Η Μητρόπολη Πειραιώς για τους "Μάρτυρες του Ιεχωβά"

᾿Αριθμ. Πρωτ. 260

᾿Εν Πειραιεῖ τῇ 4ῃ Μαρτίου 2015

Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Ν      Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α  45

Π ρ ό ς
Τούς Πανοσιολ. καί Αἰδεσ. ᾿Εφημερίους
Προέδρους ᾿Εκκλησιαστικῶν Συμβουλίων ῾Ι. Ναῶν
τῆς καθ᾿ ἡμᾶς ῾Ιερᾶς Μητροπόλεως
Ἀγαπητοί Πατέρες καί Ἀδελφοί,

Συνημμένως ἀποστέλλομεν ὑμῖν Ἀνακοίνωσιν διά νά ἀναγνωσθῇ ἐπί τρεῖς Κυριακάς συνεχῶς πρό τῆς ἀπολύσεως τῆς Θ. Λειτουργίας, καί παρακαλοῦμεν νά παραληφθοῦν ἀπό τά Γραφεῖα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως τά σχετικά ἔντυπα πού θά διαμοιρασθοῦν στό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας.

Μετ’ εὐχῶν
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ
Δείτε την Ανακοίνωση

Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Ι Σ

Κάθε Ἀπρίλιο ἡ Ἀμερικανική Φυλλαδική Μετοχική Ἑταιρεία «Σκοπιά τοῦ πύργου» τῶν λεγομένων μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ, προσκαλεῖ σέ συγκέντρωση «γιά τήν ἐπέτειο τοῦ θανάτου τοῦ Ἰησοῦ» ὅπως γράφουν. Φέτος ἔχουν ἀνοικοδομήσει ἕνα πολυτελέστατο κτίριο στήν πόλη μας, ποῦ τό ὀνομάζουν «Αἴθουσα Βασιλείας Χριστιανῶν Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ» καί προσκαλοῦν ἀνυπόπτους γιά νά προσηλυτιστοῦν στήν Ἑταιρεία τοῦ Μπρούκλιν τῆς Νέας Ὑόρκης Η.Π.Α. πού ἀποτελεῖ δῆθεν τό «κανάλι τοῦ Θεοῦ».

Καθηκόντως ὑπενθυμίζομεν ὅτι ἡ Ἀμερικανική αὐτή μετοχική Ἑταιρεία τῶν Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ πού ἱδρύθηκε στήν Πενσυλβάνια τῶν ΗΠΑ τό 1874 ἀπό τόν ἀμερικανό Κάρολο Ρώσσελ καί ἐμφανίζεται σάν δῆθεν «ἀγωγός» τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος κατ’ αὐτούς ἐπί 19 αἰῶνες εἶχε περιπέσει σέ νήδυμο ὕπνο καί ξαφνικά ἐνεθυμήθη τήν «πλάνη» τῆς Ἐκκλησίας Του καί δημιούργησε τήν Ἀμερικανική αὐτή φυλλαδική Ἑταιρεία γιά νά σώση τόν κόσμο, παραχαράσσει, παρερμηνεύει καί διαστρεβλώνει ἀποδεδειγμένα τό κείμενο τῆς Ἁγίας Γραφῆς, πού εἶναι ἔργο τῆς Ἐκκλησίας, τήν ὁποία ὅμως ἀπορρίπτει.

Ὅπως διακηρύχθηκε σέ ἀντιαιρετική ἡμερίδα τῆς Μητροπόλεώς μας γιά τούς μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ, ἡ Ἑταιρεία Σκοπιά ἐπικαιροποιεῖ μέ πλῆθος αἱρέσεων τίς βλάσφημες, ἀνόσιες καί αἱρετικές κακοδοξίες γιά τό θεανθρώπινο πρόσωπο τοῦ ἐνσαρκωθέντος Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, γιά τόν Ὁποῖον ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης γράφει στό Εὐαγγέλιό του «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καί ὁ Λόγος ἦν πρός τόν Θεόν καί Θεός ἦν ὁ Λόγος» τοῦ αἱρεσιάρχη Ἀρείου τόν ὁποῖον κατεδίκασε ἡ Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδος τό 325 καί τοῦ ἄραβα ἐμπόρου Μωάμεθ κατά τόν 6ο καί 7ο αἰῶνα οἱ ὁποῖοι βλασφημοῦσαν διδάσκοντας ὅτι ὁ ἐνσαρκωθείς Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ ἦταν κτίσμα καί ὄχι ἀληθινός Θεός.

Τό 1874 ὁ Κάρολος Ρώσσελ ἀνεμάσησε τίς βλασφημίες τῶν προηγουμένων καί ἀπέδειξε ὅτι ὁ κοινός ὑποβολέας τοῦ Ἀρείου, τοῦ Μωάμεθ καί τοῦ ἑαυτοῦ του εἶναι ὁ μισῶν τόν Θεόν καί τούς ἀνθρώπους ἀρχέκακος καί βύθιος δράκων ὁ παγκάκιστος διάβολος.

Ἐπί 2.000 χρόνια τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἡ Ἁγία Του Ἐκκλησία δέν τιμᾶ τήν ἐπέτειο τοῦ «θανάτου τοῦ Ἰησοῦ» ἀλλά συμμετέχει ὀντολογικά στό ἀπό ἄφατη ἀγάπη γιά τόν ἄνθρωπο ἑκούσιο Πάθος καί τήν ἔνδοξη Ἀνάσταση τοῦ Θεανθρώπου κοινωνοῦσα τό σῶμα καί αἷμα Του καί καλοῦσα σέ συσταύρωση καί συνανάσταση μετ’ Αὐτοῦ. Ἡ Ἀμερικανική Ἑταιρεία Σκοπιά τῶν μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ ἐπιφυλλάσει μόνο γιά τά διευθυντικά στελέχη τῆς Ἑταιρείας τῆς Ἀμερικῆς τό λεγόμενο κυβερνόν σῶμα ἤ «ὑπόλοιπο» ὅπως τό ἀποκαλοῦν τό δικαίωμα νά μετέχουν στά «ἐμβλήματα τοῦ θανάτου τοῦ Ἰησοῦ», πού δέν ἔχουν καμμία σχέση μέ τήν Θ. Εὐχαριστία ἐνῶ τούς ἄλλους ὀπαδούς τῆς αἱρέσεως ὅπως καί αὐτούς στήν Ἑλλάδα τούς ἀποκλείουν ἀπό τά «ἐμβλήματα τοῦ θανάτου τοῦ Ἰησοῦ» θεωρώντας τους ὡς ἁπλό ὄχλο πού θά ἀποφύγει τον Ἁρμαγεδῶνα, ἐφόσον ὑπακούει στό Κυβερνόν σῶμα τῶν Ἀμερικανῶν Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ.

Πρόσφατα ἡ Ἑταιρεία Σκοπιά τῶν Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ σάν νεο-ἀρειανισμός πού εἶναι παρότι χρησιμοποιεῖ τό μέχρι πρότινος δυσῶδες γι’ αὐτήν, ὄνομα «Χριστιανοί», γιά προσηλυτιστικούς λόγους, ἀποδεικνύει ὅτι δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τόν Χριστιανισμό διότι στό τεῦχος τῆς Σκοπιᾶς 1.1.2015, σσ. 14-15, ὑπάρχει ἄρθρο πού ἐπιγράφεται «Πρέπει νά προσευχόμαστε στόν Ἰησοῦ;» ὅπου ἰσχυρίζεται ὅτι οἱ Χριστιανοί δέν πρέπει νά προσεύχωνται στόν Χριστό γιατί δέν εἶναι Θεός καί ἄς λέει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ὅπως προαναφέραμε «Θεός ἦν ὁ Λόγος» (Ιωάν. 1,1) καί ὁ Ἀπ. Παῦλος στήν πρός Ῥωμαίους ἐπιστολήν του «ἐξ ὦν ὁ Χριστός τό κατά σάρκα, ὁ ὤν ἐπί πάντων Θεός εὐλογητός εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.» (Ρωμ. 9,5) καί πάμπολλα ἄλλα ἐδάφια τῆς Γραφῆς νά ἀποδεικνύουν ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ Ζῶντος, ὁμοούσιος πρός τόν Πατέρα.

Ἀπόδειξις ὅτι ἡ μετοχική Ἑταιρεία Σκοπιά τῶν Ἀμερικανῶν Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ, εἶναι μία παγκόσμια προσηλυτιστική προσπάθεια καί μόνον εἶναι τό γεγονός ὅτι δέν διατηρεῖ οὔτε ἕνα φιλανθρωπικό ἵδρυμα, ὅπως ἡ Ἁγία τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησία μας πού ἔμπρακτα ἐφαρμόζει τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τον ἄνθρωπο.

Ἡ Ἱερά μας Μητρόπολις ἔχει κυκλοφορήσει ἔνα κατατοπιστικό ἔντυπο γιά τήν ἀμερικανοκίνητη αἵρεση τῶν μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ, ὅπου βέβαια διαχωρίζει μεταξύ τῆς αἱρέσεως καί τῶν θυμάτων της γιά τά ὁποῖα πρέπει συνεχῶς νά προσευχόμαστε μέ πολύ ἀγάπη, νά τά λυτρώσῃ ὁ Θεός ἀπό τά δίχτυα τοῦ Διαβόλου καί τῆς φοβερῆς αὐτῆς κακοδοξίας πού ὁδηγεῖ μαθηματικά στήν ἀπώλεια.

Καλοῦμε τούς εὐσεβεῖς ἀδελφούς νά ἐνημερώσουν τούς συγγενεῖς, φίλους καί τούς συγκατοίκους τους γιά τήν προσηλυτιστική προσπάθεια τῶν μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ στήν πόλη μας μέ τήν ἀνέγερση τοῦ κτιρίου τους πού ἀποδεικνύει τήν ἀνεξιθρησκεία καί τήν ἐλευθερία θρησκευτικῆς συνειδήσεως στήν χώρα μας καί νά προμηθευθοῦν τό ἔντυπο τῆς Μητροπόλεως ἀπό τίς ἐνορίες τους καί νά τό μοιράσουν σέ κάθε σπίτι καί συμπολίτη μας, γιατί αὐτό ἀποτελεῖ ὕψιστο ἱεραποστολικό χρέος κάθε ὀρθοδόξου πιστοῦ χριστιανοῦ.

Μετά θερμῶν ἀγωνιστικῶν εὐχῶν

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ( ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ)

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ, ΦΑΛΗΡΟΥ, ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ ΕΠΙ ΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 2015

Τέκνα μου ἀγαπητά καί περιπόθητα,

Ὄντως «ἡμέρα χαρμόσυνος καί εὐφροσύνης ἀνάπλεως» ἀνέτειλε σήμερα, Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡ χαρά ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων συνίσταται στό γεγονός ὅτι σήμερα ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ἀπέφυγε τόν κίνδυνο τοῦ ἐξανατολισμοῦ, δηλ. τῶν αἱρέσεων ἀπό τήν Ἀνατολή, ἀπό ἰουδαϊκές καί ἰσλαμικές ἐπιρροές. Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ αἵρεση τῆς εἰκονομαχίας εἶχε τίς ρίζες της στόν Ἰσλαμισμό καί τόν Ἰουδαϊσμό, οἱ ὁποῖες εἶναι ἀνεικονικές θρησκεῖες, δέν ἔχουν εἰκόνες. Οἱ εἰκονομάχοι προσπάθησαν νά περάσουν τό μένος τους ἐναντίον τῶν ἁγίων εἰκόνων μέσα στήν πίστη μας, τήν ἁγία Ὀρθοδοξία. Ὅμως, οἱ ἅγιοι Πατέρες μας, ἀγωνιζόμενοι ἐναντίον τῶν χριστιανοκατηγόρων εἰκονομάχων, τό ἀπέτρεψαν αὐτό καί ἔτσι ἀποφεύχθηκε ὁ ἐξανατολισμός τῆς Ὀρθοδοξίας, δηλ. τό νά μᾶς παρασύρει ἡ Ἀνατολή, οἱ Μουσουλμάνοι καί οἱ Ἑβραῖοι.

Ἡ χαρά ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων δικαιολογεῖται, ἐπίσης, καί ἀπό τό γεγονός ὅτι σήμερα ἐπιβεβαιώνεται τό γεγονός ὅτι τό ψεῦδος δέν ἐπεκράτησε καί δέν πρόκειται νά κυριαρχήσει ὁριστικά ἐπί τῆς ἀληθείας τῶν δογμάτων τῆς πίστεως, ἔστω καί ἄν ταλαιπώρησε καί ταλαιπωρεῖ ἀκόμη τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἐπί μακρό χρονικό διάστημα, ὅπως συνέβη παλαιά, τόν 8ο καί 9ο αἰώ., μέ τήν αἵρεση τῆς εἰκονομαχίας, καί ὅπως συμβαίνει καί σήμερα, τόν 20ο καί 21ο αἰώ., μέ τήν παναίρεση τοῦ συγκρητιστικοῦ διαχριστιανικοῦ καί διαχριστιανικοῦ οἰκουμενισμοῦ. Ἡ φαιδρότης τῶν ἀληθεστάτων δογμάτων τῆς πίστεως πάντοτε φανερώνεται, μέ συνέπεια ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ νά ἀστράπτει καί νά λάμπει μέσα στό φῶς τῆς Ἀληθείας.

Ὁ σκοπός τῆς καθιερώσεως τῆς ἑορτῆς τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας ἀπό τούς τότε ὁμολογητές ἐπισκόπους καί μοναχούς, ὅπως μᾶς λέει τό Συναξάρι τῆς ἑορτῆς^[1], ἦταν τό νά ἀνακηρυχθοῦν ὀνομαστικά καί νά ἐπαινεθοῦν οἱ εὐσεβεῖς καί ὀρθόδοξοι, ἐνῶ ἀντιθέτως οἱ ἀσεβεῖς καί κακόδοξοι νά κατακριθοῦν καί νά ἀναθεματιστοῦν ὀνομαστικά, ὄχι βεβαίως ἀπό κακία, ἐμπάθεια καί μίσος ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν, ἀλλά ἀπό παιδαγωγική καί ποιμαντική φροντίδα καί ἀγάπη, ὥστε οἱ μέν αἱρετικοί, ἐλεγχόμενοι, νά μετανοήσουν καί νά ἀποκηρύξουν τήν πλάνη τους, νά προφυλαχθοῦν δέ κυρίως οἱ ὑπόλοιποι πιστοί ἀπό τό νά ἀκολουθήσουν τήν πλάνη. Οἱ ἅγιοι Πατέρες μας εἶχαν πραγματική καί εἰλικρινή ἀγάπη, καί ὄχι τήν ψευδοειρήνη καί τήν ψευδοαγάπη τῶν οἰκουμενιστῶν, πού ἐνοχλοῦνται ἀπό τά ἀναθέματα καί παρουσιάζονται ἔτσι δῆθεν «καλύτεροι» ἀπό τους Ἁγίους Ἀποστόλους καί τούς Ἁγίους Πατέρες, οἱ ὁποῖοι ἀπό ἀγάπη ἐλέγχουν καί παιδαγωγοῦν^[2].

Αὐτήν τήν ἀνακήρυξη καί τόν ἔπαινο τῶν εὐσεβῶν καί Ὀρθοδόξων ἀπό τή μιά, καί τήν κατάκριση μαζί μέ τόν ἀναθεματισμό τῶν ἀσεβῶν, τῶν κακοδόξων καί τῶν αἱρετικῶν ἀπό τήν ἄλλη, τόν βλέπουμε πολύ παραστατικά στό ἐξαίσιο κείμενο ὁμολογίας τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, πού λέγεται «Συνοδικόν τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας», ἀποσπάσματα τοῦ ὁποίου διαβάζονται κατά τή διάρκεια τῆς λιτανεύσεως τῶν ἁγίων καί ἱερῶν εἰκόνων, σήμερα, Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας.  

Τί εἶναι, ὅμως, τό Συνοδικόν τῆς Ὀρθοδοξίας;

Λέγοντας Συνοδικό^[3] ἐννοοῦμε τήν ἀπόφαση μιᾶς Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί κυρίως Οἰκουμενικῆς Συνόδου, στήν ὁποία περιλαμβάνονται, ἐκτός ἀπό τούς κανόνες τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, καί οἱ θεολογικές ἀλήθειες, πού καθορίζουν τά ὅρια τῆς πίστεως, τά δόγματα δηλ. τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, καί καταδικάζουν τίς αἱρέσεις, τόσο ὡς πρός τή στρεβλή διδασκαλία τους, ὅσο καί ὡς πρός τά ὀνόματα τῶν αἱρετικῶν, οἱ ὁποῖοι συνταράσσουν τήν Ἐκκλησία μέ τήν παρανόηση καί διαστρέβλωση τοῦ περιεχομένου τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως, ἀλλά καί γενικότερα τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας.

Τό Συνοδικό τῆς Ὀρθοδοξίας περιέχεται στό λειτουργικό βιβλίο τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ὀνομάζεται Τριώδιο^[4]. Στό κυριότερο μέρος του περιλαμβάνει τίς ἀποφάσεις τῆς ἐνδημούσης ἐν Κων/λει Συνόδου τοῦ 843, ἡ ὁποία ἀναστήλωσε τίς ἱερές εἰκόνες καί στηρίχθηκε στήν Ζ΄ ἐν Νικαία Οἰκουμενική Σύνοδο τοῦ 787. Περιέχει, ἐπίσης, καί ἀποφάσεις τῶν τοπικῶν Συνόδων, μετά τήν Σύνοδο τοῦ 843, κατά πασῶν ἐν γένει τῶν αἱρέσεων, ἀλλά ἰδιαίτερα κατά τῆς εἰκονομαχίας^[5].

Πιθανός συντάκτης τῆς ἀρχικῆς μορφῆς του εἶναι ὁ Πατριάρχης Μεθόδιος. Πρώτη φορά ἀναγνώσθηκε κατά τήν παννυχίδα καί τήν ὁριστική ἀναστήλωση,  τιμητική προσκύνηση καί λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων ἀπό τήν αὐτοκράτειρα Θεοδώρα, γεγονός πού συνέπεσε τότε μέ τήν Α΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν (11-3-843), ἡ ὁποία γι’αὐτό ὀνομάσθηκε Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας^[6].

Οἱ μετέπειτα συμπληρώσεις καί προσθήκες στό Συνοδικό τῆς Ὀρθοδοξίας ἔχουν γίνει σέ διάφορα στάδια τῆς ἱστορίας, σύμφωνα μέ τήν πορεία τοῦ ἀγώνα τῆς Ἐκκλησίας κατά τῶν αἱρέσεων, οἱ ὁποῖες παρουσιάστηκαν μετά τήν εἰκονομαχία μέχρι καί τό κίνημα τοῦ Ἡσυχασμοῦ στά τέλη τοῦ 14ου αἰώ.

Στό Προοίμιο τοῦ Συνοδικοῦ γίνεται λόγος γιά χειμώνα, ὁ ὁποῖος ἐνέσκηψε στήν Ἐκκλησία, μέ τόν ὁποῖο ἐννοεῖται σαφῶς ἡ αἵρεση τῆς εἰκονομαχίας, ἡ ὁποία ἀναφέρεται καί ὡς «κάκωσις». Ἐπιπλέον, ἀναφέρονται τά ὀνόματα μεγάλων Πατριαρχῶν, οἱ ὁποῖοι στάθηκαν πρόμαχοι τῆς ἀληθείας καί στή συνέχεια διακηρύττεται ἀπό τήν Ἐκκλησία μας ἡ ἁγιότητά τους : «Γερμανοῦ, Ταρασίου, Νικηφόρου, Μεθοδίου…, Ἰγνατίου, Φωτίου, Στεφάνου, Ἀντωνίου καί Νικολάου». Παράλληλα, ἀναφέρονται καί ὀνόματα ἄλλων ἀρχιερέων, ἱερομονάχων καί μοναχῶν, ὅπως τῶν ὁσίων Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου καί Συμεών τοῦ Στυλίτου, οἱ ὁποῖοι ἀγωνίσθηκαν ὅλοι μαζί καί ἀναδείχθηκαν ὁμολογητές τῆς Πίστεως, συντελώντας στό νά συγληθεῖ ἡ Ζ΄ Ἁγία καί Οἰκουμενική Σύνοδος ἀπό τήν αὐτοκράτειρα Εἰρήνη, ἡ ὁποία μνημονεύεται στό τέλος τοῦ Συνοδικοῦ μαζί μέ ὅλους τούς ὀρθοδόξους Βασιλεῖς, οἱ ὁποῖοι ὑπερμάχησαν για τήν τιμή τῶν ἱερῶν εἰκόνων, ὅπου παρέχεται μάλιστα ἡ πληροφορία ὅτι ἔλαβε καί τό μοναχικό σχῆμα.

Ἰδιαιτέρως μνημονεύονται στό Συνοδικό οἱ βασιλεῖς ἐκεῖνοι, ὅπως καί οἱ Ἐπίσκοποι, πού συνετέλεσαν στήν ἀποκάλυψη τῆς ἀληθείας τῆς Ἐκκλησίας, ὄχι μόνο κατά τήν περίοδο τῆς εἰκονομαχίας, ἀλλά καί κατά τήν περίοδο τῶν λεγομένων Ἡσυχαστικῶν ἐρίδων, μεταξύ τῶν ὁποίων πρωτεύουσα θέση κατέχει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἀρχιεπίσκοπος Θεσ/κης, ὁ θεατής τοῦ ἀκτίστου Φωτός καί κήρυξ τῆς ἀκτίστου Θείας Χάριτος.

Στό Συνοδικό περιέχονται καί ὀνόματα διαφόρων αἱρεσιαρχῶν, πού εἶχαν προηγηθεῖ τῆς εἰκονομαχίας, καί ὅλων τῶν ἄλλων μεταγενεστέρων αἱρέσεων : «Ἀρείω τῶ πρώτω θεομάχω καί ἀρχηγῶ τῶν αἱρέσεων…, Νεστορίω τῶ θεηλάτω…, Διοσκόρω Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας καί Σεβήρω τῶ δυσσεβεῖ…, ὅλοις τοῖς Εὐτυχιανισταῖς καί Μονοθελίταις καί Ἰακωβίταις καί Ἀρτζιβουρίταις καί ἁπλῶς πάσιν αἱρετικοῖς, Ἀνάθεμα».

