Ναι, και οι παπάδες οφείλουν να κάνουν χρήση της ψηφιακής εποχής, αλλά με διάκριση...

Η εκκλησία ζει και μάλιστα με γνησιότητα τις ορθόδοξες παραδόσεις,  αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να είναι αποξενωμένη από το σύγχρονο κόσμο. Με αφορμή την πρωτοβουλία της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, που στόχος είναι να επεκταθεί σταδιακά σ' όλες τις μητροπόλεις, για αξιοποίηση  των ψηφιακών υπηρεσιών προς τους πολίτες, να επισημανθεί ότι πρόκειται για μια θετική εξέλιξη. Μπορεί να μην είναι όλοι οι κληρικοί, ειδικά στις επαρχιακές Μητροπόλεις, εξοικειωμένοι με τη χρήση υπολογιστών και έξυπνων συσκευών, αλλά η συναίσθηση της προσφοράς και της ιερατικής ευθύνης απέναντι στο ποίμνιο, οφείλουν να παραμερίσουν κάθε δισταγμό και ανησυχία ή να χρησιμοποιήσουν μέλη των εκκλησιαστικών συμβουλίων, που γνωρίζουν τις σύχρονες τεχνολογίες. Το διαδίκτυο όσον αφορά στην Εκκλησία δεν προσφέρεται μόνο για επικοινωνία, την οποία  έχει ανάγκη ο σύγχρονος άνθρωπος, όπως έναν λόγο παρηγοριάς, μια πνευματική στήριξη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μπορεί να αντικαταστήσει την ωφέλεια της διαπροσωπικής σχέσης, μέσα από μια απρόσωπη διαδικασία, σκοπός όμως είναι η έκδοση πιστοποιητικών αγαμίας, η έκδοση αδειών γάμου, πιστοποιητικά τελέσεως βαπτίσεων, υπεύθυνες δηλώσεις και άλλα έγγραφα, που  θα μπορούν πλέον να πραγματοποιούνται και εξ αποστάσεως μέσα από ειδικές εφαρμογές, οι οποίες σύντομα θα είναι στη διάθεση των πολιτών. Η Εκκλησία μπορεί να ασκήσει μια νέα μορφή ποιμαντικής διακονίας στον σημερινό ψηφιακό κόσμο, να απευθύνει το ευαγγελικό μήνυμα και να προσφέρει τις κατάλληλες ηθικές και ανθρωπολογικές προϋποθέσεις, ως προς τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, και ιδιαίτερα του αναδυόμενου ψηφιακού πολιτισμού. Άλλωστε, η Εκκλησία διαχρονικά έχει αποδείξει ότι μπορεί να προσλαμβάνει και να μεταμορφώνει οποιοδήποτε εργαλείο
μπαίνει στην υπηρεσία της, είτε αυτό είναι η γλώσσα και η φιλοσοφία είτε η τέχνη και η μουσική. Αυτό στο οποίο καλείται, λοιπόν, σήμερα να απαντήσει είναι κατά πόσο έχει την ικανότητα να παρέμβει και να προκαλέσει μια οργανική διάδραση ανάμεσα σε αυτήν και στον ψηφιακό κόσμο, έχοντας ως στόχο το άνοιγμα αυτού του κόσμου στη γονιμότητα του Ευαγγελίου και της πατερικής παράδοσης. Είναι θεμελιώδης ευθύνη της Εκκλησίας να μεταφέρει σε κάθε περιβάλλον, επομένως και στο διαδικτυακό, την πλήρη και ολοκληρωμένη αντίληψή της για τον κόσμο και τον άνθρωπο. Απαραίτητη, βεβαίως, προϋπόθεση είναι η γνώση του φαινομένου της διαδικτυακής κουλτούρας, οι δυναμικές και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν. 

Ο τρόπος άσκησης της ποιμαντικής, όπως, άλλωστε, και της εκπαίδευσης, δεν είναι ένας και μοναδικός. Συνεχίζει να είναι ανοικτός και, επομένως, μπορεί να είναι και διαδικτυακός.  Δεν χρειάζεται να φοβόμαστε τις σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές, αλλά να αξιοποιούμε τις θετικές πλευρές της. Στις εφαρμογές του διαδικτύου η Εκκλησία ακολουθεί την οδό της διακριτικής αποδοχής. Υιοθετεί τη μέση ευαγγελική οδό, αποφεύγοντας τις ακρότητες είτε της απόρριψης είτε της ανεπιφύλακτης αποδοχής. Η διαδικτυακή ποιμαντική είναι πλέον μια πραγματικότητα σήμερα και η Εκκλησία έχει ήδη μια ποικιλόμορφη παρουσία στον κόσμο του διαδικτύου. Το ασφαλές διαδίκτυο, προϋποθέτει τη σωστή γνώση των όρων και των ορίων, της ευθύνης και της αυτοσυνειδησίας, της απόλυτης βεβαιότητας ότι δεν μπορεί τίποτα  να υποκαταστήσει τη ζωντανή σχέση μεταξύ συγκεκριμένων ανθρώπων. Η αλόγιστη χρήση του εγκυμονεί κινδύνους και όχι μόνο. Βασικός στόχος της της Εκκλησίας  είναι η χρήση του δημιουργικού διαδικτύου. Τον Θεό εξακολουθούμε να Τον βλέπουμε στο πρόσωπο του αδελφού μας και όχι στην οθόνη του υπολογιστή. Η τεχνολογία οφείλει να υπηρετεί τον άνθρωπο και να μην υποτάσσεται ο άνθρωπος στην τεχνολογία. Με τη χρήση της τεχνολογίας, ο άνθρωπος χρειάζεται να γίνεται περισσότερο ευτυχισμένος και χρήσιμος στο κοινωνικό περιβάλλον, χωρίς να λησμονεί ποτέ ότι τίποτεο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη ζωντανή σχέση με τον Θεό και τη ζωντανή επικοινωνία με τον συνάνθρωπο και με την πραγματική κοινότητα της ζωής.

πηγή 

Λόγια Αγιορειτών Πατέρων για την διαδικτυακή από-κτήνωση του ανθρώπου.

ΟΠΩΣ ΕΛΕΓΑΝ  και οι αρχαίοι Έλληνες «μηδεν άγαν» δηλαδή μην παίρνεις τα άκρα.

Όμως ο υποσχόμενος Παράδεισος που μας προσφέρει ο διαδικτυακός  κόσμος της οθόνης, μας ωθεί από την χρήση στην κατάχρηση, κάνοντάς μας καθημερινά να τον προσκυνούμε «εν όλη ψυχή, καρδία και διανοία»  σαν το άγαλμα του Ναβουχοδονόσορα.

 Παραθέτουμε λίγα πνευματικά λόγια από σύγχρονους Αγιονορείτες Πατέρες για την Θεοποίηση της Οθόνης, πάσης φύσεως, μήπως και προβληματιστούμε λίγο:

  -Αφού φτάσαμε σε σημείο να στεκόμαστε περισσότερη ώρα στα ίντερνετ, τα Φεϊσμπουκ και στα τα κινητά παρά στο Eικονοστάσι μας, τότε  είμαστε άξιοι της κατάντιας μας.

 -Αντί να  κρατάμε στο χέρι μας τοι  κομποσχοίνι, αναβαστάμε όλη την ημέρα το κινητό. "κινητέον μάλλον ή αναπνευστέον".

-Και το κινητό είναι ένα μικρό και εισαγωγικό σφράγισμα, αφού το έχεις στο δεξί σου χέρι (χρήση) και στο κεφάλι σου (αυτί). Και μην ξεχνάτε ότι και αυτό έχει εσωτερικά το γραμμωτό σύστημα barcode 666

 -Με τις πολλές ασχολίες και μέριμνες  ξεχνάμε τον Θεό.

Όπως επέβαλε ο Φαραώ στους Εβραίους  μεριμνώδεις  εργασίες για να ξεχάσουν τον Θεό.

Έτσι ο σκοπός των δαιμόνων  είναι να ξεχνάμε τον Θεό! (μέριμνες,facebook ζάλη, πληροφορίες, κινητά ίντερνετ …)

  -Ακόμη και Ιερείς και Μοναχοί ξημεροβραδιάζονται στις οθόνες και στα Φείσμπουκ, ξεχνώντας ότι Το κύριο έργο  τους είναι Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ και μετά οι υπόλοιπες δραστηριότητες.

 -Να μπαίνουμε στο Ίντερνετ Γέροντα  να ενημερωνόμαστε;

Ποτέ δεν υπήρξε εποχή με τόση πληθώρα πληροφοριών και παράλληλα με τόση φτώχια προσευχής και πνευματικής ζωής.

Αντί λοιπόν  να χάνεστε με τις ώρες στο Facebook και στα κινητά, δεν κάνετε καλύτερα λίγη  προσευχή και κομποσχοίνι; Πιο πολύ θα βοηθήσετε και θα βοηθηθείτε έτσι!

  -Έπεσες σε μία βαριά αμαρτία;

Την προετοίμασες ήδη από το δωμάτιό σου, από την οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού  σου, ετοίμασες από πριν το έδαφος, απλώς τώρα εκδηλώθηκε η πνευματική κατάστασή σου.

 -Το νέο είδος των σημερινών ανθρώπων θα αποτελείται από ανθρώπους ψυχασθενείς, μπερδεμένους, με ελάχιστες δυνατότητες αντίδρασης, υπερπληροφορημένους  διαδικτυακά σαν ζαλισμένα κοτόπουλα. Η μόνη σίγουρη παρηγοριά τους θα είναι το καταφύγιο της φαντασίας τους (οθόνη-facebook/κινητά) όπου θα αποσύρονται όταν δεν θα αντέχουν την τραγική πραγματικότητα.

 -Wi-fi έχετε τώρα όλοι στα σπίτια σας. Ακόμη και η κουτσή Μαριώ.

 Το wi-fi όμως του Θεού ,που είναι το Άγιο Πνεύμα το έχουμε στην ζωή μας; Χωρίς αυτό δεν μπορούμε ούτε να προσευχηθούμε ούτε Παράδεισο να κερδίσουμε.

 -Θα εξοικειωθεί τόσο απόλυτα  ο άνθρωπος με την ζωή του  διαδικτύουfacebook,κινητά κ.α. που το επερχόμενο χάραγμα της αποκαλύψεως 666 θα το δεχτεί ή μάλλον εναγωνίως θα το ζητήσει, ως υπαρξιακή ανάγκη  για να μπορεί συνεχίσει να ζει και να εξυπηρετεί την κατά φαντασίαν  εγωκεντρική  ζωή του.

   Επιμέλεια:

π. Διονύσιος Ταμπάκης - Ναύπλιον

το  είδαμε εδώ

Μία αυτοκτονία

Πρωτ. Θεμιστοκλή Μουρτζανού

῞Ενα περιστατικό 18χρονου χρήστη τοῦ ῎Ιντερνετ πού αὐτοκτόνησε παίρνοντας ὁδηγίες ἀπό κάποιον ἂλλο, παρότι πρωτοφανές στήν ῾Ελλάδα, ἀνέδειξε ἕνα μεῖζον πρόβλημα πού ἔχει νά κάνει μέ τίς νέες τεχνολογίες. Αὐτό τῶν

κριτηρίων στή χρήση τους καί τοῦ κατά πόσον ὑπάρχει ἡ ὡριμότητα ὥστε ὁ ἂνθρωπος, καί ἰδίως ὁ νέος, νά ἐπιλέγει αὐτό πού πραγματικά θά τόν ὠφελεῖ.

῾Ο σκοπός ὕπαρξης τῶν νέων τεχνολογιῶν εἶναι ἐκ φύσεως χρησιμοθηρικός. ᾿Αξιοποιώντας τες ὁ ἂνθρωπος καθιστᾶ πιό εὔκολη τή ζωή του, βρίσκει ἐναλλακτικούς τρόπους ψυχαγωγίας, μπορεῖ νά ἐπικοινωνήσει μέ γνώριμα πρόσωπα ἤ καί νά ἀναπτύξει νέες γνωριμίες συμμετέχοντας σέ προγράμματα ἀνταλλαγῆς ἀπόψεων καί συζήτησης -ὅπως εἶναι τά διάσημα ὴ῍ὰὦ-ἶ῏῏ἣὖ στό ῎Ιντερνετ- καί γενικότερα, καταργεῖ τά σύνορα καί τούς φραγμούς πού ὑπάρχουν στόν κόσμο. ῎Αν ὑπάρχει ἕνα μέσο πού ἔφερε πιό κοντά τόν κόσμο καί ἔκανε πράξη τήν παγκοσμιοποίηση, αὐτό δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τήν τεχνολογία τοῦ Διαδικτύου. Κι ὅλα αὐτά μέσα σέ μηδενικό σχεδόν χρόνο καί μέ ἀσήμαντο κόστος. Γι’ αὐτό καί ἡ ἐλλειπτικότητα στή χρήση τῆς γλώσσας, ἡ ταχύτητα στήν ἐπικοινωνία, ἀλλά καί τό μεγάλο ἐνδιαφέρον, πού -ἰδίως γιά τούς νέους- ἔχει ἡ ἠλεκτρονική ἀλληλογραφία.

Δέν εἶναι ὅμως πάντοτε θετικές οἱ ἐπιπτώσεις ἀπό τήν χρήση τοῦ Διαδικτύου καί δέν εἶναι μόνο τό περιστατικό τῆς αὐτοκτονίας πού τό μαρτυρεῖ. Οἱ ἱστοσελίδες μέ πορνογραφικό καί παιδοφιλικό ὑλικό, τό μεγάλο ἐνδιαφέρον γιά τόν ἀποκρυφισμό καί τόν σατανισμό, ἀλλά καί ἡ συνεχής κατανάλωση διαφημίσεων, εὔκολων αἰσθημάτων καί κακῆς ποιότητας πληροφοριῶν μέσα ἀπό τό ῎Ιντερνετ, μαρτυροῦν ἀπό τή μία, ὅτι ἡ λογοκρισία δέν μπορεῖ νά συνυπάρξει μέ τήν παγκόσμια δημοκρατία τοῦ κυβερνοχώρου καί, ἀπό τήν ἄλλη, ὅτι ὁ κάθε χρήστης ὀφείλει νά θέσει ὁ ἴδιος τά κριτήρια τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ὑλικοῦ πού θά ἐπισκεφθεῖ καί θά ἀξιοποιήσει.

Τό ῎Ιντερνετ εἶναι μία παγκόσμια βιβλιοθήκη γνώσης, ψυχαγωγίας, ἐνημέρωσης, ἀλλά καί ἐπικοινωνίας. Τό νά περιμένει κανείς ἀπό τό κράτος καί τό νόμο νά τόν βοηθήσει νά διαλέξει τί πρέπει ἤ τί δέν πρέπει νά δεῖ, εἶναι δηλωτικό μιᾶς κακῆς νοοτροπίας πού ὑπάρχει, ὅτι γιά ὅλα φταῖνε οἱ ἄλλοι κι ὅτι ἐμεῖς παρασυρόμαστε γιατί δέν ἔχουμε κάποιον νά μᾶς βοηθήσει νά διαλέξουμε. Δέν μαρτυρεῖ χαρακτήρα ὑπεύθυνο καί ἐσωτερικά ἐλεύθερο αὐτή ἡ νοοτροπία, οὔτε εἶναι δεῖγμα προόδου ἡ ἐνασχόληση μέ ὑλικό πού βλάπτει τόν ἐσωτερικό μας κόσμο, μόνο καί μόνο ἐπειδή στό ῎Ιντερνετ μπορεῖ κανείς νά τά βρεῖ ὅλα!

Στό ῎Ιντερνετ μπορεῖ νά βρεῖ κανείς τό Θεό καί τό διάβολο, σέ δόσεις πού κυμαίνονται ἀνάλογα μέ τό τί ψάχνει. ῾Υπάρχουν ἱστοσελίδες πού παρέχουν ὑλικό προβληματισμοῦ γιά τή ζωή, ἀλλά καί ἀντίστοιχες πού γεννοῦν παραίτηση ἀπό τή ζωή. Μπορεῖ κανείς νά ἐπικοινωνήσει μέ ἀνθρώπους πού θά τοῦ δείξουν γνήσια ἀγάπη καί ἐνδιαφέρον καί μέ ἄλλους πού θά τόν ἐκμεταλλευθοῦν καί θά τόν ὠθήσουν στό κακό. Μπορεῖ νά βοηθηθεῖ γιά νά ἀντισταθεῖ στό ψεύτικο καί τό ἐφήμερο ἢ νά παραδοθεῖ βορά σέ αὐτό.

Παρότι ἡ ᾿Εκκλησία ἀντιμετωπίζει μέ σκεπτικισμό, ὁ ὁποῖος γιά πολλά μέλη της φτάνει στά ὅρια τῆς προκατάληψης καί τῆς ἄρνησης, τή νέα τεχνολογία, χρειάζεται νά ἔχει λόγο τόσο πρός τούς χρῆστες ὅσο καί πρός τούς γονεῖς καί μεγαλυτέρους γιά τά κριτήρια πού θά βοηθήσουν, ἰδίως τούς νέους, στήν ἐπιλογή τοῦ ἐπισκέψιμου ὑλικοῦ ἀπό τόν χῶρο τοῦ Διαδικτύου. Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ ᾿Εκκλησία προσφέρει στόν ἄνθρωπο τίς ἀξίες ἐκεῖνες πού δυναμώνουν πνευματικά καί ἠθικά τόν χαρακτήρα του, ὥστε νά μήν ἐνδίδει σέ πειρασμούς πού ἀλλοτριώνουν τήν ὑπόστασή του.

Εἰδικότερα, ἡ ἀναζήτηση τοῦ ἀγαθοῦ καί ἡ ὑπέρβαση τοῦ πονηροῦ, ἡ ἀποφυγή τῆς κακῆς περιέργειας, ἡ καλλιέργεια τοῦ πνεύματος δημιουργίας καί ὄχι ἁπλῶς τῆς ἐκτόνωσης ὡς κριτηρίου ψυχαγωγίας, ἡ ἀγάπη πρός τόν ἄλλο καί τό ἐνδιαφέρον πού ὑπερβαίνει τό συμφέρον καί τήν φιλήδονη ἀντιμετώπιση, ὁ προβληματισμός γιά τή ζωή καί ὄχι ἕνα στεῖρο καί ἐμπαθές κουτσομπολιό, ἡ ἀναζήτηση τῆς γνώσης καί ὄχι μόνο τῆς πληροφορίας, ἡ στροφή πρός τόν ἔσω ἄνθρωπο καί τίς πνευματικές ἀνάγκες, εἶναι κριτήρια τά ὁποῖα ἡ ᾿Εκκλησία μπορεῖ μέ κάθε παρέμβασή της σέ μικρούς καί μεγάλους νά καλλιεργήσει, γιά νά δώσει ἔτσι ἄλλες προοπτικές στή σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Διαδίκτυο.

῾Η αὐτοκτονία τοῦ 18χρονου χρήστη τοῦ ῎Ιντερνετ μπορεῖ νά μᾶς κατέπληξε γιατί δέν εἴχαμε τέτοιο ἀνάλογο περιστατικό στήν πατρίδα μας. Στό ἐξωτερικό ὅμως εἶναι σύνηθες φαινόμενο, γιατί στό ῎Ιντερνετ ἀνθίζουν τά πάντα, καί τά στάχυα καί τά ζιζάνια. Τελικά, μόνο ὁ προβληματισμός μας γιά τά κριτήρια ἐπιλογῆς τῆς γνώσης καί τῆς πληροφορίας θά βοηθήσει ὥστε νά μήν καεῖ ἡ νέα τεχνολογία στόν κλίβανο τῆς κινδυνολογίας, τοῦ φόβου καί τῆς λογοκρισίας, ἀλλά νά λειτουργήσει ὡς ἀφετηρία γνήσιας μόρφωσης καί ἐπικοινωνίας γιά ὅλους.

Από το βιβλίο «ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟΣ ΣΑΝ ΚΙ ΑΥΤΟΝ ΤΙ ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΩ;»! του Πρωτοπρεσβυτέρου Θεμιστοκλή Μουρτζανού.

Κυκλοφορείται από τις εκδόσεις «ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ»

πηγή

Ο εθισμός στο Διαδίκτυο ως πρόκληση για την πνευματική ζωή

Προσθέτουμε σήμερα άλλον ένα κρίκο στη σειρά των εξαιρετικά επίκαιρων άρθρων του κ. Κολιοφούτη, σχετικά με τους κινδύνους που κρύβει η εξάρτηση των νέων ανθρώπων από τη χρήση του Διαδικτύου. Στο παρόν άρθρο, καταδεικνύεται η στενή σχέση της εξάρτησης αυτής με αυτοκτονικά περιστατικά, καθώς και τους λόγους για τους οποίους η υπερβολική χρήση συνιστά μιαν αντίρροπη κίνηση από την πνευματικότητα της Εκκλησίας και του Γένους.

Η συνεχής και ακατάπαυστη χρήση του διαδικτύου από τον έφηβο επιφέρει μεταβολές στη ψυχολογική του κατάσταση, αφού καλλιεργεί σ’ αυτόν κλίμα κατάθλιψης [1], το οποίο μεταφέρει στην ζωή του και το οποίο μπορεί να τον οδηγήσει μέχρι και στην αυτοκτονία. Όπως προκύπτει από τις συγκλονιστικές αποκαλύψεις στις οποίες προέβη ο κ. Μανώλης Σφακιανάκης, προϊστάμενος του τμήματος δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος, στα πλαίσια του δεύτερου συνεδρίου ασφαλούς πλοήγησης στο διαδίκτυο που διοργανώθηκε στην Αθήνα, τα στοιχεία είναι σοκαριστικά: «Έχουμε σώσει 700 παιδιά από την αυτοκτονία στο παρά ένα!». Στη συνέχεια μοιράστηκε με το κοινό ένα περιστατικό: «Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη στιγμή που ήρθε και με βρήκε στο γραφείο ο πατέρας μίας κοπέλας 18 ετών, την οποία σώσαμε τελευταία στιγμή. Και μου μετέφερε συγκινημένος ότι η κόρη του κάποια στιγμή του είπε: «Πατέρα, αν δεν υπήρχε ο κ. Σφακιανάκης, εγώ δεν θα ήμουν τώρα εδώ να σου μιλάω»[2].

Πηγή: www.alltreatment.com -

Η ατέρμονη ενασχόληση του νέου με το διαδίκτυο τον καθιστά νευρικό, ευέξαπτο, ευερέθιστο και επιθετικό, που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με νηφαλιότητα τις αντιξοότητες της ζωής του[3]. Το αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης, το άγχος και η κοινωνική φοβία υποκαθιστούν τις έμφυτες δημιουργικές δυνάμεις του παιδιού και αναστέλλουν με αποφασιστικό τρόπο τη διαδικασία της κοινωνικοποίησής του. Ο έφηβος καθίσταται φοβικός και ανίκανος να αντιμετωπίσει με πρόσφορο τρόπο τις δυσχέρειες της ζωής.

Αν λοιπόν ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο δημιουργεί και ενισχύει αυτοκτονικές τάσεις, τότε αναδεικνύεται αναμφισβήτητα και απ’ αυτήν την πλευρά, σε μείζον ποιμαντικό πρόβλημα, που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Η αυτοκτονία ως πράξη απελπισίας και απογνώσεως φανερώνει συν τοις άλλοις και απιστία προς το Θεό και συνιστά κορυφαία αντιχριστιανική πράξη[4]. Η πρόθεση αυτοκτονίας κάποιου χριστιανού αποτελεί την πιο σοβαρή ένδειξη διασάλευσης της χριστιανικής αυτοσυνειδησίας και πνευματικότητάς του. Αποδεικνύει με κατηγορηματικό τρόπο πως ο άνθρωπος αυτός έπαψε να βιώνει την ελπίδα του Χριστού, που είναι η πιο δυνατή ελπίδα.

Πράγματι, μέσα στην Εκκλησία ο χριστιανός καλείται να ζήσει το μήνυμα της αναστάσεως του Χριστού. Εντάσσεται στο σώμα του Χριστού και με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ζει μέσα στην προοπτική της αναστάσεως και της καινής κτίσεως [5]. Ζει ως μέτοχος της ζωής του Θεού, με την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη [6]. Το πνεύμα του δεν είναι πνεύμα δειλίας και φόβου, αλλά πνεύμα δυνάμεως και ελπίδας [7]. Ζει την παρουσία του Θεού μέσα στον κόσμο, αισθάνεται την αγάπη του, δέχεται ως παρόντα τα μέλλοντα και εμπιστεύεται στην πρόνοια του. Αναμφισβήτητα οι χριστιανοί είναι άνθρωποι της ελπίδας. Η ελπίδα τους είναι σταθερή και ασφαλής. Δεν αναφέρεται στο πιθανό η το ενδεχόμενο, αλλά στο βέβαιο και αιώνιο, δηλαδή στο Θεό [8]. Η ελπίδα αυτή νικά την εφημερότητα του παρόντος βίου και συνδέει αυτή με την αιωνιότητα της παρουσίας του Θεού.

Σ’ αυτά τα πλαίσια ο χριστιανός καλείται να οπλιστεί με δύναμη, ελπίδα και αισιοδοξία για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του βίου του. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το καθημερινό άγχος και η κοινωνική φοβία αντικαθίστανται από την ασφάλεια της ειρήνης του Χριστού. Η έννοια της ειρήνης στην Εκκλησία υπερβαίνει τη κοσμική ψυχολογική κατάσταση της ηρεμίας και προσλαμβάνει νέο περιεχόμενο: Συνδέεται πλέον με τη κατάσταση κοινωνίας με το Θεό μετά την απαλλαγή του ανθρώπου από την αμαρτία. Δεν πρόκειται πλέον για μια συμβατική ειρήνευση, αλλά για οντολογική απαλλαγή από τη φθορά και το θάνατο [9]. Ο χριστιανός βιώνει την ειρήνη με τον εαυτό του και ολόκληρο τον κόσμο και απαλλάσσεται από κάθε ταραχή και ανησυχία.

Διατηρεί την εσωτερική του ειρήνη ακόμα και στις μεγαλύτερες ακαταστασίες και ταραχές της ζωής και υιοθετεί  πνεύμα πραότητας και ανεξικακίας που πηγάζει από την εμπειρική βίωση της αγάπης του Θεού. Αυτό το φρόνημα  μεταφέρει στον υπόλοιπο κόσμο, τον οποίο καλείται να μεταμορφώσει και να ανακαινίσει. Ο χριστιανός βλέπει  τον πλησίον του αλλά και ολόκληρο τον κόσμο μέσα στο φως της αναστάσεως του Χριστού. Μέσα στα πλαίσια της καθολικής μεταμόρφωσης του κόσμου αποκτά ουσιαστικό νόημα η ανακαίνιση των διαπροσωπικών και κοινωνικών του σχέσεων. Δέχεται την αγάπη του Θεού, που είναι η πηγή της χαράς του, η οποία δεν αποτελεί καρπό ευδαιμονιστικής αναζητήσεως, αλλά έχει πνευματικό περιεχόμενο [10].

Αν λοιπόν ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο ασκεί αρνητικές επιδράσεις  στον ψυχικό τους κόσμο, καλλιεργώντας πνεύμα απαισιοδοξίας, επιθετικότητας, νευρικότητας, σύγκρουσης, αυτοκαταστροφής η φοβικότητας, τότε αναμφισβήτητα λειτουργεί ως αντίρροπη δύναμη στο έργο του ποιμένα, ο οποίος αποσκοπεί να εμφυσήσει τη γνήσια χριστιανική ελπίδα και βεβαιότητα στα πνευματικά του τέκνα.

Τέλος, ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο σμικρύνει, όπως αποδεικνύεται,  τους πνευματικούς ορίζοντές τους, αφού οι διαδικτυακές περιπλανήσεις τους επικεντρώνονται στη χρήση παιχνιδιών και ανούσιων εφαρμογών, χωρίς μορφωτικό περιεχόμενο.

 Η συνεχής και αδιάκοπη ενασχόληση του εφήβου με όλες τις παραπάνω ανούσιες παιδαγωγικά εφαρμογές του διαδικτύου οξύνει ακόμα περισσότερο τη γλωσσική ένδεια του σύγχρονου νεοέλληνα. Ενισχύει τη λεξιπενία του κατά τρόπο ώστε να μην μπορεί να αντιληφθεί γλωσσικούς όρους και εκφράσεις που γέννησε η ίδια η γλώσσα του και οι οποίοι μετατρέπονται σε νεκρές λέξεις, που απλώς παραπέμπουν σε κάποιο ένδοξο παρελθόν. Το πρόβλημα αυτό δεν έχει απλώς και μόνο μορφωτικές συνέπειες στους νέους, οι οποίοι αδυνατούν να αναπτύξουν μία συγκροτημένη και ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

Οι έφηβοι εμφανίζουν συνάμα και γλωσσική ανεπάρκεια κατανόησης του περιεχομένου της δογματικής διδασκαλίας της Εκκλησίας. Όροι όπως «τριαδικός», «αγέννητος», «γεννητός», «αμέθεκτος», «μεθεκτός», «άκτιστος», «κτιστός», «εκπόρευση», «ενσάρκωση», «σωτηρία», «χάρη», «πίστη», «μυστήρια της Εκκλησίας» ή  «αιώνια ζωή» και άλλοι, δια των οποίων διατυπώθηκε με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια από τους Πατέρες της Εκκλησίας το περιεχόμενο της πίστεως, δεν θεωρούνται σήμερα δεδομένοι αν δεν τύχουν επαρκούς αποσαφήνισης απ’ όποιον τους χρησιμοποιεί. Στο βαθμό λοιπόν, κατά τον οποίο ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο συμβάλλει στον περιορισμό των πνευματικών οριζόντων τους και παρεμποδίζει, όπως αποδείχθηκε, τη κατανόηση όρων που διατυπώνουν το περιεχόμενο της πίστεως, συνιστά και γι’ αυτό το λόγο ποιμαντικό πρόβλημα που πρέπει να θεραπευτεί.

[1] Subrahmanyam, K., Greenfield, P., Kraut, R., & Gross, E., «The Impact of Computer Use on Children’s and Adolescents’ Development»,  Journal of Applied Developmental Psychology, σσ. 22, 7-30.

[2] http://www.newsbomb.gr/koinwnia/story/277704/nai-sto-hamogelo–nai-sto-diadiktyo–nai-stis-nees-tehnologies.

[3] Eric J. Moody, «Internet Use and Its Relationship to Loneliness», CyberPsychology & Behavior,  4 (3), 2001, σσ. 393-401.  Lemmens S. J., Valkenburg  M. P.,  Jochen P., «The Effects of Pathological Gaming on Aggressive Behavior», Journal of Youth and Adolescence 40, 2011, σσ. 38-47.

[4] Μαντζαρίδης Γ., Χριστιανική Ηθική, Θεσσαλονίκη 1991, σ. 425.

[5] Οπ. παρ. σ. 37.

[6] Όπ. παρ. σ. 45.

[7] Όπ. παρ. σ. 109.

[8] Όπ. παρ. σ. 204.

[9] Για το νέο περιεχόμενο που προσλαμβάνει η έννοια της ειρήνης στον Χριστιανισμό βλ. σχ. Στογιάννος Π. Β., Πρώτη Επιστολή Πέτρου, Θεσσαλονίκη 2003, σσ. 103-104, 461.

[10] Μαντζαρίδης Γ., όπ. παρ. , σ. 227.

πηγή

ΑΡΧΙΜ. ΓΑΒΡΙΗΛ, ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: Ο ΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΤΟΥ INTERNET .

πηγή

Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ (Vučković), Ηγούμενος του μοναστηριού Λεπαβίνα, είναι γνωστός ως «κληρικός του Internet» που έχει καταλάβει τη σημασία της σύγχρονης τεχνολογίας στη διάδοση του Λόγου του Θεού, στο ιεραποστολικό έργο. 

Σε μια συνέντευξη για το ραδιόφωνο «Λόγος της Αγάπης», μιλώντας για το ιεραποστολικό έργο μέσο του Διαδικτύου, εξηγεί πως στην αρχή ήταν δύσκολο, καθώς σαν Αγιορείτης απεχθανόταν τους υπολογιστές.


Αλλά, όταν κάνεις κάτι με την ευλογία και με την αγάπη, είναι πιο εύκολο να ξεπεράσεις όλα τα εμπόδια. 

Ας πούμε στην αρχή πως, ο Πάτερ Γαβριήλ σαν νεαρός έγινε μοναχός και πρόσφατα γιόρτασε την επέτειο, τα 50 χρόνια της μοναστικής ζωής. Πέρασε δεκατρία χρόνια στον Άγιο Όρος, ήταν στα μοναστήρια στη Σερβία, στο Μαυροβούνιο και τώρα είναι ο Ηγούμενος του σέρβικου μοναστηριού Λεπαβίνα, στην Κροατία. Με την ευλογία του Μητροπολίτη Ιωάννη, ξεκίνησε διαδικτυακό ιεραποστολικό έργο, και στην εκκλησία μας σήμερα, είναι ένας από τους πιο διάσημους εικονικούς κληρικούς.

Πάτερ Γαβριήλ και ο Μητροπολίτης Ιωάννης στο μοναστήρι Λεπαβίνα

Ευλογία

«Πνευματικό φυλλαράκι» - Μονή Λεπαβίνα

«Όλα ξεκίνησαν με την ευλογία του Μητροπολίτη Ιωάννη, ο οποίος είδε στη Δύση το πως οι υπολογιστές χρησιμοποιούνται για να κηρύξουν το Λόγο του Θεού. Ο  ίδιος ο Μητροπολίτης, ζήτησε τους υπολογιστές στο μοναστήρι Λεπαβίνα, να χρησιμοποιηθούν για το πνευματικό κήρυγμα και τη διάδοση του Λόγου του Θεού. Είχαν περάσει δύο χρόνια, αλλά εγώ δεν μπορούσα να ξεπεράσω ένα τέτοιο εμπόδιο. Επειδή η τεχνολογία αποτελούσε εμπόδιο για μένα. Μέχρι που είχα μια τηλεφωνική συνομιλία με τον ακαδημαϊκό καθηγητή, τον κύριο Δημήτρη Στεφάναβιτς, ο οποίος με βοήθησε να κατανοήσω τη σημασία της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών σε επικοινωνία με τους ανθρώπους. Όταν τελικά, κατανόησα  αυτή την τεχνολογική εξέλιξη, πρότεινα στον Πάτερ Βασίλειο (τότε, αδελφός Βόισλαβ), να ενημερωθεί  και να αποκτήσει τις γνώσεις τις πληροφορικής. Εκείνος, αυτοδίδακτος, έμαθε άπταιστα  την τεχνολογία των υπολογιστών. Ξεκινήσαμε με την έκδοση του φυλλαδίου «Πνευματικό φυλλαράκι», το οποίο μοιράζαμε στις ενορίες, όταν για Φώτα πηγαίναμε στα σπίτια να κάνουμε αγιασμό…», θυμάται ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ τις αρχές, σήμερα ήδη επιτυχημένης καριέρας Του στο Internet.

Δρόμος, Αλήθεια και Ζωή

Περιοδικό «Ο Δρόμος, η Αλήθεια και η Ζωή»

«Το 1997. γεννήθηκε η ιδέα της έκδοσης  του περιοδικού του μοναστηριού, κατά το πρότυπο του περιοδικού «Το μοναστικό μονοπάτι» για τον οποίο είχα λάβει ευλογία να το εκδίδω στο Χιλανδάρι. Μετά το πρώτο τεύχος, σ’ εκείνη την εποχή, δεν υπήρχαν τεχνικές δυνατότητες για την έκδοση των παρακάτω τευχών, λόγω του χαλασμένου εκτυπωτή. Ήταν ένας μικρός φορητός εκτυπωτής. Έτσι, «Το μοναστικό μονοπάτι» αμέσως μετά τη πρώτη κυκλοφορία, έγινε παρελθόν. Το 1997. δόθηκε η ευκαιρία για δημοσιεύσει περιοδικού, εδώ, στην Λεπαβίνα. Είχαμε αγοράσει ένα μηχάνημα για φωτοτυπίες, και το πρώτο τεύχος του περιοδικού, το οποίο ονομαζόταν «Ο Δρόμος, η Αλήθεια και η Ζωή», εκτυπώσαμε σε πενήντα αντίτυπα. Το περιοδικό είχε μεγάλη απήχηση στον κόσμο, υπήρχε πολύ ενδιαφέρον και ήδη από το δεύτερο τεύχος ήταν τυπωμένο σε 300 αντίτυπα και στη συνέχεια δηλώθηκε στο Κεντρικό Γραφείο για την καταλογογράφηση. Τα παρακάτω τεύχη βγαίνανε έξι φορές το χρόνο και  η κυκλοφορία τους ήταν περίπου 2.000 αντίτυπα. Το τελευταίο περιοδικό δημοσιεύθηκε ως ένα διπλό τεύχος, πριν την ασθένειά μου, το 2006. και η κυκλοφορία του ήταν σε 4.000 αντίτυπα. Ήμασταν σε θέση να καλύψουμε το κόστος της εκτύπωσης και το κόστος ταχυδρομείς. Ταυτόχρονα με την έκδοση του περιοδικού, είχα αρχίσει να ενδιαφέρομαι για την τεχνολογία των υπολογιστών. Αυτό μου δίδαξε ο κύριος Νέναντ Μπαντοβίνατς, ο οποίος ήταν τότε ακόμα φοιτητής Πληροφορικής… », λέει ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ, ενώ όλοι όσοι είχαν την ευκαιρία να διαβάζουνε το περιοδικό, «Ο Δρόμος, η Αλήθεια και η Ζωή», ακόμη  και τώρα θυμούνται το καλό περιεχόμενο, τα κείμενα με μεγάλη ουσία, κατάλληλες εικόνες… με λίγα λόγια, ήταν το κάτι διαφορετικό, γεμάτο με την χαρά και την αγάπη.

Ιεραποστολική και ο σύγχρονος κόσμος

Το περιοδικό είχε σταματήσει να εκδίδεται, αλλά ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ σχεδίασε την μοναστική ιστοσελίδα. Αριστοτεχνικά λέει ότι, όποιος αποφασίζει να ανοίξει μια ιστοσελίδα πρέπει να σκεφτεί για πιο λόγω θα το κάνει - τι είναι ο σκοπός και τι ο στόχος.

Ιστοσελίδα της Μονής Λεπαβίνα

Ιστολόγιο «Αγιορείτικη κληρονομιά»

«Δεδομένου ότι η ιστοσελίδα μας είναι μοναστική, έχει ως στόχο να διαδίδει το Λόγο του Θεού. Ακολουθήσαμε τα λόγια του Κυρίου μας, του Ιησού Χριστού, ο οποίος διέταξε στους μαθητές Του, στους Αγίους Αποστόλους και στους ακόλουθούς τους: «Πορευθέντες σε όλο τον κόσμο και να κηρύξτε το Ευαγγέλιο σε κάθε κτίση.» Με τα μοναστήρια στην έρημο έχει αρχίσει και η μοναστική ζωή, αλλά οι μοναχοί πάντα ήταν οι μάρτυρες του Θείου Λόγου στον κόσμο, όπως που για πάντα ισχύουν τα λόγια του Σωτήρος: «Η συγκομιδή είναι άφθονη, και οι θεριστές λίγοι." Το ιστολόγιό μας έχει ιεραποστολικό και οικουμενικό χαρακτήρα, πράγμα που σημαίνει ότι τα κείμενα που δημοσιεύονται είναι σε διάφορες γλώσσες. Εκτός από τη σέρβικη γλώσσα, που είναι αυτονόητο, υπάρχουν ορθόδοξα κείμενα στα ρωσικά, αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά και ελληνικά. Όλες αυτές οι γλώσσες εκπροσωπούνται στην ιστοσελίδα μας. Θέλω να αναφέρω ότι η ιστοσελίδα του μοναστηριού μας κατατάσσεται ως ιεραποστολική. Έχει πάρει θέση στο ιστολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας «Ορθόδοξη Ιεραποστολή» το οποίο προορίζεται για τους Έλληνες σε όλο τον κόσμο. Εκεί υπάρχει και σύνδεσμος για το Ραδιόφωνο Ευαγγελισμός. Σε αυτό το ιστολόγιο, που είναι οι σύνδεσμοι για τα ορθόδοξα ραδιόφωνα απ’ όλο τον κόσμο, το Ραδιόφωνο Ευαγγελισμός είναι τώρα στην 11η  θέση, επειδή τον τελευταίο καιρό ασχοληθήκαμε κάπως λιγότερο με τις εκπομπές. Παλιά, όταν ήμασταν πιο τακτική, ήταν στην 5η  θέση. Στο ίδιο ιστολόγιο, μεταξύ 16 συνδέσεις, ιστοσελίδα του μοναστηριού Λεπαβίνα, είναι στην 10η θέση. Και στο ιστολόγιο του Άγιου Όρος έχει μια σύνδεση για την ιστοσελίδα μας. Βρίσκετε στην 1η θέση στην κατηγορία των μη-Αγιορείτικων μοναστηριών.

Φυσικά, η ιστοσελίδα μας ανήκει στην Επισκοπή του Ζάγκρεμπ και της Λιουμπλιάνας, της Σέρβικης Ορθόδοξης Εκκλησίας και υπάρχει με την ευλογία του Μητροπολίτη Ιωάννη, αλλά είναι και οικουμενική, όπως ομολογεί το ένατο άρθρο του Σύμβολου της Πίστεως: (Πιστεύω) «Και σε μια, Άγια, Οικουμενική και Αποστολική Εκκλησία». Ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός είναι το Κεφάλι της Εκκλησίας, και του ουρανού και της γης. Στη γη, οι πατριάρχες είναι επικεφαλής των Ορθόδοξων Εκκλησιών με επισκόπους, ιερείς, μοναχούς και όλο το λαό του πίστεως που έχουν βαφτιστεί εις όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος… », λέει ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ.

Amol από την Ινδία

Έτσι εξηγεί ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ πως δημιουργήθηκε η ιστοσελίδα του μοναστηριού Λεπαβίνα, τονίζοντας ιεραποστολικό χαρακτήρα της και αποδεικνύοντας στην πράξη, πως τα λόγια χωρίς έργα, είναι νεκρά.

«Η ιστοσελίδα μας δεν είναι τοπικού χαρακτήρα, δηλαδή, δεν έχει τοπικά πλαίσια. Το διαδικτυακό Ραδιόφωνο Ευαγγελισμός ακούγεται σε όλα τα μέρη του κόσμου. Θα αναφέρω ένα ενδιαφέρον παράδειγμα. Όλα τα προγράμματα που μεταδίδονται από το ραδιόφωνο, έχουν τεθεί στο αρχείο, έτσι ώστε μπορούν να ακουστούν ανά πάσα στιγμή. Επικοινώνησε μαζί μας ένας Ινδός, από την Ινδία, γράφοντας στα αγγλικά, και λέγοντας πως πηγαίνοντας ένα πρωί στην δουλειά, είχε στη τσέπη κάποιο μηχάνημα. Δεν ξέρω τι είδους, αλλά εκείνος βρήκε μ’ αυτό δικό μας Ραδιόφωνο Ευαγγελισμός. Εγώ, με την ευλογία του Μητροπολίτη Ιωάννη, κατά της έναρξης της εκπομπής, διαβάζω το Ακάθιστο της Υπεράγιας Θεοτόκου. Εκείνος το άκουγε και ένιωθε γαλήνη. Στο γράμμα του έλεγε πως: «Δεν κατάλαβα λέξη, αλλά ένιωσα στην καρδιά μου και στην ψυχή μου κάτι όμορφο, κάτι που μου έφερνε απερίγραπτη γαλήνη.» Έπειτα, όταν έφτασε στην δουλειά του, οι συνάδελφοί του παρατήρησαν μια αλλαγή πάνω του. Αισθάνθηκαν πως είναι ήρεμος, ενώ παλιά ερχόταν νευρικός και με ένταση που του προκαλούσε το άγχος, να μην αργήσει στη δουλειά λόγω πρωινής κίνησης. Δεν καταλάβαινε τίποτα, αλλά είχε μια ηρεμία από τα λόγια της προσευχής που άκουσε. Λοιπόν, και αυτό είναι ένα παράδειγμα του ιεραποστολικού έργου και πνευματικά οφέλη μέσω αυτών των νέων τεχνολογιών, ειδικά του Διαδικτύου…», αποδεικνύει με την ιστορία του ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ, πόσο σημαντική είναι σύγχρονη τεχνολογία στην διάδοση του Θείου Λόγου.


Ο Θεός είναι αγάπη

«Η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για καλό, για να διαδώσει το Λόγο του Θεού, όπως και για την ιεραποστολική. Ο Λόγος του Θεού θα πρέπει να κηρύξετε με την αγάπη, γιατί ο Θεός είναι αγάπη. Προς την Αλήθεια, δεν μπορεί ποτέ να οδηγεί το μίσος προς αυτούς που είναι διαφορετικοί από ‘μας, άρα – εκείνο που κηρύττει πρέπει και να επιβεβαιωθεί. Με την αγάπη να βεβαιώνουμε την αλήθεια του πίστεως, να μαρτυράμε την Ορθοδοξία, γιατί είμαστε Ορθόδοξοι, να φυλάμε τα δόγματα των Αγίων Πατέρων που κληρονομήσαμε. Πολλοί από αυτούς έχασαν τη ζωή τους για την πίστη, όπως ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, Άγιος Μάρκος ο Έφεσος και πολύ άλλοι ομολογητές, μάρτυρες και μεγαλομάρτυρες για την Ορθόδοξη πίστη. Άγιος, δίκαιος Αλεξέι Μέτσεβ, ρωσικός Άγιος, έλεγε ότι έχει έρθει καιρός που όλοι οι αναχωρητές και μεγαλόσχημοι μοναχοί πρέπει να βγούνε από τα σπήλαια και τις φυλακές (κρυμμένα κελιά) και να πάνε στον κόσμο. Μας μάθαινε ότι ένας Χριστιανός πρέπει να εκπληρώνει όλες τις εντολές της Εκκλησίας. Αλλά, θεωρούσε, όταν πρόκειται για την αγάπη που μπορεί πολλές αμαρτίες να νικήσει, μπορεί κάτι και να μην τηρεί αν δεν είναι επιβλαβής για την ψυχή. Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό έγκλημα όταν κάποιος καταφέρει με την τυπική του συμπεριφορά να τρομάξει κάποιον ή να τον απομακρυνθεί από την Άγια Εκκλησία, έλεγε ο Πάτερ Αλεξέι.

Ραδιόφωνο Ευαγγελισμός

Και έτσι ακολουθήσαμε τα λόγια αυτού πνευματικού ποιημένου, οποίος συμβουλεύει τους μοναχούς να εγκαταλείψουν τα σκήτη και τα σπήλαια, να βγουν και να βοηθήσουν τον κόσμο. Να διδάξουν τους ανθρώπους έτσι, ώστε εκείνοι που είναι αδύναμοι στην πίστη να μην παραιτηθούν, καθώς και εκείνοι που είναι ισχυροί στην πίστη τους να είναι ακόμη ισχυρότερη…», τονίζει ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ. Και στο ερώτημα το πώς οι άνθρωποι Τον έχουν δεχτεί στο χώρο του διαδικτύου, απαντά: «Υπάρχει μια παροιμία που λέει, Κάθε θαύμα τρεις ημέρες. Αυτό μπορεί να ειπωθεί για την εμφάνισή μου στο διαδίκτυο και έτσι πήρα παρατσούκλι «εικονικός κληρικός» ή « σάιμπερ κληρικός». Κάποιοι με έχουν αποδεχθεί με το καλό και με τις ευχές, κάποιοι ήταν έκπληκτοι, και άλλοι με λίγη χλεύη. Την έκπληξη έδειξαν κυρίως κάποιοι σοβαροί άνθρωποι, ενώ τα χλεύη, εκείνοι που είχαν, θα έλεγα, μια δόση ζήλιας. Θα σας πω όμως, για την υποστήριξη που έλαβα από τον Επίσκοπο Πορφύριο, οποίος τόνισε την δραστηριότητά μου. Το  έλεγε δημοσίως, την ώρα που ήταν σχολιαστής κατά της απευθείας μετάδοσης της Θείας Λειτουργίας από τον Καθεδρικό Ναό, όπου ενθρονίστηκε ο Πατριάρχης Ειρηναίος. Αυτή δημόσια υποστήριξη για τη σκληρή δουλειά μου, μου έχει δώσει ακόμα περισσότερη θέληση για να συνεχίσω. Και νομίζω ότι αυτό μπορεί να είναι ένα κίνητρο και για τους άλλους Πατέρες να αποδεχθούν τις τεχνολογικές εξελίξεις και να τα χρησιμοποιήσουν για να διαδώσουν την Ορθόδοξη πίστη.», λέει ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ.

Μιλώντας για τον Πάτερ Γαβριήλ, ο Επίσκοπος Πορφύριος είπε: «Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ ήταν για πολύ καιρό ο μοναχός της Μονής Χιλανδαριού, μετά από αυτό, ήταν μοναχός στο Μαυροβούνιο, και τώρα ζει σε ένα μοναστήρι στην Κροατία, στην Λεπαβίνα. Το μοναστήρι είναι πραγματικά ένας τόπος συγκέντρωσης των προσευχών και πολλοί άνθρωποι, από όλο τον κόσμο, έρχονται στο μοναστήρι για την πνευματική ανύψωση και ζητούν πνευματικές συμβουλές από τον Πάτερ Γαβριήλ. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο ίδιος χρησιμοποιεί το διαδίκτυο, από την έλευση του Διαδικτύου, και με αυτό τον τρόπο επικοινωνεί με χιλιάδες ανθρώπους από όλο τον κόσμο και απαντάει στα πνευματικά ζητήματα και πνευματικά προβλήματα πολλών ανθρώπων…», δήλωσε ο Επίσκοπος Πορφύριος, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η Εκκλησία είναι πρόθυμη να χρησιμοποιεί τη νέα τεχνολογία, επειδή είναι πάντα στην «τρέχουσα ώρα».

Τότε και τώρα

«Μερικές φορές σκέφτομαι, πόσοι πρόοδο έχουν κάνει οι τεχνικές δυνατότητες της επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων, μέσα σε 50 χρόνια. Όταν ήμουν μικρός, εμείς, τα παιδιά από το χωριό, παίζαμε «τηλέφωνο» έτσι, που παίρναμε ένα κουτί από το βερνίκι για τα παπούτσια, το τρυπάγαμε και περνούσαμε  και στα δύο κομμάτια από μια άκρη του σχοινιού, των δέκα μέτρων. Έπειτα, αποκρινόμασταν ένας από τον άλλον όσο μας επέτρεπε το σχοινί και έτσι μιλάγαμε «μέσο τηλεφώνου». Και αυτό ακουγότανε, παρόλο που ήταν απλά ένα σχοινί.

Ο Γέροντας Νικάνωρ (τηλέφωνο στο μοναστήρι Χιλανδάρι)

Όταν ήρθα στην Μονή του Χιλανδαρίου το 1971. είχα το καθήκον να είμαι στο γραφείο διοίκησης του μοναστηριού, για να εξυπηρετώ τους Γέροντες της διοίκησης και να βοηθάω τους επισκέπτες, να είμαι παρόν και να απαντάω στο τηλέφωνο. Αλλά, αυτό ήταν ένα τηλέφωνο για την επικοινωνία μόνο μεταξύ μοναστηριών και του κοιτώνα στης Καρυές. Έπρεπε να τον γυρνάς με το χέρι και ήταν συνδεδεμένος μόνο με αυτό το τηλέφωνο στης Καρυές. Δεν υπήρχε δίκτυο τηλεφωνίας. Αυτό συνέβη  αργότερα. Σήμερα στο Άγιον Όρος υπάρχει η πιο σύγχρονη τεχνολογία. Βρήκα ένα άρθρο από μια ημερήσια εφημερίδα με το εξής τίτλο: «Μοναχοί με το WiMax στο Άγιον Όρος». Λέει ότι η ελληνική εταιρεία τηλεπικοινωνιών, ΟΤΕ, έχει κατασκευάσει έξι βασικούς σταθμούς στον Άγιο Όρος, οι οποίοι θα επιτρέψουν και θα συνδέσουν παγκοσμίως την πρωτεύουσα της μοναστικής δημοκρατίας, Καρυές, τα είκοσι μοναστήρια και σημαντικά μοναστικά χωριά (χωριά όταν λέμε, δεν εννοούμε κανονικά χωριά, αλλά σκήτες και τα κελιά των μοναχών). Το WiMax ασύρματο δίκτυο θα λειτουργεί με την παροχή της ηλιακής ενέργειας.

WiΜax στον Άγιο Όρος

Σταθμοί χτίστηκαν σε απομακρυσμένες περιοχές και θα είναι ανθεκτικές στους ισχυρούς ανέμους, οι οποίοι δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο στον Άγιο Όρος. Έγινε η πλήρη κάλυψη του χερσονήσου του Άθως, σύμφωνα με την Θρησκευτική Υπηρεσία Πληροφοριών. Αρκετά μοναστήρια έχουν ήδη συνδεθεί με το δίκτυο και έχουν σύνδεση στο Internet. Αποτελούν επίσης μέρος του έργου, το οποίο έχει προγραμματιστεί για να καταγράψει ηλεκτρονικά τα σημαντικότερα χειρόγραφα, τοιχογραφίες και εικόνες. Μέρος του υλικού αυτού, δέκα τοις εκατό, θα πρέπει να είναι διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο ευρύ κοινό και θα είναι πλήρως διαθέσιμο για να το χρησιμοποιούν εμπειρογνώμονες, καθώς και τα μοναστήρια. Επί του παρόντος, σύμφωνα με το πρακτορείο, ένας μικρός αριθμός από 1400 μοναχούς του Αγίου Όρους ξέρει πώς να χρησιμοποιεί το Internet. Από δω και πέρα, θα πρέπει σε κάθε μοναστήρι να είναι τουλάχιστον ένα ή δυο μοναχοί εκπαιδευμένοι να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο. Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη, στη δικαιοδοσία του οποίου είναι το Άθως, θέλει να έχει ηλεκτρονική επικοινωνία με όσο γίνετε περισσότερα μοναστήρια. Μέχρι στιγμής, τα μηνύματα συνήθως αποστέλλονται ταχυδρομικά.

Οι μοναχοί με το WiMax στον Άγιον Όρος

Έτσι, είναι σαφές ότι η πιο μοντέρνα τεχνολογία ήρθε και στον Άγιον Όρος. Ολόκληρος Άγιος Όρος είναι πλήρες δικτυωμένο, έχει έξι κεραίες σε κρυφά σημεία, για να μην είναι ορατά. Όλα αυτά δεν είναι ακόμη σε πλήρη λειτουργία, γιατί δεν λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια, αλλά με την ηλιακή ενέργεια. Στα μοναστήρια υπάρχουν τώρα υπολογιστές, και αυτό δεν είναι το κάτι ασυνήθιστο ή περίεργο. Σε μια ιστοσελίδα για τον Άγιον Όρος είδα μια φωτογραφία που κάποιος τράβηξε στο πλοίο για τη Δάφνη, και έδειχνε ένα μοναχό που κρατούσε ένα φορητό υπολογιστή στα γόνατά του και κοίταζε κάτι. Ίσως αυτός μοναχός δεν ήταν του Αγίου Όρους, γιατί πιο πολύ μου φαινότανε  να πηγαίνει για προσκύνημα στο Άγιο Όρος. Αλλά, ούτως ή άλλως, σήμερα αυτά έχουν έτσι…» , ενισχύει την ιστορία Του για το Διαδικτύου και τη σημασία του στο σύγχρονο κόσμο, ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ.

Facebook φίλοι και πνευματικά παιδιά

Είναι πολλοί συνομιλητές με τους οποίους ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ επικοινωνεί καθημερινά, και συχνά τον ρωτάνε αν οι Facebook Του φίλοι είναι και τα πνευματικά Του παιδιά. Αν υπάρχει κάποια διαφορά μεταξύ τους.

Εικονική σύναξη των πνευματικών παιδιών του Πάτερ Γαβριήλ στο Facebook

«Όταν μιλάμε για τη σχέση μεταξύ των πνευματικών παιδιών με τον πνευματικό, μπορώ να πω ότι υπάρχουν περισσότερες κατευθύνσεις. Η πρώτη είναι η σχέση με τα πνευματικά παιδιά της μοναστικής αδελφότητας, την οποία είναι υπό προστασία του Γέροντα η Ηγούμενου. Δεύτερη είναι η σχέση με τα παιδιά που ζουν αλλού στον κόσμο, αλλά συχνά εξομολογούνται και ακούνε τον Γέροντά τους. Και η τρίτη σχέση είναι οι σχέσης μου με τους Facebook-φίλους οι οποίοι παρακολουθούν την πνευματική και ιεραποστολική μου δουλειά στο Διαδίκτυο. Ως εκ τούτου, η έρευνα και η πράξη είναι διαφορετικά πράγματα, και το αποτέλεσμα εξαρτάται από το πού βρίσκεστε και τι ρόλο έχετε. Για παράδειγμα, εγώ, σαν πνευματικός, έχω προφίλ στο Facebook ως δημόσιο πρόσωπο και ως εκ τούτου δεν έχω όρια. Όλοι τους είναι φίλοι μου - ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια σχέση στο Facebook. Μέσω Facebook, εγώ τους  ορίζω τα πνευματικά θέματα που εκείνοι σχολιάζουν. Επιλέγω ενδιαφέροντα θέματα, τρέχουσες ειδήσεις από τον κόσμο, εκείνες που μας έρχονται ως προειδοποίηση για να στραφούμε προς τον Θεό για τη σωτηρία των ψυχών μας. Επειδή, όσα άσχημα μας συμβαίνουν στη ζωή, είναι λόγω της αμαρτωλότητάς μας, λόγω το ότι δεν τηρούμε τις Δέκα Εντολές. Όλα αυτά τα πνευματικά παιδιά δέχομαι, γιατί έχουν αποσταλεί με τη θέληση του Κυρίου, όπως είπε Άγιος Δίκαιος Αλεξέι Μέτσεβ.  Όλοι οι άνθρωποι που τους συναντάμε στη ζωή, μας τα στέλνει ο Κύριος κατά τη θέλησή Του.

Αισθάνομαι υποχρεωμένος να κάνω το κήρυγμα. Χρησιμοποιώντας τη νέα τεχνολογία, το κήρυγμα μπορεί να μεταδοθεί σε όλους τους ηπείρους και να έχει πρόσβαση στο κάθε άτομο, σε κάθε σπίτι, ανεξάρτητα στο ποιο σημείο του πλανήτη είναι. Για μένα προσωπικά, είναι το ίδιο εάν το κήρυγμα θα ακούσει ένας ή δέκα άτομα ή εκατό. Φυσικά, όσοι περισσότεροι άνθρωποι - τόσο μεγαλύτερη είναι η επιτυχία του κηρύγματος. Με την ευλογία του Μητροπολίτη Ιωάννη, αρχίσαμε να μεταδίδουμε Internet Ραδιόφωνο Ευαγγελισμός κάθε βράδυ 9 με 10 μ. μ. Στη συνέχεια διαβάζω τον Ακάθιστο Ύμνο  της  Υπεράγιας Θεοτόκου, βάζω θρησκευτική μουσική και διαβάζω πνευματικά κείμενα. Καθημερινά στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι 130 έως 150 υπολογιστές παρακολουθούν το Ραδιόφωνό μας, και σύμφωνα με τους υπολογισμούς που χρησιμοποιούνται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, από 3 άτομα αναλογούν σε έναν υπολογιστή όταν γίνετε μετάδοση ράδιο – εκπομπών στο Internet. Έτσι, σύμφωνα με αυτόν τον υπολογισμό, περίπου 500 άτομα κάθε βράδυ ακούνε Ραδιόφωνο του Ευαγγελισμού. Έχω και 1308 Skype – επαφές. Συνειδητοποιώντας το πλεονέκτημα του Internet για το ιεραποστολικό μου έργο, έχω ανοίξει και το προφίλ στο Facebook όπου έχω τώρα 5001 μέλη και άλλους 1344 τους οποίους, λόγω των περιορισμών, δεν μπορώ να δεχτώ. Γι’ αυτό, στη συνέχεια, έχω ανοίξει το προφίλ στο Facebook ως δημόσιο πρόσωπο και εκεί έχω 6324 επαφές. Ο αριθμός αυτός αυξάνεται καθημερινά, διότι δεν υπάρχουν περιορισμοί. Η επαφή με αυτούς τους ανθρώπους είναι το πρώτο τους βήμα προς την εκκλησία και ελπίζω ειλικρινά, ότι ίδιοι αυτοί άνθρωποι θα έρθουν και στην λειτουργική σύναξη…», λέει ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ.

Προφίλ του Πάτερ Γαβριήλ στο Facebook

Οι στατιστικές δείχνουν ότι στο προφίλ Του στο Facebook ως ένα δημόσιο πρόσωπο που ονομάζεται Πάτερ Γαβριήλ, οι περισσότεροι από τους επισκέπτες είναι νέοι ηλικίας μεταξύ 25 και 34 ετών, και αποτελούν το 34%. Από αυτούς είναι το 20% των γυναικών και 14% των ανδρών. Και αυτά τα στατιστικά στοιχεία βοηθούν τον Πάτερ Γαβριήλ στην επιλογή των θεμάτων προς την συζήτηση. Με τον αριθμό των επισκέψεων βλέπει και για πια θέματα υπάρχει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

Skype προφίλ του Πάτερ Γαβριήλ

«Έτσι, για το θέμα της έρευνας που αναφερθήκατε, ήταν 25.000 επισκέπτες, που είναι μεγαλύτερος αριθμός μέχρι στιγμής. Ειδικά τις τελευταίες ημέρες, υπήρχαν πολλοί άνθρωποι που ενδιαφερόντουσαν για πνευματικά θέματα, καθώς και για εκείνους που μιλούν για τα προβλήματα των ψυχικά και σωματικά άρρωστων ανθρώπων. Μερικοί από τους πιο πρόσφατους τίτλους που έχω δημοσιεύσει είναι: «Περισσότερα από 300.000 άτομα είναι ψυχασθενής», αυτό ήταν ένα θέμα της καθημερινής εφημερίδας «Φωνή του κοινού». Σε αυτό το κείμενο, 67 φίλοι στο Facebook άφησαν τα σχόλιά τους. Στη συνέχεια, «Αν και οι γιατροί είναι επιφυλακτικοί, υπάρχουν πολλές θεραπευτικές δια της πίστεως », λέει ο παπάς και ο γιατρός Αλέξανδρος Αυδέιτσεβ. Επίσης, πολύ καλά παρακολούθησαν και το θέμα: «Η διάκριση μεταξύ της ψυχικής και πνευματικής ασθένειας.» Υπάρχουν και πνευματικά θέματα, και μια από αυτές είχε μεγάλο ενδιαφέρον για τους επισκέπτες που αφορούσε κίνηση των προσκυνητών του Άγιου Μητροπολίτη Νικολάου, καθώς το κείμενο ήταν συνδεμένο σχετικά με το προηγούμενο κείμενο, τον άγιο βίο του Γέροντα Θαδδαίου. Ήταν σε μια συνάντηση των προσκυνητών στο Κρνιέβο, όταν ο Γέροντας Θαδδαίος είχε αρχίσει να κηρύττει στους πιστούς για διάφορα πνευματικά θέματα και να απαντάει στις ερωτήσεις τους. Ένα άρθρο έχουμε ληφθεί από την ιστοσελίδα της ενορίας στην Ελβετία, για την κοινότητα των πιστών στη Ζυρίχη, η οποία δημιουργήθηκε το 2001, προηγουμένως ζητώντας την ευλογία μου. Εκείνη την εποχή, εγώ πήγαινα ως ιερέας, με την ευλογία του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Κωνσταντίνου, για να εξομολογώ τους κληρικούς της επισκοπής της Κεντρικής Ευρώπης, γι’ αυτό και έδωσα πνευματική υποστήριξη στους πιστούς από εκείνη την κοινότητα. Εκείνη και σήμερα υπάρχουν, συνεχίζουν το έργο τους και γιορτάζουν την πέμπτη εβδομάδα της Σαρακοστής, η οποία είναι αφιερωμένη στην Σεβασμιώτατη Μαρία  Αιγυπτία…», λέει ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ.

Η κίνηση των προσκυνητών και εικονική κοινότητα

Ρωτήσαμε, αν η κίνηση των προσκυνητών μπορεί να συγκριθεί με την εικονική κοινότητα σήμερα, ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ μας απάντησε:

 

«Κατά μία έννοια, μπορεί, αλλά τότε πρέπει να πω κάτι σχετικά με τις διαφορές μεταξύ κίνηση των προσκυνητών και των εικονικών κοινοτήτων στις ιστοσελίδες της Ορθοδοξίας. Προσκυνητές μαζευόντουσαν κάποτε για να συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο, σε διάφορα σημεία, ανάλογα που ήταν η αδελφότητα που φιλοξενούσε την εκδήλωση, συνήθως σε μοναστήρια ή στους ενοριακούς ναούς. Στη συνέχεια, με την καθολικότητα και την προσευχή, τραγουδώντας πνευματικά τραγούδια και με πνευματικά κηρύγματα, γιόρταζαν την αγάπη για τον Θεό. Τέτοιες συναντήσεις, μετά από τον Εσπερινό και το βραδινό, κράταγαν όλη τη νύχτα, και το πρωί συνεχίζονταν με συμμετοχή σε Όρθρο και στην Θεία Λειτουργία και με την κοινωνία όλων των παρόντων. Μετά το φαγητό, οι προσκυνητές φεύγανε. Πολλοί απ΄ αυτών των προσκυνητών έχουν καταλήξει  σε μοναστήρια ως μοναχοί ή μοναχές. Σήμερα, οι συναντήσεις των πνευματικών κοινοτήτων μέσω Διαδικτύου, δεν έχουν την λατρευτικό και λειτουργικό χαρακτήρα, αλλά μόνο ιεραποστολικό και κατηχητικό. Πρόκειται για την εισαγωγή στις αλήθειες της πίστεως ή επιβεβαίωση των θρησκευτικών γνώσεων, την ανταλλαγή εμπειριών και απόψεων για ένα συγκεκριμένο πνευματικό θέμα. Παρόλα αυτά, και μια τέτοια εικονική συνέλευση μπορεί να οδηγήσει σε πραγματικές συναντήσεις, σε κάποια εκκλησία ή σε ένα ιερό. Ένα παράδειγμα γι΄ αυτό είναι και το μοναστήρι μας, η Λεπαβίνα, στην οποία πολλοί Facebook - φίλοι έχουν έρθει για να προσκυνήσουν προσωπικά την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Λεπαβίνας, έμειναν εδώ στη Θεία Λειτουργία και λάβανε την Θεία Κοινωνία με τα πιο ιερά μυστήρια. Μερικοί γνωριστήκαν εδώ, και έγιναν και στην πραγματικότητα φίλοι, και όχι μόνο στο Διαδίκτυο… », λέει ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ.

Ο πνευματικός

Οι άνθρωποι που παρακολουθούν το έργο του Αρχιμανδρίτη Γαβριήλ στο Διαδίκτυο, που συμμετέχουν σε συζητήσεις για συγκεκριμένα θέματα, οι οποίοι ζητάνε τη συμβουλή και πνευματική παρηγοριά, μερικές φορές θεωρούν ότι Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ είναι ο πνευματικός τους. Αλλά, αυτό δεν είναι ακριβώς έτσι. Γιατί; Ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ εξηγεί αυτό:

« Ο πνευματικός είναι ιερέας ή ένας μοναχός, ο οποίος βοηθά τον άνθρωπο και τον καθοδηγεί στην πνευματική ζωή του, και στο χριστιανικό τρόπο ζωής γενικότερα. Πνευματική καθοδήγηση είχε πάντα μια σημαντική θέση στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό, όπως προκύπτει από τις ζωές των άγιων και από τα κείμενα Άγιων Πατέρων. Είναι απαραίτητο για όλους μας, διότι καλούμαστε όλοι για την αρετή και την ένωση με τον Χριστό.

Καλή είναι η ερώτησή σας, και θα μπορούσα να πω πολλά μέσα από την πνευματική μου πρακτική. Είχα το καθήκον να εξομολογώ τους ιερείς σε ορισμένες επισκοπές της Σερβικής εκκλησίας μας, σαν ανταπόκριση στην πρόσκληση  του επισκόπου, αυτών των επισκοπών. Θα αναφέρω σε ποιες μητροπόλεις με είχαν καλέσει να εξομολογήσω τους κληρικούς. Συνήθως μία φορά το χρόνο, οι κληρικοί μαζεύονται και εξομολογούν στον πνευματικό, καλεσμένο από την πλευρά του επισκόπου, σύμφωνα με τον κλήρο της επισκοπής. Έτσι, εγώ, έκανα εξομολόγηση στις ακόλουθες επισκοπές: στη Μητρόπολη του Ζάγκρεμπ και Λιουμπλιάνα, έχει πάνω από 20 χρόνια πως εξομολογώ τους ιερείς, έπειτα, της Δαλματίας, πριν από αυτόν τον πόλεμο, τέσσερα χρόνια στη σειρά, της Κεντρικής Ευρώπης στον επίσκοπο Κωνσταντίνο, επίσης, τέσσερα χρόνια στη σειρά, της Σλαβονίας, όσο ήταν Επίσκοπος Λουκιανός - δύο χρόνια. Ταυτόχρονα, εξομολογούσα και τους πιστούς που ήθελαν με την ευκαιρία να εξομολογηθούν. Αυτή είναι η υπακοή μου και ισχύει ακόμη στην επισκοπή μας του  Ζάγκρεμπ-Λιουμπλιάνα. Γιατί το λέω αυτό; Από την εμπειρία μου μπορώ να πω, πως οι κληρικοί της κάθε επισκοπής έχουν τον πνευματικό τους για μία μέρα στον χρόνο. Μετά απ’ αυτό, εκείνος παύει να είναι πνευματικός, μέχρι την επόμενη χρονιά. Κατά τη γνώμη μου, αυτό μοιάζει με κάποιο ετήσιο «πνευματικό έλεγχο», όπως στη Δύση που οι εργαζόμενοι σε κάποιες εταιρίες ή κυβερνητικούς οργανισμούς είναι υποχρεωμένη να κάνουν μια φορά το χρόνο την ιατρική εξέταση, για να δουν οι εργοδότες πως είναι η υγεία των εργαζομένων τους. Η διαφορά είναι που οι εργαζόμενοι λαμβάνουν ιατρική βεβαίωση και το δείχνουν στους εργοδότες τους, ενώ πνευματικός, ότι ακούσει στην εξομολόγηση, κρατάει το μυστικό και δεν το αποκαλύπτει σε κανέναν. Ειδικά ο πνευματικός που κάνει πολλές εξομολογήσεις, δεν μπορεί να θυμάται τι και ποιος και πότε του ομολόγησε κάτι.

Θα αναφέρω ποια είναι η πρακτική στην εκκλησία της Ελλάδας, από την άποψη της πνευματικής λειτουργίας και υπακοής. Στην επισκοπή, ο αρμόδιος επίσκοπος ορίζει έναν ιερέα, έμπειρο και όχι κάτω των 40 ετών, και εκείνος όλη τη χρονιά επισκέπτεται τους κληρικούς και τον λαό, και εξομολογεί εκείνους που το χρειάζονται. Αυτός ιερέας έχει μόνο αυτή την υπακοή - να εξομολογεί τον κλήρο και το λαό. Η πρακτική στα μοναστήρια έχει το εξής: ο πνευματικός της αδελφότητας της μονής είναι ο Ηγούμενος ή ο Ηγούμενος ο ίδιος διορίζει τον βοηθό του, εξέχοντα μοναχό με τις αρετές και σε ηλικία όχι κάτω των 40 ετών, οποίος είναι ιεροδιάκονος και ο ίδιος εξομολογεί όλη την αδελφότητα. Ήμουν συνολικά 13 χρόνια στη Μονή του Χιλανδαρίου και εκείνη την εποχή, ο Γέροντας Νηκανόρ ήταν ο πνευματικός όλης της αδελφότητας. Εκείνος ήταν επίσημα διορισμένος μετά την συνέλευση των Γερόντων, για μόνιμο πνευματικό της αδελφότητας και για τους προσκυνητές που ερχόντουσαν στη Μονή και ήθελαν να εξομολογηθούν.

Ο Πατριάρχης Κύριλλος με τον πνευματικό Του, τον Γέροντα Ηλία

Εδώ είναι και ένα παράδειγμα από τη Ρωσική Εκκλησία: Ρωσικός Πατριάρχης Κύριλλος έχει το πνευματικό τον Γέροντα Ηλία, οποίος ήταν στην έρημο της  Όπτινας και πριν απ’ αυτό, για πολλά χρόνια στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα στον Άγιο Όρος. Αφού εξελέγη και γίνετε επικεφαλής της Ρωσικής Εκκλησίας, ο Πατριάρχης Κύριλλος τον έφερε στο Πατριαρχείο, ως πνευματικό Του, από τον οποίο μπορεί να λάβει συμβουλές για πνευματικά θέματα που αφορούν αποκλειστικά την Εκκλησία. Ο Πατριάρχης Κύριλλος αναγνωρίζει την πνευματική Του εμπειρία και την κρίση Του, και ως Πατριάρχης εξακολουθεί να εξομολογείται στον Γέροντά Του.

Τέλος, όσον αφορά εμένα και εκείνους που μου απευθυνθούν για πνευματική συμβουλή, μπορώ να τους συμβουλεύσω, αλλά δεν προσπαθώ να γίνω πνευματικός τους. Μπορώ να τους δώσω ένα δίδαγμα, κατάλληλο για ό, τι έχουνε ρωτήσει, για να τους είναι προς το πνευματικό όφελος, και από εκείνους εξαρτάτε αν θα την αποδεχθούν ή όχι. Εδώ θα σας πω το πώς ο Άγιος Δίκαιος Αλεξέι Μέτσεβ συμβούλευε όσους τον ζητάγανε πνευματικές συμβουλές, σύμφωνα με την μαρτυρία των πνευματικών παιδιών Του: «Όταν ζητούσαν συμβουλές από τον Μπάτιουσκα (Γέροντα) ο ίδιος απαντούσε στην ερώτηση άμεσα. Αλλά, πιο πολλές φορές μίλαγε για κάτι από τη δική Του εμπειρία και έτσι απαντούσε στην ερώτηση. Δεν επέβαλε την θέλησή Του, ούτε στα πνευματικά Του τα παιδιά. Και όταν ζητούσανε ευλογία Του για κάτι, συνήθως έλεγε τη γνώμη Του. Και αν αυτός επέμενε στα δικά του, αναφέροντας τα στοιχεία που είναι σε αντίθεση με τις συμβουλές του Μπάτιουσκα, Εκείνος τότε συμφωνούσε και ευλογούσε, αλλά τη γνώμη Του, η οποία ήταν πάντα σωστή, έλεγε μόνο μία φορά.»

Ποτέ δεν προσπαθώ να επιβάλω τις συμβουλές μου, ότι πρέπει ακριβός έτσι να γίνει, αλλά ας ο καθένας με τη δική του συνείδηση δρα και κάνει. Σήμερα υπάρχουν τόσα πολλά πνευματικά βιβλία των πατερών και ευσεβών ασκητών. Αν κάποιος πραγματικά θα ήθελε να ακούσει από μένα ένα δίδαγμα, και πιστεύει ότι θα ήταν προς το πνευματικό του όφελος, συνιστώ να αγοράζει τα βιβλία μου «Πνευματικές συνομιλίες», το πρώτο και το δεύτερο βιβλίο. Εκεί είναι συγκεντρωμένες πολλές πνευματικές συζητήσεις που είχα μέσω του Skype και το Facebook, και ο καθένας Θα μπορέσει να βρει μέσα κάποιο παράδειγμα, μια κατάσταση, στην οποία θα αναγνωρίζει τον εαυτό του, και αυτό θα μπορούσε να είναι προς το δίδαγμα και το όφελος του…», εξήγησε λεπτομερώς ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ (Vučković), Ηγούμενος του μοναστηριού Λεπαβίνα, σε συνέντευξή Του στο ραδιόφωνο «Λόγος της Αγάπης».     

Η ανάπλαση του προσώπου της κάρας του Αγίου Νικολάου.

