Η πορεία της Μεγάλης Σαρακοστής Η πορεία της Μεγάλης Σαρακοστής

Η πορεία της Μ. Σαρακοστής

Η Καθαρά Δευτέρα μας εισάγει δυναμικά στη μακρά περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής. Είναι μια διαφορετική περίοδος από τον άλλο χρόνο, για όσους, βέβαια, θέλουν να ζουν εκκλησιαστικά. Γιατί είναι περίοδος με λειτουργικές εναλλαγές, με νηστεία αυστηρή, με πρόσκληση για αυτογνωσία και μετάνοια. Ουσιαστικά σηματοδοτεί τον χριστιανικό τρόπο ζωής, που χαρακτηρίζεται από αγώνα, λειτουργική ζωή, πορεία προς την «εντός ημών Βασιλεία» που περνά από το καμίνι της μετάνοιας.

Τα πιο πάνω εξωτερικά φαίνονται ως μια ζωή πάλης, άρνησης, στέρησης. Και είναι! Βιωματικά όμως κρύβουν τη χαρά της ελευθερίας, την εσωτερική εμπειρία της ειρήνης, τη γεύση της «άλλης ζωής». Γι’ αυτό χρειάζεται να αρχίσουμε το «στάδιο των αρετών» όχι μίζερα και αναγκαστικά, αλλά με επιθυμία να ελευθερωθούμε απ’ όσα μας κρατούν κάτω, απ’ όσα μας δυσκολεύουν να γνωρίσουμε και μείς όσα γνώρισαν οι άγιοι πρόγονοί μας.

Παλαιότερα μου έλεγε κάποιος γνωστός μου για ένα χωριό της Μακεδονίας, όπου οι κάτοικοί του τη Μ. Σαρακοστή άρχιζαν την ημέρα τους με την ακολουθία του Όρθρου στο ναό. Στη συνέχεια πήγαιναν στις γεωργικές τους εργασίες, όπου εργάζονταν με σιωπή και προσευχή. Αν κάποιος αργολογούσε του έλεγαν:
-         Σιωπή. Είναι Μεγάλη Σαρακοστή!

Τελείωναν την ημέρα με τη συμμετοχή τους στο Μ. Απόδειπνο, που γινόταν, βέβαια, στο ναό. Έτσι όλο το χωριό ζούσε όπως σ’ ένα Μοναστήρι.

Κι αν αυτά δεν μπορούν να γίνουν τώρα, μπορούμε όμως να προσέξουμε την αργολογία που διασπά τις εσωτερικές δυνάμεις και την καθαρότητα του νου. Η σιωπή, η ακατακρισία, η αυτομεμψία και το πένθος για ό, τι είμαστε, μας αποκαλύπτουν τα μυστικά της πνευματικής ζωής και εισάγουν τη χαρμολύπη των αγίων στην καρδιά.

Η συμμετοχή στις καθημερινές ακολουθίες, κατά τη δύναμη και τις δυνατότητες του καθενός, θα ενθαρρύνουν τον εαυτό μας να αγωνιστεί κατά των ορατών και αοράτων εχθρών, που συνήθως αυξάνονται την περίοδο αυτή,  γιατί θα βιώσουμε τη δύναμη της Εκκλησίας, δηλαδή των πολλών, του ενός σώματος. «Αλλοίμονο στον ένα που θα πέσει και δεν θα έχει κοντά του άλλο να τον σηκώσει», κατά το Ευαγγέλιο.

Ξεκινούμε… κι έχει ο Θεός! Η πορεία έχει διάφορες φάσεις, δυσκολίες και χαρές, που την κάνουν να έχει ενδιαφέρον. Είναι σημαντικό να μην «βάζουμε νερό στο κρασί μας» και να υποχωρούμε με την πρώτη δυσκολία, να νηστέψουμε όλη την περίοδο κανονικά, να μελετούμε και να προσευχόμαστε, να σιωπούμε και να λειτουργούμαστε, να μετανοούμε και να κοινωνούμε, να μην κατακρίνουμε και να ελεούμε.

Τότε δεν θα περιμένουμε το Πάσχα για να χαρούμε! Ήδη θ’ αρχίσει το Πάσχα, ως «πέρασμα από το θάνατο της αμαρτίας στη ζωή του Θεού», να υπάρχει μέσα μας κι άρα η χαρά Του και ο θρίαμβος Του θα κυριαρχήσουν καθ’ οδόν, με αποκορύφωμα τη νύκτα της Ανάστασης, που θα προαναγγέλλει την ανέσπερη αιώνια ημέρα του Κυρίου μας «εν τη Βασιλεία Του».

π. Ανδρέας Αγαθοκλέους

«Ου γαρ πάντων η πίστις» (Β΄ Θεσ. 3,2)

«Ου γαρ πάντων η πίστις» (Β΄ Θεσ. 3,2)

Θεοφάνεια = Φανέρωση Θεού.

Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το σύγχρονο άνθρωπο, με τα ποικίλα προβλήματα, τις έννοιες και τα τρεχάματα; Ποιο μήνυμα ζωής θα μπορούσε να δώσει στον καθένα μας η γιορτή της Βάφτισης του Χριστού στον Ιορδάνη από τον Ιωάννη πριν δυο χιλιάδες χρόνια;

Δεν θα ήθελα μ’ αυτό το σημείωμα ν’ αναλύσω τη σημασία της γιορτής, ν’ αναφερθώ στη φανέρωση της αγίας Τριάδος στον κόσμο και τι σημαίνει αυτό, ή στη σημασία του αγιασμού των υδάτων.

Θέλω να επισημάνω ότι όλα τα πιο πάνω, τα Θεολογικά και σπουδαία για την ανθρώπινη ζωή, δεν είναι για όλους! Δεν τα καταλαβαίνουν, αλλά κυρίως δεν ενδιαφέρουν όλους!

Αυτή δεν είναι η πραγματικότητα σε μας και στους άλλους; Οι περισσότεροι δεν είμαστε προσκολλημένοι στις μέριμνες; Δεν είναι «πάρεργο» η ενασχόλησή μας με την Εκκλησία, το δόγμα και το ήθος της; Δεν είναι αλήθεια ότι χρησιμοποιούμε τις ακολουθίες των ημερών, για να νιώσουμε κάτι διαφορετικό;

Μπορεί να ακούγονται τα πιο πάνω κάπως σκληρά. Αλλά ο απόστολος Παύλος μας λέει ότι «δεν πιστεύουν όλοι». Δεν είναι για όλους το μυστήριο της Θεολογίας. Δεν έχουν όλοι τη δυνατή ερωτική σχέση με το Θεό. Δεν βιώνουν όλοι το ίδιο την εμπειρία της Χάριτος.

Είναι αναγκαίο να κατανοούμε αυτό το «ου γαρ πάντων η πίστις» για να ταπεινωνόμαστε όταν η Εκκλησία μας παρουσιάζει τα Χριστούγεννα και τα Θεοφάνεια ως όντως φανέρωση Θεού και εμείς μένουμε ψυχροί και αδιάφοροι αναμένοντας τη συναισθηματική και ψυχολογική χαρά, όπως και να αποδεχόμαστε την ελευθερία του καθενός να σταθεί με τον τρόπο που θέλει και στο ποσοστό που θέλει απέναντι στην πνευματική και μυστηριακή ζωή.

Για να «πιστέψουμε», να σταθούμε δηλαδή με δέος μπροστά στο μυστήριο της Θεοφανείας, που οι γιορτές μάς προσκαλούν, χρειάζεται να «σχολάσουμε», να ησυχάσουμε όντως. «Σχολάστε και γνώτε ότι εγώ ειμί Κύριος». Γιατί η ησυχία θα οδηγήσει στην αυτογνωσία και η αυτογνωσία στην προσπάθεια για αλλαγή, δηλαδή τη μετάνοια που είναι η θύρα προς τη βασιλεία. Κι αν δεν μπορούμε να το κάνουμε, ένεκα του τρόπου ζωής που μπλεχτήκαμε, τουλάχιστο ας έχουμε τη συναίσθηση της αδυναμίας και οκνηρίας μας. «Όταν είμαστε ανίκανοι ν’ αναρριχηθούμε στις βουνοκορφές της αρετής, εκείνο που πρέπει να κάνουμε είναι να κατεβούμε τουλάχιστον στο φαράγγι της ταπεινώσεως» (Στάρετς Μακάριος).

Αυτή η ταπείνωση, ως συναίσθηση ότι «ουδέν ειμί», φέρει τη χάρη που «τα ασθενή θεραπεύει και τα ελλείποντα αναπληροί». Τότε ο άνθρωπος μπορεί να βιώσει τη φανέρωση του Θεού μέσα του ως φως, ως χαρά, ως αγαλλίαση και ηρεμία, που δεν τον απομονώνει από τους άλλους, αλλά τον ενώνει με όλο τον κόσμο με αγάπη, και συγχρόνως του δίνει την ελπίδα για νέα αληθινή πορεία προς την όντως ζωή.

Σε τελευταία ανάλυση η ελευθερία του καθενός μας καθορίζει και τη συμμετοχή μας στη Χάρη των μυστηρίων του Θεού, που η εκκλησία κάθε χρόνο μας προσφέρει με τις γιορτές της και μας καλεί να δεχτούμε καρδιακά, απλά και ουσιαστικά τη φανέρωση του Θεού μας.

π. Ανδρέας Αγαθοκλέους

Νέος χρόνος – νέα ζωή

Νέος χρόνος – νέα ζωή

Ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε το νέο χρόνο, τραγουδώντας το «πάει ο παλιός ο χρόνος…», ανυποψίαστοι βέβαια ότι εμείς φεύγουμε!

Σκέφτομαι ότι όλος αυτός ο εορτασμός για το νέο χρόνο κρύβει την επιθυμία για κάτι νέο στη ζωή μας. Κρύβεται η ανάγκη για κάτι διαφορετικό από το χθες. Ένα «χθες» που μας ταλαιπώρησε, μας στεναχώρησε, μας κούρασε. Δεν είναι ωραίο αυτό; Να θέλουμε ν’ αλλάξουμε τη ζωή μας! Γιατί όχι; Γιατί να μένουμε στα όποια λάθη και παραπατήματα που μας θλίβουν και να μην τα προσπερνούμε, χρησιμοποιώντας μάλιστα την αρνητική εμπειρία ως υπόμνηση για τη μη επανάληψη;

Ουσιαστικά, η επιθυμία για ν’ αφήσουμε το πριν της ζωής μας και να ζήσουμε διαφορετικά το σήμερα είναι αυτό που η εκκλησία ορίζει ως μετάνοια. Αυτή η εσωτερική επιθυμία για αλλαγή, ώστε ο Θεός να είναι πιο δυναμικά στη ζωή μας, δίνει ήδη από την αρχή μια δύναμη και μια ελπίδα που προέρχεται «άνωθεν». Μόλις ο άνθρωπος αρχίσει να θέλει την αλλαγή, αμέσως η Χάρις του Θεού έρχεται. Κι όσο η επιθυμία αυξάνει τόσο η Χάρις συμπορεύεται. Γι’ αυτό κι έχει χαρά, μια χαρμολύπη, κάτι απροσδιόριστο αλλά ωραίο.

Ο χρόνος έρχεται και παρέρχεται. Πόσοι ήλθαν σ’ αυτό τον κόσμο και πόσοι θα έλθουν… Τώρα είμαστ’ εμείς! Δεν θα πρέπει να τον αξιοποιήσουμε, να τον απολαύσουμε, να τον χαρούμε; Η ζωή είναι δώρο από το Ζωοδότη, δεν είναι τυχαία. Γι’ αυτό και μυστήριο μεγάλο. Ποιος μπορεί να ερμηνεύσει τα όσα μας συμβαίνουν καθημερινά μικρά και μεγάλα; Ποιος μπορεί να εξηγήσει γιατί ο ένας πεθαίνει κι ο άλλος ζει; Ποιος μπορεί να πει γιατί οι πολλές δοκιμασίες γύρω μας και σε μας ίσως; Γι’ αυτό και πιο συνετό, όπως και ταπεινό, είναι να ζούμε το μυστήριο αντί να το εξηγούμε.

Έτσι τα χρόνια της ζωής μας θα πάρουν νόημα, καθώς θα προσπαθούμε να ζήσουμε τη ζωή, στηριζόμενοι σ’ αυτό που στο βάθος η ύπαρξή μας θέλει, παρά στα επιπόλαια και εφήμερα. Σημασία δεν έχει το παραπάτημα, αν βρίσκεσαι στο δρόμο που σε οδηγεί στο τέρμα που θέλεις. Το πρόβλημα είναι αν βρίσκεσαι σε λάθος δρόμο. Κι αν δεν παραπαίεις, όμως φτάνεις στο πουθενά. Σημασία δεν έχουν οι αμαρτίες μας, όποιες κι αν είναι. Το σημαντικό είναι να βρισκόμαστε στην Εκκλησία την Ορθόδοξη, που διασώζει το δόγμα και το ήθος, να μετανοούμε γι’ αυτό που είμαστε και δεν θα’ πρεπε, όπως και γι’ αυτό που δεν είμαστε και θα’ πρεπε.

Η κάθε μέρα, με την επιθυμία της μετάνοιας ως επιθυμία για αλλαγή και νέα ζωή, μπορεί να γίνει όντως νέα μέρα. Κι ο νέος χρόνος μπορεί να γίνει υπόμνηση για το νέο χρόνο που ανατέλλει στην αιωνιότητα ως χαρά και αγαλλίαση αιώνια, για όσους θέλουν ν’ αρχίσουν αυτή την εμπειρία να τη ζουν από το «νυν αιώνα» μέσα στο φως του Χριστού.

π. Ανδρέας Αγαθοκλέους

http://www.agiosgeorgiosmakris.com/

Ψυχολογικά προβλήματα και Εκκλησία-π. Ανδρέας Αγαθοκλέους

Λένε πολλοί, ειδικοί και μη, ότι οι άνθρωποι της εποχής μας χαρακτηρίζονται εν πολλοίς από ψυχολογικά προβλήματα. Τι σημαίνει ‘ψυχολογικά προβλήματα’; Προφανώς εννοούμε διαταραχές στη ψυχή του ανθρώπου, δηλαδή στο βαθύτερο είναι του. Αυτό έχει ως συνέπεια να χάνεται η ισορροπία στη σχέση του με τον εαυτό του, τους συνανθρώπους του, του κόσμου του.
Από τη εμπειρία μου ως πνευματικός, έχω διαμορφώσει μια άποψη πάνω στο θέμα των λεγομένων “ψυχολογικών προβλημάτων”, την οποία θα’ θελα να καταθέσω: Εκτός από τις περιπτώσεις όπου έχουμε βλάβες στα νεύρα που χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή, υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου ο άνθρωπος ασθενεί ψυχικά, γιατί ενεργεί εγωκεντρικά. Τα λεγόμενα ‘ψυχολογικά προβλήματα’, τις περισσότερες φορές είναι εκφράσεις μιας φιλαυτίας, όπου ο άνθρωπος ασχολείται με τον εαυτό του σε τέτοιο σημείο που εγκλωβίζεται σ’ αυτόν, χάνοντας την ουσιαστική επαφή του με τους άλλους. Όπου ασχολείται με τους άλλους, είτε ως βοήθεια είτε ως ενασχόληση, έχει ως βάση τον εαυτό του. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει υπέρβαση ορίων στην κούραση, στον χρόνο, στις δυνάμεις. Ο άλλος γίνεται μέσο για εξυπηρέτηση του εαυτού του που ζητά την ‘πνευματική πρόοδο’. Κι όταν εμπλέκεται το πνευματικό στοιχείο είναι δύσκολο να διακρίνει από μόνος του κανείς την κρυμμένη φιλαυτία.
Η όλη θεραπευτική αγωγή της Εκκλησίας μας συνιστάται ακριβώς στη θεραπεία του ανθρώπου από τη φιλαυτία, που είναι η βάση και η ρίζα όλων των αμαρτιών. Η νηστεία, η προσευχή, η ελεημοσύνη, η Θεία Κοινωνία, η συμμετοχή μας στα Μυστήρια, η τήρηση των εντολών του Χριστού, κι όλα όσα συνιστούν την πνευματική ζωή, μας βοηθούν να πορευτούμε από το ‘Εγώ’ στο ‘Εμείς’. Η υπακοή, ως «εκκοπή του ίδιου θελήματος», τι άλλο είναι από ένα δυνατό φάρμακο που μας θεραπεύει από τη φιλαυτία μας; Η ενορία ως εκκλησιαστική κοινότητα, όπου ο χριστιανός προσφέρει τον εαυτό του, τα χαρίσματά του, τις δυνάμεις του, το χρόνο του, για χάρη των αδελφών του, είναι μια μεγάλη δυνατότητα για να θεραπευτεί ο άνθρωπος και να ζήσει τη φυσιολογική ζωή της αγάπης.
Γιατί οι άγιοι δεν έχουν ψυχολογικά προβλήματα; Ακριβώς γιατί δεν έχουν φιλαυτία. Με την υπακοή και την άσκηση, καθώς και όλα όσα συνιστούν την όντως εκκλησιαστική ζωή, ζούσαν για το Θεό και τους ανθρώπους και βίωναν δυναμικά την αγάπη ως δόσιμο και θυσία. Στο βαθμό που έτσι ζούμε είναι και η θεραπεία μας από τη φιλαυτία, που δημιουργεί τα λεγόμενα ψυχολογικά προβλήματα.
Είναι ανάγκη να εξετάζουμε συχνά την πορεία μας. Να θέτουμε τον εαυτό μας μπροστά στην αλήθεια της εκκλησίας και να τον κρίνουμε αν βρίσκεται ή όχι σωστά μέσα σ’ αυτήν. Βέβαια, η εκκλησία ως νοσοκομείο μάς θεραπεύει, αν παίρνουμε κανονικά τα φάρμακά της. Δεν μας κρίνει αυτή αλλά μας σώζει, μας ολοκληρώνει ως πρόσωπα. Δεν είναι κρίμα να βρισκόμαστε για χρόνια μες στο νοσοκομείο- εκκλησία και να μένουμε αθεράπευτα οι ίδιοι; Δεν είναι άδικο να υπάρχει η εκκλησία – ναός ως δυνατότητα λειτουργίας της ως κοινωνία προσώπων με τη σχέση και τη συμπόρευση και να τη χρησιμοποιούμε για θρησκευτικές τελετές και θρησκευτικά καθήκοντα;
Όλοι έχουμε την ευθύνη, κληρικοί και λαϊκοί, αν σήμερα πολλοί συνάνθρωποί μας, αδελφοί και αδελφές μας, έχουν «ψυχολογικά προβλήματα», εμμένοντας ύπουλα ή φανερά στη φιλαυτία τους. Ας εργαστεί ο καθένας μας, όπως μπορεί, για να γίνει η εκκλησία μας αυτό που είναι – εν Χριστώ κοινωνία προσώπων, που ζουν για τους άλλους κι έτσι γίνονται όλοι φως από το Φως, άγιοι από τον απόλυτα Άγιο.

π. Ανδρέας Αγαθοκλέους
Πηγή:http://www.agiosgeorgiosmakris.com/