Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΛΕΟΥΣΑΣ ΣΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΗΣ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!!!

              ΑΛΗΘΩΣ Ο ΚΥΡΙΟΣ!!!

Γιορτάζει σήμερα η Ιερά Μονή της Αγίας Ελεούσας στο φαράγγι της Κλεισούρας στην  Αιτωλοακαρνανία.

«Κουρνιασμένη» ψηλά μέσα σε μιά εσοχή των βράχων,όπου σχεδόν αιωρείται,η Ιερά Μονή προκαλεί το δέος των πιστών που ανηφορίζουν τα σκαλοπάτια με σκοπό να προσκυνήσουν τη χάρη της Παναγίας μας αλλά και των διερχόμενων από την Εθνική οδό Αντιρρίου – Ιωαννίνων που δεν παραλείπουν να κάνουν το σταυρό τους.

Το ύψος των βράχων καθώς και η άγρια ομορφιά του τοπίου,που θυμίζει έντονα τα Μετέωρα,κάνουν επιβλητική την παρουσία του θρησκευτικού στοιχείου στο χώρο.

Ο μεγάλος Σταυρός,που διακρίνεται από μακριά,προϊδεάζει τον επισκέπτη για το μεγάλο συναπάντημα της ιστορίας μας με τη θρησκεία μας στην κάθετη πλαγιά του βουνού.

Στα μισά περίπου της διαδρομής Μεσολογγίου – Αγρινίου βρίσκεται το απίστευτου φυσικού κάλους  φαράγγι της Κλεισούρας,που τέμνει κάθετα το όρος Αράκυνθος,ειδικά από την ανατολική πλευρά μοιάζει να το πελέκισε άνθρωπος.

Προς τη δυτική πλευρά του φαραγγιού και σε ύψος 150 μέτρων βρίσκεται η Ιερά μονή της Αγίας Ελεούσας,η οποία είναι συνδεδεμένη με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα της νεώτερης ιστορίας μας.Παράλληλα όμως αποτελεί και σημείο αναφοράς στη θρησκευτική ζωή του τόπου.
Ανήμερα της γιορτής της (πάντα την πρώτη Παρασκευή μετά την Ανάσταση) πλήθος πιστών απ’ όλα τα σημεία του νομού Αιτ/νίας αλλά και διερχόμενοι την Εθνική οδό Αντιρρίου – Ιωαννίνων προσέρχονται να προσκυνήσουν και να ζητήσουν τη βοήθεια της Παναγίας.

Σύντομο ιστορικό της Ιεράς Μονής από τη σελίδα του Ιερού Ναού Αγίου Ενδόξου Αποστόλου Φιλίππου Γραμματικούς Αιτ/νίας:
Ἡ Μονὴ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς «Ἐλεούσης», στὸ 20ο χιλιόμετρο τῆς Ἐθνικῆς Ὁδοῦ Μεσολογγίου – Ἀγρινίου, θυμίζει μετεωρίτικο μοναστήρι ἔτσι καρφωμένη ποὺ εἶναι στὸ βουνό, στὰ περίφημα στενὰ τῆς Κλεισούρας. Συνδεδεμένη περισσότερο μὲ ἱστορικὰ πρόσωπα καὶ γεγονότα τῆς νεώτερης ἱστορίας, δὲν ἔπαυε νὰ ἀποτελεῖ καὶ σπουδαῖο κέντρο καὶ σημεῖο ἀναφορᾶς τῆς θρησκευτικῆς ζωῆς τοῦ τόπου.
Ἡ προφορικὴ παράδοση ἀναφέρει ὅτι στὸ παλαιὸ χωριὸ Χρυσοβέργι, στὸ σημεῖο ὅπου σήμερα βρίσκεται τὸ ἐκκλησάκι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, γύρω στὰ 1700, τὴν ὥρα τῆς Ἀνάστασης, κάποιος Τοῦρκος, μέλος στρατιωτικοῦ ἀποσπάσματος χλεύασε τοὺς Χριστιανούς. Ἕλληνας ὀνόματι Κουμπούρας παρεξηγήθηκε, συνεπλάκη μὲ τὸν Τοῦρκο καὶ τὸν σκότωσε. Οἱ ὑπόλοιποι φοβήθηκαν καὶ ἔφυγαν, οἱ δὲ Ἕλληνες κατέβασαν μὲ σχοινιὰ τὸν Κουμπούρα στὸ σπήλαιο (πάνω ἀπὸ τὸ σημερινὸ μοναστήρι), γιὰ νὰ κρυφτεῖ καὶ ἔτσι νὰ σωθεῖ ἀπὸ τὴν ὀργὴ τοῦ κατακτητοῦ. Ἕνα χρόνο ἔμεινε ἐκεῖ κρυμμένος, τρεφόμενος ἀπὸ τοὺς χωριανοὺς ποὺ τοῦ ἔδιναν τὰ ἀπαραίτητα μέσα σὲ αἰωρούμενο καλάθι. Ὅταν τὸ γεγονὸς ξεχάσθηκε, ὁ Κουμπούρας μὲ τὴ βοήθεια σχοινιῶν ἐπανῆλθε καὶ τότε διηγήθηκε, ὅτι στὸ σημεῖο ὅπου σήμερα εἶναι ὁ ναὸς ἔβλεπε κάθε βράδυ ἕνα ζωηρὸ φῶς. Ὅταν οἱ χωριανοὶ μὲ χίλιες δυσκολίες ἔφθασαν στὸ σημεῖο ποὺ τοὺς ὑπέδειξε, ἔκθαμβοι ἀντίκρυσαν τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας καὶ δίπλα πηγὴ μὲ νερό (ἁγίασμα). Στὸ σημεῖο ἐκεῖνο ἀνήγειραν ἀπὸ εὐλάβεια τὸ πρῶτο ἐκκλησάκι.
Κατὰ τὴν παράδοση πάλι, σ᾿ αὐτὸ φιλοξενήθηκε καὶ ὁ ἐθναπόστολος Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, σὲ μία ἀπὸ τὶς περιοδεῖες του. Ἐδῶ, εἶπε στοὺς χριστιανούς, μίαν ἡμέρα θὰ γίνει ἕνα μεγάλο προσκύνημα. Σὲ ἀνάμνηση τῆς φιλοξενίας στὴ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ὁ μακαριστὸς μητροπολίτης Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Θεόκλητος (+2008) πρωτοστάτησε στὸ στήσιμο ἀνδριάντα του στὸν περίβολό της.

