Ο φόβος και η υπέρβασή του αρχιμανδρίτης Κύριλλος Κωστόπουλος

O άνθρωπος, ο οποίος δια της παρακοής του απεμακρύνθη από 

τον Θεό Δημιουργό και Πατέρα του, εισήλθε στο χώρο της φθοράς 

και του θανάτου και κατελήφθη από φόβο.

 «Και ήκουσαν της φωνής Κυρίου του Θεού περιπατούντος εντω παραδείσω

 το δειλινόν, και εκρύβησαν ό τε Αδάμ και η γυνή αυτού από προσώπου

 Κυρίου του Θεού εν μέσω του ξύλου του Παραδείσου. 

Και εκάλεσεν ο Κύριος ο Θεός το Αδάμ και είπεν αυτώ. 

Αδάμ, πού εί; και είπεν αυτώ . 

της φωνής σου ήκουσα περιπατούντος εν τω παραδείσω και εφοβήθην, 

ότι γυμνός ειμί, και εκρύβην» 1...

Ο «κατ’ εικόνα» Θεού πλασθείς άνθρωπος έλαβε την εντολή να 

κυριαρχή επί της κτίσεως, χωρίς να φοβείται κανέναν και τίποτα,

 παρεκτός της παρακοής στο θέλημα του Δημιουργού του.

Λόγω, όμως, της παρακοής αμαυρώθηκε το «κατ’ εικόνα», 

κλονίσθηκε η κυριαρχική εξουσία του ανθρώπου, διαταράχθηκε 

η αρμονική σχέση του μετά της κτίσεως και υποτάχθηκε στην 

αναγκαιότητα του κόσμου. Τοιουτοτρόπως έχασε την Υιότητα 

και ως εκ τούτου δεν είναι πλέον σε θέση να αντιμετωπίση τον

 κόσμο σε σχέση με τον Θεό, αλλά μόνο σε σχέση με τον ...
εαυτό του, εγωκεντρικώς.

Αυτή, όμως, η εγωκεντρική σχέση είχε ως αποτέλεσμα την 

υποταγή του ανθρώπου στους νόμους της αναγκαιότητος. 

Ευρισκόμενος ο άνθρωπος κάτω απ’ αυτή την αναγκαιότητα και

 κυριαρχούμενος από τη φθορά και τον θάνατο υποπτεύεται και

 φοβείται τους πάντες και τα πάντα. Αντιμετωπίζει συνεχώς το 

συναίσθημα του φόβου και της αγωνίας στη σκέψη ενός πραγματικού

 ή υποθετικού κινδύνου. Εύστοχα ο Κικέρων παρατηρεί: 

«Δεν μπορούμε να αγαπήσουμε ούτε εκείνους που φοβόμαστε,

 ούτε εκείνους που μας φοβούνται» 2. Η ανησυχία και η δειλία 

μπροστά σε οιονδήποτε κίνδυνο τον τρέπει σε φυγή και εγκατάλειψη 

των προσπαθειών για καλυτέρευση της ζωής του.

Ο εν φόβω ευρισκόμενος άνθρωπός δεν φοβείται μόνο τον Θεό, 

εναντίον του Οποίου επανεστάτησε, αλλά και κάθε συνάνθρωπο

 και κάθε κατάσταση, που είναι δυνατόν να παρεμποδίση τους 

ιδιοτελείς σκοπούς και τις επιδιώξεις του.

Τέλος, φοβείται τον ίδιο τον εαυτόν του, γιατί βιώνει την

 εσωτερική διάσπαση και την ψυχική ταραχή, η οποία επικρατεί μέσα του.

 Αυτός ο φόβος δεν είναι αποτέλεσμα της θελήσεως του Θεού, 

αλλά καρπός της αντι-θέου στάσεως του ιδίου του ανθρώπου.

Από την κατάσταση αυτή του φόβου απαλάσσεται ο άνθρωπος μόνος 

όταν οικειωθεί με τον Θεό, την πηγή της αγάπης. 

«Ο Θεός αγάπη εστί… η τελεία αγάπη έξω βάλλει τον φόβον,

 ότι ο φόβος κόλασιν έχει . ο δε φοβούμενος ου τετελείωται εν τη αγάπη…» 3.

Ο Δημιουργός Θεός μας δεν προσεγγίζει τον άνθρωπο, το πλάσμα του,

 ως τιμωρός, αλλ’ ως Σωτήρας και η πηγή της αγάπης. 

«Ούτω γαρ ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον υιόν αυτού 

τον μονογενή έδωκεν, ίνα πάς ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται , 

αλλ’ έχη ζωήν αιώνιον» 4.

Τοιουτοτρόπως ο άνθρωπος, ο οποίος αποδέχεται το μυστήριο της

 Θείας Οικονομίας και οικειώνεται την αγάπη του Θεανθρώπου Κυρίου, 

απαλλάσσεται από τις αιτίες, οι οποίες προκαλούν φόβο. 

Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος το λέγει καθαρά στους Ρωμαίους: 

«Όσοι γαρ Πνεύματι Θεού άγονται, ούτοι εισίν υιοί Θεού. 

ου γαρ ελάβετε πνεύμα δουλείας πάλιν εις φόβον, αλλ’ ελάβετε πνεύμα 

υιοθεσίας…» 5.

Ο Μέγας Αντώνιος, ο οποίος αγωνίστηκε σκληρά για την απόκτηση της

 αγάπης του Θεού, έφθασε να είπη: «εγώ ουκέτι φοβούμαι τον Θεόν,

 αλλ’ αγαπώ αυτόν. η γαρ αγάπη έξω βάλλει τον φόβον» 6.

Στην Πατερική διδασκαλία και παράδοση η πνευματική ζωή των πιστών 

δεν εμφανίζεται υπό την απειλή του φόβου, αλλ’ είναι προϊόν 

ανιδιοτελούς αγάπης προς τον Τριαδικό Θεό και τον πλησίον.

Ωστόσο, εκείνο το οποίο πρέπει να φοβήται ο άνθρωπος, είναι η 

στέρησις της μετά Θεού κοινωνίας. Ο όσιος Μάξιμος ο Ομολογητής 

λέγει χαρακτηριστικά: «Υιοί δε, οι μήτε φόβω των ηπειλημένων, 

μήτε πόθω των επηγγελμένων, αλλά τρόπω και έξει της προς το

 καλόν κατά γνώμην της ψυχής ροπής τε και διαθέσεως μηδέποτε

 του Θεού χωριζόμενοι» 7.

Ο φόβος αυτός έχει τελείως διαφορετικό περιεχόμενο. 

Είναι φόβος προκαλούμενος από τον επερχόμενο κίνδυνο εκπτώσεως

 και απoμακρύνσεως του ανθρώπου από τον Θεό. 

Αυτό το δέος είναι φόβος δημιουργικός και οδηγεί τον 

άνθρωπο στην αγάπη προς τον Θεό και την κοινωνία μετ’ Αυτού.

Λέγει χαρακτηριστικά ο Μ. Βασίλειος: «Φοβήθητε τον Κύριον

 πάντες οι άγιοι αυτού, ότι ουκ έστιν υστέρημα τοις φοβουμένοις αυτόν. 

Εάν μη φόβος παιδεύη ημών την ζωήν, αμήχανον κατορθωθήναι 

τον αγιασμόν εν τω σώματι… οι τω θείω φόβω την ψυχήν κατειλημμένοι

 πάσαν την εκ των παθών της αμαρτίας ενόχλησιν διαφεύγουσι… 

ο τον τέλειον φόβον ανειληφώς… ουδέν μεν αμαρτήσηται τω μηδενός

 υπεροράν. Ουχ έξει δε υστέρημα τω επί πάντα διαρκώς παρείναι αυτώ 

τον φόβον» 8.

Είναι ανάγκη λοιπόν να υπερβούμε τον φόβο και να εισέλθουμε στο

 χώρο της αγάπης. Αυτό είναι και το μήνυμα του Μυστηρίου 

της Θείας Οικονομίας.

(Aναδημοσίευση από το βιβλίο του Αρχ. Κυρίλλου Κωστοπούλου "Θεολογικές και Φιλοσοφικές Προσεγγίσεις").

ΠΗΓΉ

Ο «ΕΝΝΟΜΟΣ» ΚΑΙ ΑΝΟΜΟΣ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ του Αρχιμανδρίτου Κυρίλλου Κωστοπούλου,

Το φαινόμενο του αναρχισμού έχει αναλυθεί πολλές φορές και μάλιστα σε ολόκληρες πραγματείες. Και τούτο γιατί το φαινόμενο αυτό παράγει, ως κοινωνικό νόσημα, την τρομοκρατία.Ο αναρχισμός – από την ελληνική λέξη αν (στερ.) + άρχω = κοινωνία χωρίς αρχηγό [Φιλοσ.Λεξ. Cambridge, Κέδρος 2011, 912] – αρνείται το κεντρικό σημείο της πολιτικής  φιλοσοφίας. Οι πολιτικοί φιλόσοφοι Πλάτων και Αριστοτέλης μίλησαν δια μακρόν για τους εξαναγκαστικούς θεσμούς, οι οποίοι συγκροτούν και συγκρατούν τις πόλεις – κράτη και τόνισαν ότι χωρίς αυτούς δεν θα υπήρχε τάξη και αρμονία στον φυσικό κόσμο και στις διανθρώπινες σχέσεις. 

Ο αναρχισμός δεν είναι νέο "φρούτο". Τις ρίζες του αναρχισμού τις βρίσκουμε στην Αρχαιότητα. Ο Ζήνων τον Γ΄ αιώνα π.Χ. ζητούσε την κατάργηση του κράτους που καταλύει την ελευθερία του πολίτη.

