ΖΗΛΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ Αποστολικό Ανάγνωσμα Κυριακής Η' Λουκά (Γαλ. Α' 11 – 19) Αρχιμανδρίτης Ιωήλ Κωνστάνταρος

ΖΗΛΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ

Αποστολικό Ανάγνωσμα Κυριακής

Η' Λουκά

(Γαλ. Α' 11 – 19)

Εάν υπήρχε ένας ο οποίος μπορούσε να καυχηθεί περισσότερο όλων για το ζήλο και την εφαρμογή των πατρικών του παραδόσεων, αυτός οπωσδήποτε ήταν ο Απόστολος Παύλος.

Μελετούσε και ζούσε όσο του ήταν δυνατόν την ιστορία της φυλής του, που ήταν κυρίως η αποκάλυψη του Θεού και η καθοδήγηση του λαού Του.

Φυσικά, γνώριζε στην εντέλεια τις παραδόσεις των ραββίνων και ερμηνευτών του νόμου, και όπως γνωρίζουμε, δεν ανεχόταν καμμία παρέκκλιση από αυτές.

Εννοείται δε ότι παρά την αγαθή του διάθεση και παρά την έως λεπτομερειών εβραϊκή και φαρισαϊκή γνώση των παραδόσεων, έχανε μέσα από τη συνείδησή του την ουσία αυτής της παραδόσεως. Της παραδόσεως η οποία δεν ήταν, παρά η προετοιμασία των ανθρώπων για την προσωπική συνάντηση και σύνδεση με τον Ιησού.

Αυτός ακριβώς ήταν και ο λόγος, ο εξωτερικός δηλαδή τυπικισμός και οι «παραδόσεις των ανθρώπων που ακύρωναν την εντολή του Θεού» (Ματθ. ΙΕ΄6), που τελικώς τον οδήγησαν στο φοβερό κατάντημα, ώστε, στο πρόσωπο των Χριστιανών να εκδιώκει αυτόν τον ίδιο τον Κύριο Ιησού. «Σαούλ, Σαούλ, τί με καταδιώκεις»; (Πράξ. Απ. Θ΄4)

Το αποστολικό ανάγνωσμα που θα ακουστεί την Κυριακή στη Θεία Λειτουργία, είναι όντως συγκλονιστικό.

Εκεί ο Απόστολος που κοπίασε περισσότερο όλων, χάριν του Ευαγγελίου, μέσα σε πνεύμα βαθυτάτης ταπεινώσεως, αλλά και αποστολικής ομολογίας για τον Υιόν του Θεού, περιγράφει την ίδια του τη ζωή, προ και μετά Χριστόν.

Από τη μια διαφαίνεται ο άκριτος ζήλος της φαρισαϊκής νοοτροπίας, και από την άλλη η ευδοκία του Θεού για να ευαγγελίζεται Αυτόν τον Κύριο Ιησού εις πάντα τα έθνη.

Εάν τώρα θελήσουμε να βρούμε τι ήταν αυτό που πραγματικά διέθετε και από φανατικό διώκτη τον κατέστησε η Χάρις του Θεού, τον μεγαλύτερο των Αποστόλων, και τον ανέδειξε μία όντως παγκόσμια προσωπικότητα, θα διαπιστώσουμε πως δεν ήταν τίποτε άλλο επί της ουσίας, παρά το καλοπροαίρετον.

Η αγνή δηλ. διάθεση της καρδιάς του, για να υπηρετήσει την Αλήθεια με όλη του την ύπαρξη. Και επειδή η Αλήθεια δεν είναι κάτι το θεωρητικό και το νεφελώδες, επειδή η Αλήθεια είναι Πρόσωπο, γι' αυτό και τελικώς μετά «την οδόν προς την Δαμασκόν», εγκατέλειψε τον εκπληρωμένο και άρα τελειωμένο Ιουδαϊσμό, δέχθηκε τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό και ο καταπληκτικός του ζήλος διαφωτίστηκε και εξαγιάστηκε.

Τώρα πλέον, λουσμένος μέσα στο φως της Χάριτος, γνώρισε πραγματικά τη σημασία της Παλαιάς Διαθήκης. Κατανόησε δηλ. ότι η σκιά και το γράμμα του Νόμου, οδηγούσαν στην πραγματικότητα της Καινής Διαθήκης. Βίωσε πλέον τη μεγάλη Αλήθεια, ότι αυτός ο Άσαρκος Λόγος που αποκαλυπτόταν στους Δικαίους και τους Προφήτες, ήταν Αυτός που τώρα έλαβε την ανθρωπίνη φύση για να σώσει τον ξεπεσμένο άνθρωπο. Και από τη στιγμή εκείνη ο ξεκαθαρισμένος ζήλος και η πνευματική – αγιαστική ισορροπία που παραμένει αλλά και αναπτύσσεται στον έσω άνθρωπο, διοχετεύονται κατά μοναδικό τρόπο στην υπηρεσία του Ευαγγελίου της Αγάπης.

