«ΕΧΟΜΕΝ ΘΥΣΙΑΣΤΗΡΙΟΝ» (Εβρ. ιγ’ 10) ΠΕΡΙ ΙΕΡΩΣΥΝΗΣ Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού πατρός Δανιήλ Γούβαλη

«ΕΧΟΜΕΝ ΘΥΣΙΑΣΤΗΡΙΟΝ»

(Εβρ. ιγ’ 10)

ΠΕΡΙ ΙΕΡΩΣΥΝΗΣ

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού πατρός Δανιήλ Γούβαλη

ΟΙερεμίας στο 33κεφάλαιο στο ΛΓ σύμφωνα με το Εβραϊκό κείμενο δηλώνει καθαρά και ξάστερα ότι στις ημέρες του Μεσσία δηλαδή της Καινής Διαθήκης θα υπάρχει ιερατική τάξις και καθώς θα κυλούν οι αιώνες ο αριθμός των ιερέων θα γίνει αμέτρητος. Στίχοι 15-22.

Εν ταις ημέραις εκείναις και εν τω καιρώ εκείνω θέλω αναβλαστήσει εις τον Δαβίδ βλαστόν δικαιοσύνης, και θέλει εκτελέσει κρίσιν και δικαιοσύνην εν τη γη. Ιερ. 23:5; 16 Εν εκείναις ταις ημέραις ο Ιούδας θέλει σωθή και η Ιερουσαλήμ θέλει κατοικήσει εν ασφαλεία· και τούτο είναι το όνομα, με το οποίον θέλει ονομασθή, Ο Κύριος η δικαιοσύνη ημών.  17 Διότι ούτω λέγει Κύριος· Δεν θέλει λείψει από του Δαβίδ άνθρωπος καθήμενος επί τον θρόνον του οίκου Ισραήλ· 18 ούτε από των ιερέων των Λευϊτών θέλει λείψει άνθρωπος ενώπιόν μου, διά να προσφέρη ολοκαυτώματα και να καίη προσφοράς εξ αλφίτων και να κάμνη θυσίας πάσας τας ημέρας.  19 Και έγεινε λόγος Κυρίου προς τον Ιερεμίαν λέγων, 20 Ούτω λέγει Κύριος· Εάν ήναι δυνατόν να καταλύσητε την διαθήκην μου της ημέρας και την διαθήκην μου της νυκτός, ώστε να μη ήναι πλέον ημέρα και νυξ εν τω καιρώ αυτών, 21 τότε θέλει δυνηθή να καταλυθή και η διαθήκη μου η προς τον Δαβίδ τον δούλον μου, ώστε να μη έχη υιόν διά να βασιλεύη επί του θρόνου αυτού, και η προς τους Λευΐτας τους ιερείς, τους λειτουργούς μου. 22 Καθώς η στρατιά του ουρανού δεν δύναται να αριθμηθή ουδέ η άμμος της θαλάσσης να μετρηθή, ούτω θέλω πληθύνει το σπέρμα Δαβίδ του δούλου μου και τους Λευΐτας τους λειτουργούντας εις εμέ.

Ο Ησαΐας στο 66^οκεφάλαιο στο ξστ’ προφητεύει, ότι τα έθνη θα γνωρίσουν τον Κύριο και ο Κύριος θα διαλέξει από αυτά πρώτον μεν κήρυκες και ιεραποστόλους, δεύτερον ιερείς και Λευίτες.«Καὶἀπ᾿αὐτῶν λήψομαιἐμοὶἱερεῖς καὶΛευίτας, εἶπε Κύριος», στίχος 21. Ο στίχος 21, δίνει εικοσιένα μαχαιριές στην αίρεση. Θα πει αργότερα οΆγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, μια κορυφή θεολογική, «κέκλινται προς ιεροσύνην πολλοί των εξ’ αγέλης όντες Ελληνικής», Ελληνικής δηλαδή ειδωλολατρικής. 
Στα κείμενα της Καινής Διαθήκης οι έχοντες ιερατική εξουσία και περικυκλούντες το θυσιαστήριον, ονομάζονταιΑπόστολοι, Επίσκοποι, Πρεσβύτεροι, Διάκονοι. Βασικά η λέξιςΠρεσβύτερος δηλώνει τον φορέα ιερατικής χάριτος. Γι’ αυτό και το ιερατείο της Καινής Διαθήκης ονομάζετε Πρεσβυτέριο˙ «μὴ ἀμέλει τοῦ ἐν σοὶ χαρίσματος ὃ ἐδόθη σοι διὰ προφητείας μετὰ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τοῦπρεσβυτερίου» Α’ Τιμ. δ’14. 
Εμμέσως υποδηλώνεται η λέξις ιερεύς όταν ο Χριστός αποκαλείτε αρχιερεύς δηλαδή αρχηγός των ιερέων«Ὅθεν ἀδελφοὶ ἅγιοι κλήσεως ἐπουρανίου μέτοχοι κατανοήσατε τὸν ἀπόστολον καὶ ἀρχιερέα τῆς ὁμολογίας ἡμῶν Χριστὸν Ἰησοῦν» Εβρ. γ’1. 
Επειδή η λέξιςπρεσβύτερος ισοδυναμεί με την λέξη ιερεύς, γι’ αυτό στις διάφορες πρωτοχριστιανικές μαρτυρίες άλλοτε χρησιμοποιείτε η μια λέξις και άλλοτε η άλλη. Έτσι στα κείμενα τουΤερτυλλιανού(ο Τερτυλλιανός γεννήθηκε το 160 μ.Χ) συναντώνται οι λέξειςsacerdos(σακέρντος ίσον ιερεύς),sacerdotes(σαρκεντότες ίσον ιερείς),Sacerdotium(σακερντότιουμ ίσον ιερωσύνη). Επίσης γνωρίζουμε ότι οΠολυκράτης Εφέσου, 2^οςαιών, χαρακτήριζε τον Ευαγγελιστή Ιωάννηιερέα που φόρεσε το πέταλο, δηλαδή αρχιερέα. 
ΟΙππόλυτος Ρώμης, γεννήθηκε γύρω στο 170 μΧ, στο βιβλίο του «Κατά πασών αιρέσεων έλεγχος», χαρακτηρίζειτους Αποστόλους ως έχοντες αρχιερατείακαι τουςΕπισκόπους ως διαδόχους των στην Αρχιερατεία: «Της αυτής χάριτος μετέχοντες αρχιερατείας τε και διδασκαλίας». Και στο βιβλίο του «Αποστολική Παράδοση»ο Επίσκοπος χαρακτηρίζετε αρχιερεύς«ο ασθενής πολύ ανακουφίζετε όταν ο αρχιερεύς τον ενθυμείτε».Επίσης γίνεται λόγος για αρχιερατικό πνεύμα που λαμβάνει ο Επίσκοπος, γίνεται λόγος για ιερωσύνη και διασώζεται η ευχή της χειροτονίας επισκόπου καθώς και πρεσβυτέρου. 
Αλλά και στα κείμενα του ιερούΚυπριανού Καρχηδόνος, που υπήρξε ο γνησιότερος φορεύς της Εκκλησιαστικής Παραδόσεως το 250 μ.Χ, συναντάται πλείστες φορές η λέξις ιερεύς,sacerdos, καθώς καιαρχιερεύςκαισυνιερουργόςκαι λοιπά. 
Καθώς λήγει οΑ’ Χριστιανικός αιώνας, το Χριστιανικό ιερατείο φέρει το σχήμαΕπίσκοποι, Πρεσβύτεροι, Διάκονοι.  Η ιερατική εξουσία συγκεντρώνεται σε πληρότητα στον Επίσκοπο. 

Αυτά φαίνονται ολοκάθαρα στις Επιστολές του Ιγνατίου Αντιοχείας (γράφτηκαν γύρω στο 110 μ.Χ). Ο Επίσκοπος έχει μοναρχικό αξίωμα μέσα στην Εκκλησία, ήδη στην Καινή Διαθήκη αυτή η κατάστασις είναι διαμορφωμένη στονΤίτο Επίσκοπο Κρήτης, Τιμόθεο Επίσκοπο Εφέσου, Ιάκωβο Επίσκοπο Ιεροσολύμων, καθώς και στους χαρακτηριζόμενους ωςεπτά αγγέλους ισάριθμων Μικρασιατικών εκκλησιών για τους οποίους ομιλεί η Αποκάλυψις. 
Ηλέξιςιδιώτηςστο Α’ Κορινθ. ιδ’16, «ὁἀναπληρῶν τὸν τόπον τοῦἰδιώτου» «Διότι εάν δοξολογήσης με το πνεύμα, εκείνος όστις έχει τάξιν ιδιώτου πως θέλει ειπεί το αμήν εις την ευχαριστίαν σου, μη εξεύρων τι λέγεις;» (μετ.Βάμβα), όπως απέδειξε η σύγχρονη Θεολογική έρευνα σημαίνειλαϊκός, βλέπε Ιωάννου Ζηζιούλα, «Η Ενότης της Εκκλησίας εν τη Θεία Ευχαριστία και τω Επισκόπω κατά τους τρεις πρώτους αιώνας» στην σελίδα 53 στο κεφάλαιο «Η ανάδειξις του προεστώτος της Ευχαριστίας εις Επίσκοπον της Εκκλησίας». 
Μέσα στην Εκκλησία υπάρχουν κληρικοί και λαϊκοί, αυτό διαφαίνεται σε πολλά πρωτοχριστιανικά κείμενα. ΣτηνΑ’ Επιστολή τουΚλήμεντος Ρώμης προς Κορινθίους, που γράφτηκε γύρω στο96 μ.Χοι κληρικοί ονομάζονταικαθεστάμενοι πρεσβύτεροικαι οι λαϊκοί ονομάζονταιλαϊκοί, «ο λαϊκός άνθρωπος τοις λαϊκοίς προστάγμασιν δέδεται», αλλά και οΩριγένηςο οποίος γεννήθηκε το185 μ.Χομιλεί για κληρικούς και λαϊκούς. Ένα παράδειγμα από την ενδεκάτη του ομιλία στονΙερεμία,«πολλοί γαρ και πρεσβύτεροι απόλουνται πολλοί και λαϊκοί μακάριοι αποδειχθήσονται». Τα ίδια συναντούμε και στονΚλήμεντα τον Αλεξανδρέα, γεννήθηκε γύρω στο150 μ.Χ. 
ΣτονΤρίτο Στρωματέατου σημειώνει: «τον της μιας γυναικός άνδρα πάνυ,(πάνυ θα πει πολύ), πάνυ αποδέχεται ο Απόστολος καν πρεσβύτερος ει, καν διάκονος, καν λαϊκός». Σε άλλα κείμενα η λέξιςλαϊκόςαντιπαρατίθεται στις λέξειςπρεσβύτεροςκαιεπίσκοπος ή Διάκονος, Πρεσβύτερος, Επίσκοπος ή μόνο στην λέξη Πρεσβύτερος, που όπως είπαμε είναι ο κατεξοχήν ιερατικός όρος στην Χριστιανική Εκκλησία. 
Αλλά έχουμε και περιπτώσεις που αντιπαρατίθεται στην λέξη κλήρος, παράδειγμα «μετά δακρύων προσπεσείν Ζεφυρίνω τω Επισκόπω κυλιόμενον υπό τους πόδας ου μόνον τον ενκλήρωαλλά και τωνλαϊκών».  Πρόκειται για κείμενο που πολεμούσε την αίρεση των Θεοδοτιανών. «Σπούδασμα κατά της του Αρτέμωνος αιρέσεως».  Ο Αρτέμων, οπαδός των Θεοδοτιανών, άκμασε στα μέσα του 3^ουαιώνος. 
ΟΩριγένηςστην ομιλία που αναφέραμε προηγουμένως, ενδεκάτη στον Ιερεμία, σημειώνει ότι πολλοί βρίσκονται στις τάξεις του κλήρου αλλά δεν συμπεριφέρονται όπως πρέπει ώστε να ωφεληθούν από αυτό και να στολίσουν με την συμπεριφορά τους τον κλήρο. 
Σύμφωνα με μαρτυρίες τουΚλήμεντος του Αλεξανδρέως, αντί της φράσεωςχειροτόνησανπρεσβυτέρους ή χειροτόνησαν Επισκόπους μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η φράσις «κλήρωσαν κλήρους»βλέπε: «Τις ο σωζόμενος πλούσιος;» στο τέλος του βιβλίου. 
Στην Λατινική γλώσσα υπάρχει η λέξιςordoστην γενικήordinis. 

Όρντο σημαίνει τάξις, αλλά η λέξις αυτή σε Εκκλησιαστική χρήση σημαίνει κλήρος και μόνη της σημαίνει κλήρος αλλά και με σχετικά επίθετα όπως πχ Ordo Ecclesiasticus ίσον η εκκλησιαστική τάξις των κληρικών. 
Για τον μελετητή της Εκκλησιαστικής παραδόσεως των 3 πρώτων αιώνων, δεν αρκεί η Ελληνική γλώσσα, χρειάζεται και η Λατινική. 
Τότε ανατολή και Δύσις αποτελούσαν ηνωμένη Εκκλησία, χρειάζονται τα Ελληνικά για να μελετήσουμε τονΙγνάτιοή τονΚλήμεντα Ρώμηςκαι τονΑλεξανδρέα, αλλά, χρειάζονται και τα Λατινικά για να μελετήσουμε τονΤερτυλλιανόή τονΚυπριανό. 
Όρντολοιπόν σημαίνει κλήρος, στα έργα του Τερτυλλιανού, ο Τερτυλλιανός γεννήθηκε το160 μ.Χ, συναντάται πολλές φορές η λέξις αυτή και υποδηλώνει την ιερατική τάξη μέσα στην Εκκλησία. 
Ένα παράδειγμα από το έργο του «De Exhortatione Castitatis» δηλαδή περί προτροπής εις αγνότητα, «Differentiam inter ordinem et plebem constituit  ecclesiae auctoritas», κεφάλαιο έβδομο, δηλαδήτηνδιαφορά μεταξύ κλήρου και λαού την καθιστά η αυθεντία της Εκκλησίας. Ας κρατήσουμε την φράση «inter ordinem et plebem»,(ανάμεσα στον κλήρο και στον λαό). 

Εδώ το ordo βρίσκεται σε πτώση αιτιατική inter ordinem, ανάμεσα στον κλήρο, inter plebem, ανάμεσα στον λαό, plembs στην ονομαστική ίσον λαός, εξ' ου και η πλέμπα, ο λαός, ο όχλος. Ας αποστηθίσουμε τρεις λέξεις,inter ordinem et plebem, ανάμεσα στον κλήρο και στον λαό. 

Όποιος έχει δυνατότητα να ξεφυλλίσει τα έργα του Τερτυλλιανού και να βρίσκει τοordinemας κοιτάξει το έργοπερί μονογαμίαςκεφάλαιον ενδέκατο, περίειδωλολατρίαςκεφάλαιο έβδομον. 
Και στα έργα τουΑγίου Κυπριανούσυναντούμε τις λέξειςκλήροςκαικληρικός,clericus, όπως στην β’ επιστολή στην 16^η.
Αν φυσικά δεν υπήρχε ιερατείο μέσα στην Χριστιανική Εκκλησία, θα απουσίαζαν στα κείμενα των πρώτων αιώνων οι λέξεις: κλήρος, κληρικός, λαϊκός, ordo, ordo ecclesiasticus, clericus, όλα αυτά θα απουσίαζαν. 
Αυτά ας τα προσέξουν όσοι νομίζουν ότι στην αίρεση που ξέπεσαν βρήκαν την αλήθεια, αλήθεια χωρίς ακριβή γνώση της πρωτοχριστιανικής Εκκλησιαστικής παραδόσεως, της γνησίας βέβαια παραδόσεως, δεν υπάρχει˙ άλλωστε η εντολή του Αποστόλου δεν αφορά μόνο τα γραπτά της Καινής Διαθήκης αλλά και κάποια άλλα, «στήκετε, καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε εἴτε διὰ λόγου εἴτε δι᾿ ἐπιστολῆς ἡμῶν» (Β’ Θεσσ. Β’ 15). 
Σύμφωνα με την νοοτροπία των αιρετικών το είτε δια λόγου, πάει περίπατο, κρατάνε μόνο το είτε δια επιστολής υμών. Οι προφορικές διδασκαλίες και παραδόσεις μεταδίδονται από την μια γενεά στην άλλη και ανάμεσα στους πρώτους Χριστιανούς υπήρξαν πρόσωπα με μόρφωση, με συγγραφικό ταλέντο και έγραψαν επιστολές, απολογίες, συγγράμματα και μέσα σε αυτά κατεγράφησαν πλείστα όσα από την προφορική παράδοση των Αποστόλων. 

Εκτός και εάν οι αιρετικοί θέλουν να μας παρουσιάσουν τους Χριστιανούς των πρώτων αιώνων σαν κούτσουρα, σαν πέτρες αναίσθητες, σαν άτομα που δεν καταλάβαιναν τι πήραν από την προηγούμενη γενεά. 

• Δεν έγραψαν κάποια επιστολή για ζητήματα Εκκλησιαστικά; 
• Δεν συνέταξαν κάποια απολογία προς τους ειδωλολάτρες κατήγορους και συκοφάντες; 
• Δεν έγραψαν κάποιο ερμηνευτικό έργο στα κείμενα της Αγίας Γραφής; 

Έτσι θέλουν να μας τους παρουσιάσουν τους Χριστιανούς των πρώτων αιώνων οι αιρετικοί.

Όπως και να τους δεις τους αιρετικούς είναι αξιολύπητοι, απορρίπτουν όλη την ζωή και την παράδοση της Εκκλησίας και κρατούν μόνο κάποια γραπτά κείμενα των Αποστόλων. 
Τα άλλα με ποιο δικαίωμα τα απορρίπτουν;  

Χωρίς τα άλλα δεν μπορείς να ερμηνεύσεις και αυτά που κρατάς, γιατί αυτά που κρατάς είναι οργανικά συνδεδεμένα με τα άλλα. Θα πουν οι αιρετικοί κρατούμε τα μεν και απορρίπτουμε τα δε, γιατί έχουν μπει μέσα στην Εκκλησία και ανθρώπινες παραδόσεις που δεν αποτελούν γνήσιες εκκλησιαστικές παραδόσεις. 

