεται, λοιπόν, νὰ ψεύδεται ὁ Παύλος γιὰ τὶς ἐμφανίσεις τοῦ ἀναστημένου, γιατὶ θὰ ἔβρισκε τὴν ὁμόφωνη ἀντίδραση ὁλων τῶν ἄλλων ἀποστόλων καὶ χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι ὡς γνήσιοι αὐτόπτες καὶ αὐτήκοοι μάρτυρες τῶν γεγονότων τῆς ἐπίγειας ζωῆς τοῦ Δασκάλου τους, θὰ ὁμολογοῦσαν τὴν ἀλήθεια.
• Οἱ εὐαγγελιστὲς δὲν μιλᾶνε γιὰ συγκεκριμένη ὥρα ἀνάστασης, ποὺ δὲν τὴν γνωρίζουν, γι᾿ αὐτὸ καὶ λένε τὴν ἀλήθεια.
• Ἡ μεγαλύτερη ἀπόδειξη πάντως ὑπὲρ τῆς ἀναστάσεως εἶναι ὁ μαρτυρικός θάνατος τῶν ἁγίων ἀποστόλων, οἱ ὁποῖοι δὲν θἄφηναν οἰκογένειες, περιουσίες, δὲν θὰ διακινδύνευαν τόσες ταλαιπωρίες καὶ μαστιγώσεις καὶ δὲν θὰ ἔβρισκαν τὴν ὑπεράνθρωπη δύναμη – αὐτοὶ οἱ ἁπλοὶ καὶ ἀδύναμοι ψαράδες – νὰ διαδώσουν, αντιμέτωποι μὲ τὶς ἀντίθεες ἐξουσίες τοῦ κόσμου τούτου, τὸ Εὐαγγέλιο σὲ ὅλα τὰ Ἔθνη, σφραγίζοντας τὴν δράση τους μὲ τὸ ἴδιο τους τὸ αἷμα, κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ μαρτυρίου τους, ἂν δὲν ἦσαν ἀπόλυτα πεπεισμένοι γιὰ τὴν ἔγερση ἐκ νεκρῶν τοῦ Κυρίου τους. Πέρα ἀπ᾿ αὐτὰ θὰ ἐπέφεραν καὶ τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ σὰν ψευδομάρτυρες μιᾶς ὑποτιθέμενης ἀνάστασης.
• Ἄν δὲν εἶχαν δεῖ, συνομιλήσει, ψηλαφήσει καὶ διδαχθεῖ ἀπὸ τὸν ἀναστημένο Χριστὸ θὰ ἦσαν τρελλοὶ νὰ ξεχυθοῦν στοὺς δρόμους – 11 ἄνθρωποι δίχως φιλολογικὲς ἰκανότητες καὶ χωρίς ἰδιαίτερη σοφία – ἀρχίζοντας τὸ ἀναστάσιμο κήρυγμα ἀπὸ τὴν πόλη ποὺ τὸν σταύρωσε, περιμένοντας χίλιες δυὸ τιμωρίες, ἢ καὶ θάνατο, ἀφοῦ εἶχαν ἐξάλλου καὶ προηγούμενα παραδείγματα δραματικῆς ἀποτυχίας ἀνάλογων κινημάτων μὲ μεγαλύτερο πλῆθος ἀνθρώπων, ὅπως τοῦ Θευδᾶ καὶ τοῦ Ἰούδα. Τρελλοὶ ὅμως δὲν ἦσαν, ὅπως ἀπέδειξαν μὲ τὴν μοναδικὴ διδασκαλία τους, τὴν ἠθική τους ποιότητα καὶ τὰ ἀπαράμιλλα θαύματα, ποὺ μὲ τὴν δύναμη τοῦ ἀναστάντος ἔκαναν. Μετατράπηκαν ἔτσι σὲ διαπρύσιους κήρυκες τῆς λυτρωτικῆς διδασκαλίας Του, αὐτοί, ποὺ πρὶν τὴν ἔλευση τοῦ Παρακλήτου ἦσαν ἀνίσχυροι, δειλοί, ἀμόρφωτοι, ἄσημοι, πτωχοί, καὶ δὲν τολμοῦσαν οὔτε νὰ μιλήσουν σὲ γνωστούς τους ἀπὸ τὸ φόβο τῶν Ἰουδαίων καὶ τῶν Ῥωμαίων.
• Ἄν δὲν τὸν ἔβλεπαν Ἀναστάντα καὶ δὲν τοὺς εἶχε στείλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὅπως τοὺς ὑποσχέθηκε, ἀκόμη καὶ ἂν πίστευαν σὲ αὐτὸν ὅσο ἦταν ζωντανός, μετὰ τὸν θάνατό Του θὰ ἔπρεπε νὰ τὸν θεωρήσουν ἀπατεώνα ἐπειδὴ τοὺς ἐξαπάτησε καὶ τοὺς πρόδωσε, λέγοντάς τους πὼς θὰ κυριαρχήσουν στὴν οἰκουμένη. Φυσικό, λοιπόν, θἄταν νὰ τὸν ὀνομάζουν μάγο καὶ κακοῦργο καὶ ὄχι μὲ τὴν χάρη Του καὶ τὴν δύναμή Του νὰ τὰ βάλουν μὲ θηρία, νὰ περιγελάσουν τὴν φωτιά, νὰ καταφρονήσουν τὴν ἐπίγεια καὶ νὰ ἀνάζητήσουν τὴν μέλλουσα ζωή, οἱ Ἀπόστολοι καὶ τὸ νέφος τῶν ἁγίων, ὁμολογητῶν, μαρτύρων καὶ ἡρώων τῆς πίστεως.

Ο «ΠΑΣΧΩΝ ΔΟΥΛΟΣ» ΤΟΥ ΗΣΑΪΑ

ΚΑΙ Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Ἄν ἀνατρέξουμε στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, θὰ δοῦμε ὅτι πλῆθος προφητειῶν γιὰ τὸν ἀναμενόμενο Μεσσία συγκλίνουν καὶ πραγματοποιοῦνται μὲ θαυμαστὴ ἀκρίβεια στὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ πιὸ ἐντυπωσιακὴ προφητεία ὅμως γιὰ τὸ Μεσσία βρίσκεται στὸ βιβλίο τοῦ Ἡσαΐα (κεφ. νβ´ καὶ νγ´).

Πρόκειται γιὰ τὸν «πάσχοντα δοῦλο τοῦ Κυρίου», κείμενο τὸ ὁποῖο εὐλαβικὰ καὶ μὲ ὀδύνη οἱ χριστιανοὶ ἀναγνωρίζουν πὼς ἀναφέρεται στὴν σταυρικὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ: «Αὐτὸς εἶναι ὁ δοῦλος μου, λέγει ὁ Θεός… Ὁ Κύριος ἄφησε νὰ πέσουν πάνω του τὰ σφάλματά μας. Κακοποιημένος καὶ ταπεινωμένος, δὲν ἄνοιξε τὸ στόμα του. Σὰν ἀρνὶ ποὺ ὁδηγεῖται στὴ σφαγή, σὰν πρόβατο μπροστὰ σ᾿ αὐτὸν ποὺ τὸ κουρεύει… Καταδικάστηκε καὶ ἐξαφανίστηκε ἀπὸ τὴν παρουσία τῶν ἀνθρώπων… Μετὰ ἀπὸ μεγάλα βασανιστήρια θὰ δεῖ τὸ φῶς καὶ θὰ πληρωθεῖ ἀπὸ γνώση. Ὁ δίκαιος δοῦλός μου θὰ δικαιώσει πολλοὺς καὶ θὰ φορτωθεῖ τὰ σφάλματά τους. Θὰ τοῦ δώσω γιὰ ἀμοιβὴ τὰ πλήθη καὶ θὰ κατακτήσει τοὺς ἰσχυρούς …Θὰ γονατίσουν μπροστά του ὅλες οἱ φυλὲς τοῦ κόσμου… ὅλοι οἱ μεγάλοι τῆς γῆς…».

* * *

Ἐφόσον, λοιπόν, ὅλες αὐτὲς οἱ προφητεῖες ἔγιναν πράξη στὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τοῦ Θεανθρώπου, ἄρα πράγματι ἦταν ὁ ἐπηγγελμένος Μεσσίας καὶ ἐπομένως ἔμελλε μόνο νὰ ἐκπληρωθεῖ καὶ ἡ τελευταία προφητεία γιὰ τὴν Ἀνάστασή Του ἀπ᾿ αὐτὸν τὸν ἴδιο, ὥστε νὰ καταλάβουν ὅλοι ὅτι εἶναι ὁ Ὑιὸς τοῦ Θεοῦ: «Γι᾿ αὐτὸ ὁ Πατέρας μὲ ἀγαπᾶ, γιατὶ θυσιάζω τὴν ζωή μου, γιὰ νὰ τὴν πάρω πάλι πίσω. Κανεὶς δὲν μοῦ τὴν ἀφαιρεῖ, ἀλλ᾿ ἐγὼ οἰκειοθελῶς τὴν θυσιάζω· ἔχω ἐξουσία νὰ τὴν θυσιάσω καὶ ἔχω ἐξουσία πάλι νὰ τὴν πάρω» (Ἰω. ι´ 17-18). Καὶ κυρίως: «Γκρεμίστε τὸν Ναὸ αὐτὸν καὶ σὲ τρεῖς ἡμέρες θὰ τὸν ἀνυψώσω καὶ πάλι» (Ἰω. β´ 19) τοὺς εἶπε κάποτε. Νόμιζαν τότε ὅτι ἀναφερόταν στὸ Ναὸ τῶν Ἰεροσολύμων καὶ τὸν πέρασαν γιὰ παράλογο. Ἐκεῖνος ὅμως ἀναφερόταν στὸ σῶμα του, ὅπως ἐξηγεῖ τὸ ἁγιογραφικὸ χωρίο. Μὲ τὴν ἐνσάρκωση, τὰ Ἅγια Πάθη καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡττήθηκαν πλέον οἱ φοβερότεροι ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδὴ τὰ πάθη, ὁ θάνατος καὶ ὁ σατανᾶς, μὲ νικητὴ στοὺς αἰῶνες καὶ γιὰ ὅσους θελήσουν, τὸν Σωτῆρα Κύριο. Ἔτσι καὶ ἐμεῖς, πιστὰ παιδιὰ Ἐκείνου, ἄς φροντίζουμε νὰ συμβάλλουμε, σὰν ἐπίγεια ὄργανα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, στὴν ἑδραίωση τῆς ὑπέρλαμπρης βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἀρνούμενοι ἐν μετανοίᾳ τὰ ἔργα τοῦ «ἀντιδίκου ἡμῶν» διαβόλου, ἀντλοῦντες δύναμη καὶ Χάρη ἀπὸ τὸν ἀναστάντα, γιὰ νὰ μᾶς συμπεριλάβει καὶ ἐμᾶς ὁ Κύριος στὴν δόξα καὶ μακαριότητα τοῦ Παραδείσου του, σ᾿ αὐτὴν ποὺ ἑτοίμασε ἀπὸ καταβολῆς κόσμου γιὰ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ συγκληρονόμους Του.

Τέλος, ἂν ὁ Χριστός ἀναστήθηκε μία φορά, ἐμεῖς πρέπει νὰ ἀναστηθοῦμε δύο. Ἡ μία ἀνάσταση ἂς εἶναι ἡ ἀπαλλαγή μας ἀπὸ τὴν ἀμαρτία, ποὺ μᾶς καθηλώνει στὴν ὕλη. Προϋπόθεση, γιὰ νὰ τὸ πετύχουμε, εἶναι ἡ μετάνοιά μας. Ἄς θυμηθοῦμε τὸ ληστὴ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ. Μὲ τὸ «μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. κγ´ 42) καὶ τὴν γνήσια μετάνοιά του, ὁ ληστὴς αὐτός μεταμορφώθηκε στὸν πρῶτο μεγάλο θεολόγο τῆς Ἐκκλησίας καὶ πρῶτος ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους ἄνοιξε τὸν Παράδεισο καὶ μᾶς περιμένει, μέχρι νὰ ἐπακολουθήσει καὶ ἡ ἄλλη ἀνάσταση, τοῦ σώματός μας, ὅταν θὰ ἡχήσει ἡ σάλπιγγα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Εὐλογημένου κατὰ τὴν Δευτέρα Αὐτοῦ ἔλευση.

πηγή

Πηγή: πηγή