Συνδεδεμένο μὲ τὴν «Ἐλεοῦσα» εἶναι καὶ τὸ ὄνομα τοῦ Γιάννη Γούναρη, κυνηγοῦ τοῦ Ὁμὲρ Βρυώνη. Ὁ Γιαννιώτης αὐτὸς κυνηγός, λόγω τῆς ἰδιότητός του, πληροφορήθηκε, ὅτι ὁ Ὁμὲρ Βρυώνης σχεδίαζε τὴν ἐπίθεση κατὰ τοῦ ἡρωϊκοῦ Μεσολογγίου στὶς 24 μὲ 25 Δεκεμβρίου τοῦ 1822. Ἀντιμετώπισε ἔντονο δίλημμα: Νὰ σιωπήσει γιὰ νὰ σώσει τὴν οἰκογένειά του, ποὺ κρατοῦσαν ὅμηρο οἱ Τοῦρκοι στὴν Ἄρτα, ἢ νὰ ἀποκαλύψει τὸ μυστικὸ καὶ νὰ σωθοῦν οἱ κάτοικοι τοῦ Μεσολογγίου; Προτίμησε τὸ δεύτερο, σώθηκαν οἱ κάτοικοι τοῦ Μεσολογγίου, σφαγιάσθηκαν τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας του καὶ ὁ ἴδιος κατέφυγε στὴ σπηλιὰ τοῦ Κουμπούρα, πάνω ἀπὸ τὸ ἐκκλησάκι τῆς Ἐλεούσης, ὥσπου ἐλευθερώθηκε ἡ νότια Ἑλλάδα. Ὅταν ἀργότερα περνοῦσε ἀπὸ τὸ σημεῖο αὐτὸ περιοδεύοντας ὁ Ὄθων, ὁ Γούναρης τοῦ ζήτησε ἀντὶ γιὰ ἄλλη χάρη, νὰ παραχωρήσει ὁ βασιλιὰς τὴν περιοχὴ στὸ Μοναστήρι καὶ ὁ βασιλιὰς τὴν παραχώρησε ἀπὸ τὴν εἴσοδο ἕως τὴν ἔξοδο τῆς Κλεισούρας (ἀπὸ τὰ ἀρχεῖα τοῦ Κράτους). Αὐτὸς ἦταν ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ὁ Μητροπολίτης Θεόκλητος ἔστησε εὐγνωμώνως τὴν προτομὴ τοῦ Γιάννη Γούναρη στὴ Μονή, ἐνῶ ἡ Συνομοσπονδία Κυνηγῶν πανηγυρίζει, κατὰ παραδοσιακὸ τρόπο καὶ τιμᾶ τὸν ἥρωα αὐτὸν τὴν Τρίτη Κυριακὴ τοῦ Ἰουνίου κάθε χρόνο. Τὰ ὀστᾶ τοῦ Γούναρη εὐρέθησαν στὰ θεμέλια του Ναοῦ κατὰ τὴν ἀνακαίνιση τὸ 1997 καὶ ἐτάφησαν κοντὰ στὴν προτομή του.
Ἀπ᾿ τὴν Ἐλεοῦσα ἐμπνεύσθηκε ὁ Κωνσταντῖνος Κρυστάλλης καὶ συνέθεσε τὸ ποίημα μὲ τίτλο «Ὁ καλόγερος τῆς Κλεισούρας». Στὴν «Ἐλεοῦσα» ἔγινε μοναχὸς καὶ ὁ Πανάρετος Παλαμᾶς, ποὺ θεωρεῖται καὶ κτήτορας τοῦ πρώτου ξενῶνος (1878), ὕψωσε μανδρότοιχο. Κατεσκεύασε τὴν κλίμακα καὶ ἀπαγόρευσε τὴ βοσκὴ στοὺς χώρους τῆς Μονῆς. Ἐκείνη τὴν περίοδο πέρασε καὶ προσκύνησε τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας ὁ βασιλιὰς Γεώργιος ὁ Α´. Ὁ Χαρίλαος Τρικούπης ἐπισκέφθηκε τὸ μοναστήρι καὶ χρηματοδότησε τὴν κατασκευὴ τῆς στέρνας, ὅπου συγκεντρώνεται τὸ βρόχινο νερό. Κτήτορας τοῦ ἄλλου Ναϋδρίου εἶναι ὁ μοναχὸς Ἀλέξιος ὁ ἐξ Ἰωαννίνων. Ἀπὸ τὸ ἔτος 1950 ἕως τὸ 1953 ἐμόνασε ὁ ἱερομόναχος Ἀγάπιος ἀπὸ τὸ ἄνω Κεράσοβον. Ἀπὸ τὸ ἔτος 1954 ἕως σήμερον (2008) μονάζει ὁ ἱερομόναχος π. Ἱερόθεος ἀπὸ τὸ Λημέρι Εὐρυτανίας. Τὸ 1956, ἡ τότε βασίλισσα Φρειδερίκη ἦρθε καὶ προσκύνησε στὴν Παναγία Ἐλεοῦσα καὶ ἐνήργησε νὰ γίνει ἡ ἄρση τοῦ ἐνοικιοστασίου βοσκῆς αἰγοπροβάτων καὶ τὴν προώθηση τῆς ἀναδάσωσης. Τὸ 1973 κατόπιν ἐνεργειῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἀνεκηρύχθη ὅλη ἡ περιοχὴ τῆς Κλεισούρας, ποὺ ἀνήκει στὴν Ἱερὰ Μονή, ἱστορική, μὲ φυσικὸ κάλλος καὶ προστατεύεται ἀπὸ ὅλες τὶς Δημόσιες ἀρχές. Τὰ τελευταῖα χρόνια, οἱ ἀνακαινιστικὲς ἐργασίες ἐντάθηκαν, μὲ ἀποτέλεσμα τὸ μοναστήρι τῆς «Ἁγίας Ἐλεούσης» νὰ καταστεῖ κέντρο ἕλξεως πολλῶν χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι ἀπολαμβάνουν τὴν προστασίαν τῆς Παναγίας μὲ τὰ πολλὰ θαύματα ποὺ ἔχει κάνει.

Ἐπικοινωνία Ιεράς Μονής
Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας
Ἱερὰ Μονὴ Παναγίας Ἐλεούσης,
ΤΚ 304 00 Αἰτωλικό Τηλ. 26320-22386.

Το είδαμε εδώ

Η εικόνα της Παναγίας της Εγγυήτριας, στην οποία η Αγία Μαρία η Αιγυπτία υποσχέθηκε μετάνοια.

Το σπήλαιο του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτου, στο Νότιο άκρο του Αγίου Όρους και η η εικόνα της Παναγίας της Εγγυήτριας που συναντάμε στον βίο της Αγίας Μαρίας της Αιγυπτίας.

Από τά ὅσα διασώζει ὁ ἅγιος Σωφρόνιος Ἱεροσολύμων στό Βίο τῆς ὁσίας Μαρίας, μᾶς εἶναι γνωστό ὅτι ἡ Ὁσία, μετά ἀπό πολλές ἀποτυχημένες ἀπόπειρες νά εἰσέλθει στό ναό τῆς Ἀναστάσεως στά Ἱεροσόλυμα γιά νά προσκυνήσει τόν τίμιο Σταυρό, ἀπέκαμε, καί κάποια στιγμή κοντοστάθηκε καί εἶδε τήν εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, πού βρισκόταν στό ὑπέρθυρο τοῦ Ναοῦ. Βλέποντας τότε τήν ἀειπάρθενο Θεοτόκο, φωτίσθηκε ὁ νοῦς της καί ἀντιλήφθηκε πώς γιά τό πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν της, ἐμποδιζόταν νά εἰσέλθει στό Ναό. Τότε ἦταν πού πῆρε τή ἀπόφαση νά μετανοήσει. Καί ἀμέσως, ἔβαλε τήν Θεοτόκο ἐγγυήτρια γιά τήν ἀποχή της ἀπό τά πρότερα ἁμαρτήματά της, καί τήν ἀκόλουθη καί γνωστή σέ ὅλους μας συγκλονιστική μετάνοιά της.
 

