«ΕΧΟΜΕΝ ΘΥΣΙΑΣΤΗΡΙΟΝ» (Εβρ. ιγ’ 10) ΠΕΡΙ ΙΕΡΩΣΥΝΗΣ. π. Δανιήλ Γούβαλης

«ΕΧΟΜΕΝ ΘΥΣΙΑΣΤΗΡΙΟΝ»

(Εβρ. ιγ’ 10)

ΠΕΡΙ ΙΕΡΩΣΥΝΗΣ.

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού πατρός Δανιήλ Γούβαλη.

ΟΙερεμίας στο 33κεφάλαιο στο ΛΓ σύμφωνα με το Εβραϊκό κείμενο δηλώνει καθαρά και ξάστερα ότι στις ημέρες του Μεσσία δηλαδή της Καινής Διαθήκης θα υπάρχει ιερατική τάξις και καθώς θα κυλούν οι αιώνες ο αριθμός των ιερέων θα γίνει αμέτρητος. Στίχοι 15-22.

Εν ταις ημέραις εκείναις και εν τω καιρώ εκείνω θέλω αναβλαστήσει εις τον Δαβίδ βλαστόν δικαιοσύνης, και θέλει εκτελέσει κρίσιν και δικαιοσύνην εν τη γη. Ιερ. 23:5; 16 Εν εκείναις ταις ημέραις ο Ιούδας θέλει σωθή και η Ιερουσαλήμ θέλει κατοικήσει εν ασφαλεία· και τούτο είναι το όνομα, με το οποίον θέλει ονομασθή, Ο Κύριος η δικαιοσύνη ημών.  17 Διότι ούτω λέγει Κύριος· Δεν θέλει λείψει από του Δαβίδ άνθρωπος καθήμενος επί τον θρόνον του οίκου Ισραήλ· 18 ούτε από των ιερέων των Λευϊτών θέλει λείψει άνθρωπος ενώπιόν μου, διά να προσφέρη ολοκαυτώματα και να καίη προσφοράς εξ αλφίτων και να κάμνη θυσίας πάσας τας ημέρας.  19 Και έγεινε λόγος Κυρίου προς τον Ιερεμίαν λέγων, 20 Ούτω λέγει Κύριος· Εάν ήναι δυνατόν να καταλύσητε την διαθήκην μου της ημέρας και την διαθήκην μου της νυκτός, ώστε να μη ήναι πλέον ημέρα και νυξ εν τω καιρώ αυτών, 21 τότε θέλει δυνηθή να καταλυθή και η διαθήκη μου η προς τον Δαβίδ τον δούλον μου, ώστε να μη έχη υιόν διά να βασιλεύη επί του θρόνου αυτού, και η προς τους Λευΐτας τους ιερείς, τους λειτουργούς μου. 22 Καθώς η στρατιά του ουρανού δεν δύναται να αριθμηθή ουδέ η άμμος της θαλάσσης να μετρηθή, ούτω θέλω πληθύνει το σπέρμα Δαβίδ του δούλου μου και τους Λευΐτας τους λειτουργούντας εις εμέ.

Ο Ησαΐας στο 66^οκεφάλαιο στο ξστ’ προφητεύει, ότι τα έθνη θα γνωρίσουν τον Κύριο και ο Κύριος θα διαλέξει από αυτά πρώτον μεν κήρυκες και ιεραποστόλους, δεύτερον ιερείς και Λευίτες.«Καὶἀπ᾿αὐτῶν λήψομαιἐμοὶἱερεῖς καὶΛευίτας, εἶπε Κύριος», στίχος 21. Ο στίχος 21, δίνει εικοσιένα μαχαιριές στην αίρεση. Θα πει αργότερα οΆγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, μια κορυφή θεολογική, «κέκλινται προς ιεροσύνην πολλοί των εξ’ αγέλης όντες Ελληνικής», Ελληνικής δηλαδή ειδωλολατρικής.
Στα κείμενα της Καινής Διαθήκης οι έχοντες ιερατική εξουσία και περικυκλούντες το θυσιαστήριον, ονομάζονταιΑπόστολοι, Επίσκοποι, Πρεσβύτεροι, Διάκονοι. Βασικά η λέξιςΠρεσβύτερος δηλώνει τον φορέα ιερατικής χάριτος. Γι’ αυτό και το ιερατείο της Καινής Διαθήκης ονομάζετε Πρεσβυτέριο˙ «μὴ ἀμέλει τοῦ ἐν σοὶ χαρίσματος ὃ ἐδόθη σοι διὰ προφητείας μετὰ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τοῦπρεσβυτερίου» Α’ Τιμ. δ’14.
Εμμέσως υποδηλώνεται η λέξις ιερεύς όταν ο Χριστός αποκαλείτε αρχιερεύς δηλαδή αρχηγός των ιερέων«Ὅθεν ἀδελφοὶ ἅγιοι κλήσεως ἐπουρανίου μέτοχοι κατανοήσατε τὸν ἀπόστολον καὶ ἀρχιερέα τῆς ὁμολογίας ἡμῶν Χριστὸν Ἰησοῦν» Εβρ. γ’1.
Επειδή η λέξιςπρεσβύτερος ισοδυναμεί με την λέξη ιερεύς, γι’ αυτό στις διάφορες πρωτοχριστιανικές μαρτυρίες άλλοτε χρησιμοποιείτε η μια λέξις και άλλοτε η άλλη. Έτσι στα κείμενα τουΤερτυλλιανού(ο Τερτυλλιανός γεννήθηκε το 160 μ.Χ) συναντώνται οι λέξειςsacerdos(σακέρντος ίσον ιερεύς),sacerdotes(σαρκεντότες ίσον ιερείς),Sacerdotium(σακερντότιουμ ίσον ιερωσύνη). Επίσης γνωρίζουμε ότι οΠολυκράτης Εφέσου, 2^οςαιών, χαρακτήριζε τον Ευαγγελιστή Ιωάννηιερέα που φόρεσε το πέταλο, δηλαδή αρχιερέα. 
ΟΙππόλυτος Ρώμης, γεννήθηκε γύρω στο 170 μΧ, στο βιβλίο του «Κατά πασών αιρέσεων έλεγχος», χαρακτηρίζειτους Αποστόλους ως έχοντες αρχιερατείακαι τουςΕπισκόπους ως διαδόχους των στην Αρχιερατεία: «Της αυτής χάριτος μετέχοντες αρχιερατείας τε και διδασκαλίας». Και στο βιβλίο του «Αποστολική Παράδοση»ο Επίσκοπος χαρακτηρίζετε αρχιερεύς«ο ασθενής πολύ ανακουφίζετε όταν ο αρχιερεύς τον ενθυμείτε».Επίσης γίνεται λόγος για αρχιερατικό πνεύμα που λαμβάνει ο Επίσκοπος, γίνεται λόγος για ιερωσύνη και διασώζεται η ευχή της χειροτονίας επισκόπου καθώς και πρεσβυτέρου.
Αλλά και στα κείμενα του ιερούΚυπριανού Καρχηδόνος, που υπήρξε ο γνησιότερος φορεύς της Εκκλησιαστικής Παραδόσεως το 250 μ.Χ, συναντάται πλείστες φορές η λέξις ιερεύς,sacerdos, καθώς καιαρχιερεύςκαισυνιερουργόςκαι λοιπά.
Καθώς λήγει οΑ’ Χριστιανικός αιώνας, το Χριστιανικό ιερατείο φέρει το σχήμαΕπίσκοποι, Πρεσβύτεροι, Διάκονοι.  Η ιερατική εξουσία συγκεντρώνεται σε πληρότητα στον Επίσκοπο. 

Αυτά φαίνονται ολοκάθαρα στις Επιστολές του Ιγνατίου Αντιοχείας (γράφτηκαν γύρω στο 110 μ.Χ). Ο Επίσκοπος έχει μοναρχικό αξίωμα μέσα στην Εκκλησία, ήδη στην Καινή Διαθήκη αυτή η κατάστασις είναι διαμορφωμένη στονΤίτο Επίσκοπο Κρήτης, Τιμόθεο Επίσκοπο Εφέσου, Ιάκωβο Επίσκοπο Ιεροσολύμων, καθώς και στους χαρακτηριζόμενους ωςεπτά αγγέλους ισάριθμων Μικρασιατικών εκκλησιών για τους οποίους ομιλεί η Αποκάλυψις.
Ηλέξιςιδιώτηςστο Α’ Κορινθ. ιδ’16, «ὁἀναπληρῶν τὸν τόπον τοῦἰδιώτου» «Διότι εάν δοξολογήσης με το πνεύμα, εκείνος όστις έχει τάξιν ιδιώτου πως θέλει ειπεί το αμήν εις την ευχαριστίαν σου, μη εξεύρων τι λέγεις;» (μετ.Βάμβα), όπως απέδειξε η σύγχρονη Θεολογική έρευνα σημαίνειλαϊκός, βλέπε Ιωάννου Ζηζιούλα, «Η Ενότης της Εκκλησίας εν τη Θεία Ευχαριστία και τω Επισκόπω κατά τους τρεις πρώτους αιώνας» στην σελίδα 53 στο κεφάλαιο «Η ανάδειξις του προεστώτος της Ευχαριστίας εις Επίσκοπον της Εκκλησίας».
Μέσα στην Εκκλησία υπάρχουν κληρικοί και λαϊκοί, αυτό διαφαίνεται σε πολλά πρωτοχριστιανικά κείμενα. ΣτηνΑ’ Επιστολή τουΚλήμεντος Ρώμης προς Κορινθίους, που γράφτηκε γύρω στο96 μ.Χοι κληρικοί ονομάζονταικαθεστάμενοι πρεσβύτεροικαι οι λαϊκοί ονομάζονταιλαϊκοί, «ο λαϊκός άνθρωπος τοις λαϊκοίς προστάγμασιν δέδεται», αλλά και οΩριγένηςο οποίος γεννήθηκε το185 μ.Χομιλεί για κληρικούς και λαϊκούς. Ένα παράδειγμα από την ενδεκάτη του ομιλία στονΙερεμία,«πολλοί γαρ και πρεσβύτεροι απόλουνται πολλοί και λαϊκοί μακάριοι αποδειχθήσονται». Τα ίδια συναντούμε και στονΚλήμεντα τον Αλεξανδρέα, γεννήθηκε γύρω στο150 μ.Χ. 
ΣτονΤρίτο Στρωματέατου σημειώνει: «τον της μιας γυναικός άνδρα πάνυ,(πάνυ θα πει πολύ), πάνυ αποδέχεται ο Απόστολος καν πρεσβύτερος ει, καν διάκονος, καν λαϊκός». Σε άλλα κείμενα η λέξιςλαϊκόςαντιπαρατίθεται στις λέξειςπρεσβύτεροςκαιεπίσκοπος ή Διάκονος, Πρεσβύτερος, Επίσκοπος ή μόνο στην λέξη Πρεσβύτερος, που όπως είπαμε είναι ο κατεξοχήν ιερατικός όρος στην Χριστιανική Εκκλησία.
Αλλά έχουμε και περιπτώσεις που αντιπαρατίθεται στην λέξη κλήρος, παράδειγμα «μετά δακρύων προσπεσείν Ζεφυρίνω τω Επισκόπω κυλιόμενον υπό τους πόδας ου μόνον τον ενκλήρωαλλά και τωνλαϊκών».  Πρόκειται για κείμενο που πολεμούσε την αίρεση των Θεοδοτιανών. «Σπούδασμα κατά της του Αρτέμωνος αιρέσεως».  Ο Αρτέμων, οπαδός των Θεοδοτιανών, άκμασε στα μέσα του 3^ουαιώνος.
ΟΩριγένηςστην ομιλία που αναφέραμε προηγουμένως, ενδεκάτη στον Ιερεμία, σημειώνει ότι πολλοί βρίσκονται στις τάξεις του κλήρου αλλά δεν συμπεριφέρονται όπως πρέπει ώστε να ωφεληθούν από αυτό και να στολίσουν με την συμπεριφορά τους τον κλήρο.
Σύμφωνα με μαρτυρίες τουΚλήμεντος του Αλεξανδρέως, αντί της φράσεωςχειροτόνησανπρεσβυτέρους ή χειροτόνησαν Επισκόπους μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η φράσις «κλήρωσαν κλήρους»βλέπε: «Τις ο σωζόμενος πλούσιος;» στο τέλος του βιβλίου.
Στην Λατινική γλώσσα υπάρχει η λέξιςordoστην γενικήordinis. 

Όρντο σημαίνει τάξις, αλλά η λέξις αυτή σε Εκκλησιαστική χρήση σημαίνει κλήρος και μόνη της σημαίνει κλήρος αλλά και με σχετικά επίθετα όπως πχ Ordo Ecclesiasticus ίσον η εκκλησιαστική τάξις των κληρικών. 
Για τον μελετητή της Εκκλησιαστικής παραδόσεως των 3 πρώτων αιώνων, δεν αρκεί η Ελληνική γλώσσα, χρειάζεται και η Λατινική.
Τότε ανατολή και Δύσις αποτελούσαν ηνωμένη Εκκλησία, χρειάζονται τα Ελληνικά για να μελετήσουμε τονΙγνάτιοή τονΚλήμεντα Ρώμηςκαι τονΑλεξανδρέα, αλλά, χρειάζονται και τα Λατινικά για να μελετήσουμε τονΤερτυλλιανόή τονΚυπριανό.
Όρντολοιπόν σημαίνει κλήρος, στα έργα του Τερτυλλιανού, ο Τερτυλλιανός γεννήθηκε το160 μ.Χ, συναντάται πολλές φορές η λέξις αυτή και υποδηλώνει την ιερατική τάξη μέσα στην Εκκλησία.
Ένα παράδειγμα από το έργο του «De Exhortatione Castitatis» δηλαδή περί προτροπής εις αγνότητα, «Differentiam inter ordinem et plebem constituit  ecclesiae auctoritas», κεφάλαιο έβδομο, δηλαδήτηνδιαφορά μεταξύ κλήρου και λαού την καθιστά η αυθεντία της Εκκλησίας. Ας κρατήσουμε την φράση «inter ordinem et plebem»,(ανάμεσα στον κλήρο και στον λαό). 

Εδώ το ordo βρίσκεται σε πτώση αιτιατική inter ordinem, ανάμεσα στον κλήρο, inter plebem, ανάμεσα στον λαό, plembs στην ονομαστική ίσον λαός, εξ' ου και η πλέμπα, ο λαός, ο όχλος. Ας αποστηθίσουμε τρεις λέξεις,inter ordinem et plebem, ανάμεσα στον κλήρο και στον λαό. 

Όποιος έχει δυνατότητα να ξεφυλλίσει τα έργα του Τερτυλλιανού και να βρίσκει τοordinemας κοιτάξει το έργοπερί μονογαμίαςκεφάλαιον ενδέκατο, περίειδωλολατρίαςκεφάλαιο έβδομον.
Και στα έργα τουΑγίου Κυπριανούσυναντούμε τις λέξειςκλήροςκαικληρικός,clericus, όπως στην β’ επιστολή στην 16^η.
Αν φυσικά δεν υπήρχε ιερατείο μέσα στην Χριστιανική Εκκλησία, θα απουσίαζαν στα κείμενα των πρώτων αιώνων οι λέξεις: κλήρος, κληρικός, λαϊκός, ordo, ordo ecclesiasticus, clericus, όλα αυτά θα απουσίαζαν. 
Αυτά ας τα προσέξουν όσοι νομίζουν ότι στην αίρεση που ξέπεσαν βρήκαν την αλήθεια, αλήθεια χωρίς ακριβή γνώση της πρωτοχριστιανικής Εκκλησιαστικής παραδόσεως, της γνησίας βέβαια παραδόσεως, δεν υπάρχει˙ άλλωστε η εντολή του Αποστόλου δεν αφορά μόνο τα γραπτά της Καινής Διαθήκης αλλά και κάποια άλλα, «στήκετε, καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε εἴτε διὰ λόγου εἴτε δι᾿ ἐπιστολῆς ἡμῶν» (Β’ Θεσσ. Β’ 15).
Σύμφωνα με την νοοτροπία των αιρετικών το είτε δια λόγου, πάει περίπατο, κρατάνε μόνο το είτε δια επιστολής υμών. Οι προφορικές διδασκαλίες και παραδόσεις μεταδίδονται από την μια γενεά στην άλλη και ανάμεσα στους πρώτους Χριστιανούς υπήρξαν πρόσωπα με μόρφωση, με συγγραφικό ταλέντο και έγραψαν επιστολές, απολογίες, συγγράμματα και μέσα σε αυτά κατεγράφησαν πλείστα όσα από την προφορική παράδοση των Αποστόλων. 

Εκτός και εάν οι αιρετικοί θέλουν να μας παρουσιάσουν τους Χριστιανούς των πρώτων αιώνων σαν κούτσουρα, σαν πέτρες αναίσθητες, σαν άτομα που δεν καταλάβαιναν τι πήραν από την προηγούμενη γενεά. 

• Δεν έγραψαν κάποια επιστολή για ζητήματα Εκκλησιαστικά; 
• Δεν συνέταξαν κάποια απολογία προς τους ειδωλολάτρες κατήγορους και συκοφάντες; 
• Δεν έγραψαν κάποιο ερμηνευτικό έργο στα κείμενα της Αγίας Γραφής; 

Έτσι θέλουν να μας τους παρουσιάσουν τους Χριστιανούς των πρώτων αιώνων οι αιρετικοί.

Όπως και να τους δεις τους αιρετικούς είναι αξιολύπητοι, απορρίπτουν όλη την ζωή και την παράδοση της Εκκλησίας και κρατούν μόνο κάποια γραπτά κείμενα των Αποστόλων.
Τα άλλα με ποιο δικαίωμα τα απορρίπτουν;  

Χωρίς τα άλλα δεν μπορείς να ερμηνεύσεις και αυτά που κρατάς, γιατί αυτά που κρατάς είναι οργανικά συνδεδεμένα με τα άλλα. Θα πουν οι αιρετικοί κρατούμε τα μεν και απορρίπτουμε τα δε, γιατί έχουν μπει μέσα στην Εκκλησία και ανθρώπινες παραδόσεις που δεν αποτελούν γνήσιες εκκλησιαστικές παραδόσεις. 

Αλλά το νόθο δεν μπορεί να αχρηστεύσει το γνήσιο.Ένας Ορθόδοξος κληρικός θα πει σε ένα Χριστιανό να σταματήσει να φτιάχνειΦανουρόπιταγιατί αυτή δεν έχει καμία σχέση με την Εκκλησιαστική παράδοση, θα του πει όμως να κάνειαρτοκλασίακαι να φέρει 5 άρτους στην Εκκλησία να ευλογηθούν.Στην Παράδοση της Εκκλησίας έχουμε προσφορές άρτου, οίνου, ελαίου, όχι προσφορά πιτών και γλυκισμάτων.Αυτά σχετίζονταν με ειδωλολατρικές λατρείες. ΟΙερέας φορεί επιτραχήλι, αυτό δεν είναι ξένο προς το πνεύμα της Αγίας Γραφής, ο Ιερεύς με την χειροτονία του έλαβε το χρίσμα της ιεροσύνης και το πετραχήλι αποτελεί ένασύμβολοτης ιερατικής ιδιότητος.
Ήδη από τα πρώτα χρόνια η εκκλησία υιοθέτησε τηνγλώσσα των συμβόλωνσε πολλούς τομείς της ζωής της.
Για να καταλάβουμε πως το πετραχήλι συμβολίζει την ιερατική χάρη πρέπει να θυμηθούμε την πρώτη χειροτονία στην Παλαιά Διαθήκη,ο Μωυσής σήκωσε το χέρι του και έχυσε το άγιο μύρο στο κεφάλι του Ααρώνκαι το μύρο είχε κατεύθυνση από πάνω προς τα κάτω προχώρησε στο πηγούνι του Ααρών και κατέβηκε μέχρι την άκρη του ιερατικού ενδύματος.Και το πετραχήλι ο ιερεύς το φορεί από πάνω από το κεφάλι του και απλώνεται και κατευθύνεται προς τα κάτω,παρόμοια με την κατεύθυνση του μύρου του Ααρών, η ιερατική δηλαδή χάρις κατεβαίνει άνωθεν.
Μάλιστα ο ιερεύς της Εκκλησίας μας την ώρα που φορεί το πετραχήλι λέει σιγανά και κάποιες φράσεις από τον 132 Ψαλμό όπου γίνεται λόγος για την ευωδία που σκόρπισε το μύρο που έχρισε τον Ααρών: «ὡς μύρονἐπὶκεφαλῆς τὸκαταβαῖνονἐπὶπώγωνα, τὸν πώγωνα τὸν Ααρων, τὸκαταβαῖνονἐπὶτὴνᾤαν», δηλαδή την άκρη, «τοῦἐνδύματος αὐτοῦὡς δρόσος Αέρμωνἡκαταβαίνουσαἐπὶτὰὄρη Σιωνὅτιἐκεῖἐνετείλατο κύριος τὴν εὐλογίαν καὶζωὴνἕως τοῦαἰῶνος».
Δεν είναι δηλαδή άσχετο το πετραχήλι προς την ιερατική ιδιότητα και προς το πνεύμα της Αγίας Γραφής.
Πριν φτάσουμε στο τέλος θα εμφανίσουμε μια ένσταση των αιρετικών. Στηρίζονται σε κάποιες περικοπές της προς Εβραίους Επιστολής πουμιλούν για ένα αρχιερέα, τον Χριστό και για μια θυσία, σε αντίθεση με την Παλαιά Διαθήκη που υπήρχαν πολλοί ιερείς (Εβρ. ζ’23 έως 27).
Σου λένε οι αιρετικοί στην Παλαιά Διαθήκη είχαμε πολλούς ιερείς, στην Καινή Διαθήκη ένα, τον Χριστό, έτσι γράφει η προς Εβραίους Επιστολή.
Εδώ χρειάζεται μια διασάφησις, εμείς πιστεύουμε ότι όλοιοι κληρικοί δεν έχουν δική τους ιεροσύνη αλλά μετέχουν στην ιεροσύνη του Χριστού. 
Πιστεύουμε ότιόλα τα μυστήρια τα τελεί μυστικώς και αοράτως ο Χριστός δια των ιερέων,οι ιερείς απλώς του δανείζουν τα χέρια τους και το στόμα τους. Οι ιερείς είναι όργανα του Χριστού,τελεσιουργός των μυστηρίων είναι ο ίδιος ο Χριστός, ο μοναδικός ιερεύς της Καινής Διαθήκης. Ένα απόσπασμα από το αριστουργηματικό έργο του καθηγητού Ιωάννου Καρμίρη, «Ορθόδοξος Εκκλησιολογία», ένα σύγγραμμα γλυκύτατο, άγιο, αλλά δυστυχώς εξαντληθέν και λόγω του όγκου του, πάνω από 800 σελίδες, δύσκολο να επανεκδοθεί.
Ένα απόσπασμά του: «Διάμεσου των ποιμένων ενεργεί εν Πνεύματι ο ίδιος ο καλός ποιμήν, ο οποίος είναι ο αόρατος τελετάρχης και τελειωτής πάντων των μυστηρίων και πάσης χάριτος χορηγός. (Επαναλαμβάνουμε την φράση, ο αόρατος τελετάρχης και τελειωτής πάντων των μυστηρίων και πάσης χάριτος χορηγός).  Οι ποιμένες ενεργούν ως πληρεξούσιοι Αυτού, του Χριστού, με την δέουσα πνευματική εξουσία και ευθύνη, παράβαλε παραδείγματος χάριν όσα θα δέσετε στην Γη θα είναι δεμένα στον ουρανό και όσα θα λύσετε στην Γη θα είναι λυμένα στον ουρανό(Ματθ. ιη’ 18)» (σελίς 376). 

Άλλο απόσπασμα από το ίδιο βιβλίο: «Ο θείος δομήτορας της Εκκλησίας κατέστησε σαν συστατικό στοιχείο της το ιερατικό λειτούργημα την Εκκλησιαστική Ιεραρχία η διακονία που αποτελείτε από τους Επισκόπους τους Πρεσβυτέρους και τους Διακόνους και εφοδίασε την Εκκλησιαστική ιεραρχία με την απαραίτητη πνευματική εξουσία και με όλα τα απαραίτητα μέσα για να συνεχίσει αυτή σαν εντολοδόχος και εκπρόσωπός Του τις σωτηριώδεις ενέργειές του και όλο το λυτρωτικό του έργο στον κόσμο.  Επομένωςτο ιερατικό λειτούργημα και ολόκληρη η ενέργεια του προέρχεται από τον ίδιο τον Χριστό,ο οποίος ενεργεί διαμέσου του ιερατικού λειτουργήματος στην Εκκλησία του». (σελίς 373). 

Υπογραμμίζουμε τις βασικές θέσεις:Ο Χριστός ενεργεί δια της Εκκλησιαστικής ιεραρχίας, ο Χριστός είναι ο αόρατος τελετάρχης και τελειωτής πάντων των μυστηρίων, δηλαδή πίσω από τους πολλούς ορατούς ιερείς δρα ο αόρατος ένας ιερεύς της Καινής Διαθήκης ο Χριστός ή αλλιώς δια μέσου των πολλών ορατών ιερέων ενεργεί ο ένας αόρατος ιερεύς ο Χριστός.

Γι’ αυτό και σε κάθε Θεία Λειτουργία ο λειτουργός λέει στον Χριστό τα εξής λόγια: «Συ είσαι και ο θυσιάζων και ο θυσιαζόμενος», επί λέξει, «συ ει ο προσφέρων και προσφερόμενος», εσύ δηλαδή προσφέρεις την θυσία, εσύ επιτελής την θυσία, με άλλα λόγιαεσύ είσαι ο ιερεύς που ιερουργεί. 

 Αγαπητοί μου ακροατές, αν βρίσκεστε σε ώρα λατρείας στον ναό εκεί που υπάρχει το θυσιαστήριό μας, η Αγία Τράπεζα και αν βλέπετε τον ιερέα να επιτελεί κάποιο μυστήριο ή να δίνει στον λαό την ευλογία της ειρήνης,μη σταματήσει το βλέμμα σας στον βλεπόμενο ιερέα, να πιστεύετε ότι δια μέσου αυτού ενεργεί ο μη βλεπόμενος Χριστός, ο ένας και μοναδικός ιερεύς της Καινής Διαθήκης. 

Όταν ανυψώνει ο Ιερεύς τα χέρια του και σε ευλογεί, μην νομίζεις ότι εκείνη την ώρα σε ευλογεί ο φαινόμενος ιερεύς, διαμέσου του χεριού που φαίνεται ευλογεί το χέρι του αφανούς ιερέως, του Χριστού, το χέρι που δεν φαίνεται. Μια εικόνα. Στην πλατεία μια μεγάλης πόλεως υπάρχει ένας ομιλητής και ένα μικρόφωνο και σε πενήντα σημεία της πόλεως έχουμε πενήντα μεγάφωνα.  Και από τα πενήντα μεγάφωνα η ομιλία του ιδίου εξέρχεται.  Δεν οφείλετε η ομιλία στα μεγάφωνα, αλλάδια μέσου αυτών ενεργεί ο ομιλητήςπου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της μεγάλης πόλεως.  Ωστόσο χρειάζονται και τα μεγάφωνα, ο ομιλητής στην πλατεία είναι ο Χριστός και τα πενήντα μεγάφωνα είναι οι ιερείς της Χριστιανικής εκκλησίας το παράδειγμα βοηθεί να καταλάβουμε αυτό που πιστεύουμε.

Με αυτά που είπαμε αντιλαμβανόμαστε ότι αυτά που λέει η Ορθοδοξία είναι σύμφωνα με τη Γραφή και την Εκκλησία των πρώτων αιώνων.

πηγή

Το είδαμε εδώ

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ +Αρχιμ. Δανιήλ Γούβαλη

                                                                 

 Το Ιερό βιβλίο της Αποκαλύψεως που γράφθηκε γύρω στο 95 μ.Χ. στη νήσο Πάτμο από τον γηραιό Απόστολο Ιωάννη τον Θεολόγο είναι ένα καταπληκτικό βιβλίο, που μόνο αυτό να σωζόταν από τα βιβλία της Κ. Διαθήκης θα αρκούσε για να δείξη το υπερφυσικό μεγαλείο της Χρι­στιανικής Εκκλησίας.

 Ίσως σε παλαιότερες εποχές να μη μπορούσε να εκτιμηθή όσο έπρεπε το άγιο αυτό σύγγραμμα. Στις ημέρες μας όμως, όλοι, θρη­σκευόμενοι και μη στριφογυρίζουν γύρω από αυτό.

Κάποιες σελίδες του βιβλίου που παλαιότερα φαίνονταν περίερ­γες και ακατανόητες ή και μυθώδεις, στις ημέρες μας εννοούνται άρι­στα. Ο Ιερός συγγραφεύς είδε προ δεκαεννέα αιώνων καταπληκτικές εφευρέσεις του εικοστού αιώνος. Προείδε την πολεμική τεχνολογία των ημερών μας με τα τρομερά όπλα ολέθρου, τα οποία και περιέγρα­ψε, όπως μπορούσαν να περιγραφούν με την ορολογία της εποχής του. Είδε π.χ. ο άγιος Ιωάννης το ραδιενεργό νέφος τουΤσερνομπίλνα σκορπίζεται στην γη και να δημιουργή μόλυνσι και θάνατο. Και πως το περιέγραψε;Έπεσε από τον ουρανό μεγάλο αστέρι που καιγόταν σαν λαμπάδα. Και έπεσε στο ένα τρίτον των ποταμών και στις πηγές των υδάτων. Και το όνομα του αστεριού είναι οΆψινθος(σημειωτέον ότι στην ουκρανική γλώσσα ο άψινθος, δηλαδή το χορτάρι αψιθιά ονομά­ζεται Τσερνομπίλ) και έγινε το ένα τρίτον των υδάτων πικρό σαν άψινθος, και πολλοί άνθρωποι πέθαναν από τα νερά, διότι πικράθηκαν(Αποκάλ. 8). Δεν μπορούσε να πη ραδιενεργό νέφος που προήλθε από έκρηξι πυρηνικού αντιδραστήρος, και είπε μεγάλο αστέρι που καιγόταν σαν λαμπάδα. Δεν μπορούσε να πη διότι χτυπή­θηκαν από τα επικίνδυνα ραδιενεργά στοιχεία που υπήρχαν στα νερά, και είπε διότι χτυπήθηκαν από την πικρότητα που είχαν τα νερά, διότι πικράθηκαν.

Είδε ο Θεολόγος να συγκεντρώνωνται στην περιοχή του Ευφρά­τη και στον Περσικό κόλπο αναρίθμητα τεθωρακισμένα τανκς και είδε τι έβγαινε από τις φοβερές κάννες τους όταν γινόταν πυροβολισμός. Το περιέγραψε όπως του επέτρεπαν τα δεδομένα της εποχής του:Είδα φοβερά άλογα με θώρακες. Είχαν κεφάλια λιονταριών και στόματα που έβγαζαν φωτιά και καπνό και θειάφι(Πρβλ. Αποκ. 9, 17).

Είδε επίσης όλους τους ανθρώπους της γης να στέκωνται μπρο­στά στις μικρές οθόνες και να παρακολουθούν την προσωρινή νίκη του Αντίχριστου πάνω στους δύο εσχατολογικούς προφήτες τονΗλία και τον Ενώχ· να βλέπουν άταφα τα σώματά τους στην πλατεία των Ιερο­σολύμων. Βέβαια δεν μπορούσε να σημείωση, ότι κάθονταν μπροστά στις οθόνες της τηλεοράσεως, γιατί αυτό θα ήταν ακατανόητο. Ακατα­νόητο όχι μόνο για τους ανθρώπους του α' η β' η γ' μ.Χ. αιώνος, αλλά και για τους ανθρώπους των πρώτων δεκαετιών του εικοστού αίώνος, αφού προηγουμένως ητηλεόρασιςήταν άγνωστη. Διαβάζουμε στα χω­ρία 11, 89:Και το πτώμα τους, επάνω στην πλατεία της πόλεως της μεγάλης... Και βλέπουνoι άνθρωποι από τους λαούς και από τις φυλές και από τις γλώσσες και από τα έθνη το πτώμα τους τρισήμιση ημέρες και τα πτώματα τους δεν θα τα αφήσουν να μπουν σε τάφο.Πριν από τις αρχές του εικοστού αιώνος κανένας συγγραφεύς σε κανένα βιβλίο του κόσμου δεν μπορούσε να γράψη κάτι τέτοιο. Ήταν πέρα για πέρα αδιανόητο και απερινόητο. Τι στο καλό! Να υπάρχουν δύο νεκροί στην πλατεία μιας πόλεως που βρίσκεται στην Ιουδαία της Παλαιστίνης, και να τους βλέπουν όλοι οι κάτοικοι όλων των κρατών και όλων των εθνών της γης! Και όμως ο Ευαγγελιστής Ιωάννης το έγραψε:Βλέπουσιν εκ των λαών και φυλών και γλωσσών και εθνών το πτώ­μα αυτών.Βλέπουσιν, βλέπουν.Σε χρόνο ενεστώτα. Αυτό για μας είναι απόλυτα κατανοητό. Όταν η τηλεοπτική εκπομπή είναι ζωντανή, βλέπεις αυτό που γίνεται εκείνη την χρονική στιγμή.

 Από αυτά τα λίγα αντιλαμβανόμαστε πόσο θαυμαστό και κατα­πληκτικό είναι το βιβλίο της Αποκαλύψεως. Γι’ αυτό κάποια μηνύματα του, που στην συνέχεια θα παρουσιάσουμε, ας τα λάβουμε σοβαρά ύπ' όψιν μας. Είναι μηνύματα αληθείας που προέρχονται από βιβλίο γραμ­μένο με φωτισμό του Θεού της αληθείας.

Ένα πρώτο μήνυμα που μας δίνει η Αποκάλυψις αφορά την διάρ­κεια του παρόντος κόσμου. Μας λέει ότι η Ιστορία της ανθρωπότητος επάνω στην γη έχει τέλος. Και η γη επίσης βαδίζει προς το τέλος. Η τά­ξις των γήινων πραγμάτων κάποια ημέρα θα τελείωση. Δεν μας προσδιορίζει η Αποκάλυψις πότε ακριβώς θα τελείωση το πανηγύρι, αλλά μας περιγράφει είτε γενικώς είτε λεπτομερώς πληθώρα γεγονό­των, τα οποία θα προηγηθούν. Μάλιστα μας προλέγει ότι αυτά που θα συμβούν στις έσχατες ημέρες της ανθρώπινης Ιστορίας θα είναι τόσο ανησυχητικά και τρομερά όσο ποτέ άλλοτε. Την ώρα που χαράσσονται αυτές οι γραμμές συγκλονιζόμαστε όλοι από όσα φοβερά γίνονται στον πόλεμο που ξέσπασε στον Περσικό Κόλπο.

Ο,τι βλέπουμε πάνω στην γη ισχυρό και επιβλητικό και ανθεκτι­κό, η Αποκάλυψις μας λέει ότι κι αυτό θα εξαφανισθή κάποια ημέρα.

Όλα τα βασίλεια της γης με τα πλούτη τους και τα μεγαλεία τους κάποια μέρα θα καταργηθούν για ν' αρχίση η αδιάδοχη και ατελεύτητη βασιλεία του Θεού και του Αρνίου. Κάποτε θα σβήση η Βαβυλών η πόλις η μεγάλη και θα εξαφανισθούν τα πλούτη της και οι χαρές της. Και τότε, ω Βαβυλών, φωνή κιθαρωδών και μουσικών και αυλητών και σαλπιστών ου μη ακουσθή εν σοι έτι(Αποκ. 18, 22). Όλες οι γήινες χαρές και απολαύσεις έχουν τέρμα. Όλα τα λαμπερά φώτα της Βαβυλώνος μία ημέρα θα σβήσουν και θα έρθη σκοτάδι.Φως λυχναριού, ω Βαβυλών, δεν θα ανάψη πια στα σπίτια σου — φως λύχνου ου μη φανή εν σοί έτι(Αποκ. 18, 23).

Με τον ερχομό του Κυρίου στην γη, με την έλευσι της ημέρας του Κυρίου, σημειώνεται η λήξις της παρούσης καταστάσεως πραγμά­των. Φθάνουμε στο ωμέγα της γήϊνης ιστορίας.Και είδα καινούργιο ουρανό και καινούργια γη. Ο πρώτος πια ουρανός και η πρώτη γη έφυ­γαν και η θάλασσα δεν υπάρχει(Αποκ. 21, 1). Ο πρώτος ουρανός και η πρώτη γη απήλθον.Απήλθον, δηλαδή έφυγαν, χάθηκαν, εξα­φανίστηκαν.

 Όπως ένα χωράφι σπαρμένο με σιτάρι ακολουθεί κάποια πορεία που καταλήγει στον θερισμό, έτσι μας διαμηνύει η Αποκάλυψις προ­χωρούν και τα πράγματα της γης. Η ημέρα του Κυρίου αποτελεί τον θερισμό. Αποκ. 14, 14-16:Και είδα, και να, μία λευκή νεφέλη και πά­νω στην νεφέλη καθόταν κάποιος όμοιος με υιό ανθρώπου που είχε στο κεφάλι του χρυσό στεφάνι και στο χέρι του κοφτερό δρέπανο(¹). Και άλλος άγγελος βγήκε από τον ναό, κράζοντας με μεγάλη φωνή σ’ αυτόν που καθόταν πάνω στην νεφέλη, στείλε το δρέπανο σου και θέρισε, γιατί ήρθε η ώρα του θερισμού, γιατί ξεράθηκαν στην γη αυτά που πρέπει να θερισθούν. Και έρριξε αυτός που καθόταν στην νεφέλη το δρέπανο του στην γη, και η γη θερίσθηκε.

 Ένα δεύτερο μήνυμα που μας δίνει η Αποκάλυψις αφορά τηναμαρτία. Οποίος άνθρωπος διαπράττει την αμαρτία, θα τρύγηση και τις συνέπειες της. Και όταν μεγάλα σύνολα ανθρώπων ασπασθούν την ζωή της αμαρτίας, θα δεχθούν σαν σύνολα τον πικρό καρπό της ανο­μίας των. Και όταν ολόκληρη σχεδόν η ανθρωπότητα υιοθετήση την ασέβεια και την παρανομία, τότε ολόκληρη θα δοκιμάση τα οδυνηρά αποτελέσματα της διαγωγής της.

 Οεπίσκοπος τηςΕκκλησίας τηςΕφέσου, ενώ στην αρχή είχε ζήλο και ενδιαφέρον για το ποιμαντικό του έργο και ολοκληρωτική αγά­πη και αφοσίωσι στο Χριστό, αργότερα οι βαθμοί του θερμομέτρου άρχισαν να κατεβαίνουν. Η πρώτη αγάπη και ο πρώτος ζήλος χάθηκαν. Και ο Χριστός του στέλλει επιστολή και του λέει:Μνημόνευε ουν πό­θεν πέπτωκας και μετανόησον και τα πρώτα έργα ποίησον ει δε μη, έρχομαί σοι ταχύ και κινήσω την λυχνίαν σου εκ του τόπου αυτής, εάν μη μετανοήσης(Αποκ. 2, 5). Θυμήσου από ποιο ύψος έπεσες και με­τανόησε και κάνε τα έργα τα πρώτα. Διαφορετικά θα έρθω γρήγορα εναντίον σου και θα μετακινήσω την λυχνία σου (δηλαδή την εκκλησία σου) από τον τόπο της. Η αμαρτία του Επισκόπου έχει επιπτώσεις στην επισκοπή του. Απειλείται η λυχνία της Εφέσου με κίνησι. Είτε ερ­μηνεύσουμε την κίνησι της λυχνίας σαν μετακίνησι της Εκκλησίας από την ανυψωμένη θέσι της, είτε σαν απόρριψι από τις άλλες Εκκλη­σίες είτε σαν διάλυσι και σβήσιμο, πάντως ένα γίνεται σαφές, ότι επέρ­χεται τιμωρία. Ο Κύριος επιφέρει τιμωρίες, για να βλέπουν και οι άλλοι και να σωφρονίζωνται.

 Και στον χλιαρό επίσκοπο τηςΛαοδικείαςο Χριστός δηλώνει:Εγώ όσους αν φιλώ, ελέγχω και παιδεύω(Αποκ. 3, 19). Όλους μας αγαπά ο Κύριος και όλους μας παιδεύει, μπας και βάλουμε μυαλό και διορθωθούμε.

Στο 16^οκεφάλαιο της Αποκαλύψεως, στο δράμα τηςτρίτης φιά­ληςδιαβάζουμε τα επόμενα: Και ο τρίτος άγγελος έχυσε την φιάλη του στους ποταμούς και στις πηγές των υδάτων. Και έγιναν αίμα. Και ά­κουσα τον άγγελο τον υπεύθυνο για τα ύδατα να λέη:Δίκαιος είσαι ο είναι και ο ήταν, ο όσιος, διότι έτσι απεφάσισες διότι αίμα αγίων και προφητών έχυσαν, και αίμα τους έδωσες να πιουν. Τους αξίζει(16, 45).

Εδώ οι οπαδοί του Αντιχρίστου που έδιωξαν τους Χριστιανούς και τους έχυσαν το αίμα, πληρώνουν για την αμαρτία τους και μάλιστα μεταξύ αμαρτίας και τιμωρίας υπάρχει αντιστοιχία. Εχυσαν αϊμα Χριστιανών; Τώρα ας πιουν αντί για νερό αίμα!

 Ας θυμηθούμε και τονπροφήτη Ιερεμία. Σε δριμύ προφητικό του λόγο παρουσιάζει μία αντιστοιχία ανάμεσα στην αμαρτία των Ιου­δαίων και στην τιμωρία τους. Δεν ήθελαν οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ να λατρεύουν τον αληθινό Θεό, αλλά τον ήλιο και την σελήνη και τα αστέρια του ουρανού. Ε, λοιπόν, θάρθη καιρός που οι εχθροί θα κατα­σκάψουν το νεκροταφείο της Ιερουσαλήμ και τα οστά των Ιεροσολυμιτών θα πεταχθούν έξω, εδώ κι εκεί, απέναντι στον ήλιο και στην σε­λήνη και στην στρατιά του ουρανού, απέναντι σ* αυτά που αγάπησαν και ελάτρευσαν (Πρβλ. 8, 12). Τα ίδια βλέπουμε και στους Σοδομίτες. Απέφευγαν την φυσική σαρκική σχέσι, η οποία θα ωδηγούσε σε τε­κνογονία, σε γονιμότητα. Επιδίδονταν σε διαστροφή που την απέκλειε. Γι’ αυτό και η περιοχή τους έγινε νεκρή θάλασσα και νεκρή χώρα, χω­ρίς ίχνος ζωής, χωρίς γονιμότητα.

 ΗΑποκάλυψις αναφέρει ότι όσοι διέπραξαν το μεγάλο ανόμημα να δεχθούν το σφράγισμα του Αντίχριστου, θα γευθούν και τις συνέ­πειες της πράξεως τους. Αντίθετα όσοι σημειώθηκαν με την σφραγίδα του Θεού προστατεύονται από κάποιες πληγές.

 Στοπέμπτο σάλπισματης Αποκαλύψεως η στην πρώτη ουαί εμ­φανίζονται κάτισατανόμορφες ακρίδες με ουρά σκορπιούπου χύνει δηλητήριο. Αυτές προξενούν βασανισμό στους ανθρώπους πολύ οδυ­νηρό και δημιουργούν και μία κατάστασιμελαγχολίαςπου κάνει τους ανθρώπους να επιζητούν τον θάνατο. Εδώ προφητεύονται οι διάφορεςψυχοπάθειεςκαι νευρολογικές διαταραχές και συναφείς δαιμονοκαταληψίες που οι επιστήμονες τις ντύνουν με κάποια άλλα ονόματα, νευ­ρώσεις και ψυχώσεις (²). Ποιους χτυπούν οι τερατόμορφες αυτές ακρίδες; Τους ανθρώπους που δεν έχουν στα μέτωπα τους το θεϊκό σφρά­γισμα.Και ερρέθη αυταίς ίνα μη αδικήσωσι τον χόρτον της γης ουδέ παν χλωρόνουδέπαν δένδρον, ει μη τους ανθρώπους οίτινες ουκ έχουσι την σφραγίδα του Θεού επί των μετώπων αυτών.

 Να δούμε τώρα την πρώτη από τις επτά εσχατολογικές πληγές.Και ανεχώρησε ο πρώτος άγγελος και έχυσε την φιάλη του στην γη, και έγινε πληγή κακή και επώδυνη στους ανθρώπους που έχουν το χά­ραγμα του θηρίου και προσκυνούν την εικόνα του(Αποκ. 16, 2). Έλ­κος κακόν και πονηρόν, πληγή κακή και γεμάτη πόνους χτυπάει τους οπαδούς του Αντίχριστου που δέχθηκαν το σφράγισμα του 666. Η μεγάλη τους αμαρτία δεν έμεινε ατιμώρητη. Το αντίχριστο χάραγμα που πήραν, αντί να τους εξασφάλιση σωτηρία τους γέμισε με πόνο και οδύνη. Υπάρχει η άποψις ότι στο χάραγμα θα χρησιμοποιηθούν ακτί­νες λέηζερ, οπότε είναι ενδεχόμενο να δημιουργηθή κάποιο έγκαυμα που εξελισσόμενο να επιφέρη καρκίνο. Αλλά δεν θα πρέπει να είναι μόνο σωματική οδύνη. Με το σφράγισμα του Αντίχριστου έγινε η ψυ­χή τους και το σώμα τους φορεύς δαιμονικής ενεργείας. Όποτε μπο­ρούμε να σκεφθούμε για εσωτερική τυραννία, για ανάπτυξι ολεθρίων παθών και αισθημάτων, για είδος δαιμονοκαταληψίας· γιατί όχι και για ηθικούς πόνους, για τύψεις συνειδήσεως και έντονες εσωτερικές συγ­κρούσεις και αναταραχές. Όπου μεγάλη ασέβεια, εκεί και μεγάλη ανα­ταραχή.Οι ασεβείς είναι σαν την αναταραγμένη θάλασσα που δεν μπορεί να ησυχάση, και τα κύματα της εκβράζουν καταπάτημα και λά­σπη(Ης. 57, 20).

 Τα ίδια μας διαμηνύει η Αποκάλυψις και με την τύχη της Βαβυλώνος. Βαβυλών είναι και γενικά το βασίλειο του Αντίχριστου, αλλά και η πολιτική πρωτεύουσα, αφού θρησκευτική θα είναι ασφαλώς η Ιερου­σαλήμ. Οι αμαρτίες της Βαβυλώνος γέμισαν την γη και έφθασαν ως τον ουρανό. Ανάλογη θα είναι και η τιμωρία της. Η υπερβολή της αμαρτίας συνεπάγεται και υπερβολή τιμωρίας.

Αποκ. 18, 58:Εκολλήθηκαν οι αμαρτίες της ως τον ουρανό. Και θυμήθηκε ο Θεός τα αδικήματα της. Δώστε της όπως έδωσε κιαυ­τή. Και δώστε της στο διπλάσιο. Το ποτήρι που πρόσφερε στους άλλους, να της το προσφέρετε διπλό. Όσο γέμισε δόξα και ακολασία τον εαυτό της, τόσο βασανισμό και πένθος δώστε της. Διότι λέει στην καρ­διά της ότι παραμένω βασίλισσα και δεν είμαι χήρα και δεν θα γνωρίσω πένθος. Γι' αυτό σε μια μέρα θα καταφθάσουν οι πληγές της, θάνατος και πένθος και πείνα, και θα κατακαή με φωτιά, διότι ο Κύριος που την έκρινε είναι ισχυρός.

Σε ωρισμένα σημεία της Αποκαλύψεως αναφέρονται κατάλογοι αμαρτιών, καθώς και τα αποτελέσματα τους σε όσους τις διαπράττουν. Στην αιματηρότατη πληγή του έκτου σαλπίσματος απαριθμούνται:Προσκύνησις δαιμονίων, προσκύνησις ειδώλων χρυσών και αργυρών..., φόνοι, φαρμακείες (= μαγείες) και κλοπές.

Στο προτελευταίο κεφάλαιο, στο χωρίο 21,8 διαβάζουμε:Όσοι είναι δειλοί και άπιστοι και σιχαμεροί και φονείς και πόρνοι και μάγοι και ειδωλολάτρες και όλοι όσοι είναι ψεύτες θα λάβουν σαν μερίδιο την λίμνη που καίγεται με φωτιά και θειάφι, πράγμα που αποτελεί τον δεύ­τερο θάνατο.

 Αυτά μας λέει η Αποκάλυψις. Η αμαρτία είναι ό,τι πιο φοβερό και τρομερό υπάρχει σ' αυτόν τον κόσμο. Η αμαρτία όταν πέφτη υπερβο­λική στην γη, την μεταβάλλει σε σκουπιδότοπο. Και ο Θεός που δεν την έφτιαξε την γη για σκουπιδότοπο στέλλει φωτιά και την καθαρίζει. Και πάνω μας όταν πέση αμαρτία μεταβάλλει την ύπαρξί μας σε σκουπιδό­τοπο. Και κατόπιν στέλλει ο Θεός στο σώμα μας και στην ψυχή μας δια­φόρων είδών φωτιές για να κάνουν καθαρτήριο έργο. Μικρές φωτιές εδώ, αλλά η μεγάλη φωτιά θα είναι εκεί, στην μελλοντική τάξι πραγμά­των, στην λίμνη του πυρός που καίγεται με θειάφι (Πρβλ. Αποκ. 19, 20).

Τα ίδια μηνύματα βλέπουμε και στον προφήτη Ησαΐα:Θα παι­δεύσω τον κόσμο για την κακία του και τους ασεβείς για την ανομία τους(13, 11). Κάθε φορά που συσσωρεύονται πολλή αμαρτία στην γη, ξεπροβάλλει και μία ημέρα Κυρίου σκληρά και πλήρης θυμού και οργής φλογερός (13, 9).

Ας μη μας ξεγελούν διάφοροι χαζοχαρούμενοι κήρυκες του Χρι­στιανισμού που μας παρουσιάζουν τον Θεό όλο καλωσύνη και όλο ζά­χαρη. Όσοι διαπράττουν την ανομία, ο Θεός μεταβάλλεται σε πυρ καταναλίσκον.

 Κάποιοι στις ημέρες μας διδάσκουν ότι μπορούμε να έχουμε πάρε-δώσε με σαρκικούς έρωτες, διότι αυτοί μας σπρώχνουν στους θείους έρωτες. Κάτι τέτοια έλεγαν και οιΝικολαΐτες. Ο Αναστάς Χριστός χρη­σιμοποιεί σκληρή γλώσσα στον επίσκοπο της Περγάμου, γιατί δεν κυ­νήγησε όσο έπρεπε τους σαρκολάτρες αυτούς αιρετικούς: Έχεις και συ μερικούς που κρατάνε την διδασκαλία των Νικολαϊτών παρόμοια. Λοιπόν, να μετανοήσης.Μετανόησον ουν. Οι Νικολαΐτες ελυμαίνοντο και την Εκκλησία της Εφέσου. Ο επίσκοπος όμως της Εφέσου τους κατεδίωκε.Αλλά έχεις τούτο το καλό, ότι μισείς τα έργα των Νικολαϊτών, τα οποία και εγώ μισώ(2,6).Ο Χριστός μισεί τις νικολαϊτικές ιδέες. Και ζητεί να νικήσουμε την φιληδονία και την σαρκολατρεία.Τω νικώντι δώσω αυτώ φαγείν εκ του ξύλου της ζωής, ο έστιν εν τω παραδείσω του Θεού μου(2,7).

 Ένα άλλο σπουδαίο μήνυμα που πηγάζει μέσα από τις σελίδες αυτού του προφητικού βιβλίου αναφέρεται στην ασταμάτητη δραστη­ριότητα του σατανά, ο οποίος συνεχώς μάχεται το έργο του Θεού. Επι­θέσεις του κακού, χωρίς ανακωχή. Πόλεμοι κατά παντός θεϊκού πράγματος. Εφορμήσεις κατά παντός χριστιανικού σχήματος. Ο σατανάς με όλες τις αντίθεες δυνάμεις του, αόρατες και ορατές, διεξάγει αμείλι­κτο πόλεμο με τον Θεό και την βασιλεία του. Έτσι η ιστορία της αν­θρωπότητας λαμβάνει σαν ουσιώδες περιεχόμενο αυτήν την πάλη. Πά­λη του σκότους εναντίον του φωτός. Το σκοτάδι πασχίζει να εξουδετέ­ρωση το φως. Έτσι η ιστορία αποβαίνει ένα θέατρο που παίζεται το με­γάλο δράμα, ένα γήπεδο που αγωνίζονται σκληρά δύο ομάδες, ένα ρίγκ που διεξάγεται αγώνας δύο παλαιστών.

 Βέβαια αυτό το μήνυμα το συναντούμε και σε άλλα βιβλία της Αγίας Γραφής. Ήδη στο πρώτο βιβλίο της Γενέσεως, στο τρίτο κεφά­λαιο, γίνεται λόγος για αντιμαχόμενες ομάδες: Και θα στήσω έχθραν ανάμεσα σε σένα (τον όφιν) και ανάμεσα στην γυναίκα, και ανάμεσα στο δικό σου σπέρμα και ανάμεσα στο δικό της σπέρμα.

Το συναντούμε στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου. Πολύ εκ­φραστικά είναι όσα γράφονται στην προςΕφεσίουςεπιστολή. Οι Χρι­στιανοί πρέπει συνεχώς να οπλοφορούν. Να είναι ντυμένοι με τον θώ­ρακα της δικαιοσύνης, να κρατούν στο χέρι την ασπίδα της πίστεως, να προστατεύουν το κεφάλι με την περικεφαλαία της σωτηρίας και να φέ­ρουν μαζί τους το μεγάλο μαχαίρι του Πνεύματος. Μάλιστα. Χρειάζεται η πανοπλία του Θεού για την αντιμετώπισι των πονηρών επιθέσεων του εχθρού.Ουκ εστίν ημίν η πάλη προς αίμα και σάρκα(6,12). Δεν παλεύουμε με όμοιους μας ανθρώπους που φέρουν όπως εμείς αίμα και σάρκα. Αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους. Το στρατόπεδο του διαβόλου είναι ωργανωμένο σε τάγματα, όπως οι αρχές, οι εξουσίες, οι κοσμοκράτορες. Και η πάλη γίνεται εν τοις επουρανίοις, για επουράνια πράγματα. Αυτοί, οι δαίμονες, έχασαν τα επουράνια αγαθά. Ο φθόνος τους κάνει να αγωνίζονται ώστε να μη τα απολαύσουμε εμείς.

Και στις επιστολές του αγίου Ιωάννου βλέπουμε αυτές τις αλή­θειες. Τα τέκνα του Θεού μάχονται για να κατακτήσουν την αγάπη. Τα τέκνα του διαβόλου διακατέχονται από μίσος. Οι άνθρωποι του αμαρ­τωλού κόσμου μισούν τα τέκνα του Θεού. Το Πνεύμα του Θεού φυ­τεύει στις καρδιές των ανθρώπων την αλήθεια. Το πνεύμα του αντίχρι­στου επιζητεί να σπρώξη τους ανθρώπους στην πλάνη. Πάλη γίνεται. Ο διάβολος αγωνίζεται να οδηγήση τους ανθρώπους στην αμαρτία —ο ποιών την αμαρτίαν εκ του διαβόλου εστίν, ότι άπ' αρχής ο διάβο­λος αμαρτάνει (Α' Ιω. 3, 8), ενώ ο Θεός αναγεννά πνευματικά τους ανθρώπους και τους δίνει δύναμι να κατανικούν την αμαρτία.

 Στην Αποκάλυψι όμως αυτές οι πραγματικότητες εκφράζονται πολύ ζωντανά και παραστατικά. Ιδιαίτερα στο δράμα της γυναίκας και του δράκοντος: Στον ουράνιο χώρο ξεπρόβαλλε μία πανέμορφη και με­γαλοπρεπής οπτασία. Μία θεσπέσια γυναικεία μορφή. Μία βασίλισσα του ουρανού που τα πόδια της ακουμπούσαν στο φεγγάρι, που για εν­δύματα είχε τις ηλιαχτίδες και για βασιλικό στέμμα ένα δωδεκάστερο στεφάνι. Και η ηλιόμορφη αυτή βασίλισσα ήταν επίτοκος και έβγαζε κραυγές πόνου μέχρι να γέννηση. Και γέννησε υιόν άρρενα, ο οποίος πρόκειται να ποιμαίνη τα έθνη με σιδερένιο ραβδί.

Σε άλλο σημείο του ουρανού εμφανίζεται ένας τρομερός κοκκι­νωπός δράκοντας με επτά κεφάλαια στεφανωμένα με διαδήματα, με δέκα κέρατα και με μία φοβερή ουρά που έρριξε στην γη το ένα τρίτον των άστρων. Αυτός ο δράκοντας έτρεφε θανάσιμο μίσος για το τέκνο που επρόκειτο να γέννηση η γυναίκα. Και καρτερούσε την ώρα που επρόκειτο να γεννηθή, για να το καταβρόχθιση.

Ανάμεσα στον δράκοντα και στον άρρενα υιόν της γυναίκας υπάρχει εχθρότητα. Ανάμεσα σ' όλους τους οπαδούς του διαβόλου —αυτός είναι ο δράκοντας— και σ’ όλους τους πιστούς του Χριστού— αυτός είναι ο υιός της γυναίκας. Ο διάβολος και οι δικοί του θέλουν πάντοτε να εξοντώσουν τον Χριστό και τους Χριστιανούς.

Μόλις γεννήθηκε το παιδί, αρπάχθηκε στον Θεό και στον θρόνο του, μας λέει η οπτασία. Έτσι δεν μπόρεσε ο δράκοντας να του κάνη κακό. Και η γυναίκα έφυγε στην έρημο, όπου υπάρχει τόπος ετοιμασμέ­νος από τον Θεό, για να τρέφεται εκεί επί μία χρονική περίοδο 1260 ημερών, δηλαδή για τριάμιση έτη. Φτερά αετού έδωσε ο Θεός στην γυ­ναίκα για να πετάξη στην έρημο. Ο δράκοντας άνοιξε το στόμα του και έβγαλε ολόκληρο ποτάμι με το όποιο προσπάθησε να την πνίξη. Αλλά η γη βοήθησε. Άνοιξε και κατάπιε το ποτάμι. Και ωργίσθηκε ο δράκον­τας εναντίον της γυναίκας και ξεκίνησε να κάνη πόλεμο με τους υπόλοι­πους από το σπέρμα της, με αυτούς που τηρούν τις εντολές του Θεού και ομολογούν πίστι στον Ιησού.

 Αυτό το δραματικό σκηνικό του δωδεκάτου κεφαλαίου της Αποκαλύψεως υπογραμμίζει με τις πιο αδρές πινελιές την πραγματικότητα. Ο δράκωναπήλθε ποιήσαι πόλεμον μετά των λοιπών του σπέρ­ματος αυτής(12, 17).

Η γυναίκα του οράματος είναι συγχρόνως και ηΠαναγία και η Εκκλησία. Συνύφανσις δύο προσώπων στην ίδια προφητική οπτασία. Από την Παναγία γεννήθηκε ο Ιησούς. Από την Εκκλησία γεννώνται οι έχοντες την μαρτυρίαν του Ιησού. Ο σατανάς τότε πολέμησε για να εξόντωση τον υιόν της Παρθένου. Και τώρα για να εξόντωση τα τέ­κνα της Εκκλησίας.

Δεν θα παρουσιάσουμε και άλλες σελίδες της Αποκαλύψεως, για να τονίσουμε αυτήν την αλήθεια. Αρκεί το δράμα της γυναίκας και του δράκοντος.

Ανήκουμε λοιπόν, αγαπητοί Χριστιανοί, σε Εκκλησία στρατευό­μενη. Υπάρχει εχθρός ο οποίος συνεχώς μας πολεμεί. Ας έχουμε κου­ράγιο. Και ας γρηγορούμε.Γρηγορείτε και προσεύχεσθε(Μαρκ. 14, 38) είπε ο Κύριος. Ας μη ξεχνούμε ότιωργίσθη ο δράκων επί τη γυναικί, και απήλθε ποιήσαι πόλεμον....

Το καινούργιο μήνυμα της Αποκαλύψεωςπου θα παρουσιάσουμε τώρα έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Αφορά τον ρόλο του Θεού στα γεγονό­τα του κόσμου. Κηρύττει και τονίζει ότι ο Θεός ελέγχει σε απόλυτο βαθμό την ιστορία. Υπάρχει πάνω ψηλά το Μεγάλο Διοικητήριο, και τί­ποτε δεν γίνεται στην γη αν δεν δοθή η έγκρισις. Όσα διαδραματίζον­ται εδώ κάτω, τα θέλησε ο Θεός. Είτε με το πρώτο θέλημα του το κατ' ευδοκίαν είτε με το δεύτερο το κατά παραχώρησιν. Το δεύτερο εξυπη­ρετεί την παιδαγωγική του σοφία.

Ακόμη και οι πιο δυσάρεστες και απαράδεκτες καταστάσεις που παρατηρούνται εδώ κάτω τελούν υπό την έγκρισι του Θεού. Ο Θεός μας χάρισε την ελευθερία. Και εμείς μπορούμε σαν ελεύθερα πλάσμα­τα να λέμε όχι στο καλό. Αλλά και τα όχι τα δικά μας ξέρει και τα εντάσσει ο ευμήχανος Θεός στο σχέδιο του. Το όχι του ενός θα αποτελέση χαστούκι στο όχι του αλλού.

 Ας γίνουμε πιο σαφείς: Εμφανίζεται ένας παρανοϊκός δικτάτορας σαν τον Χίτλερ και κάνει άνω  κάτω την ανθρωπότητα, εμπλέκοντας την σε παγκόσμιο πόλεμο. Ο μεν δικτάτορας κινείται βάσει της αλαζο­νείας του και της τρέλλας του, ωστόσο ο Θεός ανέχεται τις ενέργειες του και τις εντάσσει στο σχέδιο του. Δηλαδή όπως ένας πατέρας χρησι­μοποιεί μαστίγιο για να συνέτιση τα ατίθασα παιδιά του, έτσι και ο Θεός θα χρησιμοποίηση αυτόν τον φοβερό δικτάτορα για να σωφρονίση την αφηνιασμένη από την αμαρτία ανθρωπότητα.

Ας αναφέρουμε ένα σχετικό παράδειγμα: Κάποιος μοχθηρός και παλαβός άνθρωπος λέει: Τώρα θα πάρω την καρέκλα, θα βγώ έξω κι όποιος βρεθεί μπροστά μου θα την φάη κατακέφαλα. Αυτός μεν ενερ­γεί έτσι, αλλά κάποιος Άλλος θα ρυθμίση ποιος θα περάση έξω από την πόρτα για να είσπραξη την καρεκλιά. Θα την γευθή εκείνος, που αποφασίσθηκε από την παιδαγωγική σοφία του Θεού. Εκείνος που την χρειαζόταν. Όλοι οι άλλοι τρόποι που χρησιμοποιήθηκαν δεν τον ωφέ­λησαν. Αυτός μόνο με καρεκλιά μπορούσε να συνετισθή. Βέβαια εκεί­νος που παίρνει την καρέκλα και χτυπάει τον πρώτο διαβάτη, δεν το κά­νει για να τον συνέτιση ούτε γνωρίζει ότι γίνεται όργανο της παιδαγω­γικής ενέργειας του Θεού. Αυτός κινείται από την τρέλλα του και από την κακία του. Αλλά αυτά ελέγχονται από Εκείνον που ελέγχει τις τύ­χες ανθρώπων και την Ιστορία του κόσμου.

 Στις δεκαετίες του 1960, 1970, 1980 έγιναν πάνω στην ράχη της γης τόσες φρικτές αμαρτίες και σε τόση έντασι και έκτασι —βοηθούσης και της τεχνολογικής προόδου— που ποτέ άλλοτε δεν τις είδαμε. Τι να πρωτοαναφέρη κανείς; Γέμισαν οι κινηματογράφοι, τα θέατρα και οι τηλεοράσεις από πορνοταινίες. Γέμισαν τα περίπτερα από πορνοπεριο­δικά. Βλέπετε, προοδεύσαμε. Την δεκαετία του 1970 πραγματοποιήθηκε σεξουαλική απελευθέρωση. Όλα ελεύθερα. Και μάλιστα και σε πολλά κράτη, με νομική κάλυψι. Ελεύθερος και ο γυμνισμός. Αποποινικοποίησις της μοιχείας. Ανοιχτός ο δρόμος να φονεύωνται τα αγέννητα παιδιά. Τρομακτικός ο αριθμός των εκτρώσεων. Ακόμη και διαστροφές καταστάσεις σαρκικών σχέσεων βρίσκουν σε ωρισμένες χώρες κρατι­κή προστασία. Αφήστε την εμπορία ναρκωτικών. Αφήστε τις εξαγορές συνειδήσεων και τις δωροδοκίες δημοσίων λειτουργών. Αφήστε την όξυνσι των πολιτικών παθών. Αφήστε τους βανδαλισμούς στα γήπεδα και τα άλλα κατορθώματα των αναρχικών. Αφήστε τις ομάδες των βομβιστών, των εμπρηστών, των αεροπειρατών και των απαισίων τρο­μοκρατών που επιδίδονται σε επιστημονικές δολοφονίες.

Και παράλληλα με όλα αυτά θυμηθήτε την δράσι χίλιων δύο αιρέ­σεων, παραθρησκειών, γκουρού, αυτοκλήτων μεσσιών και θεών τύ­πουΜαχαράτζιήΣάϊ Μπάμπα, μέντιουμ, μάγων, νεογνωστικών, θεο­σοφιστών, σατανιστών. Γέμισαν τα περιοδικά και οι τηλεοράσεις από δημοσιεύματα και εκπομπές για ζώδια και αστρολογικές ανοησίες. Και χωριστά οι ασέβειες και οι βλασφημίες. Μέχρι και κινηματογραφική ταινία κυκλοφόρησε που παρουσίαζε τον Χριστό υποδουλωμένο σε ανομολόγητα πάθη.

Ερχόμαστε στην αυγή της δεκαετίας του 1990. Επιτρέπει ο Θεός να αναφανή ένας τρομερός παρανοϊκός δικτάτορας στο Ιράκ, ο Σαντάμ Χουσεϊν (Σαντάμ ερμηνεύεται αυτός που δημιουργεί σοκ). Επιτρέπει και κάποιες άλλες συγκυρίες στον χώρο της Μέσης Ανατο­λής, καθώς και στο διεθνές πολιτικό προσκήνιο. Και όλα αυτά συντε­λούν ώστε στις 1 7 Ιανουαρίου 1991 να ξεσπάση ο τρομερός πόλεμος του Περσικού Κόλπου, που εξελίσσεται σε αιματηρότατη πληγή για την ανθρωπότητα.

Το κακό αυτό ξεπρόβαλε σε μια χρονική περίοδο που η αμαρτία γιγαντώθηκε πάνω στη γη και ύψωσε θρασεία την κεφαλή. Έπεσε πο­λύ σκουπίδι στην γη, και έπρεπε να χρησιμοποιηθή πυρ καθαρτήριο.

 Σύμφωνα με τις θέσεις της Αποκαλύψεως, ο Θεός σαν απόλυτος κύριος της Ιστορίας επέτρεψε να ξεσπάση το κακό αυτό του πολέμου σε μια εποχή που χρειαζόταν η αμαρτωλή ανθρωπότητα παιδαγωγικό μαστίγιο. Στην περιγραφή τουέκτου σαλπίσματος, αναφέρεται ότι στον Ευφράτη ποταμό είναι δεμένοι τέσσερις τιμωροί άγγελοι, οι όποιοι λύ­νονται για να θανατώσουν το ένα τρίτον της ανθρωπότητας. Η ώρα που λύθηκαν για να αρχίσουν το καταστρεπτικό τους έργο προς παιδα­γωγία των ασεβών είναι καθωρισμένη. Το κείμενο της Αποκαλύψεως σημειώνει: ΟΙητοιμασμένοι εις την ώραν και εις την ημέραν και μήνα καιενιαυτόν (Αποκ. 9, 1 5). Το κακό δηλαδή που επρόκειτο να ξεσπά­ση στην περιοχή του Ευφράτη, δηλαδή στο Ιράκ, ήταν προσδιωρισμένο. Καθωρισμένος ο χρόνος, ο μήνας, ή η ημέρα, η ώρα. Όταν πια η αμαρτία αποθρασύνθηκε, τότε εμφανίσθηκε η φοβερή πληγή. Στην πε­ρικοπή της Αποκαλύψεως που γίνεται λόγος γι' αυτό το θέμα, στους στίχους 9, 20 και 21 αναφέρονται έξι είδη αμαρτιών (δαιμονολατρεία, είδωλολατρεία —φόνοι— μαγείες και μαντείες —πορνείες— κλοπές και αδικίες) που κατέκλυσαν την ανθρωπότητα και ανάγκασαν τον Θεό να επιτρέψη το μαστίγιο του έκτου σαλπίσματος. Το πλήθος των ανομιών υπήρξε το αίτιο, ώστε να λυθούν οι τέσσερις τιμωροί άγγελοι του Ευ­φράτη.

Για να πραγματοποιηθή η πληγή του έκτου σαλπίσματος χρειαζό­ταν και ο δαιμόνιος άνδρας του Ευφράτη, ο Σαντάμ Χουσεΐν. Αυτός βέ­βαια δεν ενεργούσε με την ιδέα ότι συνεργεί στην εκδήλωσι μιας πλη­γής που εντάσσεται στα παιδαγωγικό σχέδιο του Θεού. Αυτός εκινείτο από τις φιλοδοξίες του και τον φανατισμό του και τα πάθη του. Ωστόσο η άπειρη σοφία του Θεού, κατά τρόπο ανεξιχνίαστο, εντάσσει στο σχέ­διο της και τα αρνητικά στοιχεία, όπως εν προκειμένω την σκληρότητα ενός δικτάτορα.

Αυτή την αλήθεια την βλέπουμε και στα κείμενα της Παλαιάς Δια­θήκης. Έρχονταν έτσι τα πράγματα, ώστε τα διαφορά εχθρικά έθνη να επιτίθενται εναντίον του Ισραήλ, όταν αυτό έπεφτε σε ασέβεια και αμαρτία. Και έκαναν οι υιοί του Ισραήλ πονηρά έργα μπροστά στον Θεό. Και ο Κύριος τους παρέδωσεστα χέρια του Μαδιάμεπτά χρόνια (Κριταί 6, 1). Το αίτιο ήταν οι ανομίες των Ισραηλιτών. Και το αποτέλε­σμα, η μαδιανιτική πληγή. Μάλιστα, οι εχθροί κανόνιζαν να κάνουν επίθεσι, όταν ωρίμαζαν οι σοδειές και πλησίαζε ο θερισμός. Και κατέ­στρεφαν τα γεννήματα της γης μέχρι την είσοδο της Γάζας και δεν άφη­ναν ζωοτροφές στο Ισραήλ ούτε πρόβατο ούτε βόδι ούτε όνο. Γιατί ανέβαιναν αυτοί και τα κοπάδια τους και έρχονταν με τις σκηνές τους πολυάριθμοι σαν ακρίδες· αναρίθμητες ήταν και οι γκαμήλες τους· και εισέρχονταν στην γη, για να την καταστρέψουν (6, 45).

Με τα χτυπήματα των Μαδιανιτών οι Ισραηλίτες έβαλαν μυαλό. Συναισθάνθηκαν τις αμαρτίες τους, συνήλθαν και μετανοημένοι ζήτη­σαν το έλεος του Θεού. Εκείνος δέχθηκε την μετάνοια τους και τους έ­στειλε ένα ισχυρό άνδρα, τον Γεδεών, που τους έσωσε από τα βάσανα του Μαδιάμ.

Όταν βέβαια οι Μαδιανίτες ωρμούσαν και κατέστρεφαν τους αγρούς των Εβραίων, δεν το έκαναν, διότι σκέπτονταν πως οι Εβραίοι είχαν πέσει σε αμαρτίες και έπρεπε να τιμωρηθούν. Όχι. Οι Μαδιανίτες ενεργούσαν βάσει της ιδικής τους ορέξεως. Ωστόσο ο σοφός Παιδα­γωγός, κατά τρόπο ακατανόητο σε μας, συνταίριαζε έτσι τα πράγματα, ώστε οι Ισραηλίτες να φάνε το χαστούκι από τους Μαδιανίτες, όταν τους χρειαζόταν.

 Ας επανέλθουμε στην Αποκάλυψι. Καθώς προχωρεί η ανθρώπι­νη Ιστορία, η ανθρωπότητα πέφτει σε φοβερές αμαρτίες. Επιτρέπει ο Θεός, ώστε αυτή την περίοδο των μεγάλων αμαρτιών να έχουν ανακα­λύψει οι άνθρωποι ολέθρια όπλα. Και αυτά έρχονται να τιμωρήσουν στον ανάλογο βαθμό τον αμαρτωλό κόσμο. Αποκ. 16, 3: Και ο δεύτε­ρος άγγελος έχυσε την φιάλη του στην θάλασσα, και έγινε η θάλασσα αίμα σαν σκοτωμένου ανθρώπου. Και κάθε ζωντανό πλάσμα μέσα στην θάλασσα βρήκε τον θάνατο.

Μελετώντας το 16^οκεφάλαιο της Αποκαλύψεωςβλέπουμε να βρίσκεται η ανθρωπότητα σε δραματική κατάστασι από πλευράς θρη­σκευτικής και ηθικής, διότι έχει παραδοθή στην προσκύνησι του θη­ρίου. Δηλαδή: Ένα πανάθλιο πρόσωπο, ο απαισιώτερος κακούργος όλων των αιώνων κατώρθωσε με σατανική δύναμι και με κάτι ψευτοθαύματα να εμφανισθή σαν θεός, και να ζητήση λατρεία. Το αποκορύ­φωμα της ειδωλολατρίας! Μάλιστα πριν αποσπάση την συγκατάθεσι των ανθρώπων, υποσχέθηκε ότι θα τους ανοίξη μία νέα εποχή, ένα χρυσούν αίώνα, όπου θα απολαύσουν ευδαιμονία και θα τρώνε με χρυ­σά κουτάλια. Οπωσδήποτε θα τρώνε και ωραία φαγητά φτιαγμένα με ψάρια και νόστιμες ψαρόσουπες. Να, όμως, που ήρθε η δεύτερη φιάλη της οργής του Θεού και σκόρπισε τον θάνατο μέσα στις θάλασσες —πάσα ψυχή ζώσα απέθανεν εν τη θαλασσή.

Την εποχή αυτή θα υπάρχουν τέτοια φοβερά όπλα που αν κάποιο στραφή προς τη θάλασσα είναι σε θέσι να τη μολύνη ολοκληρωτικά και να σκορπίση τον θάνατο σε όλα τα ψάρια. Ίσως εδώ να υπονοούνται καταστάσεις που σχετίζονται με ατομικές ή πυρηνικές βόμβες, με πυρη­νικά απόβλητα, με δράσι ραδιενέργειας. Στο ίδιο βέβαια αποτέλεσμα οδηγούν και άλλες δραστικές χημικές ουσίες που κατά τον α' η β' τρό­πο καταλήγουν στις θάλασσες: Απόβλητα εργοστασίων, απορρυπαντι­κά, πετροχημικά, πετρελαιοκηλίδες κλπ. Έτσι στα χρόνια του Αντίχρι­στου χαλάνε οι θάλασσες και ψοφάνε τα ψάρια. Και η ευδαιμονία, σχε­τικά με την απόλαυση υλικών αγαθών και εδεσμάτων και ιχθύων, απο­δεικνύεται ένα μεγάλο ψέμα.

Εκείνο που είναι αξιοπρόσεκτο αφορά τονσυνταιριασμότων πραγμάτων. Την εποχή της μεγάλης ανομίας, δημιουργούνται δυνατό­τητες για πλήρη οικολογική καταστροφή του θαλάσσιου κόσμου. Αυτό βέβαια προέρχεται από την αγάπη του Θεού που θέλει να φωτίση τον σκοτισμένο νου των ανθρώπων. Όταν οι ευδαιμονίες που υποσχέθηκε ο ψευτοθεός αποδείχθηκαν πρωτοφανείς δυστυχίες, συνετίζεται ο οπαδός του Αντίχριστου και καταλαβαίνει την λανθασμένη επιλογή του. Και ανοίγεται ο δρόμος να αρνηθή τον ψευδομεσσία και να στρα­φή προς τον αληθινό Μεσσία, τον Ιησού τον από Ναζαρέτ. Σ αυτό βέ­βαια θα βοηθήση και τούτο το καταπληκτικό βιβλίο της Αποκαλύψεως που θα μελετάται εκείνες τις ημέρες, όσο κανένα άλλο βιβλίο του κό­σμου. Όσα είπε ο Αντίχριστος βγήκαν ψευδή, όσα όμως έγραψε ο μα­θητής του Χριστού, ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, βγαίνουν συνεχώς αληθινά.

 Εδώ θίξαμε κάτι λίγο από τις δυσάρεστες καταστάσεις που θα συμπέσουν στα χρόνια του επτακέφαλου θηρίου.Είδαμε μόνο την δεύ­τερη φιάλη. Αφήσαμε τις άλλες. Δεν εξετάσαμε την φοβερή πληγή της έκτης φιάλης, που αφορά ανυπόφορο λιοπύρι, καύμα μέγα προερχό­μενο από τον ήλιο. Φαίνεται ότι σ' εκείνες τις ημέρες θα παρατηρηθή μεγάλη καταστροφή στο στρώμα του όζοντος που προστατεύει την γη από τις επικίνδυνες ηλιακές ακτινοβολίες. Το ότι θα συμπέση στον καιρό του Αντίχριστου, οφείλεται πάλι στην σοφία του Παιδαγωγού Θεού, του κυριάρχου της Ιστορίας.

Όχι μόνο η κακία των ανθρώπων, όχι μόνο η μανία ενός Χίτλερ ή ενός Σαντάμ, αλλά και η τεχνολογία του πολέμου και οι χημικές ουσίες και οι διεργασίες στην ατμόσφαιρα, όλα, τίθενται κάτω από τον έλεγχο του Θεού.Είναι κύριος πάντων. Κύριος και της Ιστορίας. Τα συνδυάζει όλα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να υπηρετούν στο δικό του σχέδιο. Τελι­κά αυτός που ζωγραφίζει τον πίνακα που ονομάζεται Παγκόσμιος Ιστορία, είναι ο Θεός. Ξέρει σ' αυτό να χρησιμοποιή όχι μόνο φωτεινά χρώματα, αλλά και σκούρα και μαύρα και κατάμαυρα.

Οποίος τα κατανοήσει αυτά έχει εισδύσει μέσα σ' ένα θεολογικό μυστήριο. Και αισθάνεται ιερό δέος. Στην σύλληψι αυτών των αλη­θειών βοηθεί ιδιαίτερα η προσεκτική μελέτη της Αποκαλύψεως.

Μάλιστα. Ταπράγματα του κόσμου δεν εξελίσσονται τυχαία. Δεν υπάρχει τύχη και κουτουράδα και μοιραία εξέλιξις. Υπάρχει Κύριος της Ιστορίας. Αυτός κρατάει στα χέρια του τις τύχες της ανθρωπότητος και τις διευθύνει εκεί που ο Ίδιος έχει σχεδιάσει. Η πορεία του κόσμου ακολουθεί το σχέδιο που Εκείνος προκαθώρισε.

 Τι θαυμάσια που τα περιγράφει η Αποκάλυψις! Πάνω σε ουράνιο δοξασμένο χώρο υπάρχει ο Θεός σε ένδοξο θρόνο περιστοιχισμένος από ομάδες αγγέλων και από λειτουργούς. Τελείται εκεί επουράνια λει­τουργία. Και ανάλογα με τις λειτουργικές κινήσεις στον επουράνιο Ναό, προχωρούν και τα πράγματα του κόσμου. Αν δεν βγή απόφασι από τον Μεγάλο Διοικητή, δεν γίνεται τίποτε στην γη. Αυτός θα δώση την εντο­λή, και τα λειτουργικά του όργανα, άγγελοι με σάλπιγγες, με φιάλες, με δρέπανο, με ευαγγέλιο, με φωνή λέοντος, με μορφή αετού κλπ. θα ση­μάνουν με την δική του παρέμβασι την πραγματοποίησι του ενός ή του αλλού γεγονότος πάνω στην γη.

 Να προσφέρουμε κι ένα παράδειγμα. Στο όγδοο κεφάλαιο της Αποκαλύψεως αρχίζει το δράμα τωνεπτά σαλπισμάτων. Πριν από αυ­τά περιγράφονται κάποιες λειτουργικές κινήσεις στον επουράνιο Ναό. Δηλαδή, στο θυσιαστήριο που βρίσκεται μπροστά στον θρόνο του Θεού ρίχνεται πολύ λιβάνι. Γεμίζει από ευωδία ο ουράνιος Ναός. Αυτές οι μοσχοβολιές εικονίζουν τιςπροσευχές των Αγίων,οι οποίοι δεν ξε­χνούν τους Χριστιανούς που αγωνίζονται πάνω στην γη. Ο άγγελος που έρριξε το μοσχολίβανο στο χρυσό θυσιαστήριο προβαίνει κατόπιν σε κάποια καινούργια λειτουργική ενέργεια. Να την προσέξουμε. Κρα­τάει στα χέρια του ένα λιβανιστήρι. Παίρνει κάρβουνα αναμμένα από το θυσιαστήριο, τα τοποθετεί στο θυμιατήρι του και τα ρίχνει στην γη. Αναμμένα κάρβουνα από την αγία τράπεζα του Ουρανού πέφτουν εδώ κάτω! Και έτσι αρχίζει στην γη μια Ιστορία, κάθε άλλο παρά ευχάριστη. Αν πέταγε ο άγγελος ροδοπέταλα ή κρινανθούς, θα βλέπαμε ωραία πράγματα στην γη. Τώρα όμως που της προσέφερε φλογισμένα κάρ­βουνα, αναμένονται δεινά, οικολογικές καταστροφές, ψυχασθένειες, έκρηξις πυρηνικού αντιδραστήρος, πόλεμος στον Περσικό Κόλπο —δη­λαδή τα δεινά των επτά σαλπισμάτων.

 Τα πάντα τελούν υπό τον έλεγχο του Ουρανού. Όλα προσδιορί­ζονται από το είδος των λειτουργικών κινήσεων στον επουράνιο Ναό, όπου δεσπόζει καθισμένος σε ένδοξο θρόνο ο Κύριος της Ιστορίας. Τον είδε ο προφήτης γεμάτο υπερκόσμια λαμπρότητα. Ακτινοβόλο. Με λάμψεις σαν των πολυτίμων λίθων του ίασπη και του σάρδιου(³). Και με περιχυμένη φωτοχυσία ουράνιου τόξου, η οποία αναμειγνυόταν με την σμαράγδινη λάμψι του θρόνου. Και εκ του θρόνου εκπορεύονται αστραπαί και φωναί και βρονταί (4, 5). Αυτός που αποπνέει φοβερό και απλησίαστο μεγαλείο, αυτός κυβερνά τον κόσμο. Και γι’ αυτό ομιλεί καθαρά η Αποκάλυψις.

 Ας δούμε και ένα άλλο μήνυμα του Ιερού και φοβερού τούτου βι­βλίου.

Κατά την διάρκεια της επίγειας Ιστορίας θα παρατηρείται, όπως είπαμε, συνεχής πάλη μεταξύ των δυνάμεων του Θεού και των δυνά­μεων του σατανά. Αυτή η αντίθεσις θα λάβη μεγάλη οξύτητα κατά τις έσχατες ημέρες της ανθρωπότητας. Σ' αυτή την περίοδο θα ρίξη ο σα­τανάς στην μάχη τις πιο επίλεκτες δυνάμεις του. Αν και κατά καιρούς φαίνωνται οι αντίθεες δυνάμεις να υπερισχύουν, αν και οι πιστοί διώκωνται και θανατώνωνται, η Αποκάλυψις μηνύει ότι τελικά δεν θα νι­κήσουν αυτές αλλά το Αρνίον το εσφαγμένον.

Τελικά δεν θα κατισχύσουν ο επτακέφαλος δράκοντας ούτε το επτακέφαλο θηρίο ούτε ο ψευδοπροφήτης, όσο κι αν κατά καιρούς φά­νηκε να θριαμβεύουν. Μόνο προσωρινές νίκες θα γνωρίσουν. Τελικός νικητής θα είναι ο Χριστός.

Αυτό διαφαίνεται στο ωραίο δράμα της πρώτης σφραγίδος. Πρό­βαλε στο προσκήνιο της Ιστορίας ένας στεφανωμένος έφιππος τοξότης που πάντοτε κατάγει νίκες. Και είδα και να ένας λευκός ίππος, και αυ­τός που καθόταν επάνω του είχε τόξο. Και του δόθηκε στέφανος. Και βγήκε νικώντας και για να νικήση (6,2). Εδώ άμεσα εικονίζεται το μή­νυμα του Ευαγγελίου που μέχρι τέλους θα διατρέχη την γη και θα πραγματοποιή νίκες. Έμμεσα όμως υποδηλώνεται ο Χριστός, ο οποίος πολεμεί και νικά τους εχθρούς του.

Πιο καθαρά δηλώνεται η αλήθεια αυτή στο δράμα της μεσσιακής μάχης, στο 19^οκεφάλαιο Της Αποκαλύψεως. Ο Χριστός ξεπροβάλλει στον ουράνιο χώρο σαν νικηφόρος στρατηλάτης και βασιλεύς. Κάθεται σε λευκό ίππο. Τα μάτια του είναι φλόγες πύρινες. Στο κεφάλι του υπάρχουν πολλά βασιλικά στέμματα. Τον ακολουθούν ουράνιες στρα­τιές λευκοφορεμένων Ιππέων επάνω σε ολόλευκα άλογα. Όλα απα­στράπτουν από λευκότητα. Μόνο τα ενδύματα του Χριστού αποτελούν εξαίρεσι, διότι είναι βαμμένα στο αίμα. Πάνω στο ένδυμα του Χριστού στο ύψος του μηρού υπάρχει γραμμένο το άνομαΒασιλεύς βασιλέων και Κύριος κυρίων, ενώ από το στόμα του εξέρχεται δίκοπο κοφτερό σπαθί, που αποτελεί και το μοναδικό όπλο της ουράνιας αυτής στρα­τιάς.

 Το αντίπαλο στράτευμα αποτελείται από τον Αντίχριστο, τον ψευδοπροφήτη, τους βασιλείς της γης και τα στρατεύματα τους. Μόλις ξεσπάσει η μάχη εκδηλώνεται η παντοδυναμία του Χριστού, η οποία συλλαμβάνει τον Αντίχριστο και τον υπασπιστή του και τους ρίχνει ζωντανούς στην λίμνη του πυρός. Οι βασιλείς και τα στρατεύματα τους φονεύονται με την ρομφαία που έβγαινε από το στόμα του Χριστού. Κατόπιν γέμισε η γη όρνεα, τα οποία βρήκαν τροφή στα πτώματα τό­σων νικημένων.

Εδώ σ' αυτό το δράμα περιγράφεται η μεγαλοπρεπής παρουσία του Χριστού ως Κριτού, η σύγκρουσις με τον Αντίχριστο και όλες τις αντίθεες δυνάμεις, καθώς και η τελική εξουδετέρωσίς τους.Εδώ διασαλπίζεται το πιο παρήγορο μήνυμα για τον χριστιανικό κόσμο:Τελικά δεν θα επικρατήσουν τα τερατόμορφα θηρία, αλλά το Αρνίον.

Εδώ βρίσκει την εκπλήρωσί του αυτό που γράφεται σε άλλο ση­μείο της Αποκαλύψεως για τα δέκα κέρατα του θηρίου. Αυτά τα δέκα κέρατα που είδες είναι δέκα βασιλείς... Αυτοί έχουν μία γνώμη και δί­νουν την δύναμί τους και την εξουσία τους στο θηρίο.Αυτοί θα πολε­μήσουν με το Αρνίον, και το Αρνίον θα τους νικήση, διότι είναι Κύριος κυρίων και Βασιλεύς βασιλέων(Αποκ. 17, 1214). Εδώ έχουμε ένα είδος επινικίου ύμνου:

 Μετά του Αρνίου πολεμήσουσι

και το Αρνίον νικήσει αυτούς,

ότι Κύριος κυρίων εστί

και Βασιλεύς βασιλέων.

 Εδώ εκπληρώνεται το θριαμβευτικό μήνυμα του έβδομου σαλπί­σματος, που εξαγγέλλει τον οριστικό θρίαμβο της βασιλείας του Θεού: Εγένετο η βασιλεία του κόσμου του Κυρίου ημών και του Χριστού αυτού, και βασιλεύσει (⁴) εις τους αιώνας των αιώνων   (Αποκ. 11, 15)

 Δηλαδή η βασιλεία και η κυριαρχία πάνω στον κόσμο δεν ανήκει πλέον στον Σατανά και στον Αντίχριστο. Τώρα αυτοί κατατροπώθηκαν. Τώρα επικρατεί οριστικά και απόλυτα η βασιλεία του Θεού και του Αρ­νιού. Ό,τι είχε να επινόηση και να εργασθή ο Σατανάς με το επιτελείο του το έκανε. Τώρα πια του αφαιρέθηκε το κεντρί. Τώρα ξεδοντιάσθηκε το στόμα του λιονταριού και ξενυχιάσθηκαν τα πόδια της αρκούδας. Τώρα ο υπερήφανος άρχοντας της Βαβυλώνος έπεσε από τα ύψη του μεγαλείου του και συνετρίβη και κατέβηκε στα βάθη του λάκκου ως πτώμα καταπατούμενον (Πρβλ. Ης. 14, 15.19).

 Τελικά όλα τα σκήπτρα συντρίβονται και όλες οι βασιλικές κορώ­νες πέφτουν κάτω. Όλοι οι βασιλείς της γης που ήξεραν να υψώνουν το ανάστημα τους κατά του Χριστιανισμού, εκμηδενίζονται. Η ημέρα του Κυρίου τους εξουδετερώνει. Ο προφήτης Ιερεμίας το δηλώνει αυτό με μια χτυπητή συμβολική εικόνα: Ιδού ανεμοστρόβιλος παρά Κυρίου εξήλθε με ορμήν και ανεμοστρόβιλος ορμητικός θα εξόρμηση επί την κεφαλήν των άσεβων (23, 19). Όλοι οι μεγάλοι και τρανοί της γης σωριάζονται κάτω. Τώρα μόνος μεγάλος και μόνος βασιλεύς παραμένει ο Ιησούς Χριστός, ο νικητής του κόσμου. Αυτός που κάποτε, στον Μυ­στικό Δείπνο είπε:Θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον(Ιω. 1 6, 33). Αυτό σε εσχατολογική προοπτική έχει άλλη διατύπωσι: Θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον επτακέφαλον δράκοντα και το επτακέφαλον θηρίον και τον ψευδοπροφήτην και πάντας τους βασιλείς της γης.

 Και μείς οι πιστοί δούλοι του Χριστού του απευθύνουμε δύο λέ­ξεις θριάμβου:Συ νικάς. Εσύ Χριστέ μου είσαι ο τελικός νικητής.Συ νικάς. Και εξήλθες νικών και ίνα νικήσης.

(¹) Πρόκειται για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Η λευκή νεφέλη πάνω στην οποία κάθεται αποτελεί θρόνο που προσιδιάζει σε Θεό. Μας θυμίζει και την νεφέλη που τον πήρε από τα μάτια των μαθητών την ημέρα της Αναλήψεως, καθώς και την φωτεινή νεφέλη του Θαβώρ. Το χρυσό φωτοστέφανο στο κεφάλι δηλώνει την βασιλι­κή του Ιδιότητα. Το οξύ δρέπανον στο χέρι μας ομιλεί για την Ιδιότητα του ως δίκαιου Κριτού, καθώς και για την επικείμενη ημέρα της Κρίσεως. Η φράσις: του αγγέλου στείλε το δρέπανο σου και θέρισε δεν περιέχει προσταγή, αλλά παράκλησι σε λει­τουργικό στύλ. Τέτοιες φράσεις συναντούμε συχνά στην Θ. Λειτουργία. Π.χ. ευλόγησον Δέσποτα.

(²) Μερικοί εξηγητές της Αποκαλύψεως παρασύρονται από τους στίχους 9, 78 και βγάζουν την ερμηνεία ότι εδώ προφητεύονται τα πολεμικά αεροπλάνα. Αλλά δεν έ­χει έτσι το πράγμα. Οι ακρίδες αυτές προέρχονται από καπνό που βγήκε από το φρέαρ της αβύσσου. Άβυσσος είναι χώρος σκοτεινός και ζοφερός, ο χώρος των δαιμόνων. (Β' Πετρ. 2,4). Και ο Αντίχριστος από την άβυσσο θα προέλθη (βλέπ. Αποκ. 17, 8). Ο αρχηγός των σατανομόρφων ακρίδων είναι ο Αβαδδών, ο άγγελος της αβύσσου, δη­λαδή ο σατανάς. Αβαδδών σημαίνει αυτός που οδηγεί στην απώλεια. Έπειτα οι τε­ρατόμορφες ακρίδες χτυπάνε τους ανθρώπους που δεν έχουν την σφραγίδα του Θεού. Ενώ τα βομβαρδιστικά αεροπλάνα χτυπάνε ανεξέλεγκτα δικαίους και αδίκους. Επίσης οι ακρίδες φέρουν καταστροφή μόνο σε ανθρώπους. Δεν χτυπάνε σπίτια ή δένδρα ή χωράφια, πράγμα που δεν συμβαίνει με τα πολεμικά αεροπλάνα. Επίσης οι ακρίδες αυ­τές δεν επιφέρουν στους ανθρώπους θάνατο, αλλά οδυνηρό βασανισμό, πράγμα που δεν συμβαίνει με τα αεροπλάνα. Άλλωστε και η έννοια του σκορπιού συμβαδίζει με εκείνη των δαιμόνων (Πρβλ. Λουκ. 10, 19). Πολύ σωστά ένας ερμηνευτής χαρακτηρί­ζει τις ακρίδες σατανικά όντα —δαιμονικά όντα (Μπρατσιώτης) και άλλος δυνάμεις σατανικάς — επιδημίαν τινά πνευματικήν προελεύσεως διαβολικής (Τρεμπέλας). Ση­μειωτέον ότι οι προορατικοί Γέροντες βλέπουν ότι οι πάσχοντες από νευροψυχικές δια­ταραχές βασανίζονται από δαιμόνια.

(³) Ίασπις είναι πιθανώτατα το διαμάντι· και σάρδιο, κοκκινωπό, αιματοειδές διαμάντι που έβγαινε στις Σάρδεις.

 (⁴) Εδώ κατά παράδοξο τρόπο στην θέσι του πληθυντικού βασιλεύσουσιν (ο Κύριος και ο Χριστός αυτού) έχουμε ενικό, βασιλεύσει. Πρόκειται για μυστηριώδη ενικό που σχετίζεται με το μυστήριο της Αγίας Τριάδος. Τα τρία πρόσωπα ζητούν πλη­θυντικό, αλλά η μία θεϊκή ουσία ζητεί ενικό. Εδώ ο Πατήρ και ο Υιός σαν ομοούσιοι, σαν κάτοχοι της ίδιας θεϊκής φύσεως και ενέργειας συνδέονται με τον ενικό βασιλεύ­σει. Η βασιλεία του Πατρός ταυτίζεται με την βασιλεία του Υιού και γι αυτό το ρήμα τίθεται σε ενικό: Ο Πατήρ και ο Υιός θα βασιλεύση αιωνίως.

Αρχιμ. Δανιήλ Γούβαλης (1940-2009)

Από το βιβλίο: ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ

πηγή

Η ΧΗΡΑ ΤΗΣ ΣΑΡΕΠΤΑ (Γ Βασιλ. 17, 8-24) Αρχιμ. Δανιήλ Γούβαλη

Η ΧΗΡΑ ΤΗΣ ΣΑΡΕΠΤΑ

(Γ Βασιλ. 17, 8-24)

Αρχιμ. Δανιήλ Γούβαλη

(1940-2009)

   Στην εποχή των προφητών υπήρχε κοντά στην Σιδώνα την πρω­τεύουσα της Φοινίκης η Σαρεπτά, μία πόλις γνωστή από τον βίο τού προφήτου Ηλία. Σ' αυτήν κατοικούσε στα χρόνια αυτού τού προφήτου μία γυναίκα στολισμένη με εξαίρετες αρετές. Ο ίδιος ο Κύριος σε κά­ποια ομιλία του στη Ναζαρέτ μνημόνευσε την ευλογημένη αυτή ψυχή με τα εξής λόγια: «Πολλές γυναίκες χήρες υπήρχαν στα χρόνια τού Ηλία στα κράτος τού Ισραήλ, όταν επί τριάμιση έτη κλείσθηκε ο ουρα­νός και έπεσε μεγάλη πείνα σ' όλη την γη, αλλά σε καμμία από αυτές δεν εστάλη ο Ηλίας παρά στην Σαρεπτά της Σιδωνίας σε γυναίκα χήρα».

Μία απλή και άσημη γυναίκα τού λαού μπορεί να κρύβη μέσα της τέτοιο πνευματικό μεγαλείο που να το θαυμάζουν oι ουρανοί. Εδώ στην προκειμένη περίπτωσι επρόκειτο και για γυναίκα που δεν άνηκε στον περιούσιο λαό τού Θεού. Καμμία φορά το διαμάντι το βρίσκεις εκεί που δεν το περιμένεις.

Ας παρακολουθήσουμε όμως από κοντά τα πράγματα για να αντικρύσουμε μία - μία τις αρετές της μακαρισμένης αυτής υπάρξεως.

Κατόπιν προσευχής τού προφήτου Ηλία ο ασεβής και ειδωλολά­τρης Ισραηλιτικός λαός επλήγη με φοβερή ανομβρία. Η επιβίωσις ανθρώπων και ζώων κατάντησε προβληματική. Τον πρώτο καιρό της ανυδρίας ο Ηλίας βρισκόταν κοντά στην Ιεριχώ στον χείμαρρο Χορράθ. Σαν στέρεψε το νερό τού χειμάρρου, έλαβε παραγγελία από τον Ουρανό:

—Σήκω, άφησε τούτον τον τόπο και κατευθύνσου προς την Σα­ρεπτά της Σιδωνίας. Εκεί έχω δώσει εντολή σε μια χήρα γυναίκα να σε διαθρέψη.

Στα λόγια τού Κυρίου ο πύρινος προφήτης δεν πρόβαλε καμμία ένστασι. Χωρίς διόλου να καθυστερήση πήρε τον δρόμο για την Σαρεπτά. Η απόστασις δεν ήταν ευκαταφρόνητη. Οπωσδήποτε δύο - τρεις ημέρες θα πεζοπορούσε. Και βέβαια θα λάμβανε και προφυλάξεις να μη τον ιδουν και το αναγγείλουν στον Αχαάβ, τον ασεβέστατο αυτόν Βασιλέα, που «έπνεε μένεα» εναντίον του.

Κατάκοπος από την πεζοπορία αντίκρυσε κάποια φορά τα τείχη της Σαρεπτά. (Τότε βλέπετε κάθε πόλις περιβαλλόταν με τείχη. Επάλ­ξεις, πύργοι, πύλες. Και oι πύλες της δεν ήταν πάντοτε ανοιχτές. Μόλις έπεφτε η νύχτα αμπαρώνονταν). Ο άνθρωπος τού Θεού πλησίασε προς την κεντρική πύλη της πόλεως. Αντίκρυσε εκεί μία γυναίκα που όλο έσκυβε και κάτι περισυνέλεγε. Μάζευε ξύλα για την φωτιά. Φωτι­σμένος από το Πνεύμα τού Θεού όπως ήταν, θα κατάλαβε ότι αυτή ή­ταν η χήρα για την οποία τού έκανε λόγο ο Κύριος. Αν πράγματι είχαν έτσι τα πράγματα, θα έπρεπε να δοξάση τον Θεό, που πριν ακόμη μπη στην πόλι συνάντησε το επιζητούμενο πρόσωπο.

Ηταν εξαντλημένος. Έπεφτε κάτω από την δίψα και την πείνα· περισσότερο από την δίψα που επαυξήθηκε από την μεγάλη οδοιπορία. Πριν λοιπόν πλησιάση την γυναίκα, της φώναξε από πίσω δυνατά:

—Φέρε μου σ’ ένα δοχείο λίγο νερό να πιώ.

Εκείνη γύρισε πίσω προς το μέρος από όπου ακούσθηκε η φωνή και είδε έναν παράδοξα ντυμένο άνθρωπο, με την μηλωτή και την ζώ­νη, αδύνατο, σαν άγριο αλλά και σαν άγιο. Ίσως να κατάλαβε ότι ήταν υπηρέτης τού Θεού. Η Γραφή δεν το διευκρινίζει αυτό. Από μία φράσι όμως της γυναίκας πιο κάτω προς τον Προφήτη «ζη Κύριος ο Θεός σου», φαίνεται ότι είχε καταλάβει τι πρόσωπο είχε απέναντί της. Χωρίς καμμία αντίρρησι, η γυναίκα ξεκίνησε προς την πόλι, προς το σπίτι της για να τού φέρη νερό. Η ευγένειά της και η προθυμία της εντυπωσία­σαν τον Ηλία. Αν προηγουμένως είχε αμφιβολίες, τώρα θα πείσθηκε ότι επρόκειτο για το πρόσωπο που τού μίλησε ο Θεός.

Για να νοιώσουμε τα ευγενικά και φιλάνθρωπο αισθήματα αυτής της γυναίκας πρέπει να σημειώσουμε τα εξής: Πρώτο, ότι ήταν χήρα. Είχε χάσει τον άνδρα της, και αγωνιζόταν μόνη της σ' αυτή την φοβερή περίοδο της ανομβρίας και ξηρασίας να κρατήση στην ζωή τα παιδιά της. Δεύτερο, ότι τα τρόφιμα που είχε βρίσκονταν στο τέλος. Της απέ­μειναν τόσα, όσα μπορούσαν να τους κρατήσουν στην ζωή μερικές ώ­ρες ακόμη. Και ενώ είχε χάσει τον άνδρα της, θα έχανε σε λίγο από την πείνα και τα παιδιά της καθώς και την δική της την ζωή. Κάτι τέτοιες σκληρές καταστάσεις ζαλίζουν και αγριεύουν τον άνθρωπο, και αν εσύ αυτή την ώρα τού ζήτησης νερό, σου απαντά:

—Δεν με αφήνεις ήσυχο. Εγώ και η οικογένειά μου βαδίζουμε προς τον θάνατο, πεθαίνουμε. Κι εσύ μου λες να σου κουβαλήσω νερό. Άφησε με ήσυχο στο δράμα μου.

Καθώς η χήρα ξεκίνησε να φέρη το νερό, σε λίγο ακούγεται δεύ­τερο αίτημα. Τούτο ήταν βαρύ. Θα το σήκωνε άραγε ο ώμος της γυναί­κας; Φώναξε πάλι δυνατά:

—Φέρε μου και ψωμί στο χέρι σου.

Τότε εκείνη ταπεινά και ευγενικά τού εξηγεί την αθλία κατάστασή της:

—Είναι ζωντανός ο Κύριος ο Θεός σου. (Αυτό φαίνεται σαν ομολογία τού αληθινού Θεού και σαν όρκος). Δεν υπάρχει σπίτι μου ψωμί. Μόνο μια χούφτα αλεύρι στο κιούπι και λιγάκι λάδι στο ελαιοδοχείο. Και μαζεύω δύο ξύλα να φτιάξω μία λαγάνα για μένα και τα παιδιά μου να φάμε και να πεθάνουμε.

Στην συνέχεια ακούγεται επιβλητική η φωνή τού Προφήτου.

— Έχε θάρρος! Μην απελπίζεσαι. Πήγαινε σπίτι σου. Κάνε αυτά που είπες. Αλλά ψήσε πρώτα μία μικρή λαγάνα για μένα και φέρ' την εδώ. Έπειτα ψήνεις για σένα και τα παιδιά σου. (Και κάνοντας πιοεπί­σημο τον τόνο της φωνής του, συνέχισε). Διότι αυτά τα λόγια λέει ο Κύριος: «Το κιούπι με το αλεύρι δεν θα τελειώση και το ελαιοδοχείο με το λάδι δεν θα λιγοστέψη, μέχρις ότου ο Κύριος δώση βροχή στην γη».

Απαιτήσεις περίεργες. Λόγια απροσδόκητα και απίθανα. Άραγε θα τα υιοθετούσε η γυναίκα; Θα συμμορφωνόταν μ’ αυτά; Θα πίστευε στα παράδοξα λόγια τού Ηλία; Ή θα έλεγε: «Αν είναι άγιος και αγαπη­τός στον Θεό, γιατί υποφέρει κι αυτός από πείνα και δίψα, και ζητια­νεύει; Και γιατί δεν παρακαλεί τον Θεό να λύση την ανομβρία; Και γιατί να θέλη να φτιάξω πρώτα σ' αυτόν λαγάνα; Και που ακούσθηκε να μη στερεύη το λάδι και το αλεύρι;».

Τίποτε απ' όλα αυτά δεν τάραξαν την σκέψι της. Δεν αμφισβήτησε τον προφητικό λόγο τού Ηλία, σχετικά με την τύχη τού αλεύρου και τού λαδιού. «Και επορεύθη και εποίησε». Πήγε στο σπίτι της, άναψε φωτιά, έφτιαξε πρώτα μία λαγάνα για τον Προφήτη. Κατόπιν έφτιαξε για τον εαυτό της και τα παιδιά της.

Ο Ηλίας ήπιε νερό, έφαγε την λαγάνα και δόξασε τον Θεόν. Είχε τόσο καιρό να βάλη κάτι στο στόμα του. Οι χαμένες δυνάμεις του ανασυγκροτήθηκαν.

Λένε oι ερμηνευτές ότι επίτηδες το οικονόμησε έτσι το πράγμα ο Θεός να μείνη για πολύ καιρό νηστικός, για να καταλάβη πόσο φοβερές συνέπειες είχε η ανομβρία που επιβλήθηκε στο λαό. Και για να σκεφθή πως κάποτε έπρεπε να παρακαλέση τον Κύριο να λύση αυτό το κακό.

Στην συνέχεια έψησε η γυναίκα λαγάνα για τον εαυτό της και τα παιδιά της. Έφαγαν κι αυτοί. Αν δεν παρεμβαλλόταν η επίσκεψις τού Προφήτου, αυτή θα ήταν η τελευταία τροφή τους. Μετά, μητέρα και παιδιά, θα ετοιμάζονταν για τον τάφο. Να όμως, που στην κρίσιμη ώρα επισκέφθηκε το σπίτι της ο άνθρωπος τού Θεού. Έγινε φιλοξενούμε­νός της. Και αυτή τού παρεχώρησε το «υπερώο» για διαμονή, το δώμα, το πιο ψηλό και πιο ζηλευτό δωμάτιο. Και η ευλογία τού Θεού έπεσε ά­φθονη στο δοχείο τού λαδιού και στο αλεύρι, ώστε να μη λιγοστεύουν. Κατάλαβε η χήρα πως υπάρχει Κάποιος στον ουρανό που προστατεύει τις χήρες και τα ορφανά που στις κρίσιμες στιγμές παρεμβαίνει και τους σώζει από τον όλεθρο.

Κατενόησε επίσης πως ο Θεός τού Ηλία ήταν πραγματικός, ενώ οι δικοί τους ψεύτικοι. Και ένοιωθε πως ο φιλοξενούμενός της ήταν φίλος τού αληθινού Θεού, Αγιος και θαυματουργός. Ο λόγος του βγήκε αληθινός. Πράγματι το έβλεπε και δεν το πίστευε: Το κιούπι με το αλεύρι δεν τελείωνε και το ελαιοδοχείο με το λάδι δεν λιγόστευε!

Και τα παιδιά της που πήραν είδησι την θαυματουργία, αισθάνον­ταν μεγάλη αγάπη και ευλάβεια στον άνθρωπο που έμενε στο σπίτι τους. Κι όταν ρωτούσαν την μητέρα τους γιατί μένει τόσες ώρες κλει­σμένος μέσα στο δωμάτιο, εκείνη τα κατατόπιζε:«Μιλάει συνέχεια με τον Θεό. Προσεύχεται. Είναι άγιος άνθρωπος».

Αλλά ο ουρανός τού σπιτιού δεν θάμεινε πολύ καιρό ξάστερος. Έμελλε να τον πλακώσουν μαύρα σύννεφα. Ο γυιός (*) της χήρας αρ­ρώστησε. Και αρρώστησε πολύ βαρειά. «Η αρρώστια αυτού κραταιά σφόδρα». Έλυωνε ο οργανισμός του από την μάστιγά της, ώσπου υπέ­κυψε στο μοιραίο. Πέθανε.

Μεγάλη δοκιμασία για τη χήρα. Είχε χάσει τον άνδρα της. Τώρα και τον γυιό της. Οι λογισμοί θα της υπέβαλλαν πολλά.«Να, νόμιζες πως φιλοξενείς έναν ευλογημένο άνθρωπο, και όμως κακό μεγάλο και ανεπανόρθωτο χτύπησε το σπίτι σου!». «Τι άνθρωπος τού Θεού είναι αυτός, αφού η παρουσία του έφερε θάνατο στο σπίτι σου»!

Εδώ θαυμάζουμε πάλι το μεγαλείο της ψυχής της. Όλοι oι σατα­νικοί λογισμοί αποκρούονταν. Και άλλοι γίνονται δεκτοί. Σκεπτόταν ότι ήταν αμαρτωλή. Θυμόταν διάφορες αμαρτίες που σαν άνθρωπος είχε διαπράξει. Και συσχέτιζε μ' αυτές την τραγωδία που την βρήκε.

Όσοι στέκουν σε χαμηλά σκαλοπάτια πνευματικής ζωής κοιτάνε πάντα να δικαιώνουν τον εαυτό τους και να ρίχνουν τις ευθύνες ατούς άλλους. Αυτοί που βρίσκονται σε υψηλή πνευματική στάθμη, αναζητούν μέσα τους το κακό. Και η γυναίκα αυτή ήταν ψυχικά ανυψωμένη, με όμορφο εσωτερικό κόσμο. Γι’ αυτό άλλωστε έστειλε σπίτι της ο Θεός τον πιο φλογερό προφήτη του.

Η ευλογημένη αυτή ύπαρξις σκεπτόταν πως η παρουσία ενός αγίου άνθρωπου στον οίκο της φέρνει στην επιφάνεια παρανομίες, θυμίζει στον Θεό παλαιές αμαρτίες που πρέπει να τιμωρηθούν.

Πλησιάζει με καυτά δάκρυα και σπαραγμό ψυχής τον προφήτη και τού λέει:

— Πως μπορώ να σταθώ εμπρός σου και να συγκριθώ μαζί σου, άνθρωπε τού Θεού; Εσύ είσαι άγιος κι εγώ γεμάτη αμαρτίες. Τι ήταν, νάρθης στο σπίτι μου να θυμίσης τις αμαρτίες μου, ώστε να θανατωθή ο γυιός μου!

Εκείνον λες και τον χτύπησε κεραυνός. Μα πως επέτρεψε ο Κύ­ριος τέτοιο πράγμα; Τι νόημα κρυβόταν πίσω απ’ αυτό το δράμα;

Εδώ παρατηρούν oι ευσεβείς μελετητές της Γραφής, θέλει ο Κύ­ριος να μαλακώση την ψυχή τού Ηλία με τον ανθρώπινο πόνο. Επιζη­τεί, ο πόνος και τα δάκρυα της χήρας να τού φέρουν στην σκέψι κάποια άλλα δάκρυα ενός ολόκληρου λαού. Και να πάρη την απόφασι να προσευχηθή για να λήξη η πληγή της ανομβρίας.

Ο απαράμιλλος μουσικός της Εκκλησίας μας, Ρωμανός ο μελω­δός, κάπως έτσι φαντάζεται τα πράγματα, όπως φαίνεται στον επόμενο «οίκο» σχετικού Κοντακίου του:

«Δεν πιστεύω, Σωτήρα, αναβόησε στον παντοδύναμο Θεό ο προφήτης, πως έτσι φυσικά στο παιδί ήρθε ο θάνατος. Αυτό, αναμάρτητε, τέχνη είναι της σοφίας σου. Μηχανεύθηκες να με σπρώξης στην ευσπλαχνία. Σαν σου απευθύνω την ικεσία: «Ανάστησε τον νεκρό γυιό της χήρας», θ’ αποκριθής:

«Δείξε έλεος στον γυιό μου τον Ισραήλ, σ' έναν ολόκληρο λαό που υποφέρει».

Αυτό θα μου πης ο μόνος Φιλάνθρωπος» (**).

Ο Ηλίας συντετριμμένος από τον αβάσταχτο πόνο της μητέρας καθώς και από την τόση της ταπείνωσι, ζήτησε το νεκρό παιδί.

 — Δώσ' μου τον γυιό σου.

Τού τον φέρνει στην αγκαλιά της. Τον παραλαμβάνει, τον ανεβά­ζει στο υπερώο και τον αφήνει σαν να κοιμάται στο κρεββάτι του.

Η καρδιά της χαροκαμένης γυναίκας χτυπούσε δυνατά. Και η σκέψις της συγχυσμένη. «Τι άραγε το ήθελε ο προφήτης το νεκρό παιδί στο δωμάτιό του; Τι μπορεί να προσφέρη κανείς σ’ έναν που πέθανε; Μήπως υπήρχε τρόπος να το επαναφέρη στην ζωή; Μα oι εν τω άδη δεν ξαναγυρίζουν πίσω. Πουθενά δεν ακούσθηκε ότι ξαναζωντάνεψε πεθαμένος.

Ο άγιος τού Θεού δεν άντεχε την ανείπωτη πίκρα της χήρας, που ήταν και δική του οδύνη. Έπρεπε πάση θυσία, να διωχθούν τα κατά­μαυρα σύννεφα και να ξαναφωτισθή το φτωχό μα τόσο φιλόξενο σπίτι. Αλλά πως θα γινόταν αυτό; Μέχρι τότε κανένας δεν ανάστησε νεκρό.

Είχαν περάσει από το εβραϊκό έθνος μεγάλοι άγιοι και θαυμα­τουργοί σαν τον Σαμουήλ, τον Ιησού τού Ναυή, τον μεγάλο Μωυσή κλπ. Επετέλεσαν σημεία και τέρατα. Ακόμα και ποταμούς και θάλασ­σες απεξήραναν για να περάση απ’ εκεί ο λαός. Ακόμα και τροφές από τον ουρανό έβρεχαν στην γη. Αλλά... Αλλά νεκρόν κανένας, μα κανέ­νας δεν είχε αναστήσει!

Ναι, ήταν αλήθεια πως κανένας δεν είχε αναστήσει νεκρό. Ούτε ο Μωυσής! Ούτε ακόμη εκείνος ο αρχαίος προφήτης Ενώχ, που αξιώθη­κε να μετατεθή ζωντανός (Γεν. 5, 24). Τα ήξερε όλα αυτά ο Ηλίας. Ή­ξερε όμως πως ο πόνος της χήρας ήταν οδυνηρός και χρειαζόταν θερα­πεία. Ήξερε ακόμη ότι ο Θεός ήταν παντοδύναμος. Μάλιστα παντο­δύναμος. Όλα μπορούσε να τα κάνη. Κι έναν νεκρό μπορούσε να τον επαναφέρη στην ζωή, άσχετα αν μέχρι τότε δεν πραγματοποιήθηκε πο­τέ τέτοια φοβερή θαυματουργία.

Ενώ εμπρός στο κρεββάτι εκείτετο το νεκρό παιδί, ο προφήτης προσευχήθηκε γεμάτος πόνο και παράπονο, και κραύγασε δυνατά:

—Θεέ μου, συ που γνωρίζεις την κατάστασι της χήρας που με φι­λοξενεί, τι ήταν αυτό που έκανες, να επιτρέψης τον θάνατο τού γυιού της;

Κατόπιν προέβη σε μία πράξι που θυμίζει ενέργειες θεϊκές.Φύ­σηξε το παιδί. Άφησε να βγή από μέσα του αγιασμένη πνοή και να χτυπήση πάνω στο νεκρό πρόσωπό του. Μας έρχεται στο νου ο Χριστός που μόλις επισκέφθηκε αναστημένος το εσπέρας τού Πάσχα τους μα­θητές του τους φύσηξε και τους χορήγησε πνευματική εξουσία. Ακόμη θυμόμαστε την δημιουργία τού Αδάμ. «Και ενεφύσησεν (ο Θεός) εις το πρόσωπον αυτού πνοήν ζωής» (Γέν. 2,7). Το Πνεύμα τού Θεού χο­ρηγεί ζωή. Γι’ αυτό και κάθε φορά που απαγγέλλουμε το «πιστεύω», το αποκαλούμε Άγιον, Κύριον, Ζωοποιόν. Ζωή και ζωοποιόν.

Η Γραφή σημειώνει ότιο προφήτης φύσηξε τον νεκρό τρεις φο­ρές. Σαν προφήτης και θεόπτης εγνώριζε ότι ο Θεός ήταν τρία πρόσω­πα. Προς τιμήν της Αγίας Τριάδος. Κατόπιν με όλη την δύναμι της ψυ­χής του εζήτησε από τον Θεόν ν' αναστήση το παιδί.

—Κύριε ο Θεός μου, σε παρακαλώ, ας επιστρέψη στο παιδί η ψυχή του.

Και το πρωτάκουστο και απροσδόκητο θαύμα έγινε. Το παιδί ανα­στήθηκε. «Και ανεβόησε». Έβγαλε φωνές. Αυτό δείχνει ότι όχι απλώς ήρθε στην ζωή, αλλά ήρθε και δυναμωμένο, αφού μπορούσε να φωνάζη δυνατά.

Για πρώτη φορά στην ιστορία νικήθηκε ο θάνατος. Βέβαια προσ­ωρινά. Την μόνιμη νίκη κατά τού θανάτου θα την πραγματοποιούσε στο μέλλον ο Χριστός. Ωστόσο η ανάστασις που επετέλεσε ο προφή­της προεικόνιζε την μελλοντική ανάστασι των νεκρών από τον Χριστό. Άρχιζε ο λαός τού Θεού να προετοιμάζεται σιγά - σιγά στην έννοια της ήττας τού θανάτου. Ό,τι συμβαίνει στην Παλαιά Διαθήκη προετοιμάζει το έδαφος για όσα θα επιτελέση στο μέλλον ο Μεσσίας.

Γεμάτος θαυμασμό, χαρά και ενθουσιασμό ο Ηλίας παίρνει το παιδί, το κατεβάζει κάτω και το δίνει στην μητέρα του. «Βλέπε —της λέει— ζη ο υιός σου». Ναι, ο γιός της ήταν ζωντανός. Το έβλεπε καιδεν το πίστευε. Τέτοια χαρά δεν την άντεχε. Και ο σεβασμός της προς το πρόσωπο τού προφήτου ξεπέρασε κάθε όριο. 

— Να, είπε, το διαπίστωσα καλά ότι εσύ είσαι άγιος, είσαι άνθρω­πος τού Θεού, και με το στόμα σου ομιλεί ο αληθινός Θεός.

Ευνόητο είναι ότι το μεγάλο και πρωτάκουστο θαύμα, αν όχι τώ­ρα, αργότερα διαδόθηκε από στόμα σε στόμα, και η φήμη τού Ηλία ανέβηκε στα ύψη.

Δεν είναι χωρίς σημασία ότιη πρώτη ανάστασις νεκρού πραγμα­τοποιήθηκε σε μία οικογένεια μη Ισραηλιτική. Κανονικά ένα τόσο μεγάλο θαύμα θα έπρεπε να λάβη χώρα εντός των ορίων τού Ισραήλ και σε Ισραηλίτη. Γιατί άραγε η πρώτη ανάστασις νεκρού να συμβή εκτός τού περιουσίου λαού;

Μία γυναίκα χήρα κι ένα νεκρό παιδί. Αυτά αντιπροσωπεύουν όλο τον ειδωλολατρικό κόσμο που τον έδερνε πνευματική χηρεία και πνευματικός θάνατος. Η εύνοια τού Θεού μέσω τού Ηλία προς αυτά τα πρόσωπα έχει προφητικό νόημα. Προεικονίζει την μελλοντική ανάστασι τού ειδωλολατρικού κόσμου, τότε που ο περιούσιος λαός τού Θεού θα αρνηθή και θα σταυρώση τον Μεσσία.

Η πίστις και η ομολογία της χήρας υποδηλώνει την μελλοντική πίστι των εθνών, τα οποία θα αποτελέσουν τον Χριστιανικό λαό, τον «νέον Ισραήλ».

Ο Μωϋσής όταν νυμφεύθηκε, πήρε γυναίκα Αιθιόπισσα, ενώ κα­νονικά έπρεπε να πάρη Ισραηλίτισσα. Γιατί το έκανε αυτό; Για να δείξη ότι ο νέος Μωϋσής, ο Χριστός θα νυμφευόταν την εξ εθνών Εκκλησία, που ήταν Αιθιόπισσα, δηλαδή μαύρη από την απιστία και την αμαρτία. Και αυτήν θα την ελεύκαινε, θα την άγιαζε, ακόμα πιο πολύ θα την έκα­νε σώμα του!

Η Π. Διαθήκη είναι γεμάτη αινίγματα και κρυμμένα μυστικά, που για να τα αντιληφθής χρειάζεσαι το κλειδί τού Χριστού.Οι Εβραίοι που απέρριψαν τον αληθινό Μεσσία, δεν το έχουν αυτό το κλειδί. Έτσι δια­βάζουν την Π. Διαθήκη, χωρίς να καταλαβαίνουν τίποτε από τα υπερφυή μυστήριά της.

Κατά την έκφρασι τού Αποστόλου Παύλου, διαβάζουν την Βίβλο έχοντας στα ψυχικά τους μάτια ένα τυφλοπάνι, ένα κάλυμμα. «Όταν αναγιγνώσκεται ο Μωϋσής, κάλυμμα κείται επί της καρδίας αυτών» (Β' Κορ. 3, 15). Είθε κάποτε να επιστραφούν προς τον Κύριο, και να φωτι­σθούν τα σκότη της ψυχής τους. 

---

(*) Η Γραφή δεν διασαφηνίζει τον αριθμό των παιδιών της χήρας. Είχε ένα ή πε­ρισσότερα; Αγνοούμε. Η μετάφρασις των Εβδομήκοντα ομιλεί για «παιδιά» της γυ­ναίκας. Άλλες μεταφράσεις, όπως αυτές που στηρίζονται στο μασσωριτικό κείμενο, η Βουλγάτα κλπ. αναφέρουν ότι η χήρα έχει μόνο έναν γυιό, φαίνεται ότι είχε μόνο ένα γυιό, και τα’ άλλα παιδιά της ήταν κορίτσια.

(**) Και oι εικοσιπέντε «οίκοι» τού Κοντακίου τελειώνουν κατά κανόνα με την φράσι, «ο μόνος φιλάνθρωπος».

Από το βιβλίο:ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ

πηγή