Λόγιοι κι ενάρετοι Αγιορείτες των τελευταίων χρόνων

 

Από τα μέσα του 18ου αιώνος παρατηρείται μία μεγάλη άνθηση στο Άγιον Όρος, που φθάνει μέχρι τις ημέρες μας. Οι όσιοι Ακάκιος ο Καυσοκαλυβίτης (+ 1730), ο υπέρμετρος αυστηρός σπηλαιωτής ασκητής, ο μιμητής του οσίου Μαξίμου του Καυσοκαλύβη, Ιερόθεος ο Ιβηρίτης (+ 1745) ο σοφός διδάσκαλος, Άνθιμος ο Κουρούκλης (+ 1782) ο ιλαρός κήρυκας νήσων του Αιγαίου και του Ιονίου, Παΐσιος ο Βελιτσκόφκσυ (+ 1794) ο δημιουργός «ασκητικοφιλολογικής» σχολής, Σωφρόνιος ο Αγιαννανίτης, Μακάριος ο Νοταράς (+ 1805) ο ασκητής ιεράρχης, Γεώργιος της Τσερνίκα της Ρουμανίας (+ 1806), Νικόδημος ο Αγιορείτης (+ 1809) ο γνωστός σοφός συγγραφέας, Αθανάσιος ο Πάριος (+ 1813) ο διακεκριμένος διδάσκαλος, Σωφρόνιος Βράτσης της Βουλγαρίας (+ 1813), Αρσένιος ο εν Πάρω (+ 1877) ο διάσημος ασκητής, Αντύπας της Μολδαβίας (+ 1822), Σιλουανός ο Ρώσος ο Αθωνίτης (+ 1938) γνωστός από την ωραία βιογραφία του και Σάββας ο εν Καλύμνω (+ 1948) ο Θαυματουργός αποτελούν σημαντικό πυρήνα φωτισμού, διδασκαλίας και προσφοράς.
Μαζί με τους παραπάνω συγκαταλέγονται και οι ένδοξοι Αγιορείτες νεόμαρτυρες, που στον 18ο και 19ο αιώνα φθάνουν τους εξήντα και μεταξύ αυτών διακρίνονται: Παχώμιος ο Νεοσκητιώτης (+ 1730), Κωνσταντίνος ο Ρώσος (+ 1742), Δαμασκηνός ο Θεσσαλός (+ 1771), Κοσμάς ο Αιτωλός (+ 1779) ο γνωστότατος διδάχος και ιδρυτής ναών και σχολείων, Λουκάς ο Σταυρονικητιανός (+ 1802), Γεράσιμος ο Κουτλουμουσιανοσκητιώτης (+ 1812), Ευθύμιος ο Ιβηροσκητιώτης (+ 1814), Γεδεών ο Καρακαλληνός (+ 1818), Αγαθάγγελος ο Εσφιγμενίτης (+ 1819), Γρηγόριος ο Ε’ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (+ 1821), Παύλος ο Κωνσταμονίτης (+ 1824) και τελευταίος γνωστός Αθανάσιος ο Λήμνιος (+ 1846).
Η ίδρυση της Αθωνιάδος Ακαδημίας (1749) αποτελεί σταθμό της νεώτερης αγιορείτικης ανθήσεως. Αξιόλογοι διδάσκαλοι διδάσκουν σε αυτή όπως ο Νεόφυτος ο Καυσοκαλυβίτης, ο πρώτος σχολάρχης της, με διάδοχο τον Αρχιμανδρίτη Αγάπιο τον Αγιοταφίτη, που σφαγιάσθηκε έξω της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους, Ευγένιος ο Βούλγαρις, ο χαρισματούχος διδάσκαλος, Νικόλαος Ζερτζούλης ο Μετσοβίτης, Παναγιώτης Παλαμάς, Αθανάσιος ο Πάριος και άλλοι. Έφοροι και προστάτες της Ακαδημίας αναδείχθηκαν οι άγιοι Γρηγόριος ο Ε΄, Νικόδημος ο Αγιορείτης και Μακάριος ο Νοταράς. Μαθητές της υπήρξαν οι νεομάρτυρες Κοσμάς ο Αιτωλός, Κωνσταντίνος ο Υδραίος και Αθανάσιος Κουλακιώτης όπως επίσης οι πνευματικοί άνδρες Ιώσηπος Μοισιάδαξ, Σέργιος Μακραίος και ο εθνομάρτυς Ρήγας Φεραίος. Είναι γεγονός πως για το τουρκοκρατούμενο Γένος η Αθωνιάδα Σχολή απέβη ένας ακόμη φάρος και μιά ελπίδα για την επιβίωσή του. Το τυπογραφείο επίσης που ιδρύεται στη Μ. Λαύρα από τον Κοσμά τον Επιδαύριο (1755) και η παρά τη μονή Βατοπαιδίου Σχολή συνδράμουν στην αφύπνιση του Γένους, αλλά δυστυχώς μετά καιρό παρακμάζουν.
Την ίδια εποχή ζουν κι εργάζονται επιφανείς λόγιοι όπως ο Παπα – Ιωνάς Καυσοκαλυβίτης, Διονύσιος Σιατιστέας, Νεόφυτος Σκουρτέος, Βαρθολομαίος Κουτλουμουσιανός, Παχώμιος ο Τυρναβίτης, Διονύσιος ο εκ Φουρνά (+ 1745) ο Καρυώτης αγιογράφος και συγγραφεύς του βιβλίου της τέχνης των ζωγράφων και ο Καισάριος Δαπόντες (+ 1784) ο Ξηροποταμηνός μοναχός και πολυταξιδεμένος συγγραφέας και ποιητής, Δωρόθεος (Ευελπίδης) Βατοπαιδινός, Νικηφόρος, Ιβηρίτης ο Χορτοφύλακας.
Στα μέσα του 18ου αιώνος αναπτύσσονται σε όλο το Άγιον Όρος σοβαρές θεολογικές συζητήσεις γύρω από τα ζητήματα της τελέσεως των μνημοσύνων των κεκοιμημένων, της συνεχούς θείας μεταλήψεως και άλλα σχετικά με την ακρίβεια της Ορθοδόξου Παραδόσεως. Αφορμή των μακρών συζητήσεων απετέλεσε η ανοικοδόμηση του Κυριακού ναού της Ιεράς Σκήτης της Αγίας Άννης (1754). Τέθηκε το ζήτημα αν τα τελούμενα μνημόσυνα υπέρ των δωρητών και αφιερωτών θα πρέπει να γίνονται την ημέρα του Σαββάτου ή της Κυριακής. Επίσης ποια θα πρέπει να είναι η συχνότητα της προσελεύσεως των μοναχών στη Θεία Κοινωνία. Οι συζητήσεις δίχασαν τους μοναχούς και αυτούς που επέμεναν για την τέλεση των μνημοσύνων τα Σάββατα που αποκάλεσαν κοροϊδευτικά «κολλυβάδες». Αυτοί όμως φαίνεται πως ήταν, παρά την αυστηρή τους επιμονή, βυθείς γνώστες της εκκλησιαστικής παραδόσεως κι αγωνίσθηκαν σθεναρά για τη γνησιότητα και την αποκάθαρση της παραδόσεως από πρόσθετες προσμήξεις. Έτσι η προσωνυμία «κολλυβάς» απετέλεσε ευφημισμό και το κίνημα δημιούργησε χρήσιμη και αγαθή αναγέννηση κι ανακαίνιση. Μάλιστα οι πρωτοπόροι του φιλοκαλικού αυτού κινήματος είναι τρείς άγιοι: Μακάριος Νοταράς, Νικόδημος Αγιορείτης και Αθανάσιος Πάριος. Συνοδοιπόροι τους και συνέκδημοι οι διαπρεπείς λόγιοι: Νεόφυτος ο Καυσοκαλυβίτης, Χριστόφορος ο Αρτηνός, Αγάπιος ο Κύπριος, Ιάκωβος ο Πελοποννήσιος, Παύλος ο ερημίτης, Θεοδώρητος ο Εσφιγμενίτης και αρκετοί άλλοι. Ορισμένοι ως αυτοεξόριστοι κατέφυγαν στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα και ίδρυσαν δεκάδες μονών, που αρκετές σώζονται μέχρι σήμερα, και στάθηκαν στηρίγματα του λαού στα δυτικότροπα ρεύματα. Έτσι βλέπουμε τον όσιο Μακάριο τον Νοταρά στη Χίο, τον Νήφωνα τον Χίο στη Σκιάθο, τον Διονύσιο τον Σκιαθίτη στη Σκύρο, τον Ιερόθεο στην Ύδρα με αρκετούς μαθητές και φίλους της αγιορείτικης μοναχοτρόφου και αγιοτρόφου παραδόσεως. Στις μονές που ιδρύουν παρατηρούμε πλούσια δράση και σημαντική προσφορά. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο με συνοδικές αποφάσεις δίνει τις τελικές λύσεις στο «κολλυβαδικό» ζήτημα. Τα μνημόσυνα μπορούσαν να τελούνται ανάλογα με τις περιστάσεις και η Θεία Μετάληψη με την κατάλληλη προετοιμασία μπορεί να γίνεται συχνά, δίχως να μένει κανείς στην ξηρότητα του τύπου αλλά στη ζωή της ουσίας.
Οι όσιοι Νικόδημος ο Αγιορείτης, Μακάριος ο Νοταράς και Αθανάσιος ο Πάριος είναι οι χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι της αναγεννήσεως στο Άγιον Όρος και του πνεύματος που επικράτησε. Πρόκειται για συγγραφείς γνωστών βιβλίων που επέδρασαν στις ψυχές των υποδούλων και που συνεχίζουν μέχρι τις ημέρες μας τα πονήματά τους συνεχώς να επανεκδίδονται. Το αγιορείτικο θεολογικό πνεύμα σφραγίζεται με την έκδοση της «Φιλοκαλίας των Ιερών Νηπτικών» (1785), που αποτελεί εκδοτικό σταθμό στα θεολογικά γράμματα.
Το Άγιον Όρος σε μία δύσκολη εποχή όπως η Τουρκοκρατία διατήρησε τη φλόγα του πάντα άσβεστη και μάλιστα θέλησε συχνά να τη μεταλαμπαδεύσει στους λαούς των Βαλκανίων και του Βορρά. Έτσι η ανταλλαγή επισκέψεων και η παραμονή αρκετών ανδρών στον ιερό Άθωνα δημιούργησε μια αξιόλογη πνευματική και πολιτιστική κίνηση. Στην ησυχία του Αγίου Όρους ως σχολή ανώτερης φιλοσοφίας καλλιεργείτο όχι μόνο η άσκηση και η νήψη αλλά και η μελέτη στις πλούσιες βιβλιοθήκες, οι μεταφραστικές εργασίες σπάνιων κειμένων, η σπουδή στην τέχνη και η μεταφορά ενός πνεύματος προσφοράς και θυσίας. Μεγάλης πνοής είναι το έργο του στάρετς Παΐσιου Βελιτσκόφκσυ μετά την αναχώρησή του από τον Άθωνα. Υπήρξε αναμορφωτής του μοναχισμού στη Ρουμανία και Ρωσία. Παρόμοιο έργο επιτελεί ο μαθητής του όσιος Γεώργιος της Τσερνίκα (+ 1806) στις μονές της Μολδαβίας, έχοντας υποτακτικούς εκατοντάδες μοναχούς, ο όσιος Σωφρόνιος Βράτσης (+ 1813) στο Βουκουρέστι, ο όσιος Αντύπας (+ 1882) από τη Μολδαβία πηγαίνει στο Ιάσιο και καταλήγει στη μονή Βαλαάμ της Φιλανδίας και ο Ρώσος όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης (+ 1938) διδάσκει με την πολυμεταφρασμένη βιογραφία του του αρχιμ. Σωφρονίου (+ 1993) και μετά τη μακαρία τελευτή του. Για μια ακόμη φορά γίνεται φανερή η αίγλη της οικουμενικότητος του Αγίου Όρους.
Η αγιορείτικη μοναχική πολιτεία δεν φύλαξε ποτέ μόνο για τον εαυτό της την ευωδία του άνθους της αρετής της. Παρά τη σκληρότητα της τουρκικής σκλαβιάς, την πενία, τη δυσκολία των μετακινήσεων και τους πολλούς κινδύνους ο ταπεινός αγιορείτικος σκούφος ταξίδεψε σε όλο τον ελληνισμό, για να μεταφέρει το νηφάλιο κήρυγμα της σωτηρίας, της λυτρώσεως, της παραμυθίας, της ενισχύσεως και της ελπίδος. Φλογεροί ιεραπόστολοι όπως ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, που στέφει το μακρύ κήρυγμα του με το μαρτύριο, ο όσιος Άνθιμος ο Κουρούκλης, που περιοδεύει τα νησιά και κτίζει ναούς και μονές, ο όσιος Μακάριος ο Νοταράς, που στα νησιά του Αιγαίου δημιουργεί εστίες ουσιαστικής αναψυχής και ανατάσεως το αυτό έργο πράτει και ο συνέκδημός του ο όσιος Αθανάσιος ο Πάριος, ο Αρσένιος της Πάρου και ο Σάββας της Καλύμνου είναι λίγοι από τους πολλούς.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ ο ιερομάρτυς μαζί με τη χορεία των ενδόξων Αγιορειτών νεομαρτύρων διδάσκουν ακόμη πιο λαμπρά με τη μαρτυρική τους τελείωση και ενδυναμώνουν τον λαό.
Στον αιώνα μας συνεχίζει το Άγιον Όρος τη μυστική προσφορά του, που φανερώνει την υψηλή ορθόδοξη πνευματικότητα και ζωή και την ακτινοβολία του πέραν των ορίων του, με την ανάδειξη ασκητικών μορφών, πνευματικών φυσιογνωμιών και θεολογικών αναστημάτων. Σε ένα κόσμο που διψά και εναγώνια αναζητά τη γνησιότητα, την ακρίβεια και την αλήθεια δίδεται η μαρτυρία του βιώματος της ορθοδόξου πνευματικής ζωής και της σωτηρίας της ψυχής. Οι πολλοί νέοι προσκυνητές σήμερα κυρίως αν δεν ενθουσιάζονται πάντως προβληματίζονται από τον τρόπο αυτής της ζωής της ασκήσεως, εγκρατείας, απλότητος και ησυχίας των μοναχών. Έτσι ώστε μερικές φορές να αποτελεί σταθμό στη ζωή τους ένα προσκύνημα στο Άγιον Όρος. Η ταπείνωση και η αγιότητα του Αγίου Όρους διαδραματίζει ένα ρόλο πνευματικής εγρηγόρσεως στην Εκκλησία και στον λαό.
Η πνευματική αγιορείτικη προσωπογραφία έχει να μνημονεύσει και στα χρόνια μας αρκετές μορφές ισάξιες παλαιοτέρων εποχών, των οποίων μεταφέρουν το πνεύμα και συνάμα αποτελούν αφορμή για να συνεχισθεί και η δική τους εργασία στο μέλλον. Γνωστοί για τη μεγάλη αγάπη τους στο Άγιον Όρος, στις μονές τους, στα πνευματικά τους τέκνα, στην Παναγία και τον Θεό, φιλάρετοι και φίλεργοι ηγούμενοι υπήρξαν οι κοιμηθέντες αρχιμανδρίτες: Συμεών Γρηγοριάτης (+ 1905), Νεόφυτος Σιμωνοπετρίτης (+ 1907), που υπήρξαν νέοι κτίτορες των μονών τους, Κοδράτος Καρακαλληνός (+ 1940), Αθανάσιος Γρηγοριάτης (+ 1953), Ιερώνυμος Σιμωνοπετρίτης (+ 1957), Φιλάρετος Κωνσταμονίτης (+ 1963), που αναλώθηκαν στην υπηρεσία των μονών τους και των μοναχών τους, Σεραφείμ Αγιοπαυλίτης (+ 1960), Βησσαρίων Γρηγοριάτης (+ 1974), Γαβριήλ Διονυσιάτης (+ 1983), που συνεργάσθηκαν και για κοινές υποθέσεις του Αγίου Όρους με επιτυχία, Χαραλάμπης Σιμωνοπετρίτης (+ 1970), Εφραίμ Ξηροποταμινός (+ 1983) και άλλοι.
Ενάρετοι και διακριτικοί μακαριστοί πνευματικοί – εξομολόγοι υπήρξαν εκτός των παραπάνω επιφανών στον αιώνα μας Σάββας (+ 1908) και Γρηγόριος ο Μικραγιαννανίτης, Ιγνάτιος Κουτουνακιώτης (+ 1927), Χαρίτων Καυσοκαλυβίτης, Καισάριος και Μιχαήλ ο αόματος (+ 1952) οι Αγιαννανίτες, Νεόφυτος, Γαβριήλ (+ 1967), Ευστάθιος (+ 1981) και Ελπίδιος (+ 1983), οι Κύπριοι και Σπυρίδων (+ 1990) οι Νεοσκητιώτες, Γρηγόριος Διονυσιάτης, Μάξιμος Καρακαλληνός, Νικόδημος Κρητικός Κουτλουμουσιανοσκητιώτης και άλλοι.
Εγνωσμένης αρετής υπήρξαν οι αναπαυθέντες Γέροντες Χατζηγιώργης (+ 1886) ο περιβόητος και αυστηρός νηστευτής και Δανιήλ ο Ρουμάνος ο σπηλιώτης, οι Κερασιώτες, Αβιμέλεχ ο Κρητικός και Γεράσιμος (+ 1991) ο γνωστός υμνογράφος, οι Μικραγιαννανίτες, Καλλίνικος (+ 1930) ο νηπτικός και ησυχαστής και Δανιήλ (+ 1929) ο Σμυρναίος, οι Κατουνακιώτες, Γεράσιμος Μενάγιας (+ 1957) ο σοφός ερημίτης, Αββακούμ (+ 1978) ο ανυπόδητος Λαυριώτης, Ισαάκ (+ 1932) ο άριστος κοινοβιάτης και Λάζαρος (+ 1974) οι Διονυσιάτες, Ιωσήφ ο Σπηλιώτης (+ 1959) ο μεγάλος αγωνιστής και θεοφύλακτος (+ 1986) ο αγιόφιλος, οι Νεοσκητιώτες, Γερόντιος (+ 1958) ο Αγιοπαντελεημονίτης, Αθανάσιος ο ιβηρίτης (+ 1973) ο ταπεινόφρων και θεομητροφιλής, Ευλόγιος (+ 1948) ο μεγάλος νηστευτής και Ενώχ (+ 1978) ο χαριτωμένος Ρουμάνος παρά τις Καρυές, Παπα-Τύχων (+ 1968) ο σπουδαίος Ρώσος ασκητής της Καψάλας, Πορφύριος (+ 1991) ο προορατικός και διορατικός Καυσοκαλυβίτης Γέροντας, που μετέφερε την αγιορείτικη ευλογία επί δεκαετίες στην Αττική και Παΐσιος (+ 1994) ο Αγιορείτης, που ανέπαυσε πολλούς ανθρώπους που τον πλησίασαν με σεβασμό. Για όλους έγραψαν άξια πολλοί πολλά.