Εφεξής, ο Απόστολος γίνεται με τον εν Χριστώ και τον εν επιγνώσει ζήλο του, παράδειγμα προς όλους μας, αλλά και αφορμή για να πούμε κάποια πράγματα που έχουν σχέση με τις ιερές παραδόσεις της Εκκλησίας μας, και για τις οποίες έχουμε χρέος ως πιστοί να δείχνουμε ανάλογο ευλογημένο ζήλο.

Άλλωστε, ο θεόπνευστος λόγος «στήκετε και κρατείτε τας παραδόσεις» (Β' Θεσ. Β' 15), θα πρέπει να είναι πάντοτε αφυπνιστικός αλλά και καθοδηγητικός.

Βεβαίως, το κεφάλαιο της Ιεράς Παραδόσεως, που παραμένει αναλλοίωτη και γενικώς των παραδόσεων που έχουν καιρικό χαρακτήρα, είναι τεράστιο και απαιτεί μεγάλη έκταση και ειδικές αναφορές, που μπορεί και πρέπει ο καθένας να μελετήσει στα ειδικά εγχειρίδια της Ορθοδόξου Δογματικής μας διδασκαλίας, αλλά και την εφαρμογή της παραπάνω διδασκαλίας στη ζωή των θεουμένων Αγίων μας.

Πολύ συνοπτικά όμως, επιβάλλεται να σημειώσουμε, ότι είναι απολύτως ανάγκη να γνωρίσουμε, να προσέξουμε και να τηρούμε την Ιερά Αποστολική Παράδοση, διότι από την τήρησή της, εξαρτάται η σωτηρία μας.

Όταν ο Άγιος Κυπριανός κηρύσσει ότι «εκτός Εκκλησίας ούκ έστι σωτηρία», αυτή ακριβώς την Αλήθεια επισημαίνει. Ότι δηλ. έξω από αυτά που διδάσκει και εφαρμόζει η Εκκλησία μας, έξω από την Αποστολική μας Παράδοση, είναι αδύνατον να σωθεί ο άνθρωπος.

Και αυτός είναι ο λόγος που ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, τονίζει προς κάθε κατεύθυνση ότι «εις τα της Πίστεως ούκ εγχωρεί συγκατάβασις»! Και φυσικά αυτό είναι κάτι που ουδείς σοβαρός πιστός (νουν έχων), θα απορρίψει και θα αρνηθεί.

Όπως όμως σε όλα τα θέματα υφίσταται ο κίνδυνος να ολισθήσει κανείς από την μέση και ευλογημένη οδό της Ορθοδοξίας και να οδηγηθεί στα άκρα, έτσι και στα της Ιεράς Παραδόσεως εγκυμονεί ο κίνδυνος. Πράγματι, παρατηρούνται φυγόκεντρες δυνάμεις, με αποτέλεσμα στο όνομα της Παραδόσεως να ακούγονται θεωρίες και να εφαρμόζεται τακτική που ταράσσει το Σώμα της Εκκλησίας.

Το ένα άκρο είναι αυτό που υποστηρίζει, αν όχι στη θεωρία πάντως στην πράξη, ότι η Ιερά Αποστολική Παράδοσις είναι κάτι το ρευστό και κάτι που κατά καιρούς μπορεί να αλλάζει. Αγνοούν ή προφασίζονται ορισμένοι ότι αγνοούν, πως με τον όρο «Ιερά Αποστολική Παράδοση» εννοούμε τα δόγματα και ταυτοχρόνως τον ορθό τρόπο εκκλησιαστικής ζωής. Πράγματα δηλ. που είναι εντελώς αδύνατον να αλλοιώνονται με το πέρασμα των καιρών, αφού ο «Ιησούς Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας» (Εβρ. ΙΓ΄8)

Όσοι έχουν πέσει στο άκρο αυτό, εργάζονται συστηματικά και πολύ μεθοδικά, ορισμένες δε φορές και χωρίς ουδένα δισταγμό, με αποτέλεσμα, όχι μόνο να σκανδαλίζονται οι πραγματικά πιστοί, αλλά ήδη να έχει δημιουργηθεί «σχολή» που υποστηρίζει διαφορετική τακτική από αυτή των Πατέρων και μια αντιεκκλησιαστική ουσιαστικά ζωή που οδηγεί στην αποτυχία και τέλος σ' αυτόν τον αποχριστιανισμό.

Τα δε εξωτερικά προσχήματα (και οι νοούντες νοείτωσαν), δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το «χρύσωμα του χαπιού».

Το άλλο τώρα άκρο είναι η κατάσταση του άκριτου ζήλου, που ως «Ιερά Αποστολική Παράδοση», θεωρεί οτιδήποτε υπάρχει γενικώς στο χώρο της Εκκλησίας, και το οποίο βεβαίως είναι καιρικού χαρακτήρος.

Χρειάζεται άραγε να τονισθεί ότι η κατάσταση αυτή, κατά καιρούς έχει επιφέρει μεγάλη τη σύγχιση σε απλοϊκές ψυχές; Είναι άγνωστο το γεγονός των σχισμάτων, των διαιρέσεων και των φατριών; Αυτή η ίδια η πραγματικότητα που ζούμε αποδεικνύει αναντιρρήτως του λόγου το αληθές, και αρκετές φορές έχουμε κάνει λόγο για την πυορροούσα αυτή πληγή στο Σώμα της Εκκλησίας μας.

Το θέμα λοιπόν είναι, αφού γνωρίσουμε το ποια είναι αυτή η Ιερά Παράδοσις, πού υφίσταται και πώς βιώνεται, στη συνέχεια να σπουδάσουμε και τον ορθό τρόπο, τόσο της διασφαλίσεώς της, όσο και της αναδείξεώς της, πράγμα που έχει τόσο ανάγκη ο σημερινός κόσμος.

Φυσικά και δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού ως γνωστόν «το ορθοδοξείν εστί αεί σχοινοβατείν».

Πάντως, κάτω από τα άκρα τόσο του λεγόμενου φιλελευθερισμού και οικουμενισμού, όσο και του ζήλου του ου κατ' επίγνωσιν, που και τα δυο καταστρατηγούν την Ιερά Παράδοση, υφίσταται, πάντα κατά τον λόγο των Πατέρων, ο επάρατος εγωϊσμός. Είτε καλυπτόμενος, είτε φανερός. Και όλα αυτά στο όνομα δήθεν της αγάπης ή στον άκριτο ζήλο για τα πάτρια.

Επομένως, το ζήτημα της Ιεράς Παραδόσεως, δεν βασίζεται μόνο στο κεφάλαιο της Πίστεως, η οποία είναι εκ των ων ουκ άνευ, αλλά οικοδομείται και στην μεγάλη αρετή της διακρίσεως. Της μείζονος αυτής αρετής, η οποία κάνει τον πιστό να γνωρίζει το πού, το πώς, το πότε και το γιατί θα πρέπει να μιλήσει ή να φέρει αντιρρήσεις.

Η Αγία Γραφή, αλλά και τα έργα των Αγίων και δη των Πατέρων της Εκκλησίας μας, και μάλιστα ο βίος και η πολιτεία όσων κατείχαν υψηλές διοικητικές θέσεις και ήταν ασυμβίβαστοι, θα πρέπει να μας κάνουν πολύ προσεκτικούς στο θέμα του αγώνα. Του συνετού αγώνα, ακριβώς υπέρ των πατρίων παραδόσεων.

Αδελφοί μου. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός το οποίο τονίζει ο Απόστολος, ότι δηλ. «ανήλθον εις Ιεροσόλυμα ιστορήσαι Πέτρον» (Γαλ. Α' 18). Δηλ. ανέβηκα στα Ιεροσόλυμα για να γνωρίσω από κοντά τον Πέτρο.

Εάν ένας Απόστολος Παύλος, που μιλούσε πρόσωπο προς πρόσωπο με τον ίδιο τον Κύριο, αισθάνθηκε την ανάγκη να επικοινωνήσει με τον Απόστολο Πέτρο και να καταστήσει το όλο έργο του σύμφωνο και με την ευλογία όλων των άλλων Αποστόλων, άραγε πόσοι και ποία προσοχή θα πρέπει να δείχνουμε στα του Οίκου του Θεού, και μάλιστα όταν πρόκειται για αγώνες υπέρ της Παραδόσεως;

Ο σύνδεσμος της Πίστεως και της εν Χριστώ κοινωνίας με τους αδελφούς και τους Αγίους, αποτελεί τη λυδία λίθο, επάνω στην οποία οικοδομείται η ποιμαντική μέριμνα και η ποικίλη πνευματική διακονία.

Είθε η ταπείνωση και η διάκριση, μαζί βεβαίως και με τον ένθεο ζήλο, να συνοδεύουν πάντοτε τους αγώνες υπέρ της Εκκλησίας μας.

Αμήν.

Άρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος