«Σταυρόν χαράξας Μωσής επ’ ευθείας ράβδω, την Ερυθράν διέτεμε»: Από την ημέρα της Μεταμορφώσεως, ακούμε τις όμορφες Καταβασίες να μας προετοιμάζουν για τη μεγαλύτερη γιορτή του Φθινοπώρου. Έτσι, στις αρχές του, η Εκκλησία μας, με πολλή μεγαλοπρέπεια, γιορτάζει την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού και μας καλεί να τον προσκυνήσομε και να αντλήσουμε από τη δύναμη και την αγιότητά του.
«Ω τρισμακάριον ξύλον»
Όποιος θα επιχειρούσε μια απλή περιδιάβαση σε τούτη τη σπουδαία γιορτή, θα εκπλησσόταν από τον πλούτο των θρύλων, των τοπικών παραδόσεων, καθώς έχει διαποτίσει, εδώ και πάρα πολλούς αιώνες, τη ζωή των χριστιανών, σ’ Ανατολή και Δύση. Αναρίθμητα έθιμα, ιδιαίτερα από τη γεωργική και την ποιμενική ζωή, καθώς και τις εμπειρίες των ναυτικών, διασώζονται μέχρι σήμερα, που η αλλοτρίωση και η εκκοσμίκευση έχουν εισχωρήσει βαθιά στη ζωή μας, αποκόπτοντας σε βαθμό ανησυχητικό τις νέες γενιές από τις παραδόσεις και τον πολιτισμό μας.
Όμως, εκείνο που σίγουρα διατηρεί την αξεπέραστη ομορφιά και τον θαυμαστό δυναμισμό του, είναι το όλο λειτουργικό κλίμα των εκκλησιαστικών ακολουθιών, που ανοίγουν το νου, την καρδιά, την ύπαρξη, για ν’ αγκαλιάσει το Θεό, τους ανθρώπους και τον κόσμο, μέσα στην ορθόδοξη χαρμολύπη. Άραγε, από πού πηγάζει αυτή η μυστική γοητεία του Τιμίου Σταυρού; Πώς, με τη θέασή του, γλυκαίνουν τα δάκρυα κι ομορφαίνει η ζωή, για να κυοφορήσει τους καρπούς της;
Από το Συναξάρι της ημέρας πληροφορούμαστε για τα εξής γεγονότα: Πρώτο, το περίφημο όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, με το σημείο του Σταυρού στον ουρανό, μέρα μεσημέρι, και τη γνωστή φράση, «Εν τούτω νίκα». Δεύτερο, τη θαυμαστή εύρεση του Τιμίου Ξύλου στα Ιεροσόλυμα από την Αγία Ελένη, την ύψωσή του από τον Πατριάρχη Μακάριο και την προσκύνησή του από το πλήθος των πιστών. Και, τρίτο, τη δεύτερη ύψωσή του, τριακόσια χρόνια αργότερα, από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο, ο οποίος τον απέσπασε από τους Πέρσες, που τον είχαν αρπάξει με τις καταστροφικές επιδρομές τους.
Η εξαιρετική υμνολογία παραπέμπει στις εκπληκτικές προεικονίσεις του Σταυρού στην Παλαιά Διαθήκη. Περισσότερες, όμως, είναι οι αναφορές σε γεγονότα που συνέβησαν με την έξοδο του Ισραηλιτικού λαού από την Αίγυπτο και κατά τη σαραντάχρονη πορεία του προς τη Γη της Επαγγελίας, όπως: η διάβαση της Ερυθράς Θάλασσας, ο γλυκασμός των υδάτων της Μερρά, η κατατρόπωση του στρατού του Αμαλήκ, κ. ά.
Συγχρόνως, οι υμνογράφοι, θεολογώντας με το δικό τους τρόπο, παραπέμπουν στο αρχέγονο δράμα του ανθρωπίνου γένους, καθώς, δια της βρώσεως του «ξύλου», απώλεσε τον Παράδεισο και οδηγήθηκε στο θάνατο, παραπλανημένο από το δόλιο όφη (διάβολο). Τα αντίθετα, όμως, ενεργεί ο Σταυρός του Κυρίου: λειτουργώντας ως «δόλωμα» του εχθρού, με το πάθος του απαθούς, με το αίμα του αθώου, φέρνει τη θεραπεία, τη ζωή, τη σωτηρία. Έτσι, ο Σταυρός δεν θα είχε από μόνος του καμία αξία, αν δεν τον εξαγίαζε με το θάνατό Του ο Χριστός. Μ’ αυτόν ζωοποιεί της ανθρώπους, τους ανυψώνει στους ουρανούς. Και, ενώ οι άγγελοι χαίρονται και πανηγυρίζουν με τη θέα του Σταυρού και οι πιστοί ευφραίνονται, οι υποχθόνιες δυνάμεις, τα πονηρά πνεύματα, φρίττουν και διαλύονται, μη αντέχοντας τη δύναμή του.
Μια σπουδαία, επίσης, προσέγγιση του μυστηρίου του Σταυρού μάς προσφέρει ο «Οίκος» της Εορτής. Αναφέρεται στον Παύλο, που αξιώθηκε να ανεβεί ως τον «τρίτο ουρανό», και θεωρεί ως μόνο του «καύχημα» το Σταυρό του Κυρίου. Ομοίως κι εμείς, λέει ο συντάκτης, καλούμαστε να μιμηθούμε τον Απόστολο, γιατί το τίμιο ξύλο είναι «σωτήριον, όπλον ειρήνης, αήττητον τρόπαιον».
Το μυστήριο του Σταυρού
Πράγματι, εδώ ανοίγεται μπροστά μας ένας «δρόμος», για να φωτίσουμε τη σκέψη, αλλά και τη ζωή μας, αν σκύψομε με προσοχή στις έξοχες μαρτυρίες του Αποστόλου των εθνών, που βίωσε στο βάθος το μυστήριο του Σταυρού και μας βεβαιώνει ότι «ο Χριστός απέθανεν υπέρ των αμαρτιών ημών, κατά τας Γραφάς» ( Α΄Κορ. 15,3). Βλέπει στο σταυρό τη σοφία του Θεού, που μας απάλλαξε από την «κατάρα του Νόμου». Εξαφάνισε το «χειρόγραφον» των αμαρτιών μας. Έφερε την «καταλλαγή» με όλα τα πλάσματά Του, την ειρήνη Ιουδαίων και ειδωλολατρών με την ένωση των «πριν διεστώτων». Είναι, λοιπόν, αμέτρητες οι δωρεές που έφερε ο Σταυρός στην ανθρωπότητα, ώστε να χαραχτεί βαθιά στις ψυχές, να καθορίσει τη ζωή και να αναγεννήσει και να μεταμορφώσει τη ζωή, όχι μόνο των Αποστόλων, αλλά και των Πατέρων, Ομολογητών, Μαρτύρων, Οσίων: όλων των Αγίων της Εκκλησίας.
Ξέρομε ότι ο Σταυρός του Κυρίου έχει διαμοιραστεί σ’ όλο τον κόσμο. Τεμάχιά του φυλάσσονται στα Ιεροσόλυμα, στο Άγιο Όρος κι αλλού, και θαυματουργούν-όπως και στο νησί μας. Τα θαύματά του δεν έχουν τελειωμό. Το ξέρομε από τους βίους των Αγίων, το βλέπομε στη ζωή μας. Τελευταία πληροφορούμαστε πως ένας Τούρκος βυζαντινολόγος υποστηρίζει ότι, εκείνο το τεμάχιο του Τιμίου Σταυρού, που, σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, βρίσκεται εκεί, κρυμμένο από το 1204, λόγω της επιδρομής των κατ’ επίφαση Σταυροφόρων!
Προσκυνούμε το Σταυρό, με πολλή συγκίνηση και βαθύ σεβασμό στο ανεξιχνίαστο μυστήριό του. Ακούγοντας τις ωραιότατες ψαλμωδίες και πλημμυρισμένοι με τις ευωδίες των βασιλικών που τον στολίζουν, η σκέψη μας πηγαίνει στην ευλογημένη εκείνη ώρα, που τον βρήκε η Αγία Ελένη. Σιγοψάλλουμε τα «Κύριε ελέησον», που, κατά την παράδοση, κραύγαζε ο λαός, όταν το Τίμιο Ξύλο υψώθηκε στο Ναό της Αναστάσεως, με την αγάπη μας στον Κύριο, που μας υποσχέθηκε να δοξαστούμε μαζί Του στη Βασιλεία των Ουρανών.
Σταυροαναστάσιμη πορεία
Η εορτή της Υψώσεως του Σταυρού εντυπωσιάζει με τη λαμπρότητά της. Όμως, το νόημα και ο σκοπός της δεν εξαντλούνται στους εξωτερικούς πανηγυρισμούς. Ο σταυρός δεν είναι μόνο σύμβολο. Πάνω απ’ όλα, για τους αληθινούς χριστιανούς είναι δρόμος προς το Γολγοθά. Διαρκής αγώνας εναντίον των παθών. Είναι τρόπος ζωής. Πάλι ο Παύλος μάς θυμίζει ότι «τα στίγματα του Κυρίου» σηκώνει στο σώμα του κι ότι, «οι του Χριστού την σάρκα εσταύρωσαν συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις» (Γαλ. Ε΄, 24).
Η «καρδιακή», ή, «προσευχή του Ιησού», καθώς εκπέμπεται με τους στεναγμούς αμέτρητων υπάρξεων που ξαγρυπνούν και αγωνίζονται στις «ερήμους» των πόλεων και στις «πολιτείες της ερήμου», ως ευωδία πνευματική χιλιάδων ανθέων ανεβαίνει στους ουρανούς, πλησιάζοντας το Βασιλέα των καρδιών, της γης και του Ουρανού. Σε μια εποχή, με αμέτρητους σταυρούς και μαρτύρια αθώων ανθρώπων, οι προσευχές μας πρέπει να πυκνώνουν συνεχώς, για να γλυκάνει τον πόνο τους ο Χριστός.
Οι «κουρασμένοι» πιστοί, όπως έλεγε κι ο μακαριστός Αλέξανδρος Σμέμαν, οφείλουν να αναζητήσουν το έσχατο νόημα και το αληθινό περιεχόμενο του Σταυρού, όχι, βέβαια, στο χρυσό, τον άργυρο, τη χλιδή, την καταδυνάστευση και τη λατρεία του παρελθόντος, αλλά, στην πίστη στον πάμπτωχο, ανίσχυρο, ταπεινωμένο, Εσταυρωμένο Κύριο. Η «βασιλική εξουσία» Του αποκαλύπτεται στο Γολγοθά, καθώς από δω αρχίζει η άπειρη αγάπη του Θεού να φωτίζει τον κόσμο. Κι αυτό το φως, αναστάσιμο και χαροποιό, όσο κι αν σκιάζεται από το σκοτάδι της αμαρτίας, να είμαστε σίγουροι πως, τελικά, θα κυριαρχήσει, ως νίκη του Εσφαγμένου Αρνίου της Αποκαλύψεως, του Αναστημένου και ερχομένου εν δόξη Ιησού Χριστού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά