«Ὥσπερ Πελεκὰν τετρωμένος τὴν πλευράν Σου, Λόγε»

«Ὥσπερ Πελεκὰν

τετρωμένος τὴν πλευράν Σου, Λόγε,

σοὺς θανόντας παῖδας ἐζώωσας,

ἐπιστάξας ζωτικοὺς αὐτοῖς κρουνοὺς»

Τοῦ Ἀρχιμ. (νῦν Μητροπολίτου Χίου) Μάρκου Βασιλάκη

. Ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας γιὰ τὴν Δημιουργία τοῦ κόσμου περιγράφει μὲ βαθύτατα θεολογικὰ νοήματα, τὸν τρόπον μὲ τὸν ὁποῖον ὁ Πάνσοφος καὶ Παντοδύναμος Τριαδικὸς Θεὸς «ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παρήγαγε τὰ σύμπαντα».
Ὁ Κύριος ἡμῶν «εἶπε καὶ ἐγενήθησαν, ἐνετείλατο καὶ ἐκτίσθησαν». Kαὶ ὅταν ὁ Πατήρ, διὰ τοῦ Υἱοῦ, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἐποίησε τὰ πάντα, εἶδεν ὅτι καλόν. Εἶδεν ὁ Θεὸς καὶ διεπίστωσε τὴν ἀρτιότητα καὶ τὴν ὡραιότητα τῶν κτισμάτων Του, μέσα ἀπ’ τὰ ὁποῖα δοξάζεται. «Μέγας εἶ Κύριε καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα Σου καὶ οὐδεὶς λόγος ἑξαρκέσει πρὸς ὕμνον τῶν θαυμασίων Σου».

. Σ’ αὐτὸν τὸν πολύτιμο θησαυρὸ τῶν ἔργων τῶν Θείων χειρῶν πλησιάζει μὲ εὐλάβεια ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος καὶ δανείζεται μία φυσικὴ γεμάτη τρυφερότητα καὶ στοργὴ εἰκόνα, γιὰ νὰ παρουσιάσει σ’ ὅλους μας τὸ μεγαλεῖο τοῦ Θείου Πάθους.

. Ἕνας κατάλευκος πελεκάνος, ἀρχοντικὸ πτηνό, ἔχει φτιάξει μία ἀσφαλῆ καὶ εὐχάριστη φωλιά. Μέσα σ’ αὐτὴν γεννᾶ καὶ τοποθετεῖ τοὺς νεοσσούς, τὰ μικρά του. Ἐκεῖ ἀπολαμβάνουν τὴν φροντίδα του. Κάποια στιγμὴ ἕνα φίδι πλησιάζει τὴν ζεστὴ φωλιὰ καὶ πληγώνει καὶ φαρμακώνει μὲ τὸ δηλητηριασμένο δάγκωμά του τὰ μικρά, ἐκεῖνα, καθὼς δέχονται τὸ δηλητήριο τοῦ φιδιοῦ, χάνουν τὴν ὑγεία τους καὶ ὁδηγοῦνται πρὸς τὸν θάνατο. Τὴν κρίσιμη καὶ ἐπικίνδυνη ἐκείνη ὥρα ὁ πελεκάνος προβαίνει σὲ μία ἐνέργεια μὲ ἀνυπολόγιστη σημασία. Τρυπᾶ μὲ τὸ ἴδιο τὸ ράμφος του τὴν δική του πλευρὰ καὶ στάζει στὴ συνέχεια μέσα στὸ στόμα τῶν σχεδὸν νεκρῶν νεοσσῶν του τὸ δικό του αἷμα, ποὺ ἐκύλησε ἀπὸ τὴν τρυπημένη πλευρά του. Τὸ αἷμα αὐτό, γονικὸ αἷμα, προσφέρεται ἀπὸ τὸν πληγωμένο γονιὸ στὰ φαρμακωμένα παιδιά του, ὡς ἀντίδοτο στὸ δηλητήριο τοῦ φιδιοῦ. Κι ἀμέσως ἐκεῖνα ἀποκτοῦν καὶ πάλιν τὴν ὑγεία καὶ τὴν ζωὴ καὶ ἀπολαμβάνουν τὴν χαρὰ καὶ τὴν θαλπωρή, τὴν φωλιά τους.

. Τὴν γεμάτη ἀπὸ μηνύματα οὐρανοῦ, ἀγάπη καὶ θυσία αὐτὴ εἰκόνα λαμβάνει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος γιὰ νὰ μᾶς μεταδώσει ὅλη τὴν ὡραιότητα τῆς Σταυρικῆς θυσίας τοῦ Γολγοθᾶ. Ὁ φιλάνθρωπος τῆς Ἐκκλησίας πελεκάνος, ὁ ἐπὶ θρόνου δόξης τῶν Χερουβεὶμ ἐπαναπαυόμενος Θεὸς ἐδημιούργησε τὸν Παράδεισο τῆς τρυφῆς. Μέσα στὴν ὀμορφιά του ἀντικατοπτρίζεται ἡ εἰκόνα τῆς θεϊκῆς δόξης καὶ μεγαλειότητας: «Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα Σου Κύριε, πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας». Μέσα σ’ αὐτὸν τὸν Παράδεισο ἐτοποθέτησε γιὰ νὰ κατοικήσει τὸ πιὸ τέλειο καὶ πιὸ ἀγαπητὸ δημιούργημά του, ὁ ἄνθρωπος: «Κατ’ εἰκόνα σὴν καὶ ὁμοίωσιν πλαστουργήσας κατ’ ἀρχὰς τὸν ἄνθρωπον ἐν Παραδείσῳ τέθεικας κατάρχειν Σου τῶν κτισμάτων». Ἐκεῖ ἀπολάμβανε τὴν ἐπικοινωνία καὶ τὴν προστασία τοῦ Θείου Δημιουργοῦ Του. Ὅμως «τῇ ἀπάτη ὄφεως ὑπαχθεὶς» δέχθηκε τὸ θανατηφόρο δηλητηριασμένο δάγκωμα τοῦ πονηροῦ, ποὺ παρουσιάσθηκε μὲ μορφὴ φιδιοῦ. Παρήκουσε τὸ θέλημα τοῦ πλάστη του. Διέκοψε τὴν ἐπικοινωνία μαζί Του. Ἔπαψε νὰ ἀκολουθεῖ τὸν δρόμο Του καὶ νὰ τηρεῖ τὸ θέλημά Του. Συνέπεια αὐτοῦ ὁ πνευματικὸς καὶ φυσικὸς θάνατος. Νοσεῖ, φθείρεται, πεθαίνει.

. Ὅμως, ἡ ἄφατος καὶ ἀμέτρητος φιλανθρωπία τοῦ Πατρὸς ἡμῶν τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, γίνεται πράξη. «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί». Ὁ Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος καὶ «αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου». Γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ ἡ καταλλαγή, ἡ συμφιλίωση τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸν Θεό, σηκώνει ἐκεῖνος τὸν Σταυρὸ τῶν δικῶν μᾶς ἁμαρτιῶν. Καὶ ἐπάνω σ’ αὐτὸ τὸν Σταυρὸ πραγματοποιεῖται ἡ θεραπευτικὴ πράξη τοῦ νεκρωθέντος ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν ἀνθρώπου. «Εἷς τῶν στρατιωτῶν λόγχῃ τὴν πλευρὰν Αὐτοῦ ἔνυξεν καὶ εὐθέως ἐξῆλθεν» ἐκ τῆς Ἁγίας Ἀχράντου, Ἀμώμου, Ἀσπίλου καὶ Ζωηφόρου Αὐτοῦ πλευρᾶς «Αἷμα καὶ Ὕδωρ».

. Συγκαταβαίνει ὁ θεῖος τῆς Ἐκκλησίας Πελεκάν, ὥστε ἀπ’ τὴν τετρωμένη Του πλευρὰ νὰ ρεύσει τὸ θεῖον Αἷμα, ἀντίδοτο στὸ δηλητήριο τοῦ θανάτου. Καὶ μ’ αὐτὸ γεμίζουν τὰ Ἅγια Ποτήρια ὅλων τῶν Ἱερῶν Ναῶν ὅλου τοῦ κόσμου κι ὅλων τῶν ἐποχῶν, ὥστε νὰ κοινωνήσουμε ἐκ τοῦ ἑνὸς Ποτηρίου τὸ Τίμιον καὶ Πανάγιον καὶ Πανακήρατον καὶ Ζωήρρυτον Αἷμα τοῦ Κυρίου μας, τὸ τῆς Καινῆς Διαθήκης τὸ ὑπὲρ ἡμῶν καὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν».

πηγή

Πασχάλιος Ποιμαντορική Εγκύκλιος Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Χίου κ. Μάρκου

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 6

Πρός

τόν Ἱερόν Κλῆρον

καί εὐσεβῆ λαόν

τῆς καθ' ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Θέμα: «Πασχάλιος Ποιμαντορική Ἐγκύκλιος».

«Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός.»

Ὁλόλαμπρη καί ζωηφόρος ἀνέτειλε καί πάλι ἡ ἁγία ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως. Ὁ Φωτουργός, ἄδυτος καί ἀειφεγγής Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, ὁ ἴδιος ὁ ὁποῖος εἶχε λάμψει μέσα ἀπό τό σπήλαιο τῆς Γεννήσεως, καταφώτισε τἠν οἰκουμένη καί ἀπό τόν θάλαμο τοῦ τάφου, καταλύοντας τό σκότος τοῦ θανάτου «μέ τήν ἀστραπή τῆς Θεότητος». Αὐτό τό ἅγιο Φῶς κατέκλυσε ὁλόκληρη τήν κτίση,«οὐρανόν τε γῆ καί τά καταχθόνια», ἀποκαλύπτοντας τήν πραγματική της ἀξία καί προοπτική. Μεταμόρφωσε τήν φύση, καθιστώντας δυνατή γιά ὅλους τήν οὐράνια ὁλολαμπῆ πορεία.

Τό ἀναστάσιμο αὐτό φῶς πληροῖ συγχρόνως τόν νοῦ, τήν ψυχή καί τίς αἰσθήσεις, ἀποκαλυπτόμενο στόν ὅλον ἄνθρωπο. Εἰσδύει στήν μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί καθοδηγεῖ τήν συνείδηση τῶν Ὀρθοδόξων. Εἶναι ὁ ἀναστάσιμος παιάνας, ὁ ὁποῖος τανύει τήν ψυχή μας. Γεμίζει τά ὄνειρα καί τήν καρδιά μας μέ τό μεγαλεῖο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Διώχνει κάθε σκότος ἀπόγνωσης καί ἀβεβαιότητας. Εἶναι τό ἄρρητο καί ἀστείρευτο Φῶς τῆς θείας Χάριτος καί Ἐνέργειας, τό ὁποῖο λάμπει καί θά λάμπει γιά πάντα, χωρίς νά μᾶς ἐγκαταλείψει ποτέ.

Ἡ Ἐκκλησία μας βιώνει διαρκῶς, σ’ αὐτή τήν ἀνακαινιστική καί μεταμορφωτική δυναμική, τήν λαμπροφόρο ἔξοδο ἀπό τίς σκοτεινές καί ἀδιέξοδες πτυχές τοῦ βίου πρός τήν ἐμπειρία τῆς φωτιστικῆς καί ἁγιαστικῆς παρουσίας τοῦ ζῶντος καί ἀναστημένου Χριστοῦ. Τό θεῖο Φῶς Του εἶναι ἡ δύναμη, ἡ ὁποία μᾶς ἀναβιβάζει στό «ἀρχέτυπον κάλλος, τό ἀληυθινόν καί ἐρασμιώτατον» καί μᾶς ἀνυψώνει στήν πορεία μας νά πραγματώσουμε τόν«καινόν ἄνθρωπον». Περιαυγάζει ὅλη τήν ὕπαρξή μας καί τήν ἀναδεικνύει καθαρότερη, ἐντονότερη καί ὡραιότερη.

Ὁ τρισήλιος καί τριλαμπής Θεός εἶναι ἡ κοινή «ἀρχίφωτος» πηγή τοῦ κτιστοῦ καί τοῦ ἀκτίστου φωτός, ἡ ὁποία φωτοδοτεῖ τόν κόσμο. Ὁ Τριαδικός Θεός, μέ τίς ἄκτιστες Ἐνέργειές Του, κτίζει, ἁγιάζει καί συνέχει διηνεκῶς ὁλόκληρη τήν δημιουργία, συγκρατώντας στήν ὕπαρξη ὅλα τά ὄντα καί τό καθένα χωριστά. Ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καταυγάζει μυστικά τήν βαθύτερη ὑπόσταση κάθε ἀνθρώπου καί κάθε ὑπαρκτοῦ. Αὐτά σημαίνουν ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ὅπως καί κάθε δημιούργημα, δέν εἶναι αὐθύπαρκτος καί αὐτόφωτος, ἀλλά ἀντλεῖ ὅλα ὅσα ἀπαρτίζουν τήν ὕπαρξή του ἀπό τόν Θεό. Καί ἡ ζωή του γίνεται φωτεινή, ὅσο συνδέεται μέ τήν πηγή τοῦ Φωτός, πού εἶναι τό πρόσωπο τοῦ Λόγου.

Μέ τήν προϋπόθεση βεβαίως ὅτι θά δεχθεῖ ὁλοκληρωτικά τήν Χάρη καί τήν κλήση τοῦ Θεοῦ, ὁ ὅλος ἄνθρωπος λαμπρύνεται καί ἔχει τήν δυνατότητα νά γίνει ἐνσώματος κοινωνός θείας αἴγλης. Ἡ θεία φωνή τοῦ Λόγου, ἡ ὁποία φώτισε «ἐν ἀρχῇ» τόν κόσμο, εἶναι ὁ ἴδιος ἐνιδρυμένος μέσα μας θεϊκός σπινθήρας, ὁ ὁποῖος μπορεῖ νά μᾶς ἀγκαλιάσει ὁλόκληρους καί νά μᾶς συνεγείρει στήν διάβαση πρός τήν νέα ζωή. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς βεβαιώνει ὅτι ὁ Θεός, «ὁ ὁποῖος εἶπε μέσα ἀπό τό σκοτάδι νά λάμψει φῶς» στή φυσική δημιουργία, αὐτός ὁ ἴδιος «ἔλαμψε μέσα στίς καρδιές μας καί μᾶς φώτισε νά γνωρίσουμε τή δόξα Του στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ» (Β΄Κορ. 4,6). Ὁ Ἀναστάς Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι «τό Φῶς τό ἀληθινόν, ὅ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον»(Ἰω. 1,9).

Ὁ Χριστός εἶναι τό νόημα κάι τό Φῶς τοῦ κόσμου, ὁ Λόγος τοῦ παντός, ἡ ἔνσαρκη ἀποκάλυψη τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ, αὐτός ὁ ὁποῖος μᾶς φανερώνει προσωπικά τήν Βσιλεία Του κάι μᾶς καθιστᾶ κατά Χάριν κοινωνούς καί μετόχους αὐτῆς τῆς δόξας καί τοῦ πλούτου τῆς Ἀναστάσεως. Ταυτόχρονα μέ τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ὁ Χριστός ἁγιάζει, θεώνει καί ἀνασταίνει ὁλόκληρη τήν σάρκα τοῦ κόσμου καί τοῦ Θεοῦ:«Τά ἀρχαῖα παρῆλθεν, ἰδούγέγονε καινά τά πάντα» (Β΄Κορ. 5, 17). Ὅλη ἡ κτίση κινεῖται πρός τήν ἀνακεφαλαίωσή της ἐν Χριστῷ, κατά τήν αὐθεντικότερη ἔκφραση τοῦ πασχάλιου γεγονότος στό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ὅπου ὁ ταπεινός ἄρτος καί οἶνος τοῦ κόσμου προσφέρεται γιά νά γίνει Σῶμα καί Αἶμα Χριστοῦ.

Ἡ κίνηση αὐτή ξεκινᾶ καί ἀντλεῖ ἀδιάκοπα τήν δύναμή της ἀπό τήν Χάρη καί τίς Ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, συντελεῖται ὅμως μέσα στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία συνεχίζει τό ἔργο τοῦ Σωτῆρος, ὡς καρπό τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως. Συγχρόνως, αὐτή ἡ ἀλλαγή δέν πραγματοποιεῖται μέ τήν βία, ἀλλά συνιστᾶ γεγονός ὕψιστης ἐλευθερίας καί ἀγάπης, καθώς ὑπερβαίνονται, χωρίς νά ἀφανίζονται οἱ φυσικές δυνατότητες τοῦ ἀνθρώπου καί τῶν πλασμάτων τοῦ Θεοῦ. Ἀξίζει νά παρατηρήσουμε πόσο διαφέρει αὐτή ἡ εὐχαριστιακή ὀπτική ἀπό τά ζοφερά κοσμικά, θρησκευτικά καί διανοητικά συστήματα, ὅπου ὁ μέν ἄνθρωπος θεωρεῖται ἀποκλειστικά ὑποχείριος τῶν κοσμικῶν δυνάμεων, ὄντας αἰχμάλωτος σέ ἀπρόσωπους νόμους, ἡ δέ φύση ἀντιμετωπίζεται ἁπλῶς ὡς ἕρμαιο τῶν ἀναγκῶν καί τῆς ἀπληστίας του.

Ἡ ἀποστολή μας ὡς κληρικῶν, ἐργατῶν καί μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι νά μαρτυροῦμε μέ λόγια καί μέ ἔργα στόν κόσμο τό Φῶς αὐτό τῆς Ἀναστάσεως, τό ἀληθινό καί σωτήριο γιά ὅσους, ἐνῶ ζοῦν «ἐν τῷ κόσμῳ», περιλάμπονται ἀπό τήν Σοφία τοῦ Θεοῦ. Εὔχομαι ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς μου νά ἀναζητήσετε αὐτό τό Φῶς στή ζωή σας καί νά τό κρατήσετε μόνιμα καί ἀναφαίρετα. Γιατί τό Φῶς αὐτό ἐκ τοῦ Ζωοδόχου Τάφου τοῦ Ἀναστάντος Λόγου τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ λαμπρότητα καί ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας μας.

ΠΑΣΧΑ 2012

Μετά θερμῶν πασχαλίων εὐχῶν

Ὁ Μητροπολίτης

+ Ὁ Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν Μᾶρκος

"Θεολογική θεώρηση τοῦ χρόνου" Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Χίου,Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν κ. Μάρκου

Στή χαρά τῶν ἑορτῶν τῶν Χριστουγέννων καί τοῦ νέου ἔτους, ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας μας ψηλαφεῖ τήν παρέμβαση τοῦ ἄχρονου Θεοῦ στήν δική μας μετρούμενη ροή καί διαδοχή τοῦ χρόνου, ἡ ὁποία εἶναι συνυφασμένη μέ τήν φθορά καί τήν ματαιότητα. Ὁ Χριστός ἔρχεται νά ἀνακαινίσει τήν διάσταση τοῦ χρόνου, ἐλευθερώνοντάς τήν ἀπό τήν περατότητα καί τήν φθοροποιό φορά. Μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Κυρίου μας, ὁ χρόνος φθάνει στό «πλήρωμά» του, ἀποκτώντας μίαν ἐντελῶς νέα προοπτική. Στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, παύει νά ἀποτελεῖ πιά ἐμπόδιο, τό ὁποῖο ὁριοθετεῖ τόν ἄνθρωπο καί τόν κόσμο ὡς πρός τόν Θεό. Ἡ ἐνσάρκωση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ πραγματοποιεῖται ἐν χρόνῳ καί ὁ «ἀεί Ὤν» ἐνοικεῖ στό «νῦν». «Αἰώνια» ζωή δέν εἶναι, ὑπ’ αὐτήν τήν ἔννοια καί μέ συμβατικούς ὅρους, ἡ χρονικά ἀτελεύτητη, ἀλλά ἡ «πλήρωση» τοῦ μετρητοῦ χρόνου μέ τήν βίωσή του ὡς διαρκοῦς καί ἀδιάστατου παρόντος κοινωνίας μέ τόν Θεό.

Ὁ χρόνος, τόν ὁποῖο βιώνουμε, ὡς δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, ἔχει ἀρχή, δηλαδή αἰτιώδη ἔναρξη, καί δέν εἶναι «ἄναρχος». Ἐπίσης εἶναι πεπερασμένος καί ἔχει ὅρια, δέν εἶναι οὔτε ἄπειρος οὔτε αἰώνιος («οὐκ ἀΐδιος»). Ὁ χρόνος ξεκινᾶ μέ τή Δημιουργία καί πορεύεται μαζί μέ τόν ἄνθρωπο καί ὁλόκληρη τήν κτίση σέ ἕνα σκοπό, στή «συντέλεια τῶν αἰώνων», δηλαδή στήν ὁλοκλήρωσή τους στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Αὐτή ἡ καινή κτίση, πού ἀποτελεῖ τήν προσμονή τῶν πιστῶν καί εἶναι ἑτοιμασμένη «ἀπό καταβολῆς κόσμου»(Ματθ. 25, 34), βρίσκεται ἤδη παροῦσα «ἐν μυστηρίῳ» στήν Ἐκκλησία. Δέν εἶναι σωστό νά τήν νιώθουμε ἀπομακρυσμένη σ’ ἔνα ἀπροσδιόριστο τέλος τοῦ κόσμου, γιατί ἔτσι ἡ πίστη μας καί ἡ προσδοκία της «ζωῆς τοῦ μέλλοντος αἰῶνος» ἀτονοῦν καί δέν νιώθουμε τήν πληρότητα τῶν λέξεων «Ἐλθέτω ἡ βασιλεία Σου».

Ὅσον ἀφορᾶ στήν φύση τοῦ χρό­νου, οἱ φω­τι­σμέ­νοι Πα­τέ­ρες τῆς Ἐκ­κλη­σίας μας προ­η­γή­θη­καν κατά αἰῶνες τῆς σύγ­χρο­νης ἐπι­στή­μης, ὅταν δίδασκαν ὅτι ὁ χῶ­ρος καί ὁ χρό­νος εἶ­ναι ἄρ­ρη­κτα συμ­φυ­εῖς, συ­νι­στών­τας μίαν ἑνι­αία πρα­γμα­τι­κό­τητα. Ὁ Μέ­γας Βα­σί­λειος ση­μει­ώ­νει ὅτι ὁ χρό­νος εἶ­ναι «τό συμ­πα­ρε­κτει­νό­με­νον τῇ συ­στά­σει τοῦ κό­σμου δι­ά­στημα» (Κατά Εὐ­νο­μίου, PG 29, στ. 560): Δέν θά μποροῦσε νά βρεῖ κανείς τελειότερη διατύπωση γιά τήν διαστολή τοῦ κοσμικοῦ χωροχρόνου, σύμφωνα μέ τίς πιστοποιήσεις τῆς σύγχρονης φυσικῆς.

Ἀντιστοίχως, ὁ ἐκκλησιαστικός χρόνος δέν βιώνεται ἐκτός τοῦ τόπου καί τοῦ χρόνου πού ζοῦμε. Ἡ Ἐκκλησία, στήν ἐπίγεια διάστασή της, ἀποδέχεται καί ἀγκαλιάζει τή ροή τοῦ χρόνου, παρά τή φθαρτότητα καί τή συμβατικότητα, οἱ ὁποῖες τήν συνοδεύουν. Ἔτσι ἀκολουθεῖ, στήν ἐτήσια κυκλική ὀργάνωση τῆς λειτουργικῆς ζωῆς, τά χρονικά μέτρα, τά ὁποῖα ὁρίζονται μέ βάση τά ἀστρονομικά στοιχεῖα καί ἄλλες ἀνθρωποκεντρικές ἡμερολογιακές συμβάσεις. Ὅμως, ταυτοχρόνως ὑπερβαίνει αὐτή τήν κατάτμηση τοῦ χρόνου, ὅπως καί τήν διάκρισή του σέ παρελθόν, παρόν καί μέλλον. Στήν Ἐκκλησία μας οἱ ἡμέρες συναντοῦν τά ἱερά γεγονότα, καθιστώντας δυνατή τήν μέθεξη τοῦ ἀνθρώπου σέ αὐτά. Μέ αὐτό τόν τρόπο, τό παρελθόν γίνεται συγχρόνως ἑορταστικό, ἀλλά καί συμμετοχικό παρόν, γεγονός πού δηλώνεται μέ τήν διαρκή ὑμνολογική χρήση τοῦ ἐνεστωτικοῦ «Σήμερον» στίς λειτουργικές συναθροίσεις (ὅπως, «Ἡ Παρθένος σήμερον τόν ὑπερούσιον τίκτει»,«Σήμερον ὁ Δεσπότης τέμνεται τήν σάρκα ὡς βρέφος, πληρῶν τόν Νόμον», «Σήμερον ὁ Δεσπότης σαρκί περιετμήθη, καί Ἰησοῦς ἐκλήθη»,«Σήμερον ὁ Δεσπότης τό βάπτισμα λαμβάνει»). Ὁ Θεός γίνεται σημεῖο ἀναφορᾶς τοῦ ἀνθρώπου σέ κάθε ὥρα, ἡμέρα καί ἑορτή, ὥστε κάθε στιγμή τοῦ χρόνου μας νά εἶναι γεμάτη μέ τό πλήρωμα τῆς ζωῆς καί ὁ χρόνος «τοῦ παρόντος βίου» νά γίνεται «ἐνιαυτός Κυρίου δεκτός».

Στήν Ἐκκλησία καί τήν Θεολογία μας ὁ χρόνος αὐτός δέν εἶναι κάτι τελείως διακριτό ἀπό ἐκεῖνον τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, ἀλλά περικλείει τήν προτύπωση καί τήν πρόγευσή του. Μέ τόν Χριστό ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἀρχίζει ἐντός τῆς ἱστορίας καί τό ἔσχατον προσφέρεται στό παρόν, μέ τήν προοπτική τῆς «αἰωνιότητος». Αὐτό φανερώνει καί ἡ δοξολογική ἀναφορά μέ τήν ὁποία ἀρχίζει κάθε Θεία Λειτουργία: «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων». Τό χρονικό κορυφώνεται στό αἰώνιο ἤδη ἐδῶ καί τώρα, μέ τήν Ἐκκλησία μας νά γίνεται ὁ μαζί μέ ἐμᾶς καί «ὅλῳ τῷ κόσμῳ συμπαρεκτεινόμενος» Χριστός στόν χρόνο καί τήν ἱστορία. Ὁ χρόνος, πού ἔλαβε τήν ἀρχή ἀπό τόν Δημιουργό Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, ἁγιάζεται, καί βρίσκει τό τέλος καί τό πλήρωμά του στόν ἴδιο ὡς σαρκωθέντα Χριστό, τόν«Ἐμμανουήλ» «Θεόν μεθ’ ἡμῶν» καί «πάλιν ἐρχόμενον». Στό Πρόσωπό Του, ὁ «παλαιός τῶν ἡμερῶν» γίνεται «νέος τῶν ἐσχάτων χρόνων», καί ὁ προαιώνιος καί ὑπεράχρονος Θεός Λόγος, ἀπαρχή τῆς καινῆς κτίσεως.

Στήν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ χρονικές συναρτήσεις, τό παρελθόν, τό παρόν καί τό μέλλον, χωρίς νά καταλύονται, συναιροῦνται σέ διαρκές παρόν τῆς σωτηρίας. Ἡ πίστη τοῦ παρελθόντος καί ἡ ἐλπίδα τοῦ μέλλοντος συνδέονται καί βιώνονται μέ τήν ἀγάπη στό παρόν. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ὁ ἄχρονος χρόνος τῆς πίστεως, τῆς ἐλπίδας καί τῆς ἀγάπης ἐν Χριστῷ. Ἄν ὁ ἐπίγειος χρόνος γίνεται παλαιός, γερνᾶ καί φθείρει, ἡ βαθύτερη ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπου μένει ἀνεπηρέαστη κατά τήν δυναμική ἀνταπόκρισης στήν σχέση του μέ τόν Θεό. Γιατί «ἄν ὁ ἐξωτερικός σ’ ἐμᾶς ἄνθρωπος φθείρεται, ὁ ἐσωτερικός ἀνανεώνεται ἡμέρα μέ τήν ἡμέρα» (ἀλλ’ εἰ καί ὁ ἔξω ἡμῶν ἄνθρωπος διαφθείρεται, ἀλλ' ὁ ἔσω ἡμῶν ἀνακαινοῦται ἡμέρᾳ καὶ ἡμέρᾳ»), μᾶς διδάσκει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Κορ. Β΄, 4, 16). Μέ τήν ἐνσάρκωσή Του ὁ Κύριός μας καινοτομεῖ τόν χρόνο, γιά νά χορηγήσει «ζωήν τήν ἄχρονον τοῖς ἐν γῇ καί λῆξιν αἰώνιον καί δόξαν τήν ἀκήρατον».

Πηγή: www.imchiou.gr

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΧΙΟΥ , ΨΑΡΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ κ.κ.ΜΑΡΚΟΥ

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

Πρός
τόν Ἱερόν Κλῆρον
καί τόν εὐσεβῆ λαόν
τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Ἀδελφοί μου,
Ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Κυρίου μας συνιστᾶ τήν «μητρόπολη τῶν ἑορτῶν» κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο, τό θεμελιῶδες μυστήριο τῆς Θείας Οἰκονομίας, ἀπό ὅπου πηγάζουν ὅλα τά ἅγια ὁρόσημα τῆς ἔνσαρκης παρουσίας Του. Εἶναι ἡ «γενέθλιος ἡμέρα τῆς ἀνθρωπότητος» γιά τόν Μέγα Βασίλειο καί ἑορτή «τῆς ἀναπλάσεως» γιά τόν Γρηγόριο τόν Θεολόγο, γιατί ὁ Χριστός παρεμβάλλεται στήν Ἱστορία καταλύοντας «τό μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ» πού διαχωρίζει τόν Θεό ἀπό τούς ἀνθρώπους καί τήν δημιουργία Του. Στό Πρόσωπό Του ἡ ταπεινή ὕλη τοῦ κόσμου ἑνώνεται μέ τήν θεία φύση καί γίνεται σάρκα τοῦ Θεοῦ Λόγου, ὡς Σῶμα καί Αἷμα τοῦ Χριστοῦ μας. «Σωματοῦται ὁ ἀσώματος» καί «ὁ ἄκτιστος κτίζεται», «πτωχεύει ὁ πλούσιος καί «νηπιάζει ὁ ὕψιστος», «κρατεῖται ὁ ἀνέπαφος καί βαστάζεται ὁ βαστάζων τά σύμπαντα»[1][1], ὥστε νά ἔχουμε ὅλοι μας τή δυνατότητα νά πλουτίσουμε κατά τήν θεία Χάρη Του καί νά ἐνδυθεῖ τό φθαρτό ἀφθαρσία. Μέ τόν Λόγο ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἔκτισε τά πάντα, καί μέ τόν ἔνσαρκο Λόγο τά ἀνακαινίζει καί τά ἀναδημιουργεῖ.
Στό μυστήριο τῶν Χριστουγέννων θεᾶται, προσκυνεῖται καί δοξάζεται ὁλόκληρη ἡ σωτηρία. Πρόκειται γιά μυστήριο, γιατί ἀπευθύνεται σέ ὅσους μποροῦν νά ἀναγνωρίζουν τό μεγαλεῖο στήν ταπείνωση, τόν πλοῦτο στήν φτώχεια, τήν ἐλευθερία στήν ἀκρότατη συγκατάβαση. Σάν τόν ὁλόφωτο ἀστέρα, μέ τόν ὁποῖο διασήμανε τό γεγονός τῆς ἐνσαρκώσεώς Του γιά ὅσους ἦταν ἄξιοι νά δοῦν, ἡ σωτήριος ἑορτή τῶν Χριστουγέννων ἐπιλάμπει κάθε χρόνο ὑπερφυῶς στό νοητό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας. Μᾶς δίνεται ἡ εὐκαιρία νά προσέλθουμε στό σπήλαιο τῆς Γεννήσεως μέ ἁπλότητα καί ταπείνωση, ἀφήνοντας κατά μέρος τήν στυγνή αὐτάρκεια καί τήν ἰδιοτελή μέριμνα τοῦ βίου.Ὁ Χριστός γεννιέται γιά χάρη μας, γιά νά ἀνακλιθεῖ στό λίκνο τῆς καρδιᾶς μας. Πῶς ἐμεῖς θά τόν δεχτοῦμε καί ποιό θά εἶναι τό δικό μας δῶρο πρός τόν νεογέννητο Σωτήρα;
Ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ ἁγιάζει τήν κτίση καί δίνει στόν κόσμο ἕνα νέο νόημα, τό ὁποῖο εἶναι ὁ σκοπός καί ὁ λόγος τῆς ὕπαρξής του. Γι’ αὐτό καί στήν Εἰκόνα τῆς Γεννήσεως παρατηροῦμε γύρω ἀπό τόν Θεάνθρωπο ἐκπροσώπους ὅλων τῶν κτισμάτων νά προσφέρουν δείγματα
τῆς ἀναγνώρισης καί τῆς εὐγνωμοσύνης τους. «Οἱ ἄγγελοι τόν ὕμνον, οἱ οὐρανοί τόν ἀστέρα, οἱ μάγοι τά δῶρα, οἱ ποιμένες τό θαῦμα, ἡ γῆ τό σπήλαιον, ἡ ἔρημος τήν φάτνην, ἡμεῖς δέ μητέρα Παρθένον». Παρατηροῦμε ἐπίσης ὅτι ὁ Παντοκράτορας καί Κύριος τῆς Δημιουργίας γεννήθηκε σ’ ἕνα εὐτελές κατάλυμα ἀνάμεσα σέ ζῶα, καθώς δέν βρέθηκε θέση στά οἰκήματα τῶν ἀνθρώπων. Κι ὄχι μόνο δέν ἔγινε δεκτός στόν πολιτισμένο μας κόσμο, ἀλλά ὁ Ἡρώδης Τόν ἀναζητοῦσε μέσα στά νεογέννητα μέ σκοπό νά Τόν φονεύσει.
Ἡ ἐνάρετη ὅμως σπουδή ὁδήγησε τούς ταπεινότερους καί σοφότερους τῶν ἀνθρώπων νά ἔλθουν καί νά προσκυνήσουν τόν Ἥλιο τῆς δικαιοσύνης. Ἐνῶ οἱ ποιμένες ἀντιπροσωπεύουν τά πρῶτα τέκνα τῶν Ἰουδαίων πού ὁδηγήθηκαν στόν Χριστό μέ τήν εὐσέβεια καί τήν πίστη τους, ἡ Ἐκκλησία μας ἀναγνωρίζει στούς σοφούς Μάγους τίς ἀπαρχές τῆς Ἐκκλησίας ὅλων τῶν ἐθνῶν, τίς τάξεις τοῦ εἰδωλολατρικοῦ κόσμου, ὁ ὁποῖος ἐπίσης φωτιζόταν ἀπό τίς ἀκτῖνες τοῦ ἀλήθειας τοῦ Λόγου καί στόν ὁποῖο ἦταν διάχυτη ἡ προσδοκία τοῦ Λυτρωτῆ. Κατά τά λόγια τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, «στήν Ἰουδαία γεννήθηκε ὁ Κύριος, ἀλλά τόν ὑποδέχθηκε ὁλόκληρη ἡ οἰκουμένη. Ἐκεῖ βλάστησε τό κλῆμα τῆς ἀμπέλου, ἀλλά σ’ ἐμᾶς ὡρίμασε ὁ βότρυς τῆς ἀληθείας»[2][2].
Ἀξίζει νά φέρουμε στό νοῦ μας μέ τί πίστη καί ἀφοσίωση οἱ φωτισμένοι μάγοι τῆς Ἀνατολῆς, κατά τίς ἐνδείξεις τοῦ νεοφανοῦς ἄστρου, ἐγκατέλειψαν τίς πατρίδες τους, τούς οἰκείους τους, τίς ἐνασχολήσεις καί τίς ὑποχρεώσεις τους, καί ἐπιχείρησαν τό μακρινό, ἐπικίνδυνο, δαπανηρό καί κοπιῶδες ταξίδι τους γιά νά ἀναζητήσουν καί νά τιμήσουν Αὐτόν, ὁ ὁποῖος ἦταν «ἡ προσδοκία τῶν Ἐθνῶν». Καί ὅταν ἀκόμη ἀντίκρισαν τό φτωχικό περιβάλλον πού περιέβαλλε τόν μικρό Χριστό, δέν κλονίστηκε ἡ πίστη τους, ἀλλά μέ εὐλάβεια Τόν προσκύνησαν, καί «ἀνοίξαντες τούς θησαυρούς αὐτῶν προσήνεγκαν Αὐτῷ δῶρα, χρυσόν καί λίβανον καί σμύρναν»: μέ τό πρῶτο ἀναγνωρίζοντάς τον ὡς βασιλέα, μέ τό δεύτερο ὡς Θεό καί μέ τό τρίτο ὡς θνητό, προμηνύοντας τόν ἐνταφιασμό Του μετά τό θεῖο πάθος. Γιατί, ὅπως τότε τοῦ προσφέρθηκε στάβλος, ἔμελλε νά τοῦ προσφερθεῖ ὄξος καί χολή. Σέ ὅλη Του τή ζωή ὁ Ποιητής τῶν ὅλων «οὐκ εἶχε ποῦ τήν κεφαλήν κλίνῃ», μέχρι πού ἀνάπαυσε τά μέλη Του στόν Σταυρό.
«Αὐτό εἶναι γιά μᾶς τό νόημα τῆς πανήγυρης καί αὐτό γιορτάζουμε σήμερα: τόν ἐρχομό τοῦ Θεοῦ στούς ἀνθρώπους, γιά νά ἐπανέλθουμε κοντά στόν Θεό, γιά νά ἐνδυθοῦμε τόν νέο ἄνθρωπο, ἀφοῦ ἐγκαταλείψουμε τόν παλαιό. Κι ὅπως ἔχουμε πεθάνει μαζί μέ τόν Ἀδάμ, ἄς ζήσουμε μαζί μέ τόν Χριστό, ἄς γεννηθοῦμε μαζί Του, ἄς συσταυρωθοῦμε καί ἄς ταφοῦμε μαζί Του, γιά νά ἀναστηθοῦμε μέ τήν ἀνάστασή Του. Ἄς γιορτάσουμε λοιπόν ὄχι μέ δημόσιες πανηγύρεις, ἀλλά μέ τρόπο θεϊκό. Ὄχι μέ τρόπο κοσμικό, ἀλλά μέ τρόπο ὑπερκόσμιο. Ὄχι τά δικά μας, ἀλλά τοῦ Κυρίου. Ὄχι ὅσα σχετίζονται μέ τήν ἀσθένεια, ἀλλά ὅσα σχετίζονται μέ τήν θεραπεία. Ὄχι τά ἔργα τῆς δημιουργίας, ἀλλά τῆς ἀναδημιουργίας»[3][3].
Τό πολυτιμότερο στοιχεῖο στόν ἄνθρωπο, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ συγχρόνως τήν ἀνακεφαλαίωση καί τό νόημα ὅλης τῆς κτίσεως, εἶναι ἡ σχέση του πρός τόν ἐνσαρκωμένο Χριστό καί Λόγο τοῦ παντός. Ὅσοι ἀπό μᾶς θέλουν νά βρίσκονται ἐγγύτερα στή Βηθλεέμ παρά στά ἀνάκτορα τοῦ Ἡρώδη, ἄς ὁδεύσουμε μαζί μέ τόν ἀστέρα, φωτισμένοι ὅπως οἱ ταπεινοί Μάγοι. Ἄς προσφέρουμε στόν Χριστό τήν προσωπική ψυχική φάτνη μας, ὥστε Ἐκεῖνος νά τήν ἐνοικήσει καί νά τήν μετατρέψει σέ σῶμα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2011

Μετά θερμῶν εὐχῶν

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

+ Ο ΧΙΟΥ, ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ ΜΑΡΚΟΣ

---

[1][1] Ἁγ. Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, Λόγος εἰς τὸν Εὐαγγελισμὸν τῆς ὑπεραγίας Δε­σποί­νης ἡμῶν Θεοτόκου, PG 96, στ. 653.

[2][2] Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Εἰς τό γενέθλιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, PG 56, στ. 389.

^[3][3] Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, Λόγος ΛΗ΄ (Εἰς τὰ Θεοφάνια, εἴτουν Γενέθλια τοῦ Σω­τῆ­ρος), PG 36, στ. 316.