Οι δύο τελευταίοι που αναφέρθηκαν είναι ευρύτερα γνωστοί για τη χάρη τους. Ο Γέροντας Πορφύριος υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές μορφές των ημερών μας, είχε το κύρος της γνησιότητας, είχε την εμπειρία του Αγίου Πνεύματος, ήταν αληθινά ταπεινός, ατόφια απλός, είχε συνυφασμένη την παιδικότητα με την αγιότητα. Υπήρξε ψυχοανατόμος, παιδαγωγός και καθοδηγητής πολλών, που με συγκίνηση διηγούνται τις συναντήσεις μαζί του. Ο Γέροντας Παΐσιος υπήρξε κι αυτός έμπειρος, υπομονετικός κι επίμονος ιατρός ψυχών κι οδηγός ενός πυκνού πλήθους ανθρώπων με μεγάλες ανάγκες. Ο ιλαρός του λόγος, το παράδειγμά του, οι συμβουλές του σε άγγιζαν, σου μετέδιδαν ειρήνη, τη χάρη της ευλογίας, τη δρόσο του πνεύματος.
Μεταξύ των λογίων συγκαταλέγονται ο ιερομόναχος Θεοδώρητος Λαυριώτης, Γεράσιμος Εσφιγμενίτης (Σμυρνάκης) για το περίφημο βιβλίο του για το Άγιον Όρος, ο ιεροδιάκονος Κοσμάς Αγιοπαυλίτης (Βλάχος) επίσης, ο ιερομόναχος Χριστόφορος Δοχειαρίτης (Κτενάς) για το πλήθος των εργασιών του περί του Αγίου Όρους, οι Λαυριώτες Γέροντες Παντελεήμων, Χρυσόστομος, Αλέξανδρος (Ευμορφόπουλος), Σπυρίδων (Καμπανάος) ιατρός, Παύλος (Παυλίδης) ιατρός, Αλέξανδρος (Λαζαρίδης), Ευλόγιος (Κουρίλας) ο μετέπειτα μητροπολίτης Κορυτσάς, Ιωακείμ Ιβηρίτης, Θεόφιλος, οι Νίκανδρος, Ιάκωβος και Αρκάδιος οι Βατοπαιδινοί και οι Ξηροποταμινοί Γέροντες Παύλος, Χρύσανθος και Ευδόκιμος, Αθανάσιος Παντοκρατορινός, Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης, Νείλος (Μητρόπουλος) Σιμωνοπετρίτης, Σάββας Φιλοθεϊτης, Βαρλαάμ Γρηγοριάτης, Θεοδόσιος, Αγιοπαυλίτης, Ιωακείμ (Σπετσιέρης) Νεοσκητιώτης και άλλοι.
Το έργο των αγίων, των ηγουμένων, των πνευματικών, των Γερόντων και των λογίων του Αγίου Όρους, του χθες και του σήμερα, ακτινοβολεί και επιδρά ευεργετικά στον κόσμο. Γιατί το Άγιον Όρος πέρα από τα κειμήλια τα πολύτιμα φυλάγει θησαυρούς ζώσης αρετής, που αυτή κυρίως ενδιαφέρει περισσότερο, με την παροχή τρόπου ζωής προς αντιμετώπιση της καθημερινής σκληρότητος, μονοτονίας και μοναξιάς. Έτσι το Άγιον Όρος ονομάσθηκε δικαίως «σχολή πνευματικής πατρότητος και συμβουλευτικής» (καθηγητής Α. Σταυρόπουλος) και με το να φιλοξενεί πολλούς και με το να εξέρχονται οι δυνάμενοι προς εξομολόγηση, ομιλίες και ιεραποστολή. Των συμβουλών αυτών ακροατές είναι και αρχιερείς, ιερείς, μοναχοί, μοναχές, καθηγητές, δάσκαλοι και οι «ελάχιστοι» των αδελφών. Όπως σωστά ειπώθηκε «στο πρόσωπο των λίγων αυτών ανθρώπων που μένουν απομονωμένοι στην καλύβα ή στη σπηλιά τους μπορεί να δει τους φρουρούς, τους θεματοφύλακες, τους «αθλητές» μιας σοφίας και μιας επιστήμης του ανθρώπου που βιαζόμαστε να θαυμάσουμε όταν προέρχεται από τις Ινδίες ή από το Θιβέτ, αλλά την αγνοούμε όταν ασκείται δίπλα μας» (J. Lacarriere).
Οι λόγοι του Γέροντος Παϊσίου για τον βιογραφούμενό του Χατζηγιώργη ταιριάζουν και στον ίδιο και σε αρκετούς από αυτούς που αναφέραμε και χαρακτηρίζουν την καλή τους αγωνία για την πορεία του κόσμου. «Συμβουλεύει ανάλογα τον καθένα, με διάκριση, και παρηγορεί τις ψυχές και βοηθάει με τις καρδιακές του προσευχές. Το πρόσωπό του ακτινοβολεί από την αγία του ζωή και σκορπάει θεία χάρη στις πονεμένες ψυχές. Η φήμη του έχει φτάσει παντού και τρέχουν από παντού οι άνθρωποι για να ωφεληθούν πνευματικά. Από το πρωί μέχρι το βράδυ, μαζεύει τον πόνο των πονεμένων και θερμαίνει τις καρδιές τους με την αγάπη του την πνευματική, που έμοιαζε με ανοιξιάτικη λιακάδα».
Ο Μικραγιαννανίτης Γέρων Αβιμέλεχ συνήθιζε να απαντά όταν τον ρωτούσαν τι κάνει «Νούν τηρούμε». Ο Κατουνακιώτης Γέρων Λεόντιος τυφλός μονολογούσε «τώρα όλα τα βλέπω καλύτερα, όλα τα αισθάνομαι καλύτερα, ο Θεός μου έδωσε πιο δυνατό φως, από εκείνο που είχα όταν ήμουν υγιής». Ο Καυσοκαλυβίτης Γέρων Μιχαήλ με το αειθαλές του χαμόγελο συνομιλούσε με τους αγίους. Ο Κωνσταμονίτης βιβλιόφιλος Γέρων Μόδιστος έλεγε: «Αν δεν νοιώσουμε ότι οι όλοι οι αδελφοί είναι δικοί μας και ότι εμείς είμαστε δικοί τους, ποτέ δεν θα κατοικήσει το Άγιον Πνεύμα στην καρδιά μας. Τη στάση μας απέναντί τους δεν πρέπει να τη ρυθμίζει η πνευματική τους ποιότητα». Ο ασκητικώτατος Καρουλιώτης Γέρων Φιλάρετος έλεγε: «Αδελφοί μου, όλος ο κόσμος τρέχει και προσπαθεί για τη σωτηρία του, εκτός από μένα τον αμαρτωλό». Γέροντας χρόνια ασθενής της Σκήτης Κουτλουμουσίου έλεγε πως «θείο θέλημα είναι και συμφέρει πολλές φορές να είναι το σώμα άρρωστο για να σωθεί η ψυχή». Άλλος σύγχρονος σοφός Γέροντας συχνά τόνιζε : «Η φυσική ησυχία συντείνει στην εσωτερική ησυχία. Όμως αν δεν υπάρχει, πρέπει να υπομείνεις σ’ ότι βρίσκεις κι ο Θεός θα σου δώσει τα μεγαλύτερα». Και ψάξε να βρεις γιατί δεν έχεις ειρήνη». Και «Να θλίβεσαι για να χαίρεσαι» και «καλύτερα να ‘χεις δυσκολίες παρά να νομίζεις πως πας καλά, με τις δυσκολίες ωριμάζεις κι ομορφαίνεις…». Σ’ ένα βιβλίο του ο Γέροντας Μητροφάνης Χιλανδαρινός γράφει περί της μοναχικής προσφοράς πως είναι «η εγκαρδιότητα της προσευχής, η αγάπη που φθάνει μέχρι τη θυσία, η συγχωρητική ταπεινοφροσύνη και η ενθουσιώδης φιλανθρωπία».
Όταν η αγιότητα συμπίπτει με τη λογιότητα είναι κάτι θαυμαστό. Όταν στο Άγιον Όρος συνεχίζουν να υπάρχουν και σήμερα τέτοιες μορφές είναι μια έκτακτη ευλογία για τον κόσμο.
Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης

Ψυχολογικά προβλήματα και Εκκλησία-π. Ανδρέας Αγαθοκλέους

Λένε πολλοί, ειδικοί και μη, ότι οι άνθρωποι της εποχής μας χαρακτηρίζονται εν πολλοίς από ψυχολογικά προβλήματα. Τι σημαίνει ‘ψυχολογικά προβλήματα’; Προφανώς εννοούμε διαταραχές στη ψυχή του ανθρώπου, δηλαδή στο βαθύτερο είναι του. Αυτό έχει ως συνέπεια να χάνεται η ισορροπία στη σχέση του με τον εαυτό του, τους συνανθρώπους του, του κόσμου του.
Από τη εμπειρία μου ως πνευματικός, έχω διαμορφώσει μια άποψη πάνω στο θέμα των λεγομένων “ψυχολογικών προβλημάτων”, την οποία θα’ θελα να καταθέσω: Εκτός από τις περιπτώσεις όπου έχουμε βλάβες στα νεύρα που χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή, υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου ο άνθρωπος ασθενεί ψυχικά, γιατί ενεργεί εγωκεντρικά. Τα λεγόμενα ‘ψυχολογικά προβλήματα’, τις περισσότερες φορές είναι εκφράσεις μιας φιλαυτίας, όπου ο άνθρωπος ασχολείται με τον εαυτό του σε τέτοιο σημείο που εγκλωβίζεται σ’ αυτόν, χάνοντας την ουσιαστική επαφή του με τους άλλους. Όπου ασχολείται με τους άλλους, είτε ως βοήθεια είτε ως ενασχόληση, έχει ως βάση τον εαυτό του. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει υπέρβαση ορίων στην κούραση, στον χρόνο, στις δυνάμεις. Ο άλλος γίνεται μέσο για εξυπηρέτηση του εαυτού του που ζητά την ‘πνευματική πρόοδο’. Κι όταν εμπλέκεται το πνευματικό στοιχείο είναι δύσκολο να διακρίνει από μόνος του κανείς την κρυμμένη φιλαυτία.
Η όλη θεραπευτική αγωγή της Εκκλησίας μας συνιστάται ακριβώς στη θεραπεία του ανθρώπου από τη φιλαυτία, που είναι η βάση και η ρίζα όλων των αμαρτιών. Η νηστεία, η προσευχή, η ελεημοσύνη, η Θεία Κοινωνία, η συμμετοχή μας στα Μυστήρια, η τήρηση των εντολών του Χριστού, κι όλα όσα συνιστούν την πνευματική ζωή, μας βοηθούν να πορευτούμε από το ‘Εγώ’ στο ‘Εμείς’. Η υπακοή, ως «εκκοπή του ίδιου θελήματος», τι άλλο είναι από ένα δυνατό φάρμακο που μας θεραπεύει από τη φιλαυτία μας; Η ενορία ως εκκλησιαστική κοινότητα, όπου ο χριστιανός προσφέρει τον εαυτό του, τα χαρίσματά του, τις δυνάμεις του, το χρόνο του, για χάρη των αδελφών του, είναι μια μεγάλη δυνατότητα για να θεραπευτεί ο άνθρωπος και να ζήσει τη φυσιολογική ζωή της αγάπης.
Γιατί οι άγιοι δεν έχουν ψυχολογικά προβλήματα; Ακριβώς γιατί δεν έχουν φιλαυτία. Με την υπακοή και την άσκηση, καθώς και όλα όσα συνιστούν την όντως εκκλησιαστική ζωή, ζούσαν για το Θεό και τους ανθρώπους και βίωναν δυναμικά την αγάπη ως δόσιμο και θυσία. Στο βαθμό που έτσι ζούμε είναι και η θεραπεία μας από τη φιλαυτία, που δημιουργεί τα λεγόμενα ψυχολογικά προβλήματα.
Είναι ανάγκη να εξετάζουμε συχνά την πορεία μας. Να θέτουμε τον εαυτό μας μπροστά στην αλήθεια της εκκλησίας και να τον κρίνουμε αν βρίσκεται ή όχι σωστά μέσα σ’ αυτήν. Βέβαια, η εκκλησία ως νοσοκομείο μάς θεραπεύει, αν παίρνουμε κανονικά τα φάρμακά της. Δεν μας κρίνει αυτή αλλά μας σώζει, μας ολοκληρώνει ως πρόσωπα. Δεν είναι κρίμα να βρισκόμαστε για χρόνια μες στο νοσοκομείο- εκκλησία και να μένουμε αθεράπευτα οι ίδιοι; Δεν είναι άδικο να υπάρχει η εκκλησία – ναός ως δυνατότητα λειτουργίας της ως κοινωνία προσώπων με τη σχέση και τη συμπόρευση και να τη χρησιμοποιούμε για θρησκευτικές τελετές και θρησκευτικά καθήκοντα;
Όλοι έχουμε την ευθύνη, κληρικοί και λαϊκοί, αν σήμερα πολλοί συνάνθρωποί μας, αδελφοί και αδελφές μας, έχουν «ψυχολογικά προβλήματα», εμμένοντας ύπουλα ή φανερά στη φιλαυτία τους. Ας εργαστεί ο καθένας μας, όπως μπορεί, για να γίνει η εκκλησία μας αυτό που είναι – εν Χριστώ κοινωνία προσώπων, που ζουν για τους άλλους κι έτσι γίνονται όλοι φως από το Φως, άγιοι από τον απόλυτα Άγιο.

π. Ανδρέας Αγαθοκλέους
Πηγή:http://www.agiosgeorgiosmakris.com/

Γέρων Πορφύριος (+ 2 Δεκεμβρίου 1991)

Κοιμᾶται ἐν Κυρίῳ

Ὁ ἀγαθὸς Θεός, ὁ τὸ θέλημα τῶν φοβουμένων Αὐτὸν ποιῶν, ἐξεπλήρωσε καὶ αὐτὴ τὴν ἐπιθυμία τοῦ Γέροντος Πορφυρίου. Τὸν ἀξίωσε νὰ ἔχει ἕνα ὁσιακὸ τέλος, μέσα σὲ ἀκρότατη ταπείνωση καὶ ἀφάνεια, περιστοιχιζόμενος μόνο ἀπὸ τοὺς ἐν Αγίῳ Ὄρει ὑποτακτικούς του καὶ προσευχόμενος μαζί τους. Ἐξομολογήθηκε καὶ πάλιν τὴν τελευταίαν νύχτα τῆς ἐπίγειας ζωῆς του καὶ προσηύχετο νοερά, ἐνῶ οἱ ὑποτακτικοί του διάβαζαν δίπλα του, σύμφωνα μὲ τὶς ὁδηγίες του, τὸν πεντηκοστὸν καὶ ἄλλους ψαλμούς, καὶ τὴν Ἀκολουθία εἰς ψυχορραγοῦντα, καὶ ἐνῶ ἔλεγαν τὴν μονολόγιστη εὐχή, τὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με», μέχρις ὅτου συμπληρωθεῖ ὁ κανόνας τοῦ μεγαλόσχημου μοναχοῦ.

Οἱ ὑποτακτικοί του μὲ πολλὴ ἀγάπη τοῦ παρεῖχαν τὴ λίγη τοῦ σώματος καὶ πολλὴ τοῦ πνεύματος ἀνάπαυση ποὺ χρειαζόταν καὶ μπόρεσαν ν᾿ἀκούσουν τὰ ὅσια χείλη του νὰ ψιθυρίζουν τὶς τελευταῖες λέξεις, ποὺ βγῆκαν ἀπὸ τὸ τίμιο στόμα του καὶ οἱ ὁποῖες ἦσαν οἱ ἴδιες οἱ λέξεις τῆς ἀρχιερατικῆς προσευχῆς τοῦ Χριστοῦ· «ἵνα ὦσιν ἕν».

Προηγουμένως τὸν ἄκουσαν νὰ ἐπαναλαμβάνει μιὰ μόνο λέξη· μιὰ λέξη, ποὺ βρίσκεται στὸ τέλος τῆς Καινῆς Διαθήκης, στὸ τέλος τῆς Ἱερᾶς Ἀποκαλύψεως τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, ἐκπεφρασμένη στὴ σύγχρονη λαλιά· «Ἔλα». («Ναί, ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ»).

Καὶ ὁ Κύριος, ὁ γλυκύτατος Ἰησοῦς, ἦλθε. Ἡ ὁσία ψυχὴ τοῦ Γέροντος Πορφυρίου ἀποχωρίστηκε ἀπὸ τὸ σῶμα του στὶς 4.31 τὸ πρωΐ τῆς 2ας Δεκεμβρίου 1991 καὶ πορεύθηκε στὸν οὐρανό.

Τὸ τίμιο σκήνωμά του, περιβεβλημένο κατὰ τὰ μοναχικὰ θέσμια, ἐναπετέθη στὸ Κυριακὸ τῶν Καυσοκαλυβίων, ὅπου οἱ ἐκεῖ πατέρες σ’ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ἡμέρας ἀνέγνωσαν κατὰ τὴν παράδοση ὅλα τὰ Εὐαγγέλια, καὶ σ’ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς νύκτας ἔκαναν ὁλονύκτια ἀγρυπνία. Ὅλα ἔγιναν σύμφωνα μὲ τὶς λεπτομερεῖς προφορικὲς ὁδηγίες τοῦ Γέροντος, οἱ ὁποῖες εἶχαν καταγραφεῖ πρὸς ἀποφυγὴν ὁποιουδήποτε λάθους.

Χαράματα τῆς 3ης Δεκεμβρίου 1991 ἡ γῆ κάλυψε τὸ τίμιο σῶμα τοῦ ὁσίου Γέροντος μὲ τὴν παρουσία μόνο τῶν λίγων πατέρων τῆς ἱερᾶς σκήτης τῶν Καυσοκαλυβίων. Τότε μόνο, σύμφωνα καὶ πάλι μὲ τὴν ἐπιθυμία του, ἀνακοινώθηκε ἡ κοίμησή του. Ἦταν ἡ ὥρα ποὺ ὁ οὐρανὸς ρόδιζε στὴν ἀνατολὴ ἀπὸ τὴν ἀνταύγεια τῆς ἡμέρας ποὺ ἐρχόταν, σύμβολο, γιὰ μερικὲς ψυχές, τῆς ἀπὸ τὸ θάνατο στὸ φῶς καὶ τὴ ζωὴ μεταβάσεως τοῦ μακαριστού Γέροντος». Τότε μόνον, σύμφωνα καὶ πάλι μὲ τὴν ἐπιθυμία του, ἀνακοινώθηκε ἡ κοίμησή του.

Πρὶν ἀπὸ χρόνια ἀκόμα ὁ Γέροντας εἶχε μιλήσει γιὰ τὸν τάφο του καὶ γιὰ τὸ χῶμα ποὺ θὰ τὸν σκέπαζε: «Αὐτὸ ποὺ θὰ μᾶς σκεπάσουν θὰ εἶναι κοπριὰ ἀπὸ βάγια καὶ κυπαρίσσια. Ἀπὸ φύλλα βαγιῶν καὶ κυπαρισσιῶν. Τὸ κατάλαβες; Ἔχουνε σαπίσει καὶ ἔχουν γίνει κοπριἀ. Μ᾿αὐτὴ τὴν κοπριὰ θὰ μὲ σκεπάσουνε ἀπὸ πάνω. Κοπριὰ ἀπὸ βάγια καὶ ἀπὸ κυπαρίσσια. Ἐκεῖ ποὺ πᾶνε τὰ ἀηδόνια καὶ ψάλλουνε. Κι ἔχει ὅλο τέτοια βάγια, ποὺ τὰ κόβουνε καὶ τὰ κάνουνε λάδι».

Δὲν ἤθελε τάφο μὲ στολίδια καὶ μάρμαρα. ῎Ηθελε νὰ εἶναι ὁ τάφος του ἁπλὸς καὶ ταπεινός, ὅπως ἦταν καὶ ὁ ἴδιος σ’ ὅλη τὴ ζωή του ἁπλὸς καὶ ταπεινός.

Ἡ μεγάλη ταπεινοφροσύνη ὅμως τοῦ Γέροντα φάνηκε καὶ ἀπὸ τὴν ἐντολή του νὰ μὴ γνωστοποιήσουν τὴν κοίμησή του, πρὶν ἀπὸ τὴν ταφή του, οὔτε στοὺς Ἁγιορεῖτες μοναχοὺς ἀκόμα.

Ὁ ὅσιος Γέροντας, λοιπόν, ἔκλεισε γιὰ πάντα τὰ μάτια του σ’ αὐτὸν ἐδῶ τὸν κόσμο, γιὰ νὰ τὰ ἀνοίξει χαρούμενος ἐν «πόλει Θεοῦ ζῶντος, Ἱερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ, καὶ μυριάσιν ἀγγέλων, πανηγύρει καὶ ἐκκλησίᾳ πρωτοτόκων ἐν οὐρανοῖς ἀπογεγραμμένων, καὶ κριτῇ Θεῷ πάντων, καὶ πνεύμασι δικαίων τετελειωμένων..». (Ἑβρ. 12,22-23).

http://www.porphyrios.net

Ο ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ ΓΕΡΩΝ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ

 

Μικρό ευλαβικό μνημόσυνο (1906 έως 2 Δεκεμβρίου 1991)

Στη διεθνή πια ορθοδοξία το όνομα του Γέροντος Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου λειτουργεί ως σημείο αναφοράς, ως αυθεντικός όρος φανέρωσης της ορθόδοξης πνευματικής ζωής, ως επί πλέον απόδειξη ορατής παρουσίας σήμερα εν τω κόσμω του αγίου Πνεύματος. Αυτός, όπως και οι σύγχρονοί του Γέρων Παΐσιος Αγιορείτης, Γέρων Ιάκωβος Τσαλίκης, Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ, θεωρούνται από εκείνους που η Εκκλησία μας έχει χαρακτηρίσει «Γέροντες», πνευματικούς δηλαδή καθοδηγητές, οι οποίοι ζώντας τον συνάνθρωπο μέσα στην καρδιά τους ως οργανικό στοιχείο της ύπαρξής τους, άνοιγαν σ’ αυτόν προοπτικές ελπίδας και ζωής, εκεί που όλα φάνταζαν σ’ αυτόν αδιέξοδα. Κι αυτό γιατί η πλατειά αγάπη τους στον άνθρωπο – αποτέλεσμα της σκληρής ασκητικής προσπάθειας να καθαρίσουν την καρδιά τους από κάθε εμπαθή κίνηση και νόημα – τους έκανε να φωτίζονται από τον Θεό, ώστε να διαβλέπουν (διόραση) και να προβλέπουν (προόραση) τα «κλειστά» στους κοινούς ανθρώπους πράγματα και νοήματα του κόσμου τούτου. Με άλλα λόγια, οι Γέροντες αυτοί ήταν στα σύγχρονα με εμάς χρόνια που έζησαν ένα διαφανές πέρασμα, ώστε στο πρόσωπό τους να ψαύουμε τον ίδιο τον Θεό μας. Τον Χριστό ζούσαν, Αυτόν φανέρωναν, Αυτόν εξέπεμπαν, χωρίς πολλά λόγια τις περισσότερες φορές, αλλά πρωτίστως με το παράδειγμά τους.

Δεν είναι επισήμως ακόμη διακηρυγμένη από την Εκκλησία μας η αγιότητα του Γέροντος Πορφυρίου. Ποιος όμως που τον είδε ή που άκουσε και διάβασε γι’ αυτόν έχει την παραμικρή αμφιβολία περί της αγιότητας αυτής; Εν προκειμένω έχουμε μία πανορθόδοξη αποδοχή για την αγιότητα του ανδρός, τέτοια που είναι θέμα ολίγου χρόνου η ένταξή του στο εορτολόγιο της Εκκλησίας μας, όταν μάλιστα έχει μαρτυρηθεί από όλα τα σημεία του πλανήτη η απειρία των θαυμάτων του. Κι είναι τούτο βεβαίως το σημαντικότερο αποδεικτικό στοιχείο: η συνείδηση του πιστού λαού. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας, ως γνωστόν, δεν είναι ένα εκκλησιαστικό ιεραρχικό όργανο που καθορίζει την ένταξη στις δέλτους των αγίων, μία κίνηση εκ των άνω, θα λέγαμε, αλλά ο ίδιος ο πιστός λαός, που έχει ζήσει τον άγιο άνθρωπο και βεβαιώνει εμπειρικά την αγιότητά του. Το εκκλησιαστικό όργανο έρχεται στη συνέχεια να επικυρώσει αυτό που ο λαός έχει διαπιστώσει. Τέτοιος άγιος λοιπόν, μαρτυρημένος από όλους, είναι και ο Γέρων Πορφύριος.

Οι καταγραφές της θαυμαστής επέμβασής του στους ανθρώπους που τον πλησίαζαν και ζητούσαν τη βοήθειά του, όσο ζούσε, αλλά και σ’ εκείνους που τον επικαλέστηκαν και μετά την κοίμησή του, είναι τόσες πολλές, ώστε πρέπει κανείς να προβληματιστεί πολύ, για το ποιο βιβλίο να επιλέξει από τα κυκλοφορούμενα γι’ αυτόν. Υπάρχουν πάντως εκείνα που φαίνεται η αυθεντική καταγραφή για τον Γέροντα και που επιβεβαιώνεται η γνησιότητά τους και από τους υπευθύνους του Ησυχαστηρίου του στη Μαλακάσα Αττικής, της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Κι είναι πάντοτε μία ώρα χάριτος η επαφή του πιστού, ακόμη και του μη πιστού θα έλεγε κανείς, με κάποιο από αυτά τα βιβλία. Είναι σαν να διαβάζει τα παλαιά Γεροντικά, με τις ασκητικές ιστορίες και τα αγιασμένα λόγια των παλαιών μεγάλων αββάδων και οσίων. Η αίσθηση που αποκομίζει κανείς είναι η αύρα της παρουσίας του αγίου Πνεύματος: η παρηγορία της καρδιάς, η αύξηση της προσευχητικής διαθέσεως, η ενίσχυση της κλονισμένης θελήσεως, η ανάγκη αγαπητικής σχέσεως με τον συνάνθρωπο.

Δεν πρόκειται να αναφερθούμε σε περιστατικά των παραπάνω βιβλίων. Ο καθένας, είπαμε, μπορεί να τα βρει και να τα μελετήσει. Ας μου επιτραπεί όμως να καταγράψω μερικά από εκείνα που μου εμπιστεύτηκε πολύ γνωστός και αγαπητός κληρικός της Ι. Μ. Π., ο π. Γ.Κ., γέροντας και αυτός όχι μόνον κατά την ηλικία, αλλά και κατά τον τρόπο της ζωής, που έτυχε να γνωρίσει τον Γέροντα Πορφύριο και να τον έχει μάλιστα και ως πνευματικό του από το 1947. Μου έλεγε λοιπόν ότι στα πρώτα χρόνια της σχέσεώς του με εκείνον δεν τον είχε καταλάβει επακριβώς. Ο Γέρων Πορφύριος του απεκάλυπτε κατά καιρούς στοιχεία και περιστατικά από την προσωπική και οικογενειακή του ζωή (του γέροντος ιερέως), αλλά εκείνος δεν έδινε τη δέουσα σημασία, θεωρώντας ότι ο ίδιος του τα είχε πει. Για παράδειγμα, κάποια φορά ο διορατικός Γέρων έφερε χαρτί και μολύβι και ζωγράφισε επακριβώς το πατρικό σπίτι του ιερέως στην επαρχία, αναφέροντας λεπτομέρειες που τον έκαναν να μείνει έκθαμβος. Σιγά σιγά συνειδητοποιούσε περί τίνος επρόκειτο, ποιον είχε ενώπιόν του.

Άλλη φορά έλεγε σ’ εκείνον και σε συγγενείς του, με τους οποίους είχε επισκεφτεί τον Γέροντα, ότι πολλές φορές «του ανοίγεται μπροστά του σαν ένα παράθυρο, από το οποίο βλέπει και παρακολουθεί τη ζωή των ανθρώπων μέχρι και την Αφρική». Κι αυτό είναι απειράκις βεβαιωμένο από πάμπολλους ανθρώπους, οι οποίοι αν και ζούσαν σε άλλες ηπείρους από εκείνον, τους έπαιρνε ξαφνικά τηλέφωνο ο Γέροντας, για να τους πει ότι τους βλέπει και ότι πρέπει να προφυλαχτούν από συγκεκριμένους κινδύνους ή και συγκεκριμένα πρόσωπα, ακόμη δε και να τους επαινέσει για κάποιες ενέργειές τους.

Κάποια φορά, μετά την κοίμηση του Γέροντα, ο π.Γ.Κ. πηγαίνοντας σε κάποια εργασία κοντά στο μοναστήρι του π. Πορφυρίου, σκέφτηκε να περάσει να προσκυνήσει. Ήταν προχωρημένη όμως η ώρα και γι’ αυτό, μολονότι κτύπησε τη θύρα, δεν του άνοιξαν. «Γέροντα», είπε νοερά, «σε επισκέφτηκα, αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να περιμένω άλλο. Συγχώρεσέ με». Κι έφυγε. Την επομένη ημέρα, τον επισκέφτηκε η κόρη του, η οποία παραξενεμένη του είπε: «Πατέρα, είδα ένα περίεργο όνειρο. Παρουσιάστηκε ο Γέρων Πορφύριος, ο οποίος μου είπε να σου ειπώ πως χάρηκε πολύ από την επίσκεψη που του έκανες χθές». Δάκρυσε ο καλός ιερέας. Διότι βεβαίως δεν είχε αναφέρει σε κανέναν ότι έκανε παράκαμψη για το μοναστήρι του Γέροντος.

Ο μακαριστός πια κι αυτός, γαμπρός του π.Γ.Κ., σύζυγος της αναφερθείσης κόρης του, με μεγάλη πράγματι αγάπη στον Γέροντα, είχε τη συνήθεια το πρωί που ξυπνούσε να φιλά το μέτωπο του π. Πορφυρίου από μία φωτογραφία του που είχε κρεμασμένη. Πολύ συγγενικό πάλι πρόσωπο του π.Γ.Κ. είδε εξίσου με το προηγούμενο «περίεργο» όνειρο, χωρίς βεβαίως να γνωρίζει κι αυτός τη συνήθεια του ανθρώπου. Είδε τον Γέροντα να είναι μαζί με τον ιερέα Γ.Κ. και με τον περί ου ο λόγος γαμπρό του. Κι απόρησε, όταν άκουσε τον π. Πορφύριο να λέει σ’ αυτόν: «Εσύ, έλα να με φιλήσεις εδώ», δείχνοντας το μέτωπό του.

Ο Γέροντας είναι ολοζώντανος, έστω κι αν έχει φύγει από τη ζωή αυτή εδώ και αρκετά χρόνια. «Δίκαιοι εις τον αιώνα ζώσι» μας βεβαιώνει ο λόγος του Θεού, κι αυτό ισχύει για όλους τους αγίους μας, ισχύει και για τον άγιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη. Και δεν εννοούμε τη ζωντάνια του, λόγω του ότι ζει απλώς στις καρδιές των ανθρώπων ούτε ότι ευρίσκεται όπως όλοι οι κεκοιμημένοι «εν χειρί Θεού». Εννοούμε τη ζωντάνια που έχουν οι άγιοι, οι οποίοι μέτοχοι της δόξας του Θεού και της αγάπης Του, εν Πνεύματι και χάριτι βλέπουν την κατάσταση του κόσμου, ακούνε τις προσευχές των ανθρώπων, επεμβαίνουν με την παρρησία που έχουν στον Κύριο να δώσει λύση στα προβλήματά τους. Ο ίδιος ο Γέροντας Πορφύριος το είχε βεβαιώσει: «Μετά τον θάνατό μου θα βρίσκομαι περισσότερο κοντά σας. Αν τώρα, έχοντας το σώμα μου μπορώ και σας παρακολουθώ, τότε ακόμη πιο πολύ».

Άγιε Γέροντα Πορφύριε, πρέσβευε και υπέρ ημών

Ένας πανεπιστημιακός γιατρός για ένα σύγχρονο άγιο

ΓΕΡΩΝ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ († 2 Δεκ. 1991): Μαρτυρία καθηγητή καρδιολογίας

“Δεκατέσσερα χρόνια κοντά του”
του † Γεωργίου Παπαζάχου

(Επίκ. Καθηγητή Καρδιολογίας)

ΟΟΔΕ

Γράφω αυτή την επιστολή από μια εσωτερική πίεση να μιλήσω για τον Γέροντα Πορφύριο, που κοιμήθηκε πριν από 40 μέρες. Έζησα τόσα γεγονότα 14 χρόνια κοντά του, σαν ένας από τους γιατρούς του, που δεν πρέπει να το κρύψω από τους αδελφούς μου. Θα διηγηθώ μερικά περιστατικά, που παρουσιάζουν το Γέροντα σαν άρρωστο και σαν γιατρό. Συγχωρέστε μου τα προσωπικά στοιχεία, που αν αφαιρεθούν αλλοιώνουν τα γεγονότα. Ασφαλώς, άλλοι έζησαν άλλες συγκινήσεις κοντά του. Και δεν πρέπει να χαθούν, γιατί αποτελούν σημάδια της αγίας βιοτής του, αποδείξεις της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος στη ζωή μας και υποθήκες για ολόκληρη τη γενιά μας.

Ο Γέροντας και η αρρώστια του

Ήταν πραγματικά άρρωστος. Με πλήθος αρρώστιες επάνω του. Τα περισσότερα συστήματα έπασχαν. Προσωπικά διεπίστωσα: έμφραγμα μυοκαρδίου (προσθιοδιαφραγματικό με πλαγία ισχαιμία), χρονία νεφρική ανεπάρκεια, έλκος δωδεκαδακτύλου (με επανειλημμένες γαστρορραγίες), χειρουργηθείς καταρράκτης (με αποβολή του φακού και τύφλωση), έρπης ζωστήρ στο πρόσωπο, σταφυλοκοκκική δερματίτιδα στο χέρι, βουβωνοκήλη (με συχνή περίσφιγξη), χρονία βρογχίτιδα, αδένωμα της υποφύσεως στο κρανίο.

Και η υπομονή του ιώβειος. Όταν είχε τον έρπητα σε έξαρση και όλο το δεξιό του πρόσωπο (τριχωτό κεφαλής, παρειά, αυτί, σαγόνι) ήταν μια ανοιχτή πληγή, τον ερώτησα πόσο έντονο πόνο αισθάνεται. Μου απάντησε: “Σάν να ακουμπάω το δεξί μου μάγουλο σε τηγάνι με ζεματιστό λάδι”. Και ήταν απόλυτα ήρεμος. Δεν άφηνε ούτε υποψίες ότι υποφέρει, ούτε ένα βογγητό.

Πολλές φορές, ενώ βρισκόμουν στο κελλί του και κουβεντιάζαμε, συνέβαινε περίσφιγξη της βουβωνοκήλης του, πάντα επώδυνη. Δεν ζητούσε βοήθεια. Αγωνιζόταν να την ανατάξη μόνος του κάτω από τις κουβέρτες του.. Κανείς δε μιλούσε, ενώ από τα χείλη του ακουγόταν ψιθυριστά, με μια ανεπανάληπτη γαλήνη, το “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησέ μας”.

Μερικοί τον παρεξήγησαν κάποτε που φίλησαν το χέρι του καλυμμένο με μια γάζα, νομίζοντας ότι σιχαίνεται. Ήταν η εποχή που εμείς το καλύψαμε, γιατί είχε την σταφυλοκοκκική δερματίτιδα και ήταν ολόκληρο εξελκωμένο.

Αλλ’ η κουβέντα μας ένα βράδυ, μετά την καρδιολογική εξέταση και το τυπικό ηλεκτροκαρδιογράφημα, με συνεκλόνισε. Ούτε φαντάσθηκα ποτέ ότι θα μπορούσε ένας άνθρωπος να αντιμετωπίση έτσι την αρρώστια του. Μου είπε: “Θα σου εξομολογηθώ κάτι, αλλά να μείνη μυστικό. Έχω καρκίνο στην υπόφυση. Ήδη αισθάνομαι τη γλώσσα μου μεγαλωμένη και δεν γυρίζει καλά μέσα στη στοματική κοιλότητα”. Ύστερα μου ανέλυσε ιατρικά και σωστά τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων και κατέληξε: “Πρέπει να ξέρης ότι, όταν ήμουν καλογεράκος -ίσως 16 χρονών- στο Άγιο Όρος αισθανόμουνα τόσο ευτυχισμένος, ιδίως μετά τη Θεία Κοινωνία, ώστε έβγαινα στο δάσος και με δάκρυα φώναζα: Δόξα Σοι, Κύριε! Ήρθες ολόκληρος μέσα μου’ σε μένα τον αμαρτωλό’ Εσύ ο Χριστός μου, που σταυρώθηκες και πόνεσες για μένα και σήκωσες τις αμαρτίες μου. Κι εγώ τι κάνω για σένα; Ποιόν πόνο υποφέρω για σένα; Κύριε, στείλε μου έναν καρκίνο! Χριστέ μου, χάρισέ μου έναν καρκίνο, να υποφέρω και γω μαζί Σου! Αυτή την προσευχή την έκανα συνέχεια και μετά το εξομολογήθηκα στους Γεροντάδες μου. Εκείνοι μου σύστησαν να μην την επαναλάβω, γιατί εκπειράζω τον Θεό. Ξέρει εκείνος τι θα κάνη. Δεν την ξανάκανα αυτή την προσευχή. Αλλά τώρα, Γιωργάκη μου, μου τον έστειλε τον καρκίνο! Καταλαβαίνεις την ευεργεσία; Έστω και αργά, θα υποφέρω λίγο μαζί Του”. Έμεινα ενεός. Πρώτη φορά στην ιατρική σταδιοδρομία μου άκουγα τη φράση: “Δόξα τω Θεώ, έχω καρκίνο!”. Είχα ξεχάσει ότι μπροστά μου δεν βρισκόταν άνθρωπος κοινός - ήταν ο Γέροντας Πορφύριος.

Ωστόσο ποτέ δεν αρνήθηκε την ιατρική βοήθεια των πολλών γιατρών-πνευματικών του παιδιών. Μάλιστα μια μέρα τον ερώτησα: “Γιατί πολλοί πνευματικοί άνθρωποι, κυρίως μοναχοί, αρνούνται την ιατρική βοήθεια, πιστεύοντας ότι θα τους βοηθήση κατ’ ευθείαν η Παναγία;”. Μου απάντησε: “Είναι εγωϊσμός -πονηρή ενέργεια- να νομίζης ότι ο Θεός θα κάνη, κατ’ εξαίρεση από τους πολλούς, θαυματουργική επέμβαση για σένα. Ο Θεός κάνει θαύματα και τώρα, αλλά εσύ δεν πρέπει να το προσδοκάς για σένα. Είναι εγωϊστική εξαίρεση. Άλλωστε και μέσω των γιατρών ο ίδιος ο Θεός ενεργεί. “Ιατρούς και φάρμακα Κύριος έδωκεν”, λέει η Αγία Γραφή”.

Δεχόταν δε μόνο την κλασσική ιατρική, πολλά κεφάλαια της οποίας γνώριζε άριστα. Με την εμπειρία του από τη μακρά θητεία στην Πολυκλινική Αθηνών και με το θεϊκό “χάρισμά” του έβλεπε βαθύτερα την αρρώστια και πολλές φορές μας στρίμωχνε με σαφώς επιστημονικές ερωτήσεις.

Ο Γέροντας θεραπεύει

Ειδικότητά του η “τηλε-διαγνωστική”! Έβλεπε με καταπληκτική ακρίβεια αλλαγές στον εαυτό του και σε άλλους’ συχνά και στους γιατρούς του.

Ο ίδιος μου διηγήθηκε ότι διέγνωσε υπογοναδισμό σε έναν νέο μόνο κοιτάζοντάς τον, κάταγμα σπονδύλου σε μια μοναχή που βρισκόταν σε άλλη πόλη. Είναι ίσως χιλιάδες αυτοί που δέχθηκαν τη διαγνωστική του ενέργεια και επιβεβαιώθηκε η νόσος αργότερα και επιστημονικά.

Εδώ θα αναφέρω μια αυτοδιάγνωσή του. Διεπίστωσε μεταβολές στο ηλεκτροκαρδιογράφημά του, χωρίς καρδιογράφο. Ένα βράδυ μου τηλεφώνησε ανήσυχος: “Έλα, έστω και αργά, και θα δης αλλοιώσεις στο καρδιογράφημα. Πονάω σήμερα, πολλές φορές, και ο πόνος είναι στηθαγχικός”. Διαπίστωσα πράγματι ισχαιμικές μεταβολές (στις απαγωγές v3-v6) και τον ρώτησα σε ποιο stress βρέθηκε σήμερα. Άρχισε να κλαίη και με διακοπές να μου περιγράφη λεπτομερώς σκηνές από τις οδομαχίες στη Ρουμανία. Ήταν η ημέρα της εξεγέρσεως του λαού κατά του Τσαουσέσκου και με το “χάρισμά” του έβλεπε τους πυροβολισμούς και τους θανάτους στις πλατείες, όπως τις δημοσίευσαν οι εφημερίδες τις επόμενες ημέρες. Συνέχισε να κλαίη και τον παρεκάλεσα να ζητήση από τον Θεό να του αφαιρέση για λίγο αυτή την “όραση”. Η καρδιά του βρισκόταν σε κίνδυνο από την ένταση. Θα μπορούσε να κάνη επέκταση του εμφράγματός του. Στην ίδια ένταση βρισκόμουν κι εγώ, βλέποντας την ευαισθησία της “άλλης” καρδιάς ενός αγίου. Έκρυψα τα μάτια μου με το καρδιογράφημα και σκεφτόμουν: Τι σημασία έχουν, Γέροντα, για σένα τα νιτρώδη αντιστηθαγχικά φάρμακα που ετοιμάζομαι να σου δώσω; Εσύ δεν είσαι εκ του κόσμου τούτου. Η καρδιά σου χτυπά στον Ωρωπό και ζη στην Ρουμανία. Στο ηλεκτροκαρδιογράφημα η καρδιά φαίνεται με ισχαιμική “κατάσπαση” του Sε διαστήματος, αλλά στην πραγματικότητα βρίσκεται σε μεγάλη “ανάσπαση” προς τον ουρανό. Έφυγα αργά με τον τρόμο ότι είδα λίγο από το φως ενός αγίου.

Εγώ πήγαινα στο κελί του σαν διαγνώστης γιατρός, αλλά πολλές οι φορές που εκείνος έκανε διαγνώσεις για μένα. Θα αναφέρω δύο: Είχα χειρουργηθή από τον καθηγητή κ. Βασ. Γολεμάτη (δύο βουβωνοκήλες ταυτόχρονα) και ενώ ήμουν στη φάση της αναρρώσεως, πήγαμε με τη γυναίκα μου στον Ωρωπό. Δεν ξέρω αν είχε μάθει από φίλους ότι ήμουν χειρουργημένος, αλλά μόλις μπήκαμε με κοίταξε επίμονα για πολλή ώρα στην κοιλιά και μου είπε: “Βλέπω ότι δεξιά έγινε καλή εγχείρηση, αλλά αριστερά αριστοτεχνική’ γιατί περιποιήθηκε τόσο εκεί;”. Η γυναίκα μου μου έκανε νόημα: “Τι λέει ο Γέροντας;”. Δεν είχα πει ούτε σε εκείνη ούτε σε άλλον ότι ο χειρουργός είχε εφαρμόσει την μέθοδο Soudaice αριστερά, επειδή ήταν μεγάλη. Ο Γέροντας το “είδε”.

Τον Δεκέμβριο του 1990 ήμουν στο κρεβάτι με την πολλοστή γαστρορραγία μου. Σε κάποια στιγμή έντονου προβληματισμού μου αν πρέπη να χειρουργηθώ ή όχι, χτύπησε το τηλέφωνο. Μεταφέρω αυτούσια τα λόγια του Γέροντα: “Αυτές τις μέρες σε επισκέπτομαι συχνά και με το “χάρισμα”, που μου έδωσε ο Θεός ενεργώ θεραπευτικά. Ποτέ δεν είχα μπει στο σπίτι σου τόσες πολλές φορές σε λίγες μέρες.....Κάτι μου λέει να μην το χειρουργήσης τώρα, αλλά να αλλάξης τρόπο ζωής, να χαλαρώσης. Άφησε το χειρουργείο να το σκεφθούμε αργότερα. Τι κάνω εγώ τώρα το γιατρό στο γιατρό; (γελάει). Να ξεκουράζεσαι περισσότερο, γιατί σε αγαπάει ο κόσμος. Μου έφαγες τη δόξα (γελάει)”. Φαντάζεσθε πώς ένοιωσα κάτω από αυτή την προστατευτική του παρουσία!

Αγαπούσε τόσο πολύ όλους τους ανθρώπους που τον πλησίαζαν και, φυσικά, και τους γιατρούς του, ώστε να ενεργοποιή για μας το θεραπευτικό χάρισμά του. Όσοι τον πλησίαζαν ανεπιτήδευτα έχουν παρόμοιες εμπειρίες. Πολλές φορές έπαιρνα μαζί μου φιλικά ή συγγενικά πρόσωπα, που εξεπλήσσονταν, όταν άρχιζε να μιλάη για το πρόβλημά τους, χωρίς εγώ να τον ενημερώσω εκ των προτέρων. Κάποια κυρία, φεύγοντας, ήθελε να δώσω όρκο ότι δεν του μίλησα για κείνη πριν πάμε στον Ωρωπό.

Το χάρισμά του τον έκανε περισσότερο ευαίσθητο απέναντι στον ανθρώπινο πόνο. Ένα σούρουπο διέκοψαν την καρδιολογική εξέταση οι μοναχές, γιατί έξω είχαν συγκεντρωθεί πολλοί άνθρωποι και περίμεναν να πάρουν την ευχή του πριν νυχτώση. Βγήκα έξω από το κελί και οι επισκέπτες φίλησαν απλώς το χέρι του. Ήταν κουρασμένος και δε μίλησε σε κανέναν. Η τελευταία κυρία βγήκε κλαίγοντας. Όταν ξαναμπήκα βρήκα τον Γέροντα να κλαίη. “Αυτά παθαίνω πάντα, μου είπε. Είδα τώρα αυτή τη μητέρα να τη δέρνη αύριο ο ναρκομανής γιος της, για να του δώση χρήματα. Και η καημένη ασφαλώς θα σκανδαλίστηκε που έχει τέτοιο πρόβλημα και έφυγε χωρίς βοήθεια... Τι μπορείς εσύ να κάνης, φτωχέ Πορφύριε... Κύριε Ιησού...”. Και επανέλαβε πολλές φορές ψιθυριστά τη λέξη “Ιησού”.