Αλλά το νόθο δεν μπορεί να αχρηστεύσει το γνήσιο.Ένας Ορθόδοξος κληρικός θα πει σε ένα Χριστιανό να σταματήσει να φτιάχνειΦανουρόπιταγιατί αυτή δεν έχει καμία σχέση με την Εκκλησιαστική παράδοση, θα του πει όμως να κάνειαρτοκλασίακαι να φέρει 5 άρτους στην Εκκλησία να ευλογηθούν.Στην Παράδοση της Εκκλησίας έχουμε προσφορές άρτου, οίνου, ελαίου, όχι προσφορά πιτών και γλυκισμάτων.Αυτά σχετίζονταν με ειδωλολατρικές λατρείες. ΟΙερέας φορεί επιτραχήλι, αυτό δεν είναι ξένο προς το πνεύμα της Αγίας Γραφής, ο Ιερεύς με την χειροτονία του έλαβε το χρίσμα της ιεροσύνης και το πετραχήλι αποτελεί ένασύμβολοτης ιερατικής ιδιότητος. 
Ήδη από τα πρώτα χρόνια η εκκλησία υιοθέτησε τηνγλώσσα των συμβόλωνσε πολλούς τομείς της ζωής της. 
Για να καταλάβουμε πως το πετραχήλι συμβολίζει την ιερατική χάρη πρέπει να θυμηθούμε την πρώτη χειροτονία στην Παλαιά Διαθήκη,ο Μωυσής σήκωσε το χέρι του και έχυσε το άγιο μύρο στο κεφάλι του Ααρώνκαι το μύρο είχε κατεύθυνση από πάνω προς τα κάτω προχώρησε στο πηγούνι του Ααρών και κατέβηκε μέχρι την άκρη του ιερατικού ενδύματος.Και το πετραχήλι ο ιερεύς το φορεί από πάνω από το κεφάλι του και απλώνεται και κατευθύνεται προς τα κάτω,παρόμοια με την κατεύθυνση του μύρου του Ααρών, η ιερατική δηλαδή χάρις κατεβαίνει άνωθεν. 
Μάλιστα ο ιερεύς της Εκκλησίας μας την ώρα που φορεί το πετραχήλι λέει σιγανά και κάποιες φράσεις από τον 132 Ψαλμό όπου γίνεται λόγος για την ευωδία που σκόρπισε το μύρο που έχρισε τον Ααρών: «ὡς μύρονἐπὶκεφαλῆς τὸκαταβαῖνονἐπὶπώγωνα, τὸν πώγωνα τὸν Ααρων, τὸκαταβαῖνονἐπὶτὴνᾤαν», δηλαδή την άκρη, «τοῦἐνδύματος αὐτοῦὡς δρόσος Αέρμωνἡκαταβαίνουσαἐπὶτὰὄρη Σιωνὅτιἐκεῖἐνετείλατο κύριος τὴν εὐλογίαν καὶζωὴνἕως τοῦαἰῶνος». 
Δεν είναι δηλαδή άσχετο το πετραχήλι προς την ιερατική ιδιότητα και προς το πνεύμα της Αγίας Γραφής. 
Πριν φτάσουμε στο τέλος θα εμφανίσουμε μια ένσταση των αιρετικών. Στηρίζονται σε κάποιες περικοπές της προς Εβραίους Επιστολής πουμιλούν για ένα αρχιερέα, τον Χριστό και για μια θυσία, σε αντίθεση με την Παλαιά Διαθήκη που υπήρχαν πολλοί ιερείς (Εβρ. ζ’23 έως 27).
Σου λένε οι αιρετικοί στην Παλαιά Διαθήκη είχαμε πολλούς ιερείς, στην Καινή Διαθήκη ένα, τον Χριστό, έτσι γράφει η προς Εβραίους Επιστολή. 
Εδώ χρειάζεται μια διασάφησις, εμείς πιστεύουμε ότι όλοιοι κληρικοί δεν έχουν δική τους ιεροσύνη αλλά μετέχουν στην ιεροσύνη του Χριστού. 
Πιστεύουμε ότιόλα τα μυστήρια τα τελεί μυστικώς και αοράτως ο Χριστός δια των ιερέων,οι ιερείς απλώς του δανείζουν τα χέρια τους και το στόμα τους. Οι ιερείς είναι όργανα του Χριστού,τελεσιουργός των μυστηρίων είναι ο ίδιος ο Χριστός, ο μοναδικός ιερεύς της Καινής Διαθήκης. Ένα απόσπασμα από το αριστουργηματικό έργο του καθηγητού Ιωάννου Καρμίρη, «Ορθόδοξος Εκκλησιολογία», ένα σύγγραμμα γλυκύτατο, άγιο, αλλά δυστυχώς εξαντληθέν και λόγω του όγκου του, πάνω από 800 σελίδες, δύσκολο να επανεκδοθεί. 
Ένα απόσπασμά του: «Διάμεσου των ποιμένων ενεργεί εν Πνεύματι ο ίδιος ο καλός ποιμήν, ο οποίος είναι ο αόρατος τελετάρχης και τελειωτής πάντων των μυστηρίων και πάσης χάριτος χορηγός. (Επαναλαμβάνουμε την φράση, ο αόρατος τελετάρχης και τελειωτής πάντων των μυστηρίων και πάσης χάριτος χορηγός).  Οι ποιμένες ενεργούν ως πληρεξούσιοι Αυτού, του Χριστού, με την δέουσα πνευματική εξουσία και ευθύνη, παράβαλε παραδείγματος χάριν όσα θα δέσετε στην Γη θα είναι δεμένα στον ουρανό και όσα θα λύσετε στην Γη θα είναι λυμένα στον ουρανό(Ματθ. ιη’ 18)» (σελίς 376). 

Άλλο απόσπασμα από το ίδιο βιβλίο: «Ο θείος δομήτορας της Εκκλησίας κατέστησε σαν συστατικό στοιχείο της το ιερατικό λειτούργημα την Εκκλησιαστική Ιεραρχία η διακονία που αποτελείτε από τους Επισκόπους τους Πρεσβυτέρους και τους Διακόνους και εφοδίασε την Εκκλησιαστική ιεραρχία με την απαραίτητη πνευματική εξουσία και με όλα τα απαραίτητα μέσα για να συνεχίσει αυτή σαν εντολοδόχος και εκπρόσωπός Του τις σωτηριώδεις ενέργειές του και όλο το λυτρωτικό του έργο στον κόσμο.  Επομένωςτο ιερατικό λειτούργημα και ολόκληρη η ενέργεια του προέρχεται από τον ίδιο τον Χριστό,ο οποίος ενεργεί διαμέσου του ιερατικού λειτουργήματος στην Εκκλησία του». (σελίς 373). 

Υπογραμμίζουμε τις βασικές θέσεις:Ο Χριστός ενεργεί δια της Εκκλησιαστικής ιεραρχίας, ο Χριστός είναι ο αόρατος τελετάρχης και τελειωτής πάντων των μυστηρίων, δηλαδή πίσω από τους πολλούς ορατούς ιερείς δρα ο αόρατος ένας ιερεύς της Καινής Διαθήκης ο Χριστός ή αλλιώς δια μέσου των πολλών ορατών ιερέων ενεργεί ο ένας αόρατος ιερεύς ο Χριστός.

Γι’ αυτό και σε κάθε Θεία Λειτουργία ο λειτουργός λέει στον Χριστό τα εξής λόγια: «Συ είσαι και ο θυσιάζων και ο θυσιαζόμενος», επί λέξει, «συ ει ο προσφέρων και προσφερόμενος», εσύ δηλαδή προσφέρεις την θυσία, εσύ επιτελής την θυσία, με άλλα λόγιαεσύ είσαι ο ιερεύς που ιερουργεί. 

 Αγαπητοί μου ακροατές, αν βρίσκεστε σε ώρα λατρείας στον ναό εκεί που υπάρχει το θυσιαστήριό μας, η Αγία Τράπεζα και αν βλέπετε τον ιερέα να επιτελεί κάποιο μυστήριο ή να δίνει στον λαό την ευλογία της ειρήνης,μη σταματήσει το βλέμμα σας στον βλεπόμενο ιερέα, να πιστεύετε ότι δια μέσου αυτού ενεργεί ο μη βλεπόμενος Χριστός, ο ένας και μοναδικός ιερεύς της Καινής Διαθήκης. 

Όταν ανυψώνει ο Ιερεύς τα χέρια του και σε ευλογεί, μην νομίζεις ότι εκείνη την ώρα σε ευλογεί ο φαινόμενος ιερεύς, διαμέσου του χεριού που φαίνεται ευλογεί το χέρι του αφανούς ιερέως, του Χριστού, το χέρι που δεν φαίνεται. Μια εικόνα. Στην πλατεία μια μεγάλης πόλεως υπάρχει ένας ομιλητής και ένα μικρόφωνο και σε πενήντα σημεία της πόλεως έχουμε πενήντα μεγάφωνα.  Και από τα πενήντα μεγάφωνα η ομιλία του ιδίου εξέρχεται.  Δεν οφείλετε η ομιλία στα μεγάφωνα, αλλάδια μέσου αυτών ενεργεί ο ομιλητήςπου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της μεγάλης πόλεως.  Ωστόσο χρειάζονται και τα μεγάφωνα, ο ομιλητής στην πλατεία είναι ο Χριστός και τα πενήντα μεγάφωνα είναι οι ιερείς της Χριστιανικής εκκλησίας το παράδειγμα βοηθεί να καταλάβουμε αυτό που πιστεύουμε.

Με αυτά που είπαμε αντιλαμβανόμαστε ότι αυτά που λέει η Ορθοδοξία είναι σύμφωνα με τη Γραφή και την Εκκλησία των πρώτων αιώνων.

• Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο τουΠΑΝΟΥο οποίος έκανε και την δύσκολη εργασία της απομαγνητοφωνήσεως
• Πηγή φωτογραφίαςεδώ

πηγή

ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ Αρχιμ. Δανιήλ Γούβαλη

ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ 

Αρχιμ. Δανιήλ Γούβαλη

(1940-2009)

Στην πατρίδα μας εμφανίζονται διάφορες ομάδες που συνδέονται με διάφορους γκουρού.  Σε αυτές τις ομάδες διδάσκεται ότι η λύτρωση του ανθρώπου και της ανθρωπότητας θα επιτευχθεί με την Γιόγκα, την επιλογή τροφών, τον διαλογισμό, την τυφλή υποταγή σε κάποιο θεϊκό διδάσκαλο, ο οποίος σε πολλές περιπτώσεις είναι ο θεός που ενσαρκώθηκε. 
Μερικά ονόματα θεϊκών διδασκάλων ή θεών Μαχαρίσι, Παραμαχάνσα, Σαμαέλ Αούν Βεόρ, Μαχαράτζι, Σάϊ Μπάμπα, Βαβάζι και λοιπά. 

 Ενώ η διδασκαλία τους διαφέρει ριζικά από την Χριστιανική προσπαθούν να πείσουν ότι συγγενεύει. Δεν διστάζουν να χρησιμοποιούν περικοπές από το Ευαγγέλιο και από έργα Πατέρων της Εκκλησίας. 

 Σε αυτές τις ομάδες γίνεται δεκτή η μετενσάρκωση, δηλαδή εγώ έχω ζήσει κατά το παρελθόν πολλές ζωές, είτε ως άνθρωπος, είτε ως ζώο και αυτό θα συνεχιστεί και μετά θάνατον. 
Όταν σε προηγούμενες ζωές δεν έχουμε διαπράξει αμαρτήματα όταν κάνουμε το ίδιο στην τωρινή μας ζωή, όταν ασκούμε Γιόγκα και διαλογισμό και τα τοιαύτα, συντομεύουμε τον κύκλο των μετενσαρκώσεων, τέτοια διδάσκουν. 

 Αλλά για τον Χριστιανισμό δεν υπάρχουν πολλές ζωές, υπάρχει μια γέννηση, μια ζωή, ένας θάνατος και μια κρίση από τον Υιό του Θεού κατά την Β’ Παρουσία Του. 
Ο απόστολος Παύλος που ήταν γεμάτος από πνεύμα Θεού, γνώριζε ότι θα εμφανιστούν άνθρωποι που θα ισχυρίζονται ότι οι μετενσαρκώσεις αποτελούν αλήθειες του Θεού και με μια ρητή και κατηγορηματική του φράση ξεκαθαρίζει το ζήτημα. 

 Στο 9^οκεφάλαιο της Προς Εβραίους Επιστολής εκεί που κάνει λόγο για την λυτρωτική σημασία της θυσίας του Γολγοθά και για την σωτηριολογική αξία του αίματος του Χριστού γράφει, ο Χριστός όχι πολλές φορές αλλά μια φορά προσέφερε τον εαυτό του θυσία για να καταργήσει την αμαρτία, μια φορά έπαθε, μια φορά πέθανε φορτωμένος με τις αμαρτίες του κόσμου, ένα θάνατο γνώρισε για να γίνει σωτήρας όλων των ανθρώπων και οι άνθρωποι μια φορά πεθαίνουν και κατόπιν μια φορά κρίνονται. 

 Οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν πολλές ζωές και πολλούς θανάτους ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν (Εβραίους θ,27). 
Για τους Χριστιανούς μια φορά ενσαρκώθηκε το Θείον, μια φορά θυσιάστηκε ο Χριστός παίρνοντας επάνω του τις αμαρτίες μας, μια φορά θα γίνει κρίση και ο άνθρωπος μια φορά πεθαίνει και ύστερα αντιμετωπίζει κρίση. Οι οπαδοί των γκουρού δέχονται την Ινδουιστική θεολογία. Όλα εκεί είναι πολλαπλά, πολλές ζωές, πολλοί θάνατοι, επίσης και πολλές ενσαρκώσεως του θείου, αβατάρ. Κατά καιρούς ο Βισνού, μέλος της Ινδουιστικής τριάδος, ενσαρκώνεται είτε ως άνθρωπος, είτε ως ζώο, είτε ως χελώνα, ως χοίρος, ως άνθρωπος κατά το ήμισυ και λιοντάρι κατά το υπόλοιπο ήμισυ, ως φτερωτό άλογο και λοιπά. Ο Βαμάνα λόγου χάριν αποτελεί την πέμπτη ενσάρκωση του Βισνού, ο Ράμα την εβδόμη, ο Κρίσνα την ενάτη, ως τελευταίος αβατάρ αναμένεται ο Κάλκι. 

 Βλέπουμε πολλές ενσαρκώσεις θεών, πολλές μετενσαρκώσεις των ανθρώπων, πολλές ζωές και πολλούς θανάτους. Αυτό το δόγμα αφαιρεί από τον άνθρωπο την ευθύνη και τη συντονισμένη προσπάθεια. Δεν βαριέσαι, αν δεν τα πάμε καλά σε αυτήν την ζωή θα στρώσουμε σε μια επόμενη. Πάλι με το δόγμα του Κάρμα δημιουργείται ένα αίσθημα αδρανοποιήσεως, κάρμα σημαίνει ποσό ενοχής και αμαρτίας από προηγούμενες ζωές που πρέπει να εξοφληθεί με ταλαιπωρίες και δεινά σε αυτήν την ζωή. Μη προσπαθείτε να βελτιώσετε την ζωή σας, έχετε κακό κάρμα. 

 Αυτό το δόγμα είναι ότι πρέπει για να προωθηθεί κάποιος παγκόσμιος δικτάτορας. Οι υποτελείς του αν δεινοπαθούν θα σωπαίνουν διότι έτσι προδιαγράφηκε η ζωή τους από αμαρτίες που διέπραξαν σε προηγούμενες ζωές. Ούτε καν να το διανοούμεθα. Αυτά τα δόγματα, αβατάρ, μετενσάρκωση, κάρμα, ουδεμία σχέση έχουν με τον Χριστιανισμό. 

 Δεν τελειώνει εδώ το κακό. Υπάρχουν και πολλές ομάδες που ασχολούνται με την ψυχολατρία διδάσκουν ότι μέσα μας στην ψυχή μας κρύβονται μεγάλες δυνάμεις θεϊκές δυνάμεις ο ίδιος ο θεός. Και προτείνονται ασκήσεις, διαδικασίες, μυήσεις, αποκρυφιστικές τακτικές, ώστε να αναπτυχθούν αυτές οι θεϊκές δυνάμεις και να γίνει ο κάθε ένας θεός. 

 Αυτές οι κινήσεις διδάσκουν τα εντελώς αντίθετα από τον Χριστιανισμό.  Ο Χριστός λέει, χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα, Ιωάννης ιε 6. Χωρίς την Θεϊκή βοήθεια, χωρίς την βοήθεια των Αγίων, των πνευματικών πατέρων, των Μυστηρίων της Εκκλησίας αδυνατούμε να νικήσουμε το κακό που υπάρχει μέσα μας τον παλαιό άνθρωπο που λέει ο απόστολος Παύλος, αυτοί λένε δεν χρειάζεται βοήθεια Θεού, εσύ είσαι ο θεός, μέσα σου είναι ο θεός, άκουσε την διδασκαλία μας και θα επιτύχεις την αυτοεξέλιξη και την αυτοπραγμάτωση. 

 Τέτοιες προτάσεις έκανε και το αρχαίο φίδι στον Αδάμ, άκουσε με και θα ανοιχτούν τα μάτια σου και θα γίνεις σαν τον Θεό. Ο πρωτόπλαστος το άκουσε και έγινε ότι έγινε, από χρυσό γένος κατέληξε σιδερένιο, για να θυμηθούμε τον Ησίοδο.

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του μακαριστού πατρός

από το ιστολόγιο http://panoszero.blogspot.gr/

πηγή

ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΦΘΟΡΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ Α' μέρος Η Μεγάλη Ελλάδα Υπό του μακαριστού πατρός Δανιήλ Γούβαλη

ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΦΘΟΡΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Α' μέρος 

Η Μεγάλη Ελλάδα

Υπό του μακαριστού πατρός Δανιήλ Γούβαλη 

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του μακαριστού πατρός

από το ιστολόγιοhttp://panoszero.blogspot.gr/

  

Θα ρίξουμε ένα βλέμμα στην Ελλάδα του 3^ουπ.Χ αιώνος, τον καιρό που βασίλευαν οι 12 θεοί του Ολύμπου. Τότε οι διάδοχοι του Μ. Αλεξάνδρου και οι επίγονοι εγκλωβισμένοι στις φιλοδοξίες τους γινόταν αιτία συνεχών συγκρούσεων και αναταραχών. Από το άλλο μέρος και οι Έλληνες της Δύσεως ήταν εν πολλοίς εγκλωβισμένοι στον ατομισμό και στην καλοπέραση. Τα μυαλά τους φαίνονταν παρηκμασμένα οι κεραίες τους δεν έπιαναν τα μηνύματα των καιρών. Πολύ φθορά υπέστη ο Ελληνισμός και από την σύγκρουση φιλοδοξιών για το ποιος θα καταλάβει τον θρόνο της Μακεδονίας, ένα θρόνο επίζηλο. 

Κάποια στιγμή φάνηκε ότι θα έπεφτε στα χέρια των Σελευκιδών, αλλά σε αυτό αντιτάχτηκε κάποιος από τους Πτολεμαίους. Ας μιλήσουμε για αυτόν. Το όνομά τουΠτολεμαίος Κεραυνός. 

Ήταν γιος του ονομαστού στρατηγού του Αλεξάνδρου Πτολεμαίου του Α’, του ιδρυτού της δυναστείας των Πτολεμαίων. Ήταν πρωτότοκος γιος, μητέρα του ήταν η Ευρυδίκη, θα έπρεπε να είναι και ο διάδοχος του θρόνου, ο πατέρας του όμως νομιμοποίησε μια σχέση με την Βερενίκη και αργότερα υποκύπτοντας σε αυτήν έκανε διάδοχο του θρόνου του, τον γιο που απέκτησε μαζί της Πτολεμαίο. 
Η εξέλιξη αυτή των γεγονότων ανάγκασε τον Πτολεμαίο Κεραυνό και την μητέρα του Ευρυδίκη, να εγκαταλείψουν την Αίγυπτο. Θεωρούσε τον εαυτό του νόμιμο διάδοχο του θρόνου, έλπιζε ότι με την βοήθεια του Σέλευκου θα καταλάμβανε τον θρόνο. Εν τω μεταξύ η αδελφή του Λυσάνδρα, η πρώτη σύζυγος του Λυσιμάχου, εξαιτίας των ραδιουργιών της δευτέρας συζύγου Αρσινόης, βρισκόταν στο βασίλειο του Σέλευκου διεκδικώντας φυσικά δικαιώματα στον Μακεδονικό θρόνο μετά τον θάνατο του Λυσιμάχου. Ο Σέλευκος όμως μετά την ήττα και τον θάνατο του Λυσιμάχου λογάριαζε την Μακεδονία στον εαυτό του και όχι στην χήρα του Λυσιμάχου. 
Ο Πτολεμαίος Κεραυνός κατάλαβε ότι ο Σέλευκος όπως παρέβλεψε την αδελφή του έτσι θα παρέβλεπε και τον ίδιο, ως προς τα δικαιώματα του στον Αιγυπτιακό θρόνο. 
Αρχές φθινοπώρου του 281πΧ, ο Σέλευκος ανακηρυγμένος από τον στρατό του βασιλεύς της Μακεδονίας είχε περάσει στην Θράκη, πριν φτάσει την Λυσιμάχεια, την πόλη που είχε σαν πρωτεύουσα ο Λυσίμαχος κοντά στον Ελλήσποντο, συνάντησε τον θάνατο. 
Ο Πτολεμαίος Κεραυνός είχε αναθέσει σε δικούς του ανθρώπους να τον δολοφονήσουν. Ο στρατός του δολοφονηθέντος που αποτελείτο κυρίως από στρατιώτες του Λυσιμάχου, δηλαδή Μακεδόνες, δέχτηκε το γεγονός και επιπλέον αναγόρευσε βασιλέα τον Πτολεμαίο Κεραυνό. Τώρα ηχούσε η είδηση Πτολεμαίος Κεραυνός βασιλεύς της Μακεδονίας. Υπήρχαν και πολλοί άλλοι που διεκδικούσαν αυτόν τον θρόνο αλλά ο Πτολεμαίος με διάφορες διπλωματικές κινήσεις κατόρθωσε να εδραιωθεί σε αυτόν. Μακεδονία και Θράκη αποτέλεσαν ενιαίο βασίλειο. 

Αλλά η ιστορία κρύβει και τους λεγόμενους απρόβλεπτους παράγοντες. Εκείνη την εποχή ο Ελλαδικός χώρος αναστατώθηκε με τις ληστρικές επιδρομές τωνΓαλατών. Ο Πτολεμαίος Κεραυνός βρέθηκε σε αμηχανία όταν ένα στίφος Γαλατών, χειμώνα καιρό280-279 π.Χ, μέσω της κοιλάδας του Αώου έκανε εισβολή στην Μακεδονία και ένα άλλο προχωρούσε προς την Θράκη. Χωρίς να υπολογίσει καλά τα πράγματα διέταξε άμεση επίθεση με αποτέλεσμα να δοκιμάσει ότι χειρότερο, συντριπτική ήττα, αποδεκατισμό των στρατιωτών του, απώλεια της ζωής του. Το χάος και η αναρχία που επεκράτησε στην Μακεδονία δεν είχαν το προηγούμενο τους. Αργότερα και άλλα στίφη Γαλατών εισέβαλαν στην Μακεδονία από την Παιονία, λεηλατούσαν και ερήμωναν. 
Το 277 π.Χ περίπου20 χιλιάδες Γαλάτεςείχαν εισβάλλει στην Θράκη. Τότε συνέβη να επιστρέφει από την Μικρά Ασία ο Αντίγονος ο Γονατάς, ο γιος του Δημητρίου του πολιορκητή αφού σταμάτησε πόλεμο με τον Αντίοχο τον γιο του Σέλευκου. Έγινε μάχη μεταξύ Αντιγόνου και Γαλατών. Οι δεύτεροι νικήθηκαν. 
Αυτό συνετέλεσε ώστε ο Αντίγονος που σαν γιος του Δημητρίου ήταν αντιπαθητικός στους Μακεδόνες, να γίνει αγαπητός. 
Ενώ δεν υπήρχε καμία περίπτωση να καταλάβει τον Μακεδονικό θρόνο τώρα με την δόξα του νικητή τον βαρβάρων και με την φήμη του σπουδαίου στρατηγού τον κατέλαβε. Δεν άργησε να κυριαρχήσει και στην Θεσσαλία. 

Και εκεί που θα έλεγε κανείς ότι τα πράγματα στην Μακεδονία γαλήνεψαν νέα αναταραχή ξέσπασε. Μια νέα σελίδα άνοιξε με τίτλο, πόλεμος τουΠύρρουκατά του Αντίγονου Γονατά. Όταν ο Πτολεμαίος Κεραυνός όπως είπαμε έχασε την ζωή του σε σύγκρουση με τούς Γαλάτες, 279 π.Χ, ο Αντίγονος έδειξε ότι είχε αξιώσεις πάνω στον Μακεδονικό θρόνο. Μερικά χρόνια νωρίτερα 281 π.Χ, ο Σέλευκος είχε αναγνωριστεί από τον στρατό του, βασιλιάς της Μακεδονίας, αλλά προχωρώντας για αυτήν κοντά στην Λυσιμαχεία δολοφονήθηκε από όργανα του Πτολεμαίου Κεραυνού. Ο τελευταίος κατέλαβε τον Μακεδονικό θρόνο. Ο Πύρρος τότε δεν θεώρησε σωστό να διεκδικήσει τον θρόνο αυτό. 
Η Μακεδονία και η Θράκη ανήκε στον Πτολεμαίο Κεραυνό, ή Μικρά Ασία στον Αντίοχο τον γιο του Σελεύκου. Οι μεγάλοι οραματισμοί που δονούσαν την ψυχή του Πύρρου δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν προς Ανατολάς, άνοιξε όμως μια θύρα προς Δυσμάς. 
Τα χρόνια αυτά οι Ρωμαίοι ζητούσαν ευκαιρία να επεκτείνουν την πολιτική τους επικυριαρχία στηνΜεγάλη Ελλάδα, δηλαδή στην Κάτω Ιταλία όπου υπήρχαν ανθούσες Ελληνικές πόλεις όπως ο Τάρας, οι Θούριοι, ο Κρότων, οι Λοκροί, το Ρήγιον και λοιπά. Αυτό το κατόρθωσαν μέχρι κάποιο βαθμό.
Σε μερικές πόλεις εγκαταστάθηκε Ρωμαϊκή φρουρά οιΤαραντίνιοιόμως δεν ανέχονταν Ρωμαϊκή επιρροή και διείσδυση στην Κάτω Ιταλία και άνοιξαν μέτωπο με τους Ρωμαίους. Επειδή όμως μόνοι τους δεν μπορούσαν να τους αντιμετωπίσουν ζήτησαν την βοήθεια του Πύρρου. Εκείνος το 280 π.Χ με σημαντική στρατιωτική δύναμη πέρασε στην Κάτω Ιταλία. Ένιωθε την αποστολή του σαν σωτήρας των Ελλήνων της Δύσεως. 

Αναφερόμενος ο Ντυράν, αυτός που έχει γράψει την Παγκόσμια Ιστορία, αναφερόμενος ο Ντυράν σε αυτό το θέμα σημειώνει, ο Τάρας φοβούμενος την Ρώμην εζήτησε την βοήθειαν του ορμητικού νεαρού βασιλέως της Ηπείρου. Κατά το 295 π.Χ ο Πύρρος έλκων την καταγωγήν εκ του Αχιλλέως έγινε βασιλεύς των Μολοσσών της επικρατέστερας Ηπειρωτικής φυλής. Ήτο ωραίος και γενναίος, δεσποτικός, αλλά δημοφιλής μονάρχης. Όταν οι κάτοικοι του Ταράντος απηθύνθησαν προς αυτόν το εθεώρησε λαμπρή ευκαιρίαν. Θα κατέκτα την Ρώμην, τον κίνδυνο της Δύσεως, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος είχε κατακτήσει την Περσίαν, τον κίνδυνον της Ανατολής και θα απεδείκνυε την γενεαλογία του δια της ανδρείας του. 
Ο Πτολεμαίος Κεραυνός τον ενίσχυσε με αρκετούς πεζούς, ιππείς, ακόμη και πολεμικούς ελέφαντες. Αυτή του η χειρονομία προερχόταν και από την επιθυμία του να τον απομακρύνει από την Μακεδονία. Ο Πύρρος βέβαια χάρηκε για την στρατιωτική προσφορά και πρόθυμα τον αναγνώρισε ως βασιλέα της Μακεδονίας. 
Ο βασιλεύς της Ηπείρου νίκησε δυο φορές τα Ρωμαϊκά στρατεύματα στην Ηράκλεια, η νίκη αυτή του προξένησε πολύ μεγάλες απώλειες,Πύρρειος νίκη, και στο Άσκλο της Απουλίας, 280-279 π.Χ. Δεν μπόρεσε να φτάσει σε σύναψη ειρήνης με την Ρώμη. 

Πήγε κατόπιν στην Σικελία που χρειάζονταν την βοήθεια του για να αντιμετωπίσουν τους Καρχηδονίους. Τους απώθησε στο Δυτικό άκρο του νησιού και τους περιόρισε στο Λιλίδαιο, ήταν μια πόλις τόσο καλά οχυρωμένη όσο λίγες πόλεις στην ιστορία. Από εκεί δεν ήταν εύκολο να τους διώξει. Το Λιληδαιο ήταν φρούριο απόρθητο. Όταν ζήτησε από τους Σικελούς να κατασκευάσουν ισχυρό στόλο για τον αγώνα κατά των Καρχηδονίων συνάντησε άρνηση. Η συνεργασία μαζί τους δεν προχωρούσε, οι Έλληνες της Σικελίας αντί να φοβούνται τον εξωτερικό κίνδυνο, κοιτούσαν μην τυχόν και ο Πύρρος τους συμπεριφέρεται αυταρχικά. Το κλίμα της Σικελίας δεν τον σήκωνε. Μετά διετή παραμονή γύρισε στην Ιταλία. Αυτό που συνέβαινε τότε είχε μεγάλη βαρύτητα για την μελλοντική ιστορία. Βαρύτητα αρνητική. 

Ένας μελετητής της περιόδου αυτής παρατηρεί: Αποφάσισε ο Πύρρος, να επιστρέψει στην Ιταλία το φθινόπωρο του 276 π.Χ και έτσι μια μεγάλη ευκαιρία για την Σικελία και γενικά για τον Ελληνισμό χάθηκε. (Δημήτριου Βελισσαρόπουλου, Ρωμαίοι και Έλληνες Τόμος Α, σελίς 155). 
Χάθηκε γιατί τα Σικελικά μυαλά βρίσκονταν σε κατάσταση παρακμής. Καθώς εγκατέλειπε το νησί είπε ένα προφητικό λόγο «τι πεδίο μάχης αφήνω στην Καρχηδόνα και στην Ρώμη».  Επιστρέφοντας ο Πύρρος στην Ιταλία κλείστηκε στον Τάραντα, εκεί αναδιοργάνωσε το στρατό του το 275πΧ στο Βενεβέντο της Αυλίτιδος, λίγο πιο κάτω από το κέντρο της Ιταλίας, συγκρούστηκε με τις Ρωμαϊκές λεγεώνες. Η μάχη ήταν αμφίρροπη, μάλλον εις βάρος του Πύρρου, γνώρισε σε αυτήν τρομακτικές απώλειες. Και μια λεπτομέρεια, σε κάποια τελική φάση του αγώνος οι Ρωμαίοι έριξαν στην μάχη εφεδρείες, ενώ ο Πύρρος λόγω επικλινούς εδάφους δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει τους πολεμικούς του ελέφαντες. Τελικά υποχώρησε προς τον Τάραντα. Πριν αναχωρήσει για την Ήπειρο άφησε στον Τάραντα στρατιωτική φρουρά. 

Φεύγοντας από την Σικελία και από την Ιταλία ήταν σαν να πλησίαζε στο σώμα του Ελληνισμού κάποιο θηρίο με κακές διαθέσεις. Αυτό το θηρίο ένιωθε χαρά στην απομάκρυνση του Πύρρου. Δυστυχώς τα πράγματα έδειχναν ότι ξεκινά ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία, τιτλοφορούμενο: σταδιακή προσάρτηση Ελληνικών εδαφών στην Ρώμη. Σε αυτή την άσχημη ιστορία συνέβαλε και η ηθική συμπεριφορά των Ελλήνων της Μεγάλης Ελλάδος, τους άρεσε η απειθαρχία, η ξενοιασιά, η καλοπέραση, η απουσία πνεύματος θυσίας. Ο Πύρρος βρήκε μεγάλα εμπόδια από αυτή την νοοτροπία. Όταν το 280 π.Χ έφτασε στον Τάραντα είχε προστριβές με τους Ταραντίνους διότι κοίταζαν την ευδαιμονία τους, τις διασκεδάσεις, τους ανέμελους περιπάτους και τις χαρές των πολυάριθμων εορτών τους, οι οποίες όπως ελέχθη χαρακτηριστικά ήταν περισσότερες από τις ημέρες του έτους. Δεν εννοούσαν ότι ο πόλεμος απαιτούσε θυσίες. Ο Πύρρος μπορούσε να απαλλάξει οριστικά τον κίνδυνο των Καρχηδονίων από την Σικελία. Του χρειάζονταν ισχυρός στόλος, ζήτησε όπως είπαμε από τούς Σικελούς να του δώσουν τα απαραίτητα μέσα για αυτόν τον σκοπό. Έπρεπε να έχει ναυτική υπεροπλία. Και εδώ φάνηκε πάλι ένα παρηκμασμένο μυαλό, δεν ήθελαν να υποβληθούν σε θυσίες. Η συμπεριφορά τους προς τις σωστές προτάσεις του Ηπειρώτη βασιλέως χρωματίζονταν από απροθυμία, δυσφορία και γενικώς από αντίδραση, εάν οι Σικελοί βοηθούσαν τον Πύρρο με την δημιουργία ισχυρού στόλου εκείνος θα μετέφερε τον πόλεμο στην Καρχηδόνα, οπότε θα ανάγκαζε τους Καρχηδονίους να εγκαταλείψουν την Σικελία. Την μέθοδο αυτή είχε ακολουθήσει με επιτυχία και ο περίφημος τύραννος των Συρακουσών Αγαθοκλής, που ήταν και πεθερός του Πύρρου. 

Ηαδράνεια στην αντιμετώπιση των Καρχηδονίων ή η κατά τον Β’ Καρχηδονιακό πόλεμο 219-202 π.Χ συμμαχία με τους Καρχηδόνιους, προξένησε μεγάλο κακό στους Έλληνες της Δύσεως. Θα αναφέρουμε δυο τρία παραδείγματα. Το πρώτο αφορά την άλωση των Συρακουσών. Η πόλις αυτή επί βασιλείας Ιέρωνος ήταν σύμμαχος των Ρωμαίων. Ο διάδοχος του Ιερώνυμος που φερόταν τυραννικά και επεδίωκε να επεκτείνει την εξουσία του σε όλη την Σικελία συμμάχησε με τον Αννίβα, δηλαδή με τους Καρχηδονίους. Αυτή η άστοχη ενέργεια είχε πολύ άσχημες συνέπειες. Οι Ρωμαίοι στραφήκαν εναντίον των Συρακουσών και άρχισαν να την πολιορκούν από ξηρά και από θάλασσα, 213 π.Χ, στην άμυνα έλαβε μέρος και ο μεγάλος μαθηματικός Αρχιμήδης που είχε επινοήσει διάφορα πολιορκητικά μηχανήματα, άλλα μηχανήματα που άρπαζαν πλοία και κοίλα κάτοπτρα που προξενούσαν πυρκαγιές. Μετά από 8μηνη στενή πολιορκία ο Ρωμαίος στρατηγός Μάρκος Κλαύδιος Μάρκελλος μια νύχτα εορτή της θεάς Αρτέμιδος που την τιμούσαν με παννυχίδα κατέλαβε την πόλη, η θεά δεν μπόρεσε να παράσχει βοήθεια.
Ακολούθησε λεηλασία και άγρια σφαγή, τα έργα της τέχνης εξαφανίστηκαν από την πόλη. 
Οι ιστορικοί χαράζουν μαύρες προτάσεις περιγράφοντας αυτό που έγινε την νύχτα εκείνη. Εκτός από τους βασιλικούς θησαυρούς η ωραιότερη Ελληνική πόλη των χρόνων εκείνων, το απόρθητο επί μισή σχεδόν χιλιετία προπύργιο του Δυτικού Ελληνισμού εγκαταλείφθηκε στην θηριωδία των ημιβάρβαρων στρατιωτών. Ένα από τα θύματα της σφαγής ήταν και ο γηραιός Αρχιμήδης που θανατώθηκε ενώ ήταν απορροφημένος στην μελέτη κάποιου γεωμετρικού προβλήματος. Η δυστυχία που ακολούθησε τουςΣυρακούσιους, όσους δεν σφαγιαστήκαν, ήταν μεγάλη. Μαστίζονταν από φτώχια, δεν έβρισκαν τροφή, τότε αποφάσισαν να λένε πως είναι δούλοι, ώστε μετά την πώληση τους να παίρνουν τροφή από τους αγοραστές τους. Αυτά συνέβησαν στις Συρακούσες στην πόλη που επί αιώνες αποτελούσε το καύχημα των Ελλήνων της Δύσεως. 

Το επόμενο έτος οι Ρωμαίοι κυρίεψαν και τονΑκράγαντα. Η μανία του κατακτητή ήταν πρωτοφανής. Οι κάτοικοι γνώρισαν ατιμωτικό θάνατο. Όσοι δεν θανατωθήκαν πουλήθηκαν ως δούλοι. 

Το 209 π.Χ ήρθε και η σειρά τουΤάραντος. Και η πόλη αυτή έκανε το λάθος να προσχωρήσει στον Αννίβα. Εναντίον του επιτέθηκε ο Κόϊντος Φάβιος Μάξιμος, ο οποίος και με την βοήθεια προδοσίας από τμήμα της φρουράς κατέλαβε την πόλη. Ακολούθησε σφαγή και λεηλασία. «Οι Ρωμαίοι έσφαζαν αδιάκριτα ενόπλους και μη, Καρχηδόνιους και Ταραντίνους» (Τίτος Λίβιος). Λεία των κατακτητών έγιναν 30.000 δούλοι, 3080 τάλαντα χρυσού και πολύς άργυρος σε νομίσματα και είδη. Απαράμιλλα έργα τέχνης αρπάχτηκαν. 
Ο Φάβιος ωστόσο άφησε και μερικά αγάλματα, πράγμα που δεν το έκανε ο Μάρκελλος στις Συρακούσες. 

Και οιΛοκροί, η πατρίδα του ονομαστού νομοθέτη Ζάλευκου, είχαν κάνει το ίδιο λάθος, προσχώρησαν στους Καρχηδονίους. Ήλθε η ώρα να πληρώσουν και αυτοί. 
Μετά από δύσκολη πολιορκία κυριεύτηκαν το 205πΧ από τον προπραίτωρα Κόιντο Πλεμίνιο και γευτήκαν πρωτοφανείς βιαιότητες. Όσοι είχαν παραδώσει την πόλη στους Καρχηδονίους γνώρισαν σφαγή, συνέβησαν βαρβαρότητες και βαναυσότητες στις οποίες πρωτοστατούσε ο ίδιος ο Ρωμαίος προπραίτωρας. Οι ληστείες επεκτάθηκαν και στους ναούς και στο ιερό της Περσεφόνης. Κατά τον ιστορικό Αππιανό δεν παρέλειψαν οι Ρωμαίοι να διαπράξουν καμία ύβρη η ασέλγεια η ωμότητα. Αυτά τα δεινά έμελλε να πάθουν οι Επιζεφύριοι Λοκροί, η αποικία των Λοκρών από το 673 πΧ. 

Καθώς λοιπόν τελείωνε η ξέφρενη περιπέτεια του Αννίβα στην Ιταλία και καθώς προχωρούσε προς το τέλος ο δεύτερος Καρχηδονιακός πόλεμος ο Ελληνισμός της Μεγάλης Ελλάδος και της Σικελίας έσβηνε μέσα στην οδύνη, στην ταπείνωση, στην ατίμωση και γενικώς μέσα σε μια ατμόσφαιρα καταστροφικής μανίας των κατακτητών. Άραγε θυμήθηκαν τότε τον Πύρρο που αγωνιζόταν να τους πείσει να τον ενισχύσουν κατά της Καρχηδόνας; Αν οι Καρχηδόνιοι ήταν ταπεινωμένοι δεν θα κατέβαιναν στην Ιταλία μέσω Πυρηναίων και Άλπεων και ούτε θα γίνονταν σύμμαχοι των Ελληνικών πόλεων. Πόσο κόστισε αυτή τη συμμαχία… Βλέπουμε λοιπόν και με όσα αναφέραμε σήμερα ότι η φθορά του Ελληνισμού γινόταν σταδιακά καθώς κυλούσε ο τρίτος προ Χριστού αιών. Τότε που πάνω από τους Έλληνες δέσποζαν οι 12 Θεοί του Ολύμπου, οι οποίοι δεν έδειχναν καθόλου να συγκινούνται με όσα δεινά έπλητταν αυτούς που τους λάτρευαν.
Αλλά θα επανέλθουμε στο θέμα. 

Β' μέρος.

Συνεχείς πόλεμοι μεταξύ Ελληνικών βασιλείων 

Ηφθορά του Ελληνισμού συνετελείτω όταν κυριαρχούσαν οι 12 Θεοί. Αυτή είναι η αλήθεια.Όσα ισχυρίζονται οι νεοπαγανιστές και οι αρχαιολάτρες σε αυτό το θέμα, δηλαδή την φθορά του Ελληνισμού, είναι ψευδή και παραπλανητικά. Επί της εποχής των 12 Θεών εφθάρει και παρήκμασε ο Ελληνισμός και υπέκυψε στον Ρωμαίο κατακτητή. 
Επί της εποχής του Χριστιανισμού ζωντάνεψε και έλαμψε ως χιλιόχρονη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Η αυτοκρατορία αυτή ενώ στην αρχή είχε κάποιο Ρωμαϊκό πρόσωπο, συν το χρόνο, πήρε καθαρά Ελληνικό χαρακτήρα. Ο Χριστιανισμός έσωσε τον Ελληνισμό. 
Τον Ελληνισμό που όπως είπαμε καθώς προχωρούσε ο 3^οςπ.Χ αιών γνώριζε σταδιακή φθορά και παρακμή. Οι 12 Θεοί δεν μπορούσαν να αναχαιτίσουν αυτήν την φθορά. Παρά του μη έχοντος ουκ αν λάβεις.

Ας δούμε σήμερα τι συνέβαινε στον Ελληνισμό καθώς ο 3^οςπ.Χ αιών κυλούσε προς το μέσο και προς το δεύτερό του ήμισυ. Τι συνέβαινε; 
Ελληνικά βασίλεια συγκρούονταν συνεχώς με άλλα Ελληνικά βασίλεια.
Τι χειρότερο μπορούσε να γίνει;Το 274 π.Χ ο βασιλιάς της Ηπείρου έρχεται σε ρήξη με τον βασιλέα της Μακεδονίας. Ο Πύρρος δηλαδή με τον Αντίγονο Γονατά.Εν τω μεταξύ συμβαίνουν κάποιες αναταραχές στην Κρήτη και στην Σπάρτη. Στη Πελοπόννησο υπάρχει μεγάλη ένταση, τέλος το 272 ο Πύρρος βρίσκει άδοξο τέλος στο Άργος όπου πολεμούσε με τους Αργείους και τους Μακεδόνες.Τότε τον 3^οπ.Χ αιώνα υπήρχαν πολλά ελληνικά βασίλεια και συνέβαινε σε ένα χώρο να συγκρούονται μεταξύ τους κάποια Ελληνικά βασίλεια και μακρύτερα σε άλλον χώρο να συμβαίνουν την ίδια εποχή άλλες συγκρούσεις πάλι μεταξύ Ελλήνων. Έτσι όταν στον Ελλαδικό χώρο συγκρουόταν ο βασιλεύς της Μακεδονίας με το βασιλέα της Ηπείρου, πιο πέρα ανατολικά, συνέβαιναν παρόμοια δυσάρεστα. Ξέσπασε δηλαδή πόλεμος μεταξύ δυο μεγάλων Ελληνιστικών βασιλείων οι Πτολεμαίοι πολεμούσαν με τους Σελευκίδες. Η ιστορία ομιλεί για τον λεγόμενοΑ' Συριακό πόλεμο. Η αιτία αυτού του πολέμου ήταν η Κοίλη Συρία, δηλαδή η νότια Συρία. 

 Ο Αντίοχος Α’ των Σελευκιδών δεν αναγνώριζε την Πτολεμαϊκή κυριαρχία στην περιοχή αυτή. Νικητής ανεδείχθη ο Πτολεμαίος ο Β’. Στην νίκη συνετέλεσε η επιτυχής δράση του Πτολεμαϊκού στόλου. Ο πόλεμος κράτησε 4 έτη, 274-271 π.Χ. Ο βασιλιάς τη Αιγύπτου τελικά διατήρησε υπό ην κατοχή του την Κοίλη Συρία.Δεν είχαν περάσει 4 έτη από τότε που έληξε ο τετραετής Α Συριακός πόλεμος και ξεπρόβαλε άλλος. Αυτός στον Ελλαδικό χώρο.
Από το ένα μέρος βρισκόταν ο Αντίγονος Γονατάς, ο βασιλεύς της Μακεδονίας και από το άλλο οι Σπαρτιάτες και οι Αθηναίοι οι οποίοι παραδόξως έγιναν σύμμαχοι. Συνέβη και οι δυο πλευρές να δεχτούν την συμμαχία του Πτολεμαίου του Β' οπότε στη συνέχεια τα βρήκαν και μεταξύ τους.
Πριν μιλήσουμε για αυτόν τον πόλεμο θα χρειαστεί να πούμε δυο λόγια για τονΧρεμωνίδη.
Ήταν Αθηναίος πολιτικός, φίλος του στωικού φιλοσόφου Ζήνωνος, έτρεφε μεγάλη αντίθεση με τον Αντίγονο Γονατά.
Όλη του η ζωή χρωματίζεται από δράση και αντίδραση εναντίων των Μακεδόνων. Με δική του πρόταση οι Αθηναίοι εξέδωσαν ψήφισμα που αφορούσε, πρώτον την συμμαχία των Αθηναίων με τους Σπαρτιάτες και δεύτερον την κήρυξη πολέμου κατά των Μακεδόνων.
Ο πόλεμος που ξέσπασε έχει το όνομαΧρεμωνίδειοςκαι κράτησε επτά έτη, 267-261 πΧ.
Πριν ξεκινήσει οι σύμμαχοι τόνιζαν την μεγάλη βοήθεια που θα είχαν από τον Πτολεμαίο Β', αλλά η υποστήριξη αποδείχτηκε μικρή και άτονη. Εμφανίστηκε στον Σαρωνικό Πτολεμαϊκός στόλος, με επικεφαλής τον ναύαρχο Πάτροκλο. Αφού έκανε μια θεαματική εμφάνιση απομακρύνθηκε στα παράλια της Αττικής. Αυτή η απομάκρυνση έδωσε κουράγιο στον Αντίγονο Γονατά, ο οποίος είχε αποδυθεί σε πολιορκία των Αθηνών.

Μερικά δυσάρεστα για τον Αντίγονο. Στα Μέγαρα ξεσηκώθηκαν οι μισθοφόροι του Μακεδόνα βασιλέως. Ο ανιψιός του Αντιγόνου που είχε το ίδιο όνομα με αυτόν και διοικούσε την Κόρινθο και την Χαλκίδα αποστάτησε.
Επίσης ο βασιλεύς τη Ηπείρου Αλέξανδρος, διάδοχος του Πύρου, συμπαρατάχτηκε με τους εχθρούς του.  Ωστόσο ο Αντίγονος δεν πτοήθηκε, σε μάχη που έγινε κοντά στην Κόρινθο το 265πΧ, συνέτριψε τον στρατό των Σπαρτιατών. Ο βασιλεύς τους Αρεύς βρήκε τον θάνατο. Επίσης έληξε και ο κίνδυνος από την Ήπειρο, ο αδελφός του Αντιγόνου, που είχε κι ωραίο όνομα, Δημήτριος ο Καλός, νίκησε τον Αλέξανδρο και κυρίευσε την χώρα του την Ήπειρο. Σε αυτόν τον πόλεμο ο βασιλεύς της Ηπείρου συμμάχησε με Αθηναίους και Σπαρτιάτες για να πολεμήσει τους Μακεδόνες. Στη συμμαχία όπως είδαμε ήταν και ο Πτολεμαίος Β', ο οποίος δεν έβλεπε με καλό μάτι την πρόοδο και αύξηση του Μακεδονικού βασιλείου. Σε άλλους πολέμους οι συμμαχίες διαμορφώνονταν διαφορετικά, πάντως το σταθερό ήταν ένα, Ελληνικά βασίλεια συγκρούονταν με άλλα Ελληνικά και το κακό δεν έλεγε να σταματήσει.

Σε αυτόν το πόλεμο τον Χρεμωνίδειο εκεί που τα πράγματα φαίνονταν να κυλούν εις βάρος τους βασιλέως της Μακεδονίας στο τέλος αυτός είχε το πάνω χέρι. 7^οέτος αυτού του πολέμου ήταν το 261 π.Χ. Τότε έγινε ναυμαχία μεταξύ του Πτολεμαικού στόλου και εκείνου των Μακεδόνων.
Σύγκρουση αποφασιστικής σημασίας. Η ιστορία την κατέγραψε ως,ναυμαχία της Κω. Κατά αυτήν ο Αντίγονος Γονατάς σημείωσε λαμπρή νίκη.
Έπαυσε πια ο Πτολεμαίος Β' να κυριαρχεί στο Αιγαίο, το κοινό των Νησιωτών ετέθει υπό την εξουσία των Μακεδόνων. Όσο αφορά τους Αθηναίους τα πράγματα όλο και δυσχέραιναν.
Η μακριά πολιορκία τους είχε καταβάλλει, σαν πληροφορήθηκαν την ήττα του Πτολεμαίου Β’ στην ναυμαχία της Κω, ένιωθαν να πέφτουν στο κενό, δεν άντεχαν άλλο, έπρεπε να συνθηκολογήσουν, να παραδοθούν, τους πίεζε άλλωστε και το φάσμα της πείνας από την έλλειψη τροφών. Έτσι το 261 η Αθήνα παραδόθηκε στον Αντίγονο Γονατά. Δέχτηκε Μακεδονική φρουρά. Ο διοικητής της φρουράς, τροποποίησε το πολίτευμα της πόλεως σύμφωνα με τα μακεδονικά συμφέροντα.

Η Αθήνα, η άλλοτε ονομαστή και ένδοξη, διάνυε τώρα μια περίοδο μεγάλης ταπεινώσεως, οπωσδήποτε οι Αθηναίοι θα έπρεπε να καταρώνται τον Χρεμωνίδη την αιτία της συμφοράς των. Αυτός πρόλαβε μαζί με τον αδελφό του Γλαύκωνα να φύγει στην Αίγυπτο. Ο Πτολεμαίος παραδόξως του ανέθεσε ψηλά αξιώματα.

Πριν αρχίσει πόλεμος, δηλαδή ο Χρεμωνίδειος, ο Αντίγονος Γονατάς βρισκόταν σε πολύ πλεονεκτική θέση. Στον Ελλαδικό χώρο είχε καταλάβει νευραλγικές θέσεις, επίσης κυριαρχούσε και στο Αιγαίο. Λοιπόν βρισκόμαστε στο 3 πΧ αιώνα, δεν έχουμε φθάσει στο μέσο του. Μετά από τον θάνατο του Πύρρου μιλήσαμε για Α’ Συριακό Πόλεμο, κατόπιν για Χρεμωνίδειο, δεν πρόλαβε να τελειώσει ο τελευταίος και πρόβαλε άλλος. Νέα πικρή χάντρα στο θλιβερό κομπολόι. Το όνομα του Β' Συριακός. Με αντίπαλους πάλι τους Σελευκίδες και τους Πτολεμαίους.

Ας δούμε τώρα τι συνέβη σε αυτόν τον καινούργιο πόλεμο που κράτησε 8 έτη.
Προηγουμένως όμως θα χρειαστεί να μιλήσουμε για τον Ευμένη Α' τον Ευεργέτη, ηγεμόνα της Περγάμου. Εκείνα τα χρόνια λες και είχε πέσει κατάρα στον Ελληνισμό. Το άλφα Ελληνικό βασίλειο ερχόταν σε πόλεμο με το βήτα. Ενώ σε έναν πόλεμο ήταν απασχολημένα βασίλεια, συνέβαινε κάποιο τρίτο να εκμεταλλεύεται την ευκαιρία για εδαφική επέκταση.
Μπορούσε να γίνει και το εξής, ενώ ο βασιλιάς του ενός βασιλείου απουσίαζε από την χώρα του, κάποιος αυλικός του ή συγγενής έκανε πραξικόπημα. Συνέβαινε και το εξής μετά την λήξη του πολέμου το νικημένο και εξασθενημένο βασίλειο γινόταν στόχος εκμετάλλευσης από κάποιο τρίτο βασίλειο. 
ΟΕυμένης Α' της Περγάμου, άρχισε να βασιλεύει το 262πΧ. Από την αρχή της βασιλείας του είχε πόλεμο με τον Αντίοχο Α’, αυτόν που γνωρίσαμε στον Α' Συριακό πόλεμο, τον Ευμένη τον υποστήριζε και ο βασιλιάς της Αιγύπτου.
Η έκβαση ήταν ευνοϊκή για τον βασιλιά της Περγάμου. Το κράτος του γνώρισε κάποια εδαφική επέκταση.
Καθώς πολεμούσε οΑτταλίδης, οι Βασιλείς της Περγάμου ονομάζονται Ατταλίδες, καθώς πολεμούσε ο Ατταλίδης με τον Σελευκίδη, ο Πτολεμαίος Β' ο Φιλάδελφος θεώρησε κατάλληλη την περίσταση για κάποιο ίδιον όφελος.
Αφού με τον Χρεμωνίδειο πόλεμο δεν τα πήγε καλά, θα έπρεπε τώρα να επιτύχει κάτι καλό για το βασίλειο του. Έστρεψε την προσοχή του προς την Δυτική Μικρά Ασία, πήρε με το μέρος του την Έφεσο, κοίταξε να έχει υπό την επιρροή του τα παράλια αυτής της περιοχής. Τα έλεγχε από την Έφεσο όπου τοποθέτησε δική του φρουρά. Και σε άλλες πόλεις της Μικρασιατικής παραλίας εγκατέστησε φρουρά. Τότε είχε ανέλθει στον θρόνο των Σελευκιδών ο Αντίοχος Β’ ο Θεός, έτσι επιλεγόταν, θα εξηγήσουμε ποιο κάτω το γιατί.
Αυτός δεν μπορούσε να ανεχτεί την επιρροή του Φιλάδελφου στην Δυτική Μικρά Ασία. Ήταν και χολωμένος μαζί του διότι στον πόλεμο του με τον Ευμένη υποστήριξε τον εχθρό του. Έτσι λοιπόν κήρυξε τον πόλεμο εναντίον του Πτολεμαίου Β’ 260 πΧ. Το νέο θλιβερό κεφάλαιο στην ιστορία του Ελληνισμού τιτλοφορήθηκε Β' Συριακός πόλεμος και διήρκησε 8 έτη.

Το πολύ δυσάρεστο είναι ότι δεν πρόλαβε ο Ελληνισμός να πάρει μια ανάσα από τον Χρεμωνίδειο πόλεμο και αμέσως ένα έτος μετά την λήξη του, άρχισε καινούργιος. Σε αυτούς του πολέμους συνέβαινε και άλλο δυσάρεστο, ο ένας εμπόλεμος φρόντισε να πάρει ως συμμάχους κάποια άλλα Ελληνικά βασίλεια. Για να εδραιώσει την συμμαχία προωθούσε και κάποιο γάμο, έδινε λόγου χάριν την αδελφή του ή την κόρη του, νύφη στον βασιλέα που τον ήθελε ως σύμμαχο ή ανάλογα με τις ηλικίες στον γιο του βασιλέως. Με τις συμμαχίες αυτές σε κάθε πόλεμο εμπλεκόταν περισσότερα του ενός Ελληνικά κράτη και έτσι αυξάνονταν και τα μίση μέσα στον χώρο του Ελληνισμού.

Ας δούμε τώρα πως διαμορφωθήκαν οι συμμαχίες στον Β' Συριακό πόλεμο.
Ο Αντίοχος Α’ φρόντισε να πάρει ως σύμμαχο τον Αντιγόνο Γονατά, τον βασιλέα της Μακεδονίας. Η όλη υπόθεση πλαισιώθηκε και από ένα γάμο. Έδωσε στον γιο του Αντιγόνου, που ονομάζονταν Δημήτριος, την αδελφή του Στρατονίκη. Στην συμμαχία εντάχτηκαν και οι Ρόδιοι. Οι πολεμικές συγκρούσεις έγιναν στην περιοχή της Μικράς Ασίας.
Στην πρώτη φάση ο Πτολεμαίος Β' σημείωνε επιτυχίες. Κατέλαβε την Μίλητο την Έφεσο και την Σάμο. Στην Κιλικία και στην Παμφυλία έκτισε διάφορες πόλεις.
Αργότερα όμως το σκηνικό άλλαξε. Ο Αντίοχος Β’ έκανε μια έξυπνη κίνηση χάρισε ελευθερία στην Άραδο. Ήταν πόλη σε ομώνυμο μικρό νησί στην περιοχή της Συρίας με μεγάλη ιστορία. Αυτό το γεγονός συνέβαλε στο να εξεγερθούν κατά του Πτολεμαίου η Τύρος και η Σιδών. Στην συνέχεια οΑντίοχος Β'απάλλαξε την Μίλητο από τον Τίμαρχο, τύραννο εγκατασταθέντα από τον Πτολεμαίο Β'. Φαίνεται ότι οι Μιλήσιοι δεινοπαθούσαν από τον Τίμαρχο και αισθάνθηκαν μεγάλη ευγνωμοσύνη προς τον Σελευκίδη βασιλέα που τους απελευθέρωσε.  Τον ανακήρυξαν Θεό, προσωνυμία που του έμεινε. Παραχωρώντας ο Αντίοχος Β' ελευθερία στις Ιωνικές πόλεις της Μικράς Ασίας κέρδισε την φιλία τους. Είπαμε ότι ο Πτολεμαίος Β' ήταν καλά εδραιωμένος στην Κιλικία και στην Παμφυλία και εκεί ο Αντίοχος Β’ ανακατέλαβε θέσεις του βασιλέως της Αιγύπτου. Επίσης στην εξουσία του περιήλθαν πόλεις της Θράκης καθώς και η Σαμοθράκη.
Ο Σελευκίδης βασιλεύς της επιτυχίες του τις όφειλε και στη συμπαράσταση των Συμμάχων. Σημαντική ήταν η βοήθεια των Ροδίων. Να σημειώσουμε ότι κατά τους χρόνους αυτούς το βασίλειο της Ρόδου βρισκόταν σε μεγάλη ακμή, το δε νόμισμα των Ροδίων εθεωρείτο πολύ ισχυρό και κυκλοφορούσε ως τα πέρατα της οικουμένης. Τότε είχαν και ένα σπουδαίο ναύαρχο τον Αγαθόστρατο. Σε ναυμαχία που έγινε περί το 259πΧ κοντά στην Έφεσο, ο Ρόδιος ναύαρχος νίκησε τον Πτολεμαϊκό στόλο. Αυτή η νίκη μέτρησε πολύ στην πορεία αυτού του πολέμου.

Ο Πτολεμαίος Β' έβλεπε ότι δεν τον συνέφερε η συνέχεια του πολέμου. Θέτοντας σε ενέργεια την διπλωματική του δεξιοτεχνία επέτυχε το 255 π.Χ χωριστή συνθήκη ειρήνης με τον Αντίγονο Γονατά. Αλλά και ο Αντίοχος βλέποντας ότι οι επιτυχίες του οφείλονταν κυρίως στις νίκες των συμμάχων δεν το έβλεπε καλό να συνεχίσει τον πόλεμο. Με πνεύμα υποχωρητικότητας συνθηκολόγησε με τον Φιλάδελφο 253 π.Χ. Η ειρήνη πλαισιώθηκε και από ένα γάμο η κόρη του Πτολεμαίου Β', Βερενίκη, έγινε σύζυγος του Αντιόχου Β', σύζυγος και βασίλισσα. Όλη αυτή η ιστορία του Β' Συριακού πολέμου κόστισε οπωσδήποτε στον βασιλέα της Αιγύπτου. Και μεγάλες απώλειες είχε και σημαντικό τμήμα των εξωτερικών του κτήσεων έχασε, ιδίως στην Ιωνία αλλά και στην Παμφυλία και Κιλικία. Η Κοίλη Συρία όμως του έμεινε. Κόστισε όμως και στην Λαοδίκη την σύζυγο του Αντιόχου Β,' γιατί ο άνδρας της νυμφεύτηκε την Βερενίκη ενώ αυτή την χώρισε. Επιπλέον αποκλήρωσε τα 4 τέκνα της από κάθε απαίτηση για τον θρόνο.
Αυτή όμως ήταν μια φοβερή γυναίκα και περίμενε την ώρα να πάρει εκδίκηση.
Αλλά και η Βερενίκη που εισχώρησε στα ενδότερα των Σελευκιδών ήταν για το καλό των Πτολεμαίων και για το κακό των Σελευκιδών.
 Στα βασίλεια των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των επιγόνων, οι βασίλισσες και οι άλλες γυναίκες συγγενείς του βασιλέως συχνά ευθύνονταν για ανηθικότητες, για συνομωσίες, για δολοφονίες, για πολιτικές αναταραχές. Σημείο παρακμής.

Λοιπόν,Α' Συριακός πόλεμος, Χρεμωνίδειος, Β' Συριακός πόλεμος, μετά από 7 έτη θα ξεσπάσει και άλλος πόλεμος, ο Γ' Συριακός.
Βέβαια αυτοί οι πόλεμοι δεν ήταν μεγάλοι και τρομεροί, δεν ήταν πόλεμοι μεγάλων καταστροφών, αλλά ωστόσο έφθειραν με σταθερό ρυθμό τον Ελληνισμό. Δημιουργούσαν μεγάλη ένταση στο κοινωνικό πρόβλημα, αφού τα χρήματα καταναλώνονταν στους εξοπλισμούς και στους πολέμους. Φυσικά στον τόπο των συγκρούσεων τα προβλήματα ήταν περισσότερο αυξημένα, ανθρώπινες ζωές χάνονταν είτε σε πολέμους της ξηράς είτε σε ναυμαχίες.

Και το ποιο χειρότερο,ενώ κοίταζαν πώς να εξουδετερώσουν τον εχθρό, τον συνέλληνα, τον Αντιγονίδη, τον Σελευκίδη, τον Πτολεμαίο, όλα αυτά στην Ανατολή, δεν έστρεφαν τα μάτια τους να δουν τι γινόταν αυτή την εποχή στην Δύση.  Δεν άνοιγαν τους οφθαλμούς τους να δουν πως σιγά σιγά χανόταν, η μεγάλη Ελλάδα, η Σικελία.
Πως σιγά και σταθερά τα βήματα των Ρωμαϊκών λεγεώνων προχωρούσαν και κατακτούσαν νέα εδάφη. Οι Έλληνες αυτής της περιόδου λες και τυφλώθηκαν. Δεν πρόσεχαν εκεί που έπρεπε να προσέξουν. Απορροφημένοι σε διαρκείς πολέμους στον Ελλαδικό χώρο, στο Αιγαίο, στην Μικρά Ασία, στην Ανατολή, δεν είχαν την προσοχή που επιβαλλόταν στις πολιτικές εξελίξεις της Δύσεως, δηλαδή στην Ρωμαϊκή επέκταση.

Ο Γ' Συριακός πόλεμος ξεκίνησε το 246 π.Χ, ονομάστηκε και Λαοδίκειος.
Η Λαοδίκη, που ήδη την αναφέραμε, ήταν η πρώτη σύζυγος του Αντιόχου Β'. Για λόγους πολιτικού συμφέροντος ο Σευλεκίδης βασιλεύς την χώρισε και παντρεύτηκε την Βερενίκη αυτή ήταν κόρη του Πτολεμαίου Β'. Ο γάμος έγινε με τον όρο ότι τα παιδιά που θα γεννιόνταν από τυχόν θα είχαν κληρονομικά δικαιώματα στον θρόνο. Το πρώτο παιδί που γεννήθηκε ο Αντίοχος το όρισε διάδοχο του θρόνου. Η Λαοδίκη είχε αποχωρήσει στην Έφεσο, είχε μαζί της τα τέκνα της, το μεγαλύτερο ονομαζόταν Σέλευκος. Το 246 πΧ ξέσπασε μεγάλο κακό στο βασίλειο, καταρχήν βρήκε το θάνατο ο Αντίοχος ο Β', τον δηλητηρίασε η Λαοδίκη στην Έφεσο, στην συνέχεια κατόπιν εντολής της Λαοδίκης σε έμπιστους της φρουρούς στην Αντιόχεια δολοφονήθηκε ή καλύτερα κατακρεουργήθηκε και ο γιος του Αντιόχου και της Βερενίκης. Τον δήμιο του μικρού διαδόχου τον φόνευσε η Βερενίκη με τα ίδια της τα χέρια.
Στη συνέχεια κατέφυγε στα ανάκτορα της Δάφνης όπου την πολιόρκησαν και κατόπιν την έσφαξαν. Η Βερενίκη ήταν αδελφή του Πτολεμαίου Γ' του Ευεργέτου, ο οποίος εκείνο το έτος 246 πΧ ανέβηκε στον Πτολεμαϊκό θρόνο, όλα αυτά τα τραγικά γεγονότα δεν ήταν δυνατόν να αφήσουν αδρανή τον βασιλέα της Αιγύπτου, έτσι λοιπόν ξεσπάει ο Γ' Συριακός πόλεμος ή Λαοδίκειος που κράτησε 6 χρόνια.

Αναδημοσίευση από το εξαιρετικό ιστολόγιοhttp://panoszero.blogspot.gr/το οποίο έχει απομαγνητοφωνήσει αρκετές ομιλίες του μακαριστού π.Δανιήλ Γούβαλη

πηγή

«ΔΕΥΤΕ ΚΑΙ ΑΝΑΒΩΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟ ΟΡΟΣ ΚΥΡΙΟΥ» (Ης. 2, 3) Αρχιμ. Δανιήλ Γούβαλη

«ΔΕΥΤΕ ΚΑΙ ΑΝΑΒΩΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟ ΟΡΟΣ ΚΥΡΙΟΥ»

(Ης. 2, 3)

Αρχιμ. Δανιήλ Γούβαλη

(1940-2009)

«Δεύτε και αναβώμεν εις το όρος Κυρίου και εις τον οίκον του Θεού Ιακώβ». Δεν πλασθήκαμε για τα βάθη του κακού, αλλά για τα ύψη των αρετών. Δεν πλασθήκαμε για τα σκότη της αβύσσου, αλλά για την φωτοχυσία του Θαβώρ. Ελάτε λοιπόν ν’ ανεβούμε.

   Ομεγαλόπνοος και μεγαλόφωνος προφήτης Ησαΐας αντίκρυσε πολλά μυστήρια της Καινής Διαθήκης, παρ’ όλο που έζησε οκτώ αιώνες προ Χριστού. Τα είδε με το προφητικό του βλέμμα και συγχρόνως τα εκήρυξε με γλώσσα μεγαλειώδη. Ανάμεσα στις άλλες του δράσεις πε­ριλαμβάνεται και το όρος του Κυρίου, δηλαδή η Σιών, η Ιερουσαλήμ με τον ναό του Θεού. Παραδόξως όμως το είδε πολύ υψηλό, πανύψηλο, «υπεράνω των βουνών». Και κατά φυσική συνέπεια είδε και τον ναό «επ’ άκρων των ορέων». Έθνη πολλά, είπε, θα ξεκινούν από παντού και θα κατευθύνωνται προς αυτό. Και οι λόγοι των ευσεβών θα είναι προτρεπτικοί προς ανάβασι:

«Δεύτε και αναβώμεν εις το όρος Κυρίου και εις τον οίκον του θεού Ιακώβ».

Βέβαια εδώ πρόκειται για έναν συμβολισμό. «Όρος Κυρίου» είναι η Εκκλησία του Χριστού. Ακλόνητη σαν τα όρη. Στερεωμένη γερά σαν τα ασάλευτα βουνά. Υψηλή. Με ύψος πνευματικό. Και η ζωή η χριστια­νική μοιάζει με ορειβασία. «Δεύτε και αναβώμεν εις το όρος Κυρίου». Ελάτε ν' ανεβούμε στο Ιερό όρος. Δεν θα ήταν παράξενο να λέγαμε πως οι πραγματικοί Χριστιανοί αποτελούν ορειβατικό σύλλογο.

Τα ύψη πάντα ελκύουν. Ωραίες είναι οι αναβάσεις στα ψηλά βου­νά. Πιο σπουδαίες όμως είναι οι αναβάσεις σε πνευματικές κορυφογραμμές. Υπέροχα νοιώθει οποίος έφθασε στην κορυφή της Πίνδου ή του Όλυμπου ή πολύ περισσότερο των Άλπεων ή των Ιμαλαΐων. Το μάτι του αντικρύζει πλατύ και μεγάλο τον κόσμο. Πρωτόγνωρα αισθήματα κυκλοφορούν μέσα του. Πιο υπέροχα όμως νοιώθει οποίος κατέκτησε πνευματικές κορυφές και το μάτι του είδε να πλαταίνουν οι ορίζοντες του πνεύματος. Ανέκφραστα είναι τα βιώματά του· γι’ αυτό και προτρέπει τον καθένα να λαχταρήση τα ύψη. «Τα άνω ζητήτε…Τα άνω φρονείτε» (Κολασ. 3, 1-2) φωνάζει ο ‘Απόστολος Παύλος, ο μεγάλος αυτός «ορειβάτης».

Βέβαια δεν είναι εύκολο ο καθένας ν’ ανεβή στην κορυφή του βουνού. Είναι εύκολο όμως να κοιτάζη προς αυτή και σιγά - σιγά ν' ανεβαίνη. Κι αν δεν μπορή να φθάση σ’ αυτήν, ας φθάση λίγο παρακάτω, ας φθάση ως την μέση, ας φθάση και πιο κάτω. Έχουμε κι εδώ στην ανοδική πορεία διαβαθμίσεις, όπως αντίστοιχα έχουμε και στην καθο­δική.

Ας παρουσιάσουμε αυτή την αλήθεια μ’ ένα χτυπητό παράδει­γμα: Κάποιος απαίσιος και αθυρόστομος άνθρωπος βρίζει άσχημα και ελεεινά πέντε ανθρώπους, χωρίς να του φταίνε τίποτα. Οι αντιδράσεις τους: Ο πρώτος τον βρίζει παρόμοια, και μετά από ώρες τον σκέπτεται και θυμάται κι άλλες ύβρεις με τις οποίες θα μπορούσε να τον είχε πε­ριλούσει. Ο δεύτερος αντιδρά πιο ήπια. Διαμαρτύρεται και ζητάει εξηγήσεις για το υβρεολόγιο. Ο τρίτος δεν μιλάει καθόλου, συγκρατεί τον εαυτό του· ωστόσο μέσα του έχει λύπη και αναταραχή. Ο τέταρτος δεν μιλάει, και επί πλέον αισθάνεται ήρεμος εσωτερικά. Ο πέμπτος ομοίως δεν μιλάει, νοιώθει ήρεμος ψυχικά, ωστόσο αισθάνεται κάποια λύπη, διότι ο συνάνθρωπος που τον έβρισε διέπραξε αμάρτημα. Ο πρώτος βρίσκεται σε επίπεδο αμαρτωλότητος, ενώ ο πέμπτος σε επίπεδο αγιότητος. Οι υπόλοιποι τρεις σε ενδιάμεσες καταστάσεις.

Για πνευματικά επίπεδα ομιλεί η παραβολή του σπορέως, όταν λέη ότι άλλο χωράφι καρποφόρησε τριάντα κι άλλο εξήντα κι άλλο εκατό (Μάρκ. 4, 8). Το εκατό φυσικά υπονοεί την τελειότητα.

Εκείνος που έφθασε στο τριάντα μοιάζει με μια νύχτα καθαρή με αστροφεγγιά. Το εξήντα αντιστοιχεί με μια νύχτα που λάμπει η πανσέ­ληνος. Και το εκατό αντιστοιχεί με μια ηλιόλουστη ημέρα. Ωραίος είναι ο ουρανός όταν λάμπουν σ' αυτόν τα άστρα. Πιο ωραίος όμως, όταν σκορπάη λάμψεις το ασημένιο φεγγάρι. Και πιο φωτεινός και όμορφος, όταν στα γαλάζια πλάτη του φεγγοβολάη ο ήλιος.

Χαρακτηριστικός είναι και ο λόγος του Αποστόλου Παύλου. Παίρνει το παράδειγμα από τον σωματικό οργανισμό. Άλλοι έχουν ασθενικά στομάχια και πρέπει να τρέφωνται με γάλα, άλλοι έχουν κα­λύτερα και χρησιμοποιούν λάχανα και άλλοι διαθέτουν γερά στομάχια και μπορούν να τρώνε κρέας. «Σάς μίλησα σαν νήπια εν Χριστώ, σάς επότισα γάλα, όχι στερεά τροφή» (Α' Κορ. 3, 2). «Ο ένας πιστεύει ότι μπορεί να τρώη όλα τα φαγητά· ο άλλος ασθενεί στην πίστι και τρώει λάχανα» (Ρωμ. 14, 2). «Οποίος τρέφεται με γάλα δεν έχει πείρα από την διδασκαλία της δικαιοσύνης, διότι είναι νήπιος· η στερεά τροφή εί­ναι για τους τελείους που με την συνήθεια και την άσκησι έχουν γυμνα­σμένες τις αισθήσεις τους να διακρίνουν το καλό και το κακό» (Ρωμ. 5, 13-14).

Οποίος βρίσκεται σε κατώτερο πνευματικό επίπεδο, μοιάζει κατά τον Απόστολο Παύλο με νήπιο. Οποίος έφθασε στην τελειότητα μοιά­ζει με άνδρα. Κάποιες παρόμοιες έννοιες συναντούμε και στον Από­στολο Πέτρο. «Να ποθήσετε σαν νεογέννητα βρέφη το λογικό άδολο γάλα, για να αυξηθήτε με αυτό (και να φθάσετε) στην σωτηρία» (Α' Πέ­τρου 2, 2). Η αύξησις του σώματος εξεικονίζει την πνευματική αύξησι.

Η έννοια της αυξήσεως τονίζεται και στις ευχές του Βαπτίσματος: «Να φυλάξη την δωρεά του Αγίου Πνεύματος και να αυξήση την παρα­καταθήκη της Χάριτος...».

Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας ομιλούν για τρία στάδια των πνευματικών αναβάσεων, τηςκαθάρσεως, τουφωτισμούκαι τηςτελειώσεως. Το τελευταίο ονομάζεται και «της μυστικής ενώσεως». Ο όσιοςΝικήτας ο Στηθάτος, πνευματικό ανάστημα του μεγά­λου μυστικού της Ορθοδοξίας Συμεών του νέου Θεολόγου, σημειώνει: «Τρεις τάξεις υπάρχουν σ’ αυτούς που προοδεύουν στο ανέβασμα προς την τελειότητα, η καθαρτική, η φωτιστική και η μυστική που είναι και τελειοποιός. Η μία είναι των αρχαρίων, η άλλη των μεσαίων και η άλλη των τελείων».

Στην πρώτη τάξι, τηνκαθαρτική, γίνονται αγώνες για να καθαρίση η ψυχή από τα πάθη. Μοιάζει σαν να βγάζης από ένα χωράφι, τα ζιζάνια, τα αγριόχορτα και τ' αγκάθια. Αγκάθια εννοούμε την φιλαργυρία, τον θυμό, τον εγωϊσμό, την ματαιοδοξία, την ζηλοτυπία, την μνησικακία, το μίσος, την κατάκρισι, την νωθρότητα, την μελαγχολία, την δειλία την γκρίνια, την περιέργεια, την πλεονεξία, την κοιλιοδουλεία, την φιληδονία κτλ.

Όπως μια νοικοκυρά με το σύρμα τρίβει την κατσαρόλα για να φύγουν οι σκουριές και οι μαυρίλες, έτσι ακριβώς ενεργεί και ο πνευ­ματικός αγωνιστής. Και σιγά - σιγά το σκεύος καθαρίζεται και λάμπει.

Τα διάφορα πάθη αιχμαλωτίζουν τον άνθρωπο και νοιώθει σαν φυλακισμένος. Καθώς τα καταπολεμεί και τα εξασθενίζει, είναι σαν να ανοίγη τις πόρτες της φυλακής. Σχετικώς ο Δαυίδ αναφωνούσε στον Θεό, «εξάγαγε εκ φυλακής την ψυχή μου» (Ψαλμ. 141, 8).

Υπάρχουν κάποιοι επιστήμονες - τεχνικοί που ονομάζονται συν­τηρητές εικόνων. Αυτοί καταφέρνουν και αποκαλύπτουν την ομορφιά κάποιας εικόνας, η οποία με το χρόνο, με τις σκόνες, με τους καπνούς και τόσα άλλα κατάντησε μαυρισμένη και αγνώριστη. Κάτι τέτοιο επιτελείται και στον άνθρωπο που αγωνίζεται για την πνευματική κάθαρσι. Όταν στην θέσι του θυμού έρθη η πραότητα και στην θέσι της ζηλοτυ­πίας η αγάπη, και στην θέσι του εγωϊσμού η ταπείνωσις, είναι σαν να αποκτά η μαυρισμένη εικόνα την πρώτη λάμψι της.

Ηδευτέρα τάξις είναι ηφωτιστική. Κατ’ αυτήν το σκοτάδι των παθών έχει απομακρυνθή και το φως των αρετών λάμπει αισθητά. Προηγουμένως τα διάφορα πάθη δημιουργούσαν θλίψεις και αναταραχές στην ψυχή. Προηγουμένως αν κάποιος σου έκανε κακό, προσπα­θούσες να φανής ανεξίκακος, αλλά το κατώρθωνες με ψυχικό πόνο, «εν ττικρία και οδύνη ψυχής». Τώρα όμως βρίσκεσαι μέσα στην ανεξικακία ανώδυνα. Τώρα στα μήκη και στα πλάτη του ψυχικού σου κόσμου επικρατεί ηρεμία. Προηγουμένως όταν σε επαινούσαν ένοιωθες μεγάλη χαρά, και όταν σε κατηγορούσαν λύπη. Τώρα αντιμετωπίζεις ήρεμα και τις δύο περιπτώσεις, με απάθεια· ούτε οι έπαινοι σε σπρώχνουν προς τα ύψη ούτε οι κατηγορίες προς τα βάθη.

Αυτή η ψυχική γαλήνη έχει καλές επιπτώσεις στο νου. Ο νους μπορεί τώρα και διακρίνη ορθώς. Μοιάζει το πράγμα με το κοίταγμα στην κοίτη του ποταμού. Όταν τα νερά του είναι αναταραγμένα και ορμητικά, δεν μπορείς να διακρίνης τι υπάρχει στην κοίτη. Όταν ηρεμήση, η κατάστασις αλλάζει. Κατανοεί πράγματα, που δεν μπορούσε προη­γουμένως να καταλάβη. Παρατηρώντας τα διάφορα δημιουργήματα, άνθη, δένδρα, έντομα, πτηνά, ουράνια σώματα, ανακύκλησι εποχών κλπ. νοιώθει πολύ αισθητά την σοφία του Δημιουργού. Πιο καθαρά ξε­χωρίζει και την πνευματική κατάστασι των συνανθρώπων του. Μπορεί να διακρίνη αν ένας άνθρωπος που τον πλησιάζει έχει αγαθές ή πονη­ρές διαθέσεις. Αλλά και τον εαυτό του τον αξιολογεί πιο σωστά. Ανα­καλύπτει και πτυχές που προηγουμένως αγνοούσε. Η αυτογνωσία βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.

Σ’ αυτή την κατάστασι ο άνθρωπος επιδιώκει κάποιες ήσυχες ώ­ρες για να αυτοσυγκεντρώνεται, να σκέπτεται τα μεγαλεία του Θεού, να μελετά πνευματικά βιβλία, να διαβάζη τους υπέροχους ψαλμούς του Δαβίδ. Σ’ αυτά τα πράγματα συναντά τώρα την χαρά. Και νοιώθει ότι βρίσκεται στον προθάλαμο της χαράς. Ο Θεός κατά καιρούς του δεί­χνει και κάποια πνευματικά σημεία, του κάνει κάποιες στιγμιαίες επισκέψεις που τον γεμίζουν απερίγραπτη αγαλλίασι. Πρόκειται για την λεγόμενη «προκαταρκτική χάρι». Να το πούμε με μια εικόνα. Του πετάει ο Θεός κάποιες θαυμάσιες σε γεύσι σοκολάτες για να τον γλυκάνη, αλλά και για να του βάλη στο μυαλό ότι κάπου υπάρχουν ολόκληρες αποθήκες από τέτοιες σοκολάτες. Έτσι καταλαβαίνει ο πνευματικός αγωνιστής ότι είναι σαν αρραβωνιασμένος και ότι αυτό δεν θεωρείται κάτι ωλοκληρωμένο και ότι πρέπει να ακολουθήση ο γάμος.

Σ' αυτό το στάδιο, το φωτιστικό, κυριαρχεί μέσα του κάποιο απαλό φως. Αυτό το φως επηρεάζει όλη του την ύπαρξι· μεταβάλλει και την κατάστασι του ύπνου. Και τα όνειρά του τώρα είναι καθαρά και φωτει­νά. Προηγουμένως που αιχμαλωτιζόταν στο πάθος του θυμού έβλεπε και στον ύπνο του τσακωμούς και καυγάδες. Τώρα δεν συναντά κάτι τέτοιο. Όλα έχουν την σφραγίδα της ειρήνης. Προηγουμένως που έρρεπε προς τα σαρκικά πάθη έβλεπε ανήθικα όνειρα. Τώρα όλα είναι αγνά και καθαρά. Προηγουμένως που δεσμευόταν από την φιλαργυρία, έβλεπε πως του έπεφτε το πρώτο λαχείο και γινόταν πλούσιος ή έβλε­πε ότι κάποιοι επιχείρησαν να τον ληστέψουν και να τον κάνουν πτωχό. Τώρα έχει απαλλαγή από αυτά.

Στον προοιμιακό ψαλμό του Εσπερινού σημειώνονται και τα εξής:

«Έθεσες σκοτάδι και έγινε νύχτα. Κατ' αυτήν θα γυρίζουν όλα τα θη­ρία του δάσους. Νεαρά λιοντάρια θα ωρύωνται ζητώντας από τον Θεό ν' αρπάξουν τροφή. Ανέτειλε ο ήλιος και μαζεύθηκαν και θα κοιμηθούν στις φωλιές τους» (103, 20-22). Αυτή η τελευταία φράσις, «ανέτειλεν ο ήλιος και συνήχθησαν και εις τας μάνδρας αυτών κοιτασθήσονται» αποδίδει πολύ πετυχημένα την φωτιστική κατάστασι. Ο ήλιος των αρετων, ο ήλιος της θείας χάριτος φωτίζει τις ψυχικές περιοχές και διώχνει τα άγρια θηρία των παθών.

Η φωτιστική τάξις ονομάζεται και «πρώτη απάθεια». Εχουν υποχωρήσει τα πάθη, έχουν αποκοιμηθή, αλλά δεν έχουν πεθάνει. Αν εί­χαν θανατωθή, θα μιλούσαμε για «δευτέρα απάθεια». Χρειάζεται προ­σοχή και επαγρύπνησις, ώστε και ο ήλιος να λάμπη μέσα μας και τα θη­ρία να κοιμώνται. Αν απροσεκτήσουμε και κάνουμε τον ήλιο της θείας χάριτος να υποχωρήση, τα θηρία είναι έτοιμα να εμφανισθούν με ά­γριες και αρπακτικές διαθέσεις.

«Όταν το ακάθαρτο πνεύμα», λέει ο Κύριος, «βγη από τον άν­θρωπο, περνά από ξερούς και άνυδρους τόπους και ζητεί ανάπαυσι, αλλά δεν την βρίσκει. Τότε λέει, «ας γυρίσω στο σπίτι μου από όπου έφυ­γα». Και όταν έρθη, το βρίσκει αδειανό και σκουπισμένο και στολισμέ­νο. Τότε πηγαίνει και παίρνει μαζί του άλλα επτά πνεύματα, πονηρότερα από αυτό, και μπαίνουν να κατοικήσουν εκεί και τότε η τελευταία κατάστασις του ανθρώπου γίνεται χειρότερη από την πρώτη» (Ματθ. 12, 43-45). Παρόμοια εκφράζεται και ο Απόστολος: «Εκείνος που νομίζει ότι στέκεται, ας προσέξη μήπως πέση» (Α' Κορ. 9, 12).

Ανάμεσα στους συνεργάτες του Αποστόλου Παύλου υπήρχε και ο Δημάς. «Σε χαιρετά ο Επαφράς ο φυλακισμένος μαζί μου για τον Χρι­στό Ιησού, και επίσης ο Μάρκος, ο Αρίσταρχος, ο Δημάς, ο Λουκάς, οι συνεργάτες μου» (Φιλημ. 24). «Σάς χαιρετά ο Λουκάς ο Ιατρός ο αγαπητός και ο Δημάς» (Κολασ. 4, 14). Για να συνεργάζεται με τον Από­στολο σε τόσο υψηλό έργο, οπωσδήποτε βρισκόταν σε κάποιο πνευ­ματικό ύψος. Δεν πρόσεξε όμως, κυριεύθηκε από το πνεύμα της φιλαυτίας, φοβήθηκε μήπως τον κλείσουν φυλακή όπως και τον Παύλο —είχε προηγηθή η πρώτη φυλάκισίς του στην Ρώμη— και παραδόθηκε στην κοσμική ζωή. «Φρόντισε να έρθης σε μένα γρήγορα», γράφει ο Από­στολος στον Τιμόθεο, «διότι ο Δημάς με εγκατέλειψε, επειδή αγάπησε τον παρόντα αιώνα και πήγε στην Θεσσαλονίκη» (Β' Τιμ. 4, 9).

Το τρίτο στάδιο είναι της τελειώσεως: «τάξιςτελειοποιός» ή «τάξιςμυστική» — εννοείται η μυστική ένωσις με τον Θεό. Τώρα πια δεν βρίσκεσαι στους πρόποδες ή στην μέση αλλά στην κορυφή του ό­ρους. Η θέα από εκεί απέραντη και μαγευτική. Η ειρήνη μέσα σου ανέκφραστη, «πάντα νουν υπερέχουσα» (Φιλ. 4, 7)· δηλαδή ανθρώπινος νους δεν μπορεί να συλλάβη την ποιότητά της και το μέγεθός της.

Είναι πολύ μεγάλη η ειρήνη, διότι έχουν κατανικηθή εντελώς τα  πάθη, οι πηγές δηλαδή κάθε αναταραχής. Τώρα έχουμε οριστική απάθεια. Απάθεια με την έννοια που έχει η λέξις στα Πατερικά κείμενα. Δηλαδή πλήρη απαλλαγή από τις κακίες και τα πάθη. Η κατάκτησις της απάθειας ισοδυναμεί με την είσοδο στον παράδεισο. ΣτηνΚλίμακαη απάθεια ονομάζεται «επίγειος ουρανός», παράδεισος στην γη. Η απάθεια είναι η πρώτη ανάστασις για την οποία ομιλεί η Καινή Διαθήκη. Τα πάθη αποτελούν πτώσι, κατρακύλισμα. Στα πάθη υπάρχει το σπέρμα του πνευματικού θανάτου. Στην απάθεια υπάρχει η ανάστασις. Γι’ αυτό αναφέρει η Κλίμακα, «τινές δε πάλιν απάθειαν είναι ορίζονται ανάστασιν ψυχής προ του σώματος». Σ’ αυτήν την κατάστασι ο νους κυριαρχεί επί των αισθήσεων. ΟΙ εμπαθείς λογισμοί που άλλοτε δεν άφηναν ήσυ­χη την επιφάνεια της θαλάσσης έχουν εξαφανισθή. Έχουμε «νοερά ησυχία των λογισμών». Ο νους κατά την έκφρασιν του μεγάλου θεο­λόγου και πνευματικού διδασκάλουΜαξίμου του Ομολογητού—7^οςμ.Χ. αιών— κατέστη αμόλυντος και καθαρίστηκε εντελώς ακόμη και από την παραμικρή κατά φαντασία αμαρτωλή κίνησι — «και αυτής της ψιλής φαντασίας παντελής κάθαρσις».

Ένας που βασανίζεται από το πάθος της φιλαργυρίας θέλει όλο και να μαζεύη χρήματα. Ένας που έφθασε στην απάθεια είναι σε θέσι, αν το απαιτήση η περίστασις, να θυσιάση όλα του τα χρήματα και όλη του την περιουσία, ακόμη και την ίδια του την ζωή.

Ο εμπαθής άνθρωπος αλλιώς αισθάνεται ανάμεσα σε όμορφα νεαρά άτομα και αλλιώς σε άσχημα και ηλικιωμένα. Για τον απαθή δεν υπάρχει, πάλι κατά τον άγιο Μάξιμο, διαφορά «δικού σου και ξένου ή δικιάς σου και ξένης ή πιστού και άπιστου ή δούλου και ελευθέρου ή αρσενικού και θηλυκού... Όλους τους βλέπει όμοια και προς όλους συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο».

Ο απαθής δεν ενοχλείται αν ο διπλανός του τον υβρίση και τον κακολογήση. Η εσωτερική του χαρά δεν εξαρτάται από την ενδεχόμενη καλή ή κακή στάσι του άλλου, αλλά από την χάρι του Θεού, του απαθούς Θεού.

Ο Μ. Αντώνιος είχε ένα μαθητή, ονόματι Αμμωνά, που τον δια­δέχθηκε στην πνευματική καθοδήγησι των μοναχών του Πισπίρ —νοτιώτερα από το Κάϊρο— και που χειροτονήθηκε από τον Μ. Αθανάσιο επίσκοπος. Στις σχέσεις Μ. Αντωνίου και Αμμωνά αναφέρεται ένα ωραίο ανέκδοτο: Κάποτε ο άγιος Αντώνιος έβγαλε τον μαθητή του έξω από το κελλί και του έδειξε μία πέτρα. Του είπε να την υβρίση και να την χτυπήση. Το έκανε. Και του λέει ο Γέροντας, «μήπως έβγαλε φωνή η πέτρα; μήπως διαμαρτυρήθηκε;». «Όχι», αποκρίθηκε ο Αμμωνάς. Τότε ο Άγιος με την προφητική χάρι που είχε, παρετήρησε: «Και συ θα φθάσης σ’ αυτό το μέτρο». Δεν λάθεψε.

Όταν ο Αμμωνάς ασκήτευε στην Σκήτη, στην έρημο της Νιτρίας, αγωνιζόταν να υποτάξη το πάθος του θυμού, «δεόμενος του θεού νυκτός και ημέρας». Χρειάσθηκαν δεκατέσσερα χρόνια πάλη, ώσπου να το νικήση. Και γέμισε τόσο πολύ από αρετές, ώστε δεν εννοούσε τι θα  πη κακία και πάθος — «ως από πολλής αγαθότητος μηκέτι ειδέναι την κακίαν».

Για τους απαθείς ο Απόστολος είπε: «Όσοι είναι του Ιησού Χρι­στού έχουν σταυρώσει την σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες» (Γαλ. 5, 24). ΟΙ απαθείς για τον Θεολόγο είναι γυιοί του Θεού. «Οποίος έχει γεννηθή από τον Θεό, δεν κάνει αμαρτία, διότι σπέρμα αυτού μέ­νει μέσα του, δεν μπορεί να αμαρτάνη διότι έχει γεννηθή από τον Θεό» (Α' Ιωαν. 3, 9).

Η απουσία αμαρτίας και παθών γεμίζει την ύπαρξι χαρά. Στο στά­διο της τελειώσεως υπάρχει υπέρτατη ευτυχία. «Χαρά ανεκλάλητη και δεδοξασμένη» κατά την φράσι του Κορυφαίου (Α' Πέτρ. 1, 8)· χαρά πλήρης και ωλοκληρωμένη· χαρά «πεπληρωμένη» κατά τον λόγο του Κυρίου (Ιωάν. 16, 24)· χαρά αναφαίρετη — «και την χαρά σας κανείς δεν μπορεί να σάς την αφαιρέση» (Ιωάν. 16, 22).

Αυτή η χαρά και η ειρήνη επηρεάζει ανάλογα όλη την συμπεριφο­ρά, και κατά φυσικό λόγο προξενεί κάποιες εντυπώσεις στους πέριξ ανθρώπους. Όταν οι Απόστολοι Παύλος και Σίλας κλείσθηκαν στην φυ­λακή των Φιλίππων, με δεμένα τα πόδια σε ξύλο, αντί να βογγούν και να γογγύζουν υμνούσαν τον Θεό. «Κατά τα μεσάνυχτα ο Παύλος και ο Σίλας προσεύχονταν και έψαλλαν ύμνους στον Θεόν, και οι άλλοι φυλα­κισμένοι τους άκουαν» (Πράξ. 16, 25). «Πολύ περίεργοι φυλακισμένοι είναι τούτοι» θα έλεγαν οι άλλοι. «Αντί να κλαίνε την μοίρα τους, τρα­γουδάνε!».

Ο βασιλεύς Αγρίππας Ηρώδης, εγγονός του Μεγάλου Ηρώδη απεφάσισε να θανατώση τον Απόστολο Πέτρο. Τον έδεσε με αλυσίδα και τον έκλεισε στην φυλακή. Πλησίαζε η ημέρα που θα τον παρουσία­ζε στον λαό προτείνοντας τον θάνατό του. Την παραμονή αυτής της ημέρας, θα έπρεπε ο Πέτρος να διακατέχεται από αγωνία, και το βράδυ να μη τον κολλάη ύπνος. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβαινε. «Ο Πέτρος, δεμένος με δύο αλυσίδες, κοιμόταν μεταξύ δύο στρατιωτών» (Πράξ. 12,6). Οπωσδήποτε οι στρατιώτες θα έλεγαν: «Εδώ αύριο τον σκοτώ­νουνε! Που βρίσκει κουράγιο να κοιμάται ήρεμος»!

Σ’ αυτή την πνευματική κατάστασι, ο άνθρωπος γίνεται φλόγα αγάπης. Καίγεται η καρδιά του από αγάπη, για τον Θεό, για τους ανθρώπους, για τους καλούς, για τους κακούς, για τους φίλους, για τους εχθρούς, ακόμη και για τους δαίμονες! Τέτοια αγάπη είχε ο θεόπτης Μωυσής, όταν έλεγε προς τον Θεό για τους αμαρτήσαντες Ισραηλίτες- «αν μεν τους συγχωρήσης την αμαρτία, συγχώρησέ τους, ειδεμή εξάλειψε με κι εμένα από το βιβλίο σου» (Έξοδ. 32, 32). Τέτοια αγάπη είχε και ο Δαβίδ που έδωσε εντολή στους στρατηγούς του να μη φονεύσουν τον επαναστάτη γυιό του Αβεσσαλώμ. Αυτόν που είχε προβή σε απαίσιες και ακατανόμαστες σε βάρος του Δαβίδ πράξεις. «Λυπηθήτε για χάρι μου την ζωή του νεαρού Αβεσσαλώμ» (Β' Βασ. 18, 5). Τέτοια αγάπη είχε και ο Πρωτομάρτυς Στέφανος, όταν παρακαλούσε τον Θεό για τους φονευτές του. «Αφού γονάτισε έκραξε με μεγάλη φωνή: «Κύ­ριε, μη τους λογαριάσης την αμαρτία αυτή» (Πράξ. 7, 60). «Έκραξε με μεγάλη φωνή»! Μάλιστα, αυτό θα πη τελεία αγάπη.

Οποίος λοιπόν νοιώθει μέσα του ψυχρότητα για τους άλλους, ζή­λειες, αντιπάθειες, όταν δεν χαίρεται στην χαρά τους και δεν λυπάται στην λύπη τους, ας ξέρη πως βρίσκεται χαμηλά, πολύ χαμηλά σε σχέσι με την κορυφή του Ιερού βουνού.

Στην τάξι της τελειώσεως κατακτά κανείς τα ύψη της αγάπης. «Το όριο της αγάπης» γράφει ο άγιος Διάδοχος Φωτικής, «είναι να αυξάνη η φιλία σου προς αυτούς που σε βρίζουν». Οι άλλοι παίρνουν εχθρική θέσι απεναντί σου και συ φιλική^·τόσο περισσότερο φιλική όσο εκείνοι εχθρική. Εκείνοι σε ανεβάζουν στον σταυρό κι εσύ λες, «Πατέρα, συγχώρησέ τους, δεν ξέρουν τι κάνουν» (Λουκ. 23, 34).

Όταν ένας άνθρωπος είναι γεμάτος ειρήνη, γεμάτος χαρά και γε­μάτος αγάπη, τότε η ψυχή του λάμπει, κι αυτό αντιφεγγίζει στο πρόσω­πό του. Τι ωραία μας περιγράφει ο Μέγας Αθανάσιος την ζωή του Με­γάλου Αντωνίου. Μεταξύ άλλων σημειώνει: «Όταν ήταν ο Αντώνιος μαζί με τους άλλους μοναχούς, και κάποιος που δεν τον γνώριζε ήθελε να τον δη, μόλις πλησίαζε προς το μέρος του περνούσε τους άλλους μοναχούς και κατευθυνόταν προς τον Μέγα Αντώνιο, ωσάν να τον τραβούσε το πρόσωπό του —«ως υπό των όψεων αυτού ελκόμενος».

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις των ανθρώπων της «τελειοποιού τάξεως», που το πρόσωπό τους περιλούσθηκε με δόξα θεϊκή. Όταν τον άγιοΣτέφανοτον κάθισαν οι Ιουδαίοι υπόδικο στο συνέδριο και άρχι­σαν να του εκτοξεύουν τις ψευδείς κατηγορίες, «ατένισαν σ’ αυτόν όλοι όσοι ήταν στο συνέδριο και είδαν το πρόσωπό του σαν πρόσωπο αγγέλου» (Πράξ. 6, 15). Σχολιάζει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων, «αγγελικάς απέλαμπεν αυγάς», σκορπούσε γύρω του λάμψεις αγγελικές. Και ο Μωϋσής την δεύτερη φορά που κατέβηκε από το όρος Σινά έλαμπε στο πρόσωπο. «Ήταν η όψις του χρώματος του προσώπου του γεμάτη δόξα» (Έξοδ. 34, 29).

Αυτά όλα γίνονται κατά το πρότυπο του Χριστού, που στην μεταμόρφωσί του στο όρος Θαβώρ «έλαμψε το πρόσωπό του σαν τον ήλιο και τα ενδύματά του έγιναν λευκά σαν το φως» (Ματθ. 17, 2).

Γενικά μπορούμε να πούμε, ότι η «τελειοποιός τάξις» έχει σαν πρότυπο τον Χριστό. Ο Απόστολος σημειώνει· «... μέχρις ότου φθάσουμε όλοι στην ενότητα της πίστεως και της βαθειάς γνώσεως του Υιού του Θεού, σε άνδρα τέλειο, στο μέτρο του τελείου αναστήματος του Χριστού» (Εφεσ. 4, 13). «Εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού». Μέτρο της τελειότητος ο Χριστός.

Σ' αυτό το πνευματικό ύψος ο άνθρωπος γίνεταιαληθινός θεολό­γος. Το μυαλό του διεισδύει στα μυστήρια που είναι κρυμμένα στην Παλαιό και Καινή Διαθήκη. Μπορεί να αναπτύσση ευχερώς θεολογικά θέματα, έστω κι' αν υστερή πολύ από πλευράς μορφώσεως. Ας μη ξεχνούμε ότι ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος ήταν ένας ψαράς της Γαλιλαίας. Θα αναφερθώ σε κάτι προσωπικό. Πολλές φορές εδιάβασα στην Γραφή το περιστατικό με τον πόλεμο των Ισραηλιτών προς τους Αμαληκίτες. Εκεί αναφέρεται: «Όταν ανύψωνε ο Μωυσής τα χέρια, νικού­σε ο Ισραήλ, και όταν τα κατέβαζε νικούσε ο Αμαλήκ». (Έξοδ. 17, 11). Το τι ακριβώς συνέβαινε με την στάσι του σώματος του Μωϋση, και ιδιαίτερα με το άνοιγμα των χεριών του, δεν το είχα καταλάβει σε βά­θος. Και το κατενόησα συζητώντας μ' έναν άγιο άνθρωπο, ο οποίος από πλευράς κοσμικής μορφώσεως ήταν στο πιο χαμηλό σημείο. Ούτε το Δημοτικό δεν είχε τελειώσει.

Σωστά τα λέει ο όσιος Συμεών ο νέος Θεολόγος: «Θα θεολογήσης θεολογικά ζητήματα της Καινής και της Παλαιάς Διαθήκης, και όλες τις θεολογίες που ήδη ελέχθηκαν και γράφθηκαν θα τις κατανοήσης ορθά και θα γίνης σαν μουσικό όργανο που αναδίδει ωραίους μελωδι­κούς ήχους και φθόγγους, ανώτερους από κάθε μουσική».

Πολύ παραστατικά εκφράζεται και ο όσιοςΝικήτας ο Στηθάτος: «Νους που καθορίσθηκε από κάθε λάσπη γίνεται ουρανός γεμάτος αστέρια, δηλαδή λαμπρές και φωτεινότατες σκέψεις· και λάμπει σ’ αυτόν ο ήλιος της δικαιοσύνης και σκορπίζει στον κόσμο λαμπρές ακτίνες θεολογίας».

Ο κάθε Χριστιανός σαν μέλος της στρατευομένης Εκκλησίας έ­χει ορατούς και αοράτους εχθρούς. Οι εχθροί αυτοί συνηθίζουν να κα­ταστρώνουν δόλια σχέδια εναντίον του. Και είναι ως επί το πλείστον τόσο καμουφλαρισμένα που κανένας δεν μπορεί να τα διακρίνη. Όσοι όμως έφθασαν στο στάδιο της τελειώσεως τα παίρνουν είδησι και προφυλάττουν όσους κινδυνεύουν.

Τώρα μου έρχεται στο νου κάποια Ιστορία με τον προφήτη Ελισσαίο. Γινόταν τότε πόλεμος μεταξύ Συρίας και Ισραήλ. Ο Συριακός στρατός πολλές φορές έστηνε κάπου ενέδρα στους Ισραηλίτες. Κανέ­νας δεν το γνώριζε αυτό, μόνο ο Ελισσαίος που είχε φθάσει στην τελείωσι. Και ειδοποιούσε γι’ αυτό τον βασιλέα του Ισραήλ: «Πρόσεχε! Μη περάσης από το τάδε μέρος, διότι εκεί είναι κρυμμένος ο στρατός των Σύρων». «Εκεί Συρία κέκρυπται» (Δ' Βασ. 6, 9). Η καθαρότης του νου και η προσευχή δίνει την ικανότητα να βλέπουμε που κρύβονται οι δόλοι των δαιμόνων.

Σε πολύ αδρές γραμμές περιγράψαμε τα στάδια της πνευματικής ανόδου. Εκείνο που έχουμε να τονίσουμε τώρα είναι η συμβολή του θείου παράγοντος. Όλη αυτή η ανοδική πορεία μέχρι την κορυφή του όρους του Κυρίου είναι αδιανόητη χωρίς την ενεργό συμπαράστασι και βοήθεια του Θεού. Τα άγρια θηρία των παθών δεν εξουδετερώνονται μόνο με την ανθρώπινη προσπάθεια. Πως σώθηκε ο προφήτης Δανιήλ από τα πεινασμένα λιοντάρια. Με δική του δύναμι; Ασφαλώς όχι. Η Γραφή λέει: «Και έκλεισεν ο Θεός τα στόματα των λεόντων, και ου παρηνώχλησαν τω Δανιήλ» (Δαν. 6, 18).

Η θεϊκή δύναμις, η θεϊκή ενέργεια, η θεία χάρις πρέπει, να μας βοηθήση με την άμεση παρουσία της.Πως όμως θα την εφελκύσουμε; Ένα πρώτο μέσο είναι ηπροσευχή. Χωρίς προσευχή δεν έρχεται μέσα μας η εξ ύψους δύναμις.

Ρίχνοντας ένα βλέμμα στον χώρο της Ιεράς Ιστορίας διακρίνουμε πολυάριθμες επιβλητικές μορφές, Πατριάρχες Προφήτες, Αποστό­λους Διδασκάλους της Εκκλησίας. Απ’ όλη αυτή την χορεία ξεχωρί­ζουμε δύο. Πρόκειται για τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και τον προ­φήτη Ηλία. Αυτοί ξεχωρίσθηκαν από τον Θεό για κάποια μεγάλη αποστολή. Ο πρώτος άνοιξε τον δρόμο για την Α' Παρουσία του Χριστού και ο δεύτερος, ο προφήτης Ηλίας, θα μας προετοιμάση για την Β' Πα­ρουσία. Σχετικώς προλέγει και ο προφήτης Μαλαχίας: «Ιδού εγώ θα αποστείλω σε σάς τον Ηλία τον Θεσβίτη προτού να έλθη η ημέρα του Κυρίου η μεγάλη και επιφανής κλπ.» (4, 4) Ημέρα Κυρίου μεγάλη και επιφανής είναι ασφαλώς η Β' Παρουσία. Και ο Ίδιος ο Κύριος διεκήρυξε μετά την μεταμόρφωσί του στο Θαβώρ, «Ηλίας μεν έρχεται πρώτον και αποκαταστήσει πάντα» (Ματθ. 17, 11).

ΟΙ δύο αυτοί Ιεροί άνδρες έφθασαν στο στάδιο της τελειώσεως. Ανέβηκαν στις πιο ψηλές κορυφές. Απέκτησαν μεγάλη πνευματική δύναμι, γι’ αυτό και τους ανατέθηκε τόσο μεγάλη αποστολή. Και οι δύο μας στέλνουν κάποιο μήνυμα. Όχι με λόγια, αλλά με την ζωή τους. Και οι δύο αποσύρονταν σε ήσυχες ερημικές περιοχές, ο ένας στις ερημιές της Ιουδαίας και ο άλλος στα σπήλαια του όρους Καρμήλου και καλ­λιεργούσαν την προσευχή. Λες και ολόκληρη η ζωή τους έγινε μια προσευχή.

Είναι απαραίτητο λοιπόν ο καθένας μας να ξεκλέβη κάποιο χρόνο και να βρίσκη ένα ήσυχο μέρος για να αφοσιώνεται στην προσευχή. Δεν θα ήταν τολμηρό να προτείναμε: να σηκώνεται τα μεσάνυχτα μέσα στην νυκτερινή ησυχία και να εργάζεται μισή ή μία ώρα την προσευχή. Όπως έκανε και ο Δαβίδ: «Τα μεσάνυχτα σηκωνόμουν», έλεγε, «για να δοξολογήσω τα κρίματα της δικαιοσύνης σου» (Ψαλμ. 118, 62). Θυμά­μαι ένα ευλογημένο ηλικιωμένο Ιερέα που έλεγε απλά και χαριτωμένα, «όσο αξίζουν επτά προσευχές της ημέρας, αξίζει μία νυχτερινή προσευχή».

Διαβάζοντας προσεκτικά το βιβλίο τουπροφήτου Δανιήλδιαπι­στώνουμε ότι όλη η σοφία του και ο κατά Θεόν φωτισμός του ωφειλόταν στην καλλιέργεια της νυκτερινής προσευχής. Και ωρισμένες φορές αυτές τις Ιερές ώρες αντίκρυσε οράματα κοσμοϊστορικής σημασίας ή εξήγησε όνειρα και οράματα βασιλέων που κανείς άλλος δεν μπορού­σε. Παραθέτουμε αποσπασματικά κάποιες φράσεις από το βιβλίο του: «Τότε τω Δανιήλ εν οράματι της νυκτός το μυστήριον απεκαλύφθη...» (2,19). «Εγώ Δανιήλ εθεώρουν εν οράματί μου της νυκτός, και Ιδού οι τέσσαρες άνεμοι του ουρανού προσέβαλον εις την θάλασ­σαν την μεγάλην...» (7, 2). «Εθεώρουν εν οράματι της νυκτός και ιδού μετά των νεφελών του ουρανού ως υιός ανθρώπου ερχόμενος ην και έως του παλαιού των ημερών έφθασε...» (7, 13).

Για ν’ αποκαταστήσουμε την θεϊκή δύναμι που θα μας ανεβάση πνευματικά χρειάζεται προσευχή. Ο Απόστολος Παύλος που ανυψώθηκε μέχρι τρίτου ουρανού μας συνιστά εντατικοποίησι στο θέμα της προσευχής. Στην προς Ρωμαίους επιστολή υπάρχει η φράσις, «τη προσευχή προσκαρτερούντες» (12, 12). «Προσκαρτερώ» σημαίνειεγκαρτερώ, επιμένω καρτερικά. Επιμονή λοιπόν και εγκαρτέρησις στην προσευχή. Και στην Α' προς Θεσσαλονικείς επιστολή συνιστά το «αδιαλείπτως προσεύχεσθε» (5, 17). Να προσευχώμαστε δηλαδή συ­νεχώς και ακαταπαύστως, χωρίς διακοπές και χωρίς διαλείμματα. Αν αφήσουμε χωρίς προσευχή το νου μας, μπορεί εκείνη την ώρα να σπείρη ο εχθρός κάποια ζιζάνια. Όταν καίη ακατάπαυστα η φωτιά της προ­σευχής, τα κουνούπια και οι μυΐγες του διαβόλου δεν πλησιάζουν, γιατί ξέρουν πως θα καούν. Και όταν η προσευχή είναι πολύ δυνατή, ολόκληρος ο ψυχικός μας κόσμος γίνεται πυρός φλόγα. Αυτό μαρτυρεί και η πείρα των προσευχομένων οσίων της Εκκλησίας μας. ΗΚλίμακαστον λόγο περί προσευχής σημειώνει: «Μερικοί όταν εξέρχωνται από την προσευχή, είναι σαν να εξέρχωνται από φλογισμένο καμίνι».

Το σπουδαίο με την προσευχή είναι ότι όχι μόνο μας βοηθεί στην άνοδο προς τον Θεό, αλλά μας δείχνει και σε ποιο σημείο της ανόδου βρισκόμαστε. Αυτό στην Κλίμακα διατυπώνεται ως εξής: «Προσευχή έστιν... έσοπτρον προκοπής, μέτρων εμφάνεια». Η προσευχή δηλαδή είναι καθρέπτης που σου δείχνει τι πρόοδο έκανες, η προσευχή φανε­ρώνει σε ποια πνευματικά μέτρα βρίσκεσαι. Όταν κανείς διώχνη με ευκολία τις προσβολές του εχθρού στην ώρα της προσευχής, σημαίνει ότι έχει κάπως προοδεύσει. Όταν προσεύχεται απερίσπαστα χωρίς να χάνη τα νοήματα και χωρίς να φεύγη ο νους του, σημαίνει ότι προχώρησε περισσότερο. Όταν αισθάνεται έντονα την παρουσία της Χάριτος μέσα του και νοιώθη ανέκφραστα σκιρτήματα και πρωτοφανείς συγκινήσεις, σημαίνει ότι έχει ανεβή ψηλά.

Με την εγκαρτέρησι στην προσευχή και την συνεχή μνήμη και επίκλησι του Χριστού μπορεί να νοιώση ο άνθρωπος μέσα του αισθητά την χάρι του Αγίου Πνεύματος. Μπορεί να αισθανθή στο στήθος να έχη ανάψει κάποια φωτιά που καίει χωρίς να καίη. Πρόκειται για την χάρι του Αγίου Πνεύματος που έλαβε την ημέρα που βαπτίσθηκε. Αυτό υπογραμμίζει κι ένας μεγάλος διδάσκαλος της προσευχής, ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης, αυτός που έμαθε στις αρχές του 14^ουαιώνος στους μοναχούς του Αγίου Όρους την λεγομένη νοερά προσευχή, όταν λέη· «προσευχή έστιβαπτίσματος φανέρωσις».

Σε πολλά Πατερικά κείμενα βλέπουμε να γίνεται λόγος για την μυ­στική αυτή φωτιά, που την ονομάζουν «καρδιακή θέρμη» ή «εγκάρδιον πυρ». «θεία θέρμη», «θερμότητα της χάριτος» «νοητόν πυρ», «υπερουράνιον πυρ» «θείον και άϋλον πυρ». Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης την ονομάζει»θέρμην υπερφυσικήν εκ της χάριτος του Αγίου Πνεύματος». Πρόκειται για εκείνο ακριβώς που αισθάνονταν στην καρδιά τους οι δύο μαθηταί που μαζί με τον Αναστάντα Χριστό βάδιζαν προς Εμμαούς. Τι είπαν; «Η καρδιά μας δεν έκαιγε μέσα μας καθώς μας μιλού­σε στον δρόμο και μας ερμήνευε τις Γραφές»; (Λουκ. 24, 32).

Υπάρχει όμως και ανώτερη πνευματική κατάστασις. Σ' αυτήν η χάρις του Αγίου Πνεύματος κατά την ώρα της προσευχής εμφανίζεται σαν θεϊκό φως, σαν ουράνιο άϋλο φως.

Παρατηρεί ο άγιοςΓρηγόριος ο Σιναΐτης, που μνημονεύθηκε πιο πάνω: «Η προσευχή στους αρχαρίους είναι σαν ευφρόσυνη φωτιά που αναδίδεται από την καρδιά, ενώ στους τελείους φως που σκορπίζει ευωδία».

Μεγάλη λοιπόν υπόθεσις η προσευχή. Ανάλογα με την πνευματι­κή κατάστασι που δημιουργεί μέσα σου, δείχνει σε ποιο σκαλοπάτι βρίσκεσαι.

Κιόταν κανείς δεν επιθυμή να προσεύχεται η προσεύχεται ελάχιστα κι αυτό με το ζόρι, δείχνει την πνευματική του φτώχεια και δυσ­τυχία, για να μη πούμε τον πνευματικό του μαρασμό και θάνατο.

Για την ορειβασία στο όρος του Κυρίου, εκτός από την προσευχή υπάρχουν και άλλα μέσα που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε. Ας τα δού­με κι αυτά.

Ο Κύριος είπε: «Εγώ είμαι η κληματαριά η αληθινή... Καθώς το κλαδί της κληματαριάς δεν μπορεί να φέρη καρπό μόνο του, αν δεν μείνη στην κληματαριά, έτσι και σεις εάν δεν μείνετε ενωμένοι με μένα» (Ιωάν. 15: 1,4). Από την κληματαριά προχωρούν οι ζωογόνοι χυμοί στα κλωνάρια και τα καθιστούν καρποφόρα. Χυμοί αδιόρατοι, μυστικοί. Αυτοί οι μυστικοί χυμοί εξεικονίζουν την μυστική χάρι που προσφέρουν ταμυστήρια της Εκκλησίας, το βάπτισμα, το χρίσμα, η εξομολόγησις, η θεία Ευχαριστία κτλ.

Στην Α' προς Κορινθίους επιστολή οι Απόστολοι χαρακτηρίζονται ως «οικονόμοι μυστηρίων Θεού» (4, 1). Οικονόμοι σημαίνει διαχειρι­στές. Στην προς Τίτο επιστολή οι πρεσβύτεροι της Εκκλησίας ονομάζονται «οικονόμοι Θεού». «Πρέπει ο επίσκοπος να είναι ακατηγόρητος σαν οικονόμος του Θεού...» (1, 7). Έφ’ όσον λοιπόν την μυστική χάρι του Θεού την βρίσκουμε κοντά στους κληρικούς που τελούν τα μυστήρια και διαχειρίζονται τα πλούτη του οίκου του Θεού, και έφ’ ό­σον είναι απαραίτητη στην ανάβασι η ενίσχυσις από την μυστική αυτή χάρι, συμπεραίνουμε ότι καθίσταται αδύνατη η ανοδική μας πορεία χω­ρίς την βοήθεια των ποιμένων της Εκκλησίας.

Για ν’ ανεβή κάποιος στα ύψη, πρέπει να είναι ζωντανός. Ο νε­κρός δεν το κάτι τέτοιο. Για τα πνευματικά ύψη απαιτείται να εί­ναι ο άνθρωπος ζωντανός πνευματικά. Και αυτή η ζωή εξασφαλίζεται από κάποια τροφή. Πως να ζήση κανείς, αν δεν τρέφεται; Και η τροφή αυτή υπάρχει στην «τράπεζα του Κυρίου» (Α' Κορ. 10, 21). Ο Κύριος  το είπε κατηγορηματικά: «Αμήν, αμήν λέγω υμίν, εάν μη φάγητε την σάρκα του υιού του ανθρώπου και πίητε αυτού το αίμα, ουκ έχετε ζωήν εν εαυτοίς» (Ιωάν. 6, 53). Αυτό θα πη να τρέφωνται τα κλωνάρια από την κληματαριά με ζωτικούς χυμούς.

Τροφή πνευματική υπάρχει και στην μελέτη της Γραφής. Κάτω από τις λέξεις και τις έννοιες της Αγίας Γραφής κρύβεται φοβερή πνευ­ματική δύναμι, που αν την μεταφέρουμε στην ψυχή μας ενισχυόμαστε αφάνταστα για την άνοδό μας στα ύψη. «Δεν είναι τα λόγια μου σαν φωτιά που φλογίζει, λέγει ο Κύριος, και δεν είναι σαν τσεκούρι που σπάζει βράχους;» (Ιερμ. 23, 29). Τα λόγια της Γραφής είναι λόγια Θεού, και τα λόγια του Θεού μπορούν να φτιάξουν το σύμπαν, να το κα­ταστρέψουν και να το ξαναφτιάξουν. «Αυτός είπε, και δημιουργήθηκαν (τα πάντα)» (Ψαλμ. 148, 5). «Να, όλα τα κάνω καινούργια» (Αποκ. 21, 5).

Για να μπορέση κανείς ν’ ανεβή στο όρος του Κυρίου, χρειάζεται θέλησις και ζήλος. Πρέπει ν’ αγαπήση τα ύψη. Σ’ αυτό βοηθεί η συνα­ναστροφή με ανθρώπους που είναι ήδη ανεβασμένοι εκεί. Ένας που συναναστρέφεται με ορειβάτες, οπωσδήποτε θα ζηλέψη κάπως κι’ αυτός το ανέβασμα στις κορυφές των βουνών.

Υπάρχουν και ωρισμένα βιβλία, γραμμένα από αετούς του Πνεύ­ματος, όπου καταγράφονται υψηλές πτήσεις. Περιγράφονται και κάποια πνευματικά βιώματα που κηρύττουν πως άπ' αυτήν την ζωή μπορεί κα­νείς να γευθή τον παράδεισο. Στις ομιλίες λ.χ. τουαγίου Μακαρίου του Αιγυπτίουσυναντούμε τέτοιες μαρτυρίες:

«Όσοι έχουν ένοικο της ψυχής τους τον Χριστό και οδηγούνται από το Πνεύμα, μερικές φορές είναι σαν να βρίσκωνται σε βασιλικό δείπνο, και ευφραίνονται και αγάλλονται με αγαλλίασι και ευφροσύνη απερίγραπτη. Άλλοτε είναι σαν τη νύφη που αναπαύεται με τον νυμφίο με θεϊκή ανάπαυσι. Άλλοτε γίνονται σαν ασώματοι άγγελοι. Παρ’ όλο που έχουν σώμα νοιώθουν τόσο απαλά και ανάλαφρα. Άλλοτε μοιά­ζουν σαν να γλεντούν με μεθυστικό ποτό. Μεθούν με Άγιο Πνεύμα σε μέθη θεϊκή και σε μυστήρια πνευματικά. Άλλοτε είναι σαν να βρίσκωνται σε κλάματα και θρήνους για το ανθρώπινο γένος. Προσεύχονται για όλο τον Αδάμ και καίγονται για όλη την ανθρωπότητα, λαμβάνοντας πένθος και κλάματα από την αγάπη του Πνεύματος. Άλλοτε με υπερβολική χαρά ανάβουν από το Πνεύμα και καίγονται στην αγάπη, ώστε αν ήταν δυνατό κάθε άνθρωπο να τον βάλουν στα σπλάγχνα τους, χωρίς να κάνουν διάκρισι κακού και καλού. Άλλοτε καταλαμβάνονται από το ταπεινό φρόνημα του Πνεύματος και κατεβαίνουν κάτω από κάθε άν­θρωπο, θεωρώντας τον εαυτό τους πιο τελευταίο και πιο μικρό απ’ ό­λους... Άλλοτε μοιάζουν με ρωμαλέο άνδρα που φόρεσε βασιλική πα­νοπλία και κατέβηκε να πολεμήση τους εχθρούς και τους αντιμετώπισε επιτυχώς με νίκη... Άλλοτε η ψυχή αναπαύεται με υπερβολική ησυχία και γαλήνη και ειρήνη, νοιώθωντας απερίγραπτη πνευματική ηδονή και ανάπαυσι και ευεξία. Άλλοτε αποκτά από τη θεία χάρι μία σύνεσι και σοφία απερίγραπτη και μία γνώσι πνευματική ανεξερεύνητη, πράγμα που δεν μπορεί να περιγράψη ανθρώπινη γλώσσα. Και άλλοτε γίνεται σαν ένας συνηθισμένος άνθρωπος. Με τέτοιους ποικίλους τρόπους η Χάρις επισκέπτεται την ψυχή και ενεργεί σ’ αυτήν· και με τέτοιους πολ­λούς τρόπους την οδηγεί» (ομιλ. 18^η).

«Άλλοτε η Χάρις κάνει ώστε να νοιώθη ειρήνη όλος ο εσωτερικός κόσμος και η καρδιά, ώστε η ψυχή από την πολλή χαρά να φαίνεται σαν άκακο παιδί. Τότε ο άνθρωπος δεν κατακρίνει κανένα είτε ειδωλολάτρη είτε Εβραίο είτε αμαρτωλό είτε κοσμικό, αλλά μέσα του έχει κα­θαρό μάτι και μ' αυτό όλους τους βλέπει καθαρούς και νοιώθει χαρά για όλον τον κόσμο και όλους θέλει να τους προσκυνή και να τους αγαπά, ειδωλολάτρες, Εβραίους.

»Άλλοτε αισθάνεται σαν εκείνον που φόρεσε κάτι σαν ένδυμα φωτεινό, τέτοιο που δεν βρίσκεται σ’ αυτόν τον κόσμο και δεν μπο­ρούν να το κατασκευάσουν ανθρώπινα χέρια (σαν τα ενδύματα του Κυρίου επάνω στο όρος όπου ανέβηκε ο Κύριος με τον Ιωάννη και τον Πέτρο και τα έκανε να αστράφτουν), και φορώντας το, να νοιώθη κατάπληξι και θαυμασμό.

«Άλλοτε ξεθαρρεύει στον Υιό του Θεού σαν υιός βασιλέως στον πατέρα του, και εισέρχεται μέσα στο παλάτι σε πολλά διαμερίσματα, και όσο προχωρεί του ανοίγονται καινούργια· σαν να λέμε ότι μπήκε σε εκατό δωμάτια του παλατιού και του ανοίχθηκαν και άλλα εκατό. Και γί­νεται πλούσιος και όσο πλουτίζει, πάλι του δείχνονται άλλα πιο και­νούργια θαυμαστά πράγματα. Και νοιώθει ότι του εμπιστεύεται ο ουράνιος Βασιλεύς σαν σε γυιό του και κληρονόμο πράγματα που δεν λέ­γονται από άνθρωπο και δεν διαρθρώνονται με γλώσσα ανθρώπινη.

»Άλλοτε νοιώθει ότι ένα θεϊκό φως φωτίζει την καρδιά του, που ανοίγει πιο μέσα και πιο βαθειά και φανερώνεται καινούργιο φως που προηγουμένως κρυβόταν, με αποτέλεσμα να καταπίνεται ο άνθρωπος από εκείνη την γλυκύτητα και θεωρία και τα απόκρυφα μυστήρια, ώστε εκείνες τις ώρες να αισθάνεται ότι ελευθερώθηκε κι έφθασε στην τε­λειότητα, ότι έγινε καθαρός και ελεύθερος από την αμαρτία» (ομιλ. 8^η).

Ω, τι θαυμάσια βιώματα! Με πόσο πλούσιο μισθό αμείβεται ο πνευματικός αγώνας! Πράγματι «δεν ανέβηκαν σε σκέψι και καρδιά ανθρώπου όσα ετοίμασε ο Θεός σ’ όσους τον αγαπούν» (Α' Κορ. 2, 9).

Πολλές φορές που επισκέφθηκα το Άγιον Όρος και συναναστράφηκα αγωνιστές μοναχούς έμαθα για αρκετές πνευματικές εμπειρίες τους. Θα χρειαζόταν ειδικό βιβλίο να τις καταγράψω. Αλλά το 1979 εκδόθηκε στην Θεσσαλονίκη βιβλίο άγνωστου Αγιορείτου ασκητού, όπου συναντά κανείς άφθονα ιερά βιώματα. Ο τίτλος του, «Νηπτική Θεωρία». Βιβλίο με πλούσια καταγραφή πνευματικών πτήσεων.

Εκεί αναφέρεται ότι, όποιος προσεύχεται «αδιαλείπτως» προς τον Χριστό, φθάνει στο σημείο να δη μέσα στον εαυτό του και να ζήση προσωπικά και να κατανοήση με ανερμήνευτο τρόπο όσα είναι γραμμέ­να στην Αγία Γραφή και δεν μπόρεσαν να μας τα παραδώσουν γραπτά οι διδάσκαλοι της Εκκλησίας, διότι επρόκειτο για ζητήματα δυσνόητα και υψηλά. Επίσης φθάνει στο σημείο να δη σαν σε καθρέπτη με θεϊκή αποκάλυψι την ωραιότητα και την θεϊκή ευγένεια της ψυχής του. Επί­σης, ο Χριστός που «αδιαλείπτως» μελετάται με την νοερά προσευχή του αποκαλύπτει με μυστικό τρόπο τον επουράνιο Πατέρα. Επίσης συμβαίνει κάποτε να νοιώση ότι τον ευλογεί από τον ουρανό το χέρι του Χριστού και εισέρχεται μέσα στην ύπαρξί του η ουρανία αυτή ευλογία. «Χύνεται (η ευλογία αυτή) αόρατα πάνω στην ψυχή του τόσο ή­συχα - ήσυχα, σαν το χιόνι που πέφτει από τα ύψη του αθέρα όταν δεν φυσά καθόλου αέρας. Με την διαφορά ότι το χιόνι, παρ’ όλο που πέ­φτει ήσυχα - ήσυχα είναι ψυχρότατο, ενώ η ευλογία που πέφτει από το άγιο χέρι του Χριστού είναι μεν λευκότατη σαν το χιόνι και περισσότε­ρο από αυτό («θα γίνω πιο λευκός από το χιόνι» λέει η Γραφή), όχι ό­μως ψυχρότατη. Αντίθετα είναι γεμάτη παρηγοριά, γλυκύτατη, χαριέστατη και ψυχοθερμότατη με αποτέλεσμα να ενδυναμώση υπερβολικά την ψυχή στην υπηρεσία και στο θέλημα του Χριστού. «Θα προχωρούν από δύναμι σε δύναμι» λέει ο Ψαλμός. Έτσι και η ψυχή θα προχωρή από δύναμι πνευματική σε δύναμι πνευματική».

Υπάρχουν περιπτώσεις, σύμφωνα με την «Νηπτική Θεωρία», που ο Θεός δείχνει στον αγωνιστή του πνεύματος και κάποιο όραμα. Βέβαια συνιστάται έντονα η προσοχή να γίνεται διάκρισις, γιατί και εκ της πλά­νης προέρχονται πολλές φορές οράματα. Αλλά η ύπαρξις κίβδηλων νο­μισμάτων δεν μπορεί να θέση σε ανυπαρξία τα γνήσια νομίσματα.

Ο ανώνυμος συγγραφεύς του βιβλίου αυτού αναφέρει πάρα πολ­λά για την νοερά προσευχή, με ζωηρό λόγο και πρωτότυπες εικόνες. Σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα κάποτε είδε ένα θεσπέσιο όραμα: Πετούσαν γύρω του περιστέρια κάτασπρα σαν το χιόνι, αναρίθμητα σαν την άμμο της θάλασσας. Άπλωνε το χέρι του κι έπιανε λίγα όσα πετούσαν κοντά του. Λυπόταν που δεν μπορούσε να πιάση περισσότερα. Μερικά πετούσαν κοντά ολόγυρά του, αλλά μόλις πήγαινε να τα πιάση υψώνονταν και απομακρύνονταν. Πιο πέρα υπήρχε ένα ποτάμι που φαινόταν ό­τι έβγαινε από το κέντρο της γης κι έτρεχε αργά, γαλήνια και μεγα­λόπρεπα. Μερικά από τα περιστέρια πετούσαν και χτυπούσαν επάνω στα νερά τα φτερά τους σαν να έκαναν χαρούμενα παιγνίδια.

Όπως του δόθηκε η εξήγησις αργότερα με άλλο όραμα, τα πο­λυάριθμα περιστέρια συμβόλιζαν νοήματα περί νοεράς προσευχής. Ό­σα έγραψε στο βιβλίο εικονίζονταν από όσα έπιασε με τα χέρια του. Ο ποταμός συμβόλιζε την κατάνυξι που αναβρύει από τις θεοφιλείς καρ­διές. Τα παιγνιδίσματα των περιστεριών στα νερά φανέρωναν την χαρά της χάριτος στην κατανυκτική καρδιά.

Για την χάρι της κατανύξεως σημειώνει αλλού ο ίδιος συγγραφεύς: «Άλλοτε χύνονται κρουνηδόν τα δάκρυα και βρέχεται όχι μόνο το πρόσωπο του ανθρώπου, αλλά και τα φορέματά του και το έδαφος. Άλλοτε πάλι βρέχονται από τα δάκρυα μόνο τα μάτια. Και άλλοτε δροσίζεται εσωτερικά η διάνοια και η καρδιά, όπως δροσίζεται τις ανοιξιάτικες νύχτες η γη από την δροσιά του ουρανού». Και η ποικιλόμορφη αυτή κατάνυξις ανανεώνεται με «την θεωρία του νοός». Δηλαδή «όντας ο νους από την κατάνυξι καθαρώτατος, λαμπικαρώτατος και υψηλότατος, εκτείνεται στα ουράνια κάλλη, στα άφθαρτα δημιουργήματα, στα νοητά τάγματα, στην δοξολογία του Θεού, στην προσκύνησι του Κτί­στου, στον θαυμασμό των έργων του, στην έκπληξι της μεγαλοσύνης του και στο ακατανόητο της θεότητος. Αυτά μελετώντας με κάποια ζωηρότητα ο καθαρώτατος και αθόλωτος νους γλυκαίνεται άρρητα και απερίγραπτα. Και η γλυκύτητα αυτή ανανεώνει την κατάνυξι στην καρ­διά και χύνουν τα μάτια δάκρυα, όχι λιγώτερα από τα πρώτα...Με το χύσιμο των δακρύων φεύγει η αναισθησία της ψυχής... χάνεται η αμέλεια, διαλύεται η ολιγοπιστία της καρδιάς και γίνεται η διάνοια καθαρή σαν τον ουρανό μετά την κατάπαυσι της βροχής».

Το δόσιμο στην προσευχή και στην κατάνυξι οδηγεί στην απόκτησι της σοφίας. «Αναβρύουν — σημειώνει ο ίδιος συγγραφεύς— από την καρδιά οι ποταμοί του ζώντος ύδατος, δηλαδή τα πνευματικά νοήματα και οι χείμαρροι της αγίας σοφίας... Γεννάται και αναβρύει λόγος διδα­κτικός, λόγος σωτήριος, λόγος καρπερός, λόγος σοφός, λόγος άγιος, λόγος αγαθός... Και η γλώσσα δεν προφθάνει να παρουσιάση τα νοή­ματα που γεννά η καρδιά».

Ας μελετούμε λοιπόν αυτά τα υπέροχα βιβλία που περιγράφουν, να το πούμε έτσι, το ανέβασμα του Μωυσή στην αγία κορυφή του Σινά, το αντίκρυσμα της θείας δόξης.

Ας μελετούμε τους βίους των Πατέρων, των μαρτύρων, των ασκητών. Όλα αυτά τα κείμενα είναι εγχειρίδια ορειβατικής τέχνης. Όλες αυτές οι μορφές είναι αετοί πνευματικοί. Ας τους ζηλέ­ψουμε με ζήλο επαινετό. Όλοι τους μας παροτρύνουν να φύγουμε από τις σκοτεινές περιοχές και να πάμε στις φωτεινές· ν’ αφήσουμε πίσω μας τους τόπους της δυσωδίας και ν’ ανεβούμε σε τόπους ευωδιαστούς· ν’ αφήσουμε την αμαρτωλή και ειδωλολατρική Αίγυπτο και να πορευθούμε σαν τον Μωυσή στο όρος Σινά.

Όλοι τους μας λένε με το στόμα του οσίου Ιωάννου, συγγραφέως της Κλίμακος: «Αναβαίνετε, αναβαίνετε αδελφοί, αναβάσεις προθύμως εν καρδία τιθέμενοι». Και ερωτούν με το στόμα του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου: «Ποιος ξεκινώντας την καρποφορία από τα τριάντα, προχώρησε στα εξήντα και τερμάτισε στα εκατό; Ας ενεργή έτσι, ώστε να προχωρή και να γίνεται μεγάλος σαν τον Ισαάκ και να πορεύεται από δύναμι σε δύναμι, τραγουδώντας τις ωδές των Ανα­βαθμών και αποφασίζοντας στην καρδιά του αναβάσεις» (Λόγος 26^ος). Ας αποκριθούμε κι εμείς και ας πούμε αποφασιστικά: «Δεύτε και αναβώμεν εις το όρος Κυρίου και εις τον οίκον του Θεού Ιακώβ».Δεν πλασθήκαμε για τα βάθη του κακού, αλλά για τα ύψη των αρετών. Δεν πλασθήκαμε για τα σκότη της αβύσσου, αλλά για την φωτοχυσία του Θαβώρ. Ελάτε λοιπόν ν’ ανεβούμε.

«Δεύτε και αναβώμεν εις το όρος Κυρίου».

πηγή