ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΛΟΥΚΑ ΛΟΥΚΑ Κεφ. Ε. 1 – 11 Του Πρωτ. Γεωργίου Σούλου Μή φοβού, απο του νύν ανθρώπους έση ζωγρών. Και καταγαγόντες τα πλοία επι την γήν, αφέντες άπαντα, ηκολούθησαν Αυτώ.

Ο ευαγγελιστής Λουκάς στην Ευαγγελική περικοπή λέγει ότι, επειδή ο όχλος συνωστιζόταν γύρω από τον Χριστό, για να ακούσει το κήρυγμά Του και ο Χριστός δεν είχε που να σταθεί, βλέποντας να είναι στη λίμνη της Γεννησαρέτ τα δύο πλοία, των υιών του Ιωνά και του Ζεβεδαίου, τα οποία οι κάτοχοί τους  ξέπλεκαν τα δίχτυα, μετά από άκαρπο ολονύχτιο ψάρεμα, ζήτησε από τον Σίμωνα, να απομακρύνει λίγο από την ακτή το πλοιάριό του, ώστε να το  χρησιμοποιήσει σαν πλωτό βήμα και να μιλήσει από αυτό στα πλήθη. Όταν τελείωσε το λόγο, ζήτησε από τον Πέτρο να ρίξει τα δίχτυα ξανά για ψάρεμα. Ο Πέτρος, κουρασμένος, καθώς ήταν, από το ολονύχτιο και άκαρπο ψάρεμά τους, είπε στον Ιησού: «Επιστάτα, δι’ όλης της νυκτός κοπιάσαντες ουδέν ελάβομεν επί δέ τω ρήματί Σου χαλάσω το δίκτυον»  και ξανάρχισε μαζί με τον αδελφό του να ψαρεύει. Το αποτέλεσμα ήταν να πιάσουν τόσα πολλά ψάρια που να σχίζεται το δίχτυ και «κατένευσαν τοις μετόχοις τοις εν τω ετέρω πλοίω, του ελθόντας συλλαβέσθαι αυτοίς». Όταν ήλθε και το πλοιάριο αυτών τότε γέμισαν από ψάρια και τα δύο πλοία σε τέτοιο βαθμό, που άρχισαν να βυθίζονται από το βάρος. Τότε ο Πέτρος, έκπληκτος έπεσε στα γόνατα και παρακάλεσε τον Κύριο να εξέλθει από το πλοίο, λέγοντας ««Βγες από το καΐκι μου, Κύριε, γιατί είμαι άνθρωπος αμαρτωλός». Αυτά τα είπε γιατί είχε κυριευτεί από δέος, αυτός και όλοι όσοι ήταν μαζί του, για τα πολλά ψάρια που είχαν πιάσει. Το ίδιο συνέβη και με τα παιδιά του Ζεβεδαίου, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, που ήταν συνεργάτες του Σίμωνα». Εκείνος όμως του απάντησε «μη φοβάσαι· από δω και πέρα θα είσαι αλιεύς ανθρώπων». Και αφού πήγαν τα πλοία στη στεριά, τα εγκατέλειψαν μαζί με τα ψάρια και ακολούθησαν οριστικά πλέον τον Χριστό.

Σύμφωνα με Σωτηριολογικό σχέδιο της Θείας Οικονομίας, για τη σωτηρία του ανθρώπου και του κόσμου γενικότερα, ο Ενανθρωπίσας Κύριος, επιλέγει τους ανθρώπους, οι οποίοι με τη θέλησή τους, αποδέχονται να τον ακολουθήσουν, προκειμένου να μαθητεύσουν και να διδαχθούν από Εκείνον, αλλά και να ιδούν τη ζωή Του, τα θαύματά Του, καθώς επίσης, να ιδούν  άμεσα το μέγα μυστήριο της Θεότητάς Του, ώστε προετοιμασμένοι κατάλληλα, να δεχθούν το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, κατά την Πεντηκοστή, γιατί αυτοί θα συνέχιζαν το έργο της σωτηρίας, αυτοί θα ήταν οι πνευματικοί φάροι και καθοδηγητές των ανθρώπων, εφαρμόζοντας την εντολή του Διδασκάλου Ιησού «…μαθητεύσατε πάντα τα έθνη».

Ο Χριστός, λοιπόν, για την συνέχιση του σκοπού της σωτηρίας του πεπτωκότος ανθρώπου, άφησε τους μαθητές και αποστόλους, ως διαδόχους Του, ενώ αυτοί οργανώνοντας τη δράση τους, ώρισαν επισκόπους και πρεσβυτέρους, για να οδηγήσουν τον άνθρωπο στη σωτηρία του, προφυλάσσοντας τον καθένα από δυνάμεις αλλότριες και διεφθαρμένες, όπως ακριβώς έκανε ο Ίδιος ο Χριστός, ο οποίος για να διαφυλάξει και να σώσει την ανθρώπινη ύπαρξη, έφτασε μέχρι τον θάνατο, τον οποίο και καταπάτησε, αφού όντως ανέστη εκ των νεκρών,«θανάτω θάνατον πατήσας».

Επομένως, συνεχίζεται και σήμερα η κλήση από τον Χριστό, προς τον καθένα που ελεύθερα επιλέγει, να ηγηθεί του πληρώματος της Εκκλησίας Του. Άρα το «μη φοβού» προς τον Πέτρο ισχύει και για τον κάθε πνευματικό ηγούμενο και κατ’ επέκταση τον κάθε  ηγέτη ενός λαού, που χρειάζεται φροντίδα και προστασία από τις αλλότριες πνευματικές ή κοσμικές δυνάμεις.

Πράγματι στο ιστορικό γίγνεσθαι του κόσμου, υπήρξαν φωτισμένοι άνθρωποι, που, τουλάχιστον, προσπάθησαν να ηγηθούν επαρκώς και επωφελώς, υπέρ του λαού τους, είτε στον πνευματικό τομέα, είτε στον εθνικό ή κοσμικό.  Ανάμεσά τους καταγράφονται μάρτυρες και ήρωες. 

Τον τελευταίο όμως καιρό, εξαιτίας της άμβλυνσης αισθημάτων και συναισθημάτων, αρχών και αξιών, ισοπεδώθηκαν και ευτελίσθηκαν τα ιδανικά και οι αξίες, με αποτέλεσμα να εκλείπουν οι μάρτυρες και οι ήρωες και αντ’ αυτών να προκύπτουν ηγέτες ριψάσπιδες, που οδηγούν και καθοδηγούν τους λαούς των στον όλεθρο και στην καταστροφή.  Μας το αποδεικνύει εμφανέστατα η τρέχουσα παγκόσμια κρίση, όχι μόνο στον οικονομικό τομέα, αλλά στον κοινωνικό και πνευματικό.  Διότι από κανέναν δεν ξεπηδά ένας φωτισμένος, ικανός και άξιος ηγέτης, για να σηκώσει τον «σταυρό του μαρτυρίου», υπέρ του λαού του. 

Το φαινόμενο αυτό, δυστυχώς, είναι έντονο και στο τόπο μας, στην Ορθόδοξη Ελλάδα των μαρτύρων και των ηρώων, αφού τα τελευταία χρόνια του σύγχρονου βίου μας όλο και αυξάνεται, με μερικές, βεβαίως, εξαιρέσεις, οι οποίες δεν μπόρεσαν να διαμορφώσουν ή να αλλάξουν τον ρουν και το αποτέλεσμα είναι παγκοίνως γνωστό και αντιληπτό.

Συνεπώς, η έλλειψη της ηγετικής φυσιογνωμίας,  που να διαθέτει τα χαρακτηριστικά του ηγέτη, μας οδήγησε στη σημερινή δύσκολη πολυεπίπεδη και πολυεδρική κατάσταση.    Χρειάζονται, λοιπόν, ηγέτες, αλλά ηγέτες δεν υπάρχουν. Έχουμε βέβαια τη λεγόμενη επίσημη εκκλησία με κάποιους Επισκόπους, αλλά και αυτοί αντιμετωπίζουν το πρόβλημα θεωρητικά ή λεκτικά μόνο, είτε από τον άμβωνα, είτε από τα παράθυρα των τηλεοράσεων. Δυστυχώς, ούτε και αυτοί, με τους τόσο φλογερούς λόγους τους, πλησιάζουν το λαό, εκεί που εκδηλώνει τις διαμαρτυρίες του.  Ουδείς τολμά να επαναλάβει την πρωτοβουλία της ηγεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, στο ξεχασμένο θέμα των ταυτοτήτων.  Αντ’ αυτής βασιλεύει «άκρα του τάφου σιωπή», φοβούμενοι για τις κρίσεις των επιτήδειων, ότι δήθεν πολιτικολογούν. Και εύλογα τίθενται τα ερωτήματα:

1. Πολιτικολογεί όποιος αναφέρεται στον εργαζόμενο που απολύθηκε από τη εργασία του και υποφέρει αυτός και η οικογένειά του;
2. Πολιτικολογεί όποιος επισημαίνει την αγωνία των νέων ανθρώπων, που δεν βρίσκουν εργασία;
3. Πολιτικολογεί αυτός, που δεν αντιπαρέρχεται τα κλειστά καταστήματα;
4. Πολιτικολογεί όποιος αναφέρεται στα ιερά και τα όσια του Ελληνισμού και στις αλησμόνητες πατρίδες, τη Μακεδονία, τη Θράκη, την Κύπρο, για την αποδόμηση της θρησκευτικής και ιστορικής μνήμης;
5. Πολιτικολογεί εκείνος που βλέπει να πληθαίνουν οι ουρές στα συσσίτια ή που οι οικογένειες δυστυχούν;

Διαλάθει της προσοχής των σημερινών ηγετών, ότι ιστορικά οι περισσότεροι που αναδείχθηκαν ηγέτες εορτάζονται από την Εκκλησία, ως Άγιοι, Μάρτυρες και Ομολογητές.

Ποια, άραγε, είναι τα χαρακτηριστικά τέτοιων φυσιογνωμιών; Οι ηγέτες αυτοί πρέπει να έχουν αγάπη και πνεύμα θυσίας για τον λαό, εντιμότητα και ειλικρίνεια και οπωσδήποτε να είναι χαρισματικοί. Η λέξη «χάρισμα» είναι όρος αφ’ ενός πνευματικός και αφ’ ετέρου τεχνικός και εμπεριέχει όλες τις ικανότητες ενός ανθρώπου να ηγηθεί. Γιατί, μπορεί να είναι κανείς άριστος στον τομέα του ή στην εξειδίκευσή του και να γνωρίζει το αντικείμενο των σπουδών του εξαιρετικά  και καλύτερα από πολλούς άλλους, μπορεί να είναι αφοσιωμένος στην επιστήμη του, υπάρχει, όμως, κάτι ακόμη πέραν όλων αυτών των προσόντων. Πρέπει να διαθέτει και κάποια άλλα απαραίτητα χαρακτηριστικά, τα οποία μετατρέπουν αυτό που είναι σε χάρισμα, σε χάρισμα πειθούς και σε χάρισμα ηγετικής προσωπικότητας.

Αυτό, δηλαδή, που χρειαζόμαστε επιτακτικά σήμερα, από έναν, χαρισματικό άνθρωπο, που θα θέλει να γίνει ηγέτης, είναι κατ’ αρχάς, να διαθέτει, όχι απλά το χάρισμα του λόγου, αλλά του ρητορικού λόγου. Να μπορεί να απευθυνθεί στο λαό και να τον συγκινήσει, να τον συνεπάρει. Με λόγο ορθά διαρθρωμένο, με λόγο γνώσεως και πειθούς. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος έλαβε τον επιθετικό προσδιορισμό «χρυσόστομος», διότι ήταν καταπληκτικός σε αυτό το χάρισμα του λόγου. Οι άνθρωποι έμεναν κάθε φορά που τον άκουγαν κατάπληκτοι και προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να συγκρατήσουν ό,τι άκουγαν. Ήταν, όντως εντυπωσιακός και εκπληκτικός, γι’ αυτό και καθιερώθηκε στο λαό και σε μας, μέχρι σήμερα.  Ενώ, ένας άλλος ρήτορας, ύστερα από λίγα χρόνια, πάλι στην Κωνσταντινούπολη, ο Νεστόριος, απέτυχε, παρά το γεγονός ότι ήταν καλός ομιλητής και ρήτορας. Δεν κατόρθωσε να κερδίσει τον κόσμο, διότι του έλειπαν τα χαρίσματα της ορθής πίστεως και διδασκαλίας.

Ο ηγέτης, εκτός από τη ρητορική δεινότητα, πρέπει να μπορεί να πείθει το ακροατήριο του, ότι ο λόγος του είναι σε απόλυτη αρμονία με την ορθότητα και με τα έργα του. Επειδή κάθε θέμα, ακόμη και το πιο μεταφυσικό, το πιο θεολογικό, εύκολα μπορεί να αναχθεί σε θέμα κοινωνικής αισθητικής, κοινωνικού στόχου, κοινωνικού οράματος, πρέπει ο ακροατής να μπορεί μέσα από τις θέσεις και τις απόψεις, που θα διακηρύξει ο ηγέτης, να εντοπίσει την αρμονική ταύτιση των λεγομένων με τα έργα. Εάν δηλαδή όσα ακούγονται για ηθικές αξίες μετουσιώνονται σε βιωμένη πραγματικότητα στο πρόσωπο του ηγέτη, τότε οι άνθρωποι μπορούν να ελπίσουν και να πιστεύσουν, ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος, μπορούν να τον πιστέψουν και να τον αποδεχτούν. Τη συνέπεια τη δείχνει και τη δίνει ο ίδιος ο ηγέτης στην πράξη, με πρότυπο εφαρμογής το έργο του μέσα από τη ζωή του, μέσα από τη συμπεριφορά του και τις ενέργειές του.

Γενικά, όταν λέμε για κάποιον, ότι είναι χαρισματικός, συνήθως δεν εννοούμε απλά ότι έχει πολλά ταλέντα, αλλά κυρίως, ότι έχει τον τρόπο να προσελκύει. Όταν μάλιστα αναφερόμαστε σε δημόσια πρόσωπα, μπορεί τα επιμέρους ταλέντα να μην έχουν καμία απολύτως σημασία ή ακόμα και να είναι ανύπαρκτα.

Στις μέρες μας, η λέξη «χαρισματικός» έχει χάσει την αρχική της σημασία. Σε μια εποχή, όπως η σημερινή, ψάχνει κανείς απεγνωσμένα, να βρει και να αναδείξει «ιδιαίτερους» και «ξεχωριστούς» ανθρώπους. Αντίθετα, με μεγάλη ευκολία βρίσκει μετριότητες. Οι χαρισματικοί άνθρωποι είναι άνθρωποι που, αναμφισβήτητα, αν μη τι άλλο, έχουν μια ιδιαίτερη επίδοση στην επικοινωνία. Kάτι που, βέβαια, έχει την αξία του.

H Κοινωνική Ψυχολογία έχει ασχοληθεί τα τελευταία χρόνια με το φαινόμενο «χαρισματικός». Βέβαια, δεν είναι καθόλου εύκολο να μετρηθεί το «χάρισμα». Παρόλο που διαισθητικά η επιστήμη γνωρίζει τι είναι, δυσκολεύεται να το ορίσει και μάλιστα επιστημονικά.  Yπάρχει η άποψη, ότι το «χάρισμα» είναι μία ιδιότητα, που εξαρτάται από τις περιστάσεις. Aυτό πάντως στο οποίο οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν είναι, ότι μία από τις σημαντικότερες ιδιότητες των ανθρώπων, που θεωρούνται χαρισματικοί, είναι η συναισθηματική εκφραστικότητα.

Ο Χριστός καλώντας τους μαθητές να τον ακολουθήσουν τους είπε: «από του νυν ανθρώπους έση ζωγρών». 

Όντως αλιείς ανθρώπων και στη σηµερινή εποχή έχουµε, πολλούς, όχι όμως με το νόημα και το σκοπό που κάλεσε ο Χριστός τους Μαθητές και Αποστόλους. Αρκεί κανείς να παρατηρήσει τα κοινωνικά συστήµατα, τα επαγγελµατικά σωµατεία, τις πολιτικές οργανώσεις τις παραεκκλησιαστικές οργανώσεις, τις προσωποπαγείς κινήσεις και πολλά παρόµοια και θα διαπιστώσει, να γίνεται µια συστηµατική προσπάθεια «αλιεύσεως» ανθρώπων, ως οπαδών. Όλοι αυτοί οι «αρχηγοί» των κινηµάτων και των οργανώσεων, δεν έχουν σκοπό να ωφελήσουν τους ακολουθούντες, αλλά για να επωφεληθούν απʹ αυτούς. Τους εκµεταλλεύονται κοινωνικά, οικονοµικά, ηθικά και τους χρησιμοποιούν, για να αναρριχηθούν στα διάφορα αξιώµατα και θέσεις, που επιδιώκουν. Μερικές φορές τους καταντούν άβουλα όντα, ανθρώπινα νούµερα, χωρίς θέληση και προσωπικότητα.

Δε συµβαίνει όµως το ίδιο µε το Χριστό.  Ό Χριστός πρώτος θυσιάστηκε, για τη σωτηρία µας και ζητά από εµάς να κάνουµε αγώνα, για τον εαυτό µας, δηλαδή, να απαλλαγούµε από τα πάθη µας και τις ατέλειές µας κι όχι να διαδίδουµε το όνοµά Του ιδιοτελώς. Στην Εκκλησία υπάρχουν πιστοί κι όχι οπαδοί. Πιστοί χριστιανοί να γίνουµε, µέλη τίµια της Εκκλησίας µας, αγωνιζόµενοι τον καλό αγώνα, µε πνευματικότητα για τη σωτηρία µας και δοξάζοντας το όνοµα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, τον οποίο να παρακαλούμε, να φωτίζει τους πνευματικούς μας ηγέτες και τους άρχοντες του τόπου μας, ώστε να τους χαρίζει «βαθείαν και αναφαίρετον ειρήνην, ίνα εν τη γαλήνη αυτών ήρεμον και ησύχιον βίον διάγωμεν».