Γιά τήν εἰκόνα αὐτή τῆς Παναγίας τῆς Ἐγγυήτριας, ἀξίζει νομίζω νά μεταφέρω στήν ἀγάπη σας τήν ζῶσα ἁγιορειτική παράδοση. Σύμφωνα μ᾿αὐτήν, ἡ εἰκόνα αὐτή, ἀρίστης βυζαντινῆς τέχνης, βρέθηκε μέ θαυματουργικό τρόπο στό Ἅγιον Ὄρος καί πιό συγκεκριμένα, στό Σπήλαιο τοῦ ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Ἀθωνίτου, στό ἀκρότατο σημεῖο τῆς ἀθωνικῆς χερσονήσου. Αὐτήν τήν εἰκόνα βρῆκε, θείᾳ νεύσει, ὁ ὅσιος Ἀθανάσιος, ἱδρυτής καί θεμελιωτής τοῦ ἀθωνικοῦ κοινοβιακοῦ μοναχισμοῦ, περί τό ἔτος 965 καί τή μετέφερε στό καθολικό τῆς Μεγίστης Λαύρας, γιά νά προσκυνεῖται ἀπ᾿ ὅλους τούς πατέρες. Ὅμως τό πρωΐ ἡ εἰκόνα εἶχε ἤδη ἐξαφανιστεῖ καί μεταφερθεῖ μυστηριωδῶς πάλι στό Σπήλαιο. Τότε ὁ Ὅσιος τήν ξαναπῆρε στή Λαύρα καί τήν ἐναπέθεσε στήν ἴδια θέση ἐντός τοῦ ναοῦ. Ἀλλά καί πάλι ἡ εἰκόνα ἀναχώρησε γιά τό Σπήλαιο. Ἔκτοτε πλέον δέν τόλμησε ὁ ὅσιος Ἀθανάσιος νά τή μετακινήσει, γι᾿ αὐτό καί τήν ἄφησε στό ἴδιο μέρος ὅπου καί μέχρι σήμερα βρίσκεται. Πρόκειται γιά τή θαυματουργό εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Ἐγγυήτριας.

Ἑορτάζεται μάλιστα πανηγυρικά μέ φροντίδα τῆς Μεγίστης Λαύρας, κατά τό Σάββατο τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου, κατά τήν Ε’ ἑβδομάδα τῶν νηστειῶν⋅

Εἶναι ὠφέλιμο πιστεύω, καί πρός δόξαν Θεοῦ καί τιμήν τῆς Θεοτόκου, τῆς προστάτιδος τόσο τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας ὅσο καί τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων,  νά ἐξιστορήσουμε τό ἀκόλουθο περιστατικό, πού συνέβη πρίν περίπου ἑκατό χρόνια, τό ἔτος 1905, κατά τόν πολύ καταστροφικό σεισμό πού ἔπληξε τήν Χαλκιδική καί τό Ἅγιον Ὄρος, κατά τόν ὁποῖο ἔπαθαν τεράστιες καταστροφές μοναστήρια, σκῆτες καί κελλιά καί μέ ἀρκετά ἀνθρώπινα θύματα.

Τήν ἐποχή ἐκείνη μέσα στό Σπήλαιο τοῦ ὁσίου Ἀθανασίου ζοῦσε μέ μεγάλη ἄσκηση καί πλούσια λειτουργική ζωή ὁ ξακουστός Χαρίτων ὁ Πνευματικός (1836-1906) καί ἡ συνοδεία του.
 

Ἡ Θεοτόκος ἡ Ἔγγυήτρια, πού οἰκονόμησε τή σωτηρία τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας, τί οἰκονόμησε γιά τή σωτηρία τῶν Πατέρων πού ἀσκούνταν στό Σπήλαιο; Οἰκονόμησε, ὁ εὐλαβής Πνευματικός παπᾶ Χαρίτων νά ἐγερθεῖ ἀπό τόν ὕπνο μισή ὥρα γρηγορότερα ἀπό τήν συνηθισμένη ὥρα καί νά ξυπνήσει καί τούς ἄλλους πατέρες, προκειμένου νά ἀρχίσουν τήν Ἀκολουθία τους στό ναό τῆς Παναγίας τῆς Ἐγγυήτριας. Τότε, μέ τό πού ἄρχισε ἡ Ἀκολουθία, ἄρχισε νά σείεται σπήλαιο καί ὀγκωδέστατοι βράχοι ἔπεφταν ἀπό ψηλά μέ τέτοιο κρότο ὥστε νόμιζε κανείς ὅτι ὅλο τό Ὄρος ἔμοιαζε μέ ἡφαίστειο πού ἐκρήγνυτο. Καί τά βράχια πού ἔπεσαν καταπλάκωσαν τό μέρος τοῦ Σπηλαίου ὅπου βρίσκονταν τά κελλιά τῶν πατέρων καί τά παρέσυραν μέχρι τή θάλασσα. Ὅμως οἱ Πατέρες, ἀφοῦ βρίσκονταν ἤδη στό ναό γιά τήν Ἀκολουθία, διαφυλάχθηκαν ἀβλαβεῖς χωρίς νά πάθουν τίποτα. Καί ἀφοῦ τέλειωσε ἡ Ἀκολουθία καί ξημέρωσε, βγῆκαν ἀπό τό Σπήλαιο δοξάζοντας τόν Κύριο καί τήν κυρία Θεοτόκο πού μέ τό θαυματουργικό αὐτό τρόπο τούς εἶχε σώσει.
 

Οἱ δέ πατέρες τῆς Μεγίστης Λαύρας, ἀφοῦ συνῆλθαν ἀπό τό φόβο τοῦ σεισμοῦ, ἔστειλαν μερικούς πατέρες μέ ζῶα καί ἱερέα γιά νά δώσουν βοήθεια σέ ὅποιον τυχόν εἶχε γλυτώσει ἀπό τό σεισμό, ὑποθέτοντας ὅτι ἀναμφίβολα δέν θά εἶχε σωθεῖ κανείς. Ὅμως ὅταν κατέβηκαν στό Σπήλαιο, βρῆκαν τούς πατέρες, ὄχι μόνο σώους καί ἀβλαβεῖς, ἀλλά καί ψύχραιμους, παρόλο πού εἶχαν χάσει ὅλα τά ὑπάρχοντά τους ἀπό τήν καταστροφή. Συγκλονισμένοι τότε, ἄκουσαν τούς πατέρες γιά τό παράδοξο θαῦμα τῆς Θεοτόκου, ἐνῶ ἐκεῖνοι πῆγαν νά τούς ψάλλουν τρισάγια καί ἄλλα νεκρώσιμα τροπάρια, ὡς κεκοιμημένους. Καί ἀναχώρησαν, δοξάζοντας τόν Θεό καί τήν Θεοτόκο, πού, ὅπως καί μέ τήν ὁσία Μαρία τήν Αἰγυπτία, ἔτσι καί στίς μέρες μας, ἐγγυᾶται τή σωτηρία ὅλων ὅσων μέ εὐλάβεια καί πίστη προστρέχουν στή σκέπη της.

πηγή

ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ THΣ ΜΑΝΗΣ

 Η ΜΑΝΗ, περιοχή απόμερη, βραχώδης και δυσπρόσιτη άργησε να επισύρει το ενδιαφέρον των αρχαιολόγων. Το μεγαλύτερο τμήμα της ανήκει στο νομό Λακωνίας, αλλά από τους ντόπιους ο χώρος της διακρίνεται σε Μέσα Μάνη ή αποσκιαδερή, Κάτω Μάνη ή προσηλιακή και Έξω Μάνη που υπάγεται σήμερα στο Νομό Μεσσηνίας. Καθώς δεν κατοικήθηκε ποτέ από Τούρκους, η Μάνη διέσωσε τα βυζαντινά, χριστιανικά της μνημεία. Και είναι πολλά, περισσότερα από όσα συναντούμε σε άλλα τμήματα της Ελλάδος. Από τις τρεις υποδιαιρέσεις, πιο πολλά βρίσκουμε στη Μέσα Μάνη.

Από τις σπουδαιότερες εκκλησίες στη Μέσα Μάνη είναι ο ναός των Αγίων Σεργίου και Βάκχου (Τρουλωτή) της Κίττας (αρχές 12ου αι.).

 

       Παλιότερα πίστευαν πως η Μάνη άργησε να ασπασθεί τον χριστιανισμό. Δέχονταν ότι τούτο γίνηκε μόλις τον 9ο αι., όταν βασίλευε στο Βυζάντιο ο Βασίλειος Α΄ ο Μακεδόνας. Όμως οι πρόσφατες ανασκαφές έδειξαν πως η γνώμη ήταν λαθεμένη. Η αρχαιολογική έρευνα έφερε στο φως παλαιοχριστιανικές βασιλικές του πέμπτου και έκτου αιώνα στην αρχαία Καινήπολη, σημερινή Κυπάρισσο κι ακόμη στα χωριά Άλυκα και Παλιόχωρα, στο ακρωτήρι Τηγάνι και στο Γύθειο, την πρωτεύουσα της Μάνης. Στη Μέση Μάνη επισημάνθηκε ναός, ο Αγιος Προκόπιος, που τα υπολείμματα των παλαιότερων τοιχογραφιών του ανάγονται στην περίοδο της εικονομαχίας. Πολλές μικρές εκκλησίες του τόπου, χτισμένες με τεφρούς ογκόλιθους, αρκετές φορές δίχως πηλό στους αρμούς, δεν ξεχωρίζουν από τους ριζιμιούς βράχους. Οι πολλές είναι μονοκάμαρες. Υπάρχουν όμως και μεγαλύτερες, συνθετότερων αρχιτεκτονικών τύπων, σταυροειδείς, τρουλαίες, με δύο ή τέσσερις κολώνες, κτίσματα ίσως αρχόντων, γαιοκτημόνων του τόπου.

Ναός της Επισκοπής. Ο Άγιος Γουρίας (γύρω στα 1200).

 

          Έχουν μαρμάρινους, ανάγλυπτους διακοσμητικούς ελκυστήρες, μοναδικούς στην Ελλάδα και τέμπλα μαρμάρινα, ανάγλυπτα, διαλυμένα σήμερα, βορά των αρχαιοκάπηλων, καθώς οι ναοί βρίσκονται αφύλακτοι σε έρημα τώρα χωριά. Επιτέλους είναι καιρός τα γλυπτά αυτά να συγκεντρωθούν σε Μουσείο, που θα ιδρυθεί στον τόπο. Ένας πρόεδρος της Κοινότητας Αρεοπόλεως είχεν άλλοτε προσφέρει στην Αρχαιολογική Υπηρεσία ένα κοινοτικό πύργο με ευρύχωρη αυλή υπό τον όρο η υπηρεσία να τον επισκευάσει και να γίνει Μουσείο. Διχογνωμίες στο τότε Αρχαιολογικό Συμβούλιο επέτρεψαν στον Μανιάτη -εκείνη την εποχή- Γενικό Γραμματέα Τουρισμού να τον αναστηλώσει, μεταβάλλοντας τον σε ξενώνα. Έτσι η Μάνη μένει ακόμη χωρίς Μουσείο.
 Από τις σπουδαιότερες εκκλησίες του τόπου είναι στη Μέσα Μάνη ο Σωτήρας της Γαρδενίτσας, ο Αϊ-Στράτηγος Μπουλαριών, ο Άγιος Σέργιος και Βάκχος (Τρουλωτή) της Κίττας, οι Ασώματοι στο βουνό Χελιδόνι, οι Ταξιάρχες του Γκλέζου και της Χαρούδας, η Αγ. Βαρβάρα του χωριού Έρημος, η Επισκοπή κοντά στον συνοικισμό Αϊ-Γιώργης, ο Άγιος Δημήτριος Λίμπερδου στην Κάτω Μάνη και στην Έξω Μάνη ο κουκλίστικος ναός της Μεταμορφώσεως στη Νομιτζή με τα περίεργης γλυπτής διακόσμησης επιθήματα των κιόνων του, οι ναοί του Αγίου Νικολάου Καμπινάρη στην Πλάτσα, του Αγίου Πέτρου και του Αϊ-Γιάννη στη Μεγάλη Καστανιά.

Ναός των Αγίων Θεοδώρων Καφιόνας. Οι Εβραίοι της Βαϊοφόρου και ο Χριστός της Καθόδου στον Άδη (Αναστάσεως), 1263-64.
 

           Ας σημειωθεί πως τα μαρμάρινα τέμπλα μερικών από τους ναούς αυτούς είναι μοναδικά στον ελλαδικό χώρο κατά τον τύπο τους.
 Πολλές βυζαντινές εκκλησίες της Μάνης διασώζουν τις τοιχογραφίες των. Από τον δέκατο αιώνα ο Άγιος Πέτρος της Παλιόχωρας, ο Άγιος Παντελεήμων των Μπουλαριών, ο Άγιος Φίλιππος των Κορογωνιάνικων (της προσηλιακής Μάνης), από το τέλος του 12ου αι. ο Αϊ-Στρατηγός (Μιχαήλ Αρχιστράτηγος) Μπουλαριών, γύρω στα 1200 ο ναός της Επισκοπής με τις ωραίες, μάλλον Κωνσταντινουπολίτικες τοιχογραφίες (εικ. 2, 3), εκ των οποίων πολλές και εν μέρει ασυνήθιστες είναι εμπνευσμένες απο το συναξάρι του Αγίου Γεωργίου, στον οποίο ήταν αφιερωμένος ο ναός.
 Ο αριθμός των τοιχογραφιών αυξάνει κατά τον 13ο αι. Φαίνεται πως εκείνα τα χρόνια πλήθυναν οι κάτοικοι της περιοχής. Ίσως στον δυσπρόσιτο τόπο κατέφυγαν κάτοικοι της άλλης Πελοποννήσου, αποφεύγοντας την Φραγκική κατάκτηση.

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

          Οι τοιχογραφίες του Αγίου Πέτρου Γαρδενίτσας των αρχών του 13ου αι. διακρίνονται για τη λαϊκή σοφία τους, ενώ οι Απόστολοι της Ανάληψης του ερημικού ναού της Αγήτριας (Οδηγήτριας), κοντά στο μικρό χωριό της Αγίας Κυριακής, θυμίζουν τους μεγάλης βυζαντινής τέχνης Αποστόλους στον τρούλο του ναού των Αγίων Αποστόλων στο Pec της Σερβίας.
 Καλής τέχνης τοιχογραφίες είναι και όσες διακοσμούν τον Αγιο Γεώργιο της Καρύνιας (1281), ενώ δεν υστερούν πολύ οι σωζόμενες στο αυτοτελές εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων Κηπούλας (1265), έργο του ιστοριογράφου Νικολάου και του αυταδέλφου και μαθητή του Θεοδώρου «από χώρας Ρετζήτζας».

Ναός της Επισκοπής. Άγγελοι της Αναλήψεως (γύρω στο 1200).

           Ο ναός έγινε από τις δωρεές πολλών ιερέων και πτωχών χωρικών, που συνεισέφεραν ο καθένας ακόμη και «ήμισυ νόμισμα». Δωρητές άλλου ναού, του Μιχαήλ Αρχαγγέλου στο χωριό Πολεμίτας (1278) προσέφεραν για το ναό κι ένα δένδρο, «ελαίαν μίαν». Αυτές οι πενιχρές προσφορές λένε πολλά για την οικονομική κατάσταση των κατοίκων της περιοχής. Ιδιαίτερου ενδιαφέροντος είναι οι τοιχογραφίες του ναού των Αγίων Θεοδώρων Καφιόνας, για τις οποίες φρόντισεν ο επίσκοπος Βελιγοστής Γεώργιος.  Κατά το 1263 στάλθηκεν από την Κωνσταντινούπολη στο Μωρηά ο αδελφός του αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγου σεβαστοκράτωρ Κωνσταντίνος, για να διώξει τους Φράγκους από την Πελοπόννησο. Ο Κωνσταντίνος μνημονεύεται στην επιγραφή του ναού ως «ηγεμονεύων της Πολυποννήσου».  Ο αυτοκρατορικός πρίγκιπας προσπάθησε στη Μάνη να εξαγείρει τους κατοίκους εναντίον των Φράγκων. Φαίνεται πως μεταξύ των στρατιωτών που ήρθαν από την πρωτεύουσα υπήρχαν και ζωγράφοι, που θα διακόσμησαν εκ νέου το ναό των Αγίων Θεοδώρων κατά το καινούργιο ύφος της Βυζαντινής ζωγραφικής, που οι σύγχρονοι μας αποκαλούν βαρύ στυλ. Ρεαλίζουσες τοιχογραφίες ξεχωρίζουν και στο ναό του Αγίου Νικολάου Πλάτσας, που ανακαίνισε το 1338 ο «πανσέβαστος τζαούσιος του δρόγγου των Μελιγγών Κωνσταντίνος ο Σπανής».
 Οι Μελιγγοί του Ταϋγέτου ήσαν Σλαύοι κι έχω τη γνώμη πως για τον εκχριστιανισμό τους εργάστηκεν ο πολιούχος της Σπάρτης όσιος Νίκων ο Μετανοείτε. Εξαιρετικής τέχνης -θυμίζουν την Περίβλεπτο του Μυστρά, στο τρίτο τέταρτο του 14ου αι.- είναι οι τοιχογραφίες του Αγίου Γεωργίου στο χωριό της Μέσα Μάνης Νικάντρι.

ΦΟΡΗΤΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

         Την παρουσία φορητών εικόνων βυζαντινής εποχής δεν διαπίστωσα στη Μάνη κατά τις πολύχρονες έρευνες μου στον τόπο. Αντίθετα, υπάρχουν εικόνες μεταβυζαντινών χρόνων και μάλιστα ακόμη και της πρώτης τριακονταετίας του 19ου αι., όπως είναι τα καλής τέχνης έργα του λίγο μυστηριώδους Ι.Π.Μ., που όπως φαίνεται ανήκε στη μεγάλη οικογένεια των Μαυρομιχαλέων.  Κατά τους χρόνους μετά την άλωση εξακολουθούσαν στη Μάνη να χτίζουν πολλούς ναούς και να τους διακοσμούν με τοιχογραφίες λαϊκού συνήθως ύφους και μάλιστα αρκετές με υπογραφή των ζωγράφων.  Ο λόγος γι' αυτές θα έπαιρνε πολύ μάκρος. Περιορίζομαι να μνημονεύσω απλά τους ναούς του Αγίου Σπυρίδωνα στην Καρδαμύλη, της Κοιμήσεως στην Πλάτσα, των Αγίων Θεοδώρων στον Κάμπο Αβιας, τα μοναστήρια Ντεκούλου (1765) στο Οίτυλο, των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στην Καστανιά, του Προφήτη Ηλία των Καλλιανέικων, της Φανερωμένης μεταξύ Σαϊδόνας και Μεγάλης Καστανιάς, της Μονής Καβελλάρη. Τέλος πρέπει να λεχθεί ότι πολλές εκκλησίες της Έξω Μάνης διασώζουν αξιόλογα ξυλόγλυπτα τέμπλα.

 Ν.Δ. ΔΡΑΝΔΑΚΗΣ (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ 21.11.1993) /ΠΗΓΗ -

Το είδαμε  εδώ

Τίμιο Ξύλο και Άγιον Όρος

 Παρουσιάζονται παρακάτω φωτογραφίες των τεμαχίων του Τιμίου Σταυρού που βρίσκονται ή προέρχονται από το Άγιον Όρος.






ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ

 

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΕΔΙΟΥ
 

 

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΧΙΛΑΝΔΑΡΙΟΥ

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΥΤΛΟΥΜΟΥΣΙΟΥ

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ 

 


ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΙΜΩΝΟΣ ΠΕΤΡΑΣ

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

πηγή

ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΘΑΡΙΩΤΙΣΣΑ Η πολιούχος της Ιθάκης

Η θαυματουργή εικόνα του Γενεσίου της
Θεοτόκου στην Ιερά Μονή Παναγίας
Καθαριωτίσσης Ιθάκης

Στο γραφικό και ρομαντικό νησί της Ιθάκης και σε υψόμετρο 556μ. στη νοτιοανατολική πλευρά του ξακουστού ομηρικού βουνού Νήριτος βρίσκεται ανάμεσα σε βαθύσκιωτα πεύκα και λυγερόκορμα κυπαρίσσια το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας των Καθαρών ή Παναγίας Καθαριώτισσας, όπως είναι ευρύτερα γνωστό. Σ’ αυτό το θεομητορικό προσκύνημα και ιστορικό μοναστήρι, το οποίο αποτελεί το σημείο ευλαβικής αναφοράς των απανταχού της Γης ευρισκομένων Ιθακησίων, κτυπά η καρδιά κάθε Θιακού, αφού μόλις βρεθεί στο αγαπημένο του νησί, ανηφορίζει στη «Χάρη Της» για να προσευχηθεί και να ζητήσει τις μεσιτείες Της στην επίλυση των προβλημάτων της ζωής. «Καθαριώτισσά μου» λέει ο Θιακός, σε όποιο σημείο του κόσμου και αν βρίσκεται! Αυτήν παρακαλούν για τους ξενιτεμένους και τους ναυτικούς, το όνομά Της δίνουν οι πλοιοκτήτες στα πλοία τους, τις πρεσβείες Της επικαλούνται ακόμη και στους γάμους για να στεριώσει κάθε νέο ανδρόγυνο. 

Σύμφωνα με παλαιό σωζόμενο χειρόγραφο το μοναστήρι της πολιούχου και εφόρου της Ιθάκης Παναγίας Καθαριώτισσας ανακαινίστηκε το 1696, αλλά η ιστορία της θαυματουργής εικόνος του Γενεσίου της Υπεραγίας Θεοτόκου, στο οποίο είναι αφιερωμένο το μοναστήρι, είναι ακόμη παλαιότερη και χάνεται μέσα στη μακρόχρονη παράδοση του νησιού. Σύμφωνα με αυτή κάποιοι Ηπειρώτες βοσκοί εκδιώχθηκαν από τους Τουρκαλβανούς και έφτασαν κατά τη διάρκεια της σκοτεινής περιόδου της Τουρκοκρατίας στην Ιθάκη. Εγκαταστάθηκαν στους πρόποδες του βουνού Νήριτος και συγκεκριμένα στην περιοχή Μαζός, η οποία βρίσκεται σε απόσταση τετρακοσίων μέτρων από τον χώρο του σημερινού μοναστηριού. Αφού τακτοποίησαν τα πράγματά τους, διαπίστωσαν με μεγάλη θλίψη ότι από τα λιγοστά υπάρχοντά τους έλειπε μία θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. 

Άποψη του καθολικού της Μονής

Ένα βράδυ παρατήρησαν έκπληκτοι ότι στον χώρο, όπου βρίσκεται σήμερα το μοναστήρι, έλαμπε ένα δυνατό φως. Το θαυμαστό αυτό γεγονός προκάλεσε την περιέργειά τους, γι’ αυτό και την επόμενη ημέρα άρχισαν τις έρευνες. Δεν κατόρθωσαν όμως να εντοπίσουν και να βρουν απολύτως τίποτα. Το λαμπερό φως εξακολουθούσε να είναι ορατό για αρκετές νύχτες, γεγονός που τους οδήγησε να κόψουν τα πουρνάρια και τα ξερόκλαδα και στη συνέχεια να βάλουν φωτιά. Τότε μέσα από τις φλόγες είδαν ένα αντικείμενο να έχει μεγαλύτερη λάμψη από τη φωτιά. Όταν έσβησε η φωτιά, η χαρά και η συγκίνησή τους ήταν απερίγραπτη, αφού μέσα στα αποκαΐδια βρήκαν μια μαυρισμένη εικόνα, την οποία αφού σκούπισαν και καθάρισαν, διαπίστωσαν ότι πρόκειται για την εικόνα του Γενεσίου της Θεοτόκου, την οποία είχαν αφήσει στην Ήπειρο. Αφού ασπάσθηκαν με ξεχωριστή ευλάβεια τη θαυματουργή εικόνα, την πήραν μαζί τους στις καλύβες, όπου και διέμεναν. Όμως την επόμενη ημέρα η εικόνα εξαφανίστηκε και τότε άρχισαν απεγνωσμένοι και γεμάτοι θλίψη να ψάχνουν να τη βρουν. Μετά από έρευνα η θαυματουργή εικόνα ανακαλύφθηκε στον τόπο της εύρεσής της πάνω στις στάχτες και τότε κατάλαβαν ότι ήταν θέλημα της Παναγίας να μείνει στον χώρο αυτό και να ανεγερθεί ναός προς τιμήν Της. Η ανέγερση του πρώτου αυτού ναού, που υπολογίζεται στα μέσα του 16ου αιώνα, αποτέλεσε και τον πρώτο πυρήνα για τη μετέπειτα ίδρυση της μονής της Παναγίας Καθαριώτισσας. 

Την επωνυμία «Καθαριώτισσα» την έλαβε από το γεγονός της εύρεσης της θαυματουργής εικόνος μέσα στα καιόμενα «κάθαρα», μία λέξη που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει ξερόκλαδα και μικροί θάμνοι, που κόβονται και καίγονται για να καθαρίσει ο τόπος. 

Το μοναστήρι της Παναγίας των Καθαρών συμπληρώνει ζωή και παρουσία πάνω από 300 χρόνια. Το 1703 η μονή ανακηρύχθηκε σε κοινόβιο και από τον Σεπτέμβριο του 1706 απαλλάσσεται από την υποχρέωση να δίνει το ένα τρίτο των δώρων και λοιπών αφιερωμάτων στους αρχιερατικούς επιτρόπους του νησιού. Πρώτος ανακαινιστής και ηγούμενος της μονής υπήρξε ο ιερομόναχος Θεοφάνης Αλευράς. Το 1830 το ιστορικό μοναστήρι βρισκόταν σε μεγάλη ακμή, αφού πλούσιες ήταν οι δωρεές και τα αφιερώματα σ’ αυτό. Η οικονομική ευμάρεια έδωσε τη δυνατότητα να διαδραματίσει η μονή σπουδαιότατο ρόλο κατά την Επανάσταση του 1821, αφού μεταξύ άλλων περιέθαλπτε τους τραυματισμένους και κατατρεγμένους αγωνιστές. Από το 1880 μέχρι και το 1910 η μονή περιήλθε σε οικονομικό μαρασμό και το 1917 ο ηγούμενος Ιερόθεος Καλλίνικος ξεκίνησε προσπάθεια ανακαίνισής της, στην οποία συμμετείχαν όλοι οι Θιακοί και κυρίως οι εφοπλιστές του νησιού. Την ανακαίνιση της μονής συνέχισε και ο ιερομόναχος Σαμουήλ Μολφέσης, ο οποίος χρημάτισε και τελευταίος ηγούμενος. Το 1993 εγκαταστάθηκε στη μονή ο Ιθακήσιος μοναχός Θεοδόσιος Βλησμάς, ο οποίος καταβάλλει μέχρι σήμερα προσπάθειες για την περαιτέρω ανακαίνιση της μονής με τη συνδρομή των απανταχού της Γης ευρισκομένων Ιθακησίων. 

