Φως και σκοτάδι είναι δυο αντίθετες έννοιες και πραγματικότητες που συναποκλείονται αμοιβαία. Το τόσο παραστατικό αυτό ζεύγος των αντιθέτων εννοιών το χρησιμοποιούν πολύ συχνά οι συγγραφείς της Κ.Διαθήκης για να τονίσουν την πλήρη αντίθεση μεταξύ της περιοχής του Θεού και της καλοσύνης αφενός, και της αντίθεης περιοχής των δαιμονικών δυνάμεων και της κακίας αφετέρου. Ιδιαίτερα ο Απ. Παύλος, στην περικοπή που διαβάζεται αυτήν την Κυριακή στη θεία Λειτουργία από την προς Εφεσίους επιστολή, αντιπαραθέτει την προηγούμενη χωρίς Χριστό σκοτεινή ζωή των πιστών προς την τωρινή φωτεινή ζωή τους και εξάγει τις συνέπειες αυτής της ζωής. Aς παραθέσουμε την περικοπή σε μετάφραση της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρείας από τέσσερες καθηγητές των πανεπιστημίων Αθήνας και Θεσσαλονίκης:
«Αδελφοί, να ζείτε σαν άνθρωποι που ανήκουν στο φως. Γιατί η ζωή εκείνων που οδηγούνται από το 'Αγιο Πνεύμα διακρίνεται για την αγαθότητα, τη δικαιοσύνη και την αλήθεια. Να εξετάζετε τι αρέσει στον Κύριο. Και να μη συμμετέχετε στα σκοτεινά κι ανώφελα έργα των άλλων, αλλά να τα ξεσκεπάζετε. Γι' αυτά που κάνουν εκείνοι στα κρυφά, είναι ντροπή ακόμα και να μιλάμε. 13'Οταν όμως όλα αυτά έρχονται στο φως, αποκαλύπτεται η αληθινή τους φύση. Γιατί ό,τι φανερώνεται γίνεται κι αυτό φως. Γι' αυτό λέει ένας ύμνος:
‘ Ξύπνα εσύ που κοιμάσαι,
αναστήσου από τους νεκρούς,
και θα σε φωτίσει ο Χριστός’ .
Προσέχετε, λοιπόν, καλά, πώς ζείτε· μη ζείτε ως ασύνετοι αλλά ως συνετοί. Να χρησιμοποιείτε σωστά το χρόνο σας, γιατί ζούμε σε πονηρούς καιρούς. Γι' αυτό μην είστε άφρονες, αλλά ν' αντιλαμβάνεστε τι θέλει ο Κύριος από σας. Να μη μεθάτε με κρασί, που οδηγεί στην ασωτία, αλλά να γεμίζετε με το Πνεύμα του Θεού. Να τραγουδάτε στις συνάξεις σας ψαλμούς και ύμνους και πνευματικές ωδές· να ψάλλετε με την καρδιά σας στον Κύριο» (Εφεσ 5, 8-19).
Η υποδούλωση του πρώτου ανθρώπου στη γη και των μεταγενέστερων απογόνων του με δική τους βέβαια απόφαση στις δυνάμεις του κακού και της καταστροφής έχει σαν συνέπεια τον σκοτισμό του μυαλού τους, το στένεμα της ζωής τους, τη διαδοχική εξασθένηση των δυνάμεών τους. Η ελευθερία και το άνοιγμα των οριζόντων που προσφέρει ο Χριστός οδηγεί ακριβώς στην αντίθετη κατάσταση: στον φωτισμό του ανθρώπου, στο άνοιγμα της ζωής προς τους άλλους αδελφούς, στη δημιουργική εκδίπλωση των δυνάμεών του. Το φως και η σύνεση χαρακτηρίζουν τη νέα αυτή κατάσταση του ανθρώπου. Τις εκδηλώσεις του ανακαινισμένου, συνετού και φωτεινού ανθρώπου μπορούμε να τις συνοψίσουμε στις ακόλουθες γραμμές, στηριζόμενοι στην αποστολική περικοπή που παραθέσαμε παραπάνω:
1. Η παραγωγή καρπών, δηλ. αγαθών έργων, είναι η πρώτη και αυτονόητη εκδήλωση του ανθρώπου που ένοιωσε τη Χάρη του Θεού να τον μεταμορφώνει ριζικά και να τον μεταβάλλει από εστία καταστροφής σε πηγή αγάπης και δημιουργικής προσφοράς. Ὀπως από τους καρπούς το «δένδρον γινώσκεται», έτσι κι από τους καρπούς της αγάπης φαίνεται ο σωστός και γνήσιος χριστιανός.
2. Ο φωτεινός άνθρωπος φωτίζει και «ελέγχει» τους γύρω του. Κι ας μη νομίσει κανείς ότι ο έλεγχος συνίσταται στο δριμύ και ενελέητο κατηγορητήριο των ανθρώπων από του άμβωνος ή από οποιαδήποτε άλλη θέση. Ο έλεγχος μπορεί να είναι σιωπηρός, ταπεινός, ειρηνικός: Η παρουσία ενός καλού χριστιανού, χωρίς πολλά λόγια και επίδειξη αποτελεί το καλύτερο και αποτελεσματικότερο έλεγχο των άλλων. Σε ένα αρχαίο χριστιανικό κείμενο διαβάζουμε:«Εάν ενός εκλεκτού ανθρώπου ο γείτονας αμαρτήσει, αμάρτησε και ο εκλεκτός, γιατί αν ο εκλεκτός συμπεριφερόταν όπως απαιτεί ο λόγος του Θεού, θα ντρεπόταν και ο γείτονας και δεν θα αμάρτανε» (Κλἠμης Αλεξανδρέας, Στρωματείς Ζ΄13).
3. Η σύνεση στην αντιμετώπιση του χρόνου είναι ένα ακόμη δείγμα φωτεινού και σώφρονος ανθρώπου. Αποτελεί ασυγχώρητη αφροσύνη για τον άνθρωπο να μην αντιλαμβάνεται τις σωτηριολογικές διαστάσεις του χρόνου της ζωής του και να επιτρέπει την κατασπατάλησή του σε άσκοπες και φθοροποιές ενέργειες. Η κάθε χρονική στιγμή είναι πολύτιμη για τον άνθρωπο, που έχει συνείδηση της χρονικά περιορισμένης υπάρξεώς του. Συνήθως από τον φόβο του τέλους της κυριαρχημένος ο άνθρωπος καταφεύγει σε μηχανισμούς αμυντικούς που τον κάνουν να ξεχνά την πραγματικότητα του τέλους και να αποδύεται σε πολλαπλές ενέργειες που του δίνουν την αίσθηση, ή μάλλον ψευδαίσθηση της ατέρμονης διάρκειάς της. Αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του φωτεινού και «σοφού» ανθρώπου το να μπορεί να αντικρίζει κατάματα την πραγματικότητα της ζωής αλλά και του θανάτου, να είναι συμφιλιωμένος συνειδητά αλλά και υποσυνείδητα με αυτήν την πραγματικότητα και να κάνει συνετή χρήση του χρόνου του.
«Προσέχετε, λοιπόν, καλά, πώς ζείτε· μη ζείτε ως ασύνετοι αλλά ως συνετοί»: Είναι η προτροπή του Απ. Παύλου προς τους χριστιανούς και της δικής μας εποχής.
«Αδελφοί, να ζείτε σαν άνθρωποι που ανήκουν στο φως. Γιατί η ζωή εκείνων που οδηγούνται από το 'Αγιο Πνεύμα διακρίνεται για την αγαθότητα, τη δικαιοσύνη και την αλήθεια. Να εξετάζετε τι αρέσει στον Κύριο. Και να μη συμμετέχετε στα σκοτεινά κι ανώφελα έργα των άλλων, αλλά να τα ξεσκεπάζετε. Γι' αυτά που κάνουν εκείνοι στα κρυφά, είναι ντροπή ακόμα και να μιλάμε. 13'Οταν όμως όλα αυτά έρχονται στο φως, αποκαλύπτεται η αληθινή τους φύση. Γιατί ό,τι φανερώνεται γίνεται κι αυτό φως. Γι' αυτό λέει ένας ύμνος:
‘ Ξύπνα εσύ που κοιμάσαι,
αναστήσου από τους νεκρούς,
και θα σε φωτίσει ο Χριστός’ .
Προσέχετε, λοιπόν, καλά, πώς ζείτε· μη ζείτε ως ασύνετοι αλλά ως συνετοί. Να χρησιμοποιείτε σωστά το χρόνο σας, γιατί ζούμε σε πονηρούς καιρούς. Γι' αυτό μην είστε άφρονες, αλλά ν' αντιλαμβάνεστε τι θέλει ο Κύριος από σας. Να μη μεθάτε με κρασί, που οδηγεί στην ασωτία, αλλά να γεμίζετε με το Πνεύμα του Θεού. Να τραγουδάτε στις συνάξεις σας ψαλμούς και ύμνους και πνευματικές ωδές· να ψάλλετε με την καρδιά σας στον Κύριο» (Εφεσ 5, 8-19).
