Α’ Σύμφωνα μέ τήν πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας, σᾶς διδάσκουμε καί σᾶς πληροφοροῦμε ὅτι ὁ Χριστός θά παρουσιαστεῖ στούς ἀνθρώπους δύο φορές καί ὄχι μόνο μία καί ὅτι ἡ δεύτερη Παρουσία Του θά εἶναι ἀσύγκριτα πιό λαμπρή καί πιό ἔνδοξη ἀπό τήν πρώτη. Διότι στήν πρώτη φανερώθηκε σέ ὅλη τήν ἔκτασή της ἡ ὑπομονή τοῦ Χριστοῦ, ἐνῶ στή δεύτερη θά φανερωθεῖ ὅλη ἡ δύναμη καί ἡ δόξα τῆς Βασιλείας Του.
…Λοιπόν νά μήν μένουμε στήν πρώτη Παρουσία μόνο, ἀλλά νά περιμένουμε καί τή δεύτερη. Καί ἄν εἴπαμε στήν πρώτη «εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος στό Ὄνομα τοῦ Κυρίου» (Ματθ. 21, 9), τότε πού ἔγινε ἡ θριαμβευτική Του εἴσοδος στά Ἱεροσόλυμα, καί στή δεύτερη θά Τοῦ ποῦμε λατρευτικά: «Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος στό Ὄνομα τοῦ Κυρίου», ὅπως ὁ Ἴδιος μᾶς τό ἔχει ἀποκαλύψει (Ματθ. 23, 39).
Ἔρχεται ὁ Σωτήρας, ὄχι γιά νά δικαστεῖ πάλι, ἀλλά γιά νά δικάσει αὐτούς πού Τόν δίκασαν. Αὐτός, πού στήν πρώτη Του παρουσία σιωποῦσε ὅταν Τόν ἔκριναν, λέει προφητικά καί ἀποκαλυπτικά στούς παράνομους Ἰουδαίους, πού τόν καιρό τῆς Σταύρωσης ἔπραξαν ἐκεῖνα τά τολμηρά: «Αὐτά ἔκανες λαέ μου, καί σιώπησα» (Ψαλμ. 49, 21). Στήν πρώτη Παρουσία ἦρθε γιά νά οἰκονομήσει τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καί δίδασκε μέ λόγια πειστικά. Στή δεύτερη ὅμως οἱ ἄνθρωποι, ἔστω καί ἄν δέν θέλουν, θά ἀναγκαστοῦν νά παραδεχτοῦν ὅτι Αὐτός εἶναι «ὁ Μόνος Βασιλεύς τῶν βασιλευόντων καί Κύριος τῶν κυριευόντων».
Γ’ Θά ἔρθει λοιπόν ὁ Κύριός μας, Ἰησοῦς Χριστός, ἀπό τόν οὐρανό. Θά ἔρθει μέ δόξα, ὅταν πρόκειται νά γίνει ἡ συντέλεια τοῦ κόσμου τούτου, στίς ἔσχατες ἡμέρες. Διότι θά γίνει ἡ συντέλεια τοῦ κόσμου τούτου καί ὁ κτιστός κόσμος πάλι θά ἀνακαινιστεῖ. «Ἐπειδή δηλαδή ἁπλώθηκε στή γῆ διαφθορά, κλοπή, μοιχεία καί κάθε εἶδος ἁμαρτίας ξεχύθηκε σ᾽ ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη καί ὁ κόσμος πνίγηκε στίς αἱματοχυσίες καί αἱμομιξίες» (πρβλ. Ὡσ. 4, 2), γιά νά μή μείνει τό θαυμάσιο καί ἀπέραντο τοῦτο κατοικητήριο τοῦ ἀνθρώπινου γένους κατάμεστο ἀπό ἀνομία, θά παρέλθει αὐτός ὁ κόσμος, γιά νά ἀναφανεῖ ὁ τελειότερος.
….
Δ’ Θά παρέλθουν λοιπόν ὅσα τώρα βλέπουμε καί θά ἔρθουν ὅσα πρόκειται νά γίνουν, πού θά εἶναι τελειότερα. Ἀλλά τό πότε, κανείς νά μήν τό πολυεξετάζει. Διότι μᾶς εἶπε ὁ Κύριος «πώς δέν εἶναι τῆς δυνατότητάς μας νά μάθουμε τούς χρόνους καί τούς καιρούς, τούς ὁποίους ὅρισε ὁ Πατέρας μέ τήν ἐξουσία πού ἔχει» (Πράξ. 1, 7). Μήν τολμήσεις λοιπόν νά προσδιορίσεις τό πότε θά γίνουν αὐτά, οὔτε πάλι νά κοιμᾶσαι ἥσυχος1. Διότι λέει «ἀγρυπνεῖτε γιατί δέν γνωρίζετε τήν ὥρα πού θά ἔρθει ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου» (πρβλ. Ματθ. 24, 44).
Ἀλλά ἐπειδή ἔπρεπε νά γνωρίζουμε τά σημεῖα τῆς συντέλειας τοῦ κόσμου, μιά καί περιμένουμε τόν Χριστό γιά τή δεύτερη Παρουσία Του, γιά νά μήν πεθάνουμε ἀπατημένοι καί γιά νά μήν πέσουμε σέ πλάνη ἀπό τόν ψεύτη Ἀντίχριστο, οἱ Ἀπόστολοι, «κατ᾽ οἰκονομίαν» κινήθηκαν μέ θεόσδοτη προαίρεση καί πῆγαν καί ρώτησαν τόν ἀληθινό Διδάσκαλο, λέγοντας: «Πές μας, πότε θά γίνουν αὐτά καί ποιό θά εἶναι τό σημάδι τῆς Παρουσίας Σου καί τῆς συντέλειας τοῦ κόσμου;» (Ματθ. 24, 3). «Σέ περιμένουμε πάλι νά ἔρθεις, ἀλλά ὁ Σατανάς μετασχηματίζεται σέ ἄγγελο φωτός» (Β’ Κορ. 11, 14). Ἀσφάλισέ μας λοιπόν, γιά νά μήν προσκυνήσουμε κάποιον ἄλλο, ἐκτός ἀπό Σένα.
Καί Ἐκεῖνος ἄνοιξε τό θεϊκό καί ὑπερένδοξο στόμα Του καί εἶπε: «Προσέξτε μήπως σᾶς πλανήσει κανείς» (Ματθ. 24, 4). Καί σεῖς τώρα, οἱ ἀκροατές, μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς, σάν νά Τόν βλέπετε μπροστά σας, ἀκοῦτε νά σᾶς λέει καί σᾶς τά ἴδια: «Προσέξτε μήπως σᾶς πλανήσει κανείς». Καί σᾶς παρακαλεῖ ὅλους ὁ Λόγος νά προσέχετε στά λεγόμενα. Διότι δέν εἶναι ἱστορία πραγμάτων πού πέρασαν, ἀλλά προφητεία μελλόντων πού ὁπωσδήποτε θά ἔρθουν. Δέν τό προφητεύουμε ἐμεῖς ‒ διότι εἴμαστε ἀνάξιοι ‒ ἀλλά φέρνουμε στό μέσο ὅσα ἔχουν γραφεῖ καί ἀναφέρουμε τά σχετικά χαρακτηριστικά «σημεῖα». Κοίτα λοιπόν τώρα μόνος σου, ποιά ἔχουν ἤδη γίνει, τί ἀπολείπεται νά γίνει καί ἀσφάλισε τόν ἑαυτόν σου2
Ε’ Προσέξτε μήπως σᾶς πλανήσει κανείς. «Διότι πολλοί θά παρουσιαστοῦν μέ τό ὄνομά μου καί θά λένε, ἐγώ εἶμαι ὁ Χριστός καί πολλούς θά πλανήσουν» (Ματθ. 24, 4-5). Αὐτά ἐν μέρει ἔχουν γίνει. Διότι ἤδη κάτι τέτοιο τό ἔχει πεῖ ὁ Σίμων ὁ Μάγος καί ὁ Μένανδρος καί μερικοί ἄλλοι ἀπό τούς αἱρεσιάρχες. Θά τό ποῦν σίγουρα καί μερικοί ἄλλοι στήν ἐποχή μας ἤ καί ἄλλοι, μετά ἀπό μᾶς3.
ΣΤ’ Δεύτερο σημεῖο: «Θά ἀκούσετε πολέμους καί φῆμες πολέμων» (Ματθ. 24, 6). Ἀλλά κι ἐμεῖς τώρα δέν ἔχουμε πόλεμο τῶν Περσῶν μέ τούς Ρωμαίους γιά τή Μεσοποταμία ἤ ὄχι; Ξεσηκώνεται «τό ἕνα ἔθνος ἐναντίον τοῦ ἄλλου καί τό ἕνα βασίλειο κατά τοῦ ἄλλου» (Ματθ. 24, 7) ἤ ὄχι; «Καί θά γίνουν πεῖνες, ἐπιδημίες, σεισμοί σέ διάφορους τόπους» (Ματθ. 24, 7). Αὐτά ἤδη ἔχουν γίνει.4 Καί συνεχίζει: «Θά γίνουν φοβερά σημεῖα ἀπό τόν οὐρανό» (Λουκ. 21, 11) καί θά πέσουν βαρεῖς χειμῶνες. «Νά εἶστε λοιπόν ἄγρυπνοι, γιατί δέν ξέρετε ποιά εἶναι ἡ Ἡμέρα πού θά ἔρθει ὁ Κύριός μας» (Ματθ. 24, 42).
Ζ’ Ἀλλά ἐπιζητοῦμε δικό μας σημεῖο τῆς Παρουσίας τοῦ Κυρίου. Ἐμεῖς οἱ ἐκκλησιαστικοί ζητοῦμε ἐκκλησιαστικό σημεῖο.5 Καί ὁ Σωτήρας λέει: «τότε λοιπόν θά σκανδαλιστοῦν πολλοί καί θά παραδώσει ὁ ἕνας τόν ἄλλο καί θά μισεῖ ὁ ἕνας τόν ἄλλο» (Ματθ. 24, 10). Ἄν ἀκούσεις τώρα ὅτι Ἑπίσκοποι ἐναντίον Ἐπισκόπων καί κληρικοί ἐναντίον κληρικῶν καί λαοί ἐναντίον λαῶν φτάνουν μέχρι νά χυθεῖ αἷμα, μήν ταραχθεῖς. Διότι εἶναι γραμμένο κάτι τέτοιο. Νά μήν προσέχεις τόσο σ᾽ αὐτά πού γίνονται, ὅσο σ᾽ αὐτά πού ἔχουν γραφεῖ6 Οὔτε πάλι ἄν ἐγώ πού σέ διδάσκω χαθῶ, νά χαθεῖς καί σύ μαζί μέ μένα. Ἀλλά πρέπει ὁ ἀκροατής νά γίνει καλύτερος ἀπό τόν δάσκαλο πού τοῦ μιλάει. Καί αὐτός πού ἦρθε τήν ἔσχατη ὥρα νά γίνει πρῶτος (πρβλ. Ματθ. 20, 16), ἐπειδή ὁ Δεσπότης δέχεται καί αὐτούς πού φτάνουν τήν ἑνδέκατη ὥρα (πρβλ. Ματθ. 20, 6-7). Ἐφόσον ἀνάμεσα στούς Ἀποστόλους βρέθηκε προδοσία, ἀπορεῖς πού ἀνάμεσα στούς Ἐπισκόπους ὑπάρχει μισαδελφία7;
Τό σημεῖο ὅμως αὐτό δέν ἀναφέρεται μόνο στούς ἄρχοντες, ἀλλά καί στούς λαούς. Διότι λέει: «Ἐπειδή θά πληθυνθεῖ ἡ ἀνομία, θά ψυχρανθεῖ ἡ ἀγάπη τῶν περισσοτέρων» (Ματθ. 24, 12). Μπορεῖ λοιπόν νά καυχηθεῖ κανείς ἀπό τούς παρόντες ὅτι ἔχει ἀνυπόκριτη φιλία πρός τόν πλησίον; Δέν συμβαίνει πολλές φορές τά χείλη νά φιλοῦν, τό πρόσωπο νά χαμογελᾶ, τά μάτια νά ἔχουν ἱλαρό βλέμμα, ἡ καρδιά ὅμως νά μηχανεύεται δόλους καί νά κατασκευάζει κακά, ἐνῶ κανείς μιλάει εἰρηνικά; (Πρβλ. Ψαλμ. 27, 3).
Η’ Ἔχεις καί αὐτό τό σημεῖο: «Θά κηρυχθεῖ τοῦτο τό Εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας σ᾽ ὅλη τήν οἰκουμένη, γιά νά τό γνωρίσουν ὅλα τά ἔθνη. Καί τότε θά ἔρθει τό τέλος» (Ματθ. 24, 14). Ἀλλά σχεδόν, ὅπως βλέπουμε, ὅλος ὁ κόσμος πληρώθηκε ἀπό τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ8.