Ο νέος τάφος του αγίου Νικολάου στο Μπάρι ανοίχτηκε τη νύχτα της 5^ης προς την 6^ηΜαΐου του 1953, επειδή έπρεπε να γίνουν αναστηλωτικά και αναπαλαιωτικά έργα στη Βασιλική του Αγίου Στεφάνου.
Με την ευκαιρία αυτή έγινε αναγνωριστικός έλεγχος και καταμέτρηση των οστών που βρέθηκαν στον τάφο από τον καθηγητή της Ανατομίας του Πανεπιστημίου του Μπάρι Luigi Martino, με τη βοήθεια του Δρ. Venezia Luigi. Μετά, τα λείψανα τοποθετήθηκαν σε γυάλινη κάψα και τέθηκαν σε προσκύνημα στη Βασιλική του Αγίου.

Το 1957, ο ίδιος καθηγητής, με τον ίδιο βοηθό πραγματοποίησαν μια δεύτερη εξέταση των λειψάνων, τα οποία αμέσως μετά τοποθετήθηκαν στη σαρκοφάγο από όπου τα είχαν βγάλει αρχικά. Επρόκειτο για μια «ανατομική ανθρωπολογική μελέτη, που απέβλεπε στον προσδιορισμό και την αποτύπωση της εικόνας και των χαρακτηριστικών των οστών και κυρίως στην ανασύνθεση της φυσικής εμφάνισης ή ακόμη και της εικονογραφικής μορφής του ατόμου, στο όποιο άνηκαν τα υπό εξέταση οστικά λείψανα».

Η εξέταση απέδειξε ότι πολλά τμήματα των οστών έλειπαν, και ότι η κάρα είχε διατηρηθεί καλύτερα από τα υπόλοιπα. Παράλληλα, όταν ανοίχτηκε ή σαρκοφάγος, τα οστά βρέθηκαν βουτηγμένα σ’ ένα υγρό διαυγές, άχρωμο και άοσμο, σαν νερό που βγαίνει από βράχο. Όσα οστά βρίσκονταν πάνω από τη στάθμη του υγρού, που έφτανε στα 2-3 εκ. μ. από τον πυθμένα της σαρκοφάγου, ήταν υγρά όπως και τα εσωτερικά τοιχώματα της. Επίσης από αυτό το υγρό ήταν γεμάτες οι μυελοκυψέλες των σπογγωδών οστών.

Η εξέταση του υγρού στα Ινστιτούτα Χημείας και Υγιεινής του Πανεπιστημίου του Μπάρι έδειξε ότι επρόκειτο για νερό καθαρό, ελεύθερο από άλατα και στείρο από μικροοργανισμούς. Οι ρωμαιοκαθολικοί του έχουν δώσει τη χαρακτηριστική ονομασία «Manna». Τα σχετικά Αγιολογικά κείμενα αναφέρουν ότι και όταν οι ναυτικοί από το Μπάρι έσπασαν την πλάκα, του τάφου του Αγίου στα Μύρα, για να πάρουν τα λείψανα, τα βρήκαν μέσα σε «Θείο μύρο», (άλλοι γράφουν Sanctus liguor ή oleum). Σύμφωνα με τον ερευνητή καθηγητή, η ύπαρξη του υγρού αυτού στη σαρκοφάγο επέδρασε ευεργετικά στην καλύτερη συντήρηση των οστών όλους αυτούς τους αιώνες που πέρασαν.

Η μελέτη των οστών έδειξε ότι ο κάτοχός τους έπασχε από αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα και διάχυτη ενδοκρανιακή υπερόστωση. Θεωρείται ότι αυτά πρέπει να κληροδοτήθηκαν στον Άγιο από κάποια υγρή φυλακή, όπου θα πέρασε αρκετά χρόνια της ζωής του και μάλιστα σε προχωρημένη ηλικία, όπως μαρτυρούν τα σχετικά αγιολογικά κείμενα. Ο ίδιος καθηγητής εκτέλεσε ανάπλαση της μορφής του αγίου Νικολάου με βάση τα οστά της κάρας του, και το αποτέλεσμα έμοιαζε με τη μορφή του αγίου όπως εικονίζεται στο Παρεκκλήσιο του Αγίου Ισιδώρου της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου Βενετίας.

πηγή

Εκκλησία, νέες αντιλήψεις και νέες τεχνολογίες Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος

ΕΚΚΛΗΣΙΑ, νέες αντιλήψεις και νέες τεχνολογίες[i]

Μακαριώτατε,

Σεβασμιώτατοι άγιοι αδελφοί,

Δεν μπορώ να μην αρχίσω με την έκφραση των ειλικρινών μου ευχαριστιών για την τιμή και την εμπιστοσύνη αυτής της ομιλίας, μάλιστα σε μια περίοδο που η ακριβής αποτίμηση της πραγματικότητος μέσα στην οποία έκτυλίσσεται η εκκλησιαστική αποστολή, ενώ είναι μεγίστης σημασίας, είναι εξαιρετικά δύσκολη. Οι καινοφανείς αντιλήψεις, τα σύγχρονα κοινωνικά και φιλοσοφικά ρεύματα, τα μέσα διάδοσής τους, ανατρέπουν παγκόσμιες διαχρονικές σταθερές, εναλλάσσονται με εκπληκτική ταχύτητα, χαρακτηρίζονται από πολυπαραμετρικότητα και φυσικά αιφνιδιάζουν και τον οργανισμό της Εκκλησίας ως προς τον τρόπο κατάθεσης της μαρτυρίας της.

Θα ήθελα να ξεκινήσω με έναν σαφή προσδιορισμό του θέματός μου. Αρχικά ο τίτλος ήταν «Εκκλησία και νέες τεχνολογίες». Επειδή όμως προσωπικά δεν πίστευα ότι το πρόβλημά μας είναι οι νέες τεχνολογίες, η χρήση τους από πλευράς Εκκλησίας η και η αξιοποίησή τους, πρότεινα τη διεύρυνσή του με την εισαγωγή του όρου «νέες αντιλήψεις», προκειμένου να διευκολυνθούμε στην κατά το δυνατόν καλύτερη ανατομική περιγραφή του νέου πλαισίου ζωής που διαμορφώνεται γύρω μας και να προσδιορίσουμε μερικά αναγκαία στοιχεία για την αποτελεσματικότερη κατάθεση της εκκλησιαστικής μαρτυρίας και ζωής.

Το πλαίσιο αυτό έχει δύο επίπεδα: Το πρώτο σχετίζεται με τη συμπτωματολογία και τα συγκεκριμένα προβλήματα που μας κάνουν να συνειδητοποιούμε δυσκολίες και αλλαγές. Το δεύτερο αποτελεί το ουσιαστικό περιεχόμενο αυτού που ονομάζεται νέες αντιλήψεις και νοοτροπίες και το οποίο έχει προκληθεί από μακροχρόνιους μηχανισμούς, ενδεχομένως προσχεδιασμένους, που έχουν όμως να κάνουν με την ίδια την ανθρώπινη φύση και τον πτωτικό χαρακτήρα της. Είναι σαφές ότι «ο κοσμοκράτωρ του αιώνος τούτου» αλλάζει όψεις και είναι απαραίτητο να τις εντοπίζουμε ως Εκκλησία. Στην παρούσα ομιλία θα ασχοληθούμε κυρίως με αυτό το δεύτερο στοιχείο.

Α. Υπόβαθρο και αίτια των νέων αντιλήψεων

Νέες αντιλήψεις, νέα ήθη, νέες τεχνολογίες, ένας νέος πλέον κόσμος διαμορφώνεται γύρω μας. Στην επεξεργασία του θέματός μας, εφόσον χρησιμοποιούμε τη λέξη «νέες», θεωρώ πως θα πρέπει να έχουμε μπροστά μας νέους φοιτητικής και κάτω ηλικίας, που βομβαρδίζονται με ερεθίσματα και προκλήσεις, τέτοια που διαμορφώνουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Το σύστημα των κοινωνικών αντιλήψεων, η εποχή, η τηλεόραση, η παιδεία, ο διαδικτυακός κόσμος, εκφράζουν ιδέες, στόχους, επιλογές που επηρεάζουν, αλλά και εν πολλοίς δίνουν σχήμα και μορφή στο σύγχρονο πρότυπο ανθρώπου.

Πάντοτε το κακό εκφραζόταν μέσα από μία τάση έλξης προς την καλοπέραση, την ευμάρεια, την ύλη, το συμφέρον, τη σάρκα, το εγώ. Ο ευδαιμονισμός, ο υλισμός, η σαρκολατρεία, η αμφισβήτηση των αρχών, το γκρέμισμα των προτύπων, ο μηδενισμός και φυσικά ο εγωισμός αποτελούν τον αιώνιο επηρεασμό και τον συνεχή πειρασμό της ανθρώπινης φύσης.

Η εποχή μας όμως είτε έχει καίρια αλλάξει διαχρονικές έννοιες και όρους είτε έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα, που ουσιαστικά διαμορφώνουν πλέον νέες αντιλήψεις, συμπεριφορές, προσεγγίσεις κλπ.  Ας δούμε μερικά από αυτά.

(α) Οι κοινωνίες μας τα τελευταία χρόνια άλλαξαν τα μεγέθη του πλούτου και τους αριθμούς των πλουσίων και κατέστησαν την ευμάρεια κυρίαρχο στόχο και επιδίωξη ζωής. Η αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της γης, σε συνδυασμό με τη γενικότερη πρόοδο της ζωής και την εκρηκτική αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, οδήγησε στη βιομηχανοποίηση και εταιρικοποίηση της κατανομής των αγαθών. Αυτό έδωσε άλλη διάσταση στις έννοιες του συμφέροντος και του πλούτου. Η απόκτηση πλούτου έγινε πιο εύκολη, η απόλαυσή του δυνατή σε όλο και μεγαλύτερους πληθυσμούς, σε όλο και περισσότερες μορφές και ποικιλίες. Πολυτελή σκάφη, χλιδάτα ξενοδοχεία, εύκολα ταξείδια σε ονειρεμένους κόσμους, εξωφρενικές ποικιλίες των προϊόντων, διαφημιστική βιομηχανία αυξάνουν την όρεξη, προκαλούν τη σύγκριση, μετατοπίζουν την επιθυμία από το αναγκαίο στο εντελώς περιττό, καθιστούν την πολυτέλεια και τη χλιδή αυτονόητες, μεταλλάσσουν τη φιλοσοφία των αξιών σε διεκδίκηση υλικών αγαθών, αναδεικνύουν σε στόχο ζωής την εφημερότητα –το εδώ και τώρα- και επιπεδοποιούν τον άνθρωπο σε έναν κόσμο όπου η πραγματικότητα αντικαθίσταται από το ψέμα και η αλήθεια από χιλιάδες πράγματα που όλα μαγεύουν, αλλά κανένα δεν αξίζει. Ο Δυτικός άνθρωπος ζει μόνον για το σήμερα και για τον εαυτό του, γι’ αυτά που βλέπει και για τα λίγα που κατανοεί, ως υλική και βιολογική οντότητα με ναρκωμένη την ψυχή και νεκρωμένο το πνεύμα.

(β) Η εξέλιξη των μέσων μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας (τηλέφωνο, τηλεόραση, διαδίκτυο, smartphones, blogs, videocasts, fora, wikis, Skype, συσκευές ευρύτατης ψηφιοποίησης και τελευταία τα εργαλεία ηλεκτρονικής κοινωνικής δικτύωσης όπως το facebook και το twitter, το myspace και το linkedin) δημιούργησαν μία παγκόσμια κοινωνία που φτωχεύει σε αμεσότητα, στερείται την ιδιωτικότητα, σκλαβώνει σε εξαρτήσεις, στηρίζεται σε τηλεγνωριμίες, και χαρακτηρίζεται από περιχώρηση νοοτροπιών, ισοπέδωση ιδιομορφιών και σχετικοποίηση των αξιών, και ως εκ τούτου η αναζήτηση της αλήθειας υποκαθίσταται ως αξία από την ανάγκη να συνυπάρξουμε, να τα βρούμε, να συμφωνήσουμε, να διαλεχθούμε∙ όχι να την ομολογήσουμε.

(γ) Το αγαθό της απόκτησης γνώσεως έχει κυριαρχήσει. Τα ποσοστά των σπουδαγμένων έχουν αυξηθεί. Το ίδιο τα Πανεπιστήμια, τα βιβλία, οι Ακαδημίες. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: το πρώτο ότι περισσεύει η φυσίωση και το αίσθημα της αυταρκείας και το δεύτερο ότι πλεονάζει ο κίνδυνος να ποδηγετούνται οι μάζες και να κατευθύνονται μέσα από συγκεριμένους εκπαιδευτικούς μηχανισμούς και προγράμματα. Το σχολείο όμως δεν έχει πλέον την έννοια που γνωρίζαμε. Από χώρος που κατά κύριο λόγο ασκεί αγωγή, καλλιεργεί τη σοφία, εμβαθύνει στον πολιτισμό, τον συντηρεί και παράγει νέον έχει εξελιχθεί σε ένα μηχανισμό παραγωγής και μετάδοσης πληροφοριών, που μάλιστα λόγω του όγκου τους μόνον μηχανές μπορούν να τις αποθηκεύσουν, αναλύσουν η και συνθέσουν. Η γνώση επειδή απαιτεί κρίση, προσωπική μετοχή στη σύνθεση και ελευθερία έχει εκφυλισθεί σε δεξιότητα συλλογής επί μέρους πληροφοριών και εξειδίκευσης στη χρήση εργαλείων πρόσβασης σε αυτές. Η αναζήτηση πληροφοριών στον ωκεανό του διαδικτύου ονομάζεται surfing, που σημαίνει περπατώ πάνω στα κύματα, δηλαδή δεν βουλιάζω στον βυθό της αλήθειας, επιπλέω στην επιφάνεια, ακουμπάω τα επιφαινόμενά της. Ο άνθρωπος ως προς τις δυνατότητες γίνεται αβαθής, ενώ διαθέτει απίστευτες γνώσεις∙ οι έξυπνοι που όμως αδυνατούν εντελώς να διαχειρισθούν την καθημερινότητά τους περισσεύουν επικίνδυνα. Τα αποθέματα σοφίας έχουν πλέον εξαφανισθεί.

(δ) Η πρόοδος της ιατρικής και των βιολογικών επιστημών έχει θεαματικά αποτελέσματα στον τομέα της Οι θάνατοι από λοιμώξεις έχουν περιορισθεί εντυπωσιακά, η διαγνωστική ιατρική βλέπει στις εσώτερες γωνιές του ανθρώπινου σώματος, διεισδύει στους κυτταρικούς μηχανισμούς, η επεμβατική ιατρική έχει επινοήσει ιδιοφυή θεραπευτικά σχήματα που συχνά κάνουν τον θάνατο δυσκολότερη διαδικασία από την επιβίωση. Ο μέσος όρος επιβίωσης εκτινάχθηκε σε απίστευτα ύψη. Ήδη στην Ελλάδα σήμερα ζουν περίπου 1700 υπεραιωνόβιοι και 36.000 συνάνθρωποί μας διανύουν την δέκατη δεκαετία της ζωής τους, υπολογίζεται δε ότι το 25% αυτών που γεννιούνται σήμερα θα φθάσουν στην ηλικία των 100 ετών[ii]. Το ίδιο και η ποιότητα ζωής φαίνεται πως έχει σημαντικά βελτιωθεί. Τα Κέντρα Αποκατάστασης και η φαρμακευτική θεραπευτική κάνουν θαύματα. Αυτά όλα απομακρύνουν τους ανθρώπους από τη σκέψη του θανάτου τους και υπερτονίζουν την αξία και την ανάγκη της βιολογικής τους συντήρησης και ευεξίας. Η αίσθηση ότι με την ιατρική πετυχαίνουμε πολύ περισσότερα από ο,τι με τις προσευχές και τα ευχέλαια οδηγεί στη λογική μιας ανθρώπινης δύναμης μεγαλύτερης από αυτήν του «δήθεν» παντοδύναμου Θεού. Μάλλον ένας τύπος θεού-ανθρώπου, χωρίς όμως τα γνωστά θεϊκά και ηθικά ιδιώματα, έχει βγάλει έξω και από το περιθώριο τον όποιον άλλον Θεό.

Αλλά και ο υπερτονισμός της εφήμερης ζωής -και ως προς τη διάρκεια και ως προς την ποιότητα- έστω και αν οι ψυχικές παθήσεις η οι ασθένειες του γήρατος, όπως η άνοια, η ακόμη και καινοφανείς ιατρογενείς καταστάσεις που παρατείνουν μεν την διάρκεια της επιβίωσης, αλλά συντρίβουν την ποιότητα της ζωής (χρόνιες φυτικές καταστάσεις, συνέπειες και παρενέργειες χημειοθεραπευτικών σχημάτων κλπ.), αυτός ο υπερτονισμός αποδυναμώνει κάθε έννοια αιωνιότητος και συνεπώς αντιμάχεται την μετά θάνατον προοπτική της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο άνθρωπος έχει διογκωθεί ως προς την εφήμερη χρονική και βιολογική του διάσταση και έχει απίστευτα συρρικνωθεί ως προς την πνευματική.

(ε) Όλα αυτά οφείλονται ασφαλώς στην εκρηκτική πρόοδο της επιστήμης. Αυτή οδήγησε σε εντυπωσιακή αύξηση της γνώσης και φυσικά σε θαυμαστές εφαρμογές. Ήδη το σύμπαν που θεωρείτο άπειρο και ακατανόητο πλέον ερμηνεύεται και φαίνεται πως γίνεται όλο και λιγότερο μυστήριο. Το ίδιο και η ύλη. Το πρόσφατο πείραμα του CERN έδειξε όμως πόσο εύκολα οι επιστήμονες ξεγελιούνται και πόσο συχνά οι έξυπνοι αποδεικνύονται αφελείς. Όλα αυτά μόνο και μόνο επειδή φαίνεται πως κάπως εξηγήθηκε η παρουσία της μάζας στο σύμπαν (πεδίο του μποζονίου higgs) η βρέθηκε μια θεωρία να ερμηνεύει την αρχή του (big bang), μάλιστα από κάποιον καθολικό μοναχό, τον Lemaitre. Τα πράγματα είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα στο πεδίο του κυττάρου και της ζωής και ακόμη περισσότερο στον χώρο των Νευροεπιστημών. Εδώ ο στόχος είναι να αποδείξουμε τη νομοτελειακότητα της σκέψης, την κατάργηση του αυτεξουσίου, τη μηχανοποίηση του ανθρώπου. Πομπώδεις όροι όπως «αποκωδικοποίηση» του ανθρώπινου γονιδιώματος η «αυτόματη γένεση, δημιουργία ζωής και ύλης», η «θεωρία των πάντων» ή μεταφυσικοί όροι όπως «μαγικός αριθμός» ή «μυστική συμμετρία» ή «strange quark» ή «σωμάτιο του Θεού» ή «αιωνιότητα του σύμπαντος» εύκολα ρίχνονται στο λεξιλόγιο των επιστημονικών μεγεθών και θεωριών και αποδεικνύουν τη διάθεση κάποιων επιστημόνων, μπερδεύοντας τα προσωπικά τους πιστεύω με τα επιστημονικά συμπεράσματα, να παραπλανήσουν τον κόσμο, και φυσικά την αφέλεια του κοινού να ανταλλάσσει τους θησαυρούς της ιστορίας του, τα εσωτερικά πιστεύματά του που γέννησαν πολιτισμό, με τα ξυλοκέρατα ενός κράματος επιστημονικής αληθοφάνειας, προσωπικής επιπολαιότητος και ανόητης αλαζονείας, που καταστρέφουν κάθε στοιχείο ιερότητος στον ίδιο τον άνθρωπο και τον κόσμο μας. «Πάσα επιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής πανουργία τις και ου σοφία φαίνεται»[iii].

(στ) Η επιστημονική γνώση οδήγησε και σε εφαρμογές που χαρακτηρίζονται ωςτεχνολογία. Πάντοτε στην ιστορία βλέπουμε τον άνθρωπο να παρεμβαίνει στο έργο της φύσης και να δημιουργεί. Αυτό όμως που συμβαίνει τις τελευταίες δεκαετίες αποτελεί πραγματική επανάσταση. Ποιός φανταζόταν ότι κάποτε με τα τηλεσκόπιά μας θα μπορούσαμε να πλησιάσουμε τις εσχατιές του σύμπαντος και να αντικρύσουμε τις πρώτες στιγμές της ζωής του; Ήδη τηλεκατευθυνόμενο διαστημόπλοιο[iv] προσεδαφίσθηκε στον Άρη και άλλο οδεύει έξω από το ηλιακό μας σύστημα[v]. Σήμερα υπάρχουν κάποια εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν με όργανα ζωντανών η και νεκρών συναθρώπων τους, από δε το 1978 έχει διαχωρισθεί η σύλληψη από τη συζυγική συνεύρεση και σήμερα ζουν περισσότερα από 5 εκατομμύρια άνθρωποι ανάμεσά μας που ξεκίνησαν την πορεία τους ασεξουαλικά[vi]. Αλλά και οι γενετικές παρεμβάσεις, οι γονιδιακές θεραπείες, ενδεχομένως η βλαστοκυτταρική η κλωνοποιητική τεχνολογία, συνδυασμένα με την u964 τεχνολογία υλικών, τη νανοτεχνολογία και φυσικά την πληροφορική, γεννούν ένα αίσθημα ανθρώπινης επιτυχίας, τέτοιου μεγέθους που μόνον στον Θεό ως τώρα αποδιδόταν.

(ζ) Στο σημείο αυτό θεωρώ ότι θα έπρεπε να κάνω και μία αναφορά στην αποδυνάμωση της αίσθησης του φύλου που απεργάσθηκε η εποχή μας. Η μητρότητα, η συζυγική πίστη, η παρθενική καθαρότητα, η ταπείνωση και σεμνότητα, η αφοσίωση, έννοιες ιερές που διαχρονικά χαρακτηρίζουν τη γυναικεία φύση έχουν καίρια τραυματισθεί από τα σύγχρονα κοινωνικά ήθη. Με το πρόσχημα του φεμινιστικού κινήματος, της προστασίας των δικαιωμάτων των γυναικών, της ισότητος των φύλων, η γυναίκα βγήκε από το σπίτι στην εργασία, εγκατέλειψε τη λογική της μητρότητος και άρχισε να μιμείται ανδρικούς όρους ζωής, κατήντησε ελκυστική διαφήμιση, η ομορφιά της θηλυκότητος έδωσε τη θέση της στην πρόκληση της σεξουαλικότητος, το κάλλος στην αλόγιστη απογύμνωση του σώματος, η γυναικεία αμφίεση παραδόθηκε στις αχόρταγες επιθυμίες σχεδιαστών αποκλειστικά του ανδρικού κόσμου, με αποτέλεσμα την αποϊεροποίηση της γυναικείας φύσεως. Παράλληλα, αναπτύχθηκε και μία τάση εκθήλυνσης του ανδρικού φύλου (αρώματα, μακρυά μαλλιά, ψηλοτάκουνα παπούτσια, βάψιμο μαλλιών, σκουλαρίκια κλπ), προωθήθηκε μια unisex αμφίεση και συμπεριφορά και έτσι άνοιξε ο δρόμος προς μια προκλητική κοινωνική ανεκτικότητα απέναντι σε μια λογική κατά την οποία ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν καθορίζεται από το φύλο, την ανατομία και τη φυσιολογία του σώματος, αλλά είναι αποτέλεσμα προσωπικής επιλογής.

(η) Θα κλείσω με τη θεοποίηση της δημοκρατίας. Ονομάσθηκε το καλύτερο πολιτικό σύστημα. Ο ίδιος ο λαός να επιλέγει τους κυβερνήτες του, να επιβάλλει τη θέλησή του στη διαχείριση των θεμάτων και προβλημάτων του. Καταργήθηκε το «ελέω Θεού». Η ελευθερία ταυτίσθηκε με τη διεκδίκηση του θελήματος και των ατομικών δικαιωμάτων, με την απόλυτη ανάληψη της ευθύνης. Τελικά όμως, ενώ τα θελήματα και τα δικαιώματα εξάπτονται υπερβολικά, καταπατούνται όσο ποτέ άλλοτε∙ ενώ μιλούμε για ελευθερία, τα ίδια τα επιτεύγματά μας, δορυφόροι και κάμερες, κάρτες και τσιπάκια, μας έχουν σκλαβώσει σε άγνωστους μηχανισμούς και άδηλα κέντρα αφόρητης καταγραφικής παρακολούθησης. Η έννοια της δημοκρατίας εξαντλείται στο δικαίωμα της ψήφου και συχνά της επιλογής ανάμεσα σε εντελώς ακατάλληλα και επικίνδυνα πρόσωπα να διαχειρισθούν την ιστορία των λαών και του κόσμου. Τα πολιτικά συστήματα ξεγέλασαν τον κόσμο με τους ψεύτικους θεούς που πρότειναν και σήμερα οδηγούν ιστορικά έθνη και πολιτισμούς οικονομικά μεν στο στόμα των άγνωστων κερδοσκόπων, πνευματικά δε στον μονόδρομο του αφανισμού. Αυτά όλα γεννούν έναν κόσμο με θεριεμένες απαιτήσεις, με συλλογική αγανάκτηση και ανεξέλεγκτο κενό, με αίσθημα θυμού, πανικού και αδιεξόδου. «Συνοχή εθνών εν απορία ηχούσης θαλάσσης και σάλου»[vii].

Νέες αντιλήψεις και Εκκλησία

Σίγουρα, εκτός από αυτούς τους παράγοντες υπάρχουν και άλλοι που ο καθένας τους συνεισφέρει ως συνιστώσα στη διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου που κυριαρχείται από τις λεγόμενες νέες αντιλήψεις. Αντιλήψεις που αγνοούν τον πολιτισμό, αντιμάχονται την ιστορία, προτάσσουν τον εγωισμό, περιορίζουν τον φιλοσοφικό ορίζοντα των προσώπων και των κοινωνιών, αλλοιώνουν ιερές έννοιες όπως ο πατριωτισμός και τις ονομάζουν ρατσισμό η εθνικισμό,αντιλήψεις που με τη μία η την άλλη μορφή έκαναν δειλά την εμφάνισή τους στην ιστορία, σήμερα όμως η παρουσία τους έχει χαρακτηριστικά γενικευμένης κυριαρχίας και ισχύ όχι απλής απόψεως η θεωρίας αλλά δογματικής εμβελείας. Ας δούμε λοιπόν πως παρουσιάζονται στην εποχή μας κάποιες από αυτές τις αντιλήψεις, που μάλιστα επηρεάζουν την εκκλησιαστική μαρτυρία.

(α) Οι περί της ύλης και του ανθρώπου αντιλήψεις

Όλα όσα προαναφέραμε οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η δύναμη του ανθρώπου, κυρίως η διανοητική είναι τεράστια. Ποτέ δεν είχε εκφρασθεί η έκτασή της όσο στην εποχή μας. Με την πρόοδο της επιστήμης μπορούμε να ερμηνεύσουμε και να κατανοήσουμε σχεδόν τα πάντα. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας μπορούμε να κατορθώσουμε ασύλληπτα πράγματα. Αυτά δημιουργούν ένα αίσθημα αλαζονικής αυτάρκειας, εγωπαθούς ανθρωποκεντρισμού και μυωπικού και αφιλοσόφητου υλισμού. Συρρικνώνουν τον άνθρωπο χρονικά στο παρόν και την επικαιρότητά του, και η αξία του πνεύματός του έγκειται μόνον στη δυνατότητα ερμηνείας και αξιοποίησης του υλικού, του αισθητού και ορατού κόσμου.Η απολυτοποίηση της πραγματικότητος έπνιξε την αναζήτηση της αλήθειας. Ξεπερνούμε την ταχύτητα του ήχου, διασπούμε τη δύναμη του ατόμου, υπερνικούμε τη δράση της βαρύτητας, διαφεύγουμε από την ατμόσφαιρα στο διάστημα, συντρίψαμε ψηφιακά τα όρια της σκέψης, επιθυμούμε να δούμε πριν από την αρχή και να δρασκελίσουμε το άπειρο, όλο όμως και βυθιζόμαστε στο βαρυτικό πεδίο της φιλοσοφικής μυωπίας μας. Γονιμοποιούμε πλέον έξω από το σώμα, μεταμοσχεύουμε όργανα, παρεμβαίνουμε στις ψυχικές εκδηλώσεις, θεραπεύουμε σχεδόν τα πάντα. Επιβάλλουμε εμείς την ανθρώπινη αρχή τεχνολογώντας τη γονιμοποίηση, τη σύλληψη ή προσδιορίζοντας τα χαρακτηριστικά της ευγονικά. Απομακρύνουμε τον θάνατο η τον αποφασίζουμε ευθανασιακά. Δημιουργούμε ηθική, δεοντολογία και νόμους που διευκολύνουν και επιβάλλουν τις δικές μας αποφάσεις. Συγκεντρώνουμε ασύλληπτο όγκο πληροφοριών. Αξιοποιούμε τον νανο-κόσμο και εκεί που τίποτα δεν διακρίνεται αντικρύζουμε νέες δυνατότητες να παρέμβουμε τεχνολογικά στην καθημερινότητά μας. Λύνουμε τα προβλήματά μας με το χρήμα και τη δύναμη. Κάνουμε ο,τι θέλουμε. Τελικά βλέπουμε περισσότερο την ομορφιά του υλικού κόσμου σαν κάτι ενυπάρχον ως ιδίωμά του και ακόμη περισσότερο τη δύναμη του ανθρώπου, όπως την περιγράψαμε προηγουμένως. Και προχωρούμε ένα ακόμη βήμα. Μεθυσμένοι από το κατόρθωμα της τεχνολόγησης του κόσμου χάσαμε το ενδιαφέρον του Ποιος και του πώς της δημιουργίας του. Η δόξα της ανθρώπινης επιτυχίας εκμηδένισε τη δόξα του Θεού δημιουργού. Για κάποιον λόγο οι άνθρωποι της εποχής μας επιθυμούν να δημιουργήσουν αυτόματη ζωή, να ερμηνεύσουν τις σύγχρονες εξελικτικές θεωρίες της ζωής έτσι ώστε να καταδεικνύεται η ζωώδης προέλευση του ανθρώπου. Αμφισβητούν την καταξιωμένη από την κοσμολογία «ανθρωπική αρχή», ότι δηλαδή οι τιμές των παγκοσμίων σταθερών είναι τέτοιες ώστε υποχρεωτικά να οδηγούν στην εμφάνιση και στη ζωή του ανθρώπου στη γη[i], η θέλουν την ύπαρξη άλλων όντων στο σύμπαν όχι για να επικοινωνούν μαζί τους -αυτό δεν μπορεί να γίνει-αλλά προκειμένου να καταρριφθεί η μοναδικότητα του ανθρώπου. Προτιμούν να διακηρύσσουν ότι ο υλικός κόσμος, το σύμπαν, είναι αποτέλεσμα τύχης, προέκυψε δηλαδή εκ του μηδενός χωρίς θεϊκή παρέμβαση η ότι είμαστε μία «ανακατανομή του τίποτα»[ii], δηλαδή όντα που προέκυψαν τυχαία από το μπέρδεμα του τίποτα με τον εαυτό του (!), παρά να ομολογήσουν ότι είμαστε θεόπλαστοι, μάλιστα «κατ’ εικόνα και ομοίωσιν Θεού». Προβάλλεται έτσι μία ανθρωπολογία εξωφρενική μόνο και μόνο για να διώξει στο περιθώριο το μεγαλείο του «εν τιμή όντος ανθρώπου». Προτιμάται η υλικότητα η η τυχαιότητα, η εφημερότητα και η ζωικότητα της ανθρώπινης φύσης, προκειμένου να ανατραπεί η θεϊκή της προέλευση. Ένας άνθρωπος δυνατός σαν δεινόσαυρος, με παρελθόν πιθήκου,με προέλευση αμοιβάδας, με προοπτική το μηδέν, θνητός θεός ο ίδιος, χωρίς το μυστήριο του αιώνιου Θεού μέσα του η την παρουσία Του γύρω του∙«άνθρωπος εν τιμή ων ου συνήκε, παρασυνεβλήθη τοις κτήνεσι τοις ανοήτοις και ωμοιώθη αυτοίς»![iii]

(β) Οι περί του Θεού αντιλήψεις

Όλα αυτά προφανώς καταργούν τον λόγο και την υποψία του επέκεινα,του έξω από μας, τον κόσμο και τη λογική μας. Δεν υπάρχει η ανάγκη του Θεού. Ούτε η προσδοκία Του. Το ποιος και το πώς, το ποιος δηλαδή είναι ο αληθινός Θεός η το τι είναι, αν είναι δύναμις η έννοια η οντότητα η πρόσωπο η το πώς ενεργεί και το γιατί ενεργεί έτσι, δεν υφίστανται πλέον ούτε ως ερωτήματα.Το μόνο που ακόμη ακούγεται είναι το αν και το πού. Το αν υπάρχει Θεός και το πού είναι, γιατί δεν εμφανίζεται με τρόπους συμβατούς με τη λογική και τις αισθήσεις μας. Και αυτό όχι ως προβληματισμός που οδηγεί σε αναζήτηση, αλλά ως αμφισβήτηση που διακηρύσσει την απόρριψη. Ακόμη και οι πιστοί, όσοι ομολογούμε πίστη, έχουμε μπολιαστεί από ερωτήματα τέτοιας αμφισβήτησης.Όλη αυτή η αντίληψη ξεχύνεται στις μέρες μας μέσα από εκδόσεις που κυκλοφορούν ως best sellers, όπως: «Το τέλος της πίστης» του Σαμ Χάρις[iv], η«Επιστολή σε ένα Χριστιανικό Έθνος» του ιδίου[v], το «Λύνοντας τα μάγια» του Ντάνιελ Ντένετ[vi], «Η περί Θεού αυταπάτη» του Ρίτσαρντ Ντόκινς[vii] και το «Ο Θεός δεν είναι τέλειος» του Κρίστοφερ Χίτσενς[viii] ή από προκλητικές διαφημίσεις όπως αυτή του Ιδρύματος «Giordano Bruno» της Γερμανίας με το μήνυμα σε πινακίδες των λεωφορείων «Δεν υπάρχει, σχεδόν με βεβαιότητα, θεός» η μέσα από ευρείας κλίμακος θεατρικά η κινηματογραφικά έργα χαμηλής ποιότητος και υπερβολικής ασεβείας[ix].Δίπλα σε αυτά ο Francis Collins, επικεφαλής του προγράμματος αποκρυπτογράφησης του ανθρώπινου γονιδιώματος και σημερινός πρόεδρος του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NIH) των ΗΠΑ, με το βιβλίο του «Η γλώσσα του Θεού»[x], υποστηρίζει ότι το θέμα του Θεού δεν είναι θέμα επιστήμης αλλά επιστήμονα[xi], και ότι όλες οι παραπάνω αθεϊστικές διακηρύξεις δεν αποτελούν αποδείξεις της ερευνητικής διαδικασίας, αλλά σαφείς πιστοποιήσεις αυθαίρετης κρίσης συγκεκριμένων επιστημονικών εγκεφάλων. Αυτά από τον μεγαλύτερο επιστήμονα, με εξαιρετικής ακριβείας επιστημονικό λόγο, μέσα από μία περιπέτεια αδυσώπητου προσωπικού προβληματισμού. Ένα μοναδικό βιβλίο πορείας προς την πίστη από τον καλύτερο εκπρόσωπο της γενετικής, το οποίο όμως παραμένει άγνωστο και συναντά δυσκολίες στην κυκλοφορία του! Τούτο διότι, ενώ η Γενετική επιστρατεύεται για να καταδείξει την επιστημονική απόρριψη του Θεού, ο κορυφαίος γενετιστής ομολογεί τη συνάντηση μαζί Του!Η τραγική διαπίστωση είναι ότι τον Θεό δεν Τον θέλει η εποχή μας. Επιμένει ότι δεν υπάρχει. Αυτό που παραμένει είναι το φαινόμενο και η κουλτούρα της θρησκείας. Οι θρησκείες όμως είναι προϊόντα κάποιας άλλης εποχής που εμείς κληρονομήσαμε και τώρα, ενώ δεν τις έχουμε ανάγκη, δεν μπορούμε να απαλλαγούμε. Δεν μας χρειάζεται ένας θεός για να εξηγήσουμε τον κόσμο η να κάνουμε δύσκολα πράγματα. Πλέον τα εξηγούμε όλα με την επιστήμη μας και κάνουμε ο,τι θέλουμε με την τεχνολογία μόνοι μας.Αυτοί που την χρειάζονται είναι όλο και λιγότεροι, όλο και πιο άρρωστοι.Όσοι ταλαιπωρούνται με το άγνωστο που όμως όλο και περιορίζεται, η με το συναίσθημα που όμως και αυτό όλο και εκλογικεύεται και ισοπεδώνεται. Τελικά τον Θεό ούτε τον βλέπουμε ούτε τον χρειαζόμαστε ούτε και τον θέλουμε. Δεν είναι κάποιος, αλλά είναι κάτι που με κάθε τρόπο πρέπει να αποβληθεί από τη ζωή μας! Αυτά προσπαθούν να μας κάνουν να πιστεύσουμε. Η Βαβελική αντίληψη αναβιώνει στον 21ο αιώνα όσο ποτέ ξανά, μάλιστα συνδυασμένη πάλι με σοδομικά φαινόμενα! Τελικά, η εποχή μας, αγνοώντας την ελευθερία της αλήθειας,μας σκλαβώνει στη φυλακή της πραγματικότητας.

(γ) Οι περί της Εκκλησίας αντιλήψεις

Υπό την επήρεια όλου αυτού του πλαισίου σκέψης δημιουργείται και η αντίληψη περί Εκκλησίας στις μέρες και στον τόπο μας. Η Εκκλησία κηρύσσει την πίστη στον Θεό και την ζωή κατά το ιερό Ευαγγέλιο, ομιλεί για Τριαδική Θεότητα, για ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού εν τω προσώπω του Ιησού Χριστού, για κοινωνία του Αγίου Πνεύματος, για εν Χριστώ ζωή κλπ.  Αυτά όλα υπερβαίνουν τον σύγχρονο άνθρωπο, κυρίως τον νέο. Ούτε τα γνωρίζει, ούτε τα κατανοεί, ούτε τα θέλει. Θεωρεί την Εκκλησία ως μία θρησκευτική έκφραση εναντίον της οποίας έχει ήδη προϊδεασθεί από τους πανίσχυρους μηχανισμούς της σύγχρονης κοινωνίας.

Η Εκκλησία για τον μέσο σύγχρονο άνθρωπο και ειδικότερα τον σύγχρονο νέο Έλληνα, είναι κάτι που έχει χαρακτηριστικά αταίριαστα με το σήμερα. Ας δούμε το περίγραμμα της νέας εικόνας που τείνει να επικρατήσει.

(1) Είναι ένα κοινωνικο-ψυχολογικό κατασκεύασμα γεμάτο δογματικές διακηρύξεις, τύπους και συμβολισμούς, απίστευτες και υπερβολικές αφηγήσεις που δεν έχουν καμμία σχέση με την πραγματικότητα της ζωής και στην καλύτερη περίπτωση παρουσιάζουν την πιθανότητα ως υποβάλλουσα αλήθεια για να πείσει, να δημιουργήσει οπαδούς η να κρατήσει τον ιστορικό ρόλο υπάρξεώς της. Δεν έχει καμμία σχέση με την πρόοδο και την ανάπτυξη. Είναι ό,τι συντηρητικότερο υπάρχει στις μέρες μας. Είναι όπιο που ναρκώνει.

(2) Εκφράζει μιαν άλλην εποχή. Δημιούργησε και διαμόρφωσε κάποιον πολιτισμό που ταίριαζε σε άλλους ανθρώπους με άλλες εικόνες για τη ζωή. Ακόμη και το ωραίο το εννοεί με όρους παρωχημένους. Οι πλούσιοι συμβολισμοί της, οι πανηγύρεις και οι εορτασμοί της, η μουσική και η αισθητική της δεν έχουν σχέση με το σήμερα. Επιπλέον, οι αφηγήσεις της, οι ιστορικές βάσεις των εορτών της, η εκ Παρθένου γέννηση, η Μεταμόρφωση, η Ανάσταση, η Πεντηκοστή, τα θαύματα όπως ο πολλαπλασιασμός των άρτων, απευθύνονται σε εποχές που αρέσκονταν σε υπερβολικές μυθοπλασίες και δεν έχουν σχέση με τη δική μας που αξιώνει αποδείξεις, λιτότητα εκφράσεων και σαφήνεια.

(3) Ταυτίσθηκε με το κοσμικό σύστημα και το εκμεταλλεύθηκε για να αποκτήσει δύναμη, επιρροή, πλούτο. Και σήμερα που αυτό απομυθοποιείται καταρρέει μαζί του. Αυτό το σύστημα της έδωσε την περιουσία της και τον ρόλο της, γι’ αυτό και σήμερα οφείλει να τα επιστρέψει όλα και αμέσως να καταργηθεί. Κατέχει αμύθητη περιουσία την οποία αρνείται με ποικίλα επιχειρήματα και αναληθείς δικαιολογίες να αποδώσει στον λαό, ο οποίος και ανάγκη την έχει και του ανήκει.

(4) Ο λόγος της δεν έχει σχέση με τη ζωή της, ούτε το κήρυγμα με τις πράξεις και τα έργα των οπαδών της. Η διάλεκτός της είναι πομπώδης, μη κατανοητή, μιλάει για έννοιες πολύ αφηρημένες, υψηλές και αμφίβολες με τέτοια βεβαιότητα που όχι μόνον δεν πείθει, αλλά και επειδή δεν επιβεβαιώνονται στην καθημερινότητα της ζωής καλλιεργεί το ψέμμα και την υποκρισία. Οι άγιοί της έζησαν και τα θαύματα συνέβησαν σε άλλες εποχές, ενώ οι σημερινοί άγιοι είναι δήθεν κρυμμένοι και τα θαύματα είτε είναι φτιαχτά είτε δεν μπορούμε εμείς να τα δούμε. Γι’ αυτό και τελικά δεν τα πιστεύουμε.

(5) Το κήρυγμα και οι επαγγελίες της προσφέρουν κάτι που το ονομάζει η ίδια μεν αλήθεια, αλλά αλήθεια δεν υπάρχει, δεν αποδεικνύεται, δεν μας ενδιαφέρει, δεν σχετίζεται με την πραγματικότητα, δεν επηρεάζει την καθημερινότητα και δεν την διορθώνει. Γι’ αυτό ούτε μας αρέσει ούτε μας απασχολεί. Ούτε που την έχουμε ανάγκη.

(6) Η Εκκλησία αποτελεί εστία συμβιβασμού, ασυνέπειας, υποκρισίας, υπερβολικής χλιδής, συμφερόντων των ολίγων εις βάρος των πολλών, ακόμη δε και ηθικής διαφθοράς και διαπλοκής, χώρο σκανδάλων. Όχι απλά δεν μας ενδιαφέρει ή δεν την καταλαβαίνουμε, αλλά θέλουμε να απαλλαγούμε από αυτήν. Φταίει πολύ για τα επικρατούντα κοινωνικά δεινά. Δεν είναι μόνον όπιο που ναρκώνει τη σκέψη, αλλά είναι και δηλητήριο που αρρωσταίνει τις κοινωνίες.

(7) Παρά ταύτα χρειάζεται σε κάποιους που διαθέτουν περιδεείς συνειδήσεις η δεν μπορούν να απαλλαγούν από φόβους και ανασφάλειες η που συντηρούνται με ιδέες και φαντασιώσεις. Χρειάζεται ενδεχομένως και ως πολιτικός αντίλογος σε άλλες θρησκείες η ως συντηρητής ενός ιστορικού παρελθόντος. Χρειάζεται επίσης και για τον μηχανισμό της, ο οποίος σε συνδυασμό με τη διδασκαλία της περί εθελοντισμού και προσφοράς και τις οικονομικές δυνατότητές της, θα μπορούσε να βοηθήσει τους αναξιοπαθούντες των κοινωνιών μας. Την κατανοούμε και την ανεχόμαστε μόνο για τον κοινωνικό της ρόλο. Εκεί εξαντλείται η αποστολή της.

(δ) Οι περί της ηθικής αντιλήψεις – Αλλοίωση ηθικού κριτηρίου

Τέλος, η έννοια της ηθικής έχει εντελώς αλλοιωθεί. Οι λεγόμενες παγκόσμιες αξίες, όπως η αλληλεγγύη, ο αλληλοσεβασμός, η αξιοπρέπεια, η δικαιοσύνη, η δημοκρατία αντικατέστησαν τις αρετές. Το να κρατήσεις ένα έμβρυο που ελεγχόμενο προγεννητικά παρουσιάζει κάποια πάθηση «ελέγχεται ηθικά» κατά την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής[xix]. Ο ευγονισμός και η ευθανασιακή αντίληψη παρουσιάζονται με ηθικές βάσεις και σταδιακά νομιμοποιούνται. Αντίθετα ο σεβασμός της ζωής και η συστολή μας απέναντι στον απόλυτο έλεγχό της απορρίπτεται από την νέα ηθική αντίληψη.

Αυτό που επικρατεί είναι ο υπερβολικός τονισμός των ατομικών δικαιωμάτων. Ελευθερία είναι να κάνεις ό,τι θέλεις. Ο λαός έχει και δίκιο και δύναμη. Η σχέση του με την εξουσία δεν έχει ιδεολογική βάση. Δεν εκλέγουμε τους καλύτερους για να μας διοικήσουν η για να μας διορθώσουν, αλλά αυτούς που υπηρετούν τα μικροσυμφέροντά μας. Αυτό γεννά την ηθική της διαμαρτυρίας, της αγανάκτησης, των συνεχών διεκδικήσεων. Επίσης, τα λεγόμενα ατομικά δικαιώματα έφεραν την «σεξουαλική απελευθέρωση» της γυναίκας, την αντικατάσταση του γάμου από τα σύμφωνα συμβίωσης, τις παρελάσεις και τους γάμους των ομοφυλοφίλων. Σαν να έπεισαν οι τελευταίοι ότι το πάθος τους οφείλεται σε γονίδιο και το ονόμασανιδιαιτερότητα, την οποία και πρέπει να διεκδικήσουν και προκλητικά να επιδείξουν. Κανένας όμως δεν σκέπτεται μήπως και η παιδοφιλία έχει γονιδιακό υπόβαθρο, οπότε θα έπρεπε να είμαστε πιο ανεκτικοί απέναντί στους παιδεραστές. Το ίδιο και η εγκληματικότητα. Ανοχή στους λαθρομετανάστες, ελεύθερες συμβιώσεις, σεβασμός στον σεξουαλικό προσανατολισμό, νομιμοποίηση του ευγονισμού και της ευθανασίας και άλλα συναφή που έπονται αποτελούν εκφράσεις της νέας ηθικής.

Το φρόνημα της Ορθόδοξης μαρτυρίας

Μέσα λοιπόν σε αυτήν την ατμόσφαιρα αντιλήψεων το ερώτημα είναι πως πρέπει να κινηθούμε ως Εκκλησία. Πως θα καταθέσουμε τη μαρτυρία μας σε ανθρώπους που είναι εντελώς αδιάφοροι, προκατειλημμένοι η και αρνητικοί απέναντι και μόνο στην έννοια του Θεού; Πως θα μιλήσουμε για τον Θεό σε κάποιον που δεν Τον θέλει, αισθάνεται πως δεν Τον χρειάζεται, δεν τον απασχολεί, δεν Τον υποψιάζεται; Ο Απόστολος Παύλος βρήκε στην Αθήνα βωμό αφιερωμένο στον άγνωστο Θεό. Βρήκε σπόρο πίστεως και αναζήτησης. Οι τότε Αθηναίοι έψαχναν τον Θεό. Οι σημερινοί αρνούνται και τους βωμούς. Οι αντιδράσεις για να κτισθεί σήμερα ένας ναός είναι γνωστές σε όλους μας. Για την εποχή μας μάλλον ισχύει το «πλην ο Υιός του ανθρώπου ελθών άρα ευρήσει την πίστιν επί της γης;»[xx].

Οφείλουμε επίσης να ομολογήσουμε ότι το δηλητήριο αυτών των νέων αντιλήψεων έχει διεισδύσει και μέσα στον εκκλησιαστικό οργανισμό και εκδηλώνεται ως εκκοσμίκευση, ως κόπωση και εφησυχασμός, ως γενικευμένη απροθυμία, ως δειλία, ως συμβιβασμός και συσχηματισμός, ως τήρηση τύπων και όχι βίωση μυστηρίου, ως ορθολογισμός, που κατά παράξενο τρόπο συνυπάρχει με ένα φρόνημα αφελούς επαρχιωτισμού η και νοσηρού συντηρητισμού.

Αυτό όμως που μέσα στην ιστορία βλέπουμε να λειτουργεί ως μάχαιρα μαρτυρίας είναι η προφητικότητα του λόγου, η βεβαίωση του κηρύγματος από σημεία[xxi], το πνεύμα της αυτοθυσίας και του μαρτυρίου, ο ηρωισμός του απολύτου της ασκητικής επιλογής, η διάκριση του μέτρου της ποιμαντικής, η απόδειξη της αγιότητος μέσα από έργα. Εκκλησία χωρίς εμφανή στοιχεία μετάνοιας, χωρίς σύγχρονα σημεία, χωρίς μαρτυρικό φρόνημα, χωρίς ασκητική ζωή, χωρίς ανιδιοτελή ποιμαντική μέριμνα, χωρίς καρπούς αρετής και αγιότητος αποτελεί λόγον ευσεβείας με ταυτόχρονη άρνηση της δυνάμεώς της[xxii]. Ο λόγος της πρέπει να είναι προφητικός, λόγος πίστεως στον Χριστό και όχι απλή διδασκαλία ηθικής η προτροπή έργων κοινωνικής αγάπης. Κορμός της εκκλησιαστικής μαρτυρίας δεν είναι τα έργα της αγάπης, ούτε βέβαια ο θεολογικός στοχασμός, αλλά η βιωμένη προφητική θεολογία και αλήθεια, η ζωή και ομολογία της πίστεως.

Δίπλα σε αυτά, δεν μπορεί η αλήθεια να μην εκφράζεται με ειλικρίνεια. Ο λόγος της Εκκλησίας πρέπει να διακρίνεται για την αυθεντικότητα της μαρτυρίας, την ευθύτητά του, όπως και για την απόλυτη συμβατότητα με τη ζωή και τα έργα μας. Δεν μπορεί όταν η ζωή μας πάσχει ο λόγος μας να είναι δυσανάλογα πληθωρικός. Η αλήθεια είναι υπερβατική, μπορεί να μην κατανοείται. Η ζωή όμως είναι το ορατό και ψηλαφητό μέρος της αλήθειας, η σάρκα της. Σωτηριώδες μήνυμα χωρίς παρουσία αισθητών και μυστικών αρετών, δίχως το άρωμα της κατά χάριν ζωής και της αγιότητος δεν πρόκειται κανείς να το προσέξει. Και αυτό δεν είναι υπόθεση των κοινωνιών∙ είναι προϋπόθεση της εκκλησιαστικής κοινότητος. Η κατηγορία που μας προσάπτουν για ξύλινο, τυποποιημένο και συνάμα πομπώδη λόγο έχει ασφαλώς τη βάση της. Σε μία εποχή και κοινωνία που ένα ζεις και δέκα δείχνεις, καλύτερα δέκα να ζούμε και ένα να ομολογούμε.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μας χρειάζεται εκσυγχρονισμός και προσαρμογή στα σημερινά δεδομένα και άλλοι επιμένουν ότι ο εκκλησιαστικός λόγος πρέπει να διατηρήσει τη διαχρονικότητα και την ετερότητα του μηνύματος που κομίζει, όπως αυτό συνέβη στην παράδοσή μας. Ας μου επιτραπεί να τοποθετηθώ προσωπικά: Ο λόγος του Θεού δεν είναι εκ του κόσμου τούτου∙ είναι μυστήριο, αποκάλυψη του απροσίτου και του ακατανοήτου, το οποίο όμως είναι μεθεκτό από τον άνθρωπο. Ο Κύριος όταν μίλησε για το σώμα και το αίμα Του στους εβραίους δεν στρογγύλεψε τον λόγο Του, με αποτέλεσμα να Τον εγκαταλείψουν κάποιοι απαντώντας ότι«σκληρός ο λόγος ούτος»[xxiii]. Αλλά και στο κήρυγμα της Πεντηκοστής, όπου το άκουσμα ήταν «ξένον» και το θέαμα «έτερον», κάποιοι θεώρησαν ότι οι απόστολοι«ήσαν γλεύκους μεμεστωμένοι»[xxiv]. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Παύλο στην Αθήνα∙ μίλησε σαφώς για αναστάντα Χριστό και οι ορθολογιζόμενοι φιλοσοφούντες του απήντησαν ειρωνικά «ακουσόμεθά σου και πάλιν»[xxv]. Τα τρία αυτά δημόσια κηρύγματα παρουσίασαν την αλήθεια της πίστεως ως μυστήριο, αυτή αρχικώς απερρίφθη, η κατάθεσή της όμως ως σπόρου στην γη των τότε κοινωνιών βλάστησε και μάλιστα θαυμαστώς. Αυτό που τελικά χρειάζονται τα σύγχρονα «έθνη» δεν είναι τόσο η κατανόηση του μηνύματος, όσο η έκπληξη του μυστηρίου και η μετά φόβου Θεού και συστολής κατάθεση της μαρτυρίας του δια του στόματος και της ζωής της Εκκλησίας.

Η Εκκλησία είναι καθολική και αποστολική. Αυτό σημαίνει ότι η όλη της παρουσία δεν μπορεί να έχει καμμία σχέση με τον επαρχιωτισμό, τον ρατσισμό, τον φόβο των ανθρώπων. Σε μια εποχή και έναν κόσμο ξεγελασμένο από κηρύγματα ενότητος, ύμνους δημοκρατίας και επαγγελίες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπου η έννοια της ελευθερίας έχει χαθεί, όπου οι άνθρωποι όλο και περισσότερο περιχαρακώνονται πίσω από τα τείχη του ασφυκτικού ατομισμού και οι κοινωνίες συνωστίζονται μέσα στους θαλάμους μιας παγκόσμιας ηλεκτρονικής φυλακής, βασικό στοιχείο της μαρτυρίας της Εκκλησίας είναι η οικουμενικότητα του κηρύγματος, το άνοιγμα εις «πάντα τα έθνη», η απέραντη χωρητικότητά της, η ευρύτητα, το έλεος, η ελευθερία της, όλα αυτά σε συνδυασμό με τη σαφήνεια και την τόλμη της ομολογίας της.

 Πρακτικές προτάσεις

Ας μου επιτραπεί να κλείσω την συνοπτική αυτή παρέμβασή μου με μερικές πρακτικές προτάσεις, οι οποίες κάτω από όρους θα μπορούσαν να υλοποιήσουν τις παραπάνω θέσεις.

(1) Το πρώτο πράγμα είναι η ζωή μας ως Εκκλησιών. Όταν η εικόνα μας, αντανάκλαση μάλλον του φρονήματός μας, ταυτίζεται με επίδειξη κοσμικής δυνάμεως, με έριδες και διαμάχες για ανούσια πράγματα, με διεκδικήσεις δικαιωμάτων, με εγωιστικές αντιπαραθέσεις και συνεχείς ανταγωνισμούς, με πρωτοκαθεδρίες, με υπερθετικούς τίτλους που ούτε αξία έχουν ούτε κανείς τους πιστεύει, τότε το μήνυμά μας δεν έχει την ετερότητα της θεϊκής μαρτυρίας που επαγγέλλεται την αλήθεια, αλλά το ίδιο εκφράζει μια αποκρουστική και προκλητική διάψευση των επαγγελλομένων. Καιρός οι δομές της συνοδικής και συλλογικής εκκλησιαστικής έκφρασης (π.χ. η εκλογή των επισκόπων) να αποκτήσουνσυμβατότητα με τον ευαγγελικό λόγο.

(2) Το ζωντάνεμα της δικής μας ζωής. Θα πρέπει να ομολογήσουμε ότι η μαρτυρία δεν δίνεται ως οφειλή στον κόσμο, αλλά αναδύεται φυσικά και αυθόρμητα. Θα μπορούσε να τρώμε νηστήσιμα φαγητά αλλά να μην ξέρουμε να νηστεύουμε, να λέμε προσευχές αλλά να μην γνωρίζουμε να προσευχόμαστε, να πηγαίνουμε στη εκκλησία αλλά να μην λατρεύουμε, να διαβάζουμε βιβλία αλλά να μην καλλιεργούμεθα, να εξομολογούμαστε τις αμαρτιες μας αλλά να μην μετανοούμε, να κοινωνούμε ίσως και συχνά αλλά να μην μυσταγωγούμεθα, να τηρούμε τους εκκλησιαστικούς νόμους και τις ευαγγελικές εντολές αλλά να μην έχουμε την χάρι. Οι ιερείς μας από τελετουργοί πρέπει να γίνουν μυσταγωγοί, ο λαός μας από εκκλησιαστικοί οπαδοί πρέπει να γίνουν πιστοί, τα δόγματά μας πρέπει να γίνουν ζωή, η Σύνοδός μας από διοικητικό σώμα πρέπει να λειτουργεί ως πνευματικός εκφραστής της θείας βούλησης στη ζωή μας. Τότε η όποια μαρτυρία, ακόμη και αυτή της σιωπής, ακόμη και αν παρουσιάζει ατέλειες, είναι αληθής και λειτουργεί ως μάχαιρα του Πνεύματος.

(3) Θα πρέπει η παιδεία της πίστεως και η εκκλησιαστική καλλιέργεια να έχουν στοιχεία ζωντανής κατήχησης και όχι σχολικού μαθήματος. Η ευθύνη του καταρτισμού των πιστών βαρύνει αποκλειστικά την ίδια την Εκκλησία. Είναι μέρος της ζωής της. Οφείλουμε ιδιαίτερα να επιμεληθούμε την κατήχηση σε καθημερινή βάση και να συνδυασθεί η διδασκαλία με τη λατρεία και τη συμμετοχή στην εκκλησιαστική ζωή. Αυτό πρέπει να αρχίσει όχι με απόφαση της Συνόδου αλλά με άμεση ενεργοποίηση των επισκόπων.

(4) Μεγάλη παρακαταθήκη της Εκκλησίας μας αποτελεί η Λειτουργική ζωή. Την ανάγκη της αλλά και τα αποτελέσματά της τα ζούμε σε κάποιο βαθμό όλοι μας. Μέσα από αυτήν το Άγιον Όρος μαγεύει και τους πλέον άσχετους με την πίστη επισκέπτες του. Η λειτουργική αναγέννηση για την οποία τόσος λόγος γίνεται στις μέρες μας είναι περισσότερο αναγκαία παρά ποτέ. Όχι όμως με όρους εκσυγχρονισμού και εκκοσμίκευσης που μπορεί να την μεταβάλλουν από μυσταγωγία σε τέχνη η από μυστήριο και λατρεία σε δρώμενο και αναπαράσταση. Λατρεία δεν σημαίνει τάξη, σωστό τυπικό και κατανόηση. Σημαίνει μέθεξη και μυσταγωγία. Αν την εκκοσμικεύσουμε θα την καταστρέψουμε. Επίσης, πρέπει η λατρεία μας να γίνει κατά το δυνατόν συμμετοχική (π.χ. κοινή απαγγελία Συμβόλου Πίστεως, Κυριακής προσευχής, ψαλμωδία κ.λπ.)

(5) Πρέπει οπωσδήποτε να δημιουργήσουμε άλλη σχέση με τον λαό του Θεού και γενικότερα με την κοινωνία. Να πλησιάσουμε τον λαό !!!. Όχι μόνο να φροντίσουμε, αλλά κυρίως να εμπνεύσουμε. Δεν μπορούμε πλέον να πείσουμε με δελτία τύπου και ανακοινώσεις η με προβολή του έργου μας μέσα από τα ΜΜΕ. Η εις βάρος της Εκκλησίας μας προκατάληψη έχει πλέον αποκτήσει ρίζες βαθιές στην καρδιά του λαού και το γενικότερο κλίμα είναι εξαιρετικά δυσμενές. Η συμπόρευσή μας με το κοσμικό σύστημα εξουσίας πρέπει ριζικά να αναθεωρηθεί. Τίποτα δεν είναι πλέον δεδομένο. Η δυτικότροπη σχέση Εκκλησίας και Κράτους που μας επιβλήθηκε κι εμείς αποδεχθήκαμε καίρια έπληξε την παραδοσιακή σχέση Εκκλησίας και λαού. Ήρθε η ώρα που ως Εκκλησία πρέπει εν τοις πράγμασι να την καταγγείλουμε ως έκτρωμα. Αυτό δεν είναι πολύ δύσκολο, δεδομένης της ιστορικής σχέσης Εκκλησίας και λαού στον τόπο μας.

(6) Επίσης, υπάρχουν και ανάγκες έξω από το άμεσο πεδίο ευθύνης και αρμοδιότητος της Εκκλησίας. Έτσι, στον τόπο μας η Εκκλησία οφείλει να πρωτοστατήσει στον αγώνα για την διαφύλαξη της ιστορίας, για τη διατήρηση της εθνικής ιδιοπροσωπείας και της γλώσσας, για την επιβίωση των ηθικών αρχών και του δικαίου. Κάποιος πρέπει να πει τα πράγματα με το όνομά τους.

Αυτά όλα χωρίς κοσμικό φανατισμό και εμπάθεια, αλλά ως έκφραση ομολογίας της αλήθειας που ποικιλότροπα πολεμείται, όχι εκμεταλλευόμενη την κοσμική της δύναμη αλλά αξιοποιώντας την πνευματική της παρακαταθήκη. Στο πλαίσιο αυτό η όλη προσπάθεια ανάδειξης του λεγομένου «Τάματος του Έθνους» σε νέο όραμα, με σύνθημα «από τον ευσεβή λαό για τον λαό», θα μπορούσε υπό συγκεκριμένους όρους να έχει μοναδικά στοιχεία εθνικής συσπείρωσης, επιστροφής στην ιστορία, σύγχρονης δημιουργίας, ανάδειξης της δύναμης της Εκκλησίας και φυσικά ανανέωσης της σχέσης της με τον λαό.

(7) Η ζωή της Εκκλησίας είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με τον πολιτισμό.Εκκλησία που δεν παράγει πολιτισμό είναι οργανισμός χωρίς ζωή. Η αλήθεια και η ομορφιά συμβαδίζουν. Η εποχή μας δεν έχει πλέον ευγένεια και αισθητική. Δεν παράγει πολιτισμό. Καιρός εμείς να καλύψουμε το υφιστάμενο κενό. Να δώσουμε πολιτισμό. Περιορισθήκαμε στα συσσίτια, στα κοινωνικά παντοπωλεία, στα ιατρεία, στα γηροκομεία. Αυτό είναι πολύ σημαντικό αλλά δεν αρκεί. Εκκλησιαστικές τέχνες, ποίηση, λογοτεχνία, ανάδειξη της υγιούς λαογραφίας θα μπορούσαν κάλλιστα να καλύψουν το κενό πολιτισμού στις μέρες μας.

Αυτό όμως συμβαδίζει με την ποιότητα, την πρωτοτυπία, την ιδιοφυΐα, το μεγαλείο και φυσικά προϋποθέτει πνευματική ακμή. Είναι αδικία να μην αξιοποιήσουμε την τεράστια και μοναδική εμπειρία της παραδόσεώς μας. Καιρός να προσφέρουμε την αλήθεια πάνω σε ένα όχημα κουλτούρας και πολιτισμού.

(8) Στην πορεία της η Εκκλησία μέσα στην ιστορία πάντοτε σεβάσθηκε τη σοφία των γερόντων αλλά και συγκίνησε τις αγνές νεανικές ψυχές. Από τη μαρτυρία της δεν έλειψαν ποτέ οι νέοι. Σήμερα είναι αλήθεια ότι τουλάχιστον φαινομενικά έχει κοπεί το νήμα της σχέσης της με τον νεανικό κόσμο και η απήχησή της σε αυτόν, με αποτέλεσμα η νεότητα να αγνοεί τη διάλεκτό της και να μένει ξεκομμένη από το σωτήριο μήνυμά της. Στο δύσκολο αυτό σημείο πρέπει να δημιουργηθεί ένα ανανεωτικό κίνημα. Ο λόγος μας σήμερα πρέπει να είναι ξεκάθαρος, τολμηρός, σύγχρονος, ελπιδοφόρος, νεανικός, ηρωικός. Μόνο με τέτοια στοιχεία στη γενική μαρτυρία της θα μπορέσει να κατακτήσει τις αποπροσανατολισμένες και δίχως καμμία ελπίδα νεανικές καρδιές. Η επικρατούσα αντίληψη ότι το μήνυμα της Εκκλησίας συμβαδίζει με τον συντηρητισμό είναι ασυγχώρητο λάθος που πρέπει να αποβληθεί από το φρόνημα και τη ζωή μας.

Ο συντηρητισμός δεν είναι αρετή. Η αλήθεια του Θεού είναι κατ’ εξοχήν επαναστατική, ανατρεπτική, απρόβλεπτη, γεμάτη εκπλήξεις, πλούσια σε αιφνιδιασμό, ελευθερία και δύναμη. Ό,τι ζητάει μια διψασμένη νεανική ψυχή.

(9) Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην σχέση μας με την επιστήμη. Την επιστήμη  δεν υπάρχει κανένας λόγος να την φοβόμαστε. Τα προβλήματα που φαινομενικά υπάρχουν οφείλονται αποκλειστικά στη δυτική θεώρηση της πίστεως, η οποία επικίνδυνα και αθεολόγητα ορθολογιζομένη ερμηνεύει στενά το μυστήριο του κόσμου, της ζωής και του άνθρώπου και αναζητεί ερείσματα στα εκάστοτε επιστημονικά επιτεύγματα. Η σύγχρονη επιστήμη δεν απειλεί την πίστη μας. Αντίθετα, την επιβεβαιώνει -και μάλιστα πανηγυρικά- όπως την ζει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Θα μπορούσε σήμερα να γραφεί μια θαυμάσια Εξαήμερος, αξιοποιώντας τα εκπληκτικά πορίσματα των συγχρόνων φυσικών και βιολογικών επιστημών, όχι στη βάση της κατά γράμμα συμφωνίας της επιστήμης με το βιβλίο της Γενέσεως, που δήθεν «αποδεικνύει» την ύπαρξη του Θεού, αλλά στην βάση μιας εντυπωσιακής συμβατότητος της σύγχρονης επιστημονικής κοσμολογίας και ανθρωπολογίας με την Ορθόδοξη θεολογία και τον αποφατικό χαρακτήρα της, που παραπέμπει στην αιώνια παρουσία Του και διακηρύσσει ότι «ο Θεός ούτε είναι ούτε μη είναι, αλλά ως ο Ων υπέρ είναι»![xxvi]

Το έτος 2000 η Ιερά Σύνοδος είχε οργανώσει ένα πρωτοποριακό Συνέδριο με τον τίτλο «Επιστήμη, Τεχνολογία, Ορθοδοξία», το οποίο θα έπρεπε χωρίς καθυστέρηση να επαναληφθεί και μάλιστα με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. Η ποιμαντική ευθύνη μας να ζεστάνουμε τις καλοπροαίρετες επιστημονικές ψυχές και να αξιοποιήσουμε τον θησαυρό των γνώσεών τους είναι επιτακτική.

(10) Ανάλογη αντιμετώπιση πρέπει να τύχουν και τα τεχνολογικά επιτεύγματα.Είναι αλήθεια ότι εδώ τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Γιατί υπάρχουν εφαρμογές κυρίως στον χώρο των βιολογικών επιστημών που κυριολεκτικά σκοτώνουν το πνεύμα. Κατά το πρότυπο όμως της Επιτροπής Βιοηθικής, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μία Επιτροπή Επιστημονικής Ηθικής και Αξιοποίησης της Τεχνολογίας, η οποία αφ’ ενός μεν να αξιολογεί την πρόοδο των Επιστημών και τις εξελίξεις της τεχνολογίας, αφ’ ετέρου δε να αξιοποιεί με θεολογική ωριμότητα ο,τι αυτές προσφέρουν. Επί παραδείγματι, δεν μπορούμε αυθαίρετα να σχολιάζουμε σύγχρονα ερευνητικά επιτεύγματα της φυσικής, της ιατρικής και της γενετικής χωρίς να κατανοούμε τη φύση τους, ούτε να μιλούμε για τα προβλήματα που δημιουργούνται από την αλόγιστη χρήση των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης (εννοώ το facebook η το twitter) χωρίς να έχουμε την απαιτούμενη κατάρτιση. Οι Επιτροπές αυτές θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν διεθνή χαρακτήρα, να οδηγούν σε διορθόδοξη επικοινωνία και να εκφράζονται μέσα από σύγχρονους δρόμους κοινωνικής ενημέρωσης. Επίσης, η συνετή αξιοποίηση των διαδικτυακών μέσων, θα μπορούσε να αποτελέσει μοναδικό εργαλείο εκκλησιαστικής μαρτυρίας, η δε προσπάθεια που τελευταία καταβάλλεται από πλευράς Εκκλησίας της λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση.

(11) Σε μια κοινωνία που κυριαρχούν έννοιες όπως κέρδος, αμοιβή, μισθός είναι ανάγκη η Εκκλησία να απαντήσει προβάλλοντας αφ’ ενός μεν τη ζωή της θυσιαστικής φιλοπτωχείας και λιτότητος, αφ’ ετέρου δε την ανιδιοτελή προσφορά καιτον εθελοντισμό. Και τη σχετική διδασκαλία διαθέτει και την εμπειρία και τόσα μέσα και τον μηχανισμό. Ο εθελοντισμός μπορεί να συνεγείρει κόσμο και να λάβει διαστάσεις εκκλησιαστικού κινήματος. Ήδη υπάρχει πλούσια εμπειρία σε άλλες Ορθόδοξες χώρες με θαυμαστά αποτελέσματα.

(12) Τέλος, η Εκκλησία μας θα πρέπει να αποτινάξει τον επαρχιωτισμό της και να δώσει έμφαση στην οικουμενική της διάσταση. Θεωρώ ότι είναι αναγκαία και επιβεβλημένη η ανάπτυξη όσο το δυνατόν ισχυροτέρων και υγιεστέρωνδιορθοδόξων σχέσεων. Στον τομέα αυτόν, η Εκκλησία της Ελλάδος έχει πολλά να προσφέρει αλλά και πολλά να ωφεληθεί. Πέραν όμως του όποιου πρακτικού οφέλους (ανταλλαγή εμπειρίας, πολιτιστικές ανταλλαγές, αμοιβαίες οικονομικές συνεργασίες, πολιτική στήριξη σε περιόδους δοκιμασίας και τομείς αδυναμίας της μιας από τους άλλους κλπ.), η διεύρυνση του πνευματικού ορίζοντος, ο πλατυσμός της εκκλησιαστικής αγκαλιάς και η οικουμενική αρμονία της συμπόρευσής μας ως Ορθοδόξων αποτελεί την έμπρακτη απόδειξη ότι η Εκκλησία είναι «μία, αγία, καθολική και αποστολική».

Αυτή είναι η πειστικότερη αντιπρόταση στις νέες αντιλήψεις, η ισχυρότερη από κάθε τεχνολογία θεολογία, η δυνατότερη μαρτυρία μας ως Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο. Σήμερα, το κενό της πίστης στη Δύση, σύμφωνα με τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων κ. Αναστάσιο[xxvii], το καλύπτει ο Μουσουλμανισμός. Ίσως ήρθε η ώρα αυτό το κενό να το καλύψει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας[xxviii].

[i] Ομιλία στην Τακτική Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, 4 Οκτωβρίου 2012.

[ii] Νταντάνα, Μίνα: Η γήρανση του πληθυσμού και οι νέες προκλήσεις στη διαμόρφωση των πολιτικών της Υγείας, www.papageorgiou-hospital.gr/cms/upload/…/kostos_nosileias.pdf. Επίσης www.inews.gr, 18.7.2011.

[iii] Πλάτωνος εις Μενέξενον, [247a].

[iv] To Curiosity στις 6.8.2012.

[v] Voyager 2, εκτοξεύθηκε στις 20.8.1977.

[vi] http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=465009, 2.7.2012.

[vii] Αστερίου Χατζηνικολάου, Ο άνθρωπος μέσα στο σύμπαν, εκδ. ΣΩΤΗΡ

[viii] Νανόπουλου Δημήτρη, Το σύμπαν θα υπάρχει για πάντα, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 25.5.2003, σ. 30.

[ix] Ψαλμ. μη΄  20.

[x]  εκδ. Ενάλιος, 2008.

[xi] εκδ. Κέδρος, 2007.

[xii] εκδ. Viking Adult, 2006.

[xiii] εκδ. Κάτοπτρο 2007.

[xiv] εκδ. Atlantic Books.

[xv] Απάντηση στις επιστημονικές διακηρύξεις δίδεται από άλλους επιστήμονες, όπως ο AlbertEinstein με τον περίφημο λόγο του: «Ποτέ δεν βρήκα τίποτε, στην επιστήμη μου, που να μπορώ να αντιτάξω στη θρησκεία», η το ανάλογο του Max Planck ότι «οπουδήποτε και οσονδήποτε βαθιά αν προσηλώσουμε τα βλέμματά μας, πουθενά δεν βρίσκουμε καμία αντίφαση μεταξύ της θρησκείας και των φυσικών επιστημών· αντίθετα μάλιστα, στα κρισιμότερα σημεία βρισκουμε πλήρη συμφωνία»∙ η του Werner Heisenberg: «Μολονότι είμαι τώρα πεπεισμένος ότι η επιστημονική αλήθεια είναι ακλόνητη στο πεδίο της, δεν τα κατάφερα ποτέ μου να απορρίψω το περιεχόμενο της θρησκευτικής σκέψης σαν δήθεν μέρος μιας ξεπερασμένης φάσης στη συνείδηση της ανθρωπότητας, ένα μέρος που θα πρέπει να το εγκαταλείψουμε από εδώ κι εμπρός». Αυτές όμως είναι θέσεις άλλης εποχής και απόψεις άλλης λογικής. Και κάπως τις αντιπαρερχόμεθα.

[xvi] εκδ. Παπαζήση, 2009.

[xvii] Η αθεΐα ενός επιστήμονα δεν αποτελεί απόδειξη επιστημονικής απόρριψης της πίστεως. Συχνά μεγάλοι επιστήμονες (Einstein, Stephen Hawking) εμφανίζονται με μεταβαλλόμενες η και αντιφατικές μεταξύ τους επί του θέματος απόψεις (βλ. εφημ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 5.10.2012)

[xviii] Λουκ. κα΄  25.

[xix] Εισήγηση-Γνώμη για την Προγεννητική και Προεμφυτευτική διάγνωση, www.bioethics.gr

 [xx]  Λουκ. ιη΄  8.

[xxi] «σημεία δε τοις πιστεύσασι ταύτα παρακολουθήσει» (Μαρκ. ιστ΄ 17).

[xxii] «έχοντες μόρφωσιν ευσεβείας την δε δύναμιν αυτής ηρνημένοι» (Β΄ Τιμ. γ΄ 5).

[xxiii] «Σκληρός εστιν ο λόγος ούτος τις δύναται αυτού ακούειν… εκ τούτου πολλοί εκ των μαθητών αυτού απήλθον εις τα οπίσω και ουκέτι μετ’ αυτού περιεπάτουν» (Ιω. στ΄  60, 66).

[xxiv] Πράξ. β΄  13.

[xxv] Πράξ. ιζ΄  32.

[xxvi] Βλ. Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, Μυσταγωγία, PG. 91, 664B.

[xxvii] Λόγος κατά την τελετή αναγορεύσεώς του σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, Κέρκυρα, 20 Μαρτίου 2007.

[xxviii] «Ίσως μετά από έναν αιώνα η Ορθόδοξη Εκκλησία θα είναι η μόνη από τις μεγάλες Χριστιανικές Εκκλησίες που θα έχει επιζήσει, αφού μόνη αυτή θυμάται πως η θρησκεία είναι μυστήριο» (Sir Steven Runsiman, Ορθοδοξία και Ελληνισμός, «ΒΗΜΑ» 8.9.2002).

πηγή