ΤΟ ΑΠΕΡΙΝΟΗΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΛΑΣΤΗΡΙΑΣ ΘΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΤΟ ΑΠΕΡΙΝΟΗΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΛΑΣΤΗΡΙΑΣ ΘΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητοῦ

Ἡ Σταυρικὴ Θυσία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ τὸ κορυφαῖο κεφάλαιο στὴ διαδικασία τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Διότι μυστηριωδῶς πώς, τὴν ἁγία ἐκείνη Παρασκευὴ τῆς σταυρώσεως, συντελέσθηκε στὸν φρικτὸ Γολγοθᾶ ἡ καταλλαγῆ ἀνθρώπου καὶ Θεοῦ, αὐτὸ ποὺ δὲν κατόρθωσαν νὰ πραγματοποιήσουν οἱ ἀναρίθμητες θυσίες τοῦ προχριστιανικοῦ παρελθόντος. Ὁ Χριστὸς "ἅπαξ περὶ ἁμαρτιῶν ἀπέθανεν, δίκαιος ὑπὲρ ἀδίκων, ἵνα ἡμᾶς προσάγη τῷ Θεῷ" (1 Πετρ.3:18) γενόμενος ὁ ἴδιος "ἀντίλυτρον ὑπὲρ πάντων" (1 Τιμ.2:6), "παρέδωκεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν προσφορὰν καὶ θυσίαν τῷ Θεῷ εἰς ὀσμὴν εὐωδίας" (2 Πετρ.2:2).

Αἰτία τῆς θείας Θυσίας ὑπῆρξε ἀναμφίβολα ἡ ἀνθρώπινη ἀνταρσία κατὰ τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ κυριαρχία τοῦ κακοῦ στὴν ἀνθρώπινη φύση. Ὁ ἄνθρωπος ὡς τέλειο καὶ ἐλεύθερο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, κάνοντας κακὴ χρήση τοῦ αὐτεξουσίου του, ξέπεσε ἀπὸ τὸν ἀνοδικὸ τοῦ προορισμὸ καὶ ἔφτασε μέχρι τὶς ἐσχατιὲς τῆς πτώσης (Γέν.κέφ.3). Ἡ μεταστροφὴ τοῦ ἦταν ἀδύνατη διότι ἡ φύση τοῦ εἶχε φθαρεῖ σὲ βαθμὸ τέτοιο, ὥστε δὲν μποροῦσε ὁ ἴδιος μὲ τὶς δικές του δυνάμεις νὰ αὐτολυτρωθεῖ. Ἡ ἐνοχή του ἀπέναντι στὸ Θεὸ ἦταν τόσο μεγάλη ὥστε μόνο ὁ θάνατός του μποροῦσε νὰ διορθώσει αὐτὴ τὴν ἀνταρσία καὶ τὴν ὕβρη. Μὲ αὐτὴ ὅμως τὴ λογικὴ ἔπρεπε νὰ πεθάνει ὁλόκληρο τὸ ἀνθρώπινο γένος προκειμένου νὰ ἐκλείψει μαζί του ἡ ἁμαρτία καὶ τὸ κακό. Γι' αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος μέσα στὴ σκοτοδίνη τῆς ἁμαρτίας ἑφεῦρε ὡς ἀντίδοτο τὴν ἔννοια τῆς θυσίας ὡς ἀντιπροσωπευτικὸ θάνατο ἐξιλέωσης ἀπέναντι στὸ δίκαιο Θεό. Ἔτσι καθιερώθηκαν στὴν ἀρχὴ οἱ ἀνθρωποθυσίες, ὅπου τὸ χύσιμο τοῦ πολυτίμου αἵματος μέλους τῆς κοινότητας ἔτρεφε τὴν ψευδαίσθηση ὅτι ἐξευμενίζονταν τὸ θεῖο. Ἀργότερα μὲ τὴν πρόοδο τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος ἀντικαταστάθηκε ἡ ἀνθρωποθυσία μὲ τὴ ζωοθυσία, πιστεύοντας ὅτι τὸ αἷμα τοῦ θυσιαζομένου ζώου μπορεῖ νὰ φέρει τὴν καταλλαγῆ μὲ τὸ Θεὸ (Λευιτ.14:11).

Οἱ θυσίες ἔλαβαν σπουδαία θέση στὴ ζωὴ τοῦ προχριστιανικοῦ ἀνθρώπου καὶ γι' αὐτὸ γύρω ἀπὸ τὶς τελετουργίες αὐτῶν ἀναπτύχθηκε ὀργανωμένο θρησκευτικὸ σύστημα καὶ ἱερατεῖο. Οἱ Ἑβραῖοι δὲν μποροῦσαν νὰ μείνουν ἔξω ἀπὸ αὐτὴ τὴν πρακτική. Ἡ μωσαϊκὴ θρησκεία ἔδινε ἰδιαίτερη σημασία στὶς τελετουργίες τῶν θυσιῶν (Λευιτ.14:11). Οἱ ἱερεῖς καὶ ἰδιαίτερα ὁ ἀρχιερεὺς ἦταν ὁ "ἐνδιάμεσος" μεταξὺ τοῦ λαοῦ καὶ τοῦ Θεοῦ (μεσίτης). Ἐνδιαφέρον εἶχε ἡ ἱλαστήρια θυσία τοῦ τράγου κατὰ τὴν ἡμέρα τοῦ Ἐξιλασμοῦ, μὲ τὸ αἷμα τοῦ ὁποίου ραντίζονταν ὁ λαός, ὡς ἱλασμὸς τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ (Λευιτ.16:18, Ἑβρ.9:7).

Ἡ ἀναποτελεσματικότητα ὅμως τῶν θυσιῶν ἦταν συνείδηση ὅλου τοῦ προχριστιανικοῦ κόσμου, γι' αὐτὸ καὶ ἦταν ἐπαναλαμβανόμενες. Οἱ μεσίτες ἱερεῖς δὲν ἰκανοποιοῦσαν τὴν ἀνάγκη τῆς συνδιαλλαγῆς μὲ τὸ Θεό. Ἀποτέλεσμα ὅλων αὐτῶν ἦταν νὰ παρακμάσουν στὰ ἑλληνιστικὰ καὶ ρωμαϊκὰ χρόνια ὅλες οἱ παραδοσιακὲς θρησκεῖες καὶ νὰ παραχωρήσουν τὴ θέση τους σὲ ἄλλες μυστηριακὲς καὶ παράλογες λατρεῖες (Ἴσιδος, Κυβέλης, Μίθρα, κλπ), ἀναζητώντας ἐναγωνίως οἱ ἄνθρωποι τὴν πραγματικὴ λύτρωση.

Οἱ θυσίες αὐτὲς ὑπῆρξαν τύποι τῆς Μεγάλης Σταυρικῆς Θυσίας τοῦ Χριστοῦ, ὅπως καὶ οἱ ἱερεῖς ὑπῆρξαν τύποι τοῦ Μεσίτη Χριστοῦ (Ἑβρ.4:14). Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ μόνος ἀληθινὸς σωτήρας, ὁ Ὁποῖος ἀπεστάλη ἀπὸ τὸ Θεὸ Πατέρα γιὰ νὰ λυτρώσει πραγματικὰ καὶ μόνιμα τὸ ἀνθρώπινο γένος, ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἄμετρης ἀγάπης Τοῦ (Ἰωάν.3:15). Ἐπιτέλεσε τὸ σωτήριο ἐπὶ γῆς ἔργο Του, ὅπως εἶναι γνωστό, διὰ τοῦ τρισσοῦ ἀξιώματός Του, τοῦ προφητικοῦ, τοῦ βασιλικοῦ καὶ τοῦ ἀρχιερατικοῦ. 

Τὸ ἀρχιερατικὸ ἀξίωμα ἀσκήθηκε μὲ τὴ Σταυρικὴ ἐπὶ τοῦ φρικτοῦ Γολγοθᾶ Θυσία Του. Τὴν ἀναποτελεσματικότητα τῶν ἀνθρωπίνων θυσιῶν, ὅτι "ἀδύνατον αἷμα τράγων καὶ ταύρων ἀφαιρεὶν ἁμαρτίαις" (Ἑβρ.10:4), ἦρθε νὰ ἀντικαταστήσει ἡ ὑπέρτατη Θυσία τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἡ μόνη ἀληθινή, δεκτὴ ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ ἀποτελεσματικὴ θυσία. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς μόνος Αὐτὸς "δύναται τοὶς πειραζομένοις βοηθῆσαι" (Ἑβρ.2:18) διότι εἶναι ἀληθινὸς Θεός, "ἀπαύγασμα τῆς δόξης" τοῦ Θεοῦ (Ἑβρ.1:3). Προκειμένου νὰ ἱερουργήσει τὴν ἀνθρώπινη σωτηρία κατέστη μέγας καὶ αἰώνιος ἀρχιερεὺς "κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ" (Ἑβρ.5:6) Ἡ δική του ἱεροσύνη εἶναι ἀσύγκριτα ἀνώτερη ἀπὸ τὴν ἀαρωνική, καθότι ἐκείνη ὑπῆρξε, ὅπως εἴπαμε, τύπος καὶ σκιὰ τῆς ἱεροσύνης Αὐτοῦ καὶ ἡ ὁποία ἱερουργοῦσε αἱματηρὲς ἀναποτελεσματικὲς ζωοθυσίες, μὴ μπορώντας "ἀφερεὶν ἁμαρτίας" (Ἑβρ.10:4). 

Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς ἱερούργησε πάνω στὸ φρικτὸ Γολγοθὰ τὴν ἀληθινὴ καὶ ἀποτελεσματικὴ θυσία γιὰ τὴν πραγματικὴ καὶ μόνιμη σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. "Χριστὸς δὲ παραγενόμενος ἀρχιερεὺς τῶν μελλόντων ἀγαθῶν διὰ τῆς μείζονος σκηνῆς, οὐ χειροποιήτου, τούτ' ἔστιν οὐ ταύτης τῆς κτίσεως, οὐδὲ δι' αἵματος τράγων καὶ μόσχων, διὰ δὲ τοῦ ἰδίου αἵματος εἰσῆλθεν ἐφάπαξ εἰς τὰ Ἅγια, αἰωνίαν λύτρωσιν εὐράμενος" (Ἑβρ.9:11-12). Ὡς ἱερεῖο ἄμωμο ἔθυσε τὸν ἴδιό Του τὸν ἑαυτό, "περὶ ἁμαρτίας προσφορά" (2 Κορ.5:21) πάνω στὸν τελειότερο καὶ ἱερότατο βωμό, τὸν Σταυρὸ καὶ τὸ ἐκχυθὲν τίμιο αἷμα Του τὸ "περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον" (Ματθ.26:28), ἀπέπλυνε τὶς ἁμαρτίες ὅλων τῶν ἀνθρώπων ὅλων τῶν ἐποχῶν. Στὸ ἐξῆς "ἠγιασμένοι ἐσμὲν διὰ τῆς προσφορᾶς τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ ἐφάπαξ… αὐτὸς δὲ μὶαν ὑπὲρ ἁμαρτιῶν προσενέγγας θυσίας εἰς τὸ διηνεκές… μὶα γὰρ προσφορὰ τετελείωκεν εἰς τὸ διηνεκὲς τοὺς ἁγιαζομένους" (Ἑβρ.10:10-14).

Ἡ Μεγάλη Θυσία τοῦ Χριστοῦ κατήργησε ὅλες τὶς ἄλλες θυσίες, ἀκόμα καὶ τὶς θυσίες τοῦ Νόμου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Δὲν εἶναι τυχαῖο τὸ σχίσιμο τοῦ καταπετάσματος τοῦ Ναοῦ τὴν ὥρα ποὺ ἐξέπνευσε ὁ Κύριος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ καὶ ἀποκαλύφτηκαν τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. (Ματθ.27:51, Λουκ.23:45). Δὲν εἶναι ἐπίσης τυχαία ἡ καταστροφὴ τοῦ Ναοῦ ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους τὸ 70 μ.Χ. καὶ ἡ ὁριστικὴ παύση τῶν θυσιῶν μέχρι σήμερα! Ἡ ἀποστολὴ τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ, τοῦ Ναοῦ καὶ τῶν θυσιῶν εἶχε ὁλοκληρωθεῖ τὴν ἡμέρα ἐκείνη.

Ἡ οὐσία τῆς Σταυρικῆς Θυσίας τοῦ Χριστοῦ εἶναι γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία ἀκατανόητη στὸν ἀνθρώπινο νοῦ. Ἀποτελεῖ μέγα μυστήριο, τοῦ ὁποίου μόνο τὰ σωτήρια ἀποτελέσματα μποροῦμε νὰ δοῦμε. Ἀντίθετα ἡ αἱρετικὴ ἐτεροδοξία, προσπάθησε λανθασμένα νὰ κατανοήσει αὐτὸ τὸ μυστήριο. Ἡ παποσύνη τὴν κατανόησε μὲ ἐνδοκοσμικὴ νομικίστικη ἔννοια, διδάσκοντας ὅτι ἡ θυσία τοῦ Χριστοῦ ἔγινε γιὰ νὰ ἰκανοποιηθεῖ ἡ θεία δικαιοσύνη, ἡ ὁποία προσβλήθηκε ἐξαιτίας τῆς πτώσεως τοῦ ἀνθρωπίνου γένους! Ὁ προτεσταντισμὸς διδάσκει τὴ βλάσφημη θεωρία ὅτι ὁ Χριστὸς κατέβαλε στὸ διάβολο τὸ αἷμα Του, ὡς λύτρο, γιὰ τὴν ἐξαγορὰ τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ αὐτόν!

Ἡ Μεγάλη Σταυρικὴ Θυσία τοῦ Χριστοῦ ἐγκαινίασε μιὰ νέα ἐποχὴ γιὰ τοὺς πιστούς Του. Δι' αὐτῆς ἐπιτεύχθηκε ἡ πολυπόθητη καταλλαγῆ μεταξὺ αὐτῶν καὶ τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ μεγάλος σύνδεσμος μεταξὺ αὐτῶν τῶν δυὸ (Ἔφ.2:13), ὁ ἀληθινὸς μεσίτης (1Τιμ.2:5), ὁ Ὁποῖος μεσιτεύει ἀδιάκοπα στὸν Πατέρα γιὰ ὅλους ὅσους ἐπικαλοῦνται τὸ ἅγιο ὄνομά Του. Ἡ ἅπαξ συντελεσθεῖσα ὑπέρτατη Θυσία ἐπαναλαμβάνεται στὰ ἱερὰ θυσιαστήρια τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν εἰς τὸ διηνεκὲς γιὰ τὸν ἁγιασμὸ καὶ τὴ σωτηρία τῶν πιστῶν (Λουκ.22:20), ὡς ἡ σπουδαιότερη λατρευτικὴ πράξη τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἡ Μεγάλη Παρασκευὴ εἶναι γιὰ μᾶς τοὺς ὀρθοδόξους ἡ ἱερότερη μέρα, διότι κατ' αὐτὴν συνήφθη ἡ νέα διαθήκη μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου διὰ τοῦ τιμίου αἵματος τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ (Ἑβρ.8:15), συντελέσθηκε ἡ ἀπολύτρωση καὶ ἄνοιξε διάπλατα ὁ δρόμος γιὰ τὴν αἰώνια ζωή. Διᾶ τῆς ὑπερτάτης Θυσίας Τοῦ "ἐχθροὶ ὄντες κατηλλάγημεν τῷ Θεῷ διὰ τοῦ θανάτου τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ" (Ρωμ.5:10). Στὸ ἐξῆς ὁ ἀναγεννημένος "ἐν τῷ αἵματι τοῦ Χριστοῦ" (Ἔφ.2:13) ἄνθρωπος "οὐκέτι εἰ δοῦλος, ἀλλ' υἱός' εἰ δὲ υἱός, καὶ κληρονόμος Θεοῦ διὰ Χριστοῦ" (Γαλ.4:5).