Ο Σταυρός του Αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη

από το βιβλίο του «Σημεία Θεοφανείας», Αθήνα 2006

Ύλη και σχήμα

Δεν είναι από χρυσάφι ούτε από ασήμι. Από ξύλο είναι φτιαγμένος ο Σταυρός. Κι όμως ζυγίζει σε αξία απείρως περισσότερο από όλα τα διαμάντια και τα χρυσάφια όλου του κόσμου.

•           Πρώτη ύλη για την κατασκευή του ανθρώπου το χώμα. Πρώτη ύλη για την ανάπλασί του το ξύλο.

•           Στην πρώτη πλάσι το χώμα μορφοποιείται απ' τα χέρια του Δημιουργού. Στην ανάπλασί το ξύλο του Σταυρού ποτίζεται με το Αίμα του Αθώου και Αναμάρτητου Ιησού και μεταμορφώνει τον άνθρωπο.

•           Ένα ξύλο έχει τόση αξία!

•           Μια σταγόνα απ' το πανάγιο Αίμα στο χρηματιστήριο των πνευματικών αξιών αξίζει όσο δεν αξίζει όλος ο κόσμος.

Κάποτε ο Κύριος ρώτησε: «Τί δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;» (Μάρκ. η' 37).

•           Υπάρχει νόμισμα, πού εξαγοράζει την ψυχή του ανθρώπου; Μόνο ένα: Το Αίμα! Υπάρχει ανταλλακτικό για τη χαλασμένη αμαρτωλή καρδιά; Μόνο ένα: το Αίμα!

Δεν έχει αρχιτεκτονικό μεγαλείο το σχήμα του Σταυρού. Υψώθηκαν στη γη μνημεία τέχνης αρχιτεκτονικής θαυμάσια. Αλλ' οι άνθρωποι δεν συγκινούνται απ' αυτά, ούτε τα προσκυνάνε. Απέριττο το σχήμα του Σταυρού. Δυο ξύλα καρφωμένα κάθετα. Όμως αυτό το σχήμα είναι κτήμα όλων των ανθρώπων.

Αυτό το σχήμα καθιερώθηκε σαν το σύμβολο της νίκης.

Είναι το σχήμα, πού παραστατικώτατα εκφράζει την άπειρη αγάπη του Θεού. Κατεβαίνει απ' τον ουρανό και αγκαλιάζει όλη τη γη. Την άπειρη αγάπη του Θεού σε σχήμα Σταυρού εκφράζει ο Ψαλμωδός (ρβ' 11-12): «Κατά το ύψος του ουρανού από της γης εκραταίωσε Κύριος το έλεος αυτού επί τους φοβούμενους αυτόν» (κάθετος κεραία του Σταυρού). «Καθ' όσον απέχουσιν ανατολαί από δυσμών εμάκρυνεν αφ' ημών τας ανομίας ημών» (οριζόντια κεραία του Σταυρού).

Ο Σταυρός Ήλιος

•           Ο φυσικός ήλιος είναι δημιούργημα του Θεού. Ο Σταυρός είναι θρόνος του Θεού. Λάμπει απείρως δυνατώτερα.

•           Ο φυσικός ήλιος, αμόλυντος απ' τη βρωμιά της γης, συγκινείται από το θέαμα του Εσταυρωμένου. Δεν αντέχει να βλέπη το Δημιουργό του κόσμου καρφωμένον απ' την αχαριστία του κόσμου. Για τρεις ώρες απέκρυψε τις ακτίνες του σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Τρεις ώρες, όσες έμεινε βυθισμένος στους πόνους ο Εσταυρωμένος στο Σταυρό, ο ήλιος χάθηκε. «Σκότος εγένετο εφ' όλην την γην από ώρας έκτης έως ώρας ενάτης, του ηλίου εκλείποντος» (Λουκ. κγ' 24).

•           Ο ήλιος χάθηκε τη Μεγ. Παρασκευή και για άλλο λόγο. Όταν το πρωί ανατέλλη ο ήλιος, τα άστρα της νύχτας δεν φαίνονται. Στην πραγματικότητα δεν σβήνουν, άλλ' η λάμψις του ήλιου καλύπτει τη δική τους λάμψι.

Κι όταν υψώθηκε ο Ήλιος του Σταυρού, ο φυσικός ήλιος κρύφτηκε. Στην πραγματικότητα η λάμψις του Σταυρού κάλυψε τη λάμψι του ήλιου. «Ο Σταυρός λάμπει και φαίνει ηλίου και σελήνης φαιδρότερον» (Χρυσόστομος).

•           Τα λαμπιόνια του δρόμου τα σπάνε οι κακοποιοί της νύχτας. Τον ήλιο να τον σβήσουν δεν μπορούν.

Τους χριστιανούς ο κόσμος μπορεί να τους βρίζη και να τους εξοντώνη. Τη λάμψι όμως του Σταυρού δυο χιλιάδες χρόνια τώρα, δεν μπορούν να τη σβήσουν.

Υψώνουν άλλα σύμβολα, άλλα άστρα, άλλους ήλιους και ρίχνουν πάνω τους όλους τους προβολείς.

Οι προβολείς χρειάζονται για τη νύχτα. Ο ήλιος δεν χρειάζεται προβολείς. Δεν φωτίζεται, αλλά φωτίζει. Δεν δανείζεται φως, αλλά χαρίζει φως.

Δανεικά τα φώτα των ανθρώπων. Θα σβήσουν. Ο Σταυρός, ακτινοβόλος, θα φωτίζη στους αιώνες. Φωτίζει τα βήματα μας, «ίνα μη σκοτία ημάς καταλάβη» (Ίωάν. ιβ'35).

Ο Σταυρός όπλο

Ο μανιασμένος όχλος «μετά μαχαιρών και ξύλων» ήρθε να συλλαβή τον Ιησού Χριστό.

•           Ξύλινα όπλα κρατάνε (Ματθ. κστ' 47), για να πιάσουν Εκείνον, πού με ξύλινο όπλο θα νικούσε το Διάβολο.

•           Άλλα μήπως ξύλινο   όπλο δεν είχε χρησιμοποιήσει και ο Διάβολος, για να αιχμαλώτιση και να υποδουλώση τον άνθρωπο με τα δεσμά της αμαρτίας και του θανάτου;

Τρία πράγματα είναι τα σύμβολα της ήττας μας απ' το Διάβολο: Μια παρθένος. Ένα ξύλο. Ο θάνατος.

•           Παρθένος, η Εύα, αφού ακόμα δεν γνώριζε σαρκική μίξι.

•           Ξύλο, το δέντρο, όπου άπλωσε το χέρι της ανυπακοής ο πρωτόπλαστος, για να γευτή τον καρπό της αμαρτίας.

•           Ο θάνατος, είναι ακριβώς αυτός ο καρπός της αμαρτίας.

Τα τρία αυτά χρησιμοποίησε και ο Θεός, για να εξαπάτηση το Διάβολο και να μας χαρίση τη μεγάλη νίκη.

•           Χρησιμοποίησε την Παρθένο, την Κόρη της υπακοής.

•           Χρησιμοποίησε το ξύλο του Σταυρού.

•           Χρησιμοποίησε το θάνατο της σαρκός Του, σαν δόλωμα, για να σκυλεύση το θάνατο (Χρυσόστομος. Ε.Π.Ε. 36,74).

Οι ύμνοι της Μεγ. Παρασκευής παραλληλίζουν ή μάλλον αντιπαραβάλλουν τα δυο ξύλα: Το ξύλο του παραδείσου και το ξύλο του Σταυρού. Το πρώτο ήταν φυτεμένο στον παράδεισο, άλλ' έβγαλε τον άνθρωπο απ' τον παράδεισο. Το δεύτερο, ο Σταυρός, είναι φυτεμένος στη γη, άλλ' έβαλε τον άνθρωπο στον παράδεισο. «Δια ξύλου ο Αδάμ παραδείσου γέγονεν άποικος, δια ξύλου δε σταυρόν ο ληστής παράδεισον ώκησεν» (μακαρισμός Μεγ. Παρασκευής).

•           Γύρω απ' το ξύλο του παραδείσου νίκησε ο Διάβολος τον Αδάμ. Πάνω στο ξύλο του Σταυρού νίκησε ο Νέος Αδάμ, ο Χριστός, το Διάβολο.

•           Με το όπλο του Σταυρού κατακτήσαμε τη μεγάλη νίκη: «Από θανάτου γεγόναμεν αθάνατοι, από πτώσεως ανέστημεν, από ηττήματος κατέστημεν νικηταί» (Χρυσόστομος. Ε. Π.Ε. 36,76). Δηλαδή: Από θνητοί γίναμε αθάνατοι, από νεκροί αναστηθήκαμε, από νικημένοι γίναμε νικητές.

Θυσία

Ο Σταυρός είναι θυσιαστήριο. Στην Παλαιά Διαθήκη ο Θεός έδωσε εντολή στον Αβραάμ να θυσιάση το μονογενή του υιό, τον Ισαάκ. Σκληρή εντολή. Ο Αβραάμ όμως υπακούει. Πορεύεται να θυσιάση τον Ισαάκ. Άλλα τελικά δεν εκτελείται η εντολή (Γεν. κβ' 10-12).

Δόθηκε η εντολή, όχι για να πραγματοποιηθή, αλλά για να προτυπώση μια άλλη θυσία. Τον Αβραάμ δεν τον άφησε ο Θεός να θυσιάση το μονογενή του γυιό. Ο ίδιος όμως θυσιάζει το μονογενή Του Υιό.

•           Τα σκληρά δεν τα ζητάει απ' τους ανθρώπους, άλλ' απ' τον εαυτό Του ο Θεός.

•           Όταν άγγελος Θεού κράτησε το χέρι του Αβραάμ, έτοιμο με μαχαίρι να σφάξη το παιδί του, ο Αβραάμ έρριξε μια ματιά γύρω του και είδε ένα κριάρι ανάμεσα στα κλαριά του φυτού Σαβέκ (Γεν. κβ' 13). Τα κέρατα του κριαριού με τα κλαριά του φυτού σχημάτιζαν Σταυρό.

•           Προτύπωσις της μεγάλης θυσίας. Ο Χριστός είναι ο κριός, το πρόβατο, ο αμνός του Θεού, ο μόσχος ο σιτευτός. Ο Σταυρός είναι το θυσιαστήριο, πού προσφέρεται σαν ιερό σφάγιο ο Υιός της Παρθένου Μαρίας. Προσφέρει και προσφέρεται. Θύμα και θύτης μαζί. «Ο αυτός γαρ και θυσία και ιερεύς ην. Θυσία μεν κατά σάρκα, ιερεύς δε, κατά πνεύμα» (Χρυσόστομος).

•           Η θυσία του Χριστού μοναδική. Συγχρόνως ο Χριστός και θ ύ τ η ς και θ ύ μ α, και λειτουργός και λειτουργούμενος.

•           Μοναδική, γιατί αυτός πού θυσιάζεται είναι ο Αναμάρτητος. Μοναδική, γιατί αυτό πού θυσιάζει είναι το λυτρωτικό Του Αίμα. Μοναδική, γιατί θυσιάζεται για τις αμαρτίες άλλων, η μάλλον για τις αμαρτίες όλων.

•           Μοναδική και για ένα άλλο λόγο: Γιατί είναι κ α θ ο λ ι κ ή. Ο Χριστός έπαθε έξω απ' την πύλη των τειχών της Ιερουσαλήμ, για να δείξη ότι δεν θυσιάζεται μόνο για τους Ιουδαίους, αλλά για όλο το λαό. Σημειώνει ο ιερός Χρυσόστομος: «Δια τούτο έξω πόλεως και τειχών έπαθεν, ίνα μάθης ότι καθολική η θυσία, δη υπέρ της γης απάσης η προσφορά,

ίνα μάθης ότι κοινός ο καθαρισμός εστί, ου μερικός καθάπερ επί των Ιουδαίων» (Ε.Π.Ε. 36,12).

•           Οι διαστάσεις του Σταυρού; Δέστε τις δυο κεραίες του, την κάθετη και την οριζόντια. Πόσο είναι; Δυο μετρά περίπου η κάθε μια; Νοερά επεκτείνετε την κάθετη κεραία. Αμέσως ενώνονται η γη με τον ουρανό, τα ουράνια με τα καταχθόνια. Επεκτείνετε και την οριζόντια. Αμέσως ενώνονται τα δυο άκρα της γης. Ενώνονται όλοι οι άνθρωποι μεταξύ τους.

Ο Εσταυρωμένος προσμένει

•           Εκείνος πρόσφερε τη ζωή Του. Εμείς τη ζωή τη θέλουμε για καλοπέρασι και για ανέσεις.

•           Τον Ιησού λέμε, ότι ακολουθούμε, αλλά το Σταυρό Του, τη σταυρωμένη ζωή, την μισούμε! Θυσία καμμιά στη ζωή δεν κάνουμε. Ο Σταυρωμένος Κύριος κάτι περιμένει από μας.

—Τί ζητάς, Κύριε; Τα κεριά μας, τα λουλούδια μας, τα στεφάνια μας, τα αρώματα μας; Όχι. Κάτι άλλο θέλει.

•           Προσμένει το δικό μας δάκρυ, γιατί κάθε μέρα Τον αρνούμαστε. Ό μαθητής πού Τον αρνήθηκε έκλαψε πικρά. Εμείς καθόλου δεν κλάψαμε.

•           Προσμένει το δικό μας «ήμαρτον», γιατί κάθε μέρα Τον καρφώνουμε με τις αμαρτίες μας.

•           Προσμένει το δικό μας «Μνήσθτητί μου, Κύριε». Ο ληστής το είπε, γιατί πίστευε στη βασιλεία Του.

•           Προσμένει τη μετάνοια μας.

•           Προσμένει την υπόσχεσί μας:

—Κύριε, με τη δική Σου δύναμι και χάρι, το Σταυρό Σου στη ζωή ακολουθούμε!