Η υποδούλωση του πρώτου ανθρώπου στη γη και των μεταγενέστερων απογόνων του με δική τους βέβαια απόφαση στις δυνάμεις του κακού και της καταστροφής έχει σαν συνέπεια τον σκοτισμό του μυαλού τους, το στένεμα της ζωής τους, τη διαδοχική εξασθένηση των δυνάμεών τους. Η ελευθερία και το άνοιγμα των οριζόντων που προσφέρει ο Χριστός οδηγεί ακριβώς στην αντίθετη κατάσταση: στον φωτισμό του ανθρώπου, στο άνοιγμα της ζωής προς τους άλλους αδελφούς, στη δημιουργική εκδίπλωση των δυνάμεών του. Το φως και η σύνεση χαρακτηρίζουν τη νέα αυτή κατάσταση του ανθρώπου. Τις εκδηλώσεις του ανακαινισμένου, συνετού και φωτεινού ανθρώπου μπορούμε να τις συνοψίσουμε στις ακόλουθες γραμμές, στηριζόμενοι στην αποστολική περικοπή που παραθέσαμε παραπάνω:
1. Η παραγωγή καρπών, δηλ. αγαθών έργων, είναι η πρώτη και αυτονόητη εκδήλωση του ανθρώπου που ένοιωσε τη Χάρη του Θεού να τον μεταμορφώνει ριζικά και να τον μεταβάλλει από εστία καταστροφής σε πηγή αγάπης και δημιουργικής προσφοράς. Ὀπως από τους καρπούς το «δένδρον γινώσκεται», έτσι κι από τους καρπούς της αγάπης φαίνεται ο σωστός και γνήσιος χριστιανός.
2. Ο φωτεινός άνθρωπος φωτίζει και «ελέγχει» τους γύρω του. Κι ας μη νομίσει κανείς ότι ο έλεγχος συνίσταται στο δριμύ και ενελέητο κατηγορητήριο των ανθρώπων από του άμβωνος ή από οποιαδήποτε άλλη θέση. Ο έλεγχος μπορεί να είναι σιωπηρός, ταπεινός, ειρηνικός: Η παρουσία ενός καλού χριστιανού, χωρίς πολλά λόγια και επίδειξη αποτελεί το καλύτερο και αποτελεσματικότερο έλεγχο των άλλων. Σε ένα αρχαίο χριστιανικό κείμενο διαβάζουμε:«Εάν ενός εκλεκτού ανθρώπου ο γείτονας αμαρτήσει, αμάρτησε και ο εκλεκτός, γιατί αν ο εκλεκτός συμπεριφερόταν όπως απαιτεί ο λόγος του Θεού, θα ντρεπόταν και ο γείτονας και δεν θα αμάρτανε» (Κλἠμης Αλεξανδρέας, Στρωματείς Ζ΄13).
3. Η σύνεση στην αντιμετώπιση του χρόνου είναι ένα ακόμη δείγμα φωτεινού και σώφρονος ανθρώπου. Αποτελεί ασυγχώρητη αφροσύνη για τον άνθρωπο να μην αντιλαμβάνεται τις σωτηριολογικές διαστάσεις του χρόνου της ζωής του και να επιτρέπει την κατασπατάλησή του σε άσκοπες και φθοροποιές ενέργειες. Η κάθε χρονική στιγμή είναι πολύτιμη για τον άνθρωπο, που έχει συνείδηση της χρονικά περιορισμένης υπάρξεώς του. Συνήθως από τον φόβο του τέλους της κυριαρχημένος ο άνθρωπος καταφεύγει σε μηχανισμούς αμυντικούς που τον κάνουν να ξεχνά την πραγματικότητα του τέλους και να αποδύεται σε πολλαπλές ενέργειες που του δίνουν την αίσθηση, ή μάλλον ψευδαίσθηση της ατέρμονης διάρκειάς της. Αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του φωτεινού και «σοφού» ανθρώπου το να μπορεί να αντικρίζει κατάματα την πραγματικότητα της ζωής αλλά και του θανάτου, να είναι συμφιλιωμένος συνειδητά αλλά και υποσυνείδητα με αυτήν την πραγματικότητα και να κάνει συνετή χρήση του χρόνου του.
«Προσέχετε, λοιπόν, καλά, πώς ζείτε· μη ζείτε ως ασύνετοι αλλά ως συνετοί»: Είναι η προτροπή του Απ. Παύλου προς τους χριστιανούς και της δικής μας εποχής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά