Κυριακή της Τυρινής, Ευαγγ. Αν. Ματθ. στ΄, 14-21

 Πρεσβυτέρου Πολύβιου Λαμπρινίδη

 Πρωτότυπο Κείμενο

Εάν αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο πατήρ υμών ο ουράνιος˙ εάν δε μη αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών , ουδέ ο πατήρ υμών  αφήσει τα παραπτώματα υμων. Όταν δε νηστεύητε  μη γίνεσθε ώσπερ  οι υποκριταί σκυθρωποί˙ αφανίζουσι γαρ τα πρόσωπα  αυτών όπως φανώσι τοις ανθρώποις νηστεύοντες˙ αμήν λέγω υμίν ότι απέχουσι των μισθόν αυτών. συ δε νηστεύων αλειψαί σου τη κεφαλήν και το πρόσωπον σου νίψαι, όπως μη φανής τοις ανθρώποις νηστεύων, αλλά το πατρί σου τω εν κρυπτώ, και ο πατήρ σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ  αποδώσει σοι εν τω φανερώ˙ Μη θησαυρίζετε υμίν θησαυρούς επι της γης, όπου σης και βρώσις αφανίζει, και όπου κλέπται  διορύσσουσι  και κλέπτουσι˙ θησαυρίζετε δε υμίν θησαυρούς  εν ουρανώ, όπου διορύσουσιν ουδέ κλέπτουσιν˙ όπου γαρ εστίν ο θησαυρός υμών, εκεί έσται και η καρδία υμών.

 Μετάφραση

Αν συγχωρήσετε τους ανθρώπους για τα παραπτώματα  τους, θα σας συγχωρήσει κι εσάς ο Ουράνιος Πατέρας σας. Αν όμως δε συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματα τους ούτε κι ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα δικά σας παραπτώματα. Όταν νηστεύετε, να μη γίνεστε σκυθρωποί, όπως οι υποκριτές, που παραμορφώνουν την όψη τους για να δείξουν  στους ανθρώπους πως νηστεύουν. Σας βεβαιώνω πως έτσι έχουν κιόλας λάβει την ανταμοιβή τους. Εσύ, αντίθετα, όταν νηστεύεις, περιποιήσου τα μαλλιά σου και νίψε το πρόσωπο σου, για να μη φανεί στους ανθρώπους η νηστεία σου, αλλά στον Πατέρα σου, που βλέπει τις κρυφές πράξεις και ο Πατέρας σου, που βλέπει τις κρυφές πράξεις, θα σου το ανταποδώσει φανερά. Μη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη, όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά, κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις  και τους κλέβουν. Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σας.

 Σχολιασμός

Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή ο Κύριος ξεκαθαρίζει πιο θα είναι το σημαντικότερο κριτήριο προκειμένου οι άνθρωποι να συγχωρεθούν για τις αμαρτίες τους. Και η συγχώρεση των δικών μας αμαρτιών περνά μέσα από την συγχώρεση των άλλων αδελφών.

Θα διερωτηθεί κάποιος γιατί  ο Χριστός θέτει αυτή τη προυπόθεση για να συγχωρηθούν οι αμαρτίες μας; Γιατί ζητεί ως όρο σωτηρίας μας τη συγχωρητικότητα;

Είναι φανερό ότι ο Χριστός θέλει με αυτό το τρόπο να μας δείξει κατά ένα σαφή τρόπο το μεγαλείο και την αξία της συγχωρητικότητας. Οι άνθρωποι καθημερινά πίπτουν σε πολλές αμαρτίες και σφάλματα. Γνωρίζουν όμως ότι αυτοί που αγωνίζονται, ότι ο Χριστός είναι Θεός συγχώρεσης και αγάπης. Γι’ αυτό και οι πιστοί ζητούν το έλεος και την ευσπλαχνία του Θεού.

Συγχωρώντας ο πιστός τον συνάνθρωπό του ουσιαστικά μιμείται τον ίδιο το Χριστό ο οποίος ακόμα και κατά την ώρα του Σταυρικού Πάθους συγχώρεσε τους ίδιους τους σταυρωτές. Είναι πολύ μεγάλο πράγμα η συγχώρεση. Για να γίνει πιο αντιληπτή η πραγματικότητα αυτή ας θυμηθούμε το περιστατικό με τον Άγιο Διονύσιο της Ζακύνθου ο οποίος έφτασε στο σημείο να συγχωρέσει το φονιά του αδελφού του, η τον Πρωτομάρτυρα Στέφανο που συγχώρεσε αυτούς που τον λιθοβολούσαν. Οι καταστάσεις αυτές δεν είναι τυχαίες. Για να υπάρχει αυτή η στάση  στα γεγονότα αυτά σημαίνει ότι υπάρχει πλούτος ψυχής και πνευματικό ανάστημα σπάνιο και θαυμαστό.  Άλλωστε στην ίδια τη Βασιλεία του Θεού δεν μπορούν να χωρέσουν ανθρώποι οι οποίοι δεν έχουν την αγάπη μέσα στη ψυχή τους και δεν μπορούν να αντικρύσουν και να ανοικτούν προς τον συνάνθρωπο. Η μίμηση του Χριστού είναι πρώτιστο μέλημα του ανθρώπου στην πνευματική του ζωή. Ο άνθρωπος καλείται να μιμηθεί  αυτά τα οποία ο Χριστός πραγματοποίησε στην επίγεια του ζωή. Αυτή την οδό περπάτησαν και οι Άγιοι.

Παράλληλα, στην ευαγγελική περικοπή ο Χριστός θίγει και το θέμα της νηστείας. Η σημερινή περικοπή αποτελεί και για όλους εμάς τρανό κήρυγμα εν όψει και της αρχόμενης νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Στόχος της νηστείας είναι η πνευματική διαπαιδαγώγηση του ανθρώπου η εγκράτεια, η ολιγάρκεια και όχι ο έπαινος των άλλων, η απληστία και η αυτοπροβολή. Η γνήσια πνευματική ζωή περνά μέσα από την αφάνεια, την ησυχία και την αναφορά του ανθρώπου απέναντι στο Θεό με σκοπό την κατάκτηση του πνευματικού θησαυρού, των πνευματικών χαρισμάτων, τα οποία εισάγουν τον άνθρωπο στη Βασιλεία του Θεού.

Η επίγειος ζωή οποιεσδήποτε επιτυχίες και αν έχει είναι πρόσκαιρη και φθαρτή και αν ο άνθρωπος δεν στραφεί προς τον ουρανό είναι φυσικό να μείνει άγευστος της μακαριότητος του Θεού.

Η καύση των νεκρών Ἱεροδιακόνου Πολυβίου Λαμπρινίδη, Θεολόγου

 

Ἡ καύση τῶν νεκρῶν

 

Ἔντονα στίς μέρες μας προβάλλει τό πολυσυζητημένο θέμα σχετικά μέ τήν καύση τῶν νεκρῶν, μέ τά ἐπιχειρήματα τῶν ὑποστηρικτῶν τῆς τακτικῆς αὐτῆς νά εἶναι πολλά,τήν ὁποία θέλουν νά ἐφαρμόσουν καί στή δική μας χώρα.

Ἕνα, μάλιστα, ἀπό τά κυριότερα ἐπιχειρήματα πού θέτουν,ἴσως τό πιό βασικό, ἀποτελεῖ το χωροταξικό ἀδιέξοδο γιά την ταφή τῶν νεκρῶν, ἀφοῦ μέ τά προβλήματα τῶν μεγαλουπόλεων θεωρεῖται πρακτικότερη ἡ ἀποτέφρωση τῶν νεκρῶν.

Στό βασικό αὐτό τους ἐπιχείρημα, θά πρέπει νά σημειώσουμε δύο πράγματα. Πρῶτον,ὅταν χρειάζονται νά καλυφθοῦν ἄλλες ἀνάγκες τῆς κοινωνίας, πάντοτε βρίσκεται ὁ κατάλληλος χῶρος, χωρίς ἰδιαίτερη δυσκολία. Δεύτερον, στόν δικό μας τόπο, ἀλλά καί σέ ὅλο τον ὀρθόδοξο κόσμο, εἶναι ἔντονη ἡ ἐπιθυμία τῶν ἀνθρώπων να διατηρηθεῖ ἡ μνήμη τοῦ νεκροῦ τους ἄσβεστη, μέ ὅλες ἐκεῖνες τίς ἐκδηλώσεις πού συνάδουν στή διατήρησή της (μνημόσυνα, τρισάγιο στόν τάφο τοῦ νεκροῦ κ.ἄ.). Αὐτό συνακόλουθα σημαίνει καί τήν ὕπαρξη τάφου πού θά διατηρεῖ ζωντανή τή μνήμη τοῦ κεκοιμημένου, ἡ ὁποία θά θυμίζει συνάμα τις ρίζες καί τήν Παράδοσή μας.
Ὅποτε, αὐτή ἡ ἀνάγκη τῶν ζωντανῶν πρός τούς νεκρούς ἔρχεται σέ πλήρη ἀντίθεση καί σύγκρουση μέ τό κύριο αὐτό ἐπιχείρημα πού προβάλλεται ἀπό ἀρκετούς πολιτικούς, κοινωνικούς καί ἄλλους κύκλους.

Οἱ κύκλοι αὐτοί, προσπαθώντας νά ἐπιβάλουν τά ἐπιχειρήματά τους, ἰσχυρίζονται ἀκόμα ὅτι ὁ Θεός δέν θά ἀναστήσει μόνο αὐτούς πού τάφηκαν, ἀλλά καί αὐτούς οἱ ὁποῖοι κάηκαν.

Τό ἐπιχείρημα αὐτό, ἀσφαλῶς, δέν βρίσκει ἀντίθετη τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ἀφοῦ στή Δευτέρα Παρουσία ὅλοι ὅσοι ἔζησαν σέ αὐτόν τόν κόσμο,μέ ὅποιο τρόπο κι ἄν ἔφυγαν ἀπό αὐτή τή ζωή, θά ἀναστηθοῦν μέ τά σώματά τους ἀρτιμελῆ. Τό ἐπιχείρημα, ὅμως, ὅτι κάποιοι ἀπό τούς Ἁγίους της Ἐκκλησίας μας, π.χ οἱ Ἅγιοι Δεκατέσσερεις Ὁσιομάρτυρες τῆς Καντάρας πού κάηκαν ἀπό τούς τότε Λατίνους κατακτητές, ἁγίασαν παρ’ ὅλο πού κάηκαν, μόνο ὡς κακόγουστο ἀστεῖο μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ, διότι ἄλλο θέμα εἶναι νά ἐπιθυμεῖ κάποιος μετά θάνατον νά καεῖ καί ἄλλο νά ὁδηγεῖται στό μαρτύριο γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.

Ἐδῶ θά πρέπει νά σημειώσουμε χωρίς περιστροφές, γιά νά γίνει ξεκάθαρο, ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν ἀποδέχεται την καύση τῶν νεκρῶν, ἀλλά ἀντιθέτως γιά λόγους καθαρά θεολογικούς ὑποστηρίζει τήν ταφή τῶν νεκρῶν σωμάτων.

Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί Θεολογία τό σῶμα δέν ὑποτιμᾶται καί δέν μπαίνει σέ δεύτερη μοίρα ἐν σχέσει μέ τήν ψυχή. Ἡ Ἐκκλησία δέν υἱοθετεῖ τις ἀντιλήψεις τῶν, κατά διαφόρων καιρῶν καί ἐποχῶν, φιλοσόφων, π.χ. τοῦ Πλωτίνου ὁ ὁποῖος ντρεπόταν ἐπειδή εἶχε σῶ μα, καί γενικά τήν ἀποστροφή τοῦ σώματος σέ κάποιες εἰδωλολατρικές ὁμάδες, τίς ὁποῖες ἡ Ἐκκλησία καταδικάζει ὡς αἱρετικές. Τό σῶμα τοῦ κάθε ἀνθρώπου εἶναι ἱερό καί, σύμφωνα μέ τούς λόγους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στήν Α΄ προς Κορινθίους Ἐπιστολή, ἀποτελεῖ ναό καί κατοικητήριο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὅταν ἡ Ἐκκλησία ὁμιλεῖ γιά ἁγιασμό τοῦ ἀν θρώπου, δέν ἐννοεῖ μόνο ἁγιασμό τῆς ψυχῆς, ἀλλά καί τοῦ σώματος. Τρανταχτό παράδειγμα τούτου ἀποτελοῦν τά λείψανα τῶν Ἁγίων μας. Γι’ αὐτό ἡ Ἐκκλησία τά τιμᾶ, τά λιτανεύει, τά θέτει σέ προσκύνηση καί τά φυλάσσει μέ τόν πρέποντα σεβασμό.

Ἡ ταφή τῶν νεκρῶν συνδέεται ἄμεσα μέ τήν πίστη τῆς Ἐκκλησίας στήν ἀνάσταση τῶν κεκοιμημένων. Ὁ νεκρός τίθεται στό μνῆμα, ὅπως ὁ κόκκος τοῦ σιταριοῦ στή γῆ. Τό σιτάρι θα σαπίσει, θά ἀλλοιωθεῖ, ἀλλά ἀπό αὐτό θά προέλθει ἕνα νέο φυτό, ζωντανό. Τό ἴδιο καί ὁ νεκρός. Θά ἀποσυντεθεῖ τό σῶμα του, θά γίνει ἕνα μέ τή γῆ ἀπό τήν ὁποία προῆλθε, ἀλλά ἡ Ἐκκλησία προσδοκᾶ τήν ἡμέρα κατά τήν ὁποία οἱ νεκροί θά ἐγερθοῦν. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ἐξάλλου, κατετέθη ἀπό τούς μαθητές του σέ μνῆμα, ἀπό τό ὁποῖο ἠγέρθη καί πρόβαλε ἔτσι ἀπό τοῦ τάφου ἡ ὄντως Ζωή. Ἐκεῖ πού ὑπάρχει πίστη στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ -πού προμηνύει καί τή δική μας ἀνάσταση- ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ να ἀντιμετωπίσει ὀρθά καί τό γεγονός τοῦ θανάτου.

Ἀντίθετα, στή σημερινή κοινωνία, οἱ πάντες σχεδόν, προσπαθοῦν νά ἀποσιωπήσουν το γεγονός τοῦ θανάτου. Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἐπιδιώκει την ἀπεμπόληση τοῦ θανάτου καί γι’ αὐτό ἐπιθυμεῖ τήν ἐξαφάνιση τοῦ νεκροῦ σώματος πού παραπέμπει σέ αὐτόν, σέ ἀντίθεση με τήν ταφή πού διατηρεῖ τή μνήμη τοῦ νεκροῦ καί κατ’ ἐπέκταση τοῦ θανάτου. Δέν θά ἦταν ὑπερβολή νά ποῦμε ὅτι το μόνο σίγουρο στόν ἄνθρωπο εἶναι ὅτι μία μέρα θά ἀποθάνει καί θά ἀπέλθει ἀπό τόν κόσμο αὐτό. Ὅσο κι ἄν προσπαθοῦν νά ἀποσιωπήσουν τό γεγονός αὐτό, νά τό θέσουν ἔξω ἀπό τη ζωή, ὁ θάνατος θά συμβεῖ. Ἄλλωστε, κάθε νέα γέννηση ἑνός ἀνθρώπου προμηνύει καί ἕνα νέο θάνατο.

Τελειώνοντας τίς πιό πάνω σκέψεις σχετικά μέ τό πολυσυζητημένο θέμα τῆς καύσης τῶν νεκρῶν, ἀξίζει νά σημειώσουμε ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν ἐπιβάλλει - καί δέν πρέπει νά ἐπιβάλει- τον ἐνταφιασμό τῶν νεκρῶν σέ κανένα πού δέν τό ἐπιθυμεῖ και ἰδιαίτερα σέ ἀνθρώπους ἄλλων θρησκειῶν. Ὅμως, ἀπό τήν ἄλλη πλευρά πρέπει νά γίνει σεβαστή ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καί νά μήν προσπαθοῦν να τῆς ἐπιβάλουν ἤθη πού δέν συνάδουν μέ τό ἦθος καί τή διδασκαλία της.

"Παρέμβαση Εκκλησιαστική". Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου 2011.