Εξωτερική άποψη της Μονής

Το μοναστήρι της Παναγίας Καθαριώτισσας πανηγυρίζει με κάθε επισημότητα στις 8 Σεπτεμβρίου κατά την εορτή του Γενεσίου της Υπεραγίας Θεοτόκου. Την ημέρα αυτή οι καρδιές και τα βλέμματα όλων των κατοίκων του νησιού, αλλά και όλων των Θιακών, που βρίσκονται σε όλο τον κόσμο, στρέφονται στο μοναστήρι Της και στη θαυματουργή εικόνα Της. Όλοι δε νοσταλγούν να βρεθούν κάτω από το κωδωνοστάσιο για να απολαύσουν την πανοραμική άποψη της νότιας Ιθάκης με τα δαντελωτά ακρογιάλια και τους γραφικούς κόλπους. Η μεγάλη ευλάβεια των Ιθακησίων προς την πολιούχο και έφορο του νησιού τους αποδεικνύεται και από τον κατ’ έτος καθιερωμένο εορτασμό των εν Αθήναις διαβιούντων Θιακών στις 8 Σεπτεμβρίου στον Ιερό Ναό του Αγίου Θωμά Άνω Κυψέλης στην Αθήνα. Μικρότερη πανήγυρη τελείται στη μονή και στις 14 Σεπτεμβρίου κατά την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, όπου σύμφωνα με την παράδοση διανέμονται στους προσκυνητές νερόβραστα κουκιά. 

Δύο φορές κατά το παρελθόν, συγκεκριμένα μετά από τους σεισμούς του 1928 και τον Μάρτιο του 1954 μετά από τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1953, μεταφέρθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Καθαριώτισσας από το μοναστήρι στην πρωτεύουσα του νησιού, το Βαθύ. Τη λιτανευτική πομπή ακολούθησε όλος ο κόσμος με τα πόδια, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο λαός της Ιθάκης Αυτήν εμπιστεύεται και από Αυτήν παίρνει δύναμη και ελπίδα στις πιο δύσκολες στιγμές του. Άλλωστε αναρίθμητα είναι και τα θαύματα Της, όπως τα διηγούνται μέχρι σήμερα οι κάτοικοι του νησιού. 

Παναγία Καθαριώτισσα: η πολιούχος και έφορος της Ιθάκης, το πνευματικό καταφύγιο κάθε Θιακού, η ελπίδα κάθε πονεμένου, η σωτηρία κάθε απελπισμένου, ο φωτεινός φάρος, που θα φέγγει παντοτινά και θα φωτίζει κάθε ψυχή, που αναζητά με καθαρότητα τη Μητέρα του Χριστού μας και επικαλείται τις πρεσβείες Της στη δύσκολη και απαιτητική εποχή μας. 

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος 

Εκπαιδευτικός 

Βιβλιογραφία 

1. Δενδρινού Θεοδοσίου Ι., Πρεσβυτέρου, Το Μοναστήρι της Παναγίας των Καθαρών Ιθάκης, Β΄ Έκδοση, Ιθάκη 2000 

2. Ζαμπέλη Ιωάννη, Αγιολόγιον Λευκάδος και Ιθάκης, Έκδοση Ενοριακού Πνευματικού Κέντρου Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Λευκάδος, Λευκάδα 2002 

πηγή

Το Σπήλαιο και το Παρεκκλήσιο του Προφήτου Ηλία και του Προφήτου Ελισαίου

 
Το Σπήλαιο του Προφήτη Ηλία

Κατά την άνοδο προς την Αγία Κορυφή, σε υψόμετρο 950 μέτρων περίπου, σε μικρή κοιλάδα που αναπτύσσεται ανάμεσα στους ορεινούς όγκους, υπάρχει το παρεκκλήσιο του προφήτη Ηλία.

 

Το Σπήλαιο και το Παρεκκλήσιο των Προφητών Ηλία και Ελισαίου

Όπως αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη, ο προφήτης Ηλίας (εξακόσια περίπου χρόνια αργότερα από το Μωυσή) καταδιωγμένος από την Ιεζάβελ κατέφυγε στο Χωρήβ και κατέλυσε σε σπήλαιο, όπου ο Θεός τον εμψύχωσε μέσα από την παρηγορία της θεοπτίας: μολονότι εγένετο

ο Θεός δεν βρισκόταν ούτε στον ανεμοστρόβιλο, ούτε στον σεισμό, ούτε στο πυρ, αλλά

Ήδη από τον 6ο αιώνα αναφέρεται το προσκύνημα του «Αγίου Ηλία» στο Χωρήβ, στην ανάβαση προς την Αγία Κορυφή, το δε μικροσκοπικό σπήλαιο του προφήτου ευρίσκεται στο ιερό βήμα του εκεί παρεκκλησίου.

Το παρεκκλήσιο του προφήτου Ηλία είναι μονόχωρος θολοσκεπής χώρος, ενώ στα νότιά του έχει προσκολληθεί όμοιας κατασκευής αλλά μεγαλύτερου μεγέθους ναΐδριο αφιερωμένο στον μαθητή του Ηλία προφήτη Ελισσαίο, προφανώς σε μια προσπάθεια διεύρυνσης του περιορισμένου χώρου του προσκυνήματος. Οι μεταγενέστερες πηγές αναφέρουν και τρίτο παρεκκλήσιο προσκολλημένο στο συγκρότημα και συνεχόμενο προς τα άλλα, από το οποίο όμως σώζονται μόνο ερείπια.

Στα δυτικά του συγκροτήματος των παρεκκλησίων υπάρχει μικρός κήπος, όπου θάλλει υπεραιωνόβιο κυπαρίσσι, γνωστό από χαρακτικά σχέδια και περιγραφές προσκυνητών των τελευταίων αιώνων.

πηγή

«ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗΘΟΥΝ, ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΝ ΑΜΕΣΩΣ ΟΤΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΘΗΚΕ … ΜΕ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ» – ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Ἡ ὀμορφιά της εἶναι ἀπερίγραπτη. Συνδυάζει ἄψογα τὸ μέγεθος μὲ τὴν ἁρμονία τῶν ἀναλογιῶν, χωρὶς καμιὰ ὑπερβολὴ καὶ χωρὶς καμιὰ ἔλλειψη, ὥστε νὰ ξεπερνᾶ τὸ κοινὸ μέτρο στὴ μεγαλοπρέπεια, χωρὶς ὅμως νὰ θυσιάζει τὴν ἰσορροπία στὴν ὑπερβολὴ καὶ εἶναι λουσμένη στὸ φῶς καὶ στὶς ἀνταύγειες τῶν ἡλιακῶν ἀκτίνων. Θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ πεῖ, ὅτι δὲν εἶναι ὁ ἥλιος ποὺ φωτίζει ἐξωτερικὰ τὸν χῶρο, ἀλλὰ ἡ ἴδια ἡ ἐκκλησία εἶναι ἡ πηγὴ τοῦ φωτός. Τόσος πλοῦτος φωτὸς περιλούει τὸν ἱερὸ αὐτὸν χῶρο. […]

Ὁλόκληρη ἡ ὀροφὴ ἔχει ἐπικαλυφθεῖ μὲ καθαρὸ χρυσάφι, συνδυάζοντας τὴν ὀμορφιὰ μὲ τὴν ἐντυπωσιακὴ μεγαλοπρέπεια, ἀλλὰ καὶ ἡ λάμψη τῶν πολύτιμων λίθων ἀνταγωνίζεται τὴ λάμψη τοῦ χρυσοῦ... Ποιος θὰ μποροῦσε νὰ περιγράψει τὸν γυναικωνίτη ἢ τὶς πολυπληθεῖς στοὲς καὶ τὶς περίστυλες ἁψίδες μὲ τὶς ὁποῖες περιβάλλεται ὁ ναός; Καὶ ποιος θὰ μποροῦσε νὰ μετρήσει τὴν ὀμορφιὰ τῶν κιόνων καὶ τῶν λίθων, ποὺ στολίζουν τὸν ναό; Εἶναι σὰν νὰ βρέθηκε κάποιος σὲ ἕνα λιβάδι γεμάτο λουλούδια. Θὰ μποροῦσε ἀσφαλῶς νὰ θαυμάσει σὲ ἄλλους (κίονες) τὸ πορφυρένιο χρῶμα, σὲ ἄλλους τὸ πράσινο, σὲ ἄλλους τὸ ἀνοικτὸ κόκκινο, σὲ ἄλλους τὸ λευκό, κι ἀκόμη σὲ ἄλλους τὶς χρωματικὲς ἀντιθέσεις, σὰν νὰ τὶς ζωγράφισε ἡ ἴδια ἡ φύση.

Αὐτοὶ ποὺ ἔρχονται στὸν ναὸ νὰ προσευχηθοῦν, καταλαβαίνουν ἀμέσως ὅτι αὐτὸ τὸ ἔργο καλλιτεχνήθηκε ὄχι ἀπὸ ἀνθρώπινη δύναμη ἢ τέχνη, ἀλλὰ μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ ὁ νοῦς ἀνυψώνεται ἀνάερος πρὸς τὸν Θεὸ καὶ νομίζει πὼς Ἐκεῖνος δὲν βρίσκεται μακριά, ἀλλὰ κατοικεῖ σ’ αὐτὸν τὸν ναὸ ποὺ ὁ Ἴδιος διάλεξε. Κι αὐτὸ δὲν συμβαίνει μόνο στὴν πρώτη ἐπίσκεψη, ἀλλὰ ὅσες φορὲς κι ἂν τὸν ἐπισκεφθεῖ κανεὶς εἶναι σὰν νὰ τὸν βλέπει γιὰ πρώτη φορά. Κανεὶς ποτὲ δὲν χόρτασε νὰ βλέπει αὐτὸ τὸ θέαμα, ἀλλὰ κι ὅταν ἐπισκέπτονται τὸ ἱερὸ οἱ ἄνθρωποι τὸ χαίρονται γιὰ ὅσα βλέπουν, κι ὅταν φεύγουν μακριὰ καμαρώνουν νὰ διηγοῦνται γιὰ τὸν ναό.

ΠΗΓΗ : ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΚΑΙΣΑΡΕΩΣ, «ΠΕΡΙ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ» (6ος αἰ.), σὲ μετάφραση Θεοχάρη Δετοράκη.

πηγή

Οι αγιορείτικες βιβλιοθήκες

Εγκατεστημένη εξαρχής σε χωρική συνάφεια με το κελλί του, η προσωπική βιβλιοθήκη του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη αποτέλεσε τον πυρήνα της πλουσιότατης βιβλιοθήκης της Μεγίστης Λαύρας. Ακολουθώντας το παράδειγμά του και οι υπόλοιπες Μονές δημιούργησαν σημαντικές βιβλιοθήκες, που αρχικά στεγάζονταν συνήθως σε διαμερίσματα του καθολικού, ενώ αργότερα, καθώς ο αριθμός των βιβλίων μεγάλωνε, αλλά και για λόγους πυρασφάλειας, μεταφέρονταν σε άλλους χώρους, στις πτέρυγες και στους πύργους, συχνά μαζί με το σκευοφυλάκιο και το αρχείο.

Βιβλιοθήκη της Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρα

Παρά τις επανειλημμένες αφαιμάξεις διά των οποίων εμπλουτίσθηκαν οι μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της Δύσης και της Ρωσίας, οι βιβλιοθήκες του Αγίου Όρους εξακολουθούν να διαθέτουν πολλά από τα ωραιότερα ελληνικά χειρόγραφα παγκοσμίως. Πέρα από την ποιότητα, το μέγεθος σε απόλυτους αριθμούς των χειρογράφων που φυλάσσονται στις βιβλιοθήκες του Αγίου Όρους υπολογίζεται σε περίπου 15.000, όταν οι δύο μεγαλύτερες συλλογές ελληνικών χειρογράφων της Ευρώπης, του Βατικανού και της Εθνικής Βιβλιοθήκης των Παρισίων, δεν ξεπερνούν και οι δύο μαζί τις 10.000.

Αλλά αν το μεγαλύτερο μέρος των αγιορείτικων χειρογράφων είναι ελληνικά, δεν είναι καθόλου αμελητέες και οι ξενόγλωσσες συλλογές. Τα περίπου 100 γεωργιανά περγαμηνά χειρόγραφα της Μονής Ιβήρων αποτελούν την μεγαλύτερη συλλογή γεωργιανών χειρογράφων παγκοσμίως εκτός Γεωργίας, ενώ ξεπερνούν κατά πολύ τα 1.000, περγαμηνά και χαρτώα, τα σλαβικά χειρόγραφα που φυλάσσονται στις βιβλιοθήκες της σερβικής Μονής Χιλανδαρίου, της βουλγαρικής Μονής Ζωγράφου, της ρωσικής Μονής Αγίου Παντελεήμονος και σε άλλες βιβλιοθήκες μοναστηριών και σκητών. Επίσης ένας μεγάλος αριθμός ρουμανικών χειρογράφων φυλάσσονται στις δύο ρουμανικές σκήτες του Τιμίου Προδρόμου και του Αγίου Δημητρίου (Σκήτη του Λάκκου), καθώς και σε αρκετές βιβλιοθήκες μοναστηριών και κελλιών, ενώ δεν λείπουν και τα λατινικά και αραβικά χειρόγραφα.