Αὐτή ἡ ἀναφορά ὅλων τῶν ἀνωτέρω ὀνομάτων, ὅπως καί τῶν αἱρέσων, πού φαινομενικά δέν ἔχουν ἄμεση σχέση μέ τήν εἰκονομαχία, δέν γίνεται τυχαῖα. Ἡ ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας ἀντιμετωπίζεται συνολικά καί ὄχι ἀποσπασματικά. Κάθε νέα αἵρεση ἀποτελεῖ στήν πραγματικότητα μία διαφορετική ἔκφραση καί ἔκφανση τῆς μιᾶς καί μοναδικῆς αἱρέσεως καί λανθασμένης διδασκαλίας, δηλ. τῆς μή ὀρθῆς κατανοήσεως τοῦ γεγονότος τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μᾶς πείθει ὅτι ὅλες οἱ αἱρέσεις ἔχουν ὡς ἀρχή τους τήν αἵρεση τῆς ἀρνήσεως τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ καί ἀποτελοῦν συνέπειά της. Γι’αυτό τό Συνοδικό ὁριοθετεῖ μέ σαφήνεια τήν Ἀλήθεια ἀπό τό ψεῦδος, τήν Πίστη ἀπό τήν ἀπιστία καί τήν Θεολογία ἀπό τήν ἀνθρώπινη φιλοσοφία.

Ὡς πρός τήν θεολογία τῶν ἱερῶν εἰκόνων, τό Συνοδικό διακηρύσσει  ὅτι ἡ τιμή τους ἀποτελεῖ συνέχεια καί συνέπεια τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί τιμή στό ἴδιο τό γεγονός τῆς ἐνσαρκώσεως. Ἀντίθετα, ἡ ἄρνηση τιμῆς στίς ἱερές εἰκόνες συνεπάγεται στήν πραγματικότητα ἄρνηση τῆς σωτηρίας.

Τό Συνοδικό, ὅμως, ἐνῶ ἀφορμᾶται ἀπό τήν ὑπεράσπιση τῶν ἱερῶν εἰκόνων, προχωρᾶ καί στήν ἐπαναδιατύπωση τῆς θεολογίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας περί τοῦ μυστηρίου τῆς Ἁγίας Τριάδος, περί τῆς ἑνώσεως τῶν δύο φύσεων στόν Χριστό, περί τῆς Θείας Εὐχαριστίας, περί τῶν ἱερῶν Μυστηρίων, περί τῆς Θείας Λατρείας γενικότερα καί περί τῆς Ἀναστάσεως, τά ὁποία προσπάθησαν νά στρεβλώσουν οἱ διάφοροι αἱρετικοί, οἱ ὁποῖοι καί κατονομάζονται.

Τέλος, διατυπώνει μέ σαφήνεια στά «κατά Βαρλαάμ καί Ἀκινδύνου κεφάλαια» τήν θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας περί τῶν ἀκτίστων Θείων ἐνεργειῶν, στίς ὁποῖες μετέχει ὁ ἄνθρωπος καί τίς ὁποῖες διακρίνει ἀπό τήν ἄκτιστη Θεία οὐσία, τήν ὁποία ὀνομάζει καί θεωρεῖ «ἄληπτον καί ἀμέθεκτον», ἐνῶ κάνει λόγο καί γιά τό Θεῖο Φῶς τῆς Μεταμορφώσεως, ὀνομάζοντάς το «ἄκτιστον καί φυσικήν χάριν καί ἔλλαμψιν καί ἐνέργειαν, ἐξ αὐτῆς τῆς θείας οὐσίας ἀχωρίστως ἀεί προϊοῦσαν».

Τά μηνύματα τοῦ Συνοδικοῦ ἐκφέρονται μέ ἀναφωνήσεις τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ, ὅπως εἶναι οἱ μακαρισμοί τῶν εὐσεβῶν Βασιλέων, Πατριαρχῶν, κληρικῶν καί λαϊκῶν ὀνομαστικά, μέ τήν ἀναφώνηση «αἰωνία ἡ μνήμη», ἀλλά καί ὁ  ἀναθεματισμός τῶν ἀπ'αἰῶνος αἱρετικῶν, μέ τήν ἀναφώνηση «ἀνάθεμα».

Τί εἶναι, ὅμως, τό ἀνάθεμα;

Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἀναφέρει ὅτι ἀνάθεμα λέγεται ἐκεῖνο, πού χωρίζεται ἀπό τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία τῶν Χριστιανῶν, καί ἀφιερώνεται στόν διάβολο. Κανένας δέν τολμᾶ νά συναναστραφεῖ καί νά συγκοινωνήσει μέ ἐκεῖνον τόν ἄνθρωπο, πού ἔχει χωρισθεῖ ἀπό τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία καί ἔχει γίνει ἀνάθεμα στόν διάβολο, ἀλλά ὅλοι οἱ πιστοί χωρίζονται ἀπ’αὐτόν^[7]. Τό ἀνάθεμα παντελῶς χωρίζει καί ἀποκόπτει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν Χριστό.

Ὁ ἅγιος Ταράσιος, Πατριάρχης Κων/λεως, στόν ἀπολογητικό τῆς Ζ΄ ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἀναφέρει : «Δεινόν εἶναι τό ἀνάθεμα, ἐπειδή μακράν τοῦ Θεοῦ ποιεῖ τόν ἄνθρωπον καί ἀπό τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἐκδιώκει καί πέμπει αὐτόν εἰς τό σκότος τό ἐξώτερον»^[8].

Ὁ Ἀπ. Παῦλος λέει : «εἰ τίς οὐ φιλεῖ τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, εἴτω ἀνάθεμα»^[9]. Ὅλοι ὅσοι πολιτεύονται ἔξω ἀπό τήν ἀποστολική διδασκαλία καί παράδοση τοῦ θείου Παύλου, ἡ ὁποία βεβαίως εἶναι ἡ διδασκαλία καί ἡ παράδοση τοῦ ἰδίου τοῦ Χριστοῦ, δέν ἀγαποῦν ἐν ἀληθεία τόν Κύριο. Ὅσοι δέν ἀγαποῦν ἐν ἀληθεία τόν Κύριο, αὐτοί εἶναι ἀνάθεμα, δηλ. χωρισμένοι ἀπό τόν Κύριο^[10].

Ὁ ὅρος ἀνάθεμα ἀναφέρεται ἀπό τόν Ἀπ. Παῦλο καί στήν πρός Γαλάτας ἐπιστολή ἐναντίον ἐκείνων, πού εὐαγγελίζονται ἔξω ἀπό τά παραδεδομένα : «ἀλλά καί ἄν ἡμεῖς ἤ ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ εὐαγγελίζεται ὑμῖν παρ’ὅ εὐαγγελισάμεθα ὑμῖν, ἀνάθεμα ἔστω»^[11]. 

Τά ἀναθέματα στήν Ἐκκλησία δέν ἀποτελοῦν ἐκφράσεις ὀργῆς ἤ κατάρας ἤ ὕβρεως, ἀλλά πανηγυρικές διακηρύξεις ὅτι οἱ ἀναθεματισμένοι δέν ἀνήκουν στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας καί ὁ λαός τοῦ Θεοῦ καλεῖται νά ἐπιτείνει τήν προσοχή του σ' αὐτό καί νά μήν συμφύρεται μέ τούς ἀναθεματιζομένους, γιά νά μήν ἀπολέσει τήν ὑγιαίνουσα διδασκαλία, χωρίς τήν ὁποία δέν ὑφίσταται σωτηρία. Ἑπομένως, τά ἀναθέματα ἀποτελοῦν, εἰδικότερα στήν σημερινή ἐποχή τῆς ὁμογενοποιήσεως καί τοῦ συγκρητισμοῦ, ἔξοχο ἀμυντικό μηχανισμό καί παιδαγωγικό τρόπο γιά τήν  διασφάλιση τῆς Ὀρθοδόξου αὐτοσυνειδησίας καί ἀληθείας…»^[12]. Τά ἀναθέματα ἀποτελοῦν ποιμαντικό μέτρο ἀγάπης καί διασφάλιση τῆς Ὀρθοδόξου αὐτοσυνειδησίας καί ἀληθείας. Οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὅταν στίς Συνόδους ἀναθεμάτιζαν τούς αἱρετικούς, δέν τό ἔκαμαν ἀπό μίσος πρός αὐτούς, ἀλλά μέ πόνο ψυχῆς ἀπέκοπταν αὐτούς, «ὡς ἀνιάτως νοσήσαντας», ἀπό τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ἀκριβῶς ὁ χειροῦργος ἀποκόπτει τό σεσηπός καί νεκρό μέλος τοῦ σώματος, γιά νά μήν μεταδοθεῖ ἡ σῆψη καί στό ὑπόλοιπο σῶμα. Ἑπομένως, ἀνάθεμα ἔχουμε κυρίως ὅταν ὑπάρχει αἵρεση. Ὁ ἀναθεματισμός εἶναι ὁ ἀποχωρισμός, ἡ ἀποκοπή μέ δυσμενεῖς ἐκφράσεις ἀπό τό κοινό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί, ἡ αἵρεση εἶναι ἡ διάσπαση αὐτῆς τῆς Θεανθρωπίνης κοινωνίας μέσα στό κοινό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας καί γι’αὐτόν ἀκριβῶς τόν λόγο καταδικάζεται καί ἀναθεματίζεται ἀπό τίς Οἰκουμενικές Συνόδους.

Πολλές φορές, ὅταν λέγονται αὐτά τά πράγματα, ἀλλά καί ὅταν διαβάζονται – ἄν διαβάζονται – τά ἀναθέματα τήν Κυριακή τῆς  Ὀρθοδοξίας, οἱ πιό αὐθόρμητοι σοκάρονται καί λένε : «Ε, τώρα, ποῦ ζοῦμε; Στόν Μεσαίωνα; Μιλᾶμε γιά ἀναθεματισμούς καί ἀφορισμούς; Αὐτά δέν εἶναι πράγματα, πού ἁρμόζουν στήν Ἐκκλησία». Δυστυχῶς, αὐτή ἡ νοοτροπία ἔχει ἐπηρεάσει πολλούς. Νομίζουν δηλ. ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι συνεχῶς καί μόνο ἀγάπη. Αὐτοί, ὅμως, οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἄγευστοι. Δέν ἔχουν καταλάβει τί εἶναι Ὀρθοδοξία καί δέν ἔχουν κατανοήσει ὅτι αὐτό τό Σῶμα εἶναι ἀγαπητικό. Ἄν δέν ὑπάρχει αὐτή ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία «ἐκκέχυται ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν»^[13], τότε ἡ ἔλλειψη ἀγάπης σημαίνει τήν ἀποστασιοποίηση. Γιατί, ὅταν κάποιος ἀγαπᾶ πολύ κάτι, ἔρχεται σέ ἀγαπητική σχέση μ’αὐτό. Ὅταν, ὅμως, ἀποστασιοποιεῖται, ὄχι μόνο περιστασιακῶς, ἀλλά καί θεσμικῶς, τότε ἡ Ἐκκλησία τοῦ βεβαιώνει, μ’ἕνα θεσμικό τρόπο, αὐτό, πού ἔχει πάθει. Ἡ Ἐκκλησία, λοιπόν, ὅταν λέει σέ κάποιον «ἀνάθεμα», οὐσιαστικά τοῦ πιστοποιεῖ, τοῦ δίνει τήν ληξιαρχική πράξη, τήν πιστοποίηση αὐτοῦ τοῦ γεγονότος, πού ἔχει ὑποστεῖ. Αὐτό, ὅμως, σήμερα δέν γίνεται κατανοητό, ἐπειδή δέν βιώνεται καί ἐπειδή δέν ὑπάρχει ἡ προϋπόθεση τῆς καθαρότητος, τήν ὁποία οἱ πολλοί ὑστεροῦνται. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι μιά ζωντανή πραγματικότητα. Ὅταν ὁ πιστός ἔχει καθαρότητα, τότε ἔχει σχέση μέ τήν  Ἐκκλησία, νιώθει τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τήν ἐκφράζει. Ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς ἐλλείψεως βιωματικῆς ἐμπειρίας φθάνουμε σήμερα στό σημεῖο νά λέγεται ὅτι «τά ἀναθέματα καί οἱ ἀφορισμοί δέν ἰσχύουν σήμερα. Θά τ’ἀλλάξουμε. Ζοῦμε σέ ἄλλη ἐποχή». Ὁ ἄνθρωπος, ὅμως, παραμένει πάντα ὁ ἴδιος. Ὁ Χριστός μία φορά ἐκπλήρωσε τό μέγα τῆς εὐσεβείας μυστήριο γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους ὅλων τῶν ἐποχῶν. «Ἰησοῦς Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αιώνας»^[14]. Γίνεται, λοιπόν, ἀντιληπτό ὅτι, ὅταν παραβιάζεται ἡ ἀγαπητική σχέση, τότε ὑπάρχει ὁ ἀφορισμός, μέ τόν ὁποῖο ἡ Ἐκκλησία ἐπικυρώνει τήν προϋπάρχουσα κατάσταση.

Ὀλ’ αὐτά, τά ὁποία σήμερα ἠχοῦν φονταμενταλιστικά, γιά τούς πιστούς μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι σημεῖα, τά ὁποῖα συμπυκνώνουν τήν ἀγάπη, ὁριοθετοῦν καί σημειώνουν ὅτι ἡ ἀγαπητική σχέση μέσα στά πλαίσια τῆς Ἐκκλησίας δέν εἶναι κάτι τό δευτερεῦον ἤ τό τριτεῦον, ἀλλά εἶναι τό οὐσιῶδες συστατικό της. Αὐτά τά πράγματα τά ἐξέφρασε ἡ Ἐκκλησία μέ τόν ἴδιο δυναμισμό, ὅταν θέλησε νά ἐκφράσσει τήν ἀκοινωνησία, μέ τήν ὁποία δίνει τήν ληξιαρχική πράξη ὅτι κάποιος ἔχει πεθάνει ἀπό πλευρᾶς ἀγαπητικῆς. Αὐτό τό Σῶμα, μέσα στό ὁποῖο ἀνήκουμε εἶναι μυστηριακό μέν, ἀγαπητικό δέ. Ἄν δέν ὑπάρχει αὐτή ἡ ἀγαπητική σχέση καί αὐτός ὁ ἀγαπητικός πόθος, πού νά ἐκφράζεται καί στήν πράξη, τότε διαψεύδεται.

Τό Συνοδικό της Ὀρθοδοξίας, ὅταν γράφτηκε γιά πρώτη φορά τό 843 ἀπό τούς ἁγίους πατέρες τῆς Ζ΄ ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Συνόδου, μετά τό τέλος τῆς δευτέρας φάσεως τῆς εἰκονομαχίας, περιελάμβανε ἀναθέματα γιά ὅλους τούς αἱρετικούς, ἀπό τόν Ἄρειο μέχρι καί τούς εἰκονομάχους. Ἀπό τόν 9ο αἰώ. κι ἔπειτα, ἐπειδή ἔκαναν τήν ἐμφάνισή τους κι ἄλλες αἱρέσεις, ἰδίως ἡ αἱρετική παρασυναγωγή τοῦ Παπισμοῦ, ἡ Ἐκκλησία ἀπεφάσισε τόν 14ο αἰώ. νά ἐμπλουτίσει τό Συνοδικό τῆς Ὀρθοδοξίας μέ νέα ἀναθέματα, ὁπότε προστέθηκαν τά «Κεφάλαια κατά Βαρλαάμ καί ‘Ακινδύνου», μέ τά ὁποία ἀναθεματίζεται, στά πρόσωπα τοῦ Βαρλαάμ Καλαβροῦ καί τοῦ Γρηγορίου Ακινδύνου, ἡ αἵρεση τοῦ Παπισμοῦ. Ἀπό τήν παραπάνω τακτική διαπιστώνουμε ὅτι τό Συνοδικό τῆς Όρθοδοξίας εἷναι ἀναπροσαρμοζόμενο καί ὅτι ἡ προσθήκη καινούργιων ἀναθεμάτων ἦταν καί εἶναι συνήθης τακτική τῆς Ἐκκλησίας. Ἑπομένως, εἶναι ἀνεπίτρεπτο νά κατηγοροῦν κάποιοι τούς ἁγίους Πατέρες ὅτι δῆθεν εἶναι πάνω ἀπό τήν Ἐκκλησία καί δέν κάνουν ὑπακοή, διότι προσέθεσαν νέα ἀναθέματα.

Ἄλλωστε, τό ἴδιο τό Συνοδικό τῆς Ὀρθοδοξίας ἀναφέρει σέ ἕνα σημεῖο του˙«ὅλοις τοῖς αἱρετικοῖς ἀνάθεμα»^[15], ἀνάθεμα σέ ὅλους τούς αἱρετικούς, καί στούς παλαιούς καί τούς νέους, τούς συγχρόνους, σ΄αὐτούς πού ὑπῆρξαν, ὑπάρχουν καί θά ὑπάρξουν μέχρι συντελείας αἰώνων.  Ἡ ἀνωτέρω τακτική δέν ἀποτελεῖ οὔτε πρωτοτυπία, οὔτε καινοτομία, οὔτε πρόταξη ὑπεράνω Συνόδων καί Ἐκκλησίας, ἀλλά ἁπλῶς ταπεινή ἀκολουθία τῆς συνήθους ἐκκλησιαστικῆς τακτικῆς, καί τήρηση τῆς τάξεως τοῦ λειτουργικοῦ βιβλίου τοῦ Τριωδίου, ἡ ὁποία καί βεβαίως ἰσχύει μέχρι καί σήμερα. Ὁ ποιμαντικός σκοπός καί στόχος της ἐκφωνήσεως τῶν ἀναθεμάτων εἶναι διφυής, διττός : Ἀπό τή μιά ἡ μετάνοια τῶν ἀναθεματισμένων, καί ἀπό τήν ἄλλη ἡ προφύλαξη τοῦ ποιμνίου του ἀπό τίς αἱρέσεις, παλαιές καί νέες,  οἱ ὁποῖες στερροῦν τήν σωτηρία ἀπό τούς ἀνθρώπους. Ἔτσι, δέν πρέπει νά σπεύσουν νά ἐκτοξεύσουν μομφές καί κατηγορίες οἱ Οἰκουμενιστές, πού, μέ τήν Χάριν τοῦ Θεοῦ καί κατά τό ἀνθρώπινο δυνατό, ἐπιδεικνύεται ἐπαγρύπνηση καί ἀνύστακτο ἐνδιαφέρον γιά τό ποίμνιο καί δέν ἀφήνονται οἱ λύκοι νά καταφᾶνε καί νά κατασπαράξουν τά πρόβατα.

Ἀντιθέτως, οἱ Οἰκουμενιστές πρέπει νά κατηγοροῦνται, ἐπειδή ἀφήνουν τά πρόβατα νά γίνονται βορά στά στόματα τῶν λύκων τῶν βαρέων^[16], τῶν ποικίλων αἱρετικῶν. Ἡ ποιμαντική καί παιδαγωγική ὀρθότητα τῶν μέτρων τῆς Ἐκκλησίας φαίνεται καί ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι οἱ Οἰκουμενιστές δέν ἀντέχουν τήν δύναμη τῶν ἀναθεμάτων, δέν ἀντέχουν, ἐλεγχόμενοι, τήν ἀντιαιρετική καί ἐπικριτική διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων, δέν ἀντέχουν κἄν τήν ἔννοια τῆς αἱρέσεως. Γι'αὐτό κατήργησαν τήν ἀνάγνωση τῶν ἀναθεμάτων συνοδικῶς ἀπό τό 2005. Γι'αὐτό παραμερίζουν μέ τήν μεταπατερική, νεοπατερική, συναφειακή καί μετακανονική αἵρεση τούς Ἁγίους Πατέρες, πού καταγγέλλουν ὀνομαστικά καί ἀποκαλύπτουν τούς αἱρετικούς. Γι'αὐτό κατήργησαν τήν ἔννοια τῆς αἱρέσεως, δεχόμενοι ὡς «ἰσότιμες, ἰσάξιες καί ἀδελφές ἐκκλησίες» τίς σύγχρονες μεγάλες αἱρετικές παρασυναγωγές τοῦ Παπισμοῦ καί τοῦ Προτεσταντισμοῦ, ἀλλά καί τήν παλαιά, ἀρχαῖα αἵρεση τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ^[17].

Τέκνα μου ἀγαπητά καί περιπόθητα,

Τό Συνοδικό τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι ἕνα κείμενο, τό ὁποῖο διατυπώνει καί ἐκφράζει τήν καθολική πίστη καί τό δόγμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας. Περιέχει δηλ. τήν διδαχή της γιά τό ἴδιο τό περιεχόμενο τῆς ζωῆς της. Τό δόγμα διασώζει τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας, πληροφορεῖ τόν κόσμο γι'αὐτή τή ζωή, ἐνῶ παράλληλα καταγράφει καί τήν ἱστορική μαρτυρία καί συνείδηση αὐτῆς τῆς ζωῆς. Γι’αὐτό καί ἡ  Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ἐνέταξε τό Συνοδικό στήν λατρεία της σήμερα, Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, ὥστε νά διαβάζεται σέ στάση προσοχῆς καί προσευχῆς ὡς ἱερό δογματικό κείμενο. Ἀμήν.

Ἔτη πολλά καί εὔδρομος ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή!

Μετά πατρικῶν εὐχῶν

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

+ ὁ Πειραιῶς Σεραφείμ

---

[1] Τριώδιον, ἐκδ. «Φῶς Χ.Ε.Ε.Ν.», Ἀθήνα  2010, σ. 618.

[2] ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΖΗΣΗΣ, «Στόν Πειραιά γιορτάσθηκε αὐθεντικά ἡ Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας», Θεοδρομία ΙΔ1 (Ἰανουάριος-Μάρτιος 2012) 3-4.

[3] Σχ. βλ. ΑΡΧΙΜ. ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ, Τό Συνοδικόν τῆς Ὀρθοδοξίας, Ὁμιλία στόν Κατανυκτικό Ἑσπερινό στήν Φλώρινα τήν Κυριακή 9-3-2014 (Α΄ Νηστειῶν).

[4] Τριώδιον Κατανυκτικόν, ἐκδ. Φῶς ΧΕΕΝ, Ἀθήνα 2001, σσ. 618-635.

[5] Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Μτφρ. Ἠ.Γ.ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, ἐπιμέλεια-σχόλια ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΡΑΚΙΔΗΣ, ἐκδ. Ἁρμός, Ἀθήνα 2006, σ. 11.

[6] ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΣ, Πηγές Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας, ἐκδ. Ἀρμός, Ἀθήνα 19982, σ. 118.

[7] ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Πηδάλιον, σσ. 396-398.

[8] Β΄ Τόμος Συνοδικῶν, σ. 724.

[9] Α΄ Κορ. 16, 22.

[10] ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Ἑρμηνεία εἰς τάς ΙΔ΄ ἐπιστολάς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, τ. Α΄, ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσ/κη 1989, σ. 697.

[11] Γαλ. 1, 8. Ἔνθ'ἀνωτ., τ. Β΄, Θεσ/κη 1990, σσ. 248-249.

[12] Σχ. βλ. ἡμέτερον κείμενον μέ θέμα «Διευκρινήσεις γιά τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας», 14-3-2012, http://www.impantokratoros.gr/64EFF01C.el.aspx

[13] Ρωμ. 5, 5.

[14] Εβρ. 13, 8.

[15] Τριώδιον, ἐκδ. «Φῶς Χ.Ε.Ε.Ν.», Ἀθήνα 2010, σ. 628.

[16] Πράξ. 20, 29.

[17] ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΖΗΣΗΣ, ἔνθ'ἀνωτ., σ. 5.

Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ για τη νηστεία της Σαρακοστής: Ας μη πούμε «δεν νηστεύω» ή «θα νηστεύσω όπως καταλαβαίνω»

 

Αγαπητοί μου αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω,
Εισερχόμενοι στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή οι ύμνοι του Τριωδίου, ιδιαίτερα κατά την πρώτη εβδομάδα της εκκλησιαστικής αυτής περιόδου, προβάλλουν τη νηστεία ως τον πλέον κατάλληλο τρόπο για να ενστερνιστεί και να βιώσει ο πιστός την ποθητή μετάνοια.
Ζώντας όμως σε μία εποχή όπου η άνεση και η ευκολία έχουν καταστεί μέτρα απόλυτά του βίου μας, το αίτημα της νηστείας συχνά προκαλεί αμηχανία ακόμα και στους ίδιους τους χριστιανούς. Ακούει κανείς ακόμα και από ανθρώπους που καταφάσκουν στη πίστη, πως «εγώ δεν τα καταφέρνω με την νηστεία», πως «αποφάσισα να νηστεύσω μόνο από αυτό το είδος η μόνο από το άλλο», πως «δεν νηστεύω ακριβώς, αλλά κάνω μία αυστηρή δίαιτα και είναι το ίδιο» η τελικά πως «αποφάσισα σε τούτη την Σαρακοστή να μη νηστεύσω». Όλη τούτη η σύγχυση φανερώνει πως καθόλου δεν έχουμε κατανοήσει το τι είναι η νηστεία και σε τι αποσκοπεί.
Η νηστεία για την Εκκλησία μας δεν είναι απλά ένα ηθικό πρόσταγμα, αλλά αποτελεί μία οντολογική λειτουργία. Τούτο σημαίνει πως το να νηστεύσω δεν είναι κάτι που αφορά μόνο εμένα, δεν είναι μία ατομική επιλογή, αλλά είναι ένας τρόπος να υπάρχω ως μέλος της Εκκλησίας. Ας το εξηγήσουμε λίγο αυτό:
Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή δεν πρέπει να ξεχνούμε πως είναι η προετοιμασία μας για να φθάσουμε στο Πάθος του Κυρίου, το οποίο θα διαδεχθεί η λαμπροφόρος Ανάστασή του. Η δική μας αποχή από τροφές αποτελεί την μετοχή μας στο Πάθος αυτό, αλλά και στην Ανάσταση του Χριστού. Ως μέλη αληθινά του Σώματος του Χριστού, οι χριστιανοί διά της νηστείας βιώνουμε τους κολαφισμούς, τους εμπτυσμούς, το σταυρό· μετέχουμε στον πόνο, στην πείνα και στην δίψα του Θεανθρώπου κατά το Πάθος. Μα συνάμα βιώνουμε και την λύτρωση από τα δεσμά του Άδου, και την εν ετέρα μορφή σωματική παρουσία, και την απαλλαγή από την ανάγκη της τροφής και από κάθε άλλο εξαναγκασμό, και την χαρά της νίκης επί του Θανάτου, όπως βιώθηκε από τον Θεάνθρωπο κατά την Ανάσταση. Νηστεύουμε λοιπόν γιατί ο Χριστός, έπαθε και αναστήθηκε. Καί εμείς θέλουμε και λαχταρούμε να γίνουμε μέλη του δικού Του Σώματος διά της νηστείας.
Όπως λοιπόν σε ένα ανθρώπινο σώμα τα μέλη δεν αυτονομούνται, αλλά όλα με τον τρόπο τους μετέχουν σε κάθε λειτουργία του, έτσι και στην Εκκλησία κανείς μας δεν αυτονομείται, αλλά όλοι μετέχουμε σε κάθε λειτουργία τούτου του Θεανθρώπινου σώματος. Γι’ αυτό λοιπόν όλα τα μέλη του Σώματος του Χριστού νηστεύουμε όποτε και όπως η Εκκλησία έχει ορίσει. Ποιά όμως είναι η ακριβής νηστεία που έχουν καθορίσει οι Πατέρες για την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής;
 Η Εκκλησία λοιπόν, μας προσκαλεί κατά τις έξι εβδομάδες της Σαρακοστής, καθώς και την Μεγάλη Εβδομάδα που ακολουθεί, σε αποχή από το κρέας, από τα αυγά, από το γάλα και τα προιόντα που παράγονται από αυτό καθώς και από τα ψάρια. Από την Δευτέρα έως και την Παρασκευή της κάθε εβδομάδος η τράπεζά μας πρέπει να στερείται ακόμα και του οίνου και του ελαίου, ενώ το Σάββατο και την Κυριακή, τα δύο αυτά είδη επιστρέφουν προς ενίσχυση και παρηγορία. Την ημέρα του Ευαγγελισμού η τράπεζα απαιτεί ψάρι, για να ευφρανθούμε όχι μόνο πνευματικά μα και σωματικά με το προοίμιο της σωτηρίας μας, ενώ υπάρχουν και κάποιες άλλες μεγάλες ημέρες κατά τις οποίες έχουμε κατάλυση οίνου και ελαίου, όπως η εορτή των αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων.
Αξίζει να σημειωθεί πως τις Τετάρτες και Παρασκευές θα βρούμε στην μοναστική παράδοση και μία ακόμα αυστηρότερη μορφή νηστείας (ας μην ξεχνούμε ότι οι δύο αυτές μέρες συνδέονται με τη νηστεία και την άσκηση καθ’ όλο το έτος). Η νηστεία αυτή καλείται ενάτη. Τούτη δεν απαιτείται από τους πολλούς. Σύμφωνα με αυτό το τυπικό οι χριστιανοί παραμένουν από τη δωδεκάτη της νυκτός μέχρι και την τρίτη μεσημβρινή ώρα (ενάτη κατά τον βυζαντινό τρόπο μετρήσεως του νυχθημέρου) σε πλήρη αποχή από τροφή και νερό. Η Εσπερινή Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων συνδέεται με τούτη την μορφή νηστείας.
Τούτη με δυό λόγια είναι η καθορισμένη νηστεία της Εκκλησίας μας για την Σαρακοστή. Ας μη βιαστούμε να την απορρίψουμε ως ακατόρθωτη. Ας μην απογοητευτούμε επειδή γνωρίζουμε τις αδυναμίες μας. Ας μη πούμε το «δεν νηστεύω» ή το «θα νηστεύσω όπως καταλαβαίνω». Αν πράξουμε κατά αυτόν τον τρόπο έχουμε απολέσει το πρώτο δώρο της νηστείας, το οποίο μας το χορηγεί χωρίς να κοπιάσουμε καθόλου. Τούτο είναι το δώρημα της ταπείνωσης. Γιατί όταν συνειδητοποιεί κάποιος με ειλικρίνεια και χωρίς προφάσεις, πως οι δυνάμεις του δεν είναι πολλές και πως δεν δύναται να στερηθεί για λίγο κάποια πράγματα απλά, τότε ταπεινώνεται.
Τούτο το πρώτο σκίρτημα ταπείνωσης μπορεί να μας οδηγήσει στο μυστήριο της εξομολογήσεως για να καταθέσουμε τις αμαρτίες μας και να λάβουμε συγχώρεση, για να ομολογήσουμε τις αδυναμίες μας και να λάβουμε παρηγοριά και ελπίδα. Εκεί ο πνευματικός θα μας βοηθήσει να μάθουμε πως να νηστεύσουμε, πως να προσευχηθούμε, πως να ασκήσουμε την φιλανθρωπία, πως να παραστούμε στις ακολουθίες. Θα μας καλέσει να αγωνιστούμε σ’ αυτά που πρέπει, μα και σ’ αυτά που μπορούμε. Δεν πρόκειται να μας εξουθενώσει, δεν πρόκειται να μας απορρίψει. Αν η αδυναμία μας απαιτεί λάδι, τούτο δεν θα λείψει από τη διατροφή μας· αν η υγεία μας απαιτεί γαλακτοκομικά κι αυτά θα υπάρξουν στο τραπέζι μας όταν χρειαστούν· αν το κρέας είναι απαραίτητο κι αυτό δεν θα το στερηθούμε όταν πρέπει. Γιατί είναι άλλο να βάλει κανείς στο πιάτο του μία αρτήσιμη τροφή ως φάρμακο, με την ευλογία του πνευματικού του, και άλλο να καταλύει τη νηστεία.
Η πρακτική της Εκκλησίας να εξατομικεύει το λόγο του Θεού, να τον καταθέτει προσωπικά σε κάθε πιστό αποσκοπώντας στη σωτηρία του, ονομάζεται Οικονομία. Υπάρχουν φυσικά οι Ιεροί Κανόνες της Εκκλησίας και αυτοί είναι πλήρεις και αληθείς. Αφορούν κάθε άνθρωπο σε κάθε εποχή και σε κάθε συγκυρία. Είναι λόγοι θεραπευτικοί και παραμυθητικοί για όλους μας. Αποτελούν τη βίωση της αλήθειας στη καθημερινή μας ζωή. Γι’ αυτό η Εκκλησία διαφυλάττει με προσοχή μεγάλη τους Ιερούς Κανόνες, και τούτο καλείται στην θεολογική γλώσσα Ακρίβεια. Η Οικονομία θεραπαινίδα τούτης ακριβώς της Ακρίβειας είναι και γι’ αυτό δεν συγκρούεται με τους Ιερούς Κανόνες, αλλά στο πνεύμα αυτών κινείται και την αλήθεια τους υπηρετεί.
Υπάρχει λοιπόν ο κανόνας της νηστείας ως ρούχο κοινό για όλα τα μέλη της Εκκλησίας. Όμως το ρούχο αυτό, έρχεται ο πνευματικός με τη βελόνα και τη κλωστή της γνώσεως των Κανόνων και της αρετής της διακρίσεως, να το φέρει στα μέτρα του καθενός για να τον ζεστάνει και να τον καλλωπίσει. Γι’ αυτό δεν βιαζόμαστε να απορρίψουμε το ρούχο της νηστείας, μόλις το αντικρύσουμε γιατί τάχα δεν είναι στο νούμερό μας· μα ούτε το φορούμε άτσαλα και άκομψα από συνήθεια η από αδιαφορία, μίας και τούτο είναι πολύτιμο και σπουδαίο. Το δεχόμαστε όπως η μάνα μας η Εκκλησία, μας το έχει ετοιμάσει και μας το έχει δωρίσει και τότε αυτό ευπρεπίζει και θερμαίνει τον ταλαίπωρο εαυτό μας.
Όμως ίσως κάποιοι αναρωτηθούν: είναι αρκετή η αποχή από τις τροφές για να πεί κανείς πως νηστεύει; Η παρατήρηση αυτή είναι σημαντική. Στην υμνολογία του Τριωδίου θα συναντήσουμε το παρακάτω ιδιόμελο το οποίο απαντά στο ερώτημα:
Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, ευάρεστον τω Κυρίω, αληθής νηστεία, η των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιάς, ψεύδους, και επιορκίας· η τούτων ένδεια, νηστεία εστίν, αληθής και ευπρόσδεκτος.
Η αληθινή νηστεία, μας διδάσκει ο ύμνος, πως δεν περιορίζεται στην αποχή από τις τροφές. Νηστεία είναι και «η των κακών αλλοτρίωσις», η αποξένωσή μας από τα πάθη που μας καταδυναστεύουν, από τα νοερά δεσμά που μας καταστούν ανελεύθερους και πνευματικά ακινήτους.
Νηστεία είναι και η «εγκράτεια γλώσσης», η προσπάθεια ο λόγος μας να μην είναι κενός νοήματος, οι λέξεις να μην είναι περιττές, οι κουβέντες μας να μην πληγώνουν αλλά να διακονούν την αλήθεια.
Νηστεία είναι και η «θυμού αποχή», η απομάκρυνση από τον ταραχώδη βίο, η αποδοχή της άνωθεν ειρήνης, η ησυχία και η ευπρέπεια της ύπαρξης.
Νηστεία είναι και ο «επιθυμιών χωρισμός», η απελευθέρωσή μας από την ανάγκη, η υπέρβαση του γνωμικού θελήματος, η ανόρθωση της αγαθής προαιρέσεως.
Νηστεία είναι και ο «καταλαλιάς χωρισμός», η αποφυγή των πικρών λόγων, η άρνηση των εύκολων κρίσεων, η νέκρωση της σκληρής κατακρίσεως.
Νηστεία είναι και ο «ψεύδους και επιορκίας χωρισμός», η έχθρα προς την αναλήθεια, η αποστροφή της διαβολής, ο πόλεμος προς το κίβδηλο, η άρνηση να θεμελιωθούν οι σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους και με το Θεό στο ψέμα.
Ο συνόλος αυτός αγώνας του ανθρώπινου πνεύματος και του ανθρώπινου σώματος, η καθολική αυτή δοκιμασία της ύπαρξης με κριτήριο την αλήθεια ονομάζεται από την Εκκλησία μας νηστεία. Σε αυτή μας καλεί και σε τούτη την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, για να αθληθούμε και να στεφανωθούμε, για να απαλλαγούμε από τα πάθη που μας καταδυναστεύουν και να φθάσουμε στην αρετή και την αγιότητα, για να βρούμε τον εαυτό μας και να συναντήσουμε τον δι’ ημάς πάσχοντα Χριστό, τον Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου.
Ευχόμαστε ο Πανάγιος Τριαδικός Θεός διά των ενεργειών του να στηρίζει, να περικραττεί και να ενισχύει όλους όσους εισέρχονται σήμερα στον στάδιο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ώστε ομοθυμαδόν να ομολογούμε: «Έλαμψεν η χάρις σου Κύριε, έλαμψεν ο φωτισμός των ψυχών ημών· ιδού καιρός ευπρόσδεκτος· ιδού καιρός μετανοίας…».
Καλή δύναμη, καλό αγώνα, καλή Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή!

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
+ ο Πειραιώς ΣΕΡΑΦΕΙΜ

Ανακοινωθέν Μητ. Πειραιώς κ. Σεραφείμ για δήλωση Πάπα περί "ασθενούς Ορθοδόξου Εκκλησίας"

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Ἀκτὴ Θεμιστοκλέους 190, 185 39 ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ, Τηλ. +30 210 4514833 (19), Fax +30 210 4518476 e-mail: impireos@hotmail.com

Πειραιεύς, 14 Νοεμβρίου 2014

Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Θ Ε Ν

Διαπέμπομεν ἐπίκαιρον σχολιασμόν τῆς ἀμετροεποῦς καί ἀπαραδέκτου δηλώσεως τοῦ ἀντικανονικῶς διακατέχοντος τόν Θρόνον τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης τοῦ τέως περιπύστου καί πρεσβυγενοῦς Πατριαρχείου τῆς Δύσεως.

 

ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

ΠΕΡΙ «ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ» ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Κατά τήν ἀνά Τετάρτη γενική ἀκρόασηκατήχηση στήν πλατεία τοῦ Ἁγίου Πέτρου ἐνώπιον χιλιάδων πιστῶν του, ὁ αἱρεσιάρχης «πάπας» Φραγκίσκος εἶπε τά ἑξῆς φρικτά πού ἀφοροῦσαν καί στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία : «Δέν ὑπάρχει ὑγιής Ἐκκλησία, ὅταν οἱ πιστοί, οἱ κληρικοί καί οἱ διάκονοι δέν εἶναι ἑνωμένοι περί τόν Ἐπίσκοπό τους. Ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία δέν εἶναι ἑνωμένη περί τόν Ἐπίσκοπο εἶναι μιά ἄρρωστη Ἐκκλησία. Ὁ Ἰησοῦς θέλησε αὐτήν τήν ἕνωση ὅλων τῶν πιστῶν μέ τόν Ἐπίσκοπο. Τό ἴδιο καί τῶν ἱερέων καί τῶν διακόνων. Ὅλοι ὀφείλουν νά ἔχουν τή συνείδηση ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος καθιστᾶ ὁρατό τόν δεσμό τοῦ καθενός μέ τήν Ἐκκλησία, καί τῆς Ἐκκλησίας μέ τούς Ἀποστόλους καί μέ τίς ἄλλες κοινότητες, οἱ ὁποῖες ἐπίσης εἶναι ἑνωμένες μέ τούς Ἐπισκόπους καί μέ τόν Πάπα στή Μία, Μοναδική (unique) Ἐκκλησία, πού εἶναι ἡ δική μας, ἡ Ἱεραρχική Ἁγία Μητέρα Ἐκκλησία»[1].

Ἐάν ἡ ἀρρώστια σταματοῦσε στήν ἀπόσχιση ἀπό τόν ἐπίσκοπο, ἐκκλησιολογικά δέν θά ὑπῆρχε πρόβλημα, μολονότι καί αὐτό δικαιολογεῖται, ὅταν ὁ ἐπίσκοπος δέν ὀρθοτομεῖ τόν λόγον τῆς ἀληθείας. Τό γεγονός, ὅμως, ὅτι ἡ ἀρρώστια ἐπεκτείνεται καί πρός ὅσους δέν εἶναι ἑνωμένοι μέ τόν «πάπα», ἀποτελεῖ φρικτή ὕβρη καί προσβολή τῆς μόνης Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, τουτέστι τῆς Ὀρθοδόξου, καί βλασφημία τοῦ μόνον ἐν αὐτῆ ἐνοικούντος Ἁγίου Πνεύματος, τό ὁποῖο εἶναι ἀδύνατον νά ἐνοικεῖ στήν αἱρετική παρασυναγωγή τοῦ παπισμοῦ, ὅπου ἰδιαιτέρως ὑποτιμᾶται καί περιφρονεῖται μέ τήν αἵρεση τοῦ Filioque.

Μελετώντας τήν παραπάνω δήλωση τοῦ «πάπα» Φραγκίσκου δέν νιώσαμε ἀπολύτως καμμία ἔκπληξη γιά τήν ἑωσφορική αὐτή διακήρυξη καί τήν ἀμετανοησία τοῦ αἱρεσιάρχου τῆς Ρώμης! Διακηρύσσει κι αὐτός, ὅπως καί οἱ προκάτοχοί του, τήν ἐκκλησιολογική συνείδηση τῆς αἱρετικῆς θρησκευτικῆς παρασυναγωγῆς τοῦ Παπισμοῦ. Ἐμμένει κι αὐτός, στερεά καί ἀταλάντευτα, στίς ἑωσφορικές καί ἀντορθόδοξες παπικές διδασκαλίες! Εἶναι εἰλικρινής καί συνεπής στήν Βατικάνειο Ἐκκλησιολογία. Σύμφωνα μέ τόν ἔγκριτο δημοσιογράφο κ. Γεώργιο Παπαθανασόπουλο, ὁ «πάπας» ἔστειλε ὑβριστικό μήνυμα πρός τό Φανάρι, πού ἑτοιμάζεται νά τόν ὑποδεχθεῖ στίς 29/30 τρέχοντος μηνός.

Σχετικά μέ τά λεγόμενα τοῦ «πάπα» Φραγκίσκου περί ἑνότητος μέ τόν Ἐπίσκοπο, θά πρέπει νά τονισθεῖ ὅτι ὁ παπισμός ἀπορρίπτει τήν ἰσότητα τῶν Ἐπισκόπων, ἐπειδή προβάλλει τήν αἱρετική διδασκαλία γιά τό πρωτεῖο τοῦ «πάπα» Ρώμης, ο ὁποῖος θεωρείται ὡς η ὑπέρτατη διοικητική ἐξουσία σ'ὁλόκληρη τήν Ἐκκλησία. Ὁ παπισμός δέχεται ὡς κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας τόν «πάπα». Ἔτσι, ἐξηγεῖται καί ἡ φράση «Ἱεραρχική Ἁγία Μητέρα Ἐκκλησία».

Ἀντιθέτως, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἔχει ὡς κεφαλή τόν Χριστό καί διακρίνεται στήν ποιμαίνουσα ἱεραρχία, τόν κλῆρο, καί τό λογικό ποίμνιο, τόν λαό. Ἡ ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας ἔχει τήν ἀρχή της στούς ἁγίους Ἀποστόλους κατά ἀδιάκοπη διαδοχή καί περιλαμβάνει τρεῖς βαθμούς, τοῦ ἐπισκόπου, τοῦ πρεσβυτέρου καί τοῦ διακόνου. Ἔργο της εἶναι ἡ διδακτική, ἱερατική καί διοικητική διακονία τῆς Ἐκκλησίας, πού μεταδίδεται ἀδιάκοπα μέ τό μυστήριο τῆς ἱερωσύνης. Ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι, μητροπολίτες καί πατριάρχες εἶναι ἴσοι μεταξύ τους. Ἡ ἐνδεχόμενη διάκριση εἶναι τιμητική καί ὀφείλεται στήν ἐπισημότητα τῆς πόλεως, ὅπου εἶναι ἐπίσκοποι, καί δέν ἀναφέρεται σέ δικαιώματα ἐξουσίας πάνω σέ ἄλλους ἐπισκόπους[2]. Πίπτει ἔτσι στό κενό ἡ πρόσφατη καί καινοφανής προσπάθεια τοῦ Φαναρίου νά καθιερώσει τήν ἀμάρτυρη στήν Ὀρθόδοξη παράδοση καί αἱρετική ἀντίληψη ὅτι ὁ ἑκάστοτε Οἰκουμενικός Πατριάρχης εἶναι πρῶτος ἄνευ ἴσων, δηλ. «πάπας» τῆς Ἀνατολῆς.  

Ὁ «πάπας» Φραγκίσκος μέ τή φράση ὅτι οἱ ἐκκλησιαστικές κοινότητες πρέπει νά εἶναι «ἑνωμένες μέ τούς ἐπισκόπους καί τόν πάπα» ὑπονοεῖ σαφέστατα τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἐπίσης, μέ τήν φράση «…Μία, Μοναδική (unique) Ἐκκλησία, πού εἶναι ἡ δική μας, ἡ Ἱεραρχική Ἁγία Μητέρα Ἐκκλησία», ἡ αἵρεση τοῦ Παπισμοῦ διεκδικεῖ τήν ταυτότητα τῆς «μοναδικῆς» καί «ὑγιοῦς Ἐκκλησίας» τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο!

Ἡ Διακήρυξη αὐτή ἀποτελεῖ, θά λέγαμε, συνέχεια ἑνός ἄλλου ἐκκλησιολογικοῦ κειμένου, πού τό Βατικανό ἔδωσε στή δημοσιότητα τό 2007, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο ὁ πρώην «πάπας» Βενέδικτος ΙΣΤ΄ διεκήρυξε ὅτι ἡ λεγομένη «Καθολική Ἐκκλησία» εἶναι ἡ «μοναδική πραγματική Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο». Ἀναγνώρισε μέν ὅτι ὑπάρχουν καί ἐκτός τῆς λεγομένης «Καθολικῆς Ἐκκλησίας πολλά στοιχεῖα καθαγιασμοῦ καί ἀλήθειας», ἀλλά ἡ λεγομένη «Καθολική Ἐκκλησία εἶναι ἡ μόνη ἀληθινή Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ». «Οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες» (προσέξτε! ὄχι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία) εἶναι μέν «Ἐκκλησίες», ἀλλά πάσχουν ἀπό ἕνα «ἔλλειμμα», εἶναι ἐλλειματικές, διότι δέν ἀναγνωρίζουν τόν «πάπα» ὡς διάδοχο τοῦ Ἀπ. Πέτρου καί ἀρνοῦνται τό παπικό πρωτεῖο ἐξουσίας, πού θεμελιώνεται στήν αἱρετική περί Πέτρου παπική διδασκαλία.

Ὁ «πάπας» Φραγκίσκος, διάδοχος τοῦ ἐπιτίμου «πάπα» Βενεδίκτου ΙΣΤ΄, ξεπέρασε κατά πολύ τόν προκάτοχό του καί χρησιμοποίησε ἀσεβέστερο καί βλασφημότερο χαρακτηρισμό. Διεκήρυξε ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ὄχι μόνο ἐλλειματική, ἀλλά καί «ἀσθενής», «ἄρρωστη» Ἐκκλησία, διότι δέν ἀναγνωρίζει ὅτι ἡ αἵρεση τοῦ Παπισμοῦ ἀποτελεῖ μαζί μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τήν Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία, τήν ὁποία ὀμολογοῦμε στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, καί διότι δέν ἀναγνωρίζει τόν «πάπα» ὡς πρῶτο στήν ἐξουσία Ἐπίσκοπο τῆς Ἐκκλησίας[3].

Οὐσιαστικά, ὁ «πάπας» Φραγκίσκος ζητᾶ τελείως ἀπροκάλυπτα τόν τέλειο ἐξουνιτισμό τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Νά κρατήσει, δηλ. ὅλα τά ἤθη, τά ἔθιμα, τά δόγματά της κ.ἄ., ἀλλά νά ἀναγνωρίσει καί νά μνημονεύει τόν αἱρεσιάρχη «πάπα».

Γιά νά κατανοήσουμε καλύτερα τήν παπική ἐκκλησιολογία μετά τήν Β΄ Βατικανή ψευδοσύνοδο, θά πρέπει νά τονίσουμε ὅτι, σύμφωνα μέ τήν πεπλανημένη λατινική ἀντίληψη, ἔχουμε μία Ἐκκλησία, δύο βαθμίδων. Ἡ πρώτη βαθμίδα εἶναι ὁ παπισμός, στόν ὁποῖο δῆθεν ὑφίσταται ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καί στόν ὁποῖο ὑπάρχει ἡ πλήρης κοινωνία (πλήρης Ἐκκλησία). Ἡ δεύτερη βαθμίδα εἶναι οἱ «ἐλλιπεῖς Ἐκκλησίες» ἤ «ἀσθενείς καί ἄρρωστες Ἐκκλησίες», ὅπως ἡ Ὀρθοδοξία, ὁ Μονοφυσιτισμός καί ὁ Προτεσταντισμός, οἱ ὁποῖες στεροῦνται τῆς κοινωνίας μέ τόν «πάπα» Ρώμης, ἀφοῦ δέν ἀναγνωρίζουν τό πρωτεῖο ἐξουσίας καί τό ἀλάθητο καί γι’αὐτό βρίσκονται σέ ἀτελῆ κοινωνία (ἀτελής Ἐκκλησία). Ἠ νέα εἰκόνα τῆς Ἐκκλησίας τῆς νέας λατινικῆς ἐκκλησιολογίας μπορεῖ νά κατανοηθεῖ, τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν, μέ ἕνα σχήμα ἑνός συστήματος ὁμόκεντρων κύκλων, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ τήν Ἐκκλησία ὅλων τῶν βαπτισμένων καί τῶν ἀβαπτίστων. Στό κέντρο τῶν κύκλων βρίσκεται ὁ παπισμός, πού εἶναι ἡ συγκεκριμένη ἔκφραση τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Πιό κοντά στό κέντρο βρίσκεται ἡ Ὀρθοδοξία. Πιό μακρυά ὁ Μονοφυσιτισμός. Πιό μακρυά ὁ Ἀγγλικανισμός. Πιό μακρυά ὁ Προτεσταντισμός καί πιό μακρυά οἱ δίκαιοι, οἱ ὁποῖοι μπορεῖ νά ὑπάρχουν ὄχι μόνο μεταξύ τῶν βαπτισμένων, ἀλλά καί μεταξύ τῶν ἀβαπτίστων.

Ὅμως, ἡ δημιουργία ἀπό τούς παπικούς μιᾶς ἄλλης, νέας «ἐκκλησίας», συνεπάγεται καί τήν δημιουργία ἑνός ἄλλου, νέου Χριστοῦ. Κάθε ἀλλαγή ἤ μετασχηματισμός τῆς πίστεως ἤ τῆς παραδόσεως τοῦ Εὐαγγελίου εἶναι ἄλλος Ἰησοῦς, ἄλλη Ἐκκλησία. Σύμφωνα μέ τήν Ὀρθόδοξη διδασκαλία, μία ἐκκλησία, πού πραγματώνεται σέ βαθμούς πληρότητας, δέν εἶναι ἡ Ἐκκλησία, γιατί ὁ Χριστός εἶναι τά πάντα καί ἐν πάσιν Χριστός. Στόν παπισμό ἡ Ἀληθινή Πίστη δέν εἶναι τό κριτήριο γιά τήν ἀναγνώριση τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ[4].

Ὁ «πάπας» κ. Φραγκίσκος, ὁ «πάπας» δῆθεν τῶν «πτωχῶν», τῆς «ἀγάπης», τῆς «εἰρήνης» καί τῆς «ἑνότητος», ἀλλά ὄχι τῆς ἀληθείας, ἀσέβησε, βλασφήμησε καί ἐξευτέλισε τήν νύμφη τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τήν ἀληθινή καί μοναδική Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία, τήν Ὀρθοδοξία, μέ τήν ἀνωτέρω δήλωσή του!

Οἱ ἀντορθόδοξες διακηρύξεις τοῦ «πάπα» ἀνατρέπουν καί τινάζουν κυριολεκτικά στόν ἀέρα, τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία, σύμφωνα μέ τήν ὁποία ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἀποτελεῖ εἰκόνα τῆς Τριαδικῆς κοινωνίας, εἶναι ὁ φορεύς τῆς ἀκτίστου Χάριτος τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ καί ἡ κιβωτός τῆς σωτηρίας, πού παρέχεται μέσω τῶν θεουργῶν μυστηρίων. Ἔτσι ἐξηγεῖται, γιατί ἡ φράση τοῦ ἁγίου Κυπριανοῦ Καρχηδόνος «ἐκτός (Ὀρθοδόξου) Ἐκκλησίας δέν ὑπάρχει σωτηρία» (extra ekklesiam nulla salus), καθιερώθηκε ὡς κατεξοχήν ἐκκλησιολογική ἀλήθεια. Ἡ Ἐκκλησία, κατά τον Ἀπ. Παῦλο[5], εἶναι τό μυστηριακό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Κεφαλή τοῦ σώματος αὐτοῦ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός καί μέλη του ὅλοι ὅσοι ἔχουν βαπτισθεῖ ὀρθόδοξα καί πιστεύουν ὀρθόδοξα, ζώντες καί κεκοιμημένοι. Εἶναι ποτέ δυνατόν ὁ Χριστός, πού εἶναι ὁ πανυπερτέλειος, ὁ ἀλάθητος Θεάνθρωπος, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, νά εἶναι ἀσθενής καί ἄρρωστος, γιά νά εἶναι ἀσθενής καί ἄρρωστη ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία Του, ὅπως ἰσχυρίζεται ὁ «πάπας» Φραγκίσκος; Καί ἄν ὑποθέσουμε πώς εἶναι ἀσθενής καί ἄρρωστη, πώς εἶναι δυνατόν νά βγάζει ὑγιεῖς πνευματικά καί θεωμένους ἀνθρώπους, ὅπως τά τόσα ἐκατομμύρια παλαιῶν καί νέων ἁγίων; Ἡ Ἐκκλησία, ὡς σῶμα Χριστοῦ, ἔχει ἔνοικο τήν χαρισματική παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀπό τήν Ἐκκλησία ἐκπίπτουν ἐπίσημα οἱ αἱρετικοί, αὐτοί δηλ. πού ἀπορρίπτουν τήν ἀλήθειά της, και οἱ σχισματικοί, αὐτοί δηλ. πού ἀπορρίπτουν τόν τρόπο διοικήσεώς της. Ἀνεπίσημα ἀποκόπτεται ἀπό τήν Ἐκκλησία κάθε μέλος (ἀνεξαρτήτως ἐκκλησιαστικοῦ ἀξιώματος), πού τοποθετεῖ τόν ἑαυτό του συνειδητά ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία, ἀρνούμενο τήν ἀλήθεια, τή ζωή καί τή διδασκαλία της[6].   

Ἔχει ἰδιαίτερη σημασία τό γεγονός ὅτι ἡ δήλωση αὐτή τοῦ «πάπα» ἔγινε λίγες ἡμέρες πρίν τήν ἐπίσκεψή του στό Φανάρι στίς 29/30-11-2014. Τό μήνυμά του εἶναι σαφέστατο πρός κάθε «κατεύθυνση». Μετά τό πρόσφατο ναυάγιο τοῦ θεολογικοῦ διαλόγου στό Ἀμμάν τῆς Ἰορδανίας, σχετικά μέ τόν συγκερασμό τοῦ πρωτείου καί τῆς συνοδικότητος, ἔρχεται ὁ ἴδιος αὐτοπροσώπως νά δώσει ὁριστική λύση στό θέμα τῆς ψευδοενώσεως. Πορεύεται ὡς ἰατρός σέ μία ἄρρωστη καί ἀσθενή Ἐκκλησία, γιά νά τήν θεραπεύσει, νά τήν λυτρώσει, δηλ. νά τήν ὑποτάξει ὑπό τούς πόδας του. Οἱ οἰκουμενιστές τοῦ Φαναρίου, φαίνεται νά ἀποδέχονται τίς περί ἀσθενείας δηλώσεις τοῦ «πάπα», διότι σέ ἀντίθετη περίπτωση θά ἔπρεπε ἐπειγόντως, ὄχι μόνο νά ἀκυρώσουν τήν ἐπίσκεψή του στό Φανάρι, ἀλλά καί νά συγκαλέσουν Πανορθόδοξη Σύνοδο, γιά νά καταδικάσει τίς ἀνωτέρω δηλώσεις τοῦ «πάπα», νά ὑπερασπισθεῖ τό κῦρος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί νά διακόψει κάθε ἐπικοινωνία μετά τοῦ ἑωσφορικῶς ἀμετανοήτου Παπισμοῦ. Τήν στιγμή, πού ὁ αἱρεσιάρχης «πάπας» ἐξευτελίζει τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία διά τῶν δηλώσεών του, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος, εὑρισκόμενος αὐτές τίς ἡμέρες στή Βιέννη προκειμένου νά συμμετάσχει στούς ἑορτασμούς γιά τά 50 χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦ ἐκεῖ ἑδρεύοντος οἰκουμενιστικοῦ Ἱδρύματος «Pro Oriente», ὅπως ἐπίσης καί γιά νά παραλάβει ἐπισήμως ἀπό τούς ὑπευθύνους τῆς τοπικῆς «ΡΚαθολικῆς Ἐκκλησίας» τίς δωρεές ἑνός Ναοῦ καί ἑνός οἰκοπέδου πρός τήν Ἱερά Μητρόπολη Αὐστρίας μέ σκοπό τήν ἵδρυση Ἱερᾶς Μονῆς[7], δήλωσε ὅτι «εἴμαστε εὐγνώμονες στήν Καθολική Ἐκκλησία»[8], ὅτι «στό διάλογο καί στή συμφιλίωση δέν ὑπάρχει ἐναλλακτική ἐπιλογή»[9], ὅτι «περιμένουμε μέ πολλές προσδοκίες τήν ἐπίσκεψη τοῦ Πάπα», ὅτι «εἴμαστε ἀδελφοί ἐν Χριστῶ»[10] καί τέλεσε οἰκουμενιστική συμπροσευχή στήν παπική ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα[11]. Σέ συνέντευξή του στήν αὐστριακή ἐφημερίδα «Κουρίρ»[12], ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος σημείωσε πώς «ἡ ἀποκατάσταση τῆς διάσπασης καί ἡ ἐπανένωση τῆς Ἐκκλησίας συνιστᾶ μεγάλο καθῆκον τῆς ἐποχής μας». Παρέπεμψε στά πρῶτα βήματα, πού ξεκίνησαν σ’ αὐτή τήν κατεύθυνση πρίν ἀπό 50 χρόνια ὁ «πάπας» Παῦλος ΣΤ΄ καί ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κυρός Ἀθηναγόρας, ἐνῶ, ὅπως παρατήρησε, «ὁ ἐπίσημος Θεολογικός Διάλογος ἀνάμεσα στίς Ἐκκλησίες βοήθησε νά ἐξαλειφθοῦν παρεξηγήσεις καί διαφορές ἀπόψεων». Ἀναφέρθηκε, ἐπίσης, στή συνάντησή του τόν περασμένο Μάϊο στήν Ἱερουσαλήμ μέ τόν «πάπα» Φραγκίσκο, ὅπως ἐπίσης στήν ἀνταλλαγή ἐπισκέψεων κάθε χρόνο ἀνάμεσα σέ ἀντιπροσωπεῖες τῶν δύο «Ἐκκλησιῶν» στή Ρώμη μέ τήν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τῶν Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου καί ἀντίστοιχα μέ τήν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα στήν Κωνσταντινούπολη, ὅπου φέτος θά βρίσκεται προσκεκλημένος του (ἀπό τις 29 Νοεμβρίου) ὁ «πάπας» Φραγκίσκος, ἐνῶ ὡς μεγάλη βοήθεια θεωρεῖ ὁ ἴδιος θεσμούς, ὅπως τό Ἵδρυμα «Πρό Ὀριέντε», πού προωθοῦν τόσο τίς θεολογικές ὅσο καί τίς προσωπικές ἐπαφές. Ἀπό τόν «πάπα» Φραγκῖσκο ὁ Οικουμενικός Πατριάρχης ἀναμένει, ὅπως σημείωσε, περαιτέρω θαρραλέα βήματα καί προσπάθειες γιά τήν ἑνότητα τῶν Ἐκκλησιῶν, ὅπως ἐκεῖνος ἔχει ἤδη κάνει ἀπό τήν ἐκλογή του σέ «προκαθήμενο τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας».

Μέ τήν ἀνωτέρω ἀντορθόδοξη διακήρυξή του, ὁ «πάπας» Φραγκίσκος «ἄδειασε» ὅλους τούς «Ὀρθόδοξους» Οἰκουμενιστές Πατριάρχες, Ἀρχιεπισκόπους, Ἐπισκόπους καί ἀκαδημαϊκούς θεολόγους, οἱ ὁποῖοι εἴτε ἄμεσα εἴτε ἔμμεσα, ἀναγνωρίζουν τήν αἵρεση τοῦ Παπισμοῦ ὡς «ἀδελφή Ἐκκλησία» καί τόν «πάπα» ὡς Πρῶτο. Ὁ «πάπας», μέ τήν ἀνωτέρω διακήρυξη, ἀφήρεσε τελείως ἀπό τούς «Ὀρθόδοξους» Οἰκουμενιστές, κάθε ἐπιχείρημα γιά περαιτέρω διαλόγους, στό ὄνομα τῆς ἀγαπολογίας. Κάθε περαιτέρω συμμετοχή σέ θεολογικούς διαλόγους καί διαλόγους ἀγάπης μέ τούς ἀμετανοήτους ποικιλώνυμους αἱρετικούς θά πρέπει νά διακοπεῖ, διότι ἔχουν βαλτώσει, ὁδηγοῦν σέ ἀδιέξοδο καί ζημιώνουν τά μέγιστα τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὅπως πολύ χαρακτηριστικά συνέβη στήν τελευταῖα συνεδρίαση τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου Ὀρθοδόξων καί Παπικῶν τόν περασμένο Σεπτέμβριο στό Ἀμμάν τῆς Ἰορδανίας. Ἡ ἀποχώρηση, ἐπίσης, τῆς Ὀρθόδοξου Ἐκκλησίας ἀπό τό προτεσταντικό-παναιρετικό λεγόμενο «Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν» εἶναι ἀναγκαία ὅσο ποτέ ἄλλοτε.

Ἡ Ὀρθοδοξία, κατά τόν «πάπα»», δέν εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἀλλά εἶναι μία «ἀσθενής» Ἐκκλησία! Ἐμεῖς, ὅμως, διακηρύττουμε παγκοσμίως στεντορεία τῆ φωνῆ ὅτι μόνο ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία, τήν ὁποία ὁμολογοῦμε στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, εἶναι ἡ ὑγιεστάτη Ἐκκλησία διότι ἔχει κεφαλή τόν ἐνσαρκωθέντα Θεό Λόγο, τόν Σωτῆρα Κύριον Ἰησοῦ Χριστό καί σῶμα Της τούς ἀπ’ αἰώνων Ἁγίους καί κατά τήν ἀψευδῆ τοῦ Δομήτορός Της διακήρυξη «πύλαι Ἅδου (καί αἱρέσεων) οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ. 16,18) καί ὁ ἐν Αὐτῇ Παράκλητος ἀγαθός, «τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁδηγεῖ Αὐτήν εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν» (Ἰω. 16,13), ἐνῶ ὁ Παπισμός εἶναι ὄχι μόνο ἀσθενής καί ἄρρωστη «Ἐκκλησία», ἀλλά καί μία μεγάλη αἵρεση, ἀναίρεση καί καθαίρεση τοῦ ἰδίου τοῦ Χριστοῦ, τῆς ἰδίας τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς διδασκαλίας της, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ τά μέλη της στήν αἰώνια ἀπώλεια.

 

Πρωτοπρεσβ. π. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος

Ἐφημ. Ἱ. Ν. Ἁγίας Παρασκευῆς Νέας Καλλιπόλεως Πειραιῶς

 

---

[1] ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ, Προκλητική δήλωση τοῦ Πάπα : «Ἀσθενής ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία», 7-11-2014 http://www.agioritikovima.gr/batikano/item/47004.

[2] ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΕΛΕΓΓΙΔΗΣ, Δυτική Θεολογία καί πνευματικότητα, ἐκδ. Ὑπηρεσία Δημοσιευμάτων Α.Π.Θ., σ. 41.

[3] ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ, Ἀπάντηση στή δήλωση-διακήρυξη τοῦ Πάπα περί ‘’άρρωστης Ορθόδοξης Εκκλησίας’’, http://aktines.blogspot.gr/2014/11/blog-post_83.html

[4] ΣΕΒ. ΜΗΤΡ. ΚΟΝΙΤΣΗΣ κ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΙ ΣΕΒ. ΜΗΤΡ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ κ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ, Ἐπιστολή πρός τόν πάπα, 14-4-2014, http://www.impantokratoros.gr/BE51BE54.el.aspx

[5] Ἐφεσ. 1, 23.

[6] ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΕΛΕΓΓΙΔΗΣ, Δυτική Θεολογία καί πνευματικότητα, ἐκδ. Ὑπηρεσία Δημοσιευμάτων Α.Π.Θ., σσ. 37-39.

[7] http://aktines.blogspot.gr/2014/11/50-pro-oriente.html, http://www.romfea.gr/oikoumeniko-patriarxeio/mitropoleis-exoterikou/27783-2014-11-03-20-22-49

[8]http://romfea.gr/oikoumeniko-patriarxeio/oikoumeniko-patriarxeio/27967-2014-11-10-23-56-03

[9] http://www.agioritikovima.gr/oikpa/item/47265-βαρθολομαίος-ενώπιον-ρωμαιοκαθολικών-και-κοπτών-στο-διάλογο-και-στη-συμφιλίωση-δεν-υπάρχει-εναλλακτική-επιλογή

[10] http://www.agioritikovima.gr/oikpa/item/47356

[11] http://aktines.blogspot.gr/2014/11/blog-post_85.html

[12] http://fanarion.blogspot.gr/2014/11/blog-post_95.html
Πηγή