«᾿Εὰν τυχὸν ἐσεῖς διαβάσετε τὸν βίο, τὴν πολιτεία καὶ τὶς διδαχὲς τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, θὰ δῆτε ὅτι τὰ καταλαβαίνετε, γιατὶ ἔχετε γεννηθῆ μέσα σ᾽ αὐτὴν τὴν παράδοσι».
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ ΚΑΙ Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ ΜΑΣ
ὁμιλία εἰς τὴν Πάτρα τὴν 14η Μαΐου τοῦ 1998
[B´]
Tοῦ Ἀρχιμανδρίτου Βασιλείου [Γοντικάκη],
Προηγουμένου τῆς Ἱ. Μονῆς Ἰβήρων Ἁγίου Ὄρους
. Ὁπότε, ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα ὂν παράξενο. Ὅταν πλησιάσης αὐτὸν τὸν παράδεισο τὸν κοσμικό, νοιώθεις ὅτι δὲν σοῦ λέει τίποτα. Κι ἂν ἔχης μέσα σου τὴ φλόγα τοῦ Θεοῦ, κι ἂν τυχὸν θυσιάζεσαι γιὰ τὸν ἄλλον, κι ἂν τυχὸν ζῆς ὅπως ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, κι ἂν ἔχης ταπείνωσι, τότε εἶσαι μέσα στὸν Παράδεισο. Τότε καμμιὰ ἐπίθεσι, καμμιὰ κόλασι δὲν μπορεῖ νὰ σὲ βλάψη. Τότε συμβαίνει αὐτὸ ποὺ λέει ὁ ἅγιος ᾿Ισαὰκ ὁ Σῦρος, ὅτι ἀποκτᾶ κανεὶς δυνατὸ στομάχι, καὶ χωνεύει κάθε μιὰ τροφή, κάθε μιὰ δυσκολία τοῦ κάνει καλό. Καὶ ὁ ἴδιος ὁ θάνατος μᾶς κάνει καλό.
Ξέρετε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ζητάει τὴν ἐπιτυχία, ζητάει τὴν πρόοδο. Θέλει ἕνα παιδὶ νὰ τελειώση τὸ δημοτικό, νὰ τελειώση τὸ γυμνάσιο, τὸ λύκειο, νὰ πάει στὰ Τ.Ε.Ι., νὰ πάη στὸ πανεπιστήμιο, καὶ νὰ προχωρήση. Στὴ συνέχεια, ἂν τυχὸν κανεὶς ἀξιωθῆ καὶ πάρη καὶ τὸ βραβεῖο Νόμπελ, βλέπετε ὅτι τὸ ἴδιο πεινᾶ καὶ διψᾶ τὴν πρόοδο. Ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος: «᾿Επιποθῶ τοῦ πλείονος καὶ πάντοτε στενάζω». «᾿Επιποθῶ», θέλω, ποθῶ συνέχεια καὶ περισσότερο, καὶ διαρκῶς στενάζω. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει -εἴτε πιστεύει, εἴτε δὲν πιστεύει, αὐτὸ εἶναι ἄλλο θέμα- ἔχει μέσα του τὴν πνοὴ τοῦ Θεοῦ. Καὶ λέγει ὁ ἅγιος Συμεὼν ὅτι «ὑπάρχει μιὰ μικρὴ χαρὰ ποὺ περιγελᾶ τὸν θάνατο». Κι ἂν τυχὸν ὅλα τὰ κερδίσουμε καὶ δὲν κερδίσουμε ἐκείνη τὴ χαρὰ ποὺ περιγελᾶ τὸν θάνατο, τότε νομίζω ὅτι εἴμαστε ἐξ ἴσου ἀποτυχημένοι, εἴτε εἴμαστε πλούσιοι εἴτε εἴμαστε φτωχοί, εἴτε εἴμαστε γραμματισμένοι εἴτε εἴμαστε ἀγράμματοι.
Τώρα, αὐτὸ ποὺ λένε γιὰ τὴν Εὐρώπη ἢ τὸ ὅτι μπαίνουμε στὴν Εὐρώπη, ἐγὼ τὸ παίρνω σὰν κάτι δεδομένο καὶ -νὰ σᾶς πῶ κάτι;- σὰν κάτι καλό. Στὴ συνέχεια, αὐτὸ ποὺ δὲν χρειάζεται νὰ κάνουμε, γιατὶ εἶναι ἁμαρτία πρὸς τὴν παράδοσί μας, καὶ ταυτόχρονα ἀδικοῦμε καὶ τοὺς Εὐρωπαίους, εἶναι, ὅταν μπαίνουμε στὴν Εὐρώπη, εἶναι ἄσχημο νὰ μιλᾶμε τὴ γλώσσα καὶ νὰ ἔχουμε τὴ λογικὴ τῆς Εὐρώπης. Ἡ Εὐρώπη εἶναι πλούσια, καὶ ταυτόχρονα εἶναι πάρα πολὺ φτωχή. Ὁ δυτικὸς πολιτισμὸς εἶναι πολὺ προχωρημένος, καὶ ταυτόχρονα εἶναι μέγας ἐπαρχιωτισμός. Μέσα ἐδῶ, στὴν παράδοσί μας, ὑπάρχει κάτι, κάτι ἂν θέλετε τὸ τρελό, τὸ μωρό, αὐτὸ ποὺ λέει ὁ ᾿Απόστολος Παῦλος, ὅτι «τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεός». Κάτι τὸ τρελό, κάτι τὸ φτωχό, κάτι τὸ ἀνύπαρκτο, ποὺ διαλύει ὅλα καὶ δίδει σημασία καὶ ἀξία στὸν ἄνθρωπο. Ξέρετε, αὐτὸ ποὺ λέει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ ῾Ομολογητής, ὅτι ὁ καθένας εἶναι ἐν σμικρῷ ᾿Εκκλησία.
. Γι᾽ αὐτό, λέω τὸ ἑξῆς: ᾿Εὰν τυχὸν ἐσεῖς διαβάσετε τὸν βίο, τὴν πολιτεία καὶ τὶς διδαχὲς τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, θὰ δῆτε ὅτι τὰ καταλαβαίνετε, γιατὶ ἔχετε γεννηθῆ μέσα σ᾽ αὐτὴν τὴν παράδοσι. ᾿Εὰν τὰ διαβάση κάποιος ἄλλος, δηλαδὴ ἀπ᾽ αὐτοὺς τοὺς πλούσιους τοὺς Εὐρωπαίους, ποὺ τυχαίνει μιὰ στιγμὴ νὰ τὰ ἔχουν ὅλα καὶ νὰ τοὺς λείπουν ὅλα, δὲν θὰ καταλάβη αὐτὴ τὴ λογική. Γι᾽ αὐτό, νομίζω ὅτι τὸ χρέος μας εἶναι νὰ τραφοῦμε ἀπ᾽ αὐτὴ τὴ λογική, τὴν ᾿Ορθόδοξη, νὰ χαροῦμε τὴ ζωή μας, νὰ χαροῦμε τὶς δυσκολίες μας· ἂν θέλετε, νὰ χαροῦμε τὸν θάνατό μας, δηλαδὴ νὰ γίνουμε σὰν τὴ χαρὰ ποὺ ξεπερνᾶ τὸν θάνατο. Καὶ μ᾽ αὐτὸν τὸν τρόπο νομίζω ὅτι νοιώθουμε ὅτι πράγματι ὁ Θεὸς «καλὰ λίαν ‘eποίησε τὰ πάντα». Καὶ σ᾽ αὐτὴ τὴν περίπτωσι ἐξοφλοῦμε καὶ τὸ χρέος ποὺ ἔχουμε πρὸς ὅλους: καὶ πρὸς τοὺς Εὐρωπαίους καὶ πρὸς τοὺς Ἀμερικάνους καὶ πρὸς τοὺς πολιτισμένους καὶ πρὸς τοὺς ἀπολίτιστους· ὅπως λέει ὁ Απόστολος Παῦλος: «῞Ελλησί τε καὶ βαρβάροις ὀφειλέτης εἰμί»: Καὶ στοὺς Ἕλληνες καὶ στοὺς βαρβάρους εἶμαι ὀφειλέτης.
. Θἄθελα νὰ σταματήσω. Καὶ θἄθελα νὰ συνεχίσουμε μὲ τὴ συζήτησι. Δὲν ξέρω ἂν ἤτανε ἀρκετὸ αὐτὸ τὸ ἔναυσμα ποὺ ἔδωσα. Θέλω μόνο πάλι αὐτὸ νὰ πῶ (σὰν παράδειγμα φέρνω τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό) ὅτι ἕνας ἄνθρωπος μπορεῖ ν᾽ ἀπολαύση τὴ ζωή του, ἂν τυχὸν ἀποφασίση νὰ τὴ θυσιάση γιὰ τοὺς ἄλλους. Καὶ ἂν τυχὸν αὐτὸ γίνη, τότε ἀπὸ τώρα μπαίνει μέσα στὴν αἰωνιότητα, καὶ μπορεῖ νὰ καταλάβη τί σημαίνει ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι Τριαδικός, εἶναι τρία πρόσωπα καὶ εἶναι ἕνας Θεός· καὶ ὅτι μπορεῖ νὰ καταλάβη τί σημαίνει ὅτι ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἡ ἑνότης ἡ Τριαδική, ἡ ὁποία ἱερουργεῖται μέσα ἐδῶ. Τότε μπορεῖ νὰ καταλάβη τί σημαίνει ὅτι «ὁ ἄλλος εἶναι ὁ ἑαυτός μου». ᾿Ενῶ, ἀντίθετα, ἐὰν τυχὸν ἐγὼ φροντίζω μόνο γιὰ τὸν ἑαυτό μου, τότε πνίγω τὸν ἑαυτό μου, γιατὶ τὸν χωρίζω ἀπ᾽ ὅλους τοὺς ἄλλους. Γι᾽ αὐτό, λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης ὅτι μπορεῖ νὰ εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ κάθε ἕνας ἄνθρωπος, ἀλλά – ταυτόχρονα- ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος εἶναι μιὰ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ· καὶ γι᾽ αὐτό, «εἷς ἄνθρωπος κατωνομάσθη τὸ πᾶν», ἕνας ἄνθρωπος εἶναι ὁλόκληρο τὸ ἀνθρώπινο γένος.
. Κι ἂν τυχὸν κανεὶς ζῆ μὲ τὸ παράδειγμα τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, τότε νοιώθει ὅτι, ὄντας ἐλάχιστος καὶ μὴ ὄντας ἄξιος νὰ φιλήση τὰ πόδια τοῦ ἄλλου, ταυτόχρονα εἶναι μεγάλος καὶ δυνατός, γιατὶ ὁ νεκρὸς ἑαυτός του μπορεῖ νὰ κηρύξη καὶ νὰ διδάξη ὅλο τὸν κόσμο. Ὁπότε, αὐτὸς ὁ συνδυασμὸς τῆς ἀδυναμίας καὶ τῆς δυνάμεως -θἄλεγα «τῆς ἡσυχίας»-, τὸ νὰ μείνω μόνος καὶ νὰ εἶμαι μαζὶ μὲ ὅλους τοὺς ἄλλους, εἶναι ἕνα δῶρο ποὺ γίνεται ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη ᾽Εκκλησία.
Θυμᾶμαι μιὰ γριὰ ῾Ελληνίδα ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολι στὴ Μασσαλία. Δούλευε σ᾿ ἕνα ἑστιατόριο. ᾿Εγέρασε, καὶ πῆρε σύνταξι, κι ἔμενε στὸ σπίτι της. Καὶ μοῦ λέει ὅτι «πολλοὶ μὲ λυποῦνται τώρα. Καὶ μοῦ λένε: ¨Κυρα-Κατίνα, τί κάνεις τώρα μόνη σου;” Καὶ ἐγὼ θέλω νὰ σᾶς πῶ ὅτι τώρα ποὺ εἶμαι μόνη μου περνῶ τὴν καλύτερη περίοδο τῆς ζωῆς μου, γιατὶ συνέχεια λέω τὴν εὐχή: “Κύριε, ᾿Ιησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με”· καὶ ταυτόχρονα διαβάζω βίους Ἁγίων». Ὁπότε, βλέπετε ὅτι ἀπὸ τὴν μιὰ μεριὰ ἕνας νὰ τὰ ἔχη ὅλα, σπίτια τέλεια, αὐτοκίνητα τῆς τελευταίας τεχνολογίας, καὶ νὰ μὴν ἔχη ὄρεξι νὰ ζήση. Καὶ ἡ ἄλλη, ἡ κυρα-Κατίνα, ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολι διωγμένη, νὰ ἔχη πεθάνει ὁ ἄντρας της καὶ νὰ μένη μόνη σ᾽ ἕνα δωματιάκι, καὶ νὰ νοιώθη ὅτι βρίσκεται μέσα στὸν Παράδεισο. Ὁπότε, αὐτὸ εἶναι ποὺ χαρίζει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Δηλαδή, ὄχι μόνο μπορεῖ κανεὶς νὰ χαρῆ εὐαίσθητα καὶ σωστὰ τὶς εὐλογίες τῆς ζωῆς, ἀλλὰ εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχη μέσα του αὐτὴ τὴν εὐαισθησία καὶ τὴ χαρὰ ἡ ὁποία περιγελᾶ τὸν θάνατο καὶ ἡ ὁποία κάνει τὶς δυσκολίες, τὰ γεράματα καὶ τὸν θάνατο μεγάλη εὐλογία.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά