«Γιά τόν Χριστό καί τήν Παναγία».

                        τοῦ ἀρχιμ.Ἰακώβου Κανάκη

     

Τί πιό ἐπιτυχημένο μήνυμα στήν σχέση μας μέ τόν Θεό. Οἱ ἅγιοι μιλοῦν γιά ἔρωτα Θεοῦ. Ἔτσι τόν βίωναν καί ἔτσι προέτρεπαν νά Τόν γνωρίσουν καί νά Τόν συναντήσουν οἱ ἄνθρωποι. Ξεκαθαρίζουν ὅτι ὁ Θεός δέν εἶναι φόβος, διότι «ἡ ἀγάπη ἔξω βάλλει τόν φόβον».[1] Δέν εἶναι συμφέρον καί χαρακτηρίζουν «μισθωτό» τόν ἄνθρωπο πού τό προσεγγίζει ἔτσι. Ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη, εἶναι ξεκάθαρο αὐτό ἀπό τόν Εὐαγγελιστή Ἰωάννη, τόν «Εὐαγγελιστή τῆς ἀγάπης».[2] Μόνο ὅσοι ἔχουν ἀγαπήσει γνωρίζουν ἀπό ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη στό Θεό εἶναι μόνο δόσιμο. Ὅποιος ἀγαπᾶ πραγματικά χαίρεται ὅταν δίνει. Πῶς νά ξεχάσεις αὐτό πού ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος: «Ἐπιθυμῶ νά κόψω τήν καρδιά μου κομμάτια καί νά τήν μοιράσω στούς ἀνθρώπους». Παράλληλα, καί ὁ ἅγιος Πορφύριος σημείωνε ὅτι: «ἡ καρδιά μου ἔχει μόνο εἴσοδο, ἔξοδο δέν ἔχει». Τί εἶναι αὐτά; Σημεῖα πραγματικῆς Θεϊκῆς ἀγάπης, σημεῖα τῆς αἰωνιότητας στήν καθημερινή μίζερη ζωή μας× Σημεῖα πού δηλώνουν ὅτι ἡ ἀγάπη αὐτή ζῆ ἀκόμα καί στίς μέρες μας, σέ λίγους, σέ ἐλάχιστους, ἀλλά ζῆ γιά νά ἀποδεικνύει ὅτι μπορεῖ καί σήμερα νά ζῆ παρά τίς τόσες ἀντιξοότητες. Ὅλοι μιλοῦν γιά ἀγάπη, ἄγευστοι πολλές φορές τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Μιλοῦν γιά ἀγάπη ἐκ τοῦ ἀσφαλοῦς χωρίς ἴχνος θυσίας. Μιά τέτοια ἀγάπη ὅμως δέν ἀντέχει στό χρόνο, γιατί δέν τήν πότισε ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ. Γεννήθηκε γιά νά πεθάνει καί ζοῦμε καθημερινά δίπλα μας αὐτήν τήν τραγικότητα. Θυμᾶμαι ἕναν γέροντα, τόν γέροντα Δαμασκηνό στήν μονή τοῦ Μακρυνοῦ, πού ἀγάπησε τό Θεό πολύ καί αὐτή ἡ ἀγάπη φαινόταν στό πρόσωπό του, στήν κίνησή του, στήν μορφή του, στήν ἐπικοινωνία σου μαζί του. Τόν θυμᾶμαι νά μιλᾶ γιά τόν ἔρωτά του στό Χριστό καί ὅτι θά πρέπει νά τόν ἔχουμε μέσα στήν καρδιά μας. Θυμᾶμαι πῶς κίνησε τό χέρι του καί ἀκούμπησε τήν καρδιά του. Ἴσα-ἴσα πού τήν ἀκούμπησε, γιατί δέν ἤθελε νά τραυματίσει τό Χριστό πού ὄντως κατοικοῦσε στήν καρδιά του. Δέν μπορῶ νά ξεχάσω τήν προσοχή, τήν εὐλάβεια, τήν λεπτότητα πού ἀκούμπησε τήν καρδιά του! Τέτοιοι ζηλευτοί  ἀνθρώποι ὑπάρχουν ἀκόμα δίπλα μας, λίγοι πλέον, ἐλάχιστοι ἴσως, ἀλλά ὑπάρχουν γιά νά μᾶς δηλώνουν τήν ὄντως Ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη στό Θεό ἔχει δυνατά ἀλλά διακριτικά σκιρτήματα μέσα στήν καρδιά. Εἶναι ὅλως ἰδιαίτερα. Ἡ ἀγάπη στό Θεό σέ προτρέπει νά διαβάσεις γι᾽Αὐτόν, νά ἀκούσεις γι᾽Αὐτόν, νά τραγουδήσεις γι᾽Αὐτόν, νά ζωγραφίσεις γι᾽Αὐτόν, νά ξαγρυπνήσεις γι᾽Αὐτόν, νά μιλήσεις μέ Αὐτόν, νά στερηθεῖς γι᾽Αὐτόν, νά πεθάνεις γι᾽αὐτόν, νά ἐνωθεῖς μέ Αὐτόν! Ἀλλά ἡ ἀγάπη γι᾽Αὐτόν εἶναι ἀληθινή ἀγάπη ὅταν ἀγαπᾶς ὄχι μόνο Αὐτόν ἀλλά καί κάθετί δικό Του. Καί τά ἄλογα ζῶα, καί τήν φύση καί κυρίως τόν ἄνθρωπο, τό μέγιστο δημιούργημά Του. Ἡ ἀγάπη στό Χριστό περνᾶ ἀπό τήν ἀγάπη στόν ἄνθρωπο, σέ κάθε ἄνθρωπο! Πράγματι, ὁ ἴδιος Εὐαγγελιστής τό ἀναφέρει ὅτι ἀπ᾽αὐτό τό γνώρισμα θά μάθουν ὅλοι πώς εἶστε μαθήτες μου, ἄν δηλαδή ἔχετε ἀγάπη μεταξύ σας.[3]

 Στήν πορεία τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ ὑπάρχει πάντα ἕνας ἀκούραστος συμπαραστάτης, ἡ γλυκυτάτη Παναγία,  πού τήν τιμοῦμε τοῦτο τόν ὑπέροχο μήνα τοῦ καλοκαιριοῦ. Αὐτή γνωρίζει ἀπό τήν ἀγάπη πού λέγαμε. Εἶναι ἡ μήτηρ τῆς Ἀγάπης! Μήτηρ αὐτή τεκνία της ἐμεῖς!

Καλή Παναγιά! Καλό Δεκαπενταύγουστο!

---

[1] Α´Ἰω.4,18.

[2]

[3] Ἰω.13,35.

Το είδαμε εδώ

Η χαρά της Θείας Λειτουργίας

Τοῦ ἀρχιμ.Ἰακώβου Κανάκη

 Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ένα καθημερινό γεγονός γιά τούς πιστούς καί ταυτόχρονα ἕνα μυστήριο μέγα. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι η ιερή σύναξη τῶν πιστῶν γιά νά γίνουν «Ἐκκλησία».
 Ἀπό τά πρῶτα χριστιανικά χρόνια μέχρι καί σήμερα ἐπάνω στούς τάφους τῶν μαρτύρων συναζόμαστε γιά νά κοινωνήσουμε τό Θεό ἀπό τό ἴδιο δισκοπότηρο δηλαδή τήν ἀνοικτή πλευρά τοῦ Χριστοῦ. 
Στήν ἀρχή ψάλλουμε γιά νά προετοιμαστοῦμε, ὁμολογοῦμε τήν κοινή μας Πίστη καί ἀφοῦ συγχωρεθοῦμε μεταξύ μας, μέ τήν Θεία Κοινωνία ἐνωνόμαστε μέ τό Θεό χωρώντας ὁ ἕνας μέσα στόν ἄλλον. 
Στήν ἱερή αὐτή στιγμή διαβάζουμε γιά τόν ἅγιο πού μᾶς σύναξε, γιά τήν Πίστη του, γιά τίς δυσκολίες πού πέρασε καί λαμβάνουμε καί ἐμεῖς ἀποφάσεις γιά μίμηση καί ἀγώνα. Αὐτή εἶναι λοιπόν ἡ φυσική μας καθημερινή λειτουργική ζωή πού ὀνομάζεται Ἱερή Παράδοση. Ὅμως ἡ Θεία Εὐχαριστία εἶναι ἕνα μυστήριο, τό Μυστήριο, τό Μυστήριο τῶν μυστηρίων.

 Ὅμως γιά νά ζήσεις τί τελεσιουργεῖται μέσα σέ αὐτό δέν φθάνει νά ψάλεις ἤ νά διαβάσεις κάτι ὡς προετοιμασία, χρειάζεται μύηση. Γιά νά νιώσεις τά γενόμενα χρειάζεται καθημερινός πνευματικός ἀγώνας. Οἱ καρποί τοῦ ἀγώνα αὐτοῦ σέ ὁδηγοῦν στό ποθητό βίωμα τῶν καρπῶν τῆς Θείας Λειτουργίας.Ὁ συνεχής αὐτός ἀγώνας περιλαμβάνει δόμηση ἀποδόμηση καί ἀναδόμηση. 

Χρειάζεται πολλές φορές νά γκρεμίζεις καί νά ξαναχτίζεις. Χρειάζεται τό γκρέμισμα μιᾶς ὕπαρξης πού χτίστηκε μέ ἐγωισμό καί ἡ ἀνοικοδόμηση τῆς ἴδιας μέ βάση ἕνα ἄλλο σπουδαῖο δομικό ὑλικό, τήνταπείνωση. 
Ὅλο αὐτό γίνεται ἁπλά, διακριτικά ὅπως τό ἅγιο Πνεῦμα ὁδηγεῖ τά πράγματα. Ὅταν αὐτό τό ἔργο διενεργηθεῖ ἤδη αρχίζεις καί βλέπεις ἀπό τόν ἕνα σου ὀφθαλμό καί ἄν συνεχίσεις τήν προσπάθεια, ο Θεός σέ βοηθᾶ ἀκόμα πιό πολύ καί γνωρίζεις πλέον ὅτι δέν εἶσαι δημιούργημα ἀλλά υἱός ἠγαπημένος. 

Ἔτσι, μέσα στήν Θεία Λειτουργία, προετοιμασμένος πιά, ἀρχίζεις νά «βλέπεις» ὅσα γίνονται. Ἀρχίζεις νά μυεῖσαι στά δρώμενα καί ἔχεις λάβει ἤδη μιά εἰκόνα τοῦ Παραδείσου, μιά γεύση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Μπορεῖ νά εἶναι στιγμή μικρῆς διάρκειας τῆς παρούσας ζωῆς, πού ὅμως τήν ἁλατίζει καί τήν ὀμορφαίνει. Ἰλιγγιᾶ ὁ νοῦς ὅταν ἀναλογίζεσαι τό ὕψος, τό μέγεθος καί τήν ἔνταση πού αὐτά θά βιώνονται αἰωνίως σέ αὐτούς πού πάλεψαν καί τά ἀπόκτησαν.
 Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἱστορικό γεγονός πού γίνεται σέ συγκεκριμένο χῶρο καί χρόνο ἀλλά ταυτόχρονα ἑνώνει τό παρελθόν, τό παρόν καί τό μέλλον. Ὅλα ἑνοποιοῦνται μέσα στόν χωροχρόνο της. Ἡ Θεία Λειτουργία σέ μεταφέρει σέ ἄλλον κόσμο. Βρίσκεσαι μέ αὐτήν «στόν κόσμο σου» ἀλλά πού τελικά αὐτός εἶναι ὁ πραγματικός κόσμος. Εὐχῆς ἔργο εἶναι νά ζήσουμε στόν κόσμο αὐτό πού εἶναι ὁ μόνος ἀληθινός καί αἰώνιος!

πηγή / αντιγραφή

ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΜΟΝΑΧΟΙ

   

του αρχιμ.Ιακώβου Κανάκη

           

Όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος όρισε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους, εισήλθε μέσα στην Εκκλησία ένα πνεύμα εκκοσμίκευσης.  Οι χριστιανοί που επιθυμούσαν να ζήσουν την «ζεστασιά» της «πρώτης Εκκλησίας» αποφάσισαν να φεύγουν από τις πολυπληθείς πόλεις και να ζουν κατά μόνας ή ως μικρές ομάδες σε έρημα μέρη.  Αυτή είναι η αρχή του μοναχισμού.  Οι άνθρωποι που θα ζουν στις ερημιές (στα μοναστήρια αργότερα) δεν θα το κάνουν επειδή μισούν τον κόσμο αλλά επειδή αγαπούν τον κόσμο.  Όπως και σήμερα οι μοναχοί ζουν στις Μονές και συνεχώς προσεύχονται για τον κόσμο, έχουν μέσα τους την καλή αγωνία για την Σωτηρία του κόσμου.  Στις δεήσεις τους λέγουν: «Θεέ μου, σώσε τον κόσμο».  Στις μονές πηγαίνουν επειδή θέλουν «πρόσωπο προς πρόσωπο» να ομιλήσουν στο Θεό χωρίς τους περισπασμούς και τις βιοτικές μέριμνες.  Οι μοναχοί δεν είναι «οι ναυαγοί της ζωής» αλλά αυτοί που χτύπησε μέσα στην καρδιά τους η αγάπη για το Χριστό!  Στην καθημερινή τους ζωή μέσα από τις Ιερές Ακολουθίες αγωνίζονται να κόψουν τα πάθη τους και να πλησιάσουν το Θεό!  Νυχθημερόν προσεύχονται για όλο τον κόσμο και αφήνουν τελευταίους τους εαυτούς τους.  Όταν λοιπόν ερωτηθούμε τι κάνουν οι μοναχοί στα μοναστήρια, να τους απαντήσουμε ότι κάνουν ότι πιο πολύτιμο και σημαντικό μπορεί να προσφέρει ο ένας στον άλλο.  Προσεύχονται με αγάπη για όλους τους ανθρώπους.

            Αυτό που κάνει εντύπωση στα κείμενα του Ιερού Ευεργετινού και σχετίζεται με το ανωτέρω θέμα, αφορά το κοινόβιο του Μεγάλου Θεοδοσίου.  Να πως είχε διαμορφώσει το μοναστήρι του αυτός ο μεγάλος ασκητής.  Ήταν για τους ανθρώπους «ο οφθαλμός των τυφλών, το πόδι των χωλών, η ενδυμασία των γυμνών, το σπίτι των αστέγων, ο ιατρός των ασθενών, ο χορηγός, ο υπηρέτης, ο δούλος»!  Ήταν αυτός που με αυταπάρνηση, υπομονή και αγάπη έπλενε τα αίματα των τραυματισμένων, καθάριζε τα τραύματα και τις πληγές τους, φιλούσε  τους λεπρούς, παρηγορούσε τους απογοητευμένους και εξουθενωμένους.  Ήταν ένα ήσυχο λιμανάκι που οι ψυχές των ανθρώπων έβρισκαν καταφυγή.  Στο μοναστήρι του δεν γινόταν ποτέ διάκριση στους επισκέπτες, δεν γίνονταν διακρίσεις.  Την ίδια σημασία έδινε στον πτωχό και τον επιφανή.  Αντίθετα, όσο πιο άσημος ήταν κάποιος τόσο μεγαλύτερη τιμή και περιποίηση λάμβανε, ότι δηλαδή έκανε και ο Χριστός στην επίγεια ζωή του.  Ο Μέγας Θεοδόσιος αγαπούσε τον άνθρωπο μέσα από την αγάπη του για τον Θεό και στο πρόσωπο του κάθε ανθρώπου έβλεπε τον Χριστό!  Η καρδιά του είχε γίνει τρυφερή και πονούσε για κάθε τι που υπάρχει στον κόσμο.  Είχε βγει από τον εαυτό του και «μοιραζόταν» στους άλλους ως δούλος και διάκονός τους.

            Το Άγιο Πνεύμα που ανέδειξε τον Μέγα Θεοδόσιο, τον μεγάλο αυτό ασκητή, φώτισε και τον μακαριστό γέροντα Πορφύριο όταν έλεγε σε πνευματικά του παιδιά για «Εφημερεύοντα μοναστήρια».  Μοναστήρια που θα είναι ανοικτά μέρα και νύχτα και οι μοναχοί με προγραμματισμό θα δέχονται όλους τους πονεμένους ανθρώπους που θα ζητούν βοήθεια στη Μονή.  Και ένας άλλος σύγχρονος γέροντας έλεγε: «Που θα πάει αυτός που μόλις χώρισε με την γυναίκα του; Που θα πάει αυτός που μόλις έμαθε ότι πάσχει από καρκίνο; Που θα ζητήσει βοήθεια ο πονεμένος για τον θάνατο του παιδιού του γονιός; Η Εκκλησία μας περισσότερο από ποτέ οφείλει να κάνει το έργο του «καλού Σαμαρείτη» της ευαγγελικής περικοπής . 

πηγή

«Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος πρός μοναχό Θεόδωρο» κατανόηση καί ἀγάπη στόν πληγωμένο

τοῦ ἀρχιμ.Ἰακώβου Κανάκη

Ὁ χαρακτηρισμός Χρυσόστομος γιά τόν ἅγιο Ἰωάννη, τόν πατέρα καί διδάσκαλο καί δεινό ἱεροκήρυκα τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας, ἐπιβεβαιώνεται κάθε φορά πού κάποιος ἐγκύπτει στά συγγράμματά του. Ὑπάρχει στήν σειρά τῆς ΕΠΕ, στόν εἰκοστό ὄγδοο τόμο, μιά ὁμιλία τοῦ ἱεροῦ πατρός πρός κάποιον μοναχό Θεόδωρο, ἡ ὁποία μᾶς φανερώνει ἐκτός τῶν ἄλλων πολλά στοιχεία ἀκόμη καί γιά τόν χαρακτήρα τοῦ Χρυσοστόμου. Πρόκειται οὐσιαστικά γιά μιά ἐπιστολή τοῦ ἁγίου Ἰωάννου σέ ἕναν μοναχό πού ἔχει ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τό κοινόβιό του ἐξαιτίας τῆς ἀπογοήτευσής του, πού προκλήθηκε ἀπό τή διάπραξη κάποιου ἁμαρτήματος. Τό ἁμάρτημα βεβαίως δέν ἀναφέρεται στήν ἐπιστολή γιατί ἄλλωστε δέν χρειάζεται νά γίνει γνωστό. Τήν ἐπιστολή συνέγραψε καί ἀπέστειλε ὁ ἱερός Χρυσόστομος, παρά τίς διαφωνίες πολλῶν οἱ ὁποῖοι τόν ἀπέτρεπαν, ἀφοῦ θεωροῦσαν ἀδύνατη τήν ἐπιστροφή τοῦ «ἀπολωλότως προβάτου»! Ὁ ἴδιος ὅμως, ὅπως ἀναφέρει χαρακτηριστικά, κινήθηκε ἐσωτερικά πρός τοῦτο καί μέ τήν βαθειά του πίστη ὅτι, καί ἄν δέν ἐπιστρέψει ὁ μοναχός στήν πρότερή του ζωή, κάποια ὠφέλεια θά τοῦ προσέφερε.
Ὁ ἅγιος ἀπευθύνεται στόν Θεόδωρο ἀρχικά, μέ ἐπαινετικά λόγια γιά τήν πρότερη ζωή του. Τόν ἐπαινεῖ γιατί ὁ ἔπαινος ἐπιτρέπεται, ἤ καλύτερα ἐπιβάλλεται, σέ ἀνθρώπους πού ἔχουν ὑποστεῖ μιά ψυχική δυσκολία. Τοῦ τονίζει ὅτι, ἄν ἐπανέλθει, δέν θά ὑποστεῖ τήν χλεύη τῶν ἄλλων συνασκητῶν του καί μάλιστα χρησιμοποιεῖ ὡς παράδειγμα τούς πολέμους πού ἐνῶ νικήθηκε τό κράτος σέ μιά μάχη δέν ἔχασε τόν πόλεμο. Ἀκόμη τοῦ θυμίζει τόν ἔμπορο πού, ἐνῶ ναυάγησε τό πλοῖο μέ τό ἐμπόρευμα, δέν ἀπογοητεύτηκε ἀλλά ἐπέστρεψε καί ξαναβρῆκε τά ἀπολεσθέντα. Ὁ ἱερός πατήρ εἶναι συγκλονιστικό πῶς τονώνει τό ἠθικό καί τήν πληγωμένη καρδιά τοῦ μοναχοῦ. Τοῦ θυμίζει τά ὅσα πνευματικά γυμνάσματα καί παλαίσματα εἶχε κάνει στό παρελθόν καί τόν καλεῖ νά ξαναπροσπαθήσει. Πράγματι, ὁ μοναχός αὐτός πρέπει νά εἶχε μεγάλη ἀρετή, ἀφοῦ τόν χαρακτήριζε ἡ προθυμία μέχρι θυσίας γιά τούς ἀδελφούς του. Τοῦ ὑπενθυμίζει ἐπίσης ὅτι αἰτία τῆς πτώσης του ἦταν ὁ φθόνος τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος τόν ἔβλεπε νά προοδεύει τόσο πολύ καί φυσικά δέν χαιρόταν! Γλυκαίνει τόν πόνο του λέγοντας ὅτι ἡ ἀνθρώπινη ὕπαρξη ρέπει πρός τήν ἁμαρτία ἀπό τήν γέννησή της ἀκόμη. Μάλιστα, τήν ἀνθρώπινη φύση ὀνομάζει «ὀλισθηρόν πρᾶγμα». Γιά νά στηρίξει τά λεγόμενά του φέρνει παραδείγματα ἀνδρῶν πού, ἐνῶ ὑψώθηκαν, ἔπεσαν. Ὁ Δαυίδ, λοιπόν, πού ἦταν ἐκλεκτός βασιλιάς καί προφήτης, ἐπιθύμησε ξένη γυναίκα καί μάλιστα ἔφθασε μέχρι φόνου. Ἀλλά τό συγκλονιστικό δέν ἦταν ἡ μεγάλη του πτώση, ἦταν ἡ μεγάλη του μετάνοια, πού τοῦ προσέδωσε τό πρότερό του κάλλος. Τό ἴδιο καί ὁ γιός του ὁ Σολομώντας, ὁ ὁποῖος ἔπεσε στήν ἴδια παγίδα μέ τόν πατέρα του, ἀλλά ὁ Θεός ἔδειξε τήν εὔνοιά Του.
Ὁ ἱερός πατήρ στόν μοναχό Θεόδωρο ἀναφέρει κάτι πού στήν πίστη μας εἶναι τόσο ἀληθινό, ἀλλά δυστυχῶς στίς μέρες μας δέν ὁμιλοῦμε γι’ αὐτό. Πρόκειται γιά τήν Δεύτερη Παρουσία τοῦ Κυρίου καί τήν ἀπολογία πού καλεῖται νά δώσει κάθε ἄνθρωπος ἐνώπιον τοῦ Δίκαιου Κριτῆ. «Τί θά εἴπωμεν, τότε, πές μου; Τί θά ἀπολογηθῶμεν ἄν συνεχίσουμε νά παραβαίνουμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ» ἔγραφε ὁ ἱερός πατήρ χαρακτηριστικά. Γιά τό γεγονός αὐτό χρησιμοποιεῖ τήν εἰκόνα τοῦ δικαστηρίου, ὅπου γιά τήν ὑπεράσπιση ἤ ἀθώωση καλοῦνται νά καταθέσουν μάρτυρες. Στό δικαστήριο ὅμως αὐτό δέν χρειάζονται μάρτυρες, διότι ὅλα ἔχουν γίνει γνωστά, ὅλα εἶναι «γυμνά καί τετραχηλισμένα». Ἐνώπιον τοῦ Κριτῆ μπορεῖς νά ὑπερασπιστεῖς τόν ἑαυτό σου λέγοντας ὅτι δέν μποροῦσα νά σηκώσω τό φορτίο, ἀλλά τότε θά ἀκούσεις τή φωνή πού λέει «…ὁ γάρ ζυγός μου χρηστός καί τό φορτίον μου ἐλαφρόν». Γιά τήν πιθανή φυγή τοῦ μοναχοῦ ἀπό τό κοινόβιο πού ὑπονοεῖται, ὁ Χρυσόστομος ἀναφέρει λόγους σχετικά μέ αὐτές πού ὀνομάζουμε χαρές τοῦ κόσμου. Ὁμιλεῖ γιά τήν ἐλευθερία καί τήν χαρά πού νιώθει κάποιος ὅταν ἔχει στά χέρια του ἐξουσία καί προσθέτει ὅτι ἡ μόνη χαρά καί πραγματική ἐλευθερία εἶναι αὐτή πού νιώθεις ὅταν ἐλευθερώνεσαι ἀπό τήν ἁμαρτία ἤ πιό σωστά ἀπό τό πάθος πού ὁδηγεῖ στήν ἁμαρτία. Ἀντίθετα, ἡ ἐξουσία τῶν ἀνθρώπων προκαλεῖ συχνά τήν δουλεία τῆς ψυχῆς. Ὁμιλεῖ γιά τήν ματαιότητα τῆς ἐξουσίας καί τοῦ πλούτου ἀφοῦ σήμερα ὑπάρχει καί αὔριο εἶναι παρελθόν. Ἀλλά καί ἡ δόξα μαραίνεται ὅπως τά ἄνθη. Σέ ἀντίθεση μέ αὐτό, ὁ Χριστιανός παραμένει πλούσιος, ἀφοῦ πτωχεύει ἐκούσια καί ὑψώνεται ἀκριβῶς γιατί ταπεινώθηκε.
Στήν συνέχεια τῆς ὁμιλίας, ὁ ἱερός Χρυσόστομος, διασαφηνίζει τό ζήτημα τῆς ἀγαμίας καί τοῦ μοναχισμοῦ. Ἀφοῦ ὁμιλεῖ γιά τίς εὐθύνες τῆς οἰκογένειας, χωρίς νά τίς ἀπαξιώνει, ἀναφέρει ὅτι ὁ μοναχός φροντίζει κάθε ὥρα καί κάθε στιγμή πῶς θά ἀρέσει στόν Θεό, ἐνῶ ὁ ἔγγαμος πῶς θά ἀρέσει στό σύζυγο ἤ στή σύζυγο. Ὁ γάμος εἶναι εὐλογημένος, ὁ τίμιος γάμος. Διαφυλάττει καί στό ζήτημα τῶν «καμίνων τῆς σαρκός». Ὁ μοναχός ἀπό τήν ἄλλη, ὅταν νιώθει ὅτι φλέγεται ἀπό λογισμοῦς, πού τόν ὠθοῦν στήν ἁμαρτία καλεῖται νά ζητήσει τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ μέ τήν βεβαιότητα, ὅτι ὁ Χριστός θά στείλει ἐπάνω του μιά νεφέλη δροσιᾶς καί παρηγοριᾶς. Μάλιστα, λέει καί κάτι ἄλλο πολύ σημαντικό, ὅτι οἱ μεγάλες μάχες ἔχουν χαθεῖ ἐκ τῶν «ἔσω». Δηλαδή, ὄχι τόσο ἀπό τά ὅπλα καί τίς σφαῖρες τῶν ἐχθρῶν, ἀλλά ἀπό κάποιον προδότη πού δίνει χῶρο στόν ἐχθρό. Αὐτός ὁ ἐχθρός εἶναι ἡ ἐμπιστοσύνη στό λογισμό τοῦ ἑαυτοῦ μας, οὐσιαστικά δηλαδή ὁ ἐγωισμός. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ἐν κατακλεῖδι, ἀναφέρει στόν μοναχό πού δοκιμάζεται, νά θυμηθεῖ ὅτι δέν εἶναι μόνος. Οἱ πατέρες πού συνασκήτευαν μαζί του λαχταροῦσαν τήν ἐπιστροφή του, ὅπως ὁ σπλαχνικός πατέρας τῆς Εὐαγγελικῆς περικοπῆς. Προσεύχονταν ἀκατάπαυστα γιά ἐκεῖνον. Οἱ καρδιές τους μέ τήν ἀπουσία του ἦταν γεμάτες ὀδύνη. Ὑποφέρουν καί ἀγωνιοῦν ἐπειδή πραγματικά ἀγαποῦν τόν ἀδελφό τους. Τόν περιμένουν μέ ἀνοιχτές τίς ἀγκάλες καί τίς καρδιές τους. Τόν περιμένουν γιά νά τόν ἀγαποῦν πιό πολύ ἀπό πρίν! Τόν ἀγαποῦν γιατί μοιάζουν μέ τό Θεό πού σταυρώθηκε μέ ἀνοιχτή τήν ἀγκαλιά Του! Μιά τέτοια ἀγκαλιά ὑπάρχει ἀνοικτή γιά ὅλους μας ἀρκεῖ νά ζήσουμε μιά μόνο λέξη, ΣΥΓΝΩΜΗ!

Φῶς καί Σκότος

 τοῦ ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη

Ἡ πρώτη ἀναφορά γιά τό φῶς καί τό σκότος γίνεται στό βιβλίο τῆς Γενέσεως. (Γεν.1, 3-5): «Καί εἶπεν ὁ Θεός· γενηθήτω φῶς, καί ἐγένετο φῶς. Καί εἶδεν ὁ Θεός τό φῶς, ὅτι καλόν· καί διεχώρισεν ὁ Θεός ἀνά μέσον τοῦ φωτός καί ἀνά μέσον τοῦ σκότους. Καί ἐκάλεσεν ὁ Θεός τό φῶς ἡμέραν καί τό σκότος ἐκάλεσε νύκτα.καί ἐγένετο ἑσπέρα καί ἐγένετο πρωΐ, ἡμέρα μία».

Δέν ἔχουμε ὅμως μόνο τό ὁρατό φῶς ἀλλά καί τό φῶς τῆς χαρᾶς καί τῆς ζωῆς. Στό Ἠσ. 9,2 διαβάζουμε γιά τό φῶς τῆς χαρᾶς: «ὁ λαός ὁ πορευόμενος ἐν σκότει, ἴδετε φῶς μέγα· οἱ κατοικοῦντες ἐν χώρᾳ καί σκιᾶ θανάτου, φῶς λάμψει ἐφ᾽ἡμᾶς» ἐνῶ στό  Ἠσ. 60, 19-20 ὁ Θεός  παρουσιάζεται πιό ξεκάθαρα ὡς φῶς: «Τόν ἤλιο πιά δέ θά τόν χρειάζεσαι γιά φῶς σου τήν ἡμέρα, οὔτε τήν νύχτα τήν σελήνη νά σέ φωτίζει μέ τήν λάμψη της. Γιατί ἐγώ ὁ Κύριος θά ᾽μαι γιά σένα φῶς παντοτινό καί θά ᾽μαι ἐγώ, ὁ Θεός, τό μεγαλεῖο σου. Ὁ ἤλιος σου δέν θά βασιλέψει πιά οὔτε θά σβήσει ἡ σελήνη σου, γιατί ἐγώ ὁ Κύριος θα ᾽μαι τό φῶς τό παντοτινό· οἱ μέρες του πένθους σου θά τελειώσουν». Ξεκάθαρα ὅμως βλέπουμε τήν σχέση φωτός καί  Χριστοῦ στήν Καινή Διαθήκη διαβάζοντας «Ἐγώ εἰμί τό φῶς τοῦ κόσμου…».[1]

Ἡ συνηθισμένη πορεία εἶναι ἀπό τό σκοτάδι στό φῶς

Στήν Παλαιά Διαθήκη τό φῶς καί τό σκότος ἀπαντοῦν ὡς δύο ἔννοιες φορτισμένες μέ ἐντελῶς ἀντίθετο περιεχόμενο. Ἔτσι, ὁ Θεός εἶναι τό φῶς ἐνῶ τό σκότος ἀντιπροσωπεύει ὁτιδήποτε ἀρνητικό.[2] Τό σκοτάδι αὐτό ἔχει καλύψει τά πάντα καί κυβερνᾶ τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων.[3] Αὐτή ἡ προσέγγιση τῶν δύο ἐννοιῶν παρατηρεῖται κυρίως στά Ἠσ. 8,22-23 καί 59,9. Ἐκτός ἀπό τό Ἠσ. 45,7 ὅπου ἀναφέρεται ὅτι ὁ Θεός ἔχει δημιουργήσει τό φῶς καί τό σκοτάδι, πιθανόν θέλοντας ὁ προφήτης νά τονίσει τήν παντοδυναμία τοῦ Δημιουργοῦ, στά ὑπόλοιπα χωρία ἡ σχέση τῶν δύο ἐννοιῶν εἶναι ἀντίθετη. Τό σκοτάδι εἶναι σύμβολο πνευματικῆς πτώσεως καί δυστυχίας.[4] Σημάδι καταπίεσης καί ὑποδούλωσης,[5] θλίψης καί στεναχώριας.[6]  Ἀκόμα, ἀποτελεῖ σημεῖο αἰχμαλωσίας[7] καί θανάτου ὅπως διαβάζουμε στό βιβλίο τοῦ Ἰώβ.[8]  Τό σκότος συνδέεται στόν προφήτη Ἠσαΐα μέ τήν ἀγωνία τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς καί ὁμοιάζει μέ τήν φουρτουνιασμένη θάλασσα.[9] Οἱ ἄνθρωποι πού ζοῦν καί δροῦν στό σκότος δέν βρίσκονται εὐάρεστοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.[10] Μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι τό σκότος παραπέμπει στήν πνευματική τυφλότητα τῶν ἀνθρώπων.[11] Τό σκοτάδι κυριαρχοῦσε στήν ἀνθρωπότητα μετά τήν πτώση τῶν ἀνθρώπων καί ἦταν ζωηρή καί κοινή ἡ ἐπιθυμία ὅλων τῶν λαῶν νά ξαναδοῦν τό φῶς. Ὅλοι ἀναζητοῦσαν τό φῶς ἀλλά κυριαρχοῦσε τό σκοτάδι.[12]

Ποιό εἶναι ὅμως αὐτό τό φῶς γιά τόν προφήτη Ἠσαΐα;

Ὁ Προφήτης ἀναφέρει ἀρχικῶς τόν Ἰσραήλ ὡς  φῶς.[13] Ὁ Ἰσραήλ πράγματι ἐκλέχθηκε καί ἔγινε ὁ περιούσιος λεγόμενος λαός ὥστε δι᾽αὐτοῦ νά γεμίσουν φῶς ὅλα τά ἔθνη ἀλλά τελικά δέν ἦταν ἐκεῖνος τό φῶς.[14] Φῶς ἐπίσης χαρακτηρίστηκε  ἡ Σιών γιά τήν ὁποία προφητεύθηκε ὅτι θά πλημμυρίσει ἀπό φῶς.[15] Δέν ἦταν ὅμως οὔτε ἐκείνη τό φῶς ἀφοῦ καταστράφηκε ἐκ τῶν θεμελίων της. Τό φῶς, γιά τό ὁποῖο μιλᾶ ὁ Ἠσαΐας, θά ἐρχόταν στόν κόσμο πού βρισκόταν «ἐν χῶρα καί σκιά θανάτου» ἀπό ἕνα παιδί, τό ὁποῖο θά γεννιόταν ὡς ἄνθρωπος ἀλλά θά ἦταν καί Θεός καί θά ἔπασχε γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους.[16] Εἶναι ὁ γνωστός μας Ἐμμανουήλ.[17] Ἀξιοσημείωτο εἶναι ὅτι ὁ προφήτης ὑποδεικνύει πῶς ὁ ἄνθρωπος προσεγγίζει, πλησιάζει καί στό τέλος ἐνώνεται μέ τό φῶς καί μάλιστα μετά ἀπό ταλαιπωρία θά χορτάσει ἀπό αὐτό.[18] Γίνεται ἔτσι φανερός ὁ πνευματικός δρόμος κατά τόν ὁποῖο  προηγοῦνται  ἡ ἄσκηση καί οἱ δυσκολίες καί στήν συνέχεια φθάνει κάποιος στήν ἔνωση μέ τό φῶς. Καί κάτι ἀκόμα× καί ὅταν βρίσκεσαι στό σκότος στήριγμά του καί πάλι εἶναι ὁ Θεός.[19]

Πῶς μπορεῖ κάποιος νά ἀποκτήσει τό φῶς;

Κυρίως μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ γεμίζει ὁ ἄνθρωπος φῶς ὅπως καί μέ τήν μετάνοια ἐνώπιόν Του.[20]

Ὁ προφήτης ἀναφέρει: «λύσε κάθε δεσμὸ ἀδικίας, διάλυσε τοὺς κόμπους βιαίων συνθηκῶν, κάθε ἄδικη συμφωνία ἀναίρεσε» (Ἠσ. 58, 6) καί «Τότε θὰ ξεχυθεῖ σὰν τὴν αὐγὴ τὸ φῶς σου καὶ τὰ ἰάματά σου γρήγορα θὰ ἀνατείλουν, θὰ πορεύεται ἐνώπιόν σου ἡ δικαιοσύνη σου καὶ ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ θὰ σὲ προστατεύει» (Ἠσ. 58, 8).[21] Καί συνεχίζει «ἐὰν ἀφαιρέσεις ἀπὸ σένα δεσμὸ καὶ χειρονομία καταδικαστικὴ καὶ κακολογία, καὶ δώσεις στὸν πεινασμένο ἄρτο μὲ τὴν ψυχή σου καὶ χορτάσεις ψυχὴ ταπεινωμένη, τότε θὰ ἀνατείλει μέσα ἀπὸ τὸ σκοτάδι τὸ φῶς σου καὶ τὸ σκοτάδι σου θὰ γίνει σὰν μεσημέρι» (Ἠσ. 58, 9). Πράγματι, τοὺς καθιστᾶ κι αὐτοὺς ἄλλους ἥλιους, πάνω στοὺς ὁποίους ὁ ἥλιος αὐτὸς θὰ λάμψει ἀπλέτως· «διότι θὰ λάμψουν καὶ οἱ δίκαιοι ὅπως ὁ ἥλιος στὴν βασιλεία τοῦ Πατρός τους» (Ματθ. 13, 43).

Τί σημαίνει «σὰν τὸν ἥλιο;» Κάποτε τὸ ἡλιακὸ φῶς δὲν ὑπῆρχε σὰν σὲ σκεῦος στὸν δίσκο τοῦτο. Τὸ μὲν φῶς εἶναι πρωτογεννημένο, τὸν δὲ δίσκο τὴν τετάρτη ἡμέρα δημιούργησε ὁ Κτίστης τῶν πάντων, ἀνάβοντας σ᾽ αὐτὸν τὸ φῶς καὶ κάμνοντάς τον ἄστρο ποὺ φέρνει τὴν ἡμέρα καὶ συγχρόνως φαίνεται τὴν ἡμέρα. Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ τὸ φῶς τῆς θεότητας κάποτε δὲν βρισκόταν σὰν σὲ σκεῦος στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖνο μὲν εἶναι πρὶν ἀπὸ κάθε ἀρχὴ καὶ δίχως ἀρχή. Τοῦτο δὲ τὸ πρόσλημμα, τὸ ὁποῖο ἔλαβε ἀπὸ μᾶς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, δημιουργήθηκε γιὰ χάρη μας στοὺς ὕστερους χρόνους, λαμβάνοντας ἐντός του τὸ πλήρωμα τῆς θεότητας. Ἔτσι ἐμφανίσθηκε φωστήρας θεοποιὸς καὶ συνάμα θεοφεγγής. Ἔτσι ἔλαμψε τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ὅπως ὁ ἥλιος, τὰ δὲ ἱμάτιά Του ἔγιναν λευκὰ ὅπως τὸ φῶς. Ὁ Εὐαγγελιστής Μᾶρκος λέει «στιλπνὰ καὶ λευκὰ πολὺ σὰν χιόνι, τέτοια ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ λευκάνει γναφέας ἐπὶ τῆς γῆς» (Μαρκ. 9, 3).

Κοινή, λοιπόν, καὶ μία εἶναι ἡ δόξα καὶ ἡ βασιλεία καὶ ἡ λαμπρότητα τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἁγίων Του. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ ψαλμωδὸς προφήτης ψάλλει: «ἡ λαμπρότητα τοῦ Θεοῦ μας θὰ εἶναι ἐπάνω μας» (Ψαλμ. 89, 19). Ἐπίσης, ἴδια εἶναι ἡ λαμπρότητα τῶν προφητῶν, τῶν ἀποστόλων, τῶν ἁγίων γιατί μία εἶναι ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ.

᾽Από τά παραπάνω γίνεται γνωστό ὅτι συνήθως ἡ πορεία τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀγώνας ἀπό τό σκότος στό φῶς. Δυστυχῶς ὅμως ὑπάρχει καί ἡ ἀντίστροφη πορεία. Ὁ πρῶτος πού κινήθηκε σύμφωνα μέ αὐτήν  εἶναι ὁ Ἑωσφόρος, ὁ ἔκπτωτος ἄγγελος. Γνωρίζουμε ὅτι αὐτός πρίν ἀπό τήν πτώση του ἦταν ὁ σπουδαιότερος ἄγγελος, ὁ πρῶτος στήν ἱεραρχία τῶν ἀγγέλων. Τό ὄνομά του σήμαινε «αὐτός πού μεταφέρει τό φῶς». Ἡ μετέπειτα ὀνομασία του ὡς «Σατανᾶς» προέρχεται ἀπό τήν ἑβραϊκή λέξη σατάν, ἡ ὁποία χρησιμοποιήθηκε στήν ἑλληνική μετάφραση τῶν Ο´ μέ τίς λέξεις «Σατανᾶς» ἤ «Διάβολος» και δηλώνει τόν ἐχθρό. Ἔτσι, αὐτός πού ἄλλοτε «ἔφερε τό φῶς» μετατράπηκε στόν κατ’ ἐξοχήν ἐχθρό τοῦ ἀνθρώπου. Ἐπειδή εἶχε μεγάλη δόξα, ἡ σοφία του διεφθάρη καί ἡ ὑπερηφάνεια του μετατράπηκε σέ ἀλαζονεία, μέ ἀποτέλεσμα νά θελήσει νά γίνει ἴσος μέ τόν Θεό. Ἡ ἀλαζονεία αὐτή τόν ὁδήγησε στήν πτώση.  Σέ πτώση θά βρεθοῦν καί ὅλοι ὅσοι ἔχουν τό ἴδιο μικρόβιο ἀφοῦ γνωρίζουμε ὅτι «ὁ ὑψῶν ἐαυτόν ταπεινωθήσεται».[22]

---

[1] Ἰω. 8,12

[2] Ἠσ. 2,5.

[3] Ἠσ. 5,30.8,22.

[4] Ἠσ. 13, 9-10

[5] Στό στίχο 3 καί μιά σαφῆς σύγκριση στό 8,22-23 καί 59,9.

[6] Ἠσ. 8,22.

[7] Ἠσ. 42,7 καί 49,9 καί Ψλ.107,10.14.

[8] Ἰωβ. 10, 21-22 15,22-24. 38,17.

[9] Ἠσ. 5,30.

[10] Ἠσ. 29,15.18.

[11] Ἠσ. 42,7.

[12] Ἠσ. 59,9.

[13] Ἠσ. 10,17.

[14] Ἠσ. 42,6.

[15] Ἠσ. 60,2.

[16] Ἠσ. 9,2.

[17] Ἠσ. 7,14.

[18] Ἠσ. 53,11.

[19] Ἠσ. 50,3.10.

[20] Ἠσ. 58,8.10. 59,9.

[21] Ἡ προφητική αὐτή περικοπή θυμίζει τήν Μεταμόρφωση τοῦ Χριστοῦ στό Θαβώρ.

[22] Λκ. 18,14.

πηγή

Πως αντιμετωπίζουμε τήν ασθένεια; του αρχιμ.Ιακώβου Κανάκη

Πως αντιμετωπίζουμε τήν ασθένεια;

του αρχιμ.Ιακώβου Κανάκη

Ξεκινάμε να γράψουμε κάτι για την ασθένεια ενώ συμβαίνουν δύο πράγματα ταυτόχρονα.  Ενώ διαβάζουμε στα Ιερά Κείμενα του Ιερού Ευεργετινού περί της ασθενείας, λαμβάνουμε ένα μήνυμα στο κινητό τηλέφωνο ενός χριστιανού που μόλις έχει αναχωρήσει από μεγάλο θεραπευτήριο των Αθηνών και αναφέρει χαρακτηριστικά «…η ζωή είναι μια ανείπωτη πίκρα τελικά…».  Βεβαίως δεν είναι μόνο ένας που το λέει και το βιώνει αυτό, είναι χιλιάδες-εκατομμύρια άνθρωποι ανάμεσά μας. Ομολογουμένως   ζούμε σε μια δύσκολη κοινωνία.  Τι είναι αυτό όμως που μπορεί να την αλλάξει;  Η πίστη στον Χριστό.  Η ζωή που μοιάζει με φαρμάκι μέσα στο ποτήρι και δεν πίνεται, πίνεται και γίνεται γλυκιά όταν ο άνθρωπος αγαπήσει το Χριστό.

Η ασθένεια ασφαλώς αποτελεί ένα από τα πολύ δύσκολα ζητήματα στην ζωή του ανθρώπου, μια από τις μεγάλες πίκρες της.  Ακούμε πολλές φορές τους ασθενείς που πονούν, να αγανακτούν και να κραυγάζουν « γιατί Θεέ; ».  Μήπως όμως θα έπρεπε να αναφωνούν « γιατί άνθρωπε; ».  Αν πάρουμε τα πράγματα από την αρχή θα αντιληφθούμε ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο όπως και όλη την κτίση «καλά λίαν»⁂.  Ο άνθρωπος όμως θέλοντας να γίνει Θεός χωρίς το Θεό αμάρτησε και έτσι η φθορά, η αρρώστια και τελικά ο θάνατος εισήλθαν «ως φάλτσο» στην ζωή των ανθρώπων!

Τι λέγουν τα κείμενα του Ιερού Ευεργετινού για την ασθένεια;  Ότι είναι μια εκπαίδευσις προκειμένου ο άνθρωπος να πλησιάσει περισσότερο το Θεό!  Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο Θεός δεν είναι σε καμία περίπτωση τιμωρός!  Είναι Θεός αγάπης και φιλανθρωπίας.  «Τα σπλάγχνα του ‘φλέγονται’ για κάθε ψυχή που αναπνέει»!  Βεβαίως κανείς δεν μπορεί να ερευνήσει την βαθύτερη βούληση του Θεού.  Δεν μπορεί να υποστηρίξει γιατί ο Θεός επιτρέπει το ένα ή το άλλο.  Είναι «άγνωστες αι βουλαί του Κυρίου» και οι άνθρωποι πολλή μικροί για κάτι τέτοιο.

Συνεχίζοντας την αναφορά μας στις θέσεις των ασκητών Πατέρων την Εκκλησίας μας για το θέμα της ασθένειας αναφέρουμε ότι ο ασθενής, όταν έχει πνευματική υγεία, καταφεύγει στο Θεό και ζητά την βοήθειά Του. Δέχεται την αρρώστια ως επίσκεψη του Θεού που θα τον οδηγήσει πιο πολύ κοντά Του.  Πράγματι, οι περισσότεροι έχουμε αισθανθεί όταν αρωστήσαμε πιο μεγάλη την ανάγκη να επικαλεστούμε το Θεό και να τον προσεγγίζουμε.  Η ασθένεια σε κρατά «χαμηλά», σε κρατά  ταπεινό. Ποιό όμως όφελος μπορεί να έχει ο ασθενής άνθρωπος; Τι «κερδίζει» από την ασθένεια;   Είναι πράγματι ανούσιο ο ασθενής να καυχάται για πλούτη και τρυφηλή ζωή!  Τα βλέπει όλα μάταια!  Αυτή όμως η κατάσταση τον βοηθά να πλησιάσει το Θεό! Ο Θεός τι κάνει όταν βλέπει τον άνθρωπο και παιδεύεται;   Ο Θεός όταν επιτρέπει μια ασθένεια σε κάποιον τον ενισχύει μυστικά με υπομονή. Δεν θέλει να «χαθεί» ο ασθενής! Βρίσκεται δίπλα του στο κρεβάτι του πόνου, στα χειρουργεία, οδηγεί πολλές φορές ακόμα και τα χέρια των ιατρών!

Ο Ιερός Ευεργετινός αναφέρει κάποιον ευλαβέστατο γέροντα, τον αββά Σπαί, ο οποίος για σαράντα χρόνια είχε χάσει την όραση του, ήταν τυφλός.  Ενώ όμως  ο γέροντας αυτός δεν έβλεπε τίποτα με τα σωματικά μάτια, το Άγιο Πνεύμα που κατοικούσε μέσα του τον δυνάμωνε, τον ενίσχυε, και γέμιζε την καρδιά του με γλυκιά παρηγοριά.  Αφού, λοιπόν, έζησε για σαράντα έτη τυφλός στην συνέχεια ο Θεός του επανέφερε την όραση ενώ του ανακοίνωσε και την ώρα που θα πεθάνει.  Επίσης, τον προέτρεψε να πάει σ’ όλα τα μοναστήρια και τα κελλιά που ο ίδιος είχε ιδρύσει και να μιλήσει στους εγκαταβιούντες μοναχούς τον λόγο του Θεού όπως και να τους μεταδώσει το ανέσπερο φως που πλημμύριζε την καρδιά του.  Πράγματι, ο ευλαβέστατος αυτός ασκητής περιόδευσε, σύμφωνα με το θέλημα το Θεού, όλα τα μοναστήρια που είχε συστήσει και στην συνέχεια επέστρεψε στο μοναστήρι του.  Κάλεσε όλους τους μοναχούς από τους οποίους έλαβε συγχώρεση και κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων, ενώ στη συνέχεια εξέπνευσε, έχοντας στα χείλη του την ευχή του Ιησού.

Ο Μακάριος αυτός γέροντας έσωσε την ψυχή του και συναριθμήθηκε στους δικαίους του Θεού.

 Είμαστε πολλές φορές κοντόφθαλμοι και δεν γνωρίζουμε γιατί συμβαίνει το ένα ή το άλλο.  Ο Θεός χωρίς να περιορίζει την προσωπική μας ελευθερία «αγωνίζεται» να μας προσεγγίσει και να μας γεμίσει με την αιώνια Χαρά και Ευτυχία.  Ας ανοίξουμε και εμείς την καρδιά μας και ας τον δεχθούμε ως Νυμφίο της ψυχής μας και ας τον παρακαλέσουμε ότι και να συμβεί στην ζωή μας να μην τον εγκαταλείψουμε ποτέ! Να μπορέσουμε για οτιδήποτε συμβεί στην ζωή μας να λέμε από καρδιάς « δόξα σοι ο Θεός »!

Τι κάνουν οι Μοναχοί; (του αρχιμ.Ιακώβου Κανάκη)

του αρχιμ.Ιακώβου Κανάκη

Όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος όρισε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους, εισήλθε μέσα στην Εκκλησία ένα πνεύμα εκκοσμίκευσης.  Οι χριστιανοί που επιθυμούσαν να ζήσουν την «ζεστασιά» της «πρώτης Εκκλησίας» αποφάσισαν να φεύγουν από τις πολυπληθείς πόλεις και να ζουν κατά μόνας ή ως μικρές ομάδες σε έρημα μέρη.  Αυτή είναι η αρχή του μοναχισμού.  Οι άνθρωποι που θα ζουν στις ερημιές (στα μοναστήρια αργότερα) δεν θα το κάνουν επειδή μισούν τον κόσμο αλλά επειδή αγαπούν τον κόσμο.  Όπως και σήμερα οι μοναχοί ζουν στις Μονές και συνεχώς προσεύχονται για τον κόσμο, έχουν μέσα τους την καλή αγωνία για την Σωτηρία του κόσμου.  Στις δεήσεις τους λέγουν: «Θεέ μου, σώσε τον κόσμο».  Στις μονές πηγαίνουν επειδή θέλουν «πρόσωπο προς πρόσωπο» να ομιλήσουν στο Θεό χωρίς τους περισπασμούς και τις βιοτικές μέριμνες.  Οι μοναχοί δεν είναι «οι ναυαγοί της ζωής» αλλά αυτοί που χτύπησε μέσα στην καρδιά τους η αγάπη για το Χριστό!  Στην καθημερινή τους ζωή μέσα από τις Ιερές Ακολουθίες αγωνίζονται να κόψουν τα πάθη τους και να πλησιάσουν το Θεό!  Νυχθημερόν προσεύχονται για όλο τον κόσμο και αφήνουν τελευταίους τους εαυτούς τους.  Όταν λοιπόν ερωτηθούμε τι κάνουν οι μοναχοί στα μοναστήρια, να τους απαντήσουμε ότι κάνουν ότι πιο πολύτιμο και σημαντικό μπορεί να προσφέρει ο ένας στον άλλο.  Προσεύχονται με αγάπη για όλους τους ανθρώπους.

Αυτό που κάνει εντύπωση στα κείμενα του Ιερού Ευεργετινού και σχετίζεται με το ανωτέρω θέμα, αφορά το κοινόβιο του Μεγάλου Θεοδοσίου.  Να πως είχε διαμορφώσει το μοναστήρι του αυτός ο μεγάλος ασκητής.  Ήταν για τους ανθρώπους «ο οφθαλμός των τυφλών, το πόδι των χωλών, η ενδυμασία των γυμνών, το σπίτι των αστέγων, ο ιατρός των ασθενών, ο χορηγός, ο υπηρέτης, ο δούλος»!  Ήταν αυτός που με αυταπάρνηση, υπομονή και αγάπη έπλενε τα αίματα των τραυματισμένων, καθάριζε τα τραύματα και τις πληγές τους, φιλούσε  τους λεπρούς, παρηγορούσε τους απογοητευμένους και εξουθενωμένους.  Ήταν ένα ήσυχο λιμανάκι που οι ψυχές των ανθρώπων έβρισκαν καταφυγή.  Στο μοναστήρι του δεν γινόταν ποτέ διάκριση στους επισκέπτες, δεν γίνονταν διακρίσεις.  Την ίδια σημασία έδινε στον πτωχό και τον επιφανή.  Αντίθετα, όσο πιο άσημος ήταν κάποιος τόσο μεγαλύτερη τιμή και περιποίηση λάμβανε, ότι δηλαδή έκανε και ο Χριστός στην επίγεια ζωή του.  Ο Μέγας Θεοδόσιος αγαπούσε τον άνθρωπο μέσα από την αγάπη του για τον Θεό και στο πρόσωπο του κάθε ανθρώπου έβλεπε τον Χριστό!  Η καρδιά του είχε γίνει τρυφερή και πονούσε για κάθε τι που υπάρχει στον κόσμο.  Είχε βγει από τον εαυτό του και «μοιραζόταν» στους άλλους ως δούλος και διάκονός τους.

Το Άγιο Πνεύμα που ανέδειξε τον Μέγα Θεοδόσιο, τον μεγάλο αυτό ασκητή, φώτισε και τον μακαριστό γέροντα Πορφύριο όταν έλεγε σε πνευματικά του παιδιά για «Εφημερεύοντα μοναστήρια».  Μοναστήρια που θα είναι ανοικτά μέρα και νύχτα και οι μοναχοί με προγραμματισμό θα δέχονται όλους τους πονεμένους ανθρώπους που θα ζητούν βοήθεια στη Μονή.  Και ένας άλλος σύγχρονος γέροντας έλεγε: «Που θα πάει αυτός που μόλις χώρισε με την γυναίκα του; Που θα πάει αυτός που μόλις έμαθε ότι πάσχει από καρκίνο; Που θα ζητήσει βοήθεια ο πονεμένος για τον θάνατο του παιδιού του γονιός; Η Εκκλησία μας περισσότερο από ποτέ οφείλει να κάνει το έργο του «καλού Σαμαρείτη» της ευαγγελικής περικοπής .

Ο ΘΕΟΣ ΩΣ ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΣΑΪΑ

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!!!

ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ!!!

Τοῦ ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη

Μιά θεολογική ἰδέα πού κυριαρχεῖ στήν Παλαιά Διαθήκη εἶναι ὅτι ὁ Θεός εἶναι Αὐτός πού κατευθύνει τήν παγκόσμια ἱστορία.[1] Εἶναι ὁ Ἴδιος πού κατευθύνει τήν ἱστορία μέσῳ ἀνθρώπων, ὅπως διαφαίνεται γιά παράδειγμα, στήν περίπτωση τοῦ Κύρου, διά τοῦ ὁποίου ἐλευθερώθηκαν οἱ Ἰουδαῖοι στήν Βαβυλώνα.[2] Ἔτσι, δέν εἶναι τυχαῖα γεγονότα οὔτε ἡ ἐκλογή τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ ἀπό τόν Θεό, οὔτε τό χρέος αὐτοῦ, στήν προετοιμασία τῶν ἐθνῶν γιά τήν ἔλευση τοῦ Μεσσία στόν κόσμο. Μποροῦμε ὅμως νά ποῦμε ὅτι στόν Δευτεροησαΐα (κεφ. 40-55 τοῦ βιβλίου) ἔχουμε μία διδασκαλία περισσότερο θεοκεντρική, ἀφοῦ τά πάντα συντελοῦνται καί καταλήγουν στήν δόξα τοῦ Θεοῦ.[3] Ὁ προφήτης στά κεφ. 40-55 παρηγορεῖ τούς αἰχμαλώτους Ἰουδαίους καί προφητεύει τήν κατάλυση τοῦ Βαβυλωνιακοῦ κράτους καί γιά τόν λόγο αὐτό τό βιβλίο του ἔχει χαρακτηριστεῖ «Βιβλίον τῆς Παραμυθίας».[4] Πράγματι, ὅπως ὁ προφήτης προφήτευσε τήν αἰχμαλωσία τῶν Ἰουδαίων, ἔτσι μποροῦσε νά προφητεύσει καί τήν λύτρωση ἀπό τήν αἰχμαλωσία. Τίς προφητεῖες του αὐτές περί λύτρωσης τοῦ Ἰούδα καί τῆς παλινόρθωσης τοῦ ἔθνους μέ νέο πνεῦμα καί τίς συνδεόμενες πρός τά γεγονότα αὐτά μεσσιανικές προφητεῖες, ὁ προφήτης παρέδωσε στόν κύκλο τῶν μαθητῶν του, οἱ ὁποῖοι καί τίς ἐξέδωσαν, ἀφοῦ πρῶτα τίς ὑπομνημάτισαν μέ τά συμβαίνοντα γεγονότα τῆς ἐποχῆς.[5] Γιά νά κατανοήσουμε τά γεγονότα αὐτά θά πρέπει νά συλλάβουμε τήν ἔννοια τοῦ Θεοῦ πού κυριαρχεῖ στά ἐπιμέρους κεφάλαια. Βασική διδασκαλία τοῦ βιβλίου εἶναι ὅτι ἕνας καί μόνο Θεός ὑπάρχει, «ὁ Θεός τῶν Πατέρων».[6] Σέ κανέναν ἄλλον προφήτη δέν τονίζεται τόσο ἰσχυρά ὁ μονοθεϊσμός, ὅσο στόν προφήτη Ἠσαΐα, γι᾽αὐτό καί ἔχει χαρακτηριστεῖ ὡς ἀπολογητής τοῦ μονοθεϊσμοῦ. Συχνά μέσα στά κείμενά του ἀναφέρει τήν ἀλήθεια αὐτή, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Ἐγώ Θεός πρῶτος, καί εἰς τά ἐπερχόμενα ἐγώ εἰμί».[7] Μάλιστα, γιά τήν στήριξη αὐτή τοῦ μονοθεϊσμοῦ, ὁ προφήτης χρησιμοποιεῖ πρῶτα τόν ἀρνητικό τρόπο, ζητώντας νά ἀποδείξει ἀπό τήν ἱστορία ὅτι δέν ὑπάρχουν ἄλλοι Θεοί. Πουθενά στήν ἱστορία δέν φαίνονται Θεοί νά ἐπεμβαίνουν καί νά βοηθοῦν,[8] ἐν ἀντιθέσει μέ τόν Θεό τοῦ Ἰσραήλ, ὁ ὁποῖος δρᾶ, ὅπως προαναφέραμε, ἀδιαλείπτως μέσα στήν ἱστορία. Ἐπίσης, ὁ προφήτης ἀποδεικνύει τόν μονοθεϊσμό καί μέ θετικό τρόπο, χρησιμοποιώντας ὡς ἐπιχείρημα τήν ἐπαλήθευση τῶν προφητειῶν του μέσα στήν ἱστορία, ἀλλά καί ἀπό τήν ἐκπλήρωση αὐτή λαμβάνει τήν θετική ἀπόδειξη ὅτι ὑπάρχει ἕνας μόνος καί ἀληθινός Θεός.[9] Ἡ παντοδυναμία καί ἡ μοναδικότητα τοῦ Θεοῦ καταγράφεται σέ ὅλο σχεδόν τό βιβλίο τοῦ Ἠσαΐα. Ὁ Θεός εἶναι πάνω ἀπό ὅλους, ἀφοῦ δέν ἔχει ἀρχή καί τέλος. Ὡστόσο, βρίσκεται ἀμετάβλητος καί ἀσύλληπτος ἀπό τήν ἀνθρώπινη σκέψη. Γιά τά ἔργα του καί τήν ἐξυπηρέτηση τῶν σκοπῶν του, σκοπίμως ἐπιλέγει ἀνθρώπους καί ἔθνη ὡς ὄργανα του, καί δέν ἐπιτρέπει ποτέ νά παρεμποδιστεῖ ὁ σκοπός του. Ὁ μονοθεϊσμός πού ὑπονοεῖται, περισσότερο ἤ λιγότερο, στήν θρησκεία πρίν ἀπό τήν βαβυλώνια αἰχμαλωσία, τώρα δηλώνεται τόσο ξεκάθαρα πού δέν χρειάζεται ἐνίσχυση. Αὐτός ἦταν ἡ πραγματική θρησκεία τήν ὁποία τό Ἰσραήλ θά διέδιδε στόν κόσμο. Μέ ἀφορμή αὐτό, ὁ Gore Charles συνοψίζει τά τέσσερα σημεῖα πάνω στά ὁποῖα στηρίζεται, κατά τήν γνώμη του, ἡ θρησκεία: «Πρῶτον, εἶναι ἡ δύναμη καί ἡ χάρη ἑνός προσωπικοῦ Θεοῦ. Δεύτερον, ὁ Θεός αὐτός ὁμιλεῖ μέ ὑψηλή πνευματική ἐμπιστοσύνη στό ἔργο του, ἡ ὑποτίμηση τῆς ὁποίας εἶναι ἐδῶ τό κύριο σημεῖο. Τρίτον, πρόκειται γιά θρησκεία ἔντονα ἠθική, ὅπου οἱ ἁμαρτίες τοῦ ἀνθρώπου ἀποτελοῦν τό κύριο μέλημα Του. Τέταρτον, διεκδικεῖ τόν ἔλεγχο τῆς ἱστορίας, ἐνῶ ἡ ἱστορία τόν ἐπαληθεύει».[10]

Ἡ ἁγιότητα τοῦ Θεοῦ

Ὁ προφήτης Ἠσαΐας ἐκτός τῆς παγκοσμιότητας τοῦ Θεοῦ ἀναφέρει καί μιά ἄλλη ἰδέα στά κεφ. 40-55 τοῦ βιβλίου του. Πρόκειται γιά τήν ἔννοια τῆς ἁγιότητάς Του μέ τήν χρήση τοῦ ὅρου «ἅγιος» ὡς ἰδιότητα τοῦ Θεοῦ.[11] Ἔτσι, μέ τήν λέξη «ἅγιος» ὁ Θεός παρουσιάζεται ὡς παντοδύναμος.[12] Ὁλόκληρη ἡ φύση παρουσιάζεται νά εἶναι πλήρως ὑποτεταγμένη σέ Ἐκεῖνον.[13] Εἶναι ὁ Ἴδιος πού δημιούργησε τό σύμπαν καί μπορεῖ νά μεταβάλει τήν ἔρημη γῆ σέ παράδεισο.[14] Ὁλόκληρη ἡ κτίση, ἔμψυχη καί ἄψυχη, μετέχει σέ ἕναν ὕμνο δοξολογίας πρός Αὐτόν.[15] Κανένας ἄλλος προφήτης δέν τονίζει τόσο τήν δημιουργία τοῦ κόσμου ἀπό τόν Θεό. Ἔτσι, ὁ Θεός ὡς «ἅγιος» χαρακτηρίζεται, καί ὡς πνεῦμα,[16] αἰώνιος,[17]ἀνεξιχνίαστος[18] καί ἀληθινός.[19] Εἶναι δέ καί ἀσύγκριτος μέ καθετί καί σύμφωνα μέ τόν προφήτη: «Καί πάντα τά ἔθνη ὡς οὐδέν εἰσί καί εἰς οὐδέν ἐλογίσθησαν».[20] Εἶναι φανερό ὅτι ἐδῶ ἡ ἔννοια τῆς ἁγιότητας τοῦ Θεοῦ δέν σχετίζεται μέ τήν ἠθική ἔννοια τοῦ ὅρου, ἄν καί ὁ Θεός εἶναι ὁ ἀπόλυτα ἠθικός. Στά κεφ. 40-55 τοῦ Ἠσαΐα ἀναφέρεται ἡ ἁγιότητα ὡς παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ ἀλλά δίνεται παράλληλα καί μία νέα εἰκόνα τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου, κατά τό «πᾶσα σάρξ χόρτος, καί πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρτου».[21] Πρόκειται γιά μία σκόπιμη ἀλλά καί πραγματική ἀντίθεση. Ὁ προφήτης τονίζει ὅτι τά γήινα εἶναι μάταια καί φθαρτά, ἐνῶ ὁ Θεός παραμένει πάντοτε αἰώνιος καί παντοδύναμος. Ἔτσι ὡς Θεός τῆς κρίσης καί τοῦ ἐλέγχου γίνεται Θεός τῆς ἀγάπης, τῆς συγχωρητικότητας καί τῆς εὐσπλαχνίας.[22] Αὐτά ὅμως τά δύο, ὁ Θεός καί ὁ ἄνθρωπος, δέν εἶναι ἄσχετα μεταξύ τους. Ὁ Θεός ἔρχεται σέ σχέση μέ τόν ἄνθρωπο ἀποκαλυπτόμενος στήν φύση καί στήν ἱστορία. Στήν ἱστορία ἀποκαλύπτεται στούς ἀνθρώπους διά τοῦ λόγου τῶν προφητῶν του, καί αὐτός ὁ λόγος πάντοτε ἐκπληρώνεται καί ποτέ δέν ἀποτυγχάνει.[23]

Ὁ προφήτης Ἠσαΐας μᾶς θυμίζει δύο σημαντικές ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ, τήν ἁγιότητα καί τήν παγκοσμιότητά Του. Ἐνῶ ὅμως εἶναι καί παγκόσμιος καί πανάγιος ἔρχεται κοντά μας γενόμενος ἄνθρωπος δεχόμενος σταυρικό θάνατο. Τελικά ὅμως ἡ ἔνδοξη Ἀνάστασή Του ἄλλάξε ὅλη τήν πορεία τῆς πεσμένης ἀνθρώπινης φύσης. Ἡ Μεγάλη Ἐβδομάδα εἶναι μιά ἐπανάληψη τῶν σπουδαίων αὐτῶν εὐεργεσιῶν ἀλλά ταυτόχρονα καί εὐκαιρία βίωσης τους στόν ναό καί στόν καθημερινό μας βίο.

[1] Β. Βέλλα, Θρησκευτικαί Προσωπικότητες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, μέρος Α΄, Ἀθήνα: Ἔννοια 2008, σ. 277. Βλ. καί Σ. Δεσπότου, Ο Ιησούς ως «Χριστός» και η πολιτική εξουσία στούς συνοπτικούς Ευαγγελιστές, Αθήνα: Ἄθως 2005, σσ. 64-65.

[2] Β. Βέλλα, Θρησκευτικαί Προσωπικότητες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, μέρος Α΄, Ἀθήνα: Ἔννοια 2008, σ. 281

[3] Β. Βέλλα, Θρησκευτικαί Προσωπικότητες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, μέρος Α΄, Ἀθήνα: Ἔννοια 2008, σ. 278.

[4] Σ. Δεσπότου, Ο Ιησούς ως «Χριστός» και η πολιτική εξουσία στούς συνοπτικούς Ευαγγελιστές, Αθήνα: Ἄθως 2005, σ. 61.

[5] Κ.Ζάρρα, Ἱστορία τῆς ἐποχῆς τῆς Καινῆς Διαθήκης, Ἀθήνα 2005, σ.44.

[6] Ἐξ. 3,6.

[7] Ἠσ. 41,4.43,10ἑξ. 45,3ἑξ. 46,9. 48,12. 49,23.

[8] Ἠσ. 41,23. 45, 20.

[9] Ἠσ. 41, 21ἑξ. 42,9.12. 44,7. 45,21.

[10] Gore Charles, A new commentary on Holy Scripture, London 1987, σσ. 458-459. Βλ. καί Σ. Δεσπότου, Ο Ιησούς ως «Χριστός» και η πολιτική εξουσία στούς συνοπτικούς Ευαγγελιστές, Αθήνα: Ἄθως 2005, σ. 41.

[11] Ἠσ. 41,14.16.20. 43,3.14.15. 45,11. 47,4. 48,17.

[12] Ἠσ. 40,26. 42,5. 44,24. 45,7.

[13] Ἠσ. 40, 12 ἑξ. 45,12.18, 50, 2 ἕως 3.

[14] Ἠσ. 41,18. 50,2. 51,10.

[15] Ἠσ. 43,20.

[16] Ἠσ. 40, 18 καί 44,9 ἑξ.

[17] Ἠσ.40,28. 43,13. 44,6.

[18] Ἠσ. 40,13.28. 45,15. 55,8 ἑξ.

[19] Ἠσ. 45, 19.

[20] Ἠσ. 40,17. Πρβλ. καί 40,25. 44,7.

[21] Ἠσ. 40,6.

[22] Smith J. E., An Expository Commentary on the Book of Isaiah (A work in Progress), Janyary 2005, σ. 153.

[23] Ἠσ. 44, 26.28

Πηγή