Τί κάνουμε ὅταν ἕνας ἀπό τούς συζύγους σφάλλει. Φθάνουμε μέχρι τά ἄκρα. Μέχρι ποῦ ἠμπορεῖ νά φθάση ἡ ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς μας; Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα. Τελευταίο

Μοναχισμός. Ἡ ὁδός τῆς οὐσιαστικῆς ἐμπειρίας
Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία καί ἡ εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα 

Τί κάνουμε ὅταν ἕνας ἀπό τούς συζύγους σφάλλει πάρα πολύ; Φθάνουμε μέχρι τά ἄκρα καί μετά χωρίζουμε;
Μέχρι ποῦ ἠμπορεῖ νά φθάση ἡ ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς μας;
Εἶναι λογικό, ὅτι μποροῦμε νά ἀγαπήσουμε ἀκόμη καί τόν διάβολο;
   
Ἀρχίζω μέ τήν ἐρώτησι γιά τήν ἀγάπη, ἐπειδή ἀπό ἐκεῖ ἀρχίζουν καί ἐκεῖ τελειώνουν τά πάντα. Ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί λέγομε: «Ἀγάπα τόν ἐχθρόν σου!» Ἀλλά ποιός εἶναι ὁ ἐχθρός μου; Εἶναι ὁ δίπλα μου μέ τόν ὁποῖον ζῶ; Ἐάν ζῶ μέ βαθειά χριστιανική αἴσθησι καί φόβο Θεοῦ δέν βλέπω κανέναν ἐχθρό μου, ἀλλά ὅλους τούς ἔχω στήν καρδιάμου γιά ἀδέλφια μου πνευματικά. Ὁπότε ἐχθρός μου εἶναι μόνο αὐτός πού πειράζει τόν ἄνθρωπο, δηλαδή ὁ διάβολος. Συνεπῶς, ἀκολουθώντας τήν ἐρώτησι, κατά τρόπο λογικό, φθάνουμε στήν προτροπή: «Ἀγάπα τόν σατανᾶ!» Μπορεῖ νά γίνη κάτι τέτοιο; Πρέπει νά φθάσουμε μέχρι ἐδῶ γιά νά εἴμεθα ἀληθινοί χριστιανοί ἤ εἶναι αὐτό παράλογο;
Ἔγινε ἕνα μικρό ἐπεισόδιο στήν Ἀγγλία. Κάποιον ἱερέα τόν ἐτρόμαξε ἕνας ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος μεθοῦσε πάντοτε, ἐνῶ ὁ ἱερεύς τόν ἐρωτοῦσε γιατί μεθᾶ. Ὁ μεθυσμένος τοῦ ἀπήντησε: Ἐπειδή στό κήρυγμα τῆς πανοσιότητός σας λέγετε κάθε φορά «Ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς σας!» καί μία ἀφίσσα, ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία μᾶς λέγει ὅτι ὁ πρῶτος ἐχθρός εἶναι τό ἀλκοόλ».
Ὁ Ἀπόστολος λέγει ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη (Ἰωάν.4,8-16) καί ὁ ἅγιος Σιλουανός,  λέγει ὅτι ὁ Θεός καί οἱ ἅγιοι περιτρέχουν μέχρι τόν ἄδη διά τῆς ἀγάπης τους.
 Ὁ Θεός δέν ἀλλάζει τόν Ἑαυτό Του, ὅπως ἀλλάζουμε ἐμεῖς, ἀλλά μᾶς διδάσκει νά εἴμεθα καί ἐμεῖς σταθερά ἀμετάβλητοι, ὅπως εἶναι καί ὁ Θεός. Ὁπότε, πρέπει νά εἴμεθα σταθεροί στήν ἀγάπη μας καί ἡ ἀγάπη μας πρός τούς ἐχθρούς μας νά εἶναι ἀκριβῶς αὐτή: Ἔγινα ἀγάπη, ὅπως καί ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη.
 Ὑπάρχει, ὅμως ἕνα πρόβλημα: Δέν εἶναι σφάλμα καί ἡ ἀγάπη μας πρός τόν σατανᾶ, ἀλλά μόνο μία ἐπεξήγησις, τήν ὁποία ἔχουμε ἀπό τήν ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀπό τούς ἁγίους Πατέρες μας. Ὅσο καιρό εἴμεθα στίς ἁμαρτωλές μας ἀνθρώπινες ἀδυναμίες, ἀλλο τόσο ἡ ὑπερηφάνεια ἔχει δύναμι νά κατοικῆ μέσα μας, ἔστω κι ἄν  εἶναι μικρή (ἡ ὑπερηφάνεια, σημειώνουμε ἐδῶ, εἶναι τό ἴδιο μέ τόν διάβολο) ἄλλο τόσο καιρό ἐξαπατώμεθα ἀπό τόν διάβολο, ὁπότε εἶναι ἐπικίνδυνο νά ἀγαπᾶμε αὐτόν πού ἐδήλωσε ὅτι θά εἶναι μέχρι τέλους ἐχθρός τοῦ Θεοῦ!
 Ἐμεῖς γνωρίζουμε τόν σατανᾶ-ἐχθρό, ὁ ὁποῖος δέν μετανοεῖ πλέον. Δέν ὑπάρχει τόπος γιά μετάνοια στήν ψυχή του. Ἐάν αὐτός ἐδήλωσε αὐτά, ἐάν ἔτσι πλέον εἶναι διεφθαρμένη ἡ φύσι του καί, ὅσο καιρό ἐμεῖς εἴμεθα σέ ἀγῶνα μέ τίς ἁμαρτίες μας, μέ τίς διακυμάνσεις στόν βίο μας, μέ τά σκάνδαλα γιά νά εὕρουμε τόν θεϊκό δρόμο τῆς σωτηρίας μας, εἶναι φυσικό καί ἀναγκαῖο νά φυλαγώμεθα ἀπό τόν ἐχθρό μας διάβολο, χωρίς νά τοῦ ἐπιδεικνύουμε κάποια μορφή ἀγάπης, ἐφ᾿ ὅσον ἐκεῖνος ἐνεργεῖ μέσα μας μέ τά πάθη καί τίς ἁμαρτίες μας.
Ἄκουσα-πρέπει νά τό προσέξουμε αὐτό-ὅτι ἕνας ἀριθμός ἀσκητῶν πού ἔφθασαν σέ ὑψηλό μέτρο ἀγάπης, ἐξαπατήθηκαν διά ὁράσεων ἀπό τόν διάβολο, ὁ ὁποῖος τούς παρουσιάσθηκε  σάν ἕνας ὡραῖος ἄγγελος καί αὐτοί ἔπεσαν στήν παγίδα του καί ἀπό τήν καλωσύνη τους νά προσεύχωνται γι᾿ αὐτόν, σκανδαλίσθηκαν καί ἔπεσαν στήν δυσμένεια τοῦ Θεοῦ. Βλέπω ὅτι καί ὁ σημερινός ἄνθρωπος μερικές φορές, ἕνεκα τῆς δαιμονικῆς του ζωῆς, θέλει νά κάνη τά ἴδια.
Ἀλλά, ἐάν ὁ Κύριός μας δέν βλέπει κάποιον μέχρι τέλους σάν ἐχθρό Του, οὔτε καί ἐμεῖς πρέπει νά τόν βάλουμε στήν ἴδια κατηγορία. Ἄς προσπαθοῦμε μέ προσοχή καί ζῆλο νά ζοῦμε τήν ἐντολή τῆς ἀγάπης τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἀγάπη μας πρέπει νά φθάνη μέχρι τόν σταυρό καί μέχρι τόν ἄδη. Ὁ ἅγιος Σιλουανός γιά νά εὕρη τήν ταπείνωσι καί νά σωθῆ, ἔλαβε ἀπό τόν Θεό αὐτή τήν ἀπάντησι: «Κράτησε τόν νοῦ σου στόν ἄδη καί μή ἀπελπίζεσαι».

Ὅσον ἀφορᾷ τήν ἀπεριόριστη ἀγάπη, ἀκόμη καί πρός τόν διάβολο, λέγω ὅτι αὐτό παραμένει οὐσιαστικά ἕνα θεωρητικό πρόβλημα. Πρέπει νά εἴμεθα στήν ἀρετή τῆς ἀγάπης περισσότερο πρακτικοί, διότι ἡ ἀγάπη εἶναι κυρίως πρακτική ἀρετή. Κατευθύνεται πρός τά πρόσωπα πού εἶναι πλησίον μας. Ἀναφέρω ἐδῶ ἕνα πολύ ἐνδιαφέροντα λόγο, τόν ὁποῖον εἶπε ἕνας πατήρ σέ μιά μοναχή, τήν Μαρία Κομτόβ, ρωσίδα ὀρθόδοξη μοναχή, ἡ ὁποία ἀνεχώρησε γιά τήν Δύσι καί ἀπέθανε ἐκεῖ σ᾿ ἕνα στρατόπεδο.
Αὐτή πρίν γίνη μοναχή, στό Παρίσι, ἐρώτησε κάποιον κληρικό, ὅταν ἀκόμη ἦτο στήν Ρωσία:
-Πάτερ, τί εἶναι ἡ ἀλήθεια;
-Καί ἐκεῖνος τῆς ἀπήντησε: Ἀλήθεια εἶναι ν᾿ ἀγαπᾶς τόν πλησίον σου. Ὅποιος ἀγαπᾶ τόν πλησίον του, ἐκεῖνος ζῆ στήν ἀλήθεια. Καί ὑπεγράμμισε: τόν πλησίον σου, ὄχι αὐτόν πού κατοικεῖ μακριά σου. Διότι εἶναι πολύ εὔκολο ν᾿ ἀγαπήσης αὐτούς πού μένουν μακριά. Εἶναι πολύ εὔκολο νά τούς ἀναπτύσσης θεωρητικά τήν ἀρετή τῆς ἀγάπης, ὅτι ἀγαπᾶς αὐτούς πού κατοικοῦν στήν πόλι Μπρασώβ, στό Βουκουρέστι, ἤ στήν Μόσχα καί στήν Ἀθήνα.
 Ἀλλά αὐτόν μέ τόν ὁποῖον συγκατοικεῖς, τόν σύζυγό σου, τά παιδιά σου, τούς γείτονές σου, τούς συνεργάτες καί ἐργάτες σου, μέ τούς ὁποίους συναντιέσαι καθημερινά καί εἶναι οἱ ἀληθινά πλησίον σου, εἶναι πολύ πιό δύσκολο νά τούς ἀγαπήσης.
Ὁπότε, ἡ ἀλήθεια εἶναι ν᾿ ἀγαπᾶς συγκεκριμένα τόν πλησίον σου καί ὄχι τόν μακριά σου. Ὅταν ἀρχίσουμε ν᾿ ἀγαπᾶμε τόν πλησίον μας, θ᾿ ἀντιληφθοῦμε πῶς ἠμποροῦμε νά φθάσουμε στό μέτρο τῆς ἀγάπης, γιά τήν ὁποία μᾶς εἶπε ἀνωτέρω ἐκεῖνος ὁ πατήρ, διότι ἔτσι ἴσως μποροῦμε νά δείξουμε ἔλεος καί γιά τόν σατανᾶ.
Ἀλλά αὐτό εἶναι μᾶλλον θεωρητικό. Στό ἐπίπεδο πού εἴμεθα ἐμεῖς δέν ἠμποροῦμε νά ὁμιλοῦμε γιά ἀγάπη καί πρός τόν σατανᾶ καί ἐπί πλέον οὐδέποτε ἠμποροῦμε ἐξ ἀρχῆς νά προσευχώμεθα γιά τόν διάβολο. Ἀρχίζουμε ν᾿ ἀγαπᾶμε τόν πλησίον μας καί κατόπιν ἴσως νά φθάσουμε καί στήν ἀγάπη μας πρός τόν σατανᾶ διά τῆς προσευχῆς μας πρός τόν Θεό.
Ὁ Θεός μᾶς ἐπρόσταξε νά εἴμεθα σοφοί σάν τά φίδια καί ἀθῶοι σάν τά περιστέρια. (Ματ.10,16).
 Καί γιά τόν Σωτῆρα μας εἶναι γραμμένο ὅτι, μόνον οἱ ἄνθρωποι τόν ἐκτιμοῦσαν. Αὐτός δέν ἐμπιστευόταν στούς ἀνθρώπους, ἐπειδή ἐγνώριζε πόσο μεταβλητοί εἶναι. (Ἰωάν.2,24-25). Καί συμπληρώνει ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης: «καί ὅτι οὐ χρείαν εἶχεν ἵνα τις μαρτυρήσῃ περί τοῦ ἀνθρώπου· αὐτός γάρ ἐγίνωσκε τι ἦν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ» (Ἰωάν.2,25).
Καί πράγματι, πολλές φορές διώχθηκε ὁ Σωτήρ ἀπό τούς ἀνθρώπους, κατηγορήθηκε καί, ὅταν ἐτελείωσε τήν ἀποστολή του ἐπί τῆς γῆς, δέχθηκε τῶν ἀνθρώπων τίς συκοφαντίες καί τέλος τόν θάνατο.
Ἔτσι, ἐμεῖς, πρέπει νά καλλιεργοῦμε στήν καρδιά μας τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου, μή θέλοντας νά ἐξαναγκάζουμε τούς ἄλλους (μέ τήν ἔννοια ὅτι, ἐγώ σοῦ λέγω νά κάνης αὐτό, διότι ἐσύ εἶσαι μικρός καί ἐγώ μεγάλος), ἀλλά σάν μία ἀποκάλυψι τοῦ τί εἶναι ἡ θεία ζωή, τήν ὁποία πρέπει νά οἰκειοποιηθοῦμε καί νά τήν ἀγαπᾶμε.
Ἐπειδή μέ ὑποδεχθήκατε καί μέ ἐπεριμένατε σάν γυιό τοῦ φιλοσόφου Νόϊκα, θά ἤθελα νά σᾶς εἰπῶ τώρα ἐν κατακλείδι ὅτι ἡ ἐτυμολογική ἔννοια τῆς λέξεως φιλοσοφία, σημαίνει ἀγάπη γιά τήν σοφία. Ἀλλά ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ Χριστός. Καί ἔτσι ὡμίλησαν καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες, ὅτι ἡ ἀληθινή χριστιανική ζωή εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Ὅλα ξεκινοῦν ἀπό τήν ἀγάπη καί ἐπιστρέφουν στήν ἀγάπη.
 Ἔξω ἀπό τήν ἀγάπη δέν ὑπάρχει τίποτε ἄλλο, δεδομένου ὅτι ὁ Ἴδιος ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη.
Τήν χριστιανική μας ζωή καί ὅλες τίς ἀρετές, τίς ὁποῖες κηρύττουμε στήν Ἐκκλησία, πρέπει πάντοτε νά τίς ἐπιβεβαιώνουμε μέ τίς δύο ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, οἱ ὁποῖες περιορίζονται στήν λέξι ἀγάπη: Ἀγάπη πρός τόν Θεό καί πρός τόν ἄνθρωπο. Μόνο μέ τήν προοπτική αὐτῶν τῶν δύο ἐντολῶν λαμβάνουμε ἐπίγνωσι τοῦ ἀληθινοῦ φωτός, τό ὁποῖον μᾶς δίνει ὁ Χριστός σάν ἀρραβῶνα τῆς αἰωνίου μακριότητος.

 ***

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία   

καί ἡ  εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Μετάφρασις - ἐπιμέλεια ὑπό ἀδελφῶν 

Ἱερᾶς Μονῆς Ὅσιου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους 

2005

Πηγή διαδικτύου - Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

Πάτερ Ραφαήλ, εἰπέτε μας κάτι γιά τόν κατά σάρκα πατέρα σας, τόν φιλόσοφο Κωνσταντῖνο Νόϊκα. Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα.

πηγή

Μοναχισμός. Ἡ ὁδός τῆς οὐσιαστικῆς ἐμπειρίας
Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία καί ἡ εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα 

Πάτερ Ραφαήλ, εἰπέτε μας κάτι γιά τόν κατά σάρκα πατέρα σας, τόν φιλόσοφο Κωνσταντῖνο Νόϊκα.

Δέν ξέρω πολλά νά σᾶς εἰπῶ. Τόν πατέρα μου τόν ἔζησα, ὅταν ἤμουν μικρός, ἀλλά δέν θυμᾶμαι τί ἡλικία εἶχα, ὅταν χωρίσθηκαν μέ διαζύγιο ἀπό τήν μητέρα μου. Ὁ πατέρας μου καταγόταν ἀπό τό γένος τῶν παλαιῶν ἀρχόντων ρουμάνων, ἐνῶ ἡ μητέρα μου καταγόταν ἀπό τήν Ἀγγλία. Σκέφθηκαν νά χωρίσουν γιά νά ἀποφύγουν τούς κινδύνους πού ἐκρέμωντο ἐπάνω τους, λόγῳ τῆς μητέρας μου, πού τήν ὑποπτεύοντο γιά πράκτορα στήν περίοδο τοῦ κομμουνισμοῦ. Ἔτσι ἡ μητέρα μου, ἀναχωρώντας ἀπό τήν Ρουμανία θά ἔπαιρνε πάλι τήν  ἀγγλικανική της ὑπηκοότητα καί θά ἔπαιρνε και ἐμᾶς τά παιδιά της στήν Ἀγγλία, στήν ἐλευθερία γιά νά σπουδάσουμε καί  εὐκολώτερα.
Σέ ἐκείνη τήν χρονική περίοδο, ὁ πατέρας μου κατ᾿ ἐντολήν τοῦ καθεστῶτος εἶχε σάν τόπο διαμονῆς τήν πόλι Κιμπουλούνγκ τῆς περιοχῆς Μουσκέλ, ἐνῶ ἐμεῖς ἐμέναμε στό Βουκουρέστι. Τό 1955 ἀνεχώρησε ἡ μητέρα μου καί ἐπήγαμε και ἐμεῖς μαζί της μέ τήν ἀδελφή μου.
Τήν ἐγνώρισα λίγο. Μετά τόν θάνατό της, ἀπό τά ἄρθρα πού ἐγράφησαν, ἔμαθα πολλά γι᾿ αὐτήν τά ὁποῖα πρίν δέν ἤξερα. Σκέπτομαι νά σᾶς εἰπῶ καί τοῦτο: Τί νά κάνη στήν Ρουμανία τοῦ Τσαουσέσκου ἕνας φιλόσοφος;
Κατάλαβα ὅτι δέν ἦτο καί τόσο εὔκολο καί ἐκεῖ πού ἐπῆγε ἦτο ἔργο τῆς προνοίας τοῦ Θεοῦ. Τήν φιλοσοφία του δέν τήν καταλαβαίνω, οὔτε καί τά βιβλία του ἠμπορῶ νά τά διαβάσω, ἐπειδή δέν καταλαβαίνω τήν φιλοσοφία του.
Ἀπό τότε πού ἐξῆλθε ἀπό τήν φυλακή, τό ᾿68, μᾶς ἐπισκέφθηκε στήν Ἀγγλία τρεῖς φορές. Τήν πρώτη φορά ἦλθε τό 1972. Τότε ἐγώ τόν ἐρώτησα:
-Δέν θά μείνης μαζί μας;
-Καί μοῦ εἶπε: Ὄχι, ἐγώ εἶμαι δεμένος μέ τήν τύχη τοῦ λαοῦ μου». Καί αὐτός ὁ λόγος του πολύ μέ ἐντυπωσίασε.
  Μέ τόν τρόπο μας καταλαβαίναμε, μέχρι τό ᾿85 ἤ τό ᾿86, ὅταν ἦλθε γιά τελευταία φορά, ὅτι μᾶς ἀποχαιρέτισε μέσα σέ μιά βαθειά αἴσθησι, μιά βαθειά ἀρμονία, τήν ὁποία δέν ἠμπορῶ νά ἐκφράσω μέ λόγια, διότι ἐκεῖνος ὡμιλοῦσε τήν ἰδική του γλῶσσα καί ἐγώ τήν ἰδική μου. Στό βάθος καταλάβαινα ἕνα ἄλλο ρεῦμα πού μᾶς ἕνωνε καί μ᾿ ἕνα ἄλλο τρόπο αἰσθανόμουν τήν κλῆσι μου, σάν μιά κληρονομία ἀπό τόν πατέρα μου. Μπορεῖ νά αἰσθανόταν καί αὐτός, ὅπως κάποτε ἐκφράσθηκε, μία ἐκπλήρωσι τῆς ἐπιθυμίας του, διά  τοῦ υἱοῦ του, ὁ ὁποῖος εἶχε μία ἄλλη φιλοσοφία, μία ἄλλη κουλτούρα.

Πάτερ Ραφαήλ νά μᾶς εἰπῆτε, ἐάν ἔχετε κάτι νά παρατηρήσετε γιά τήν στάσι τοῦ πατέρα σας ἀπέναντι στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί ὅσον ἀφορᾷ τήν ὀρθόδοξη ἀγωγή, ἤ τουλάχιστον τήν Ὀρθοδοξία, ὅπως τήν ἐλάβατε ἐσεῖς.

 Εἶχα στήν νεότητά μου στιγμές, πού ἐπαναστατοῦσα καί κατηγοροῦσα τούς γονεῖς μου, γιατί ἐνόμιζα ὅτι ὡδηγούμην στό μηδέν, διότι οἱ γονεῖς μου δέν μέ ἐδίδαξαν τίποτε τό θετικό. Ὁ πατέρας μου ἔπρεπε νά γίνη μοναχός καί ὄχι φιλόσοφος! Θέλω νά εἰπῶ μόνο μερικά λόγια: Στήν τελευταία συζήτησι πού εἶχα μέ τόν πατέρα μου, τοῦ εἶπα αὐτή τήν σκέψι μου. Ἐκεῖνος, δέν θυμᾶμαι πῶς ἀκριβῶς μ᾿ ἐρώτησε:
-Ἀγαπητέ μου, ἔχεις σέ κάτι νά μέ κατηγορήσης;
Δέν ἤθελα νά τόν στενοχωρήσω, ἐπειδή εἶχαν περάσει οἱ ἐσωτερικές μου ἐπαναστάσεις. Σέ μιά στιγμή σκέφθηκα τί νά τοῦ ἀπαντήσω; Καί αἰσθάνθηκα ὅτι σ᾿ ἕνα ἄνθρωπο σάν κι αὐτόν δέν ἔχω παρά νά τοῦ εἰπῶ τήν ἀλήθεια. Καί τοῦ εἶπα:
-Ναί, πατέρα, ἔχω νά σοῦ κάνω μία παρατήρησι. Τοῦ ἄρεσε ἡ προθυμία μου νά τοῦ εἰπῶ κάτι. Ἐπῆρα μερικά στοιχεῖα ἀπό τίς ἐπιστολές του, στίς ὁποῖες μοῦ εὐχόταν γιά τήν καλογερική μου κλῆσι καί ζωή, ὅπου μοῦ ἔλεγε: «Ναί, μπορεῖς νά κάνης καί σύ μιά μικρή μορφωτική καλλιέργεια, ναί, μπορεῖς νά μάθης κάτι ἀκόμη· μπορεῖς νά μπῆς στό πανεπιστήμιο...» καί τότε τοῦ εἶπα:
-Θυμήσου τήν παρατήρησί σου. Σέ μιά «Ἐπιστολή πρός Ραφαήλ» (νομίζω ὅτι δημοσιεύθηκε κάποτε στήν Ρουμανία, στήν ὁποία ὡμιλοῦσε στούς φιλοσόφους τῆς Γαλλίας) μ᾿ ἐρωτοῦσες γιατί ἀκολούθησα τόν μοναχισμό· μήπως μέ ἀπογοήτευσε ὁ κόσμος; Μοῦ ἔλεγες: «Δέν σέ κατηγορῶ, ἀλλά ἐγώ δέν εἶμαι πλέον ἕνας πατέρας σάν Ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος ἤθελε νά θυσιάση τόν Υἱό τοῦ  Θεοῦ». Καί στήν Ἐπιστολή αὐτή ἐπρότεινε τήν ἐλευθερία νά ἀναζητήσω αὐτό τό ὁποῖο μέ χαροποιοῦσε καί ἐάν, ὁριστικά, εὕρω τήν χαρά στόν μοναχισμό, τόν ὁποῖον ὁ ἴδιος δέν κατανοοῦσε ἐπακριβῶς, ἐκεῖ θά εἶναι ἡ ἀλήθειά μου. Καί μ᾿ εὐλογοῦσε μ᾿ αὐτόν τόν τρόπο: «Χαῖρε καί κάνε ὅ,τι θέλεις», παραφράζοντας τόν λόγο τοῦ μακαρίου Αὐγουστίνου: «Ἀγάπα καί κάνε ὅ,τι θέλεις».
Γιά τόν σύγχρονο κόσμο-γιά τόν ὁποῖον ὁ φιλόσοφος Νόϊκα ἔλεγε ὅτι δέν εἶναι ὁ κόσμος τῆς ἀγάπης-μοῦ ἔλεγε: «Γνώριζε καί κάνε ὅ,τι θέλεις». Ἀκόμη μοῦ ἔλεγε: «Βλέπε ποῦ μᾶς πηγαίνει αὐτή ἡ γνῶσις· στήν καταστροφή τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κόσμου». Καί ἐγώ τοῦ εἶπα: «Νά εἶσαι προετοιμασμένος καί κάνε ὅ,τι θέλεις! Πατέρα, εἶπες στήν ἐπιστολή σου ὅτι δέν εἶσαι ἕνας ἄνθρωπος, ὁ Ὁποῖος θυσιάζεις στόν Θεό τόν μονάκριβο γυιό σου.
Γι᾿ αὐτό, καί ἀπό τότε πού βγῆκες ἀπό τήν φυλακή τό ᾿68, μέ προέτρεψες γιά μία μόρφωσι διανοητική, λοιπόν νά γνωρίζεις ὅτι ἀπό τήν παιδική μου ἡλικία ἀκόμη ὑπῆρξε ἀνάμεσά μας μία ἔντασις, διότι σέ ἐρωτοῦσα: «Τί εἶναι ἕνας φιλόσοφος; Ἕνας πεταλωτής κάνει περισσότερα ἀπό σένα σάν φιλόσοφο...».
Καί μέ προέτρεπες πάντοτε πρός τήν κουλτούρα, ἐνῶ ἔβλεπες ὅτι δέν εἶχα τέτοια ἕλξι, οὔτε ἐπιθυμία. Ἡ παρατήρησίς μου εἶναι αὐτή: Νά ξέρης ὅτι στό ἔργο τοῦ ὁποίου εἶσαι ἕτοιμος νά θυσιάσης τόν μονογενῆ υἱό σου, ἐκεῖνο εἶναι ἔργο τοῦ Θεοῦ».
Καί τότε ὁ πατέρας μου ἄνοιξε τήν ἀγκαλιά του, μέ ἀγκάλιασε καί μοῦ εἶπε: «Ἀγαπητέ μου, μέ τά λόγια αὐτά ἠμποροῦμε νά χωρισθοῦμε».
Τοῦ ἄρεσαν τά λόγια μου αὐτά. Καί ἐγώ ἐθαύμαζα τόν πατέρα μου, ὁ ὁποῖος ἀρεσκόταν νά πυρπολῆται ἀπό σωρεία ἐρωτήσεων καί παγίδων, τίς ὁποῖες σοῦ ἔβαζε ὁ ἴδιος. Γενικά θά ἤθελα νά εἰπῶ, ὅτι μποροῦσα νά τόν κατηγορήσω, ἀλλά αὐτή ἡ κρίσις καί μομφή δέν σέ πληροῖ σάν ἄτομο καί αὐτό πού ἔζησες στήν ζωή σου δέν συνέβη κατά τύχην, ἀλλά εἶναι ἐκδήλωσις τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Καί τότε ἐκεῖνος μοῦ εἶπε ἕνα λόγο, τόν ὁποῖον καί φαντάζεσθε. Μέ πλησίασε, μετά ἀπ᾿ αὐτή τήν συζήτησι (ἦτο ἡ τελευταία μας) καί μοῦ εἶπε:
-Δέν ἐπερίμενα ὅτι, ἐνῶ ἔχω τόσους μαθητές, νά ἔχω τόση ἀμοιβαία κατανόησι καί τώρα στό τέλος ἀπό τόν γυιό μου».
Ἐν κατακλείδι θέλω νά εἰπῶ ὅτι ἡ κατάστασις στήν ὁποία εἶσαι πρέπει νά τήν παίρνης τήν εὐθύνη ἐπάνω σου καί, μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, μπορεῖς νά βοηθήσης κατά τρόπο μυστικό καί τίς γενεές ἀπό τίς ὁποῖες ἐδίδαξες κάτι ἤ  ὄχι, ἀπό τίς ὁποῖες ἐκληρονόμησες κάτι ἤ ὄχι.

 ***

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία   

καί ἡ  εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Μετάφρασις - ἐπιμέλεια ὑπό ἀδελφῶν 

Ἱερᾶς Μονῆς Ὅσιου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους 

2005

Πηγή διαδικτύου - Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

__________________________________

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ποιός εἶναι ὁ σκοπός τῆς ὑπακοῆς στόν μοναχισμό καί ποιά πνευματική ἔννοια ἔχει αὐτή ἡ μοναχική κλῆσις; Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα. Μέρος Α'

πηγή

Μοναχισμός. Ἡ ὁδός τῆς οὐσιαστικῆς ἐμπειρίας

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία καί ἡ εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα 

Ποιός εἶναι ὁ σκοπός τῆς ὑπακοῆς στόν μοναχισμό καί ποιά πνευματική ἔννοια ἔχει αὐτή ἡ μοναχική κλῆσις;

Γιά μένα ἡ ὑπακοή ἦτο ἕνα ἔργο τό ὁποῖον δέν ἠμποροῦσα νά τό καταλάβω γιά πολλά χρόνια. Δέν τό καταλάβαινα ἔτσι, ὅπως θά ἔπρεπε. Μοῦ ἦτο πολύ δύσκολο. Γι᾿ αὐτό, μέ λίγα λόγια, μέ τήν βοήθεια τῆς Κυρίας Θεοτόκου, θά ἤθελα νά σᾶς ἀπαντήσω καί νά σᾶς εἰπῶ γιά τήν ἔννοια αὐτῆς τῆς ὑπακοῆς.
Ἡ χριστιανική ἀγάπη, μέσῳ τῆς ὁποίας ἑνούμεθα μέ ὁλόκληρο τόν κόσμο, χωρίς ἀκόμη καί νά τόν γνωρίζουμε, ἔρχεται διά τῆς ὑπακοῆς. Ἔτσι, ὅλες τίς χριστιανικές ἀρετές δέν ἠμποροῦμε νά τίς καταλάβουμε παρά μέσῳ τῆς ἀναζητήσεως τῶν δύο ἐντολῶν τοῦ Κυρίου: Ν᾿ ἀγαπᾶς τόν Θεό καί τόν πλησίον σου σάν τόν ἴδιο τόν ἑαυτόν σου  (Πρβλ.Ματ.22,39).
Ἡ ὑπακοή λέγει ὁ Γέροντάς μου π. Σωφρόνιος ὅτι εἶναι ἡ μοναδική οὐσιαστική διαφορά μεταξύ τῆς μοναχικῆς καί τῆς κοσμικῆς ζωῆς.
Δέν εἶναι μόνο μία ἀναγκαία πειθαρχία, ἀλλά εἶναι μία κατάστασις τῆς καρδίας, στήν ὁποία ὁ ἄνθρωπος τῆς ἀγάπης βάζει στήν πρώτη γραμμή τόν Πνευματικό του ἤ τόν ἡγούμενό του, διά τῶν ὁποίων λαμβάνει τήν μοναχική κουρά.
Ὁπότε, ἀγαπῶντας αὐτή τήν ἀρετή καί ἐμπιστευόμενοι στόν Γέροντά μας μέ ἀφοσίωσι, νά κάνουμε αὐτό πού μᾶς διατάζει, νά ἀφήνουμε τόν ἑαυτό μας στό χέρια του καί στό θέλημά του, μέ τήν συνείδησι ὅτι ἐμεῖς σάν ὑποτακτικοί δέν γνωρίζουμε τίποτε.
Ἐμεῖς ἀδειάζουμε ἀπό τόν ἑαυτό μας καί ὅ,τι βάζει σάν ἀρχή τῆς ζωῆς μας ὁ Πνευματικός μας, ὅ,τι μαθαίνουμε στό μοναστήρι, αὐτό εἶναι καί ἡ ἀρχή τῆς ζωῆς μας. Κατά κάποιο τρόπο, γεννηθήκαμε, ἀφ᾿ ὅτου εἰσήλθαμε στό μοναστήρι. Γεννηθήκαμε γιά μία καινούργια ζωή. Συνεπῶς, ἡ ζωή, εἶναι περισσότερο ἀπό κάθε τι, μία κατάστασις τῆς ψυχῆς, μία ἀρχή τῆς ἀγάπης, στήν ὁποία χαρίζεσαι καί ἐμπιστεύεσαι τόν ἑαυτόν σου.
Γιατί στά μοναστήρια ἰδιαίτερα εἶναι ἡ ὑπακοή χαρακτηριστικό οὐσιαστικό γνώρισμα τῆς μοναχικῆς ζωῆς; Διότι στόν κόσμο εἶναι πολύ δύσκολο νά κάνης ὑπακοή σέ ὅλους. Ἐνθυμηθῆτε ὅτι στήν ἀκολουθία τῆς κουρᾶς τοῦ μοναχοῦ ζητοῦν ἀπό τόν ὑποψήφιο μοναχό νά ἔχη ὑπακοή πρός τόν ἡγούμενο, πρός τόν Πνευματικό του, ἀλλά καί πρός ὅλη τήν Ἀδελφότητα. Ἡ ὑπακοή δέν εἶναι μόνο, βέβαια, μία πειθαρχία, ἔτσι ὅπως συμβαίνει καί μέ ἄλλα ἔργα.
 Περισσότερο σπουδαία εἶναι ἡ κατάστασις τῆς ψυχῆς. Διότι, αὐτή τήν κατάστασι τῆς ψυχῆς δέν ἠμπορεῖς νά τήν ἔχης εὔκολα στόν κόσμο, ὅπου ἀπό παντοῦ πρέπει νά φυλάγεσαι. Ἴσως πιό εὔκολα ἠμπορεῖς νά τήν ζήσης σ᾿ ἕνα χωριό. Ἀλλά στόν κόσμο, στίς μεγάλες πόλεις, ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕτοιμος νά σέ σκοτώση γιά τό συμφέρον του, νά πατήση ἐπάνω στό πτῶμα σου.
Ἐάν μόνο τόν ἐρεθίσης λίγο στά συμφέροντά του,  ξέρω τότε ἐγώ τί γίνεται. Ἐκεῖ πῶς ν᾿ ἀνοιχθῆς στόν ἄνθρωπο; Μπορεῖς νά ἀνοίγεσαι μόνο ἐσωτερικά, ἀλλά δέν ἠμπορεῖς αὐτό νά τό φανερώσης. Δέν ἠμπορεῖς νά ταπεινωθῆς μπροστά του.
Στόν μοναχισμό θά σᾶς εἰπῶ τί ἀποκαλύπτω ἐγώ. Πιστεύω ὅτι ὅλοι ἐσεῖς πού ἔρχεσθε στόν μοναχισμό, ἔρχεσθε μέ τόν λογισμό τῆς μετανοίας καί γι᾿ αὐτό ἠμπορεῖτε νά ἔχετε ἐμπιστοσύνη στόν ἀδελφό σας. Ἀκόμη κι ἄν ἁμαρτάνη ὁ ἀδελφός σου (διότι ὅλοι εἴμεθα ἁμαρτωλοί), ἀκόμη καί ἄν ὁ ἀδελφός σου εὑρίσκεται στήν δύσκολη θέσι νά σέ μισήση, πρέπει νά εἶσαι ἀνεκτικός· τό μῖσος στόν μοναχισμό πρέπει νά ἔχη ἕνα περιορισμό.
Ἐπειδή ὅλοι θά ἔλθουν στήν Θεία Μετάληψι, ὅλοι ἔχουν τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, ὅλοι θά σταματήσουν κἄπου. Βέβαια, δέν ἔρχεται νά σέ σκοτώση σωματικά, οὔτε ψυχικά. Ὅμως θά ὑπομείνης, ὅπως λέγεται στήν εὐχή τῆς Κατηχήσεως τῆς κουρᾶς, διωγμούς, δίψα, πεῖνα, δοκιμασίες, στενοχώριες διά τῶν ὁποίων μαρτυρεῖται ἡ κατά Θεόν ζωή τοῦ μοναχοῦ. Ὅλα αὐτά τά ὑπομένουν κι αὐτοί πού ζοῦν στό μοναστήρι καί ἐκτός τοῦ μοναστηριοῦ, ἀλλά στό μοναστήρι ἡ ὑπακοή, ὅταν τήν ἐφαρμόσης, σοῦ δίνει ἕνα ἄλλο βαθύτερο νόημα.
Τότε ἠμπορεῖς νά λέγης: «Προτιμῶ νά χαθῶ ἐγώ, ἀρκεῖ νά κάνω τό δικό σου τό χατῆρι (θέλημα). Πεθαίνω ἐγώ, καί κερδίζει ὁ ἄλλος. Μέχρι τέλους, ἐάν κάποιος κερδίζη, ὅλη ἡ ἀδελφότης κερδίζει. Ἐάν μισοῦμε, ἡ ἀδελφότης βλάπτεται, ἐπειδή γεννᾶται μέσα τό πνεῦμα τῆς ἐχθρότητος, τό πνεῦμα τοῦ μίσους, τό κακό πνεῦμα τοῦ συναγωνισμοῦ. Ἐάν ἐγώ χάνω, ἀλλά κερδίζει ὁ ἄλλος, αὐτό εἶναι καλό, διότι στό τέλος εἶμαι κερδισμένος καί ἐγώ. Ὅλη ἡ ἀδελφότης στό τέλος κερδίζει.
Καί ἔτσι διδασκόμεθα νά ζήσουμε μέ εὐαισθησία τήν ὑπακοή. Ἡ ζωή μᾶς προκαλεῖ μία ψυχική λεπτότητα, ἡ ὁποία δείχνει τήν Χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων. Καί σᾶς λέγω ὅτι, χωρίς τήν Χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, σχεδόν κανείς δέν ἠμπορεῖ νά δοκιμάση αὐτή τήν ἀσκητική ζωή καί μέσῳ τῶν ἀσκήσεων νά φυλαχθῆ ἀπό τήν ἁμαρτία. Μή πηγαίνετε μακριά, διότι ἡ προφύλαξις ἀπό τήν ἁμαρτία δέν ἔρχεται, δέν σφραγίζεται, παρά μόνο ἀπό τήν θερμή ἀγάπη, πού ξεκινᾶ ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα καί προστατεύει τόν ἄνθρωπο ἀπ᾿ ὅλες τίς ἁμαρτίες. Καί δέν τόν προστατεύει μέ πεῖσμα, διότι ἡ ἀγάπη εἶναι δυνατώτερη ἀπό τό πεῖσμα. Αὐτή εἶναι ἡ ὑπακοή πρός τήν ἀδελφότητα γενικά.
Θά ἤθελα νά σᾶς εἰπῶ τώρα ἕνα λόγο γιά τήν ὑπακοή πρός τόν Πνευματικό, τοῦ Γεροντός μου π. Σωφρονίου, ὁ ὁποῖος τά δύο-τρία τελευ¬ταῖα χρόνια, πρό τῆς κοιμήσεώς του, μᾶς ὡμιλοῦσε σχεδόν μία φορά τήν ἑβδομάδα. Καί, μόλις τότε κατάλαβα τό μυστήριο τό ὁποῖο ἐπί πολλά χρόνια προσπαθοῦσα νά καταλάβω καί δέν ἠμποροῦσα. Δέν μοῦ εἶχε ποτέ δοθῆ ἡ εὐκαιρία νά καταλάβω ὅτι ἡ ὑπακοή ἦτο μέσα στό πνεῦμα τῆς πειθαρχίας, ἔτσι ὅπως τό εἶχα διδαχθῆ στό σχολεῖο, στόν κόσμο, διότι δέν ἤμουν ἕνας ἐπαναστάτης.
Ὑπέμενα τό κάθε τι, στό σχολεῖο ἤμουν  καλός μαθητής, μέ τήν ἔννοια ὅτι δέν εἶχα προστριβές μέ τούς ἄλλους σπουδαστές ἤ τούς καθηγητές. Ἀλλά αὐτό μέ ἐξέπληξε: Δεκάδες χρόνια ἐρωτοῦσα τόν ἑαυτό μου, γιατί ἡ ὑπακοή, ἔτσι ὅπως τήν ἀντιλαμβάνομαι ἐγώ, δέν περνᾶ καί στό μοναστήρι;
Αὐτό τό ὁποῖον ἠμπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά κάνη μόνος του εἶναι ν᾿ ἀνοιχθῆ πρός τόν Θεό. Καί γιά τό ἔργο αὐτό ἐρωτῶ πάλι: «Σύ, Ψυχή μου, ζήτησε σωτηρία, ζήτησε τόν Θεό. Τήν προσευχή σου νά τήν κατευθύνης στόν Θεό πρός τόν Ὁποῖον καί πορεύεσαι. Ἐμεῖς δέν πᾶμε στόν Πνευματικό, ἔτσι ὅπως πηγαίνουν οἱ σπουδαστές καί οἱ σοφοί τοῦ κόσμου σ᾿ ἕνα σοφώτερο ἀπ᾿ αὐτούς ἄνθρωπο, σ᾿ ἕνα ἄνθρωπο μέ μεγαλύτερη ἐμπειρία, γιά νά γίνουμε μαθητές του. Θά εἰπῶ ἀκόμη καί μία προφητεία ἀπό τόν προφήτη Ἡσαΐα πού λέγει:  «καί παιδευθήσῃ κρίματι Θεοῦ σου καί εὐφρανθήσῃ» (Ἡσ.28,26).
 Ἔτσι καί στήν Καινή Διαθήκη πρέπει νά ἀφήνουμε τόν ἑαυτό μας νά διδαχθοῦμε κατ᾿ εὐθεῖαν ἀπό τόν Ἴδιο τόν Χριστό. Πῶς ἀκούω ἐγώ τήν φωνή τοῦ Θεοῦ;
Ἐγώ ἠμπορῶ νά εἰπῶ στό Θεό χιλιάδες πράγματα, ἀλλά ἔρχεται στόν νοῦ μου σύγχυσι λογισμῶν καί πῶς νά ξέρω ποιός λογισμός εἶναι ἀπό τόν Θεό ἤ ἐάν ἔστω καί ἕνας εἶναι ἀπό τόν Θεό;
Ἡ πνευματική ζωή πρέπει νά γίνεται καταληπτή καί στήν συνέχεια νά ἐφαρμόζεται: Πηγαίνεις στόν Πνευματικό, εἴτε μέ τόν λογισμό νά ἐξομολογηθῆς, εἴτε νά τόν ἐρωτήσης κάτι τό πνευματικό. Δέν τόν  ἐρωτᾶς γιά καθημερινά πράγματα, γιά παράδειγμα, νά πλύνης τό πάτωμα τοῦ δωματίου σου ἤ νά τό σκουπίσης μέ τήν σκοῦπα, διότι δέν ἔχει καμμία σπουδαιότητα, ὅσον ἀφορᾷ τά πνευματικά. Αὐτά εἶναι μία ἄσκησι, μία ἀναγκαία πειθαρχία γιά νά μάθουμε τήν ἀληθινή ὑπακοή.
Καί ἔτσι ἀρχίζει ἡ ἀληθινή ὑπακοή. Λέγε στόν Κύριο: «Κύριε, εἰπέ μου, τί πρέπει νά κάνω στήν ζωή  μου. Εἶμαι ἁμαρτωλός, ἀλλά ἀπό ποῦ ν᾿ ἀρχίσω;  Εἰπέ στόν πνευματικό μου πατέρα λόγο γιά τήν σωτηρία μου!» Καί κάνετε αὐτό στό πνεῦμα τῶν Πατέρων τοῦ Γεροντικοῦ, οἱ ὁποῖοι ἐπήγαιναν σ᾿ ἕνα γέροντα καί τοῦ ζητοῦσαν λόγον σωτηρίας. Ζητοῦσαν νά κάνουν ὑπακοή, ζητοῦσαν λόγο τοῦ Θεοῦ. Μερικές φορές δέν εἶχαν κάτι νά τόν ἐρωτήσουν. Τοῦ ζητοῦσαν μόνο ἕνα λόγο, χωρίς νά τοῦ λέγουν γιά ποιό θέμα.
Ἀλλά αὐτός πού πηγαίνει στόν Ἀββᾶ, πηγαίνει μέ προσευχή στόν Θεό λέγοντας: «Ἐσύ λέγε μου, ἕνα λόγο». Καί ὁ Γέροντάς του, ὄχι σάν ἕνας φιλόσοφος, πού διδάσκει πολλά καί ἀνθρωπίνως εἶναι πολύ σοφός, ἀλλά ζητεῖ, μέ τήν σειρά του, διά προσευχῆς τόν φωτισμό τοῦ Θεοῦ: «Κύριε, δός μου λόγο νά εἰπῶ στόν δοῦλον σου, λόγον νά εἰπῶ στόν λαόν Σου.
Μήν ἀφήνης τό στόμα μου ἀνοικτό νά σκανδαλίζω μέ τά λόγια μου τόν ἀδελφό μου. Μή μέ ἀφήνης νά εἰπῶ λόγον πού δέν θά εἶναι ὠφέλιμος, ἤ τό χειρότερο, πού θά ζημιώση τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς, αὐτοῦ πού ἔρχεται στό Ὄνομά Σου». Καί ζήτησε, ὄχι τόσο μέ τόν νοῦ, ὅσο μέ τήν καρδιά, νά τοῦ σταλῆ ἕνας λόγος πού θά τόν οἰκοδομήση ψυχικά.

 ***

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία   

καί ἡ  εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Μετάφρασις - ἐπιμέλεια ὑπό ἀδελφῶν 

Ἱερᾶς Μονῆς Ὅσιου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους 

2005

Πηγή διαδικτύου - Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

Αἰσθάνεσθε ἐλεύθερος ἤ σάν σκλάβος μέσα στήν μοναχική σας ζωή; Πιστεύετε ὅτι ὁ μοναχισμός εἶναι μία μοναδική ὁδός σωτηρίας γιά τούς χριστιανούς; Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

Μοναχισμός. Ἡ ὁδός τῆς οὐσιαστικῆς ἐμπειρίας

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία καί ἡ εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα 

Αἰσθάνεσθε ἐλεύθερος ἤ σάν σκλάβος μέσα στήν μοναχική σας ζωή;

Αἰσθάνομαι ὄχι μόνο ἐλεύθερος, ἀλλά ἀπελευθερωμένος, πῶς νά σᾶς τό εἰπῶ. Λέγει ὁ Χριστός: «Καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς» (Ἰωάν.8,32), μέσῳ τῆς προσευχῆς καί τῆς ἀληθείας τῆς χριστιανικῆς ζωῆς, διότι καί ὁ μοναχισμός εἶναι μία κατάστασι ἀνάμεσα στίς ἄλλες. 
Παντρεμμένος ἤ μοναχός εἶναι οὐσιαστικά τρόποι ζωῆς γιά νά ζοῦμε μαζί μέ τόν Θεό· ἡ ζωή μας νά εὑρίσκεται σέ ἁρμονία μέ τόν Θεό. Θά ἤθελα νά συστήσω σέ ὅλους αὐτή τήν πορεία, δηλαδή νά ζητοῦμε τόν Θεό, διότι Αὐτός φανερώνει στόν καθένα ἀπό ἐμᾶς τόν λόγο τῆς ἀποστολῆς καί πορείας του. 
Ἀκόμη καί στήν μάχη μέ τήν ἁμαρτία πρέπει νά ἀναζητοῦμε τόν Θεό, λέγοντας: «Κύριε, τί εἶναι σ᾿ αὐτή τήν συγκεκριμένη περίπτωσι ἁμαρτία καί τί δέν εἶναι; Δεῖξε μου τήν ἀλήθεια!»
Καί τότε ὅλο καί περισσότερο (διότι πρέπει νά κάνουμε πολλή ὑπομονή καί νά δώσουμε τόν χρόνο στόν Θεό νά ἐργάζεται στήν  καρδιά μας ἀργά καί ἀθόρυβα) ὁ Θεός μᾶς ἐλευθερώνει. Καί ἡ τελευταία φάσις τοῦ ἀνθρώπου θά εἶναι τόσο ἐλεύθερη, τήν ὁποία οὔτε οἱ ἁμαρτωλοί δέν θά ἠμποροῦν νά τήν ἀπεικονίσουν. Ἐπειδή εἶναι ἐλευθερία ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ, τήν στιγμή πού ἡ ἁμαρτία εἶναι ψεῦδος καί ἀπάτη.

Πιστεύετε ὅτι ὁ μοναχισμός εἶναι μία μοναδική ὁδός σωτηρίας γιά τούς χριστιανούς; Ἤ νά ἐρωτήσω ἀλλιῶς: Γιατί ἐπιλέξατε αὐτή τήν μοναχική ὁδό;

Σιγουριά, βεβαιότητα-ἔτσι ὅπως ἔχουμε βεβαιότητα, γιά παρά¬δειγμα, τό αὐτοκίνητο καί γιά ὅλα τά πράγματα, δέν ὑπάρχει. Σίγουρη ὁδός δέν ὑπάρχει. Βεβαιότητα δέν ὑπάρχει, ἀλλά σιγουριά μας εἶναι μόνο ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὁ μοναχισμός, κατά τόν ἴδιο τρόπο, εἶναι μία μεγάλη ὁδός, στήν ὁποία προσπαθεῖς νά ξεπεράσης, ὅσο εἶναι δυνατόν σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο, τήν ζωή τοῦ κόσμου. 
Ὅπως λέγεται καί στήν Θεία Λειτουργία: «Νῦν βιοτικήν ἀποθώμεθα μέριμναν...». Γιά «μισή» ὥρα εἶναι εὐκολώτερο, ἀλλά γιά τόν μοναχισμό, μία ὁδό δεκάδων ἐτῶν πόσο θά εἶναι εὔκολη ἡ ἀπόθεσις τῶν βιοτικῶν μεριμνῶν;...Ἀλλά μέ κάθε προνόμιο (εὐλογία) ἡ ὁποία σοῦ προσφέρεται, εὑρισκομένη ἡ ζωή σου μπροστά ἀκόμη καί σέ μεγάλους κινδύνους καί συνέπειες κακές, ἔτσι καί στό κάθε εἶδος σωτηρίας ὑπάρχει ἡ δυνατότης τῆς πτώσεως καί τῆς σωτηρίας. 
Δέν ξέρω, ἐάν θά ἠμπορέσω νά διαβάσω στά ρουμανικά τόν ψαλμό πού ψάλλουμε στόν ἑσπερινό, στό  «Κύριε, ἐκέκραξα...», ὁ ὁποῖος λέγει: «Ἐν ὁδῷ ταύτῃ ἧ ἐπορευόμην, ἔκρυψαν παγίδα μοι» (Ψαλμ.141,3). Καί ὁ π. Σωφρόνιος μᾶς ἐξήγησε ὅτι δέν ὑπάρχει ὁδός χωρίς παγίδες. 
Ἀλλά, κατά τήν ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Ἁγίων μας, γνωρίζουμε ὅτι χωρίς πειρασμούς δέν ὑπάρχει σωτηρία. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος καλεῖται σ᾿ αὐτή τήν ζωή, μέσῳ πειρασμῶν καί παγίδων. Πολλές φορές, ὅταν οἱ νέοι στήν Δύσι μοῦ ἐξωμολογοῦντο ἀμφιβολίες γύρω ἀπό τήν πίστι τους, τούς παρηγοροῦσα νά μή τρομάζουν ἀπ᾿ αὐτά, ἀλλά νά ἀξιοποιοῦν αὐτές τίς ἀμφιβολίες τους, λαμβάνοντας ἀφορμή γιά νά κάνουν προσευχή, γιά νά τούς φωτίση ὁ Κύριος στίς δυσπιστίες τους. Ἐνεργώντας ἔτσι, δέν θά πέσουν πάλι στίς ἴδιες ἀμφιβολίες.

 ***

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία   

καί ἡ  εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Μετάφρασις - ἐπιμέλεια ὑπό ἀδελφῶν 

Ἱερᾶς Μονῆς Ὅσιου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους 

2005

Πηγή διαδικτύου - Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις