ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Η ιστορία μας πληροφορεί, ότι η όλη Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία διοικείται δημοκρατικά· απ’ την αρχή, απ’ την ίδρυσή της, μέχρι σήμερα. Σε μια εποχή που ο τότε πολιτισμένος κόσμος, χρησιμοποιούσε για διοικητικό σύστημα της πολιτείας, την πιο απόλυτη μοναρχία, την αυτοκρατορία, η Εκκλησία πρωτοτύπησε κτυπώντας και στο θέμα της διοικήσεως, τον ατομικό εγωισμό.

Στο Συνοδικό της Ζ΄ οικουμενικής συνόδου συνοψίζονται οι οικουμενικοί αγώνες των πατέρων υπέρ της Ορθοδοξίας, καθορίζεται όμως και η οικουμενική αποστολή της Ορθοδοξίας· «Οι προφήται ως είδον, οι απόστολοι ως εδίδαξαν, η Εκκλησία ως παρέλαβεν, οι διδάσκαλοι ως εδογμάτισαν η οικουμένη ως συμπεφώνηκεν…» Και συνεχίζει πιο κάτω· «Αύτη η πίστις των αποστόλων, αύτη η πίστις των πατέρων, αύτη η πίστις των ορθοδόξων, αύτη η πίστις την οικουμένην εστήριξεν».
Στηρίζει λοιπόν την οικουμένη η ορθόδοξη πίστι, η ορθόδοξη Εκκλησία και συνεπώς η αποστολή της είναι οικουμενική. Βέβαια οικουμενικότητα για την Ορθοδοξία δεν είναι ένας όρος εδαφικός, δεν σημαίνει την έκτασι της Εκκλησίας, ούτε μια παγκόσμια οργάνωση – που έγινε ο μεγάλος πειρασμός της Δύσεως. Οικουμενικότητα είναι η κατάλυσι των ανθρωπίνων φραγμών, έθνους, φυλής, γλώσσας, μέσα στην «καινή κτίσι» της Βασιλείας του Θεού. Γι’ αυτό στην Ορθοδοξία υπήρχε πάντοτε σεβασμός των εθνολογικών, γεωγραφικών, γλωσσικών και εθιμικών ιδιαιτεροτήτων. Οι ιεραπόστολοι της Ορθοδοξίας ποτέ δεν επέβαλαν κάποια γλώσσα ή κάποιο πολιτισμό. Βοήθησαν τους διαφόρους λαούς ν’ αναπτύξουν τη δική τους γλώσσα και τη δική τους παράδοσι, σε βαθμό που να μπορή η ορθόδοξη πίστι να κατανοηθή απ’ αυτούς. Κλασσικό παράδειγμα ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος, που δημιούργησαν το αλφάβητο των Σλάβων. Μέσα στο πλαίσιο του οικουμενικού χαρακτήρα της Ορθοδοξίας κατανοείται ή ύπαρξι πατριαρχείων και αυτοκεφάλων Εκκλησιών εντός της μιας, αγίας, καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας. Γιατί η οικουμενικότητα στην Εκκλησία δεν σχετίζεται με την ύπαρξι μιας ανωτάτης Εκκλησιαστικής αρχής· ούτε με την υποταγή των τοπικών Εκκλησιών στην αρχαιότερη ή επισημότερη. Όλες οι Εκκλησίες είναι ισότιμες καθολικές Εκκλησίες. Όλοι οι επίσκοποι ίσοι.
Η οικουμενικότητα στην Ορθοδοξία εκφράζεται ως ταυτότητα πίστεως, ως ταυτότητα λατρευτικής ζωής και ως διοικητική ταυτότητα, που σχετίζεται με την αποστολική διαδοχή. Και τα Πατριαρχεία ακόμη δεν είναι θεσμοί πάνω από την Εκκλησία αλλά εκφράσεις της συνοδικότητός της. Αναπτύχθηκαν ως συνοδικοί θεσμοί σε διάφορες περιοχές. Το ίδιο και οι αυτοκέφαλες Εκκλησίες. Διότι ενώ οι τοπικές Εκκλησίες μεταξύ τους είναι ανεξάρτητες, οργανικά συνδέονται και εκφράζονται δια του θεσμού των Συνόδων. Και για να υπάρξη σύνοδος χρειάζεται μια κεφαλή. Έτσι ο 34ος κανών των αποστόλων ορίζει, ότι οι επίσκοποι ενός τόπου πρέπει ν’ αναγνωρίσουν μια κεφαλή. Αλλά ο κανόνας τονίζει, ότι αφ’ ενός οι επίσκοποι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα χωρίς τον πρώτο, αλλά και ο πρώτος τίποτα χωρίς αυτούς. Εκτροπές στη πράξι συμβαίνουν αλλά η δεοντολογία της Ορθοδοξίας είναι αυτή.
Είναι ολοφάνερο επίσης ότι μέσα στα πλαίσια του οικουμενικού χαρακτήρος της Ορθοδοξίας δεν έχει καμμία θέσι ο εθνικισμός.

Στην Αποκάλυψι ο Κύριος μας, παραγγέλει στον επίσκοπο της Εκκλησίας των Θυατείρων και μέσου αυτής στην Εκκλησία όλων των αιώνων· «ού βάλλω εφ’ υμάς άλλο βάρος, πλην ό έχετε κρατήσατε άχρις ού αν ήξω». Ποιο είναι το βάρος το οποίο πρέπει να κρατήσουμε μέχρι την Β΄ παρουσία του Κυρίου; Το βάρος το οποίο δεν αυξομειώνεται αλλά παραμένει σταθερό; Λέγουν οι ερμηνευτές ότι υπό την φράσι αυτή νοείται το παραδεδομένο ευαγγέλιο, η παραδεδομένη πίστι, η ορθοδοξία μας.

Οι Ορθόδοξοι χριστιανοί πρέπει να συνειδητοποιούν σαφώς ότι η πίστη την οποία διατηρούν και ομολογούν έχει οικουμενικό και καθολικό χαρακτήρα. Η Εκκλησία δεν καλείται μόνο να διδάσκει τα δικά της τέκνα αλλά και να μαρτυρεί την αλήθεια σε όσους την εγκατέλειψαν. «Πῶς οὖν ἐπικαλέσονται εἰς ὃν οὐκ ἐπίστευσαν; πῶς δὲ πιστεύσουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν; πῶς δὲ ἀκούσουσι χωρὶς κηρύσσοντος;» (Ρωμ. 10.14). Το χρέος των Οροδόξων χριστιανών είναι να μαρτυρούν εκείνη την αλήθεια, τη διαφύλαξη της οποίας ανέλαβε για πάντα η Εκκλησία, διότι, σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο «Θεοῦ γάρ ἐσμεν συνεργοί» (Α Κορ. 3.9).

 H δράση του ΠΣΕ

 Ο οικουμενισμός αναμφισβήτητα διέρχεται μια σοβαρή και παρατετα­μένη κρίση. Πολλοί κάνουν λόγο για «οικουμενικό χειμώνα».Η παρου­σία της Ορθοδοξίας στην ενεργό δράση του ΠΣΕ είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία. Και αυτή της την υποχρέωση η επίσημη Ορθοδοξία πρόσφατα την επαναβεβαίωσε με το Μήνυμα των Προκαθημένων της, παρά τις αντί­ξοες ιστορικές συγκυρίες. Η παρουσία όμως αυτή είναι εφικτή και αποτε­λεσματική μόνο στη βάση μιας κοινής ή τουλάχιστο κοινά αποδεκτής θεο­λογικής μεθοδολογίας. Αυτό ακριβώς συνέβη με τεράστια επιτυχία κατά την πρώτη φάση του οικουμενικού διαλόγου, όταν η Ορθόδοξη θεολογία με τον πλούτο της ανατολικής πατερικής κληρονομιάς συνέβαλε αποφασι­στικά σε όλα τα μείζονος σημασίας θέματα.

Η ορθόδοξη θεολογία οφείλει να πραγματοποιήσει ένα δημιουργικόάνοιγμα προςτον πολυπολιτισμικόκόσμο μας προσλαμβάνονταςτα προβλήματα και τουςπροβληματισμούςτου. Χρειάζεται μια νέα προσέγγιση των σημερινών κοινωνικών και πολιτιστικών πραγματικοτήτων του κόσμου μας μέσα από μια θεολογία τηςπολυπολιτισμικότητας, που δεν θα έχει ωστόσο τίποτε κοινό με το πνεύμα του συγκρητισμού.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία ακαταπαύστως προσεύχεται «υπέρ της των πάντων ενώσεως», συμμετέχει στην Οικουμενική Κίνηση από την έναρξή της και έχει συμβάλει στο σχηματισμό και την περαιτέρω ανάπτυξή της. Στην πραγματικότητα, η Ορθόδοξη Εκκλησία, λόγω του οικουμενικού πνεύματος από το οποίο διακρίνεται, καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας, αγωνίζεται για την αποκατάσταση της χριστιανικής ενότητας. Επομένως, η συμμετοχή στην Οικουμενική Κίνηση δεν είναι καθόλου ξένη προς τη φύση και την ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά αποτελεί συνεπή έκφραση της αποστολικής πίστεως μέσα σε νέες ιστορικές συνθήκες και για την αντιμετώπιση νέων υπαρξιακών αιτημάτω.

Πηγή