Άγιος Ιωάννης ο Ρώσσος, o θαυματουργός πολύπαθος άνθρωπος του Θεού

 

«Πλήρης χαρίτων ὁ αἰχμάλωτος ὤφθη∙
Αἰχμαλωτίσας τοῦ σκότους τὸν προστάτῃν»

Η εμφάνιση αγίων στην Εκκλησία μας σε κάθε εποχή είναι το μόνιμο θαύμα. Ουδέποτε υπήρξε εποχή στη δισχιλιόχρονη πορεία της Εκκλησίας μας που να μην έχει εμφανιστεί άγιος. Όπως σε κάθε εποχή, έτσι και στους νεώτερους και σύγχρονους καιρούς αναδεικνύει ο Θεός αγίους για τη δόξα τη δική Του και τον αγιασμό και την αρωγή των πιστών. Ένας από τους νέους λαοφιλείς αγίους της Εκκλησίας μας είναι και ο άγιος Ιωάννης ο Ρώσσος.

Ήταν Ρώσσος στην καταγωγή και είχε γεννηθεί στη Νότιο Ρωσία, τη σημερινή Ουκρανία, στα 1690 από ευσεβή οικογένεια. Κατατάχτηκε στον ρωσικό στρατό να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία, όταν η πατρίδα του βρισκόταν σε πόλεμο με την Τουρκία (1711-1718). Ο νεαρός Ιωάννης πολεμούσε με ηρωισμό στον αυτοκρατορικό στρατό, ο οποίος είχε υποστεί ταπεινωτικές ήττες από τα ακατάβλητα τουρκικά στρατεύματα. Στη μάχη ανακατάληψης του Αζώφ πιάστηκε αιχμάλωτος, μαζί με χιλιάδες άλλους συμμαχητές του και οδηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, εν μέσω εξευτελισμών. Από εκεί προωθήθηκε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας, στο χωριό Προκόπιο, όπου δόθηκε στην κατοχή ενός Αγά, ο οποίος ηγείτο στρατοπέδου Γενιτσάρων. Εν μέσω πρωτοφανών εξευτελισμών και σκληρών βασανιστηρίων του ανατέθηκε να περιποιείται τα ζώα και να μένει μαζί τους στους βρώμικους από τις κοπριές στάβλους.

Ο ίδιος, έχοντας ακράδαντη πίστη στο Χριστό, θεωρούσε την παραμονή του στο στάβλο ως ευλογία, ενθυμούμενος ότι και ο Λυτρωτής μας γεννήθηκε σε στάβλο. Επίσης δεχόταν με πλήρη ανεξικακία τις ταπεινώσεις και τα βασανιστήρια των βαρβάρων αλλοθρήσκων. Πρότυπό του ο Χριστός, ο οποίος συγχώρησε τους σταυρωτές Του! Όταν τον ξυλοκοπούσαν, τον άφηναν νηστικό για μέρες και τον ταπείνωναν, ψιθύριζε τον λόγο του αποστόλου Παύλου: «Ποιος μπορεί να μας χωρίσει από την αγάπη του Χριστού μου; Θλίψις ή στενοχώρια ή διωγμός ή γυμνότης ή αιχμαλωσία;» (Ρωμ. 8,35). Εκτελούσε με πρωτοφανή προθυμία τις αγγαρείες στις οποίες τον υπέβαλλαν οι απάνθρωποι εργάτες του Αγά. Απορούσαν όλοι με την υπομονή, την καλοσύνη και την ανεξικακία του και γι’ αυτό άρχισαν να μαλακώνουν την θηριωδία τους, να του δείχνουν μια κάποια συμπάθεια και να τον αποκαλούν «βελή», δηλαδή άγιο! Μάλιστα επέτρεψε ο Θεός να δείξει την εύνοιά Του προς τον ευσεβή Ιωάννη με ένα ασυνήθιστο θαύμα.

Κάποτε ο Αγάς αφέντης του είχε ταξιδέψει στη Μέκκα της Αραβίας για προσκύνημα. Εκεί έλαβε ανεξήγητα ζεστό φαγητό σε ένα πιάτο που έφερε το οικόσημό του. Όταν επέστρεψε στο Προκόπιο εξέτασε την υπόθεση και αποκαλύφτηκε ότι του το έστειλε θαυματουργικά ο Ιωάννης!

Από τότε σταμάτησαν τα βασανιστήρια. Του προτάθηκε να φύγει από τον στάβλο, αλλά εκείνος αρνήθηκε και παρέμεινε εκεί προσευχόμενος μέρα και νύχτα. Ζητούσε κρυφά και κοινωνούσε των Αχράντων Μυστηρίων. Στις 27 Μαΐου του 1730 έστειλε μήνυμα στον ιερέα του χωριού να τον κοινωνήσει. Ο ιερέας του έστειλε τη Θεία Κοινωνία κρυμμένη σε ένα μήλο, που είχε κουφώσει, φοβούμενος τους Τούρκους. Κοινώνησε και παρέδωσε ήρεμα το πνεύμα του στον Χριστό, που τόσο είχε αγαπήσει και μιμηθεί στη σύντομη ζωή του.

Οι Χριστιανοί του Προκοπίου ζήτησαν το σώμα του αγίου και το έθαψαν με μεγάλες τιμές. Στην κηδεία του έλαβαν μέρος και πολλοί Αρμένιοι και Τούρκοι, οι οποίοι είχαν μάθει για την αγία ζωή του.

Το 1733 ο ευλαβής ιερέας που κοινωνούσε τον άγιο Ιωάννη και ήξερε για τα μαρτύριά του, τον είδε στον ύπνο του, ο οποίος του αποκάλυψε πως το σώμα του δεν υπέστη φθορά και του ζήτησε να κάνουν εκταφή και να το έχουν μαζί τους στους αιώνες για ευλογία και προστασία. Ο ιερέας δίστασε και τότε ένα ουράνιο φως είχε καλύψει τον τάφο και μια πύρινη στήλη ανέβαινε στον ουρανό. Οι πιστοί άνοιξαν τον τάφο και βρήκαν όντως απόλυτα άφθορο το σώμα του Ιωάννη, αν και είχαν περάσει τριάμισι χρόνια από την ταφή του, να ευωδιάζει! Το μετέφεραν με ευλάβεια και τιμές στο ναό τους χωριού, όπου άρχισαν νε επιτελούνται θαύματα σε Χριστιανούς και αλλοθρήσκους.

Λίγο αργότερα σε σύρραξη του σουλτάνου με τον πασά της Αιγύπτου Ιμπραήμ, ο απεσταλμένος του σουλτάνου πασάς Οσμάν έδωσε διαταγή να καεί το ιερό λείψανο. Οι πιστοί με δάκρυα στα μάτια έβλεπαν να κατατρώνε οι φλόγες το θεοφόρο σώμα. Αλλά την άλλη μέρα, και ενώ είχε «χωνέψει» η φωτιά, βρήκαν το τίμιο λείψανο και πάλι άφθορο, απλά μαυρισμένο! Οι φλόγες το σεβάστηκαν! Το τοποθέτησαν σε αργυρή λάρνακα και εκείνο άρχισε και πάλι να κάνει θαύματα σε χριστιανούς και μουσουλμάνους!

Κατά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922 οι ευσεβείς κάτοικοι του Προκοπίου πήραν μαζί τους το ιερό λείψανο και το μετέφεραν με μύριους κινδύνους και περιπέτειες στην Ελλάδα. Από το λιμάνι της Μερσίνας μεταφέρθηκε στη Χαλκίδα, με έξοδα της ευσεβούς οικογένειας Παπαδοπούλου. Έμεινε εκεί ως το 1925, οπότε μεταφέρθηκε οριστικά στο Νέο Προκόπιο της Εύβοιας. Το 1930 θεμελιώθηκε περικαλλής ναός προς τιμήν του. Εκεί παραμένει το τίμιο σκήνωμα του Αγίου μέχρι σήμερα, σε βαρύτιμη λάρνακα και μαρμάρινη περίτεχνη θολωτή βάση.

Το Νέο Προκόπιο Ευβοίας είναι ένα από τους πλέον δημοφιλείς προορισμούς χιλιάδων πιστών από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, και αυτό διότι μαρτυρούνται άπειρα θαύματα από τον άγιο Ιωάννη. Πλήθη προσκυνητών καταφθάνουν καθημερινά, να περάσουν μπροστά από τη λάρνακα του αγίου. Να τον προσκυνήσουν. Να τον παρακαλέσουν για τα προβλήματά τους ή να τον ευχαριστήσουν για τα επιτελούμενα θαύματά του!

Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα) (Ἦχος δ’ – Ταχύ προκατάλαβε)
Ἐκ γῆς ὁ καλέσας σε πρὸς οὐρανίους μονάς, τηρεῖ καὶ μετὰ θάνατον ἀδιαλώβητον τὸ σκῆνός σου ὅσιε. Σὺ γὰρ ἐν τῇ Ἀσία ὡς αἰχμάλωτος ἤχθης, ἔνθα καὶ ὠκειώθης τῷ Χριστῷ Ἰωάννη. Αὐτὸν οὖν ἱκέτευε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον (Ἦχος δ’ – Επεφἆνης σἦμερον)
Τῶν λαμπρῶν ἀγώνων σου, Ὅσιε Πάτερ, ἡ ἁγία σήμερον, ἐπέστη μνήμη τὰς ψυχάς, τῶν εὐσεβῶν κατευφραίνουσα, ὧ Ἰωάννη τῶν πίστει τιμώντων σε.

Ὁ Οἶκος
Πῶς ἐπαινέσω τοὺς σοὺς ἀγῶνας ὁ τάλας, Ὅσιε Πάτερ; τῶν δακρύων δέ, πῶς τὸ πέλαγος ἐξερεύξομαι; Σὺ γὰρ τῷ βίῳ ἐνδιαπρέπων, τῶν Ἀγγέλων κατέλαβες χορείαν, τὰ πάθη ἐγκρατείᾳ νεκρώσας σοφὲ, καὶ σάρκα δουλαγωγήσας παθυπέταξας τῷ πνεύματι, καὶ τὸν τοῦ σκότους προτάτην κατῄσχυνας. Διὸ καὶ νῦν, τῷ θρόνῳ τοῦ Δεσπότου παριστάμενος, ὦ Ἰωάννη∙ πρεσβεύεις ὑπὲρ τῶν πίστει τιμώντων σε.

Ἰδιόμελον ἐκ τῆς Λιτῆς (Ἦχος α’)
Εὗφραίνου ἐν Κυρίῳ, πόλις ἡ Προκοπέων, ἀγάλλου παὶ χόρευε, πίστει λαμπροφοροῦσα, Ἰωάννην τὸν τῆς Ρωσσίας γόνον, κόλποις σου κατέχουσα, ὡς θησαυρὸν ἀπόλαυε τῶν Θαυμάτων αὑτοῦ τὰς ἰάσεις καθορῶσα, καὶ εὐχαρὶστως τῷ Σωτῆρι βόησον∙ Φιλάνθρωπε Κύριε δόξα σοι.

Έτερον Ἰδιόμελον ἐκ τῆς Λιτῆς (Ἦχος β’.
᾽Η τῶν τιμίων σου λειψάνων θεία λάρναξ ἰάματα πηγάζει τοῖς πιστοῖς, χαριτώνυμε Ὅσιε, Πάτερ∙ καὶ ἡ ἁγία σου ψυχῆ Ἀγγέλοις συνοῦσα, ἀξίως ἐπαγάλλεται∙ ἔχων οὖν πρὸς Κύριον σοφὲ τὴν παρρησίαν, καὶ σὺν τοῖς Ὁσίοις χορεύων ἐν οὐρανοῖς, ἱκέτευε ὑπὲρ ἡμῶν, τῶν πιστῶς ἐκτελούντων τὴν μνήμην σου.

Έτερον Ἰδιόμελον ἐκ τῆς Λιτῆς (Ἦχος γ’)
Ἄπας τῶν συναθροισθέντων δῆμος ἱερός, ἐπὶ τῇ τοῦ Ὁσίου μνήμῃ τῇ φαιδρᾷ ὁμοφώνως συγχάρητε κράζοντες∙ Χαίροις, τὸ τῆς Ρωσσίας κάλλιστον θρέμμα, καὶ τῶν πιστῶν ἁπάντων τὸ σεμνολόγημα∙ Χαίροις, ὁ δυσήνιον σάρκα, καθυποτάξας τῷ πνεύματι, καὶ τὰς ὁρμάς ἀμβλύνας τῶν παθῶν, τῇ ροῇ τῶν δακρύων σου, ὧ Ἰωάννη∙ Χαίροις, τὸ ἡμέρον καύχημα, καὶ τῆς Ἐκκλησίας τῶν πιστῶν τὸ ἀγαλλίαμα.

Έτερον Ἰδιόμελον ἐκ τῆς Λιτῆς (Ἦχος δ’)
Φερωνύμως ἡ κλῆσίς σου γέγονε χαριτώνυμος, Ὅσιε Πάτερ∙ ὡς γὰρ ὁ θεῖος Βαπτιστής, μεταξὺ τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ ἐχαριτώθη, καὶ παρὰ Χριστοῦ σαφῶς ἐμαρτυρήθη, οὕτω καὶ σὺ ὁ ὁμώνυμος αὐτοῦ καὶ μιμητής, μεταξὺ τοῦ ματαιόφρονος λαοῦ, χάριν οὐρανόθεν εἴληφας, τῇ θεαρέστῳ πολιτείᾳ σου, ὦ Ἰωάννη∙ διὸ μὴ παύσῃ πρεσβεύων ὑπὲρ ἡμῶν τῶν πιστῶς ἐπιτελούντων, τὴν ἁγίαν σου σοφὲ πανήγυριν.

Πηγή: Λάμπρος Σκόντζος, Θεολόγος, σε: simeiakairwn.wordpress.com

πηγή μας  εδώ

Υστερική φρενίτιδα κατά της Γεννήσεως του Χριστού!

 

Η ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού είναι το πλέον ελπιδοφόρο και χαρμόσυνο γεγονός στην ανθρώπινη ιστορία, διότι αποτελεί τη φωτοφόρο χαραυγή της απολυτρώσεως του ανθρώπου και ολοκλήρου της κτίσεως από τη φοβερή δουλεία της αμαρτίας και της φθοράς, την οποία εισήγαγε στη θεία δημιουργία ο διάβολος, ο ολέθριος αντίδικος του Θεού και καταστροφέας των έργων Του. Ο άγιος άγγελος της Γεννήσεως διαμήνυσε στους ταπεινούς ποιμένες της Βηθλεέμ πως «ιδού ευαγγελίζομαι υμίν χαράν μεγάλην, ήτις έσται παντί τω λαώ, ότι ετέχθη υμίν σήμερον σωτήρ, ος εστι Χριστός Κύριος» (Λουκ.2,10), κομίζοντας τη χαροποιό είδηση για την οποία αδημονούσε κάθε ανθρώπινη ψυχή. Η όντως μεγάλη αυτή χαρά έγινε έκδηλη στους απλοϊκούς εκείνους ανθρώπους οι οποίοι δοκίμασαν πρώτοι την ανεκλάλητη αγαλλίαση της ενανθρωπήσεως του Θεού, την απαρχή της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους.

Η ίδια χαρά και ιλαρότητα καταλαμβάνει κάθε άνθρωπο που αντιλαμβάνεται την εν Χριστώ απολύτρωση, εναποθέτει σε αυτόν κάθε βάσανο της βιωτής του και ελπίζει στην προσωπική του μεταμόρφωση «εις άνδρα τέλειον εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού» Εφεσ.4,13), δηλαδή στην κατά χάριν θέωσή του. Αυτή τη χαρά βιώνει ασυνείδητα όλος ο κόσμος, ο οποίος εορτάζει το μέγιστο γεγονός της Γεννήσεως του Κυρίου, έστω με το δικό του ξεχωριστό τρόπο των εξωτερικών τύπων και της καταναλωτικής μανίας των αγίων ημερών. Είναι γνωστό πως και μη χριστιανικοί λαοί συμμετέχουν στον εορτασμό αυτό, διότι δε μπορούν να αντιπαρέλθουν τη μεγάλη εορτή. Ο Ιησούς Χριστός έχει μπολιάσει ολόκληρη την ανθρώπινη φύση, όλων τόπων και όλων των εποχών, με την αγιαστική Του χάρη.

Αλλά, αλλοίμονο, υπάρχει και τραγική εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι όχι μόνο δε συμμετέχουν στην παγκόσμια και πανανθρώπινη χαρά της Θείας Ενανθρωπήσεως, αλλά αντίθετα λυπούνται και οδύρονται τις άγιες ημέρες του Δωδεκαημέρου. Καταριούνται το γεγονός της Γεννήσεως του Θεανθρώπου και προσπαθούν ανεπιτυχώς να μειώσουν τη σημασία του. Η πνευματική του συσκότιση και το διαβολικό τους φρόνιμα τους εμποδίζουν να αντιληφθούν, ούτε στο ελάχιστο το μέγεθος της θείας δωρεάς. Ο ψυχικός τους δαλτωνισμός τους κρατά σε πυκνά σκοτάδια και δε μπορούν να δουν με καθαρότητα και αντικειμενικότητα τη μεγάλη και σωτήρια αλλαγή που έφερε ο Χριστός στον κόσμο.

Οι θλιβερές αυτές οιμωγές κατά των Χριστουγέννων προέρχονται κυρίως από ομάδες αθεϊστών, μηδενιστών, αγνωστικιστών, ψευτοδιανοούμενων και λοιπών κατηγοριών εκκλησιομάχων. Μαζί τους σμίγουν τις οιμωγές τους και κάποιοι αρχαιόθρησκοι, οι οποίοι συναντώνται στο ευρύτατο παγκόσμιο νεοφανές κίνημα του Νεοπαγανισμού (New Ragan), που είναι, αποδεδειγμένα πια, γέννημα και θρέμμα του διαβόητου αποκρυφιστικού πλέγματος της «Νέας Εποχής του Υδροχόου». Πρόκειται για ομάδες ατόμων με παράδοξη νοοτροπία, κουβαλώντας τις δικές τους ιδιαίτερες καταβολές και μη αντέχοντας τη χριστιανική ζωή και ηθική, στράφηκαν προς το παγανιστικό προχριστιανικό παρελθόν. Είναι άλλωστε πασίγνωστο πως οι παγανιστικές πίστεις της αρχαιότητας θώπευαν τα ανθρώπινα ορμέμφυτα και ενθάρρυναν τον άνθρωπο να ζει ενστικτώδη ζωή, χωρίς να θέτουν ηθικούς φραγμούς. Η χριστιανική ηθική θέτει εμπόδια στην ηθική ασυδοσία, γι’ αυτό είναι απορριπτέα από αυτούς και τους δημιουργεί μια πρωτοφανή αποστροφή. Το θείο πρόσωπο του Λυτρωτή Χριστού και η αγία Του Εκκλησία τους προκαλεί οιστρηλατημένο μίσος και σχιζοφρενική διάθεση εκδίκησης και έτσι κάνουν ό, τι μπορούν για να συκοφαντήσουν και να μειώσουν το Σωτήρα Χριστό και το επί γης σωτήριο έργο Του.

Μια από τις γελοιωδέστερες απόπειρές τους για να «αποδείξουν» τάχα την μη ιστορικότητα του Χριστού, είναι η συσχέτισή Του με τους λεγομένους «ηλιακούς θεούς» διαφόρων παγανιστικών «θεοτήτων». Παίρνοντας αφορμή από το χρόνο εορτασμού των Χριστουγέννων, ο οποίος ταυτίζεται με το χειμερινό ηλιοστάσιο, πασχίζουν να «αποδείξουν» ότι ο Ιησούς Χριστός δεν υπήρξε ποτέ και πως η πίστη σ’Αυτόν είναι μια παραφθαρμένη εκδοχή των μύθων του Ηρακλή, του Σαβάζιου (Διόνυσου), του Όσιρι, του Μίθρα, του Οντίν και άλλων «ηλιακών θεοτήτων», οι οποίες κατά τους φανατικούς λάτρεις των αρχαίων θρησκειών υπάρχουν και δεν υπάρχει ο Χριστός! Απίστευτα και ανήκουστα πράγματα!

Δε θα αναφερθούμε στις μυθολογικές διηγήσεις των «γεννήσεων» των ανύπαρκτων αυτών «θεών», άλλωστε είναι λίγο πολύ γνωστές σε όλους μας και βέβαια μας διασκεδάζουν αρκετά με την παραδοξότητα και τη φαιδρότητα που είναι διατυπωμένες και αποδίδονται σε νοσηρούς μυθογράφους του απώτερου σκοτεινού παρελθόντος. ‘Όμως θα επιμείνουμε στη μεγάλη αλήθεια πως ο Ιησούς Χριστός είναι αποδεδειγμένα (τουλάχιστον) ιστορικό πρόσωπο, με μυριάδες αξιόπιστες μαρτυρίες. Η αχαλίνωτη φαντασία των μυθογράφων από την ιστορική πραγματικότητα απέχει όσο ο ουρανός από τη γη. Οι «βιογραφίες» των «ηλιακών θεών» συγκρινόμενες με το θείο πρόσωπο και τη βιωτή του Ιησού Χριστού, αποδεικνύουν το απύθμενο ποιοτικό χάσμα μεταξύ τους. Στους «θεούς» όλων των παγανιστικών θρησκειών κυριαρχούν πάθη και αδυναμίες ανομολόγητες (φόνοι, βιαιοπραγίες, βιασμοί, μοιχείες, αιμομιξίες, κλπ), που όχι μόνον δεν αρμόζουν σε «θεούς», αλλά τις συναντούμε στους χειρότερους των ανθρώπων! Στο σύνολό τους οι «θεοί» του παγανισμού είναι κλασσικά ανήθικα παραδείγματα προς αποφυγή για τους ανθρώπους! Όσο οι άνθρωποι μιμούνταν τις «θεϊκές» βιωτές, μεταβάλλονταν οι κοινωνίες σε ανυπόφορη κόλαση! Αντίθετα στον Κύριο Ιησού Χριστό δεν τόλμησε ποτέ κανένας να προσδώσει, ούτε οι άσπονδοι εχθροί του, το παραμικρό ηθικό ψεγάδι! Αυτός διήλθε την επί γης ζωή Του ευεργετώντας τον κόσμο, επισφραγίζοντας το έργο Του με το τίμιο Αίμα Του ως «λύτρον αντί πολλών» (Μάρκ.10,45). Δεν υπάρχει η παραμικρή νύξη ότι διέπραξε έστω και ελάχιστο κακό ποτέ, είναι ο μόνος που τόλμησε να ρωτήσει ομοεθνείς του, οι οποίοι τον γνώριζαν πολύ καλά: «τις εξ υμών ελέγχει με περί αμαρτίας;» (Ιωάν.8,46).

Η υπέρτατη ευεργεσία Του προς το ανθρώπινο γένος είναι η εθελούσια αυτοκένωσή Του από τη θεία μεγαλοπρέπεια και η ταπεινωτική ένδυση της ανθρωπίνης φύσεως, προκειμένου να σώσει τον πεσόντα άνθρωπο. Οι παγανιστικοί «ηλιακοί θεοί» όχι μόνο δεν «υπήρξαν» ευεργέτες της ανθρωπότητας, αλλά μάλλον ζημία της «προσέφεραν», κρίνοντας από τις μυθολογικές διηγήσεις. Αν επίσης εμβαθύνουμε βιβλικά στην «παρουσία» αυτών στον κόσμο, ότι «πάντες οι θεοί των εθνών δαιμόνια» (Ψαλμ.95,5), μπορούμε να κατανοήσουμε με σαφήνεια την δαιμονική καταστροφική τους δράση στις ανθρώπινες κοινωνίες. Οι όψιμοι λάτρεις αυτών των «θεών», σε όλα τα πλάτη και μήκη της υφηλίου, πασχίζουν για την κατακρήμνιση του κόσμου στη σκοτεινή άβυσσο του σύγχρονου νεοεποχίτικου αποκρυφισμού, από όπου δεν υπάρχει διέξοδος!

Ο «Μεγάλης Βουλής Άγγελος» (Ησ.9,6), ο μοναδικός «Άγγελος της Διαθήκης» (Μαλαχ.3,1), ο σαρκωμένος Λόγος του Θεού (Ιωάν.1,14), δεν έφερε απλά το μήνυμα της σωτηρίας στον κόσμο, αλλά ήρθε ο ίδιος και έγινε με τη θέλησή Του μέτοχος του ανθρωπίνου προβλήματος, προκειμένου να το αντιμετωπίσει αποτελεσματικά, ως η υπερτέλεια «εν ανθρώποις ευδοκία», κατά τον αγγελικό ύμνο της Γεννήσεως (Λουκ.2,14).

Οι πιστοί του Χριστού σκιρτούμε από άρρητη αγαλλίαση, υμνώντας ασίγαστα «εν ενί στόματι και μια καρδία», τον δι’ ημάς νηπιάσαντα Θεό, τον Αίτιο της σωτηρίας μας, ως ευγενική σιωπηρή απάντηση, προς όλους εκείνους που θλίβονται, οδύρονται και μαραζώνουν για το μέγα και κοσμοσωτήριο γεγονός της Θείας Ενανθρωπήσεως! Τις άγιες αυτές ημέρες, με πραγματικά άδολο πνεύμα αγάπης και ανεξικακίας συστήνουμε στους συνανθρώπους μας αυτούς να ανοίξουν έστω μια μικρή χαραμάδα στην ταραγμένη καρδιά τους για να μπει ο νοητός Ήλιος της Δικαιοσύνης. Να απαλύνει τον τάραχο του ψυχικού τους κόσμου. Να φωτίσει την πλανεμένη διάνοιά τους, για να μπορέσουν να συναισθανθούν το απόλυτα ακατόρθωτο επιχείρημά τους: να νικήσουν Αυτόν, ο Οποίος νίκησε τον κόσμο, το διάβολο και το θάνατο. Να κατανοήσουν πως δεν θα αποτελέσουν αυτοί εξαίρεση, κατορθώνοντας να εκθρονίσουν τον Βασιλέα των Βασιλευόντων από τις δισεκατομμύρια καρδιές σε όλο τον κόσμο, αυτό που δεν κατόρθωσαν να πραγματοποιήσουν αμέτρητα στίφη εχθρών Του στο διάβα των είκοσι αιώνων. Να παραδεχτούν το αυτονόητο: πως τον κόσμο δε θα τον σώσουν οι ανύπαρκτοι «ηλιακοί», οι παγανιστικοί «θεοί», αλλά ο αδιαμφισβήτητα υπάρχων προαιώνιος Λόγος του Θεού, ο Οποίος με την ενανθρώπησή Του είναι και θα είναι αιωνίως παρών στην ανθρώπινη ιστορία!

πηγή

Λάμπρος Κ. Σκόντζος, Μεγάλη Πέμπτη - «Έρχεται επί σφαγήν εκούσιον» (Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και το νόημα της Μεγάλης Πέμπτης)

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

«ΕΡΧΕΤΑΙ ΕΠΙ ΣΦΑΓΗΝ ΕΚΟΥΣΙΟΝ»

(Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και το νόημα της Μεγάλης Πέμπτης)

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου Καθηγητού

      «Τη Αγία και Μεγάλη Πέμπτη οι τα πάντα καλώς διαταξάμενοι θείοι Πατέρες, αλληλοδιαδόχως εκ τε των θείων Αποστόλων και των ιερών Ευαγγελίων παραδεδώκασιν ημίν τέσσερά τινα εορτάζειν΄ τον ιερόν Νιπτήρα, τον Μυστικόν Δείπνον (δηλαδή την παράδοσιν των καθ’ ημάς  φρικτών Μυστηρίων), την υπερφυά Προσευχήν και την Προδοσίαν αυτήν». 

      Αυτό είναι το συναξάρι της Μεγάλης Πέμπτης. Η αγία μας Εκκλησία τιμά την  γία αυτή ημέρα όσα έλαβαν χώρα στο υπερώο της Ιερουσαλήμ και όσα ακολούθησαν μετά το Μυστικό Δείπνο.

       Το Θείο Δράμα οδεύει προς την ολοκλήρωσή του. Ο εκουσίως και αδίκως Παθών για τη δική μας σωτηρία Κύριος γνωρίζει ότι έφτασε το τέλος της επί γης παρουσίας Του. Η προδοσία του αγνώμονα μαθητή, η σύλληψη, οι εξευτελισμοί, το ψευδοδικαστήριο, η καταδίκη και ο σταυρικός θάνατος είναι θέμα ωρών. Ως άνθρωπος αισθανόταν το δια της θυσίας Του βαρύ φορτίο της απολυτρώσεως του ανθρωπίνου γένους και γι’ αυτό αγωνιούσε υπερβαλλόντως. Δεν τον ενδιέφερε το δικό Του μαρτύριο και ο θάνατος, αλλά η συνέχιση του σωτηριώδους έργου Του.

       Γι’ αυτό λοιπόν αφιέρωσε το βράδυ της προπαραμονής του επικείμενου ιουδαϊκού Πάσχα και παραμονή της δικής Του σταυρικής θανής στους αγαπημένους Του μαθητές. «Επιθυμία επεθύμησα τούτο το πάσχα φαγείν μεθ΄ υμών προ του με παθείν» (Λουκ.22,15) τους είπε. Ήθελε να φάγει για τελευταία φορά μαζί τους. Μα το σπουδαιότερο να τους αφήσει τις τελευταίες παρακαταθήκες Του και πάνω απ’ όλα να τελέσει τον Μυστικό Δείπνο, να παραδώσει την υπερφυά Θεία Ευχαριστία, η οποία θα τελείται στο διηνεκές, ως η αέναη πραγματική παρουσία Του στην Εκκλησία.

        Στο υπερώο της Ιερουσαλήμ μέσα σε ατμόσφαιρα έντονης συγκινήσεως και σε ένδειξη πραγματικής και άδολης αγάπης, έσκυψε ως δούλος ο Κύριος και έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του. Με την πράξη Του αυτή ήθελε να διδάξει έμπρακτα το πρωταρχικό χρέος της αλληλοδιακονίας των ανθρώπων. «Ο μείζων εν υμίν γινέσθω ως ο νεώτερος, και ο ηγούμενος ως ο διακονών» (Λουκ.22:25), άφησε ως ύψιστη εντολή για τις κατοπινές ανθρώπινες γενεές.

       Κατόπιν κάθισαν στο τραπέζι του δείπνου. Ο Κύριος θέλησε κατ’ αρχήν να ξεκαθαρίσει την υπόθεση του προδότη μαθητή. Δεν ήταν δυνατόν να καθίσει ο άνομος εκείνος μαζί τους στην παράδοση του φρικτού Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, πολλώ δε μάλλον να κοινωνήσει σε αυτό. Λέγει λοιπόν «Εις εξ’ υμών παραδώσει με, ο εσθίων μετ’ εμού» (Μάρκ.14,18, Ιωάν.13,22). Τα λόγια αυτά

 έφεραν αναστάτωση στους μαθητές. Δεν περίμεναν να ακούσουν τέτοια φοβερή αγγελία και  άρχισαν να διερωτώνται: ποιος άραγε είναι αυτός; Ο αγαπημένος μαθητής Ιωάννης πέφτοντας στον τράχηλο του Διδασκάλου ρώτησε εξ’ ονόματος όλων: «Κύριε τις εστιν»; και ο Κύριος απάντησε: «Εκείνος εστιν ω εγώ βάψας το ψωμίον επιδώσω» (Ιωάν.13,26). Και βουτώντας τεμάχιο άρτου στο φαγητό το έδωσε στον Ιούδα. Αυτός το έφαγε και ταυτόχρονα «εισήλθεν εις εκείνον ο Σατανάς» (Ιωάν.13,27). Ο Ιησούς του είπε: «ό ποιείς, ποίησον τάχιον» (Ιωάν.13,27). Ο προδότης μαθητής έφυγε βιαστικά, απομακρυνθείς για πάντα από τη χορεία των μαθητών και από την κοινωνία του Θείου Διδασκάλου. «Ην δε νύξ» προσθέτει ο Ιωάννης. «Νυξ πραγματική, τονίζει σύγχρονος συγγραφέας, αλλά και νυξ πνευματική εν τη ψυχή του Ιούδα, εν η το φως του θείου Πνεύματος δια παντός εσβέσθη»!

        Μετά από αυτό ο Κύριος προέβη στη σύσταση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Έλαβε άρτο και αφού ευχαρίστησε έκοψε αυτόν σε τεμάχια και έδωκε

στους μαθητές του λέγοντας: «Λάβετε, φάγετε, τούτο εστι το σώμα μου», το αληθινό το πραγματικό, «το υπέρ υμών διδόμενον» (Λουκ.22,19). Ύστερα πήρε το ποτήριο της ευλογίας, που ήταν γεμάτο με οίνο, και αφού ανέπεμψε ευχαριστήριο δέηση στο Θεό Πατέρα έδωκε στους μαθητές Του λέγοντας: «Πίετε εξ αυτού πάντες΄ τούτο γαρ εστι το αίμα μου, το της Καινής Διαθήκης, το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν  αμαρτιών» (Ματθ.26,28, Μάρκ.14,24).

      Αφού κοινώνησαν όλοι και έφαγαν, ο Κύριος μίλησε και απεύθυνε την τελευταία αποχαιρετιστήρια ομιλία Του στους μαθητές Του. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης διασώζει στο Ευαγγέλιό Του ολόκληρη αυτή την εκτενή ομιλία στα κεφάλαια 13-16. Ο τρόπος της ομιλίας προδίδει στον Κύριο δραματική έκφραση. Ως άνθρωπος μπροστά στο

μαρτύριο, το οποίο γνωρίζει ως Θεός αγωνιά και λυπάται. Αρχίζει με το «Νυν εδοξάσθη ο υιός του ανθρώπου και ο Θεός εδοξάσθη εν αυτώ» (Ιωάν.13,31). Τα παθήματα που θα ακολουθήσουν και η ταπείνωση θα είναι η δόξα του Υιού και συνάμα αυτή θα είναι η δόξα του Πατέρα. Οι αλήθειες και οι ηθικές ιδέες της ομιλίας την καθιστούν πραγματικά μοναδική. Η τρυφερότητα προς τους μαθητές Του είναι έκδηλη, τους αποκαλεί «τεκνία».Κύριο χαρακτηριστικό της ομιλίας είναι η προτροπή για ενότητα και αγάπη μεταξύ των μαθητών και κατ’ επέκταση όλων των ανθρώπων. «Εντολήν καινήν δίδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους» (Ιωάν.13,3) και«Ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν» (Ιωάν.14,27).

      Μετά ακολούθησε η περίφημη αρχιερατική προσευχή του Κυρίου. Προσεύχεται στον Ουράνιο Πατέρα για την ενότητα των μαθητών Του. Δεν εύχεται να τους άρει ο Θεός Πατέρας από τον κόσμο, αλλά να τους διαφυλάξει από τον πονηρό και τα έργα του.

       Αφού περατώθηκε και η προσευχή η νύχτα είχε προχωρήσει αρκετά. Ο Ιησούς πήρε τους μαθητές Του και πήγε στο Όρος των Ελαιών, σε ένα πραγματικά ειδυλλιακό και ήσυχο τόπο, λίγο έξω από τη μεγάλη πόλη.  Εκεί υπήρχε κήπος στον οποίο μπήκε με τους μαθητές Του για να προσευχηθεί (Ιωάν.18,1). Να μείνει μόνος «ενώπιος ενωπίω» με τον Ουράνιο Πατέρα και να αντλήσει δύναμη για τη μεγάλη δοκιμασία, που Τον περίμενε. Ο τρόπος της προσευχής ήταν δραματικός. Ως άνθρωπος αγωνιούσε για το επερχόμενο πάθος. «Περίλυπός εστιν η ψυχή μου έως θανάτου» (Ματθ.26,38) είπε στους μαθητές Του. «Παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο»(Ματθ.26,39) παρακαλούσε τον Πατέρα και «εγένετο δε ο ιδρώς αυτού ωσεί θρόμβοι αίματος καταβαίνοντος επί την γην» (Λουκ.22:45). Μάταια προσπαθούσε να νικήσει τη νωθρότητα των μαθητών Του, οι οποίοι δε μπορούσαν να κατανοήσουν την κρισιμότητα των δραματικών εκείνων στιγμών, και έπεφταν σε βαθύ ύπνο.  

       Κάποια στιγμή ακούστηκαν φωνές και θόρυβος πολύς. Έφτασαν οι στρατιώτες με οδηγό τον Ιούδα για να συλλάβουν τον Ιησού. Χαρακτηριστικό σύνθημα ο ασπασμός του Διδασκάλου από τον Προδότη (Λουκ.22,48). Ο Πέτρος χρησιμοποιεί βία, κόβει το αφτί του στρατιώτη Μάλχου (Ιωάν.18,11). Παρ’ όλα αυτά η σύλληψη πραγματοποιείται. Ο Κύριος δέσμιος οδηγείται σε ολονύκτιες ψεύτικες δίκες για να καταδικαστεί και να σταυρωθεί.

       Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα τη Μεγάλη Πέμπτη έχουν τεράστια σωτηριολογική σημασία για μας. Πρώτ’ απ’ όλα η εκούσια πορεία του Κυρίου προς το Πάθος φανερώνει την άμετρη θεία ευσπλαχνία και αγάπη για τον πεσόντα άνθρωπο. Η ολοκληρωτική νίκη της αμαρτίας, της φθοράς και του θανάτου μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο με τον σταυρικό θάνατο του αναμάρτητου Χριστού. Μόνο το τίμιο αίμα του Μεγάλου Αθώου μπορούσε να καθαρίσει κάθε ρύπο αμαρτίας σε όλους τους ανθρώπους όλων των εποχών. Μόνο αυτό μπορούσε να φέρει την καταλλαγή και την ισορροπία, που είχε διαταράξει σοβαρά το κακό και η αμαρτία.      Υπέροχο πραγματικά είναι και το υμνολογικό περιεχόμενο της αγίας αυτής ημέρας. Δημοφιλές είναι το αρκτικό τροπάριο «Ότε οι ένδοξοι μαθηταί…», μέσω του οποίου παροτρύνονται οι πιστοί να αποφύγουν τα πάθη του προδότη Ιούδα. Επίσης ο κανόνας, ποίημα του  Κοσμά του  μοναχού αποτελεί ένα κορυφαίο ποίημα της Εκκλησίας μας. Στο κοντάκιο «Τον άρτον λαβών εις χείρας ο προδότης…» ποίημα του περιφήμου Ρωμανού, αποτυπώνεται με ακρίβεια η δολιότητα και η αθλιότητα του Ιούδα. Ο Οίκος, ποίημα του Συμεών του Υμνογράφου, καλεί τους πιστούς να μιμηθούν τους μαθητές του Χριστού και να προσέλθουν στην πνευματική τράπεζα «καθαραίς ταις ψυχαίς», να ζήσουν το μυστήριο της απολύτρωσης. Εκπληκτικά τροπάρια είναι τα στιχηρά των Αίνων «Συντρέχει λοιπόν το συνέδριον των Ιουδαίων…» ποίημα Κοσμά του μοναχού, «Ιούδας ο παράνομος ο βάψας εν τω δείπνω την χείρα…», «Ιούδας ο προδότης δόλιος ων…» κλπ., ποιήματα Ιωάννου του μοναχού, ιστορούν την προδοσία του αγνώμονα μαθητή. Υπέροχο είναι ακόμα και το δοξαστικό «Ον εκήρυξεν Αμνόν Ησαίας έρχεται επί σφαγήν εκούσιον…».  Καταπληκτικά είναι επίσης και τα απόστιχα τροπάρια, ποιήματα του πατριάρχου Μεθοδίου, «Σήμερον το κατά του Χριστού πονηρόν συνήχθη συνέδριον…», «Σήμερον ο Ιούδας το της φιλοπτωχείας κρύπτει προσωπείον…», και « Μηδείς, ω πιστοί, του δεσποτικού δείπνου αμύητος…», παρουσιάζουν κατά τρόπο ποιητικότατο την σύλληψη και την ψευδοδίκη του Κυρίου. Θαυμαστό είναι ακόμα και το δοξαστικό των αποστίχων «Μυσταγωγών σου Κύριε…»με το οποίο καλούνται οι μαθητές Του από Αυτόν  να γίνουν διάκονοι των ανθρώπων, όπως Εκείνος.      

       Αυτή η Μεγάλη Θυσία μπορεί να έχει πρακτικά αποτελέσματα στην Εκκλησία, μέσω της Θείας Ευχαριστίας, την οποία παρέδωσε ο Κύριος τη σημερινή ημέρα στους μαθητές Του και μέσω αυτών στην Εκκλησία. Η απολυτρωτική Θυσία του Σταυρού συνεχίζεται στο διηνεκές στις άγιες Τράπεζες των ναών, ως την κυριότερη αγιαστική πράξη της Εκκλησίας μας. Ο Κύριος είναι παρών στην Εκκλησία Του μέσω του ιερού Μυστηρίου τη Θείας Ευχαριστίας. Εμείς γινόμαστε οργανικά, πραγματικά, μέλη του μυστικού Του Σώματος με την Κοινωνία του αγίου Σώματός Του. Έτσι συντελείται η σωτηρία μας.

πηγή

Μεγάλη Δευτέρα «Ἰδού, ὁ Νυμφίος ἔρχεται» (Θεολογικὸ σχόλιο στὸ περιεχόμενο καὶ τὰ νοήματα τῆς Μεγάλης Δευτέρας)

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου Καθηγητοῦ 

«Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσω τῆς νυκτὸς καὶ μακάριος ὁ δοῦλος ὂν εὐρήσει γρηγορούντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὂν εὐρήσει ραθυμούντα. Βλέπε οὒν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνω κατενεχθῆς, ἴνα μὴ τῷ θανάτω παραδοθεῖς καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῆς. Ἀλλὰ ἀνανηψον κράζουσα, Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἰ ὁ Θεὸς ἠμῶν. Δία τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἠμᾶς». Μὲ αὐτὸ τὸ θεσπέσιο τροπάριο ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος μᾶς εἰσάγει στὸ κατανυκτικὸ κλίμα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, παροτρύνοντάς μας νὰ ἑτοιμάσουμε κατάλληλα τὸν ἑαυτό μας, προκειμένου νὰ ὑποδεχτοῦμε τὸ Νυμφίο τῆς ψυχῆς μᾶς Χριστὸ καὶ νὰ λάβουμε μέρος στὴν πνευματικὴ γαμήλια πανδαισία. Αὐτὴ εἶναι ἄλλωστε καὶ ἡ κύρια ἐπιδίωξη τῆς βιώσεως ὅλων τῶν μεγάλων γεγονότων τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, ἡ συνάντησή μας μὲ τὸν παθόντα καὶ ἀναστάντα Σωτήρα μᾶς Χριστό! 

Τὴν πρώτη ἡμέρα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος τιμᾶμε μία μεγάλη προσωπικότητα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τὸν Ἰωσὴφ τὸν Πάγκαλο, τὸ γιὸ τοῦ Ἰακώβ, τὸν ὁποῖο πούλησαν, ἐξαιτίας... μεγάλου φθόνου, τὰ ἀδέλφια του ὡς δοῦλο στὴν Αἴγυπτο (Γέν. κέφ.37-50). Ἡ πολύπαθη ἱστορία τοῦ μᾶς εἶναι λίγο πολὺ γνωστή. Ἡ φιλήδονη γυναίκα τοῦ Πεντεφρῆ, αὐλικοῦ του Φαραώ, ἀφοῦ δὲν μπόρεσε νὰ τὸν παρασύρει στὴν ἁμαρτία τῆς μοιχείας, τὸν συκοφάντησε καὶ τὸν ἔριξαν στὴ φυλακή. Ἐκεῖ στὰ φοβερὰ κάτεργα τοῦ δεσμωτηρίου ὑπέμενε μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερία τὸ ἄδικο πάθος του. Προσευχόταν στὸ Θεὸ τῶν πατέρων του καὶ ἤλπιζε σ’ Αὐτὸν τὴν ἐλευθερία του. Μετὰ τὴν ἐξήγηση τῶν περιέργων ὀνείρων τοῦ Φαραὼ κατέστη ἀντιβασιλέας τῆς μεγάλης χώρας της Αἰγύπτου. Συνάντησε τοὺς ἀδελφούς του, τοὺς ὁποίους ὄχι μόνο δὲν τὰ τιμώρησε, ἀλλὰ τοὺς εὐεργέτησε καὶ τοὺς ἐγκατέστησε στὸ πιὸ ἔφορο μέρος τῆς Αἰγύπτου, προκειμένου νὰ ζήσουν εὐτυχισμένοι. 

Τὴν ἁγία αὐτὴ ἡμέρα προβάλλεται ἡ ὑπέροχη μορφὴ τοῦ Παγκάλου Ἰωσήφ, γιατί αὐτὸς σύμφωνα μὲ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀποτελεῖ προτύπωση καὶ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ μας. Ὅπως ὁ Κύριος ὑπέφερε ἄδικα ἐξαιτίας τῆς ἀνθρώπινης κακίας τῶν ὁμοφύλων Του, τὸ ἴδιο καὶ ἐκεῖνος ὑπέφερε ἐξαιτίας τῆς κακίας τῶν ἀδελφῶν του καὶ ἔδειξε, ὅπως καὶ ὁ Χριστός, ἀπέραντη ἀνεξικακία. Εἶχε ὅλη τὴ δύναμη, ὅπως καὶ ὁ Χριστός, ὡς κραταιὸς ἡγεμόνας τῆς ἀχανοῦς χώρας τῆς Αἰγύπτου, νὰ ἐκδικηθεῖ τὰ ζηλόφθονα ἀδέλφια του, ποὺ τὸν ἔριξαν σὲ μία τέτοια ἀνείπωτη περιπέτεια. Εἶχε ἐπίσης τὴ δύναμη νὰ συντρίψει ἐκείνη τὴ φιλήδονη καὶ δολερὴ αἰγύπτια γυναίκα, ἡ ὁποία τὸν συκοφάντησε καὶ τὸν ἔριξε ἄδικα στὴ φυλακή. Ὅμως αὐτὸς ἀντὶ ἐκδίκηση ἀνταπέδωσε ἔλεος καὶ καλοσύνη. Νὰ γιατί τὴν ἁγία αὐτὴ ἡμέρα τιμᾶμε τὸν Πάγκαλο Ἰωσήφ. 

Ἐπίσης τὴν ἡμέρα αὐτὴ κάνουμε ἀνάμνηση τοῦ διδακτικοῦ γεγονότος τῆς ξηρανθείσης συκῆς ἀπὸ τὸν Κύριο, ποὺ συνέβηκε σύμφωνα μὲ τὰ ἱερὰ Εὐαγγέλια τὴν ἑπομένη ἡμέρα τῆς θριαμβευτικῆς Του εἰσόδου στὴν Ἱερουσαλὴμ (Μάτθ.21,19. Μάρκ.11,13). Βαδίζοντας ὁ Χριστὸς μὲ τοὺς μαθητές Του σὲ κάποια ὁδὸ πλάι σὲ συστοιχίες καρποφόρων δένδρων, φοινίκων, καρυῶν καὶ συκιῶν, πείνασε καὶ πλησίασε σὲ κάποια συκιὰ γιὰ νὰ συλλέξει ὁρισμένους καρπούς. Ὅμως τὸ συγκεκριμένο δένδρο, ἐνῶ εἶχε πλούσιο φύλλωμα, δὲν εἶχε καρπούς. Τότε ὁ Ἰησοῦς εἶπε στὴ συκιά: «Μηκέτι ἔκ σοὺ καρπὸς γένηται εἰς τὸν αἰώνα΄ καὶ ἐξηράνθη παραχρῆμα ἡ συκῆ» (Μάτθ.21,19). Μὲ αὐτὸν τὸν περίεργο καὶ παραστατικὸ τρόπο θέλησε ὁ Κύριος νὰ διδάξει στοὺς μαθητές Του καὶ ὅλους ἐμᾶς, τὴν ἀνάγκη νὰ παράγουμε πνευματικοὺς καρπούς. Ἐπίσης ἡ ἄκαρπος συκῆ, σύμφωνα μὲ σύγχρονο λόγιο κληρικὸ «ἤτις διὰ τῶν πλουσίων φύλλων τῆς ἐσυμβόλιζε τὴν ὑποκρισίαν τῶν θρησκευτικῶν ἀρχόντων, δὲν ἐτιμωρήθη ἁπλῶς ὡς ἄψυχος συκῆ, ἀλλ’ ὡς ἐκπροσωποῦσα καθόλου μὲν τὸ Ἰουδαϊκὸν ἔθνος, ἰδιαιτέρως δὲ τὴν Ἰουδαϊκὴν Συναγωγήν, ἤτις μόνον φύλλα ἔφερεν, ἤτοι ἁπλῶς περιωρίζετο εἰς ἐξωτερικοὺς τύπους, οὐδένα δὲ καρπὸν εἶχε νὰ ἐπιδείξη. Ὁ Ἰησοῦς ἐλθῶν εἰ μὴ μίαν ψευδῆ ὑποκρισίαν κατεδίκασε ταύτην εἰς διηνεκῆ ἀποξήρανσιν» (Θ. Σπυροπούλου, Ὁ Βίος καὶ ἡ Διδασκαλία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, Ἀθῆναι 1933, σέλ.372). 

Ὁ εὐαγγελιστὴς Μάρκος ἀναφέρει πὼς τὴν ὥρα ποὺ ὁ Κύριος ἐπιτίμησε τὴ συκῆ καὶ ξηράθηκε, κατέπεσαν ἀμέσως τὰ καταπράσινα φύλλα της καὶ τὴν ἑπόμενη μέρα ξεράθηκε καὶ ἡ ρίζα τῆς (Μάρκ.11,21). Οἱ μαθητὲς ἔκθαμβοι ἀπὸ τὸ θαῦμα αὐτὸ δὲν ζητοῦσαν νὰ μάθουν τὴν βαθύτερη ἔννοιά του, ἀλλὰ εἶχαν τὴν ἀπορία «πῶς παραχρῆμα ἐξηράνθη ἡ συκῆ;» (Μάτθ.21,20). Πρώτη φορὰ εἶχαν δεῖ τιμωρία τῆς ἄψυχης φύσεως ἀπὸ τὸ Δάσκαλό τους. 

Ὁ Κύριος παίρνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ τὴν ἀπορία τῶν μαθητῶν, χωρὶς νὰ ἐξηγήσει τὴν συμβολικὴ σημασία τοῦ θαύματος, τοὺς δίδαξε γιὰ τὴ μεγάλη δύναμη τῆς πίστεως, ἡ ὁποία ὅταν συνοδεύεται ἀπὸ ἐσωτερικὴ θέρμη καὶ χωρὶς τὸν παραμικρὸ δισταγμὸ μπορεῖ νὰ κατορθώσει ἀφάνταστα πράγματα. Τοὺς εἶπε: «Ἐὰν ἔχετε πίστιν ὡς κόκκον συνάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτω, μετάβα ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται» (Μάτθ.21,21). Αὐτὴ τὴν πίστη θέλει ἡ Ἐκκλησία μας νὰ μεταδώσει καὶ σέ μας. 

Οἱ ἅγιοι Πατέρες ὅρισαν νὰ κάνουμε μνεία τὴν Μ. Δευτέρα ἀφ’ ἑνὸς μὲν τοῦ δικαίου Ἰωσὴφ καὶ ἀφ’ ἑτέρου τοῦ γεγονότος τῆς ξηρανθείσης συκῆς γιὰ νὰ μιμηθοῦμε καὶ ἐμεῖς τὸν Πάγκαλο Ἰωσὴφ στὶς ἀρετὲς τῆς πίστεως, τῆς ὑπομονῆς καὶ τῆς ἀνεξιακακίας καὶ νὰ ἀποφύγουμε τὴν στειρότητα τῆς ἄκαρπης συκῆς. Νὰ στολίσουμε τὸν ἑαυτό μας μὲ ἀρετὲς καὶ νὰ παράγουμε πνευματικοὺς καρπούς, προκειμένου νὰ ἀκολουθήσουμε ἐπάξια καὶ χωρὶς ὑποκριτικοὺς συναισθηματισμοὺς τὸν Κύριο στὸ σωτήριο Πάθος Του. 

Ἡ χριστιανικὴ βιωτὴ εἶναι ἄρρηκτα συνυφασμένη μὲ τὴν ἄσκηση τῶν ἀρετῶν. Χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι στὴν οὐσία ἡ ἀνάκτηση τῆς προπτωτικῆς αὐθεντικῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ἡ ἀνάκτηση τῆς «κατ’ εἰκόνα» Θεοῦ δημιουργίας του. Ἡ ὑπέροχη καὶ στολισμένη μὲ ἀρετὲς προσωπικότητα τοῦ Παγκάλου Ἰωσὴφ εἶναι ἕνα τρανὸ παράδειγμα λαχτάρας γιὰ ἐπιστροφὴ πρὸς τὴν ἀρχέγονη αὐθεντική μας φύση. Βεβαίως ἡ πραγματικὴ ἀνάκτηση συντελέσθηκε στὸ θεανδρικὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος καταδέχθηκε νὰ δεχθεῖ ἑκούσια τὰ ἄδικα παθήματα, ὥστε νὰ ἀποτελέσουν αὐτὰ τὸ ἐπιστέγασμα τοῦ ἀπολυτρωτικοῦ Του ἔργου. 

Ὑπέροχη εἶναι πραγματικὰ ἡ ὑμνολογία τῆς Μ. Δευτέρας, ὅπως καὶ ὁλοκλήρου της Μ. Ἑβδομάδος, ἡ ὁποία ἔχει ὡς στόχο νὰ εἰσαγάγει τοὺς πιστοὺς στὸ κατανυκτικὸ καὶ πένθιμο κλίμα τῆς ἑβδομάδος τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου. Ἡ ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου ἀρχίζει μὲ τὸ ὑπέροχο καὶ πασίγνωστο τροπάριο «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσω τῆς νυκτός…». Ἀκολουθοῦν τὰ καθίσματα «Τὰ πάθη τὰ σεπτά…» , «Ἀόρατε κριτά…» καὶ «Τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου τὰς ἀπαρχᾶς…», εἰσαγωγικά του Θείου Πάθους. Μετὰ τὴν ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ψάλλεται ὁ περίφημος κανόνας «Τῷ τὴν ἄβατον κυμαινομένην θάλασσαν…» ποίημα τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ. Παρεμβάλλεται τὸ γνωστὸ κοντάκιο «Ὁ Ἰακὼβ ὠδύρετο τοῦ Ἰωσὴφ τὴν στέρησιν…». Ἀκολουθεῖ τὸ κατανυκτικότατο ἐξαποστειλάριο «Τὸν νυμφώνα σου βλέπω Σωτήρ μου κεκοσμημένον…». Στοὺς Αἴνους ψάλλονται τὰ περίφημα τροπάρια, ἐπίσης ποιήματα τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ, «Ἐρχόμενος ὁ Κύριος πρὸς τὸ ἑκούσιον πάθος…», «Φθάσαντες, πιστοί, τὸ σωτήριον πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ…». Στὰ ὑπέροχα τροπάρια τῶν ἀποστίχων, ποιήματα καὶ αὐτὰ τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ, γίνεται μνεία τοῦ ἐπεισοδίου μὲ τοὺς υἱοὺς Ζεβεδαίου, οἱ ὁποῖοι ζητοῦσαν πρωτοκαθεδρία στὴ βασιλεία τοῦ Χριστοῦ. «Κύριε πρὸς τὸ μυστήριον τὸ ἀπόρρητόν της σῆς οἰκονομίας…», «Κύριε, τὰ τελεώτατα φρονεῖν τοὺς οἰκείους παιδεύων μαθητᾶς, μὴ ὁμοιοῦσθε τοῖς ἔθνεσιν ἔλεγες…» καὶ τὸ δοξαστικὸ «Δευτέραν Εὔαν τὴν Αἰγυπτίαν εὐρῶν ὁ δράκων διὰ ρημάτων, ἔσπευδε κολακίαις ὑποσκελίσαι τὸν Ἰωσήφ…», ἀναφέρεται στὸ γεγονὸς τοῦ πάθους τοῦ Παγκάλου Ἰωσήφ. 

Εἶναι ἀνάγκη αὐτὲς τὶς ἅγιες ἡμέρες νὰ διορθώσουμε τὴν πορεία τῆς ζωῆς μας, νὰ στραφοῦμε στὸ δρόμο τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ ἀκολουθήσουμε τὰ βήματά Του πρὸς τὸ Πάθος. Πρέπει νὰ ἀντιταχθοῦμε σθεναρὰ στὸν κακὸ ἑαυτό μας, ὁ ὁποῖος μὲ τὶς ἰσχυρὲς ἑλκτικές του ἕξεις πρὸς τὴν ἁμαρτία, θέλει νὰ μᾶς ὁδηγήσει στὴν ἀπώλεια καὶ στὸν πνευματικὸ θάνατο. Στὴν ἀντίθετη περίπτωση, ποὺ δὲ θὰ μπορέσουμε νὰ ὑπερβοῦμε τὸν παλαιὸ πτωτικὸ ἄνθρωπο, τὸν ὁποῖο κρύβουμε μέσα μας, θὰ παραμείνουμε γιὰ μία ἀκόμα φορᾶ ἀμέτοχοι τῶν δωρεῶν, ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ τὰ ἑκούσια Παθήματα καὶ τὴ Σταυρικὴ Θυσία τοῦ Λυτρωτῆ μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ θὰ ἔχουμε ἐν τέλει τὴν τύχη τῆς ἀκάρπου συκῆς. 

Πηγή

Το κλειδί του χαμένου παραδείσου (Κυριακή της Τυροφάγου)

(Λάμπρος Σκόντζος)

Η τέταρτη Κυριακή του Τριωδίου, η Κυριακή της Τυρινής όπως ονομάζεται, είναι αφιερωμένη στην ενθύμηση της εξόδου των Πρωτοπλάστων από τον παράδεισο της τρυφής. Στην πικρή ανάμνηση του πιο τραγικού γεγονός της ανθρώπινης ιστορίας.

Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από το Θεό ως το τελειότερο και εκλεκτότερο δημιούργημα Του, ως «εικόνα και καθ’ ομοίωσις» Αυτού (Γέν.1,26). Πλάστηκε να ζει αιώνια μέσα στη χάρη και τις ευλογίες του Θεού, ατέρμονο βίο άπαυτης ευδαιμονίας. Αυτή τη σημασία έχει η βιβλική διήγηση περί του κήπου της Εδέμ (Γεν.2οκεφ.). Ο άνθρωπος όμως έκαμε κακή χρήση της ελεύθερης βούλησής του και προτίμησε το κακό. Ο αρχέκακος διάβολος τον παρέσυρε στην πτώση και την καταστροφή. Αυτή η επιλογή του στέρησε τον Παράδεισο, δηλαδή την αέναη και ζωοποιό κοινωνία με το Θεό και τη στέρηση των ακένωτων ευλογιών Του.

Μέγα χάσμα ανοίχτηκε ανάμεσά τους (Εφ.2,13). Η αγία Γραφή αναφέρει συμβολικά πως οι πρωτόπλαστοι διώχτηκαν από τον κήπο της Εδέμ και δύο αγγελικά όντα τάχθηκαν να φυλάγουν με πύρινες ρομφαίες την πύλη του, για να μην μπορούν να την παραβιάσουν αυτοί. Το ατέλειωτο δράμα του ανθρωπίνου γένους άρχισε! Ο Αδάμ και η Εύα τότε κάθισαν απέναντι από τον κήπο της τρυφής και θρηνούσαν για το κακό που τους βρήκε. Αναλογίζονταν την πρότερη ευδαιμονία τους, την σύγκριναν με την τωρινή δυστυχία τους, προβλέποντας το μέλλον ζοφερό και γι’ αυτό έκλαιγαν γοερά. Τα καυτά τους δάκρυα πότιζαν την άνυδρη γη και οι σπαραχτικές κραυγές τους έσπαζαν την ηρεμία της έξω του παραδείσου ερήμου, όπου ήταν αναγκασμένοι να ζήσουν. Όμως δυστυχώς ο θρήνος τους δεν ήταν αποτέλεσμα μεταμέλειας για την ανυπακοή και την ανταρσία τους κατά του Θεού. Δεν ήταν πράξη μετάνοιας και αίτημα συγνώμης προς το Θεό, αλλά ωφελιμιστικός σπαραγμός. Δε θρηνούσαν για τη χαμένη αθωότητα και αγιότητα, αλλά για τη χαμένη υλική ευμάρεια του παραδείσου. Ούτε ένας λόγος μετάνοιας δεν ακούστηκε από τα χείλη τους! Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας λένε πως αν εκείνη την τραγική στιγμή οι προπάτορές μας μετανοούσαν ειλικρινά και ζητούσαν ταπεινά συγνώμη από τον απόλυτα φιλάνθρωπο Θεό, θα είχαν αποκατασταθεί στην πρότερη της πτώσεως κατάστασή τους. 

Αλλά ο Θεός οικονόμησε ώστε το ανθρώπινο γένος να σωθεί δια του νέου Αδάμ, του Υιού και Λόγου Του, του Ιησού Χριστού, ο Οποίος καταδέχτηκε να γίνει όμοιος με τον πρώτο χοϊκό Αδάμ, χωρίς όμως την αμαρτία, για να λυτρώσει «παγγενή τον Αδάμ», δηλαδή ολόκληρο το γένος εκείνου. Δια του επί γης σωτηρίου έργου Του επιτέλεσε τη σωτηρία υπακούοντας στο θέλημα του Ουράνιου Πατέρα «εγώ σε εδόξασα επὶ της γης, το έργον ετελείωσα ο δέδωκάς μοι ίνα ποιήσω» (Ιωάν.17,4), «γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού» (Φιλιπ.2,8). Αν η ανυπακοή του πρώτου Αδάμ έφερε την συμφορά και την καταστροφή στο ανθρώπινο γένος και ολόκληρη τη δημιουργία, η υπακοή του δευτέρου Αδάμ έφερε την ευλογία, την καταλλαγή και την απολύτρωση. Ο πρώτος άνθρωπος έκλεισε την πόρτα του Παραδείσου και ο δεύτερος την άνοιξε διάπλατα, να εισέρχονται, δι’ Αυτού, όσοι το επιθυμούν και έχουν διάθεση να αγωνισθούν.

Την ημέρα αυτή μας διδάσκει η εκκλησία μας να μιμηθούμε το Χριστό μας συγχορώντας τα παραπτώματα των συνανθρώπων μας. Όπως Εκείνος πήρε επάνω Του τις αμαρτίες όλων των ανθρώπων, και «το καθ’ ημών εξαλείψας χειρόγραφον…προσηλώσας αυτό τω σταυρώ»(Κολ.2,14), οφείλουμε και εμείς να συγχωρούμε τα παραπτώματα των αδελφών μας, αφού η συγχώρηση των δικών μας αμαρτιών από το Θεό, προϋποθέτει την συγχώρηση των παραπτωμάτων εναντίον μας, σταυρώνοντας τον εγωισμό μας και το μίσος μας για τους αδελφούς μας.

Η συγχώρηση αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται και από έμπρακτα έργα αγάπης. Καλούμαστε να ανοίξουμε τις αποθήκες της ψυχής μας και συνάμα τις αποθήκες των υλικών θησαυρών μας και να μοιράσουμε την αγάπη μας σε όσους την έχουν ανάγκη. Η ελεημοσύνη δεν είναι μιαν τυπική εντολή, αλλά τρόπος ζωής για τον πιστό, διότι η «ελεημοσύνη εκ θανάτου ρύεται, και αύτη αποκαθαριεί πάσαν αμαρτίαν» (Τωβίτ 12,9). Η ελεημοσύνη θα πρέπει να εξαλείψει το αμαρτωλό πάθος μας για τη συσσώρευση υλικών αγαθών, την πλεονεξία μας. Καλούμαστε να πάψουμε να αποθηκεύουμε στις γήινες αποθήκες, αλλά στις ουράνιες, με την αγαθοεργία μας. Μόνο που αυτή θα πρέπει να μην έχει υποκριτικό και εγωιστικό χαρακτήρα, να γίνεται «εν τω κρυπτώ», χωρίς την παραμικρή επίδειξη της φιλανθρωπίας μας.

Ακόμη μας συμβουλεύει η Εκκλησία μας πως η νηστεία και γενικά ο πνευματικός μας αγώνας αυτή την ιερή περίοδο μπορεί να μας ωφελήσει υπό μια προϋπόθεση. Ο Κύριος, έχοντας υπόψη του την υποκριτική νηστεία των φαρισαίων της εποχής του, μας συμβουλεύει να νηστεύουμε με διακριτικότητα και ταπείνωση, κρυφά από τα μάτια των ανθρώπων, ώστε να μην εγείρεται στην ψυχή μας ίχνος εγωπάθειας για το «κατόρθωμά» μας. Η νηστεία είναι άλλωστε το πολύτιμο μέσο για την ψυχοσωματική κάθαρση, διότι, όπως μας διαβεβαίωσε ο Κύριος «τούτο το γένος εν ουδενί δύναται εξελθείν ει μη εν εν προσευχή και νηστεία» (Μαρκ.9,29). Δια της ηδονής, της λαιμαργίας και της ακράτειας γίναμε ξένοι του Θεού και απομακρυνθήκαμε, σαν τον Άσωτο, της πατρικής οικίας. Δια της νηστείας επιστρέφουμε και πάλι στην αγκαλιά του Θεού Πατέρα και στην πατρική μας εστία.

Η ενθύμηση του αδαμιαίου θρήνου αυτή την ημέρα είναι επιβεβλημένη από την Εκκλησία μας, διότι από την επόμενη ημέρα αρχίζει η αυστηρή νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και ο αγώνας κατά των ψυχοκτόνων παθών μας, «το στάδιον των αρετών ηνέωκται», «έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, πάνοπλος εγκράτεια», «ο καλός της νηστείας αγών», όπως ψάλλει η Εκκλησία μας. Οι προπάτορές μας αποτελούν ιδανικό παράδειγμα συνετισμού μας. Η λαιμαργία τους, τους οδήγησε στην απώλεια. Η ψυχοσωματική νηστεία η δική μας και η άσκηση των αρετών μας φέρνει στην ουρανοδρόμο πορεία για να συναντήσουμε ξανά το Θεό. Μόνο που ο θρήνος μας δεν θα πρέπει να είναι ωφελιμιστικός, όπως των πρωτοπλάστων, αλλά οντολογική συντριβή και μετάνοια για την αμαρτωλότητά μας. Είναι το μόνο αντίδοτο για την ύβρη μας απέναντι στο Θεό και ο μόνος τρόπος της σωτηρίας μας.

Η Εδέμ βρίσκεται δίπλα μας, κλεισμένη. Όμως ο φιλάνθρωπος Θεός μας έδωσε το κλειδί να ανοίξουμε τη θύρα και να εισέλθουμε, με την ειλικρινή μετάνοιά μας και την προσαρμογή της ζωής μας στη ζωή του Χριστού, «άχρις ου μορφωθή Χριστός εν ημίν» (Γαλ.4,19). Η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι μια καλή ευκαιρία για να αξιωθούμε της εν Χριστώ μορφοποίησής μας, με προσευχή, νηστεία, εκκλησιασμό, μετάνοια, εξομολόγηση, Θεία Κοινωνία, μελέτη της Αγία Γραφής και άλλων πνευματικών και ψυχωφελών αναγνωσμάτων. Ας αρχίσουμε από αύριο τον καλό αγώνα μας για προσωπική σωματική και ψυχική κάθαρση από τα πάθη μας και τις αμαρτωλές μας έξεις, «ειδότες τον καιρόν, ότι ώρα ἡμᾶς ήδη εξ ύπνου εγερθῆναι· νυν γαρ εγγύτερον ημών η σωτηρία ή ότε επιστεύσαμεν. Η νυξ προέκοψεν, η δε ημέρα ήγγικεν. Αποθώμεθα ουν τα έργα του σκότους και ενδυσώμεθα τα όπλα του φωτός. Ως εν ημέρᾳ ευσχημόνως περιπατήσωμεν, μη κώμοις και μέθαις, μη κοίτας και ασελγείαις, μη έριδι και ζήλῳ, ἀλλ᾿ ενδύσασθε τον Κύριον Ιησοῦν Χριστόν, και της σαρκὸς πρόνοιαν μη ποιείσθε εις επιθυμίας» (Ρωμ.13,11-14). Ας πάρουμε λοιπόν τη μεγάλη απόφαση, να βρούμε το χαμένο Παράδεισο και να τον ανοίξουμε, ξεκλειδώνοντάς τον με τη σώζουσα χάρη του Χριστού και τη δική μας συντριβή και μετάνοια! 

--------------------------------------------------------

πηγή

ΤΟ ΥΨΙΣΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

ΤΟ ΥΨΙΣΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

(θεολογικό σχόλιο στην Κυριακή των Απόκρεω)

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

Η τρίτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στο πιο φοβερό γεγονός της ανθρώπινης ιστορίας, στη μέλλουσα Κρίση, ως απαραίτητος προβληματισμός των πιστών αυτή την αγωνιστική περίοδο.

Με την ανάμνηση της Μεγάλης Κρίσεως, με την ανάγνωση της σχετικής ευαγγελικής περικοπής, και με τη σχετική υμνολογία της ημέρας, μπορούμε να συναισθανθούμε τη μεγάλη ευθύνη μας απέναντι στον ευαγγελικό νόμο, του οποίου η τήρηση είναι προϋπόθεση για την προσωπική μας κρίση.

Να συνειδητοποιήσουμε πως η επί γης ζωή μας δε θα μείνει άκριτη, αλλά θα δώσουμε λόγο για ό, τι κάναμε και για ό, τι δεν κάναμε με τη βιωτή μας, αφού θα αποδώσουμε «περί αυτού λόγον εν ημέρα κρίσεως» (Ματθ.12,36) μας διαβεβαίωσε ο Κύριος. Τότε «εκπορεύονται οι τα αγαθά ποιήσαντες εις ανάστασιν ζωής, οι δε τα φαύλα πράξαντες εις ανάστασιν κρίσεως» (Ιωάν.5,29).

Ολόκληρο το έργο της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους στηρίζεται σε δύο άξονες, οι οποίοι είναι οι δύο παρουσίες του Κυρίου στον κόσμο. Η πρώτη παρουσία είναι η ταπεινή και αθόρυβη ενανθρώπηση του Θεού Λόγου, όπως προέβλεπε το σχέδιο της θείας οικονομίας.

«Ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν, και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά πατρός, πλήρης χάριτος και αληθείας» (Ιωάν.1,14). Ο άναρχος και άπειρος Θεός δέχτηκε να περιορισθεί στο χρόνο και το χώρο για τη δική μας σωτηρία. Ήρθε στη γη για να λειτουργήσει το μυστήριο της απολυτρώσεώς μας, ως δάσκαλος, ως αρχιερέας και ως βασιλέας.

Άφησε την αγία Του Εκκλησία για να είναι ο συνεχιστής στους αιώνες της σωτηρίας των ανθρώπων όλων των γενεών, έως τη συντέλεια του κόσμου. Όλοι οι άνθρωποι, χωρίς καμιά διάκριση είναι καλεσμένοι στη σωτηρία, χωρίς να υποχρεώνεται κανένας να σωθεί δίχως τη θέλησή του.

Το υπέρτατο θείο δώρο της ελευθερίας του ανθρώπου είναι συνάμα ευλογία και κατάρα, σωτηρία και καταστροφή, διότι αφήνεται ο άνθρωπος να επιλέξει αυτός τη χρήση της ελευθερίας του, για το καλό ή το κακό. Τα αποτελέσματα αυτής της χρήσεως θα φανούν στην δεύτερη παρουσία του Χριστού, όπου θα λάβει χώρα η Μεγάλη Κρίση.

Η μέλλουσα Κρίση είναι θεμελιώδης πίστη της χριστιανικής διδασκαλίας, η οποία θα επισυμβεί στο τέλος αυτού του πρόσκαιρου κόσμου και περιγράφεται σαφέστατα στο ευαγγέλιο του Ματθαίου (25,31-46).

Ο Κύριος, λίγο πριν το πάθος Του, ομιλώντας για τα έσχατα και μετά τις παραστατικές παραβολές των δέκα παρθένων και των ταλάντων είπε πως, όταν έρθει ο Ίδιος στη Δεύτερη και φοβερή παρουσία Του «εν τη δόξη αυτού και πάντες οι άγιοι άγγελοι μετ’ αυτού, τότε καθίσει επί θρόνου δόξης αυτού, και συναχθήσεται έμπροσθεν αυτού πάντα τα έθνη, και αφοριεί αυτούς απ’ αλλήλων ώσπερ ο ποιμήν αφορίζει τα πρόβατα από των εριφίων, και στήσει τα μεν πρόβατα εκ δεξιών αυτού, τα δε ερίφια εξ ευωνύμων.

Τότε ερεί ο βασιλεύς τοις εκ δεξιών αυτού΄ δεύτε οι ευλογημένοι του πατρός μου, κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβολής κόσμου.

Επείνασα γαρ, και εδώκατέ μοι φαγείν, εδίψησα, και εποτίσατέ με, ξένος ήμην, και συνηγάγετέ με, γυμνός, και περιεβάλετέ με, ησθένησα, και επεσκέψασθέ με, εν φυλακή ήμην, και ήλαθατε προς με.

Τότε αποκριθήσονται αυτώ οι δίκαιοι λέγοντες΄ Κύριε πότε σε είδομεν πεινόντα και εθρέψαμεν, ή διψώντα και εποτίσαμεν; Πότε σε είδομεν ξένον και συνηγάγομεν, ή γυμνόν και περιεβάλομεν; Πότε σε είδομεν ασθενή ή εν φυλακή, και ήλθομεν προς σε; Και αποκριθείς ο βασιλεύς ερεί αυτοίς΄ αμήν λέγω υμίν, εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε.

Τότε ερεί και τοις εξ’ ευωνύμων΄ πορεύεσθε απ’ εμού οι κατηραμένοι εις το πυρ το αιώνιον το ητοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού… εφ’ όσον ουκ εποιήσατε ενί τούτων των ελαχίστων, ουδέ εμοί εποιήσατε. Και απελεύσονται ούτοι εις κόλασιν αιώνιον, οι δε δίκαιοι εις ζωήν αιώνιον» (Ματθ.25,31-46).

Η μεγάλη και φοβερή μέλλουσα Κρίση θα είναι ένα μεγαλειώδες και συνάμα φοβερό γεγονός. Παρόμοιο δε θα έχει συμβεί στην ιστορία του κόσμου ως τότε. Η δεύτερη παρουσία του Κυρίου δε θα είναι αθόρυβη και ταπεινή, όπως η πρώτη, αλλά γεγονός μεγαλοσύνης και θριάμβου.

Τότε «κάμψει παν γόνυ» (Ρωμ.14,11) ενώπιών Του, και οι ισχυροί της γης θα τρέμουν σαν ξερόχορτα από το φύσημα του ανέμου! Λόγω της μεγαλειώδους παρουσίας της δόξας Του θα σαλευτούν οι δυνάμεις και αυτού του άψυχου κόσμου, «απὸ φόβου και προσδοκίας των επερχομένων τη οικουμένῃ αι γαρ δυνάμεις των ουρανών σαλευθήσονται» (Λουκ.21,16). Δε θα έρθει πια ως σωτήρας, αλλά ως κριτής απόλυτα δίκαιος.

Με την παντοδυναμία και την παντογνωσία του θα κρίνει σύμπαν το ανθρώπινο γένος, διότι μόνος Αυτός μπορεί να γνωρίζει τα κρύφια της καρδιάς του καθενός μας, «ετάζων καρδίας και νεφρούς» (Ψαλμ.7,10).

Τότε θα συνειδητοποιήσουν οι αμετανόητοι και σκληρόκαρδοι ότι είναι «φοβερόν το εμπεσείν εις χείρας Θεού ζώντος» (Εβρ.10,31), αλλά θα είναι αργά, η αναγκαστική μεταστροφή τους αυτή, δεν θα έχει καμιά ουσιαστική συμβολή στη δίκαιη κρίση τους. Αντίθετα οι δίκαιοι θα αγάλλονται και θα σμίξουν τους αίνους τους με τους θριαμβευτικούς αγγελικούς παιάνες προς τον Κύριο της Δόξης!

Η μέλλουσα κρίση είναι αναπόφευκτη και απορρέει από την απόλυτη δικαιοσύνη του Θεού. Την παρέλευση αυτού του φθαρτού και τραυματισμένου από την αμαρτία κόσμου θα επισφραγίσει η μεγάλη και αδέκαστη κρίση του Χριστού, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την είσοδο στη νέα πραγματικότητα της βασιλείας του Θεού.

Οι άνθρωποι, ως ελεύθερα όντα, πρέπει να τοποθετηθούν στη βασιλεία του Χριστού ανάλογα με τη δική τους επιλογή σε αυτή τη ζωή. Ύψιστο κριτήριο της κρίσεως θα είναι η στάση και συμπεριφορά τους απέναντι στους συνανθρώπους τους.

Η θετική ή η αρνητική στάση τους θα κρίνει τελικά αν θα είναι κληρονόμοι της βασιλείας του Θεού, ή θα είναι προορισμένοι να ριχτούν στην αιώνια κόλαση, όπου «εκεί έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων» (Ματθ.24,51).

Ο απόστολος Παύλος είναι σαφής: «άρπαγες βασιλείαν Θεούς ου κληρονομήσουσι» (Α΄Κορ.6,10). Επίσης «τοις δε δειλοίς και απίστοις και εβδελυγμένοις και φονεύσι και πόρνοις και φαρμακοίς και ειλωλολάτραις και πάσι τοις ψευδέσι το μέρος αυτών εν τη λίμνη τη καιωμένη εν πυρί και θείω, ο έστιν ο θάνατος ο δεύτερος» (Αποκ.21,8).

Ύψιστο κριτήριο στη Μεγάλη Κρίση θα είναι ο συνάνθρωπος, ως εικόνα του Θεού, διότι το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο είναι πλασμένο «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» του Θεού (Γεν.1,27).

Το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο είναι αδελφός του Χριστού (Ματθ.25,40.Εβρ.2,12) και ως εκ τούτου έχουμε υποχρέωση να τιμάμε την εικόνα του Θεού και να δείχνουμε έμπρακτα την αγάπη μας στους αδελφούς του Κυρίου μας. Ο Θεός είναι αόρατος και απόλυτα αυτάρκης, μη έχοντας ανάγκη την παραμικρή μας υπηρεσία.

Ορατές είναι οι εικόνες Του, οι άνθρωποι, και κατά συνέπεια η αγάπη που οφείλουμε σε Εκείνον, πρέπει να την αποδίδουμε σ’ αυτούς, διότι όπως τονίζει ο ευαγγελιστής Ιωάννης, «Αγαπητοί, ει ούτως ὁ Θεός ηγάπησεν ημάς, και ημείς οφείλομεν αλλήλους αγαπάν. Θεὸν ουδεὶς πώποτε τεθέαται· εάν αγαπώμεν αλλήλους, ο Θεός εν ημίν μένει και η αγάπη αυτού τετελειωμένη εστὶν εν ημίν» (Α΄Ιωάν.4,11-12).

Και συνεχίζει ο απόστολος της αγάπης: «Ημείς αγαπώμεν αυτόν, ότι αυτός πρώτος ηγάπησεν ημάς. εάν τις είπῃ ότι αγαπώ τον Θεόν, και τον αδελφὸν αυτού μισή, ψεύστης εστίν· ο γαρ μη αγαπών τον αδελφὸν ον εώρακε, τον Θεόν ον ουχ εώρακε πως δύναται αγαπάν; και ταύτην την εντολὴν έχομεν απ᾿ αυτού, ίνα ο αγαπών τον Θεὸν αγαπά και τον αδελφὸν αυτού» (Α΄Ιωάν.4,19-21).

Ο άνθρωπος χωρίς έργα αγάπης προς τους συνανθρώπους του μοιάζει με άκαρπο δένδρο, το οποίο «εκκόπτεται και εις το πυρ βάλλεται» (Ματθ.7,19).

Η αγία μας Εκκλησία δεν αναγνωρίζει καμιά «ατομική σωτηρία», όπως δοξάζει ο κακόδοξος δυτικός χριστιανισμός, αλλά η σωτηρία μας έχει εκκλησιαστικό, δηλαδή συλλογικό χαρακτήρα. Ο κάθε πιστός σώζεται ως «σωτήρας» των άλλων πιστών, δηλαδή, η σωτηρία μας συντελείται μέσα στο εκκλησιαστικό σώμα και ποτέ έξω από αυτό.

Η σωτηρία μας περνά μέσα από τα άλλα ανθρώπινα πρόσωπα και ποτέ μέσα από τον αυτονομημένο εαυτό μας! Όσοι θεωρούμε ότι μπορούμε να σώσουμε τον εαυτό μας ερήμην των συνανθρώπων μας είμαστε σε οικτρή πλάνη!

Η ενθύμηση της φοβερής μελλούσης Κρίσεως στην αρχή του Τριωδίου είναι απαραίτητη, διότι απώτερος σκοπός του όλου πνευματικού αγώνα μας είναι να βρεθούμε εκ δεξιών του Δεσπότη μας Χριστού, κατά τη μεγάλη Kρίση. Καλούμαστε λοιπόν αυτή την ευλογημένη περίοδο να εγκαινιάσουμε μια νέα πορεία, η οποία θα οδηγεί τα πνευματικά μας βήματα προς τον ουρανό.

Κυρίαρχη σκέψη μας θα πρέπει να είναι το πως θα σταθούμε, κατά την ώρα της φοβερής Κρίσεως, ενώπιον της δόξης του Μεγάλου Κριτού. Τέλος καλούμαστε να έχουμε διαρκώς στην ενθύμησή μας τη μεγάλη αλήθεια, πως το κλειδί του παραδείσου είναι η έμπρακτη αγάπη μας προς τους ενδεείς αδελφούς μας!