Στους νεότερους χρόνους υπήρξαν πολλοί που ασχολήθηκαν με το φαινόμενο του αναρχισμού, όπως για παράδειγμα ο P.J. Proundhon, oM. Stirner, oL. Tolstoy, oM. Bakounin, oF. Nitzsche, oK. Marx και πολλοί άλλοι. Όλοι αυτοί επέδρασαν διαφοροτρόπως σε άτομα και κοινωνίες, αναπτύσσοντας τις ιδέες τους σε ευρύ φάσμα, από την μη αναγνώριση τής παντός είδους εξουσίας έως την βάναυση τρομοκρατία. Και τούτο για τον λόγο ότι ο έννομος αναρχισμός οδηγεί τα άτομα και τις κοινωνίες στον παράνομο αναρχισμό και την τρομοκρατία.

Ίσως εκπλαγεί ο αναγνώστης με την πρωτάκουστη αυτή έκφραση "έννομος αναρχισμός". Όμως, παραθέτουμε εδώ μια πικρή αλήθεια. Όταν, για παράδειγμα, επικρατεί το δίκαιο του ισχυροτέρου, αυτό δεν είναι έννομος αναρχισμός; Όταν ο οικονομικά, πολιτικά ή κοινωνικά ισχυρός επιβάλλεται με το "έτσι θέλω", αυτό δεν είναι έννομος αναρχισμός; Τα μεγάλα οικονομικά τραστ δεν χρησιμοποιούν βία και δεν επιβάλλονται μέσω του χρήματος; Αυτό δεν είναι έννομος αναρχισμός; Την ίδια βία δεν χρησιμοποιούν τα περισσότερα μεγάλα δημοσιογραφικά όργανα σε διεθνή κλίμακα; Τι είναι αυτό, αν δεν είναι έννομος αναρχισμός; Αναρχικά δεν φέρεται ο προϊστάμενος, ο εκπαιδευτικός, ο αξιωματικός, κάνοντας κατάχρηση της  ιδιότητός τους και καταπιέζοντας τους υφισταμένους τους; Δεν είναι αυτός ένας έννομος αναρχισμός, ενταγμένος σε μια έννομη κοινωνία;

Αυτού του είδους ο αναρχισμός επιφέρει τον παράνομο αναρχισμό της ληστείας, του φόνου, της καταστροφής, της επαναστάσεως, αναδεικνύοντας το φαινόμενο της τρομοκρατίας. Και είναι γεγονός ότι οι νέοι μας, βιώνοντας έναν τέτοιου είδους αναρχισμό, είναι αδύνατον να μην γίνουν αναρχικοί.

Όταν ο νέος αυτός πεινάει, περιφρονείται βαναύσως, αδικείται, ζει στον μολυσμένο αέρα, πώς να μην ξεσπάσει σε βία; Όλοι οι τρομοκράτες ξεκινούν από την σκέψη και θέση της διορθώσεως και αναμορφώσεως της κοινωνίας του έννομου αναρχισμού. Είναι προφανές, ωστόσο, ότι δεν μπορεί να κτυπηθεί η έννομος αναρχία με άνομες και κατακριτέες πράξεις. Το κακό δεν μπορεί να καταργήσει το κακό.

Είναι αλήθεια ότι για να υπάρξει αυτή η αλλαγή νοοτροπίας, αλλά και η διόρθωση και αναμόρφωση της κοινωνίας, πρέπει να δημιουργηθεί το ανάλογο ήθος. Μόνο το ήθος μεταμορφώνει πρόσωπα και κοινωνίες. Όπου υπάρχει ήθος, απουσιάζει η αναρχία. Ήθος, όμως, χωρίς Θεό είναι, όπως χαρακτηριστικά έχει λεχθεί, άηθες ήθος.

Μόνον ο Θεάνθρωπος Κύριος είναι Αυτός που έφερε το όντως ήθος μέσω της αποκαλυφθείσης αληθείας. Ο Ιερός Χρυσόστομος λέει χαρακτηριστικά: "Ο δε του Χριστού δούλος εκ της των ηθών ημερότητος καλείσθω μάλλον" (PG 63, 549). Το Θεανθρώπινο ήθος διδάσκει την αγάπη, την ταπείνωση, την ελεημοσύνη, την αλήθεια και κατ' αυτόν τον τρόπο αποκλείει την αναρχία και την τρομοκρατία.

Ως εκ τούτου η αναρχία με την θυγατέρα της την τρομοκρατία θα εκλείψουν και θα παύσουν να υπάρχουν ως κοινωνικά νοσηρά φαινόμενα, όταν γίνει από όλους μας αποδεκτός ο ιατρός των ψυχών και των σωμάτων, ο Θεάνθρωπος Κύριος. Η πηγή της αγάπης και όχι του μίσους, η πηγή της δικαιοσύνης και όχι της αδικίας, η πηγή της ειρήνης και όχι της διαμάχης, η πηγή της γαλήνης και όχι του τρόμου.

* Εφημερίδα «Πελοπόννησος της Κυριακής»πυ κυκλοφόρησε ν  3/2/2013 

«Η ΑΓΧΩΤΙΚΗ ΝΕΥΡΩΣΗ ΚΑΙ Η ΛΥΤΡΩΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ»

Γράφει ο Αρχ. Κύριλλος Κωστόπουλος - Ιεροκήρυκας Ι. Μ. Πατρών, Δρ Θεολογίας
Η εποχή μας διακρίνεται κυρίως για την απουσία της πραγματικότητος και την επικράτηση του παράλογου. Στην θέση της αγαπητικής κοινωνίας υπάρχει το μίσος και η ακοινωνησία. Η ελπίδα αντικαταστάθηκε από την απελπισία και την απογοήτευση. Η δικαιοσύνη από την αδικία, η αλήθεια από το ψεύδος, η λογική από τον παραλογισμό. Θα έλεγε κανείς ότι στην εποχή μας λαμβάνει σάρκα και οστά η σκέψη του Γάλλου υπαρξιστή Camus –όπως αυτή περιγράφεται στο «Μύθο του Σίσυφου» – περί του παραλόγου ως απουσίας του νοήματος της πραγματικότητος.

Η όλη αυτή κατάσταση επιδρά στον σημερινό άνθρωπο κάθε ηλικίας και προκαλεί το νευρωτικό άγχος. Ο Erich Fromm σημειώνει σχετικά: «Κάθε νεύρωση επιβεβαιώνει πως η απόλαυση ημπορεί να ευρίσκεται σε αντίθεση με τα πραγματικά συμφέροντα του ανθρώπου».[1]

Αυτή η αντίθεση προκαλεί στον άνθρωπο το νευρωτικό άγχος για τον λόγο ότι συγκρούεται η αντίληψη, η οποία έχει διαμορφωθεί εντός του για την αντικειμενική πραγματικότητα με την διαφοροποίησή της σε όλα τα επίπεδα της ζωής. Έτσι συμβαίνει να υπάρχει σήμερα σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο το πρόβλημα του άγχους ή, επί το επιστημονικότερο, η αγχωτική νεύρωση, η οποία κατατυραννεί τον σύγχρονο άνθρωπο.

Με τον όρο «αγχωτική νεύρωση» δηλώνεται η βίωση δυσάρεστων καταστάσεων και λειτουργικών διαταραχών, όπως το αίσθημα πνιγμού, το αίσθημα του φόβου, η ιδεοληψία, οι αμνησίες, η ψυχολογική καταπίεση, η αγωνία, η κατάθλιψη και γενικότερα το στρες.[2]

Ο δημιουργός της ψυχαναλυτικής σχολής S. Freud διακρίνει το άγχος σε φυσιολογικό και παθολογικό. Το πρώτο συνυφαίνεται με τις απλές καθημερινές δυσκολίες της ζωής και αποτελεί μέρος του γενικότερου ανθρωπίνου «μηχανισμού». Το δεύτερο γεννάται από την απώθηση του ανικανοποίητου.[3]

Στην εποχή μας που επικρατεί, όπως προαναφέραμε, η ακοινωνησία, η απελπισία και η απογοήτευση, η αίσθηση του ανικανοποίητου βαθαίνει και κατ’ αυτόν τον τρόπο αυξάνει και η αγχωτική νεύρωση. Έχει υποστηριχθεί «ότι τα άγχη στη μεταμοντέρνα σκηνή είναι τόσο έντονα ώστε ο δυτικός πολιτισμός να φαντάζει πλημμυρισμένος από πανικό, μία έκφραση του άγχους....»[4]

Η ψυχανάλυση, παρά τους κομπασμούς της, δεν πρόσφερε, δυστυχώς, ούτε προσφέρει μέχρι σήμερα ουσιαστική θεραπευτική λύση. Εγκλωβισμένη στα ψυχρά πλαίσια της επιστημονικής υποδείξεως, η οποία απλώς χρησιμοποιεί εξωτερικούς μηχανισμούς θεραπείας, δεν υποψιάζεται ότι ο άνθρωπος είναι ενιαίο ψυχοσωματικό ον. Ο ίδιος ο S. Freud αποδέχεται την αδυναμία του να προσφέρει πλήρη λύση και θεραπεία στον νευρωτικό αγχώδη άνθρωπο. Να τι γράφει: «Το άγχος είναι ένα αίνιγμα που η λύση του θα πρέπει να ρίξει άπλετο φως πάνω σε όλη την νοητική μας ζωή. Δεν λέω πως μπορώ να σας δώσω μια πλήρη λύση».[5]

Εμείς, όμως, ως ορθόδοξοι χριστιανοί, οι οποίοι κατέχουμε την αλήθεια, πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο Σαρκωθείς Λόγος του Θεού Πατρός μας διαβεβαίωσε πως καμία εγκόσμια ειρήνη δεν είναι δυνατόν να ειρηνεύσει τον αγχωτικό νευρωτικό άνθρωπο παρά μόνον η ιδική Του: «Ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν· ου καθώς ο κόσμος δίδωσιν, εγώ δίδωμι υμίν».[6]

Ο Μ. Βασίλειος, ο οποίος είχε σπουδάσει και την ιατρική τέχνη, μάς λέγει ότι αυτός που επιζητεί την ειρήνη, στην πραγματικότητα επιζητεί την κοινωνία με Αυτόν τον Ιησού Χριστό. Και τούτο γιατί Αυτός ένωσε τα διεστώτα και δημιούργησε τον νέο άνθρωπο μέσω της Σταυρικής Του θυσίας. Λέγει χαρακτηριστικά ο Άγιος Πατήρ: «Ζήτησον την του Κυρίου ειρήνην, και δίωξον αυτήν... Άνω γαρ εστιν η ειρήνη η αληθής... Ο ζητών ειρήνην Χριστόν εκζητεί, ότι αυτός εστιν η ειρήνη, ος έκτισε τους δύο εις ένα καινόν άνθρωπον, ποιών ειρήνην και ειρηνοποιήσας δια του αίματος του σταυρού αυτού είτε τα εν τοις ουρανοίς είτε τα επί της γης».[7]

Η δυνατότητα βιώσεως αυτής της ειρήνης από τον αγχωτικό – νευρωτικό άνθρωπο πραγματώνεται μέσω του μυστηρίου της μετανοίας και εξομολογήσεως. Ο έμπειρος και φωτισμένος αφενός, αλλά και κατηρτισμένος με την θύραθεν και θεολογική παιδεία πνευματικός πατέρας, επικαλούμενος την χάρη του Παναγίου Πνεύματος, κατέρχεται στο εσώτερο «είναι» του νευρωτικού και αγχωτικού ανθρώπου και εκεί συναντά τις ενοχές ή τις καταθλιπτικές καταστάσεις που τον κατατυραννούν. Προσφέροντάς του τα κατάλληλα πνευματικά φάρμακα, του παρέχει την δυνατότητα να επανέλθει και να αποκτήσει και πάλι την ειρήνη του.

Ο μεγάλος ψυχαναλυτής Jung ομολόγησε ότι «οι άνθρωποι σήμερα καταφεύγουν εις τον ψυχίατρον αντί να επισκεφθούν τον ιερέα».[8] Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινισθεί ότι δεν απορρίπτουμε την ιατρική βοήθεια εκ μέρους του νευρολόγου – ψυχιάτρου, εάν υπάρχει νευρολογικό πρόβλημα στον ασθενή.

Είναι γεγονός ότι ο υποκριτικός πολιτισμός μας και η υποκουλτούρα δεν παρέχουν τις δυνατότητες, ώστε να βοηθηθεί ο σημερινός αγχωμένος άνθρωπος, ο οποίος έχει χάσει την κοινωνία του με τον Θεό και τον συνάνθρωπο και έχει μπει στον χώρο της αδιαφορίας, της αδράνειας και της πλήξης. Αυτή, όμως, η πορεία οδηγεί στο «κενό».

Οφείλουμε να αποδεχθούμε την οντολογική αλήθεια ότι η ψυχολογική και πνευματική ωριμότητα και η ειρήνη συμβαδίζουν και αποτελούν ένα και το αυτό γεγονός, την πρόοδο της προσωπικότητος από κάθε άποψη.

Είναι ανάγκη, λοιπόν, ο σύγχρονος αγχωμένος άνθρωπος να επανασυνδεθεί με τον Δημιουργό του Θεό, τον συνάνθρωπο και τον εαυτό του. Μόνον ο Θεός μπορεί να λογοποιήσει την όλη ζωή του, να τον απαλλάξει από τα καθημερινά άγχη και να του προσφέρει την πολυπόθητη εσωτερική ειρήνη.
____________________________________

1. E. Fromm, Ο άνθρωπος για τον εαυτό του, έρευνα στην ψυχολογία της ηθικής, (μτφ. Δ. Θεοδωρακάτου), εκδ. Μπουκουμάνη, Αθήνα 1974, 233.
2. Βλ. Λεξικό της Φιλοσοφίας, τόμ. 3, εκδ. Πάπυρος, επιμ. εκδ. Ευτ. Π. Φικιώρης, Παρίσι 959, 1013-1014.
3. Βλ. Dr Axele, Φρόυντ, Άντλερ, Γιούγκ, Ατομική Ψυχολογία – Συμπλεγματική Ψυχολογία, (διασκ. Γ. Κουχτσόγλου), εκδ. Παγκ. Εγκυκλ. Μορφ.Βιβλιοθήκη, Αθήνα χ.χ., 98-100.
4. Θ. Καραβάτου, «Άγχος: το νόημα του όρου ως πρόβλημα ψυχοπαθολογίας», Σύναψις 1 (Καλοκαίρι 2005), 25.
5. S. Freud, Το άγχος, (μτφ. Δ.Π. Κωστελένου), εκδ. Δαμιανού, Αθήνα χ.χ., 9.
6. Ιωάν. 14, 27.
7. PG 29, 376.
8. C. G. Jung, Die Beziehungen der Psychotherapy zur Seelsorge, Rascher Verlag, Zurich 1933, 40. 

πηγή

Η αγχωτική νεύρωση και η λυτρωτική θεραπεία του Αρχιμανδρίτου Κύριλλου Κωστόπουλου,

Η εποχή μας διακρίνεται κυρίως για την απουσία της πραγματικότητος και την επικράτηση του παράλογου. Στην θέση της αγαπητικής κοινωνίας υπάρχει το μίσος και η ακοινωνησία. Η ελπίδα αντικαταστάθηκε από την απελπισία και την απογοήτευση. Η δικαιοσύνη από την αδικία, η αλήθεια από το ψεύδος, η λογική από τον παραλογισμό. Θα έλεγε κανείς ότι στην εποχή μας λαμβάνει σάρκα και οστά η σκέψη του Γάλλου υπαρξιστή Camus –όπως αυτή περιγράφεται στο «Μύθο του Σίσυφου» – περί του παραλόγου ως απουσίας του νοήματος της πραγματικότητος.

Η όλη αυτή κατάσταση επιδρά στον σημερινό άνθρωπο κάθε ηλικίας και προκαλεί το νευρωτικό άγχος. Ο Erich Fromm σημειώνει σχετικά: «Κάθε νεύρωση επιβεβαιώνει πως η απόλαυση ημπορεί να ευρίσκεται σε αντίθεση με τα πραγματικά συμφέροντα του ανθρώπου».[1]

Αυτή η αντίθεση προκαλεί στον άνθρωπο το νευρωτικό άγχος για τον λόγο ότι συγκρούεται η αντίληψη, η οποία έχει διαμορφωθεί εντός του για την αντικειμενική πραγματικότητα με την διαφοροποίησή της σε όλα τα επίπεδα της ζωής. Έτσι συμβαίνει να υπάρχει σήμερα σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο το πρόβλημα του άγχους ή, επί το επιστημονικότερο, η αγχωτική νεύρωση, η οποία κατατυραννεί τον σύγχρονο άνθρωπο.

Με τον όρο «αγχωτική νεύρωση» δηλώνεται η βίωση δυσάρεστων καταστάσεων και λειτουργικών διαταραχών, όπως το αίσθημα πνιγμού, το αίσθημα του φόβου, η ιδεοληψία, οι αμνησίες, η ψυχολογική καταπίεση, η αγωνία, η κατάθλιψη και γενικότερα το στρες.[2]

Ο δημιουργός της ψυχαναλυτικής σχολής S. Freud διακρίνει το άγχος σε φυσιολογικό και παθολογικό. Το πρώτο συνυφαίνεται με τις απλές καθημερινές δυσκολίες της ζωής και αποτελεί μέρος του γενικότερου ανθρωπίνου «μηχανισμού». Το δεύτερο γεννάται από την απώθηση του ανικανοποίητου.[3]
Στην εποχή μας που επικρατεί, όπως προαναφέραμε, η ακοινωνησία, η απελπισία και η απογοήτευση, η αίσθηση του ανικανοποίητου βαθαίνει και κατ’ αυτόν τον τρόπο αυξάνει και η αγχωτική νεύρωση. Έχει υποστηριχθεί «ότι τα άγχη στη μεταμοντέρνα σκηνή είναι τόσο έντονα ώστε ο δυτικός πολιτισμός να φαντάζει πλημμυρισμένος από πανικό, μία έκφραση του άγχους....»[4]

Η ψυχανάλυση, παρά τους κομπασμούς της, δεν πρόσφερε, δυστυχώς, ούτε προσφέρει μέχρι σήμερα ουσιαστική θεραπευτική λύση. Εγκλωβισμένη στα ψυχρά πλαίσια της επιστημονικής υποδείξεως, η οποία απλώς χρησιμοποιεί εξωτερικούς μηχανισμούς θεραπείας, δεν υποψιάζεται ότι ο άνθρωπος είναι ενιαίο ψυχοσωματικό ον. Ο ίδιος ο S. Freud αποδέχεται την αδυναμία του να προσφέρει πλήρη λύση και θεραπεία στον νευρωτικό αγχώδη άνθρωπο. Να τι γράφει: «Το άγχος είναι ένα αίνιγμα που η λύση του θα πρέπει να ρίξει άπλετο φως πάνω σε όλη την νοητική μας ζωή. Δεν λέω πως μπορώ να σας δώσω μια πλήρη λύση».[5]

Εμείς, όμως, ως ορθόδοξοι χριστιανοί, οι οποίοι κατέχουμε την αλήθεια, πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο Σαρκωθείς Λόγος του Θεού Πατρός μας διαβεβαίωσε πως καμία εγκόσμια ειρήνη δεν είναι δυνατόν να ειρηνεύσει τον αγχωτικό νευρωτικό άνθρωπο παρά μόνον η ιδική Του: «Ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν· ου καθώς ο κόσμος δίδωσιν, εγώ δίδωμι υμίν».[6]

Ο Μ. Βασίλειος, ο οποίος είχε σπουδάσει και την ιατρική τέχνη, μάς λέγει ότι αυτός που επιζητεί την ειρήνη, στην πραγματικότητα επιζητεί την κοινωνία με Αυτόν τον Ιησού Χριστό. Και τούτο γιατί Αυτός ένωσε τα διεστώτα και δημιούργησε τον νέο άνθρωπο μέσω της Σταυρικής Του θυσίας. Λέγει χαρακτηριστικά ο Άγιος Πατήρ: «Ζήτησον την του Κυρίου ειρήνην, και δίωξον αυτήν... Άνω γαρ εστιν η ειρήνη η αληθής... Ο ζητών ειρήνην Χριστόν εκζητεί, ότι αυτός εστιν η ειρήνη, ος έκτισε τους δύο εις ένα καινόν άνθρωπον, ποιών ειρήνην και ειρηνοποιήσας δια του αίματος του σταυρού αυτού είτε τα εν τοις ουρανοίς είτε τα επί της γης».[7]

Η δυνατότητα βιώσεως αυτής της ειρήνης από τον αγχωτικό – νευρωτικό άνθρωπο πραγματώνεται μέσω του μυστηρίου της μετανοίας και εξομολογήσεως. Ο έμπειρος και φωτισμένος αφενός, αλλά και κατηρτισμένος με την θύραθεν και θεολογική παιδεία πνευματικός πατέρας, επικαλούμενος την χάρη του Παναγίου Πνεύματος, κατέρχεται στο εσώτερο «είναι» του νευρωτικού και αγχωτικού ανθρώπου και εκεί συναντά τις ενοχές ή τις καταθλιπτικές καταστάσεις που τον κατατυραννούν. Προσφέροντάς του τα κατάλληλα πνευματικά φάρμακα, του παρέχει την δυνατότητα να επανέλθει και να αποκτήσει και πάλι την ειρήνη του.

Ο μεγάλος ψυχαναλυτής Jung ομολόγησε ότι «οι άνθρωποι σήμερα καταφεύγουν εις τον ψυχίατρον αντί να επισκεφθούν τον ιερέα».[8]  Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινισθεί ότι δεν απορρίπτουμε την ιατρική βοήθεια εκ μέρους του νευρολόγου – ψυχιάτρου, εάν υπάρχει νευρολογικό πρόβλημα στον ασθενή.

Είναι γεγονός ότι ο υποκριτικός πολιτισμός μας και η υποκουλτούρα δεν παρέχουν τις δυνατότητες, ώστε να βοηθηθεί ο σημερινός αγχωμένος άνθρωπος, ο οποίος έχει χάσει την κοινωνία του με τον Θεό και τον συνάνθρωπο και έχει μπει στον χώρο της αδιαφορίας, της αδράνειας και της πλήξης. Αυτή, όμως, η πορεία οδηγεί στο «κενό».

Οφείλουμε να αποδεχθούμε την οντολογική αλήθεια ότι η ψυχολογική και πνευματική ωριμότητα και η ειρήνη συμβαδίζουν και αποτελούν ένα και το αυτό γεγονός, την πρόοδο της προσωπικότητος από κάθε άποψη.

Είναι ανάγκη, λοιπόν, ο σύγχρονος αγχωμένος άνθρωπος να επανασυνδεθεί με τον Δημιουργό του Θεό, τον συνάνθρωπο και τον εαυτό του. Μόνον ο Θεός μπορεί να λογοποιήσει την όλη ζωή του, να τον απαλλάξει από τα καθημερινά άγχη και να του προσφέρει την πολυπόθητη εσωτερική ειρήνη

____________________________________

1. E. Fromm, Ο άνθρωπος για τον εαυτό του, έρευνα στην ψυχολογία της ηθικής, (μτφ. Δ. Θεοδωρακάτου), εκδ. Μπουκουμάνη, Αθήνα 1974, 233.
2. Βλ. Λεξικό της Φιλοσοφίας, τόμ. 3, εκδ. Πάπυρος, επιμ. εκδ. Ευτ. Π. Φικιώρης, Παρίσι 959, 1013-1014.
3. Βλ. Dr Axele, Φρόυντ, Άντλερ, Γιούγκ, Ατομική Ψυχολογία – Συμπλεγματική Ψυχολογία, (διασκ. Γ. Κουχτσόγλου), εκδ. Παγκ. Εγκυκλ. Μορφ.Βιβλιοθήκη, Αθήνα χ.χ., 98-100.
4. Θ. Καραβάτου, «Άγχος: το νόημα του όρου ως πρόβλημα ψυχοπαθολογίας», Σύναψις 1 (Καλοκαίρι 2005), 25.
5. S. Freud, Το άγχος, (μτφ. Δ.Π. Κωστελένου), εκδ. Δαμιανού, Αθήνα χ.χ., 9.
6. Ιωάν. 14, 27.
7. PG 29, 376.
8. C. G. Jung, Die Beziehungen der Psychotherapy zur Seelsorge, Rascher Verlag, Zurich 1933, 40.

(Δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό ΑΧΑΪΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ Τόμος 31ος, τεύχος 2, Οκτώβριος 2012).

πηγή

Αρχιμ. Κύριλλος Κωστόπουλος, H παιδεία ως γνώση και μεταμόρφωση

H παιδεία ως γνώση και μεταμόρφωση

Αρχιμ. Κύριλλος , 
Ιεροκήρυκας Ι. Μ. Πατρών, Δρ Θεολογίας

Έχει, δυστυχώς, συνδεθεί ή και ταυτισθεί η έννοια της παιδείας με την πολυμάθεια. Στο παρόν άρθρο μας δεν θέλουμε να αποκλείσουμε την πολυμάθεια. Πρέπει, όμως, να διακηρύξουμε ότι την παιδεία συνιστούν, κυρίως, η γνώση και η μεταμόρφωση. Εάν δε, θέλουμε να είμαστε περισσότερο ακριβείς, θα τονίσουμε ότι παιδεία σημαίνει, πρωτίστως, μεταμόρφωση.

Και αυτό για τον λόγο ότι γνώση είναι -με απλά λόγια- αφενός μεν η γνωριμία πραγμάτων μέσω των αισθήσεων, αφετέρου δε η σύλληψη των αιτίων των συμβαινομένων ανά πάσα στιγμή στη ζωή μας.

Παιδεία, ωστόσο, δεν είναι μόνον αυτό. Η παιδεία αναφέρεται στον όλο ψυχοσωματικό άνθρωπο και επομένως ξεπερνά την απλή γνώση και φθάνει στην επίγνωση που τελικώς είναι η αποκάλυψη της αληθείας. Αλήθεια, όμως, είναι Αυτός ο Θεάνθρωπος Κύριος. Ο Ιδιος έχει πει: «Εγώ ειμί η αλήθεια» (Ιωάν. 14, 6).

Η θεανθρώπινη αλήθεια, δυστυχώς, εξοβελίσθηκε από τη σύγχρονη παιδεία και τη θέση της πήρε η ανθρώπινη γνώση. Παρ’ όλα αυτά η ανθρωποκεντρική παιδεία είναι a priori καταδικασμένη σε αποτυχία. Αλλωστε, αυτό το διαπιστώνουμε καθημερινά. Αντί οι νέοι και οι νέες μας να μορφώνονται παραμορφώνονται και σαν ξένοι και κακοήθεις όγκοι οδηγούνται οι ίδιοι στον ψυχοσωματικό θάνατο, αλλά και προκαλούν καθημερινώς το θάνατο της όλης κοινωνίας μας.

Όταν ο εκπαιδευτικός διδάσκει στους μαθητές και φοιτητές τον μηδενισμό και την αθεΐα, είναι αδύνατον να αναμένουμε καρπούς αγλαούς από μια τοιούτου είδους παιδεία. Και τούτο για τον λόγο ότι η παιδεία, όπως προαναφέραμε, στηρίζεται στη γνώση που προέρχεται από την αλήθεια. Χωρίς την αλήθεια είναι αδύνατον να φθάσει γενικότερα ο άνθρωπος στην επίγνωση των εννοιών και των πραγμάτων και στη μεταμόρφωση του «είναι» του.

Εκείνο, το οποίο πρέπει να τονισθεί επιπλέον είναι ότι, στο πλαίσιο του σημερινού πολιτισμού, η παιδεία (εκπαίδευση) έχει ως αποκλειστικό φορέα τη λογική, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τον συναισθηματικό κόσμο και την βουλητική δύναμη του εκπαιδευομένου. Σ’ αυτό έχει βοηθήσει ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Η γνώση λειτουργεί κυρίως ως εκμάθηση, συγκέντρωση, απομνημόνευση και λογική επεξεργασία πληροφοριών. Βεβαίως, δεν απορρίπτουμε τις λειτουργίες αυτές. Παρά ταύτα, με την προαναφερθείσα τεχνολογία μένουν μόνες και αναπόφευκτα λειτουργούν νεκρωτικά για τη γνώση.

Αυτός ο τρόπος εκμάθησης ατονεί τη μνήμη, την λογική και τις επί μέρους λειτουργίες τους, που είναι λειτουργίες της διάνοιας, η οποία εμπεριέχει τη φαντασία, την εφευρετικότητα κ.ά. Όλες αυτές οι λειτουργίες οδηγούν στη σκέψη. Η σκέψη είναι ένα επίπεδο πάνω από την εκμάθηση. Για να καταλήξει, λοιπόν, η εκμάθηση σε παιδεία, χρειάζεται τη σκέψη, πράγμα που θα γίνει με την θεανθρώπινη καλλιέργεια.

Η ευρωπαϊκή παιδεία, η οποία προσέλαβε ό,τι καλό της Αρχαίας Ελλάδος, δεν κατόρθωσε μέχρι σήμερα να βοηθήσει ουσιαστικά στην ολοκλήρωση του ανθρώπου. Με τον «υπεράνθρωπο» του Nietzsche, την απολυτοποίηση των οικονομικών αξιών και την παράλογη θεωρία του «Homo economicus» των Marx και Engels, την απαξίωση του Sartre για την εικόνα του Θεού και του ανθρώπου και τον παραλογισμό του Camus, η Ευρώπη «φόνευσε» τον Θεό και στην θέση του δημιούργησε έναν άνθρωπο απάνθρωπο.

Διαπιστώνοντας αυτή την τραγική πραγματικότητα ο Goethe, αναφώνησε: «Licht, mehr licht» (φως, περισσότερο φως).

Αυτό το περισσότερο φως θα το φέρει η γνώση και η μεταμόρφωση, η οποία θα προέλθει από την ελληνορθόδοξη και θεανθρώπινη παιδεία.

*Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Πελοπόννησος» των Πατρών στις 7/10/2012

πηγή

Η θανατηφόρος μάστιγα των ναρκωτικών (Αρχιμ. Κύριλλος Κωστόπουλος, Ιεροκήρυκας Ι. Μ. Πατρών)

Μερικά από τα πράγματα που έχουν δοθεί για το καλό του
ανθρώπου, αν χρησιμοποιηθούν με λογική και μέτρο, μπορούν
 να καλύψουν ζωτικές ανάγκες του. Αν, όμως, τα ίδια αυτά
 τα καταχρασθή, τότε αποβαίνουν καταστρεπτικά και ενίοτε
 εγκληματικά.

Έτσι τα φαρμακευτικά σκευάσματα η μορφίνη, η κοκαΐνη,
το όπιο, η ηρωίνη χρησιμοποιούνται άριστα ως φάρμακα
 στην Ιατρική. Όταν, όμως, τα ίδια αυτά φάρμακα χρησιμοποιηθούν
αλόγιστα, για μια ύπουλη τέρψη ή για καταπολέμηση της
αγχώδους ταραχής ή της καταθλίψεως, τότε προκαλούν
τρομερή καταστροφή στον ανθρώπινο οργανισμό και μπορεί
 να επιφέρουν ακόμη και αυτόν τον θάνατο.

Είναι πλέον παραδεκτό από όλους ότι η χειρότερη μάστιγα,
 η οποία απειλεί θανάσιμα την ανθρωπότητα, είναι οι
ναρκωτικές ουσίες. Εκατομμύρια ανθρώπων
– κυρίως νέοι στην ηλικία – έχουν υποδουλωθεί σ’ αυτές
και ημέρα με την ημέρα, ζώντας σε μία «ψευδαίσθηση»,
οδηγούνται με βεβαιότητα στον θάνατο.

Το νεοεμφανισθέν ναρκωτικό extasis, το οποίο διατίθεται
με αφθονία σε disco, «θερίζει» κυριολεκτικά τους νέους
 μας. Τα ναρκωτικά είναι ύπουλος εχθρός του ανθρώπου.
 Είναι εχθρός, ο οποίος στην αρχή δελεάζει. Φοράει τη
μάσκα της Φαρμακευτικής, της Ιατρικής ή ακόμη καί
της παραδεισιακής ζωής και παρασύρει κυρίως τη νεολαία μας.

Η διαχρονική εκτίμηση των επιστημόνων του Ερευνητικού
Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.)
και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης
για τα Ναρκωτικά (Ε.Κ.ΤΕ.Π.Ν) είναι ότι η χρήση νομίμων
και παρανόμων ουσιών γίνεται κυρίως από τη νεολαία και
 ειδικότερα από τους εφήβους των 14-18 ετών, οι οποίοι,
 και αν αργότερα πεισθούν να ενταχθούν σε προγράμματα
απεξαρτήσεως, διατηρούν στην ύπαρξή τους τα ίχνη της
 ψυχοσωματικής διαστροφής και καταστροφής μέχρι θανάτου.

Προ ετών νομοθετήθηκε η ελεύθερη χρήση των «μαλακών»
ναρκωτικών με το σκεπτικό ότι υπάρχουν «μαλακά» και «σκληρά»
 ναρκωτικά. Αυτό, όμως, απορρίπτεται διεθνώς. Στον Ο.Η.Ε. το
 1972 διατυπώθηκε η επιστημονική άποψη ότι ένας τέτοιος
διαχωρισμός δεν είναι εφικτός. Και τούτο γιατί εκείνος, ο οποίος
 θα χρησιμοποιήσει τα λεγόμενα «μαλακά» ναρκωτικά, σιγά-σιγά
 εθίζεται και καταλήγει στα «σκληρά», όπως ακριβώς συνέβη στην
 Ολλανδία, ... όπου αμέσως παρουσιάσθηκε έξαρση στη χρήση των
«σκληρών» ναρκωτικών. Για τον λόγο αυτό είναι παρακινδυνευμένο
 να υποδεικνύουμε τάχα τα «μαλακά» ναρκωτικά, για να
αποφύγουμε τα «σκληρά».

Στο ερώτημα γιατί κυρίως οι νέοι και οι νέες μας καταφεύγουν στις
 θανατηφόρες ουσίες, αφού γνωρίζουν a priori ότι οδηγούνται με
μαθηματική ακρίβεια στον θάνατο, δόθηκαν πολλές απαντήσεις από
 ειδικούς επιστήμονες και ειδικές επιστημονικές επιτροπές.

Ωστόσο, η αυθεντική και περισσότερο πειστική απάντηση δίνεται
 από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Οι νέοι και οι νέες μας απογοητεύθηκαν
από τον κόσμο της αδικίας, του μίσους, του ψεύδους, της απάτης
και του αμοραλισμού που τους στενεύει τον χώρο γύρω τους
και ασφυκτιούν.

Οι περισσότεροι από τους χρήστες είναι άνθρωποι χωρίς οικογένεια
και κοινωνική στοργή. Είναι αυτοί πού έχουν διεσπασμένη προσωπικότητα,
 χωρίς προσωπική ή οικογενειακή εσωτερική συνοχή. Είναι εκείνοι που
 ζουν χωρίς εμπιστοσύνη στον Πλάστη και Θεό τους. Ο καθηγητής
 Μαντζαρίδης γράφει: «Η φθορά και ο θάνατος ως στοιχεία της
παρούσης ζωής, δεν συνιστούν επιτίμια της οργής του Θεού,
 αλλ’ αποτελούν συνέπειες της από του Θεού μακρύνσεως του
ανθρώπου» (Παλαμικά, Θεσ/νίκη 1973, σελ. 49). Είναι οι νέοι και
 οι νέες, οι οποίοι δεν τροφοδοτούνται με ιδανικά και ως εκ τούτου
 γεύονται τον πνιγμό της πλήξεως και της ανίας. Ακόμη, η
ανασφάλεια, τα επαγγελματικά προβλήματα, η αστοργία των
μεγαλυτέρων, κυρίως, όμως, η κατάρρευση των δήθεν «αξιών»
 και τα σκοτεινά συμφέροντα οδηγούν τους νέους και τις νέες μας
 προς αυτή την καταστρεπτική διέξοδο που είναι θανατηφόρο
 αδιέξοδο (Βλ. Κ. Κωστόπουλου, Είσοδος στην οντολογική
αλήθεια, Πάτρα 2002, σελ. 176).

Γενικότερα το πρόβλημα των ναρκωτικών δεν είναι αποκομμένο
 από το ευρύτερο πρόβλημα της ταραγμένης εποχής μας.
 Η καταφυγή στα ναρκωτικά είναι – κατά την πεπλανημένη
αίσθηση, κυρίως των νέων μας – η ανεύρεση του χαμένου
παραδείσου, του νοήματος της ζωής.

Είναι, όμως, φρούδη προσδοκία. Είναι ένα μάταιο όνειρο που
 τελικά δεν πραγματώνεται. Τα ναρκωτικά δεν έχουν τη δύναμη
να πληρώσουν το υπαρξιακό και ηθικό κενό, γιατί δεν είναι η
 αλήθεια. Ο Μ. Βασίλειος τονίζει: «Δέδοται ημίν το του νου
 κριτήριον εις την της αληθείας σύνεσιν. Έστι δε η αυτοαλήθεια
 ο Θεός ημών» (επ. 233, PG 32, 865C).

Η Ορθόδοξος Εκκλησία κατέχει την αλήθεια και μέσω της
ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας της Ορθοδόξου ποιμαντικής τη
ς έχει τη δυνατότητα να ιατρεύσει τον πάσχοντα, πληρώνοντας
 το κενό του με την άκτιστη χάρη του Τριαδικού Θεού.

Η ζωή του σημερινού ανθρώπου έγινε μονοσήμαντη, μέσα στον
κλοιό του νεόφερτου και ξενόφερτου ήθους, προκαλώντας
– θα έλεγε ο Sartre – ναυτία και μόνο ναυτία.

Η διδασκαλία του Ενανθρωπήσαντος Λόγου του Θεού Πατρός είνα
ι εκείνη που προσφέρει ζωή, θανατώνοντας το θάνατο. Η βίωση
 της διδασκαλίας του Θεανθρώπου εντός του μυστικού Του
 Σώματος, της Εκκλησίας, κάνει τον άνθρωπο να βιώσει,
έξω από τα όρια της πεπερασμένης λογικής, το άπειρο μυστήριο
του Θεού και της ζωής. Της ζωής, πού ολοκληρώνει την
ανθρώπινη ύπαρξη και την προετοιμάζει για το αύριο,
για το αιώνιο, για το αληθινό νόημα του «υπάρχειν».

(Δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό ΑΧΑΪΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ, 
έκδοση της Ιατρικής Εταιρείας, Δυτικής Ελλάδος Πελοποννήσου
http://www.iedep.gr/images/stories/teuxi/issue2_2010.pdf)

πηγή

Αρχιμ. Κύριλλος Κωστόπουλος, Παναγία σώζε τον λαό σου

πηγή

ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΩΖΕ ΤΟΝ ΛΑΟ ΣΟΥ

Γράφει ο Αρχ. Κύριλλος Κωστόπουλος
Ιεροκήρυκας Ι. Μ. Πατρών
Δρ Θεολογίας, Καθηγητής ΕΑΠ (ΣΕΠ)

Όλος ο Ορθόδοξος λαός Toυ Θεού πάντοτε τιμά και παρακαλεί την Θεοτόκο Μαρία να πρεσβεύη στον Υιόν της, όπως φυλάττη την ποίμνη του «από πάσης ανάγκης και θλίψεως» και σώζη αυτήν.

Αν Ο Θεάνθρωπος Κύριός μας σώζη και λυτρώνη τον άνθρωπο, η Θεοτόκος Μαρία τον προστατεύει και τον εισάγει στην Χάρη. Αυτή είναι η μεγάλη χαρά του πιστού.

Χαίρεται ο πιστός, γιατί η Παναγία μας είναι η μόνη που έχει την δύναμη και την δυνατότητα να εξευμενίζη Τον Δεσπότη Χριστό [1]. Αυτή κατέχει τα «δευτερεία της Αγίας Τριάδος», κατά τους Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας [2].

Ο Εωσφόρος ήταν ο αρχάγγελος που βρισκόταν πολύ πιο κοντά στον Τριαδικό Θεό από όλους τους Αρχαγγέλους και Αγγέλους. Ο Evdokimov μας λέει ότι ήταν το «alterego» Του Θεού. Έτσι, η πτώση του ήταν αβυσσαλέα, όταν επεθύμησε να υποκαταστήση Τον Θεό.

Η Παρθένος Μαρία παίρνει την θέση του και γίνεται πλέον η επικεφαλής των Αγγελικών Ταγμάτων.

Γίνεται το μεθόριο μεταξύ ουρανού και γης[3].

Γίνεται η Μητέρα του πόνου[4].

Γίνεται η πηγή η αναβλύζουσα την ζωή, αφού γέννησε την πηγή της ζωής, Τον Ζωοδότη Χριστό[5].

Γίνεται το «κεφάλαιο των δογμάτων», αφού προβάλλει το φως του Τριαδικού Μυστηρίου στον κόσμο, επειδή «έτεκε απάτορα Υιόν εν σαρκί τόν πρό αιώνων εκ Πατρός γεννηθέντα αμήτορα»[6]. Η Παρθένος Μαρία είναι αυτή που τραυματίζει στο κεφάλι τον δράκοντα με μόνη την παρουσία της.

Και αυτό γιατί αυτή είναι που χαράζει τον δρόμο των μελών της Εκκλησίας προς την λύτρωση. Σαν φωτεινή νεφέλη –όπως ακριβώς στην Παλαιά Διαθήκη- οδηγεί τους πιστούς στην νέα Ιερουσαλήμ.

Πρώτη αυτή νίκησε τον διάβολο και τον ανίσχυρο πια θάνατο και κατόπιν ακολουθούμε όσοι την αγαπούμε και την αποδεχόμαστε.

Έτσι, η Παρθένος Μαρία είναι η πιο δυνατή και φωτεινή έκφραση της Θείας φιλανθρωπίας. Νά γιατί και η παρουσία της μόνο κατατροπώνει κυριολεκτικώς τον διάβολο.

Για τον λόγο αυτό ας τρέξουμε προς αυτήν. Προς την Παναγία μας, η οποία κατέχει τα κλειδιά του ελέους. Ας την ικετεύσουμε να μας ανοίξη την θύρα του ελέους της.

Είμασταν βαριά πληγωμένοι πριν έλθη η Παναγία μας. Η Εύα μας είχε κληροδοτήσει την κατάρα, την φθορά, τον θάνατο, την λύπη. Η Αειπάρθενος Κόρη της Ναζαρέτ μας έφερε την ευλογία, την αφθαρσία, την αθανασία, την χαρά. Έγινε η ίδια ο έμψυχος Ναός του Θεού, η Ζωοδόχος Πηγή. Έδωσε το αίμα της στον Υιό της και Ο Θεάνθρωπος το θέωσε και με αυτό ζωογόνησε την ανθρωπότητα.

Πώς να μην είναι το κόσμημα του ουρανού και της γης;

Για τον λόγο αυτό σύσσωμος ο λαός του Θεού αναφωνεί: «Παναγία μας, είσαι από το γένος μας και μας νοιώθεις. Σώσε μας».

---

1 Ο Άγιος Μόδεστος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων, αναφωνεί: «Χαίροις, περιπόθητε Θεώ, έμψυχε ναέ του αχωρήτου Υψίστου, εν ώ η άκτιστος ενυπόστατος σοφία Θεού Πατρός ενοικήσασα, ωκοδόμησε τον ναόν του Σώματος αυτού Χριστός ο Θεός, ο την εαυτού ανάπαυσιν ευρών εν σοι εις παγκόσμιον σωτηρίαν…» Patrologia Graeca, Τόμ. 86^ος, στ. 3277 κ. εξ.

2 «Βασίλισσα των επιγείων. Εις αυτήν αποδίδει τας δευτέρας μετά Θεόν λατρείας των πιστών η Εκκλησία, εις τους αχράντους αυτής πόδας ρίπτωσι τα σκήπτρα και διαδήματα, οι ευσεβείς βασιλείς.» Ηλία Μηνιάτη, Λόγος Πανηγυρικός εις την Κοίμησιν της Παρθένου, σελ. 124, ΑΚΡΙΤΑΣ, Αθήνα 1983.

3 Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέει: «Ουκούν αύτη μόνη μεθόριον εστί κτιστής και ακτίστου φύσεως, και ουδείς αν έλθοι προς Θεόν, ει μη δι’ αυτής τε και του εξ αυτής τεχθέντος μεσίτου…» Ομιλία ΝΓ΄, Ε.Π.Ε., Τόμ. ΙΑ΄, σελ. 308, Θεσσαλονίκη 1980.

4 Paul Evdokimov αναφέρεται στην Μητέρα του πόνου με τα εξής χαρακτηριστικά λόγια: «Τα μάτια της Μητέρας (της Παναγίας μας) ακολουθούν την τύχη κάθε ανθρώπου, τίποτε δεν διακόπτει το βλέμμα της, τίποτε δεν σταματά την ορμή της μητρικής καρδιάς της» (Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ, σελ.202, Θεσσαλονίκη 1980).

5 «…η πηγή της ζωής εν μνημείω τίθεται…» (Στιχηρόν του Μ. Εσπερινού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου).

6 Δοξαστικόν (Θεοτοκίον) Εσπερινού Σαββάτου, Ήχος Γ΄).

Άρθρο από το βιβλίο του Αρχ. Κυρίλλου Κωστοπούλου, «QUO VADIS HOMINE?  Δογματικά, Φιλοσοφικά, Ιστορικά, Κοινωνικά Δοκίμια», Πάτρα 1999, σελ. 71-73.

Το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος Αρχιμ. Κύριλλος Κωστόπουλος

Όπως γνωρίζουμε από την Ορθόδοξη Δογματική το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος είναι το Πανάγιο Πνεύμα.

Εάν ο Θεάνθρωπος Κύριος είναι η κεφαλή της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, το Πανάγιο Πνεύμα είναι η ψυχή της. Είναι το «πλήρωμα τού τα  πάντα εν πάσι πληρουμένου» [1].

Το Πανάγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα και στέλλεται μέσω του Υιού. Τo   “filioque” είναι παπική  αίρεση.

Ο Ιερός Καβάσιλας, αναφερόμενος στο Τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, λέει χαρακτηριστικά: «Ο Σωτήρ γι’ αυτό απέστειλε τον άλλον Παράκλητο, το Πνεύμα το Άγιο, για νά μένη μαζί μας αιωνίως» [2]. Το Άγιο Πνεύμα ζωογονεί την Εκκλησία και την πληροί θεότητος. Επομένως είχε δίκαιο ο Άγιος Ειρηναίος όταν έλεγε: «ubi Ecclesia, ibi et Spiritus Dei, et ubi Spiritus Dei, illie Ecclesia, et omnis gratia» (Όπου Εκκλησία, εκεί και Πνεύμα Άγιον, εκεί Εκκλησία και πάσα χάρις) [3].

Το Πνεύμα το Άγιο ήταν παρόν τόσο στο έργο της Δημιουργίας του κόσμου, όσο και στο έργο της αναδημιουργίας και απολυτρώσεως. Ο Μέγας Βασίλειος μας τονίζει την απανταχού παρουσία και ενέργεια του Παναγίου Πνεύματος. «Χριστού επιδημία και το Πνεύμα προτρέχει. Ένσαρκος παρουσία και το Πνεύμα αχώριστον. Ενεργήματα δυνάμεων, χαρίσματα ιαμάτων, διά τού Πνεύματος τού Αγίου. Δαίμονες απηλαύνοντο εν τώ Πνεύματι τού Θεού. Διάβολος κατηργείτο συμπαρόντος τού Πνεύματος… Οικείωσις προς Θεόν διά τού Πνεύματος… Η εκ νεκρών εξανάστασις τη ενεργεία τού Πνεύματος…» [4].

Για τον λόγο αυτό η Πεντηκοστή είναι η συνέχεια της Ενσαρκώσεως και η συνέπεια αυτής. Ο πιστός Χριστιανός πλέον γίνεται ικανός να δεχθή το Πανάγιο Πνεύμα και Αυτό κατέρχεται και πληροί την εξαγνισμένη, με το Πανάγιο Αίμα του Θεανθρώπου Κυρίου, Εκκλησία.

Το γεγονός, όμως, της Πεντηκοστής δεν είναι ένα γεγονός, το οποίο συνετελέσθη «εφ’ άπαξ». Είναι το γεγονός εκείνο που πάντοτε και συνεχώς συγκροτεί την όλη Εκκλησία. Είναι το γεγονός που συντελεί στην αφθαρτοποίηση και αθανασία των μελών της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Το Άγιο Πνεύμα προκαλεί μια οντολογική ανάσταση των νεκρών ψυχών από τα πάθη και τις πτώσεις. Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος ερωτά: «Πώς επαληθώς ζήσειας, μη ενωθείς τη αληθινή ζωή, τουτέστι τώ Αγίω Πνεύματι, δι ού πάς πιστός αναγεννάται καί αναζωούται εν Χριστώ;…»[5].

H ζωή του ανθρώπου είναι όντως ένα μυστήριο. Κανείς δεν έχει τη δυνατότητα και την δύναμη να φθάση έως τα απύθμενα βάθη της.

Και όμως υπάρχει μία δύναμη, η οποία έχει την δυνατότητα αυτή, αλλά είναι ο μεγάλος άγνωστος για τους πολλούς. Αυτή η δύναμη είναι «ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, ο θησαυρός των αγαθών και ζωής χορηγός». Είναι το  Πνεύμα της Αληθείας. Είναι το Πανάγιο Πνεύμα που δίδει την ζωή, διατηρεί ζωντανή την Ιερά Παράδοσή μας, καθίσταται ο κύριος παράγων της λατρευτικής μας ζωής, παρηγορεί, εμπνέει πίστη, μεταμορφώνει την ζωή μας. Χωρίς το Πνεύμα το Άγιο δεν θα υπήρχε ούτε ουρανός ούτε γη.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1.         Εφεσ. Α΄, 23.

2.         Νικολάου Καβάσιλα, Εις την Θείαν Λειτουργίαν, ΕΠΕ, Θεσσαλονίκη 1979, Τόμ. 22, σελ. 145.

3.         Περί Αρέσεων, Γ΄, 24, PG7, 966C.

4.         Μ. Βασιλείου, Περί Αγίου Πνεύματος, ΕΠΕ, Θεσσαλονίκη 1974, Τόμ. 10, σελ. 412.

5.         Συμεών του Νέου Θεολόγου, Άπαντα, ΕΠΕ, Θεσσαλονίκη 1988, Τόμ. 19Γ, σελ. 40.

Πηγή: Αρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Είσοδος στην Οντολογική Αλήθεια, σ. 50

http://www.pemptousia.gr

Αρχιμ. Κύριλλος Κωστόπουλος, Ο παραλογισμός της αυτοκτονίας

πηγή

Ο ΠΑΡΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ

Γράφει ο Αρχ. Κύριλλος Κωστόπουλος, Ιεροκήρυκας Ι. Μ. Πατρών
Δρ Θεολογίας, Καθηγητής ΕΑΠ (ΣΕΠ)

Καθημερινή είναι η διαπίστωση ότι ο σύγχρονος κυρίως άνθρωπος βιώνει τη δίνη του παραλόγου. Άλλο σκέπτεται, άλλο πιστεύει, άλλο λέγει, άλλο πράττει. Επαληθεύεται δηλαδή η ρήση του Camus ότι βρισκόμαστε σε ένα «θέατρο του παραλόγου».

Και τούτο για τον λόγο ότι στην εποχή μας όλες οι ανθρώπινες αξίες καταρρίπτονται. Ηθικές αξίες, θρησκευτικές αλήθειες, επιστημονικές και κοινωνιολογικές πεποιθήσεις – πού άλλοτε ήταν η βάση της ανθρώπινης δραστηριότητας – γίνονται όλα αντικείμενο χλεύης και αυστηρής κριτικής. Πραγματικά βιώνουμε το «θέατρο του παραλόγου»...

Αν παραλογισμός θεωρείται η συνειδητοποίηση των «non sens» (χωρίς νόημα) ανθρωπίνων ενεργειών, τότε όλα στην ζωή είναι εκτός του χώρου της λογικής και άρα ά-σκοπα. Για τον λόγο αυτό η «λογική» κατάληξη της «άσκοπης» αυτής ζωής είναι – κατά τον μηδενιστή Schopenhauer – η αυτοκτονία.

Η αυτοκτονία στις ημέρες μας τείνει να γίνει συρμός με την δικαιολογία της οικονομικής κρίσεως.

Ωστόσο, το πρόβλημα της αυτοκτονίας είναι παλαιό. Εισήλθε στο γίγνεσθαι του ανθρώπου από τη στιγμή, κατά την οποία αυτός πίστεψε ότι είναι κυρίαρχος της ζωής του και επομένως μπορεί να την τερματίσει όποτε αυτός το θελήσει και κρίνει ότι είναι επιβεβλημένο.

Πολλοί φιλόσοφοι της Αρχαιότητας υποδεικνύουν την αυτοκτονία ως πράξη ηρωισμού και όχι δειλίας, όπως οι Στωικοί, ο Ηγησίας ο Πεισιθάνατος (εξ ου και η επωνυμία του) κ.ά. Αλλά και σύγχρονοι φιλόσοφοι είναι υποστηρικτές της ανωτέρω θέσεως και υπέρμαχοι της αυτοκτονίας. Αναφέρουμε μερικούς, όπως τον Hume, τον Voltaire, τον Schopenhauer και τον Morselli.

Παράλληλα, πολλοί είναι οι φιλόσοφοι – τόσο της Αρχαιότητας, όσο και νεώτεροι – οι οποίοι απεδοκίμασαν την απονενοημένη αυτή πράξη, ως αθέμιτη, όπως οι Ορφικοί και οι Πυθαγόρειοι, αλλά και οι Kant, Fichte, Heger κ.άλ.. Ο Πλάτων λέγει χαρακτηριστικά: «Αδικεί την ψυχήν αυτού ο εαυτόν βιαζόμενος, θέτων γαρ πρωίμως τέρμα εις τον βίον αυτού, εμποδίζει αυτήν βελτιωθήναι. Αναγκαζομένη δε η ψυχή να καταλίπη βία το σώμα πριν ή καθαρθή πλήρως εκ της κακίας, ου δύναται δεκτή γενέσθαι εις τον καθαρόν από κακών τόπον» (Θεαίτ. 177a.3). Σύμφωνα με τον ίδιο φιλόσοφο, ο άνθρωπος οφείλει να μη βιάζεται να εξέλθει του βίου, αλλά να υπομένει «εάντ’ εν πενία γίγνηται, εάντ’ εν νόσοις ή τινι άλλω των δοκούντων κακών, ως τούτω ταύτα εις αγαθόν τι τελευτήσει ζώντι ή και αποθανόντι» (Πολιτ. 613a.5).

Ο δε Αριστοτέλης αποδοκιμάζει κι αυτός την αυτοκτονία ως πράξη δειλίας μάλλον ή ανδρείας. Τονίζει: «Το δ’ αποθνήσκειν φεύγοντα πενίαν ή έρωτα ή τι λυπηρόν ουκ ανδρείου, αλλά μάλλον δειλού, μαλακία γαρ το φεύγειν τα επίπονα» (Ηθ.Νικομ. 1116a, 12). Και αλλού: «Φαύλοι βροτών γαρ του πονείν ησσώμενοι, θανείν ερώσιν» (Ηθ. Ευδ. 1230a1).

Παρόμοια και η Ιουδαϊκή θρησκεία καταδικάζει την αυτοκτονία ως αντικείμενη στην εντολή του Θεού «ου φονεύσεις». Γράφει ο Ιώσηπος: «Η αυτοχειρία και της κοινής απάντων ζώων φύσεως αλλότριον και προς τον κτίσαντα θεόν ημάς εστιν ασέβεια» (Περί του Ιουδ. Πολ. 3, 369, 1).

Στον Χριστιανισμό ο πιστός γνωρίζει πλέον την ουσία του πράγματος. Και αυτή είναι μία· ότι η αυτοκτονία δεν είναι η λύση. Και δεν είναι η λύση για δύο λόγους:

Πρώτον, η ανθρώπινη ύπαρξη δεν είναι αυτοδημιούργητη και ως εκ τούτου δεν είναι ο άνθρωπος εκείνος που έδωσε την ζωή στον εαυτόν του. Επομένως, δεν νοείται η αφαίρεση της ζωής, την οποία έχει δώσει άλλος και όχι ο ίδιος ο άνθρωπος. Και αυτός ο Άλλος είναι ο Δημιουργός Τριαδικός Θεός.

Δεύτερον, ο άνθρωπος – κατά την αποκαλυφθείσα από τον Ίδιο τον Αυτοαποκαλυφθέντα Θεάνθρωπο Κύριο αλήθεια – υπάρχει οντολογικά και μετά τον τερματισμό αυτής της πρόσκαιρης ζωής. Άρα είναι αυτονόητο ότι ο αυτόχειρας δεν λύει ουσιαστικά και τελεσίδικα το υπάρχον πρόβλημά του. Τουναντίον το επεκτείνει και πέρα από αυτή την ζωή, καθιστώντας το αιώνιο.

Κατά τον 2ο αιώνα οι Χριστιανοί κατά την διάρκεια των διωγμών δεν προέβαιναν σε ομολογία πίστεως, εάν δεν ερωτώντο, για να μην εκθέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους και λογισθεί τούτο ως αυτοκτονία. Εκτός, βεβαίως, μερικών εξαιρέσεων, για τις οποίες απεφάνθη η ιδία η Εκκλησία.

Ο ιερός Χρυσόστομος, εκπροσωπώντας την γενικότερη εκκλησιαστική αντίληψη, χαρακτηρίζει την αυτοκτονία ως έγκλημα βαρύτερο και πιο αξιόποινο από τον φόνο: «Ο βιαίω θανάτω καταλύων το ζην, εγκληματίας εστί και βδελυρός. Διό ο Θεός τους αυτοκτονούντας κολάζει... και πάντες βδελυττόμεθα» (PG 61, 618). Ο δε 14ος κανόνας του Αγ. Τιμοθέου, ο οποίος έλαβε οικουμενικό κύρος από τον 2ο κανόνα της ΣΤ΄ Οικουμενικής Συνόδου, απαγορεύει να τελεσθεί μνημόσυνο υπέρ των αυτοχειριασθέντων.

Η άποψη των Αγίων Πατέρων περί αυτοκτονίας εδράζεται επί της Αγίας Γραφής. Γράφοντας ο Απόστολος των Εθνών Παύλος στους Κορινθίους τονίζει: «Ει τις τον ναόν του Θεού (δηλαδή το σώμα του) φθείρει, φθερεί τούτον ο Θεός» (Α΄Κορ. 3, 17). Τούτο σημαίνει, ερμηνεύει ο ιερός Χρυσόστομος, αιώνια κόλαση. Και αυτό γιατί είμαστε μέλη του Σώματος του Χριστού: «ότι μέλη εσμέν του σώματος αυτού (του Χριστού)» (Εφεσ. 5, 30).

Η λύση, λοιπόν, στο κάθε μορφής πρόβλημα – έστω σοβαρό – δεν είναι δυνατόν να βρίσκεται στην αυτοκτονία, αλλά στη ζωή και στην αλήθεια. Και όπως πρέπει να γνωρίζουμε, η αυτοζωή και η αυτοαλήθεια είναι ο Ιησούς Χριστός. Αυτός μας χάρισε τη ζωή αυτή. Αυτός είναι ο κύριος της ζωής και του θανάτου, αφού με τον επί του Σταυρού θάνατό Του θανάτωσε τον θάνατον.

Για τον λόγο αυτό ο άνθρωπος πρέπει να είναι, ως στρατιώτης Χριστού, πιστός στο καθήκον του, φρουρός του πολύτιμου δώρου της ζωής και να πορεύεται με υπομονή και ελπίδα μέχρι του υπό του Ιδίου του Θεού τεταγμένου χρόνου της αποδημίας του στην ουράνια πατρίδα.

(Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Πελοπόννησος» των Πατρών στις 13/5/2012)

Η θανατηφόρος μάστιγα των ναρκωτικών, του π. Κυρίλλου Κωστοπούλου

Η θανατηφόρος μάστιγα των ναρκωτικών

του Αρχ. Κυρίλλου Κωστοπούλου

Ιεροκήρυκος Ι. Μ. Πατρών

Δρ Κανονικού Δικαίου

Καθηγητή ΣΕΠ ΕΑΠ

Μερικά από τα πράγματα που έχουν δοθεί για το καλό του ανθρώπου, αν χρησιμοποιηθούν με λογική και μέτρο, μπορούν να καλύψουν ζωτικές ανάγκες του. Αν, όμως, τα ίδια αυτά τα καταχρασθή, τότε αποβαίνουν καταστρεπτικά και ενίοτε εγκληματικά.

Έτσι τα φαρμακευτικά σκευάσματα η μορφίνη, η κοκαΐνη, το όπιο, η ηρωίνη χρησιμοποιούνται άριστα ως φάρμακα στην Ιατρική. Όταν, όμως, τα ίδια αυτά φάρμακα χρησιμοποιηθούν αλόγιστα, για μια ύπουλη τέρψη ή για καταπολέμηση της αγχώδους ταραχής ή της καταθλίψεως, τότε προκαλούν τρομερή καταστροφή στον ανθρώπινο οργανισμό και μπορεί να επιφέρουν ακόμη και αυτόν τον θάνατο.

Είναι πλέον παραδεκτό από όλους ότι η χειρότερη μάστιγα, η οποία απειλεί θανάσιμα την ανθρωπότητα, είναι οι ναρκωτικές ουσίες. Εκατομμύρια ανθρώπων – κυρίως νέοι στην ηλικία – έχουν υποδουλωθεί σ’ αυτές και ημέρα με την ημέρα, ζώντας σε μία «ψευδαίσθηση», οδηγούνται με βεβαιότητα στον θάνατο.

Το νεοεμφανισθέν ναρκωτικό extasis, το οποίο διατίθεται με αφθονία σε disco, «θερίζει» κυριολεκτικά τους νέους μας. Τα ναρκωτικά είναι ύπουλος εχθρός του ανθρώπου. Είναι εχθρός, ο οποίος στην αρχή δελεάζει. Φοράει τη μάσκα της Φαρμακευτικής, της Ιατρικής ή ακόμη καί της παραδεισιακής ζωής και παρασύρει κυρίως τη νεολαία μας.

Η διαχρονική εκτίμηση των επιστημόνων του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.) και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (Ε.Κ.ΤΕ.Π.Ν) είναι ότι η χρήση νομίμων και παρανόμων ουσιών γίνεται κυρίως από τη νεολαία και ειδικότερα από τους εφήβους των 14-18 ετών, οι οποίοι, και αν αργότερα πεισθούν να ενταχθούν σε προγράμματα απεξαρτήσεως, διατηρούν στην ύπαρξή τους τα ίχνη της ψυχοσωματικής διαστροφής και καταστροφής μέχρι θανάτου.

Προ ετών νομοθετήθηκε η ελεύθερη χρήση των «μαλακών» ναρκωτικών με το σκεπτικό ότι υπάρχουν «μαλακά» και «σκληρά» ναρκωτικά. Αυτό, όμως, απορρίπτεται διεθνώς. Στον Ο.Η.Ε. το 1972 διατυπώθηκε η επιστημονική άποψη ότι ένας τέτοιος διαχωρισμός δεν είναι εφικτός. Και τούτο γιατί εκείνος, ο οποίος θα χρησιμοποιήσει τα λεγόμενα «μαλακά» ναρκωτικά, σιγά-σιγά εθίζεται και καταλήγει στα «σκληρά», όπως ακριβώς συνέβη στην Ολλανδία, όπου αμέσως παρουσιάσθηκε έξαρση στη χρήση των «σκληρών» ναρκωτικών. Για τον λόγο αυτό είναι παρακινδυνευμένο να υποδεικνύουμε τάχα τα «μαλακά» ναρκωτικά, για να αποφύγουμε τα «σκληρά».

Στο ερώτημα γιατί κυρίως οι νέοι και οι νέες μας καταφεύγουν στις θανατηφόρες ουσίες, αφού γνωρίζουν a priori ότι οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια στον θάνατο, δόθηκαν πολλές απαντήσεις από ειδικούς επιστήμονες και ειδικές επιστημονικές επιτροπές.

Ωστόσο, η αυθεντική και περισσότερο πειστική απάντηση δίνεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Οι νέοι και οι νέες μας απογοητεύθηκαν από τον κόσμο της αδικίας, του μίσους, του ψεύδους, της απάτης και του αμοραλισμού που τους στενεύει τον χώρο γύρω τους και ασφυκτιούν.

Οι περισσότεροι από τους χρήστες είναι άνθρωποι χωρίς οικογένεια και κοινωνική στοργή. Είναι αυτοί πού έχουν διεσπασμένη προσωπικότητα, χωρίς προσωπική ή οικογενειακή εσωτερική συνοχή. Είναι εκείνοι που ζουν χωρίς εμπιστοσύνη στον Πλάστη και Θεό τους. Ο καθηγητής Μαντζαρίδης γράφει: «Η φθορά και ο θάνατος ως στοιχεία της παρούσης ζωής, δεν συνιστούν επιτίμια της οργής του Θεού, αλλ’ αποτελούν συνέπειες της από του Θεού μακρύνσεως του ανθρώπου» (Παλαμικά, Θεσ/νίκη 1973, σελ. 49). Είναι οι νέοι και οι νέες, οι οποίοι δεν τροφοδοτούνται με ιδανικά και ως εκ τούτου γεύονται τον πνιγμό της πλήξεως και της ανίας. Ακόμη, η ανασφάλεια, τα επαγγελματικά προβλήματα, η αστοργία των μεγαλυτέρων, κυρίως, όμως, η κατάρρευση των δήθεν «αξιών» και τα σκοτεινά συμφέροντα οδηγούν τους νέους και τις νέες μας προς αυτή την καταστρεπτική διέξοδο που είναι θανατηφόρο αδιέξοδο (Βλ. Κ. Κωστόπουλου, Είσοδος στην οντολογική αλήθεια, Πάτρα 2002, σελ. 176).

Γενικότερα το πρόβλημα των ναρκωτικών δεν είναι αποκομμένο από το ευρύτερο πρόβλημα της ταραγμένης εποχής μας. Η καταφυγή στα ναρκωτικά είναι – κατά την πεπλανημένη αίσθηση, κυρίως των νέων μας – η ανεύρεση του χαμένου παραδείσου, του νοήματος της ζωής.

Είναι, όμως, φρούδη προσδοκία. Είναι ένα μάταιο όνειρο που τελικά δεν πραγματώνεται. Τα ναρκωτικά δεν έχουν τη δύναμη να πληρώσουν το υπαρξιακό και ηθικό κενό, γιατί δεν είναι η αλήθεια. Ο Μ. Βασίλειος τονίζει: «Δέδοται ημίν το του νου κριτήριον εις την της αληθείας σύνεσιν. Έστι δε η αυτοαλήθεια ο Θεός ημών» (επ. 233, PG 32, 865C).

Η Ορθόδοξος Εκκλησία κατέχει την αλήθεια και μέσω της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας της Ορθοδόξου ποιμαντικής της έχει τη δυνατότητα να ιατρεύσει τον πάσχοντα, πληρώνοντας το κενό του με την άκτιστη χάρη του Τριαδικού Θεού.

Η ζωή του σημερινού ανθρώπου έγινε μονοσήμαντη, μέσα στον κλοιό του νεόφερτου και ξενόφερτου ήθους, προκαλώντας – θα έλεγε ο Sartre – ναυτία και μόνο ναυτία.

Η διδασκαλία του Ενανθρωπήσαντος Λόγου του Θεού Πατρός είναι εκείνη που προσφέρει ζωή, θανατώνοντας το θάνατο. Η βίωση της διδασκαλίας του Θεανθρώπου εντός του μυστικού Του Σώματος, της Εκκλησίας, κάνει τον άνθρωπο να βιώσει, έξω από τα όρια της πεπερασμένης λογικής, το άπειρο μυστήριο του Θεού και της ζωής. Της ζωής, πού ολοκληρώνει την ανθρώπινη ύπαρξη και την προετοιμάζει για το αύριο, για το αιώνιο, για το αληθινό νόημα του «υπάρχειν».

•Δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό ΑΧΑΪΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ, έκδοση της Ιατρικής Εταιρείας, Δυτικής Ελλάδος Πελοποννήσου (www.iedep.gr/images/stories/teuxi/issue2_2010.pdf)

πηγή