ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ Ἀποστολικῶν παραδόσεων φύλακες ἀκριβεῖς Παυσανίας Κουτλεμάνης

  Ἡ ἕκτη Κυριακή μετά τό Πάσχα, δηλαδή ἡ πρό τῆς Πεντηκοστῆς, εἶναι ἀφιερωμένη στούς 318 ἁγίους πατέρες τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, πού ἔγινε στή Νίκαια τό 325 μ.Χ. Τό σκοπό καί τή θέση τῆς ἑορτῆς ἀμέσως μετά τήν Ἀνάληψη τοῦ Κυρίου ἐξηγεῖ ὁ συναξαριστής, ὡς ἑξῆς· Οἱ πατέρες ὁμολόγησαν τόν Κύριο, ὁ ὁποῖος ὡς «τέλειος Θεός καί ἄνθρωπος ἀνελήφθη», «ὁμοούσιον καί ὁμότιμον τῷ Πατρί». Γι’ αὐτό τό λόγο ἡ ἑορτή θεσπίστηκε νά ἑορτάζεται μετά τήν Ἀνάληψη «ὡσανεί τόν σύλλογον τῶν τοσούτων πατέρων προβιβάζοντες, τοῦτον, δή τόν ἐν σαρκί ἀναληφθέντα Θεόν ἀληθινόν καί ἐν σαρκί τέλειον ἄνθρωπον ἀνακηρυττόντων».
 Ἡ ἑορτή τῶν Ἁγίων Πατέρων σκοπό ἔχει ὄχι μόνο νά τιμήσει καί νά δοξάσει τούς Πατέρες γιά τό ὄντως ὑψηλό καί μεγάλο ἔργο τους, ἀλλά νά περάσει τό μήνυμά τους στή δική μας ζωή. Ἡ μνήμη τους θά μᾶς βοηθήσει νά οἰκειωθοῦμε καί νά διατηρήσουμε τήν πίστη πού δογμάτισαν καί ὁμολόγησαν.
 Πιό συγκεκριμένα, ἡ μνήμη τῶν πατέρων μᾶς καλεῖ νά μείνουμε ἀμίαντοι καί ἀμόλυντοι ἀπό τήν ἀκαθαρσία τῶν αἱρέσεων. Ἀκριβῶς γι’ αὐτό τό θέμα ὁ ὑμνογράφος βάζει μεσίτες πρός τόν Κύριο τούς ἴδιους τούς πατέρες καί παρακαλεῖ γιά λογαριασμό τοῦ πιστοῦ λαοῦ· 

Πατέρων θείων σήμερον 
τήν μνήμην ἑορτάζοντες 
ταῖς παρακλήσεσιν τούτων δεόμεθα, 
Πανοικτίρμον, πάσης βλάβης 
αἱρέσεων ῥῦσαι λαόν σου, Κύριε, 
καί πάντας καταξίωσον Πατέρα, 
Λόγον δοξάζειν καί τό πανάγιον Πνεῦμα. 

 Ἀλλά δέν φθάνει μόνο νά κρατήσουμε τήν πίστη τῶν πατέρων. Εἶναι ἀνάγκη νά ἐκδηλώνεται ἡ ὀρθή πίστη μας στήν καθαρή ζωή μας· ἡ ὀρθοδοξία νά συνδυάζεται μέ τήν ὀρθοπραξία. Τό μήνυμα αὐτό διατυπώνεται σ’ ἕνα τροπάριο τῆς Λιτῆς, ὅπου ὁ ποιητής ἀπευθυνόμενος πρός τούς πατέρες παρακαλεῖ· 

Ἀποστολικῶν παραδόσεων 
ἀκριβεῖς φύλακες γεγόνατε, 
ἅγιοι πατέρες· τῆς γάρ 
Τριάδος τό ὁμοούσιον 
ὀρθοδόξως δογματίσαντες 
Ἀρείου τό βλάσφημον συνοδικῶς 
κατεβάλετε…ὧν τῆς πλάνης αἰτήσασθε 
ῥυσθέντα ς ἡμᾶς ἀκηλίδωτον ἡμῶν τόν βίον 
ἐν τῇ πίστει φυλάττεσθαι δεόμεθα. 

 Οἱ πατέρες πού κήρυξαν τόν Κύριον «ἄναρχον, ἄκτιστον, κτίστην τε τῶν ὅλων καί Θεόν, Πατρί συνάναρχον» γίνονται οἱ μεσίτες πού θά τόν παρακαλέσουν νά διαλύσει τήν ἀχλύ τῶν παθῶν ἀπό τήν ψυχή τοῦ ποιητοῦ· 

Ὡς φῶς ὑπάρχων, Χριστέ, 
πανάχραντον τῆς τῶν παθῶν ἀχλύος 
τήν ψυχήν μου ἐκλύτρωσαι 
ταῖς πρεσβείαις, Δέσποτα, 
τῶν σῶν λειτουργῶν 
τῶν νῦν σε κηρυξάντων 
ἄναρχον, ἄκτιστον 
κτίστην τε τῶν ὅλων 
καί Θεόν Πατρί συνάναρχον. 

Ἔτσι δέν εἶναι ἀπόμακροι καί ξένοι γιά τόν πιστό, ἀλλά παρακολουθοῦν ἀπό κοντά τή ζωή του καί γίνονται κοινωνοί στά προβλήματά του. 

Παυσανίας Κουτλεμάνης Ὁμότ. Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.