Θ’ Καί τί γίνεται μετά ἀπ᾽ αὐτό; «Ὅταν λοιπόν θά δεῖτε τό βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως, γιά τό ὁποῖο μίλησε ὁ Δανιήλ ὁ προφήτης, νά στέκεται στόν ἅγιο τόπο ‒ ὁ ἀναγνώστης ἄς ἐννοήσει» (Ματθ. 24, 15) ‒ καί παρακάτω «τότε ἄν κάποιος σᾶς πεῖ, νά, ἐδῶ εἶναι ὁ Χριστός ἤ ἐκεῖ, μήν τόν πιστέψετε» (Ματθ. 24, 23). Ἡ μισαδελφία δίνει λοιπόν τόπο στόν Ἀντίχριστο. Δηλαδή προετοιμάζει ὁ διάβολος διαιρέσεις τῶν λαῶν, γιά νά γίνει εὐπρόσδεκτος ὁ ἐρχόμενος Ἀντίχριστος. Μακάρι κανένας ἀπό τούς δούλους τοῦ Χριστοῦ, πού βρίσκονται ἐδῶ ἤ καί σέ ἄλλα μέρη, νά μήν τόν πλησιάσει καί νά μήν τόν ἀκολουθήσει.
…..
Ι’ Ὁ Χριστός ὁ ἀληθινός, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ὁ Μονογενής, δέν ἔρχεται ἀπό κάποιο μέρος τῆς γῆς. Ἄν κάποιος ἀπατεώνας τερατουργός καί θαυματουργός, παρουσιαστεῖ στήν ἔρημο, ἰσχυριζόμενος ὅτι αὐτός εἶναι ὁ Χριστός, μήν πηγαίνεις (πρβλ. Ματθ. 24, 26). Ἄν σοῦ ποῦν «νά, ἐδῶ εἶναι ὁ Χριστός, ἤ ἐκεῖ, μήν πιστέψεις» (πρβλ. Μαρκ. 13, 21). Μήν προσέχεις δηλαδή κάτω στή γῆ, διότι ἀπό τόν οὐρανό κατεβαίνει ὁ Δεσπότης, ὄχι μόνος, ὅπως ἔγινε πρίν, στήν πρώτη Παρουσία, ἀλλά ἀνάμεσα σέ πολλούς, ἀπό μυριάδες Ἀγγέλους περιφρουρούμενος. Οὔτε ἔρχεται κρυφά καί ἀθόρυβα, ὅπως ἡ δροσιά ἡ πρωϊνή στό ποκάρι τοῦ μαλλιοῦ (πρβλ. Ψαλμ. 71, 6), ἀλλά σάν ἀστραπή (πρβλ. Λουκ. 17, 24) ἐκτυφλωτική καί ὁλόλαμπρη καί ἀντιληπτή ἀπό ὅλους. Διότι, Αὐτός ὁ Ἴδιος ἔχει πεῖ: «Ὅπως ἡ ἀστραπή ξεπετάγεται ἀπό τήν ἀνατολή καί φαίνεται ὡς τή δύση, ἔτσι θά εἶναι καί ἡ Παρουσία τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου» (Ματθ. 24, 27). Καί πάλι: «Θά δοῦν τόν Υἱό τοῦ ἀνθρώπου νά ἔρχεται πάνω στίς νεφέλες τοῦ οὐρανοῦ, μέ δύναμη καί δόξα πολλή. Καί θά ἀποστείλει τούς Ἀγγέλους Του μέ μεγάλη σάλπιγγα» (Ματθ. 24, 30-31) καί ὅσα ἄλλα ἀναφέρονται στό ἴδιο χωρίο.
…..
ΚΒ’ Ἀλλά ποιό θά εἶναι τό σημεῖο τῆς δεύτερης αὐτῆς Παρουσίας Του; Μήν τυχόν τολμήσει καμιά ἐνάντια δύναμη καί τή μιμηθεῖ. «Καί τότε θά φανεῖ, λέει, στόν οὐρανό τό σημεῖο τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου» (Ματθ. 24, 30). Καί τό σημεῖο τό ἀληθινό, τό διακριτικό τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ὁ Σταυρός. Τό σημεῖο τοῦ φωτόμορφου Σταυροῦ προηγεῖται ἀπό τό Βασιλιά καί δηλώνει ὅτι Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος πού εἶχε σταυρωθεῖ παλιότερα, γιά νά Τόν δοῦν οἱ Ἰουδαῖοι, αὐτοί πού Τόν κέντησαν στήν πλευρά καί συνωμότησαν γιά νά φονευτεῖ καί νά θρηνήσουν πανεθνικά καί χωριστά κάθε φυλή (πρβλ. Ζαχ. 12, 10. 12), λέγοντας: Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος πού ραπίσαμε, Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος πού φτύσαμε στό πρόσωπο, Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος πού Τοῦ βάλαμε δεσμά, Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος πού, ἀφοῦ πρῶτα Τόν σταυρώσαμε, Τόν ἐξευτελήσαμε. Θά ποῦν τότε: Ποῦ νά πᾶμε γιά νά ἀποφύγουμε τήν ὀργή Σου; Ἀφοῦ ὅμως Ἀγγελικά στρατεύματα θά περιβάλλουν καί θά φρουροῦν τόν κόσμο, πουθενά δέν θά μπορέσουν νά πᾶνε. Φόβος γιά τούς ἐχθρούς θά εἶναι τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, χαρά θά εἶναι γιά τούς φίλους πού πίστεψαν σ᾽ Αὐτόν ἤ Τόν κήρυξαν στά ἔθνη ἤ μαρτύρησαν γιά τό ὄνομά Του.
Ποιός θά εἶναι ἄραγε τόσο εὐλογημένος, ὥστε τότε θά βρεθεῖ φίλος τοῦ Χριστοῦ. Δέν καταφρονεῖ τούς δικούς Του δούλους ὁ τόσο ἔνδοξος Βασιλιάς, Αὐτός πού Τόν δορυφοροῦν Ἄγγελοι, πού εἶναι σύνθρονος τοῦ Πατέρα. Καί γιά νά μήν ἀναμειχθοῦν οἱ ἐκλεκτοί μαζί μέ τούς ἐχθρούς, «θά στείλει τούς Ἀγγέλους Του μέ σάλπιγγα μεγάλη καί θά συνάξουν τούς ἐκλεκτούς τοῦ Κυρίου ἀπό τούς τέσσερεις ἀνέμους» (Ματθ. 24, 31). Γιατί, ἀφοῦ δέν καταφρόνησε ἕναν, ἐννοῶ τόν Λώτ, πῶς εἶναι δυνατόν νά καταφρονήσει πολλούς δικαίους μαζί; Θά πεῖ τότε σ᾽ αὐτούς πού θά εἶναι ἀνεβασμένοι πάνω στά νεφελώδη ἅρματα καί θά ἔχουν συναχθεῖ ἀπό τούς Ἀγγέλους: «Ἐλάτε ἐσεῖς, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατέρα μου» (Ματθ. 25, 34).
ΚΓ’ Ἀλλά θά πεῖ κάποιος ἀπό τούς παρόντες: Εἶμαι φτωχός ἤ μπορεῖ τότε ἴσως νά βρεθῶ ἄρρωστος στό κρεββάτι. Ἤ μπορεῖ νά πεῖ κάποια: Εἶμαι γυναίκα καί μπορεῖ νά βρεθῶ στό μύλο. Τί θά γίνει; Μήπως γι᾽ αὐτούς τούς λόγους θά μᾶς περιφρονήσουν καί θά μᾶς καταδικάσουν; Ἔχε θάρρος, ἄνθρωπε. Ὁ Κριτής εἶναι ἀπροσωπόληπτος. «Δέν πρόκειται νά κρίνει μέ βάση τά φαινόμενα, οὔτε σκοπεύει νά ἐλέγξει μέ βάση τά λόγια» (Ἡσ. 11, 3), οὔτε προτιμάει τούς μορφωμένους ἀπό τούς ἁπλούς καί ἀπαίδευτους, οὔτε τούς πλούσιους ἀπό τούς φτωχούς. Καί στό χωράφι ἄν βρίσκεσαι, θά σέ πάρουν οἱ Ἄγγελοι.
Μή νομίσεις πώς θά προτιμήσει τούς κτηματίες καί σένα τό γεωργό θά σέ ἀφήσει. Εἴτε δοῦλος εἶσαι, εἴτε φτωχός, μή ἔχεις καμιά ἀγωνία. «Αὐτός πού ἔλαβε δούλου μορφή»9 (Φιλιπ. 2, 7), δέν περιφρονεῖ τούς δούλους. Ἄν τύχει πάλι καί εἶσαι ἄρρωστος στό κρεββάτι, ἔχει γραφεῖ: «Τότε θά εἶναι δύο στό ἴδιο κρεββάτι, τόν ἕνα θά τόν πάρουν, τόν ἄλλο θά τόν ἀφήσουν» (Λουκ. 17, 34). Ἔστω κι ἄν ἀπό ἀνάγκη εἶσαι ἀπασχολημένος στό μύλο, εἴτε εἶσαι ἄνδρας εἴτε γυναίκα, ἤ ἔχεις δοῦλο στό μύλο καί ἀναγκάζεσαι νά παραμένεις ἐκεῖ, δέν πρόκειται νά σέ περιφρονήσει Αὐτός «πού κάνει ἐλεύθερους καί ἀνδρειωμένους τούς ἁλυσοδεμένους» (πρβλ. Ψαλμ. 67, 7), Αὐτός πού ὁδήγησε τόν Ἰωσήφ στή βασιλεία ἀπό τή δουλεία καί τή φυλακή. Αὐτός καί σένα θά σέ λυτρώσει ἀπό τίς θλίψεις καί θά σέ ὁδηγήσει στή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Μόνο ἔχε θάρρος, μόνο νά ἐργάζεσαι τό ἀγαθό, νά ἀγωνίζεσαι πρόθυμα, διότι τίποτε δέν πάει χαμένο.
Εἶναι γραμμένη κάθε σου προσευχή καί ψαλμωδία, εἶναι γραμμένη κάθε σου ἐλεημοσύνη, κάθε σου νηστεῖα. Εἶναι γραμμένος κάθε γάμος πού διαφυλάχτηκε στά ὅρια τά ἠθικά, εἶναι γραμμένη κάθε εἴδους ἐγκράτεια πού ἔγινε γιά χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἀνάμεσα ὅμως σ᾽ ὅλα, ὅσα ὁ Θεός καταγράφει γιά νά μᾶς στεφανώσει, τήν πρώτη θέση τήν ἔχει ἡ παρθενία καί ἡ ἁγνεία καί πρόκειται νά λάμπεις σάν Ἄγγελος.
Ἀλλά ὅπως ἄκουσες μέ εὐχαρίστηση τά καλά, ἄκουσε πάλι χωρίς νά ταραχθεῖς καί τά ἀντίθετα. Εἶναι ὅλα γραμμένα, κάθε σου πλεονεξία, κάθε σου πορνεία, κάθε σου ὅρκος πού ἀθέτησες, κάθε βλασφήμια, κάθε μαγεία, κάθε κλοπή καί κάθε φόνος. Ὅλα αὐτά θά καταγραφοῦν, ἐάν μετά τό Βάπτισμα πράξεις τά ἴδια πάλι, διότι τά προηγούμενα ἐξαλείφονται ὅλα.
ΚΔ’ «Ὅταν θά ἔρθει», λέει, «ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου μέ ὅλη τή δόξα Του, ὅλοι οἱ Ἄγγελοι θά εἶναι μαζί Του» (Ματθ. 25, 31). Κοίτα, ἄνθρωπε, μπροστά σέ πόσο πλῆθος θά βγεῖς νά κριθεῖς. Σύμπαν τό γένος τῶν ἀνθρώπων τότε θά παρίσταται. Ἀναλογίσου λοιπόν πόσο πολυάριθμος εἶναι ἠ φυλή τῶν Ρωμαίων, ἀπό πόσα πλήθη ἀποτελοῦνται οἱ βάρβαρες φυλές πού τώρα ζοῦν καί πόσες ἀπό αὐτές τίς βάρβαρες φυλές ἔχουν πεθάνει ἐδῶ καί ἑκατό χρόνια. Λογάριασε πόσοι θάφτηκαν μέσα σέ χίλια χρόνια ἀπό ὅλες αὐτές τίς φυλές καί τόσες ἄλλες. Λογάριασε ὅλους, ὅσοι ἔζησαν στή γῆ ἀπό τόν Ἀδάμ μέχρι σήμερα. Εἶναι πραγματικά ἀπειροπληθεῖς ἀλλά, παρόλα αὐτά, μποροῦμε νά θεωρήσουμε ὅτι εἶναι καί λίγοι, ἄν τούς συγκρίνουμε μέ τούς Ἀγγέλους, πού σίγουρα εἶναι κατά πολύ περισσότεροι. Ἐκεῖνοι εἶναι τά ἐνενήντα ἐννέα πρόβατα, ἡ ἀνθρωπότητα εἶναι μόνο τό ἕνα (πρβλ. Ματθ. 18, 12. Λουκ. 15, 4). Σύμφωνα μέ τό μέγεθος τῶν τόπων πρέπει νά ὑπολογίζουμε καί τό πλῆθος τῶν κατοίκων τους11. Ἡ γῆ πού κατοικεῖται ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους, σύμπασα ἡ οἰκουμένη, ἔτσι ὅπως βρίσκεται στό μέσον τοῦ οὐρανοῦ πού τήν περιβάλλει, εἶναι μόνο τό κέντρο ἑνός κύκλου καί ὅμως βαστάζει πάνω της τόσα πλήθη.
Σκεφτεῖτε λοιπόν ὁ οὐρανός πού τήν περιβάλλει σάν κύκλος, πόσο πιό ὑπερμεγέθης εἶναι ἀπό αὐτήν. Καί σκεφτεῖτε ὅτι ὑπάρχουν ἄπειροι ἄλλοι οὐρανοί, πού δέν μποροῦμε οὔτε κάν νά φανταστοῦμε τά πλήθη τῶν Ἀγγέλων πού τούς κατοικοῦν. Διότι ἔχει γραφεῖ: «Χίλιες χιλιάδες Τόν ὑπηρετοῦσαν καί μύριες μυριάδες ἔστεκαν μέ δέος μπροστά Του» (πρβλ. Δαν. 7, 10). Καί ὄχι βέβαια πώς εἶναι μόνο τόσο τό πλῆθος τῶν Ἀγγέλων, ἀλλά περισσότερο ἀπ᾽ αὐτό δέν μποροῦσε νά μᾶς παραστήσει ὁ Προφήτης. Θά εἶναι παρών λοιπόν τότε στήν Κρίση ὁ Θεός, ὁ Πατέρας ὅλων, θά παρακάθεται καί ὁ Ἰησοῦς Χριστός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα θά παρευρίσκεται καί Αὐτό. Ἀγγελική σάλπιγγα θά προσκαλέσει ὅλους ἐμᾶς, πού ἔχουμε σάν ἔνδυμά μας ὅλα μας τά ἔργα.
Μήπως λοιπόν καί μόνο μ᾽ αὐτή τήν εἰκόνα, δέν εἶναι φυσικό ἀπό τώρα νά ἔχουμε κάποια αἴσθηση ἀγωνίας; Μήν τό θεωρήσεις, ἄνθρωπε, ὅτι εἶναι μικρή καταδίκη, ἀκόμα καί τότε πού δέν θά κολαστεῖς αἰώνια, τό νά ἔρθουν στό φῶς ὅλα τά κρυφά καί φανερά ἔργα σου, μπροστά στά ἄπειρα πλήθη ὅλων τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶν Ἀγγέλων. Μήπως δέν ἔρχονται στιγμές στή ζωή μας πού προτιμᾶμε νά πεθάνουμε πολλούς θανάτους, παρά νά μάθουν κάποιοι φίλοι μας τά μυστικά μας, γιά τά ὁποῖα θά ἔπρεπε νά μᾶς ἀποδοκιμάσουν12.
ΚΕ’ Κάτω ἀπό τή συναίσθηση αὐτῆς τῆς τόσο κρίσιμης περιστάσεως, ἀδελφοί μου, ἄς φροντίσουμε μέ ζῆλο νά μή μᾶς ἀποδοκιμάσει καί καταδικάσει ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος δέν χρειάζεται νά διενεργήσει καμιά ἐξέταση καί κανένα ἔλεγχο, προκειμένου νά γνωρίσει ἐμᾶς καί τά ἔργα μας. Μήν πεῖς ὅτι νύχτα ἔπεσα σέ πορνεία ἤ ἔκανα μαγεῖες ἤ ἔπραξα κάτι ἄλλο καί ἄνθρωπος δέν βρισκόταν ἐκεῖ. Ἀπό τή συνείδησή σου κρίνεσαι, ἀπό τούς λογισμούς σου. Ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, τότε πού θά κρίνει ὁ Θεός τά κρυφά ἔργα τῶν ἀνθρώπων, οἱ λογισμοί τοῦ ἀνθρώπου μέσα στή συνείδησή του θά λειτουργοῦν σάν μάρτυρες κατηγορίας ἤ σάν μάρτυρες ὑπερασπίσεως (πρβλ. Ρωμ. 2, 15-16). Σέ ἀναγκάζει νά πεῖς τήν ἀλήθεια τό Πρόσωπο τοῦ Κριτῆ-Θεοῦ, πού σοῦ ἐμπνέει τό δέος. Καί ἀκόμα πιό ἔντονα, θά μπορούσαμε νά ποῦμε, ὅτι σέ ἐλέγχει ἀκόμα καί τότε πού ἐσύ δέν θά φανερώσεις τήν ἀλήθεια. Γιατί, ὅπως εἴπαμε, θά ἀναστηθεῖς καί θά παρουσιαστεῖς στόν Κριτή, σάν νά εἶσαι ντυμένος μέ τίς ἁμαρτίες σου ἤ, ἄν ἔχεις βέβαια, καί μέ κάποιες καλές καί ἐνάρετες πράξεις σου.
Καί τό δήλωσε τοῦτο ὁ Κριτής ‒ διότι ὁ Χριστός θά εἶναι Ἐκεῖνος πού θά κρίνει‒ λέγοντας:«Ἐπειδή δέν δικάζει ὁ Πατέρας κανέναν, ἀλλά τήν κρίση τήν ἄφησε στόν Υἱό» (Ἰωάν. 5, 22). Καί αὐτό δέν σημαίνει ὅτι ἀποξενώνεται ἀπό τήν ἐξουσία Του, ἀλλά ὅτι κρίνει «διά τοῦ Υἱοῦ»13. Βέβαια ὁ Υἱός κρίνει μέ τή συγκατάνευση τοῦ Πατέρα. Καί ἀσφαλῶς ἡ κρίση καί ἡ ἀπόφαση τοῦ Υἱοῦ εἶναι ἴδια μέ τήν κρίση καί τήν ἀπόφαση τοῦ Πατέρα, γιατί Πατέρας καί Υἱός ἔχουν μία καί τήν αὐτή γνώμη. Τί λέει ὅμως ὁ Κριτής γιά τό ἄν ἀποτελοῦν ἤ ὄχι τό ἔνδυμά σου οἱ πράξεις σου καί τά βιώματά σου; «Καί θά συναχθοῦν μπροστά Του πάντα τά ἔθνη» (πρβλ. Ματθ. 25, 32). Διότι πρέπει ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ νά γονατίσουν καί τά ἐπουράνια καί τά ἐπίγεια καί τά καταχθόνια (πρβλ. Φιλιπ. 2, 10). Καί θά χωρίσει τούς μέν ἀπό τούς δέ, «ὅπως χωρίζει ὁ βοσκός τά πρόβατα ἀπό τά κατσίκια» (Ματθ. 25, 32).
Πῶς τά χωρίζει ὁ βοσκός; Ἄραγε τά ἐξετάζει βάσει κανενός βιβλίου, γιά νά δεῖ ποιό εἶναι πρόβατο καί ποιό κατσίκι; Ἤ τά διακρίνει ἀπό τήν ἐμφάνιση; Δέν εἶναι τό σγουρό καί ἀφράτο μαλλί πού φανερώνει τό πρόβατο καί τό σκληρό καί ἄγριο τρίχωμα πού φανερώνει τό κατσίκι; Ἔτσι εἶναι καί μόλις καθαριστεῖς ἀπό τίς ἁμαρτίες σου. Ἔχεις στό ἑξῆς τό μαλλί καθαρό καί μένει ἡ στολή σου ἀμόλυντη καί λές πάντοτε: «Ξεντύθηκα τό χιτώνα τῆς ἁμαρτίας, πῶς νά τόν ξαναβάλλω;» (Ἆσμ. 5, 3). Ἀπό τό ἔνδυμα γνωρίζεσαι σάν πρόβατο, ἄν ὅμως βρεθεῖς τριχωτός σάν τόν Ἡσαῦ, πού ἦταν πυκνότριχος καί ἐλαφρόμυαλος, πού ἔχασε τά πρωτοτόκια γιά τό φαΐ καί πούλησε τό ἀξίωμά του, θά πᾶς στά ἀριστερά τοῦ Κυρίου. Ἄς μή γίνει κανείς ἀπό τούς παρόντες νά χάσει τή Χάρη, οὔτε μέ τά ἄδικά του ἔργα νά βρεθεῖ στά ἀριστερά τάγματα τῶν ἁμαρτωλῶν.
ΚΣΤ’ Πραγματικά, μᾶς προκαλεῖ τό φόβο ἡ Κρίση τοῦ Θεοῦ καί μᾶς τρομάζουν ὅσα μᾶς πληροφοροῦν γιά τό πῶς θά γίνει. Ἐνῶ προβάλλεται σάν σκοπός τῆς ζωῆς μας ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἔχει ἑτοιμαστεῖ καί ἡ αἰώνια φωτιά τῆς κολάσεως. Καί θά πεῖ εὔλογα κάποιος: «Πῶς θά ἀποφύγουμε τή φωτιά τῆς κολάσεως. Καί πῶς θά μποῦμε στή Βασιλεία;». «Πείνασα», λέει, «καί μοῦ δώσατε νά φάω» (Ματθ. 25, 35). Μάθετε λοιπόν τόν τρόπο. Δέν χρειάζεται ἐδῶ νά κάνεις ἀλληγορία, ἀλλά νά κάνεις πράξη τά λεγόμενα. «Πείνασα καί μοῦ δώσατε νά φάω, δίψασα καί μοῦ δώσατε νά πιῶ, ξένος εἴμουνα καί μέ φιλοξενήσατε, γυμνός καί μέ ντύσατε, ἀρρώστησα καί μέ ἐπισκεφθήκατε, στή φυλακή ἤμουνα καί ἤρθατε νά μέ δεῖτε» (Ματθ. 25, 35-36). Αὐτά ἄν πράξεις, θά εἶσαι μαζί Του στή Βασιλεία, βασιλιάς14. Ἄν ὅμως δέν τά πράξεις, θά κατακριθεῖς.
Ἄρχισε λοιπόν ἀπό τώρα νά τά κάνεις πράξη καί ἔχε ζωντανή καί σταθερή πίστη. Πρόσεξε νά μήν κλειστεῖς ἔξω, ὅπως οἱ μωρές παρθένες, ἀναβάλλοντας νά ἀγοράσεις λάδι15. Μή θαρρευτεῖς ἐπειδή ἔχεις ἁπλῶς τή λαμπάδα, ἀλλά νά τήν ἔχεις νά καίει. «Ἄς λάμπει τό φῶς τῶν καλῶν σου ἔργων μπροστά στούς ἀνθρώπους» (πρβλ. Ματθ. 5, 16) καί νά μή βλασφημεῖται ἐξαιτίας σου ὁ Χριστός. Φόρεσε ἔνδυμα ἀφθαρσίας, διαπρέποντας στά καλά καί θεάρεστα ἔργα. Καί ὅποια ὑπόθεση «κατ᾽ οἰκονομίαν», σοῦ ἐμπιστευτεῖ ὁ Θεός, διοίκησέ την εὐάρεστα καί καρποφόρα. Χρήματα σοῦ ἐμπιστεύτηκε; Κάνε καλή καί χρηστή διαχείρηση. Λόγο διδασκαλίας σοῦ ἐμπιστεύτηκε; Μεταχειρίσου τό χάρισμα γιά τή δόξα τοῦ Θεοῦ καί τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Μπορεῖς νά φέρνεις καί ἄλλους νά ἀκοῦν τό λόγο, τό κήρυγμα τῆς πίστεως; Κάνε το μέ ζῆλο.
Ὑπάρχουν τόσες πολλές μορφές ζωῆς καί δράσεως, μέσα στίς ὁποῖες ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἀναδειχθεῖ πιστός καί καλός οἰκονόμος τῶν χαρισμάτων τοῦ Θεοῦ. Προσέξτε μόνο νά μή βρεθεῖ κανείς νά σφάλλει καί ἀπορριφθεῖ, ὥστε νά συναντήσουμε μέ παρρησία τόν αἰώνιο Βασιλέα Χριστό, πού βασιλεύει στούς αἰῶνες. Διότι θά βασιλέψει στούς αἰῶνες. Αὐτός πού θά κρίνει ζῶντες καί νεκρούς, Αὐτός ὁ Ὁποῖος πέθανε γιά χάρη τῶν ζώντων καί τῶν νεκρῶν, καθώς καί ὁ Παῦλος τό λέει: «Γι᾽ αὐτό ὁ Χριστός πέθανε καί ἔζησε, γιά νά γίνει Κύριος καί Βασιλέας ζώντων καί νεκρῶν» (Ρωμ. 14, 9).
…..
ΛΓ’ …Καί εἴθε ὁ Θεός τῶν ὅλων, ὅλους ἐσᾶς νά σᾶς διατηρήσει ἱκανούς καί φωτισμένους, ὥστε νά ἔχετε στή μνήμη σας τά σημεῖα τῆς συντέλειας τοῦ κόσμου καί νά μείνετε ἀκατανίκητοι ἀπό τόν Ἀντίχριστο. Τώρα πιά γνώρισες τά ἰδιαίτερα σημάδια πού θά φανερώνουν τόν ἐρχομό τοῦ πλάνου. Ἔχεις καί τίς ἀποδείξεις τοῦ ἀληθινοῦ Χριστοῦ, πού φανερά πρόκειται νά κατεβεῖ ἀπό τόν οὐρανό. Τόν ἕνα ἀπόφευγέ τον, τόν πλάνο. Τόν Ἄλλο περίμενέ Τον, τόν Ἀληθινό. Ἔμαθες τόν τρόπο, μέ ποιά κριτήρια δηλαδή θά βρεθεῖς στά δεξιά τοῦ Πατέρα. Τήρησε ὅ,τι σοῦ ἔχω ἐμπιστευθεῖ σχετικά μέ τόν Χριστό (πρβλ. Α’ Τιμ. 6, 20), διαπρέποντας σέ ἔργα θεάρεστα (πρβλ. Α’ Τιμ. 2, 10), ὥστε νά κληρονομήσεις τή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἀφοῦ παρασταθεῖς μέ παρρησία ἐνώπιον τοῦ Κριτῆ, διά τοῦ Ὁποίου καί μετά τοῦ Ὁποίου ἡ δόξα ἀνήκει στόν Θεό, μαζί καί στό Ἅγιο Πνεῦμα, στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1. Ἡ θέση αὐτή τοῦ ἁγίου Πατρός ἔχει διαχρονική σημασία καί ἀξία καί πρέπει, νά λαμβάνεται σοβαρῶς «ὑπ᾽ ὄψιν» ἀπό ὅλους ἐκείνους πού στήν ἐποχή μας συγκινοῦνται καί ὑπερφορτίζονται σέ σχέση μέ τό θέμα τῆς ἔλευσης τοῦ Ἀντιχρίστου.
2. Ὁ ἅγιος Διδάσκαλος δέν θέλει νά ὑποδείξει τόν ἐξυποκειμενισμό τοῦ θέματος. Θεωρεῖ ὅτι εἶναι δυνατόν ὁ νηφάλιος καί διακριτικός νοῦς νά κάνει μιά σωστή προσέγγιση στό θέμα, ἀναλαμβάνοντας τίς δικές του εὐθύνες καί ἐμπιστευόμενος τά περαιτέρω στόν Θεό καί στήν Ἐκκλησία.
3. Εἶναι ἀξιοσημείωτο ὅτι ὁ Ἅγιος ἀφήνει περιθώρια γιά ἐπανάληψη τοῦ φαινομένου τῆς παρουσίας ψευδόχριστων, ἄν καί στίς μέρες του ὀνομάζει κάποιους συγκεκριμένους. Ἄλλη μιά ἔνδειξη τῆς χαρισματικῆς νηφαλιότητάς του.
4. Τόν τέταρτο αἰώνα μ.Χ. ὁ Ἅγιος διαπίστωνε ὅτι εἶχαν πραγματοποιηθεῖ μερικά ἀπό τά σημεῖα καί ὅμως ἀπό τότε μέχρι σήμερα ἔχουμε ἴδια καί παρόμοια φαινόμενα. Αὐτό ὑπαγορεύει στούς νηφάλιους νά μήν ἀπολυτοποιοῦν τίς δικές τους ἐκτιμήσεις καί νά προσέχουν ὥστε, ὄχι μόνο νά μή τρομοκρατοῦνται, ἀλλά καί νά μή πανικοβάλλουν τούς ἄλλους.
5. Δέν πρόκειται γιά ρητορικό ἑλιγμό προκειμένου νά μεταβεῖ στήν ἑπόμενη θέση του, ἀλλά γιά ἐπιτυχημένη ἐφαρμογή κοινωνικῆς καί ψυχολογικῆς ἀρχῆς στό ἐκκλησιαστικό ἐπίπεδο. Πρέπει νά μποροῦμε νά βλέπουμε πόσο μεταπτωτικά κινούμαστε μέσα στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας καί πόσο «τό ἀνθρώπινο στοιχεῖο» πάσχει σάν νά μήν εἶναι «ἐκκλησιασμένο»!
6. Ἔχει ἀφάνταστα μεγάλη καί καθοριστική σημασία αὐτή ἡ σύσταση τοῦ Ἁγίου. Δέν θά κάναμε τόσο σάλο, στίς μέρες μας, ἄν ἐφαρμόζαμε αὐτή τή σύστασή του. Πράγματι μερικοί ἀπό μᾶς σχηματίζουμε, χωρίς τό Ἅγιο Πνεῦμα, μιά γνώμη γιά τά πράγματα καί μετά ψάχνουμε νά βροῦμε ποῦ συμφωνεῖ ἡ Γραφή μέ μᾶς. Ἀντίστροφα, ὁ Ἅγιος ζητάει ἀπό μᾶς νά γνωρίζουμε μέ τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τή διδαχή τῆς Γραφῆς καί βάσει αὐτῆς νά κρίνουμε τά πράγματα.
7. Ἕνα ἐρώτημα πού ἀσφαλῶς εἶναι ἀναμοχλευτικό συνειδήσεων. Παρά ταῦτα θά μποροῦσε νά παρατηρηθεῖ ὅτι οἱ Ἐπίσκοποι τῆς Ἐκκλησίας δέν θά ἔπρεπε νά λειτουργοῦν στό ἐπίπεδο πού λειτουργοῦσαν οἱ Μαθηταί τοῦ Χριστοῦ πρίν ἀπό τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ ἁγιότητα τῆς Ἐκκλησίας δέν ἐξασφαλίζεται ἀπό τήν ἀναμαρτησία τῶν μελῶν Της, ἀλλά ἀπό τήν ἁγιότητα τῆς Κεφαλῆς Της, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐτό δέν σημαίνει ὅτι δέν εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νά «φερόμαστε», νά ὁδηγούμαστε πρός τήν τελειότητα (Ἑβρ. 6, 1).
8. Ἤδη ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο (Κολ. 1, 23) θεωρεῖται τό Εὐαγγέλιο κηρυγμένο σέ ὅλη τήν κτίση. Ὅμοια ἄποψη ἔχει καί ὁ ἅγιος Κύριλλος τόν 4ο αἰώνα μ.Χ. Ὅμως δημιουργεῖται εὔλογα ἡ ἀπορία· ποιά ἦταν ἡ ἀντίληψη τῆς τότε ἐποχῆς γιά τήν ἔκταση τῆς κτίσης; Πέρασαν δεκαέξι αἰῶνες καί ἀκόμα δέν ἔχει ἔρθει ὁ Ἀντίχριστος… (Μαρκ. 13, 10). Πόση δυσπιστία πρέπει νά ἔχουμε στήν ἀνθρώπινη ἐμβέλεια! Παράλληλα, πρέπει νά ἐρευνηθεῖ καί τί σημαίνει «νά κηρυχθεῖ τό Εὐαγγέλιο». Μέ τή σύγχρονη πληροφορική, θά ἦταν δυνατόν νά ἰσχυρισθεῖ κανείς ὅτι τό Εὐαγγέλιο ἔχει πραγματικά κηρυχθεῖ. Κήρυγμα ὅμως σημαίνει, ἠχητική διάδοση τοῦ λόγου;
9. Εἶναι αὐτονόητο ὅτι δέν περιφρονοῦμε αὐτό γιά τό ὁποῖο θυσιαζόμαστε. Πολλές φορές ὅμως, λειτουργώντας κατακτητικά καί δυναστευτικά τήν ἀγάπη μας, ὄχι μόνο περιφρονοῦμε, ἀλλά καταστρέφουμε-ἐξαφανίζουμε αὐτόν πού ἀγαπᾶμε, ἄν ἀρνηθεῖ νά γίνει «κτῆμα» μας.
10. Ἡ ἀξιολογική προβολή στά «ἔσχατα» κάθε μορίου τῆς πραγματικότητας (θετικῆς ἤ ἀρνητικῆς) τῆς ζωῆς μας εἶναι ὄντως ἀπόλυτα καθαρτική διεργασία. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ὁ διάβολος δέν μᾶς ἀφήνει νά ζοῦμε αὐτή τήν πραγματικότητα. Μᾶς πείθει ὅτι «ὅλα ἐδῶ τελειώνουν». Εἴμαστε εὔκολοι νά δεχόμαστε τίς διαβολικές «πληροφορίες» καί νά περιφρονοῦμε τίς πληροφορίες πού τό Ἅγιο Πνεῦμα μᾶς χαρίζει μέ ἅγια στόματα ἤ κείμενα. Ἔτσι βυθιζόμαστε μέσα στό διαβολικό καί μυωπικό ρεαλισμό καί χάνουμε τά κριτήρια τῆς αὐτογνωσίας μας σέ τέτοιο βαθμό πού δέν μποροῦμε νά χαροῦμε οὔτε τή ζωή τῆς ἁγνείας καί παρθενίας πού ὁ Ἅγιος ἀποτιμᾶ σάν τό πιό ἀξιόλογο μέγεθος τοῦ ἐσχατολογικοῦ πλούτου μας.
11. Καί οἱ Ἄγγελοι εἶναι κτιστά δημιουργήματα καί μέ αὐτή τή βάση ὁ Ἅγιος βάζει καί τή διάσταση τοῦ χώρου ἀναφερόμενος σ᾽ αὐτούς. Κινεῖται μέσα στό πλαίσιο τῶν κοσμογεωγραφικῶν γνώσεων τῆς ἐποχῆς του καί θεολογεῖ μέ χαρισματική «αἴσθηση» πού τοῦ χαρίζει ἔμμεσα ἤ ἄμεσα τό Ἅγιο Πνεῦμα.
12. Εἶναι ἀξιοθαύμαστη ἡ ἱκανότητα τοῦ Ἁγίου νά κατεβαίνει στά ἐπίπεδα τοῦ πεσμένου ἀνθρώπου καί μέ τήν ἀξιοποίηση τῆς ἁμαρτωλῆς ἐμπειρίας του νά τόν βοηθήσει νά ἀναχθεῖ στήν ὀρθή ἀντίληψη τῶν πραγμάτων μέσα στήν ἐσχατολογική προοπτική τους. Εἶναι πλούσιος σέ ἀνθρωπολογικές, κοινωνιολογικές καί ψυχολογικές γνώσεις, ἀλλά τίς ἐντάσσει καί τίς ὑποτάσσει στίς χαρισματικές θεολογικές στοχεύσεις του.
13. Ὅταν ὁ ἀπόστολος Πέτρος ρώτησε τόν Κύριο ποιά θά εἶναι ἡ ἔκβαση τῆς προσωπικῆς ζωῆς κάθε Ἀποστόλου (Ματθ. 19, 27), ὁ Ἰησοῦς τοῦ εἶπε: «καθίσεσθε ἐπί δώδεκα θρόνους, κρίνοντες τάς δώδεκα φυλάς τοῦ Ἰσραήλ» (Ματθ. 19, 28). Καί ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης (5, 22) μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι θά κριθοῦμε ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό, στόν Ὁποῖο ὁ Θεός-Πατέρας ἔχει δώσει μιά ἀποκλειστική ἁρμοδιότητα. Αὐτές οἱ δύο θέσεις μᾶς βοηθοῦν νά κατανοήσουμε τήν ἔννοια τῆς κρίσης πού θά μᾶς βρεῖ. Δέν πρόκειται γιά δικαστική αὐθεντική-θεϊκή ἐτυμηγορία πού μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός νά ἐνυποστασιωθοῦμε στήν Ὑπόσταση τοῦ Χριστοῦ, πού πέρασε νικητικά τήν κρίση, ὡς «ὁ Ἄνθρωπος», γιά χάρη κάθε ἀνθρώπου.
14. Οἱ καλές πράξεις μας δέν εἶναι αὐτόνομα ἀτομικά κατορθώματα. Εἶναι χαρισματική συλλειτουργία μας μέ τίς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, μέσα στή ζωή καί τήν Ὑπόσταση τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι πρόγευση τῆς ἐσχατολογικῆς μακαριότητας τῶν ἐν Χριστῷ ἀναγεννημένων.
15. Συχνά, ἡ ἀναβολή δέν εἶναι μόνο «κλέπτης τοῦ χρόνου», εἶναι καί ματαίωση τοῦ σκοποῦ, τοῦ στόχου καί τοῦ ἀποτελέσματος καρποφορίας. Στήν προκειμένη περίπτωση ὁ Ἅγιος μᾶς θυμίζει τήν ἀναβλητικότητα πού στηρίζεται πάνω στήν ὕπαρξη καλῆς προαίρεσης. Πολλοί ἀπό μᾶς ἀπατῶνται μέ τήν ἑξῆς σκέψη: Ἀφοῦ ἔχω τήν προαίρεση καί τή δύναμη νά κάνω κάτι πού δέν εἶναι καί τόσο σημαντικό, γιατί νά δώσω χρόνο καί δυνάμεις νά τό πραγματοποιήσω καί νά μήν κάνω κάτι ἄλλο πιό σημαντικό; Νομίζουμε ὅτι μποροῦμε νά ἀντικαταστήσουμε τήν πράξη μέ ἰδεολογήματα!
…Λοιπόν νά μήν μένουμε στήν πρώτη Παρουσία μόνο, ἀλλά νά περιμένουμε καί τή δεύτερη. Καί ἄν εἴπαμε στήν πρώτη «εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος στό Ὄνομα τοῦ Κυρίου» (Ματθ. 21, 9), τότε πού ἔγινε ἡ θριαμβευτική Του εἴσοδος στά Ἱεροσόλυμα, καί στή δεύτερη θά Τοῦ ποῦμε λατρευτικά: «Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος στό Ὄνομα τοῦ Κυρίου», ὅπως ὁ Ἴδιος μᾶς τό ἔχει ἀποκαλύψει (Ματθ. 23, 39).
Ἔρχεται ὁ Σωτήρας, ὄχι γιά νά δικαστεῖ πάλι, ἀλλά γιά νά δικάσει αὐτούς πού Τόν δίκασαν. Αὐτός, πού στήν πρώτη Του παρουσία σιωποῦσε ὅταν Τόν ἔκριναν, λέει προφητικά καί ἀποκαλυπτικά στούς παράνομους Ἰουδαίους, πού τόν καιρό τῆς Σταύρωσης ἔπραξαν ἐκεῖνα τά τολμηρά: «Αὐτά ἔκανες λαέ μου, καί σιώπησα» (Ψαλμ. 49, 21). Στήν πρώτη Παρουσία ἦρθε γιά νά οἰκονομήσει τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καί δίδασκε μέ λόγια πειστικά. Στή δεύτερη ὅμως οἱ ἄνθρωποι, ἔστω καί ἄν δέν θέλουν, θά ἀναγκαστοῦν νά παραδεχτοῦν ὅτι Αὐτός εἶναι «ὁ Μόνος Βασιλεύς τῶν βασιλευόντων καί Κύριος τῶν κυριευόντων».
Γ’ Θά ἔρθει λοιπόν ὁ Κύριός μας, Ἰησοῦς Χριστός, ἀπό τόν οὐρανό. Θά ἔρθει μέ δόξα, ὅταν πρόκειται νά γίνει ἡ συντέλεια τοῦ κόσμου τούτου, στίς ἔσχατες ἡμέρες. Διότι θά γίνει ἡ συντέλεια τοῦ κόσμου τούτου καί ὁ κτιστός κόσμος πάλι θά ἀνακαινιστεῖ. «Ἐπειδή δηλαδή ἁπλώθηκε στή γῆ διαφθορά, κλοπή, μοιχεία καί κάθε εἶδος ἁμαρτίας ξεχύθηκε σ᾽ ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη καί ὁ κόσμος πνίγηκε στίς αἱματοχυσίες καί αἱμομιξίες» (πρβλ. Ὡσ. 4, 2), γιά νά μή μείνει τό θαυμάσιο καί ἀπέραντο τοῦτο κατοικητήριο τοῦ ἀνθρώπινου γένους κατάμεστο ἀπό ἀνομία, θά παρέλθει αὐτός ὁ κόσμος, γιά νά ἀναφανεῖ ὁ τελειότερος.
….
Δ’ Θά παρέλθουν λοιπόν ὅσα τώρα βλέπουμε καί θά ἔρθουν ὅσα πρόκειται νά γίνουν, πού θά εἶναι τελειότερα. Ἀλλά τό πότε, κανείς νά μήν τό πολυεξετάζει. Διότι μᾶς εἶπε ὁ Κύριος «πώς δέν εἶναι τῆς δυνατότητάς μας νά μάθουμε τούς χρόνους καί τούς καιρούς, τούς ὁποίους ὅρισε ὁ Πατέρας μέ τήν ἐξουσία πού ἔχει» (Πράξ. 1, 7). Μήν τολμήσεις λοιπόν νά προσδιορίσεις τό πότε θά γίνουν αὐτά, οὔτε πάλι νά κοιμᾶσαι ἥσυχος1. Διότι λέει «ἀγρυπνεῖτε γιατί δέν γνωρίζετε τήν ὥρα πού θά ἔρθει ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου» (πρβλ. Ματθ. 24, 44).
Ἀλλά ἐπειδή ἔπρεπε νά γνωρίζουμε τά σημεῖα τῆς συντέλειας τοῦ κόσμου, μιά καί περιμένουμε τόν Χριστό γιά τή δεύτερη Παρουσία Του, γιά νά μήν πεθάνουμε ἀπατημένοι καί γιά νά μήν πέσουμε σέ πλάνη ἀπό τόν ψεύτη Ἀντίχριστο, οἱ Ἀπόστολοι, «κατ᾽ οἰκονομίαν» κινήθηκαν μέ θεόσδοτη προαίρεση καί πῆγαν καί ρώτησαν τόν ἀληθινό Διδάσκαλο, λέγοντας: «Πές μας, πότε θά γίνουν αὐτά καί ποιό θά εἶναι τό σημάδι τῆς Παρουσίας Σου καί τῆς συντέλειας τοῦ κόσμου;» (Ματθ. 24, 3). «Σέ περιμένουμε πάλι νά ἔρθεις, ἀλλά ὁ Σατανάς μετασχηματίζεται σέ ἄγγελο φωτός» (Β’ Κορ. 11, 14). Ἀσφάλισέ μας λοιπόν, γιά νά μήν προσκυνήσουμε κάποιον ἄλλο, ἐκτός ἀπό Σένα.
Καί Ἐκεῖνος ἄνοιξε τό θεϊκό καί ὑπερένδοξο στόμα Του καί εἶπε: «Προσέξτε μήπως σᾶς πλανήσει κανείς» (Ματθ. 24, 4). Καί σεῖς τώρα, οἱ ἀκροατές, μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς, σάν νά Τόν βλέπετε μπροστά σας, ἀκοῦτε νά σᾶς λέει καί σᾶς τά ἴδια: «Προσέξτε μήπως σᾶς πλανήσει κανείς». Καί σᾶς παρακαλεῖ ὅλους ὁ Λόγος νά προσέχετε στά λεγόμενα. Διότι δέν εἶναι ἱστορία πραγμάτων πού πέρασαν, ἀλλά προφητεία μελλόντων πού ὁπωσδήποτε θά ἔρθουν. Δέν τό προφητεύουμε ἐμεῖς ‒ διότι εἴμαστε ἀνάξιοι ‒ ἀλλά φέρνουμε στό μέσο ὅσα ἔχουν γραφεῖ καί ἀναφέρουμε τά σχετικά χαρακτηριστικά «σημεῖα». Κοίτα λοιπόν τώρα μόνος σου, ποιά ἔχουν ἤδη γίνει, τί ἀπολείπεται νά γίνει καί ἀσφάλισε τόν ἑαυτόν σου2
Ε’ Προσέξτε μήπως σᾶς πλανήσει κανείς. «Διότι πολλοί θά παρουσιαστοῦν μέ τό ὄνομά μου καί θά λένε, ἐγώ εἶμαι ὁ Χριστός καί πολλούς θά πλανήσουν» (Ματθ. 24, 4-5). Αὐτά ἐν μέρει ἔχουν γίνει. Διότι ἤδη κάτι τέτοιο τό ἔχει πεῖ ὁ Σίμων ὁ Μάγος καί ὁ Μένανδρος καί μερικοί ἄλλοι ἀπό τούς αἱρεσιάρχες. Θά τό ποῦν σίγουρα καί μερικοί ἄλλοι στήν ἐποχή μας ἤ καί ἄλλοι, μετά ἀπό μᾶς3.
ΣΤ’ Δεύτερο σημεῖο: «Θά ἀκούσετε πολέμους καί φῆμες πολέμων» (Ματθ. 24, 6). Ἀλλά κι ἐμεῖς τώρα δέν ἔχουμε πόλεμο τῶν Περσῶν μέ τούς Ρωμαίους γιά τή Μεσοποταμία ἤ ὄχι; Ξεσηκώνεται «τό ἕνα ἔθνος ἐναντίον τοῦ ἄλλου καί τό ἕνα βασίλειο κατά τοῦ ἄλλου» (Ματθ. 24, 7) ἤ ὄχι; «Καί θά γίνουν πεῖνες, ἐπιδημίες, σεισμοί σέ διάφορους τόπους» (Ματθ. 24, 7). Αὐτά ἤδη ἔχουν γίνει.4 Καί συνεχίζει: «Θά γίνουν φοβερά σημεῖα ἀπό τόν οὐρανό» (Λουκ. 21, 11) καί θά πέσουν βαρεῖς χειμῶνες. «Νά εἶστε λοιπόν ἄγρυπνοι, γιατί δέν ξέρετε ποιά εἶναι ἡ Ἡμέρα πού θά ἔρθει ὁ Κύριός μας» (Ματθ. 24, 42).
Ζ’ Ἀλλά ἐπιζητοῦμε δικό μας σημεῖο τῆς Παρουσίας τοῦ Κυρίου. Ἐμεῖς οἱ ἐκκλησιαστικοί ζητοῦμε ἐκκλησιαστικό σημεῖο.5 Καί ὁ Σωτήρας λέει: «τότε λοιπόν θά σκανδαλιστοῦν πολλοί καί θά παραδώσει ὁ ἕνας τόν ἄλλο καί θά μισεῖ ὁ ἕνας τόν ἄλλο» (Ματθ. 24, 10). Ἄν ἀκούσεις τώρα ὅτι Ἑπίσκοποι ἐναντίον Ἐπισκόπων καί κληρικοί ἐναντίον κληρικῶν καί λαοί ἐναντίον λαῶν φτάνουν μέχρι νά χυθεῖ αἷμα, μήν ταραχθεῖς. Διότι εἶναι γραμμένο κάτι τέτοιο. Νά μήν προσέχεις τόσο σ᾽ αὐτά πού γίνονται, ὅσο σ᾽ αὐτά πού ἔχουν γραφεῖ6 Οὔτε πάλι ἄν ἐγώ πού σέ διδάσκω χαθῶ, νά χαθεῖς καί σύ μαζί μέ μένα. Ἀλλά πρέπει ὁ ἀκροατής νά γίνει καλύτερος ἀπό τόν δάσκαλο πού τοῦ μιλάει. Καί αὐτός πού ἦρθε τήν ἔσχατη ὥρα νά γίνει πρῶτος (πρβλ. Ματθ. 20, 16), ἐπειδή ὁ Δεσπότης δέχεται καί αὐτούς πού φτάνουν τήν ἑνδέκατη ὥρα (πρβλ. Ματθ. 20, 6-7). Ἐφόσον ἀνάμεσα στούς Ἀποστόλους βρέθηκε προδοσία, ἀπορεῖς πού ἀνάμεσα στούς Ἐπισκόπους ὑπάρχει μισαδελφία7;
Τό σημεῖο ὅμως αὐτό δέν ἀναφέρεται μόνο στούς ἄρχοντες, ἀλλά καί στούς λαούς. Διότι λέει: «Ἐπειδή θά πληθυνθεῖ ἡ ἀνομία, θά ψυχρανθεῖ ἡ ἀγάπη τῶν περισσοτέρων» (Ματθ. 24, 12). Μπορεῖ λοιπόν νά καυχηθεῖ κανείς ἀπό τούς παρόντες ὅτι ἔχει ἀνυπόκριτη φιλία πρός τόν πλησίον; Δέν συμβαίνει πολλές φορές τά χείλη νά φιλοῦν, τό πρόσωπο νά χαμογελᾶ, τά μάτια νά ἔχουν ἱλαρό βλέμμα, ἡ καρδιά ὅμως νά μηχανεύεται δόλους καί νά κατασκευάζει κακά, ἐνῶ κανείς μιλάει εἰρηνικά; (Πρβλ. Ψαλμ. 27, 3).
Η’ Ἔχεις καί αὐτό τό σημεῖο: «Θά κηρυχθεῖ τοῦτο τό Εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας σ᾽ ὅλη τήν οἰκουμένη, γιά νά τό γνωρίσουν ὅλα τά ἔθνη. Καί τότε θά ἔρθει τό τέλος» (Ματθ. 24, 14). Ἀλλά σχεδόν, ὅπως βλέπουμε, ὅλος ὁ κόσμος πληρώθηκε ἀπό τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ8.
Θ’ Καί τί γίνεται μετά ἀπ᾽ αὐτό; «Ὅταν λοιπόν θά δεῖτε τό βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως, γιά τό ὁποῖο μίλησε ὁ Δανιήλ ὁ προφήτης, νά στέκεται στόν ἅγιο τόπο ‒ ὁ ἀναγνώστης ἄς ἐννοήσει» (Ματθ. 24, 15) ‒ καί παρακάτω «τότε ἄν κάποιος σᾶς πεῖ, νά, ἐδῶ εἶναι ὁ Χριστός ἤ ἐκεῖ, μήν τόν πιστέψετε» (Ματθ. 24, 23). Ἡ μισαδελφία δίνει λοιπόν τόπο στόν Ἀντίχριστο. Δηλαδή προετοιμάζει ὁ διάβολος διαιρέσεις τῶν λαῶν, γιά νά γίνει εὐπρόσδεκτος ὁ ἐρχόμενος Ἀντίχριστος. Μακάρι κανένας ἀπό τούς δούλους τοῦ Χριστοῦ, πού βρίσκονται ἐδῶ ἤ καί σέ ἄλλα μέρη, νά μήν τόν πλησιάσει καί νά μήν τόν ἀκολουθήσει.
…..
Ι’ Ὁ Χριστός ὁ ἀληθινός, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ὁ Μονογενής, δέν ἔρχεται ἀπό κάποιο μέρος τῆς γῆς. Ἄν κάποιος ἀπατεώνας τερατουργός καί θαυματουργός, παρουσιαστεῖ στήν ἔρημο, ἰσχυριζόμενος ὅτι αὐτός εἶναι ὁ Χριστός, μήν πηγαίνεις (πρβλ. Ματθ. 24, 26). Ἄν σοῦ ποῦν «νά, ἐδῶ εἶναι ὁ Χριστός, ἤ ἐκεῖ, μήν πιστέψεις» (πρβλ. Μαρκ. 13, 21). Μήν προσέχεις δηλαδή κάτω στή γῆ, διότι ἀπό τόν οὐρανό κατεβαίνει ὁ Δεσπότης, ὄχι μόνος, ὅπως ἔγινε πρίν, στήν πρώτη Παρουσία, ἀλλά ἀνάμεσα σέ πολλούς, ἀπό μυριάδες Ἀγγέλους περιφρουρούμενος. Οὔτε ἔρχεται κρυφά καί ἀθόρυβα, ὅπως ἡ δροσιά ἡ πρωϊνή στό ποκάρι τοῦ μαλλιοῦ (πρβλ. Ψαλμ. 71, 6), ἀλλά σάν ἀστραπή (πρβλ. Λουκ. 17, 24) ἐκτυφλωτική καί ὁλόλαμπρη καί ἀντιληπτή ἀπό ὅλους. Διότι, Αὐτός ὁ Ἴδιος ἔχει πεῖ: «Ὅπως ἡ ἀστραπή ξεπετάγεται ἀπό τήν ἀνατολή καί φαίνεται ὡς τή δύση, ἔτσι θά εἶναι καί ἡ Παρουσία τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου» (Ματθ. 24, 27). Καί πάλι: «Θά δοῦν τόν Υἱό τοῦ ἀνθρώπου νά ἔρχεται πάνω στίς νεφέλες τοῦ οὐρανοῦ, μέ δύναμη καί δόξα πολλή. Καί θά ἀποστείλει τούς Ἀγγέλους Του μέ μεγάλη σάλπιγγα» (Ματθ. 24, 30-31) καί ὅσα ἄλλα ἀναφέρονται στό ἴδιο χωρίο.
…..
ΚΒ’ Ἀλλά ποιό θά εἶναι τό σημεῖο τῆς δεύτερης αὐτῆς Παρουσίας Του; Μήν τυχόν τολμήσει καμιά ἐνάντια δύναμη καί τή μιμηθεῖ. «Καί τότε θά φανεῖ, λέει, στόν οὐρανό τό σημεῖο τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου» (Ματθ. 24, 30). Καί τό σημεῖο τό ἀληθινό, τό διακριτικό τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ὁ Σταυρός. Τό σημεῖο τοῦ φωτόμορφου Σταυροῦ προηγεῖται ἀπό τό Βασιλιά καί δηλώνει ὅτι Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος πού εἶχε σταυρωθεῖ παλιότερα, γιά νά Τόν δοῦν οἱ Ἰουδαῖοι, αὐτοί πού Τόν κέντησαν στήν πλευρά καί συνωμότησαν γιά νά φονευτεῖ καί νά θρηνήσουν πανεθνικά καί χωριστά κάθε φυλή (πρβλ. Ζαχ. 12, 10. 12), λέγοντας: Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος πού ραπίσαμε, Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος πού φτύσαμε στό πρόσωπο, Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος πού Τοῦ βάλαμε δεσμά, Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος πού, ἀφοῦ πρῶτα Τόν σταυρώσαμε, Τόν ἐξευτελήσαμε. Θά ποῦν τότε: Ποῦ νά πᾶμε γιά νά ἀποφύγουμε τήν ὀργή Σου; Ἀφοῦ ὅμως Ἀγγελικά στρατεύματα θά περιβάλλουν καί θά φρουροῦν τόν κόσμο, πουθενά δέν θά μπορέσουν νά πᾶνε. Φόβος γιά τούς ἐχθρούς θά εἶναι τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, χαρά θά εἶναι γιά τούς φίλους πού πίστεψαν σ᾽ Αὐτόν ἤ Τόν κήρυξαν στά ἔθνη ἤ μαρτύρησαν γιά τό ὄνομά Του.
Ποιός θά εἶναι ἄραγε τόσο εὐλογημένος, ὥστε τότε θά βρεθεῖ φίλος τοῦ Χριστοῦ. Δέν καταφρονεῖ τούς δικούς Του δούλους ὁ τόσο ἔνδοξος Βασιλιάς, Αὐτός πού Τόν δορυφοροῦν Ἄγγελοι, πού εἶναι σύνθρονος τοῦ Πατέρα. Καί γιά νά μήν ἀναμειχθοῦν οἱ ἐκλεκτοί μαζί μέ τούς ἐχθρούς, «θά στείλει τούς Ἀγγέλους Του μέ σάλπιγγα μεγάλη καί θά συνάξουν τούς ἐκλεκτούς τοῦ Κυρίου ἀπό τούς τέσσερεις ἀνέμους» (Ματθ. 24, 31). Γιατί, ἀφοῦ δέν καταφρόνησε ἕναν, ἐννοῶ τόν Λώτ, πῶς εἶναι δυνατόν νά καταφρονήσει πολλούς δικαίους μαζί; Θά πεῖ τότε σ᾽ αὐτούς πού θά εἶναι ἀνεβασμένοι πάνω στά νεφελώδη ἅρματα καί θά ἔχουν συναχθεῖ ἀπό τούς Ἀγγέλους: «Ἐλάτε ἐσεῖς, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατέρα μου» (Ματθ. 25, 34).
ΚΓ’ Ἀλλά θά πεῖ κάποιος ἀπό τούς παρόντες: Εἶμαι φτωχός ἤ μπορεῖ τότε ἴσως νά βρεθῶ ἄρρωστος στό κρεββάτι. Ἤ μπορεῖ νά πεῖ κάποια: Εἶμαι γυναίκα καί μπορεῖ νά βρεθῶ στό μύλο. Τί θά γίνει; Μήπως γι᾽ αὐτούς τούς λόγους θά μᾶς περιφρονήσουν καί θά μᾶς καταδικάσουν; Ἔχε θάρρος, ἄνθρωπε. Ὁ Κριτής εἶναι ἀπροσωπόληπτος. «Δέν πρόκειται νά κρίνει μέ βάση τά φαινόμενα, οὔτε σκοπεύει νά ἐλέγξει μέ βάση τά λόγια» (Ἡσ. 11, 3), οὔτε προτιμάει τούς μορφωμένους ἀπό τούς ἁπλούς καί ἀπαίδευτους, οὔτε τούς πλούσιους ἀπό τούς φτωχούς. Καί στό χωράφι ἄν βρίσκεσαι, θά σέ πάρουν οἱ Ἄγγελοι.
Μή νομίσεις πώς θά προτιμήσει τούς κτηματίες καί σένα τό γεωργό θά σέ ἀφήσει. Εἴτε δοῦλος εἶσαι, εἴτε φτωχός, μή ἔχεις καμιά ἀγωνία. «Αὐτός πού ἔλαβε δούλου μορφή»9 (Φιλιπ. 2, 7), δέν περιφρονεῖ τούς δούλους. Ἄν τύχει πάλι καί εἶσαι ἄρρωστος στό κρεββάτι, ἔχει γραφεῖ: «Τότε θά εἶναι δύο στό ἴδιο κρεββάτι, τόν ἕνα θά τόν πάρουν, τόν ἄλλο θά τόν ἀφήσουν» (Λουκ. 17, 34). Ἔστω κι ἄν ἀπό ἀνάγκη εἶσαι ἀπασχολημένος στό μύλο, εἴτε εἶσαι ἄνδρας εἴτε γυναίκα, ἤ ἔχεις δοῦλο στό μύλο καί ἀναγκάζεσαι νά παραμένεις ἐκεῖ, δέν πρόκειται νά σέ περιφρονήσει Αὐτός «πού κάνει ἐλεύθερους καί ἀνδρειωμένους τούς ἁλυσοδεμένους» (πρβλ. Ψαλμ. 67, 7), Αὐτός πού ὁδήγησε τόν Ἰωσήφ στή βασιλεία ἀπό τή δουλεία καί τή φυλακή. Αὐτός καί σένα θά σέ λυτρώσει ἀπό τίς θλίψεις καί θά σέ ὁδηγήσει στή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Μόνο ἔχε θάρρος, μόνο νά ἐργάζεσαι τό ἀγαθό, νά ἀγωνίζεσαι πρόθυμα, διότι τίποτε δέν πάει χαμένο.
Εἶναι γραμμένη κάθε σου προσευχή καί ψαλμωδία, εἶναι γραμμένη κάθε σου ἐλεημοσύνη, κάθε σου νηστεῖα. Εἶναι γραμμένος κάθε γάμος πού διαφυλάχτηκε στά ὅρια τά ἠθικά, εἶναι γραμμένη κάθε εἴδους ἐγκράτεια πού ἔγινε γιά χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἀνάμεσα ὅμως σ᾽ ὅλα, ὅσα ὁ Θεός καταγράφει γιά νά μᾶς στεφανώσει, τήν πρώτη θέση τήν ἔχει ἡ παρθενία καί ἡ ἁγνεία καί πρόκειται νά λάμπεις σάν Ἄγγελος.
Ἀλλά ὅπως ἄκουσες μέ εὐχαρίστηση τά καλά, ἄκουσε πάλι χωρίς νά ταραχθεῖς καί τά ἀντίθετα. Εἶναι ὅλα γραμμένα, κάθε σου πλεονεξία, κάθε σου πορνεία, κάθε σου ὅρκος πού ἀθέτησες, κάθε βλασφήμια, κάθε μαγεία, κάθε κλοπή καί κάθε φόνος. Ὅλα αὐτά θά καταγραφοῦν, ἐάν μετά τό Βάπτισμα πράξεις τά ἴδια πάλι, διότι τά προηγούμενα ἐξαλείφονται ὅλα.
ΚΔ’ «Ὅταν θά ἔρθει», λέει, «ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου μέ ὅλη τή δόξα Του, ὅλοι οἱ Ἄγγελοι θά εἶναι μαζί Του» (Ματθ. 25, 31). Κοίτα, ἄνθρωπε, μπροστά σέ πόσο πλῆθος θά βγεῖς νά κριθεῖς. Σύμπαν τό γένος τῶν ἀνθρώπων τότε θά παρίσταται. Ἀναλογίσου λοιπόν πόσο πολυάριθμος εἶναι ἠ φυλή τῶν Ρωμαίων, ἀπό πόσα πλήθη ἀποτελοῦνται οἱ βάρβαρες φυλές πού τώρα ζοῦν καί πόσες ἀπό αὐτές τίς βάρβαρες φυλές ἔχουν πεθάνει ἐδῶ καί ἑκατό χρόνια. Λογάριασε πόσοι θάφτηκαν μέσα σέ χίλια χρόνια ἀπό ὅλες αὐτές τίς φυλές καί τόσες ἄλλες. Λογάριασε ὅλους, ὅσοι ἔζησαν στή γῆ ἀπό τόν Ἀδάμ μέχρι σήμερα. Εἶναι πραγματικά ἀπειροπληθεῖς ἀλλά, παρόλα αὐτά, μποροῦμε νά θεωρήσουμε ὅτι εἶναι καί λίγοι, ἄν τούς συγκρίνουμε μέ τούς Ἀγγέλους, πού σίγουρα εἶναι κατά πολύ περισσότεροι. Ἐκεῖνοι εἶναι τά ἐνενήντα ἐννέα πρόβατα, ἡ ἀνθρωπότητα εἶναι μόνο τό ἕνα (πρβλ. Ματθ. 18, 12. Λουκ. 15, 4). Σύμφωνα μέ τό μέγεθος τῶν τόπων πρέπει νά ὑπολογίζουμε καί τό πλῆθος τῶν κατοίκων τους11. Ἡ γῆ πού κατοικεῖται ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους, σύμπασα ἡ οἰκουμένη, ἔτσι ὅπως βρίσκεται στό μέσον τοῦ οὐρανοῦ πού τήν περιβάλλει, εἶναι μόνο τό κέντρο ἑνός κύκλου καί ὅμως βαστάζει πάνω της τόσα πλήθη.
Σκεφτεῖτε λοιπόν ὁ οὐρανός πού τήν περιβάλλει σάν κύκλος, πόσο πιό ὑπερμεγέθης εἶναι ἀπό αὐτήν. Καί σκεφτεῖτε ὅτι ὑπάρχουν ἄπειροι ἄλλοι οὐρανοί, πού δέν μποροῦμε οὔτε κάν νά φανταστοῦμε τά πλήθη τῶν Ἀγγέλων πού τούς κατοικοῦν. Διότι ἔχει γραφεῖ: «Χίλιες χιλιάδες Τόν ὑπηρετοῦσαν καί μύριες μυριάδες ἔστεκαν μέ δέος μπροστά Του» (πρβλ. Δαν. 7, 10). Καί ὄχι βέβαια πώς εἶναι μόνο τόσο τό πλῆθος τῶν Ἀγγέλων, ἀλλά περισσότερο ἀπ᾽ αὐτό δέν μποροῦσε νά μᾶς παραστήσει ὁ Προφήτης. Θά εἶναι παρών λοιπόν τότε στήν Κρίση ὁ Θεός, ὁ Πατέρας ὅλων, θά παρακάθεται καί ὁ Ἰησοῦς Χριστός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα θά παρευρίσκεται καί Αὐτό. Ἀγγελική σάλπιγγα θά προσκαλέσει ὅλους ἐμᾶς, πού ἔχουμε σάν ἔνδυμά μας ὅλα μας τά ἔργα.
Μήπως λοιπόν καί μόνο μ᾽ αὐτή τήν εἰκόνα, δέν εἶναι φυσικό ἀπό τώρα νά ἔχουμε κάποια αἴσθηση ἀγωνίας; Μήν τό θεωρήσεις, ἄνθρωπε, ὅτι εἶναι μικρή καταδίκη, ἀκόμα καί τότε πού δέν θά κολαστεῖς αἰώνια, τό νά ἔρθουν στό φῶς ὅλα τά κρυφά καί φανερά ἔργα σου, μπροστά στά ἄπειρα πλήθη ὅλων τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶν Ἀγγέλων. Μήπως δέν ἔρχονται στιγμές στή ζωή μας πού προτιμᾶμε νά πεθάνουμε πολλούς θανάτους, παρά νά μάθουν κάποιοι φίλοι μας τά μυστικά μας, γιά τά ὁποῖα θά ἔπρεπε νά μᾶς ἀποδοκιμάσουν12.
ΚΕ’ Κάτω ἀπό τή συναίσθηση αὐτῆς τῆς τόσο κρίσιμης περιστάσεως, ἀδελφοί μου, ἄς φροντίσουμε μέ ζῆλο νά μή μᾶς ἀποδοκιμάσει καί καταδικάσει ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος δέν χρειάζεται νά διενεργήσει καμιά ἐξέταση καί κανένα ἔλεγχο, προκειμένου νά γνωρίσει ἐμᾶς καί τά ἔργα μας. Μήν πεῖς ὅτι νύχτα ἔπεσα σέ πορνεία ἤ ἔκανα μαγεῖες ἤ ἔπραξα κάτι ἄλλο καί ἄνθρωπος δέν βρισκόταν ἐκεῖ. Ἀπό τή συνείδησή σου κρίνεσαι, ἀπό τούς λογισμούς σου. Ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, τότε πού θά κρίνει ὁ Θεός τά κρυφά ἔργα τῶν ἀνθρώπων, οἱ λογισμοί τοῦ ἀνθρώπου μέσα στή συνείδησή του θά λειτουργοῦν σάν μάρτυρες κατηγορίας ἤ σάν μάρτυρες ὑπερασπίσεως (πρβλ. Ρωμ. 2, 15-16). Σέ ἀναγκάζει νά πεῖς τήν ἀλήθεια τό Πρόσωπο τοῦ Κριτῆ-Θεοῦ, πού σοῦ ἐμπνέει τό δέος. Καί ἀκόμα πιό ἔντονα, θά μπορούσαμε νά ποῦμε, ὅτι σέ ἐλέγχει ἀκόμα καί τότε πού ἐσύ δέν θά φανερώσεις τήν ἀλήθεια. Γιατί, ὅπως εἴπαμε, θά ἀναστηθεῖς καί θά παρουσιαστεῖς στόν Κριτή, σάν νά εἶσαι ντυμένος μέ τίς ἁμαρτίες σου ἤ, ἄν ἔχεις βέβαια, καί μέ κάποιες καλές καί ἐνάρετες πράξεις σου.
Καί τό δήλωσε τοῦτο ὁ Κριτής ‒ διότι ὁ Χριστός θά εἶναι Ἐκεῖνος πού θά κρίνει‒ λέγοντας:«Ἐπειδή δέν δικάζει ὁ Πατέρας κανέναν, ἀλλά τήν κρίση τήν ἄφησε στόν Υἱό» (Ἰωάν. 5, 22). Καί αὐτό δέν σημαίνει ὅτι ἀποξενώνεται ἀπό τήν ἐξουσία Του, ἀλλά ὅτι κρίνει «διά τοῦ Υἱοῦ»13. Βέβαια ὁ Υἱός κρίνει μέ τή συγκατάνευση τοῦ Πατέρα. Καί ἀσφαλῶς ἡ κρίση καί ἡ ἀπόφαση τοῦ Υἱοῦ εἶναι ἴδια μέ τήν κρίση καί τήν ἀπόφαση τοῦ Πατέρα, γιατί Πατέρας καί Υἱός ἔχουν μία καί τήν αὐτή γνώμη. Τί λέει ὅμως ὁ Κριτής γιά τό ἄν ἀποτελοῦν ἤ ὄχι τό ἔνδυμά σου οἱ πράξεις σου καί τά βιώματά σου; «Καί θά συναχθοῦν μπροστά Του πάντα τά ἔθνη» (πρβλ. Ματθ. 25, 32). Διότι πρέπει ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ νά γονατίσουν καί τά ἐπουράνια καί τά ἐπίγεια καί τά καταχθόνια (πρβλ. Φιλιπ. 2, 10). Καί θά χωρίσει τούς μέν ἀπό τούς δέ, «ὅπως χωρίζει ὁ βοσκός τά πρόβατα ἀπό τά κατσίκια» (Ματθ. 25, 32).
Πῶς τά χωρίζει ὁ βοσκός; Ἄραγε τά ἐξετάζει βάσει κανενός βιβλίου, γιά νά δεῖ ποιό εἶναι πρόβατο καί ποιό κατσίκι; Ἤ τά διακρίνει ἀπό τήν ἐμφάνιση; Δέν εἶναι τό σγουρό καί ἀφράτο μαλλί πού φανερώνει τό πρόβατο καί τό σκληρό καί ἄγριο τρίχωμα πού φανερώνει τό κατσίκι; Ἔτσι εἶναι καί μόλις καθαριστεῖς ἀπό τίς ἁμαρτίες σου. Ἔχεις στό ἑξῆς τό μαλλί καθαρό καί μένει ἡ στολή σου ἀμόλυντη καί λές πάντοτε: «Ξεντύθηκα τό χιτώνα τῆς ἁμαρτίας, πῶς νά τόν ξαναβάλλω;» (Ἆσμ. 5, 3). Ἀπό τό ἔνδυμα γνωρίζεσαι σάν πρόβατο, ἄν ὅμως βρεθεῖς τριχωτός σάν τόν Ἡσαῦ, πού ἦταν πυκνότριχος καί ἐλαφρόμυαλος, πού ἔχασε τά πρωτοτόκια γιά τό φαΐ καί πούλησε τό ἀξίωμά του, θά πᾶς στά ἀριστερά τοῦ Κυρίου. Ἄς μή γίνει κανείς ἀπό τούς παρόντες νά χάσει τή Χάρη, οὔτε μέ τά ἄδικά του ἔργα νά βρεθεῖ στά ἀριστερά τάγματα τῶν ἁμαρτωλῶν.
ΚΣΤ’ Πραγματικά, μᾶς προκαλεῖ τό φόβο ἡ Κρίση τοῦ Θεοῦ καί μᾶς τρομάζουν ὅσα μᾶς πληροφοροῦν γιά τό πῶς θά γίνει. Ἐνῶ προβάλλεται σάν σκοπός τῆς ζωῆς μας ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἔχει ἑτοιμαστεῖ καί ἡ αἰώνια φωτιά τῆς κολάσεως. Καί θά πεῖ εὔλογα κάποιος: «Πῶς θά ἀποφύγουμε τή φωτιά τῆς κολάσεως. Καί πῶς θά μποῦμε στή Βασιλεία;». «Πείνασα», λέει, «καί μοῦ δώσατε νά φάω» (Ματθ. 25, 35). Μάθετε λοιπόν τόν τρόπο. Δέν χρειάζεται ἐδῶ νά κάνεις ἀλληγορία, ἀλλά νά κάνεις πράξη τά λεγόμενα. «Πείνασα καί μοῦ δώσατε νά φάω, δίψασα καί μοῦ δώσατε νά πιῶ, ξένος εἴμουνα καί μέ φιλοξενήσατε, γυμνός καί μέ ντύσατε, ἀρρώστησα καί μέ ἐπισκεφθήκατε, στή φυλακή ἤμουνα καί ἤρθατε νά μέ δεῖτε» (Ματθ. 25, 35-36). Αὐτά ἄν πράξεις, θά εἶσαι μαζί Του στή Βασιλεία, βασιλιάς14. Ἄν ὅμως δέν τά πράξεις, θά κατακριθεῖς.
Ἄρχισε λοιπόν ἀπό τώρα νά τά κάνεις πράξη καί ἔχε ζωντανή καί σταθερή πίστη. Πρόσεξε νά μήν κλειστεῖς ἔξω, ὅπως οἱ μωρές παρθένες, ἀναβάλλοντας νά ἀγοράσεις λάδι15. Μή θαρρευτεῖς ἐπειδή ἔχεις ἁπλῶς τή λαμπάδα, ἀλλά νά τήν ἔχεις νά καίει. «Ἄς λάμπει τό φῶς τῶν καλῶν σου ἔργων μπροστά στούς ἀνθρώπους» (πρβλ. Ματθ. 5, 16) καί νά μή βλασφημεῖται ἐξαιτίας σου ὁ Χριστός. Φόρεσε ἔνδυμα ἀφθαρσίας, διαπρέποντας στά καλά καί θεάρεστα ἔργα. Καί ὅποια ὑπόθεση «κατ᾽ οἰκονομίαν», σοῦ ἐμπιστευτεῖ ὁ Θεός, διοίκησέ την εὐάρεστα καί καρποφόρα. Χρήματα σοῦ ἐμπιστεύτηκε; Κάνε καλή καί χρηστή διαχείρηση. Λόγο διδασκαλίας σοῦ ἐμπιστεύτηκε; Μεταχειρίσου τό χάρισμα γιά τή δόξα τοῦ Θεοῦ καί τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Μπορεῖς νά φέρνεις καί ἄλλους νά ἀκοῦν τό λόγο, τό κήρυγμα τῆς πίστεως; Κάνε το μέ ζῆλο.
Ὑπάρχουν τόσες πολλές μορφές ζωῆς καί δράσεως, μέσα στίς ὁποῖες ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἀναδειχθεῖ πιστός καί καλός οἰκονόμος τῶν χαρισμάτων τοῦ Θεοῦ. Προσέξτε μόνο νά μή βρεθεῖ κανείς νά σφάλλει καί ἀπορριφθεῖ, ὥστε νά συναντήσουμε μέ παρρησία τόν αἰώνιο Βασιλέα Χριστό, πού βασιλεύει στούς αἰῶνες. Διότι θά βασιλέψει στούς αἰῶνες. Αὐτός πού θά κρίνει ζῶντες καί νεκρούς, Αὐτός ὁ Ὁποῖος πέθανε γιά χάρη τῶν ζώντων καί τῶν νεκρῶν, καθώς καί ὁ Παῦλος τό λέει: «Γι᾽ αὐτό ὁ Χριστός πέθανε καί ἔζησε, γιά νά γίνει Κύριος καί Βασιλέας ζώντων καί νεκρῶν» (Ρωμ. 14, 9).
…..
ΛΓ’ …Καί εἴθε ὁ Θεός τῶν ὅλων, ὅλους ἐσᾶς νά σᾶς διατηρήσει ἱκανούς καί φωτισμένους, ὥστε νά ἔχετε στή μνήμη σας τά σημεῖα τῆς συντέλειας τοῦ κόσμου καί νά μείνετε ἀκατανίκητοι ἀπό τόν Ἀντίχριστο. Τώρα πιά γνώρισες τά ἰδιαίτερα σημάδια πού θά φανερώνουν τόν ἐρχομό τοῦ πλάνου. Ἔχεις καί τίς ἀποδείξεις τοῦ ἀληθινοῦ Χριστοῦ, πού φανερά πρόκειται νά κατεβεῖ ἀπό τόν οὐρανό. Τόν ἕνα ἀπόφευγέ τον, τόν πλάνο. Τόν Ἄλλο περίμενέ Τον, τόν Ἀληθινό. Ἔμαθες τόν τρόπο, μέ ποιά κριτήρια δηλαδή θά βρεθεῖς στά δεξιά τοῦ Πατέρα. Τήρησε ὅ,τι σοῦ ἔχω ἐμπιστευθεῖ σχετικά μέ τόν Χριστό (πρβλ. Α’ Τιμ. 6, 20), διαπρέποντας σέ ἔργα θεάρεστα (πρβλ. Α’ Τιμ. 2, 10), ὥστε νά κληρονομήσεις τή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἀφοῦ παρασταθεῖς μέ παρρησία ἐνώπιον τοῦ Κριτῆ, διά τοῦ Ὁποίου καί μετά τοῦ Ὁποίου ἡ δόξα ἀνήκει στόν Θεό, μαζί καί στό Ἅγιο Πνεῦμα, στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1. Ἡ θέση αὐτή τοῦ ἁγίου Πατρός ἔχει διαχρονική σημασία καί ἀξία καί πρέπει, νά λαμβάνεται σοβαρῶς «ὑπ᾽ ὄψιν» ἀπό ὅλους ἐκείνους πού στήν ἐποχή μας συγκινοῦνται καί ὑπερφορτίζονται σέ σχέση μέ τό θέμα τῆς ἔλευσης τοῦ Ἀντιχρίστου.
2. Ὁ ἅγιος Διδάσκαλος δέν θέλει νά ὑποδείξει τόν ἐξυποκειμενισμό τοῦ θέματος. Θεωρεῖ ὅτι εἶναι δυνατόν ὁ νηφάλιος καί διακριτικός νοῦς νά κάνει μιά σωστή προσέγγιση στό θέμα, ἀναλαμβάνοντας τίς δικές του εὐθύνες καί ἐμπιστευόμενος τά περαιτέρω στόν Θεό καί στήν Ἐκκλησία.
3. Εἶναι ἀξιοσημείωτο ὅτι ὁ Ἅγιος ἀφήνει περιθώρια γιά ἐπανάληψη τοῦ φαινομένου τῆς παρουσίας ψευδόχριστων, ἄν καί στίς μέρες του ὀνομάζει κάποιους συγκεκριμένους. Ἄλλη μιά ἔνδειξη τῆς χαρισματικῆς νηφαλιότητάς του.
4. Τόν τέταρτο αἰώνα μ.Χ. ὁ Ἅγιος διαπίστωνε ὅτι εἶχαν πραγματοποιηθεῖ μερικά ἀπό τά σημεῖα καί ὅμως ἀπό τότε μέχρι σήμερα ἔχουμε ἴδια καί παρόμοια φαινόμενα. Αὐτό ὑπαγορεύει στούς νηφάλιους νά μήν ἀπολυτοποιοῦν τίς δικές τους ἐκτιμήσεις καί νά προσέχουν ὥστε, ὄχι μόνο νά μή τρομοκρατοῦνται, ἀλλά καί νά μή πανικοβάλλουν τούς ἄλλους.
5. Δέν πρόκειται γιά ρητορικό ἑλιγμό προκειμένου νά μεταβεῖ στήν ἑπόμενη θέση του, ἀλλά γιά ἐπιτυχημένη ἐφαρμογή κοινωνικῆς καί ψυχολογικῆς ἀρχῆς στό ἐκκλησιαστικό ἐπίπεδο. Πρέπει νά μποροῦμε νά βλέπουμε πόσο μεταπτωτικά κινούμαστε μέσα στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας καί πόσο «τό ἀνθρώπινο στοιχεῖο» πάσχει σάν νά μήν εἶναι «ἐκκλησιασμένο»!
6. Ἔχει ἀφάνταστα μεγάλη καί καθοριστική σημασία αὐτή ἡ σύσταση τοῦ Ἁγίου. Δέν θά κάναμε τόσο σάλο, στίς μέρες μας, ἄν ἐφαρμόζαμε αὐτή τή σύστασή του. Πράγματι μερικοί ἀπό μᾶς σχηματίζουμε, χωρίς τό Ἅγιο Πνεῦμα, μιά γνώμη γιά τά πράγματα καί μετά ψάχνουμε νά βροῦμε ποῦ συμφωνεῖ ἡ Γραφή μέ μᾶς. Ἀντίστροφα, ὁ Ἅγιος ζητάει ἀπό μᾶς νά γνωρίζουμε μέ τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τή διδαχή τῆς Γραφῆς καί βάσει αὐτῆς νά κρίνουμε τά πράγματα.
7. Ἕνα ἐρώτημα πού ἀσφαλῶς εἶναι ἀναμοχλευτικό συνειδήσεων. Παρά ταῦτα θά μποροῦσε νά παρατηρηθεῖ ὅτι οἱ Ἐπίσκοποι τῆς Ἐκκλησίας δέν θά ἔπρεπε νά λειτουργοῦν στό ἐπίπεδο πού λειτουργοῦσαν οἱ Μαθηταί τοῦ Χριστοῦ πρίν ἀπό τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ ἁγιότητα τῆς Ἐκκλησίας δέν ἐξασφαλίζεται ἀπό τήν ἀναμαρτησία τῶν μελῶν Της, ἀλλά ἀπό τήν ἁγιότητα τῆς Κεφαλῆς Της, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐτό δέν σημαίνει ὅτι δέν εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νά «φερόμαστε», νά ὁδηγούμαστε πρός τήν τελειότητα (Ἑβρ. 6, 1).
8. Ἤδη ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο (Κολ. 1, 23) θεωρεῖται τό Εὐαγγέλιο κηρυγμένο σέ ὅλη τήν κτίση. Ὅμοια ἄποψη ἔχει καί ὁ ἅγιος Κύριλλος τόν 4ο αἰώνα μ.Χ. Ὅμως δημιουργεῖται εὔλογα ἡ ἀπορία· ποιά ἦταν ἡ ἀντίληψη τῆς τότε ἐποχῆς γιά τήν ἔκταση τῆς κτίσης; Πέρασαν δεκαέξι αἰῶνες καί ἀκόμα δέν ἔχει ἔρθει ὁ Ἀντίχριστος… (Μαρκ. 13, 10). Πόση δυσπιστία πρέπει νά ἔχουμε στήν ἀνθρώπινη ἐμβέλεια! Παράλληλα, πρέπει νά ἐρευνηθεῖ καί τί σημαίνει «νά κηρυχθεῖ τό Εὐαγγέλιο». Μέ τή σύγχρονη πληροφορική, θά ἦταν δυνατόν νά ἰσχυρισθεῖ κανείς ὅτι τό Εὐαγγέλιο ἔχει πραγματικά κηρυχθεῖ. Κήρυγμα ὅμως σημαίνει, ἠχητική διάδοση τοῦ λόγου;
9. Εἶναι αὐτονόητο ὅτι δέν περιφρονοῦμε αὐτό γιά τό ὁποῖο θυσιαζόμαστε. Πολλές φορές ὅμως, λειτουργώντας κατακτητικά καί δυναστευτικά τήν ἀγάπη μας, ὄχι μόνο περιφρονοῦμε, ἀλλά καταστρέφουμε-ἐξαφανίζουμε αὐτόν πού ἀγαπᾶμε, ἄν ἀρνηθεῖ νά γίνει «κτῆμα» μας.
10. Ἡ ἀξιολογική προβολή στά «ἔσχατα» κάθε μορίου τῆς πραγματικότητας (θετικῆς ἤ ἀρνητικῆς) τῆς ζωῆς μας εἶναι ὄντως ἀπόλυτα καθαρτική διεργασία. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ὁ διάβολος δέν μᾶς ἀφήνει νά ζοῦμε αὐτή τήν πραγματικότητα. Μᾶς πείθει ὅτι «ὅλα ἐδῶ τελειώνουν». Εἴμαστε εὔκολοι νά δεχόμαστε τίς διαβολικές «πληροφορίες» καί νά περιφρονοῦμε τίς πληροφορίες πού τό Ἅγιο Πνεῦμα μᾶς χαρίζει μέ ἅγια στόματα ἤ κείμενα. Ἔτσι βυθιζόμαστε μέσα στό διαβολικό καί μυωπικό ρεαλισμό καί χάνουμε τά κριτήρια τῆς αὐτογνωσίας μας σέ τέτοιο βαθμό πού δέν μποροῦμε νά χαροῦμε οὔτε τή ζωή τῆς ἁγνείας καί παρθενίας πού ὁ Ἅγιος ἀποτιμᾶ σάν τό πιό ἀξιόλογο μέγεθος τοῦ ἐσχατολογικοῦ πλούτου μας.
11. Καί οἱ Ἄγγελοι εἶναι κτιστά δημιουργήματα καί μέ αὐτή τή βάση ὁ Ἅγιος βάζει καί τή διάσταση τοῦ χώρου ἀναφερόμενος σ᾽ αὐτούς. Κινεῖται μέσα στό πλαίσιο τῶν κοσμογεωγραφικῶν γνώσεων τῆς ἐποχῆς του καί θεολογεῖ μέ χαρισματική «αἴσθηση» πού τοῦ χαρίζει ἔμμεσα ἤ ἄμεσα τό Ἅγιο Πνεῦμα.
12. Εἶναι ἀξιοθαύμαστη ἡ ἱκανότητα τοῦ Ἁγίου νά κατεβαίνει στά ἐπίπεδα τοῦ πεσμένου ἀνθρώπου καί μέ τήν ἀξιοποίηση τῆς ἁμαρτωλῆς ἐμπειρίας του νά τόν βοηθήσει νά ἀναχθεῖ στήν ὀρθή ἀντίληψη τῶν πραγμάτων μέσα στήν ἐσχατολογική προοπτική τους. Εἶναι πλούσιος σέ ἀνθρωπολογικές, κοινωνιολογικές καί ψυχολογικές γνώσεις, ἀλλά τίς ἐντάσσει καί τίς ὑποτάσσει στίς χαρισματικές θεολογικές στοχεύσεις του.
13. Ὅταν ὁ ἀπόστολος Πέτρος ρώτησε τόν Κύριο ποιά θά εἶναι ἡ ἔκβαση τῆς προσωπικῆς ζωῆς κάθε Ἀποστόλου (Ματθ. 19, 27), ὁ Ἰησοῦς τοῦ εἶπε: «καθίσεσθε ἐπί δώδεκα θρόνους, κρίνοντες τάς δώδεκα φυλάς τοῦ Ἰσραήλ» (Ματθ. 19, 28). Καί ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης (5, 22) μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι θά κριθοῦμε ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό, στόν Ὁποῖο ὁ Θεός-Πατέρας ἔχει δώσει μιά ἀποκλειστική ἁρμοδιότητα. Αὐτές οἱ δύο θέσεις μᾶς βοηθοῦν νά κατανοήσουμε τήν ἔννοια τῆς κρίσης πού θά μᾶς βρεῖ. Δέν πρόκειται γιά δικαστική αὐθεντική-θεϊκή ἐτυμηγορία πού μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός νά ἐνυποστασιωθοῦμε στήν Ὑπόσταση τοῦ Χριστοῦ, πού πέρασε νικητικά τήν κρίση, ὡς «ὁ Ἄνθρωπος», γιά χάρη κάθε ἀνθρώπου.
14. Οἱ καλές πράξεις μας δέν εἶναι αὐτόνομα ἀτομικά κατορθώματα. Εἶναι χαρισματική συλλειτουργία μας μέ τίς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, μέσα στή ζωή καί τήν Ὑπόσταση τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι πρόγευση τῆς ἐσχατολογικῆς μακαριότητας τῶν ἐν Χριστῷ ἀναγεννημένων.
15. Συχνά, ἡ ἀναβολή δέν εἶναι μόνο «κλέπτης τοῦ χρόνου», εἶναι καί ματαίωση τοῦ σκοποῦ, τοῦ στόχου καί τοῦ ἀποτελέσματος καρποφορίας. Στήν προκειμένη περίπτωση ὁ Ἅγιος μᾶς θυμίζει τήν ἀναβλητικότητα πού στηρίζεται πάνω στήν ὕπαρξη καλῆς προαίρεσης. Πολλοί ἀπό μᾶς ἀπατῶνται μέ τήν ἑξῆς σκέψη: Ἀφοῦ ἔχω τήν προαίρεση καί τή δύναμη νά κάνω κάτι πού δέν εἶναι καί τόσο σημαντικό, γιατί νά δώσω χρόνο καί δυνάμεις νά τό πραγματοποιήσω καί νά μήν κάνω κάτι ἄλλο πιό σημαντικό; Νομίζουμε ὅτι μποροῦμε νά ἀντικαταστήσουμε τήν πράξη μέ ἰδεολογήματα!