Οι άγιοι Γέροντες Πορφύριος και Παΐσιος

Ήταν τόσο απλός και γλυκός άνθρωπος, ώστε να μη κωλύεσαι να του απευθύνης οποιαδήποτε ανόητη ερώτηση. Έτσι μια μέρα τον προκάλεσα αδιάκριτα: “Πώς ξέρεις, Γέροντα, ότι αυτό το προορατικό σου χάρισμα είναι από τον Θεό και όχι από τον Διάβολο;”. Γέλασε καλοκάγαθα και μου είπε: “Το δοκίμασα. Είναι εκ Θεού, γιατί δεν λανθάνει. Να σου δώσω παράδειγμα; Η νεωκόρος στην Πολυκλινική πόναγε στο δεξιό άνω γομφίο και κράταγε το δεξιό μάγουλό της. Της είπα ότι είναι χαλασμένος ο αριστερός γομφίος. Εκείνη επέμενε, αλλά όταν γύρισε από τον οδοντίατρο μου είπε ενθουσιασμένη ότι είχα δίκαιο. Στην ακτινογραφία η βλάβη ήταν αριστερά, αλλά αισθανόταν τον πόνο δεξιά, επειδή ήταν στο ίδιο νευροτόμιο. Αν, λοιπόν, ήταν από τον πονηρό, αυτή η προόραση θα βασιζόταν στο αίσθημα του ασθενούς και θα’ βγαινε λανθασμένη. Του Θεού η ενέργεια δεν σφάλλει”.

Ο Γέροντας σαν γιατρός μου δεν “έβλεπε” μόνο τις σωματικές μου ασθένειες. Φρόντιζε και για τις πολλές πνευματικές ατέλειές μου. Προσπάθειά του να βρω την ταπείνωση. Ένα απόγευμα μου τηλεφώνησε στο ιατρείο, ακριβώς μετά την υπερβολική εκδήλωση αγάπης ενός ζεύγους ασθενών μου που περιποιήθηκα. Μεταφέρω τα λόγια του: “Γιωργάκη, είμαι ο Γέροντας. Εμείς οι δυο θα πάμε μαζί στην κόλαση. Θα ακούσουμε: Άφρον, άφρον, ταύτη τη νυκτί την ψυχήν σου απαιτούσιν από σου... Τα αγαθά σου εν τη ζωή σου απήλαυσες, α δε ητοίμασας τίνι έσται;”. Τον διέκοψα: “Τι απολαύσαμε, Γέροντα, σ’ αυτή τη ζωή; Το σαράβαλο αυτοκίνητο, το άδειο βιβλιάριο ή τον ανύπαρκτο ύπνο μας;”. Απάντησε απότομα: “Τι είναι αυτά που λες; Δε σου λέει ο κόσμος: Τι καλός γιατρός που είσαι; Μας αγαπάς, μας φροντίζεις, δε μας γδέρνεις. Και συ τα αποδέχεσαι, τα χάφτεις. Έ! Τον έχασες το μισθό σου. Το ίδιο παθαίνω και εγώ. Μου λένε πως έχω “χαρίσματα”, πως μπορώ να τους ακουμπήσω και να κάνω θαύματα, πως είμαι άγιος. Και τα χάφτω, ο ανόητος και αδύναμος. Έ! Γι’ αυτό σου είπα ότι μαζί θα πάμε στην κόλαση!”. “Αν είναι να πάμε μαζί”, του απάντησα, “πάμε και στην κόλαση!”. Κι εκείνος έκλεισε το τηλέφωνο, λέγοντας: “Εγώ σου μιλάω σοβαρά και συ πάντα αστειεύεσαι. Καλή μετάνοια και στους δυο μας”.

Άλλη μέρα ήμουν βαρύθυμος, σκεπτόμενος ότι έφυγαν τα περισσότερα χρόνια μου άκαρπα μέσα από άχρηστες καθημερινές λεπτομέρειες. Τηλεφώνησε ο Γέροντας και με αναπτέρωσε με δυο-τρεις φράσεις του: “Άκουσες ποτέ, γιατρέ, το “ου μη γεύσονται θανάτου”; Μπορούμε, αν θέλουμε, να αποφύγουμε την πεθαμενίλα. Αρκεί να αγαπήσουμε τον Χριστό. Και συ “εξ όλης της καρδίας σου”, κύριε καρδιολόγε” (γελάει).

Ο Γέροντας δεν ήταν μόνο γιατρός. Ήταν και κτηνίατρος. Αγαπούσε τα ζώα. Εξημέρωσε επιθετικούς παπαγάλους και τους έμαθε την Ευχή. Εξεπλάγην όταν άκουσα μέσα στο κελί τον παπαγάλο να επαναλαμβάνη την ευχή. “Είναι πιο πνευματικός από μένα”, είπε. “Εγώ αποκάμνω και κοιμούμαι, αλλ’ αυτός αγρυπνεί”. Τελευταία προσπαθούσε να εξημερώση έναν αετό. Κάποιο Σαββατοκύριακο, στη βόρειο Εύβοια που ησύχαζε, συνέβη το εξής, που μου διηγήθηκε ο ίδιος: “Μιά τσομπάνισσα παρακάλεσε να διαβάσω μια ευχή στο κοπάδι της, γιατί αρρώσταιναν τα γίδια της. Συμφώνησα και έφεραν όλο το κοπάδι κοντά στο εκκλησάκι που έμενα. Στάθηκα μπροστά στο κοπάδι, σήκωσα τα χέρια μου ψηλά και είπα διάφορες προσευχές από ψαλμικούς στίχους που αναφέρονται στην κτίση. Επικρατούσε απόλυτη σιωπή στα ζώα. Κανένα δεν κουνιόταν. Ύστερα κατέβασα τα χέρια μου και ο τράγος κινήθηκε μόνος του. Ήρθε κοντά, μου φίλησε το χέρι και υποχώρησε ήρεμα... Τα λέω σωστά Πηνελόπη;” φώναξε στην ανηψιά του, που στεκόταν πιο πέρα. “Ναι, Γέροντα. Ακριβώς έτσι έγιναν. Εγώ ήμουν εκεί”.

Κάθε φορά που πήγαινα στον π. Πορφύριο με συνείχε φόβος μήπως αυτή είναι η τελευταία φορά που τον εξετάζω. Έτσι φρόντιζα να κάνω ψηλάφηση καρδιακής ώσεως και καρωτίδων για αρκετή ώρα, με την βεβαιότητα ότι ψηλαφώ το σώμα ενός αυριανού αγίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Όταν έπαιρνα το χέρι μου από το προκάρδιο επανελάμβανε το “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησε τον κόσμο σου”. Πόσα να οφείλη άραγε αυτός ο κόσμος, η γενιά μας, σ’ αυτές τις προσευχές του Γέροντα Πορφυρίου! Και πόσα του οφείλω εγώ προσωπικά!

Φεύγοντας, έσκυβα να πάρω την ευχή του και άλλοτε μου έδινε χαστούκι (ήταν η άκρα εκδήλωση της χαράς του) ή άλλοτε έσφιγγε το κεφάλι μου στα δυο του χέρια, λέγοντας την ευχή (ήταν το δικό του ηλεκτροεγκεφαλογράφημα).

Τώρα εξηγώ γιατί ο Θεός φύτεψε μέσα μου την επιθυμία να σπουδάσω ιατρική σε μεγάλη ηλικία και να γίνω καρδιολόγος. Ήθελε να γνωρίσω και να ψηλαφήσω από κοντά τον απλό, προσηνή και χαρισματικό άγιο Γέροντα Πορφύριο Μπαϊρακτάρη.

Κάποια μέρα μου είπε: “Όταν θα φύγω θα είμαι πιο κοντά σας. Μετά θάνατον καταργούνται οι αποστάσεις”. Ελπίζω τώρα να μπαίνη ευκολότερα στα σπίτια μας και στις καρδιές μας.

Περισσότερα για τον Γέροντα Πορφύριο, μπορείτε να βρειτε στις ιστοσελίδες: http://www.porphyrios.net/ & Σύγχρονοι Γέροντες.

Δείτε και: Ο άγιος της Ομόνοιας, οι χίπις & οι πόρνες

Παρακλητικός κανόνας προς το Γέροντα

«Ὁ Χριστὸς εἶναι φίλος καὶ τὸ φωνάζει:

Σᾶς ἔχω φίλους, βρὲ δὲν τὸ καταλαβαίνετε; Εἴμαστε ἀδέλφια.
Βρέ, ἐγὼ δὲν βαστάω τὴν κόλαση στὰ χέρια, δὲν σᾶς φοβερίζω·
σᾶς ἀγαπάω!»

«Ἀγαπήσατε τὸν Χριστὸν
καὶ μηδὲν προτιμῆστε τῆς Ἀγάπης Αὐτοῦ»

«Νὰ εὔχεσαι ἔτσι ἁπλά, ἁπλὰ καὶ ταπεινά, μὲ πίστη ἁπλή, χωρὶς νὰ περιμένεις νὰ σοῦ ἀπαντήσει ὁ Θεός. Χωρὶς νὰ δεῖς τὸ χέρι του ἢ τὸ πρόσωπό του ἢ τὸ φωτισμό του. Τίποτα! Νὰ πιστεύεις!
Ἐφόσον μιλᾶς μὲ τὸν Θεό, μιλᾶς πραγματικὰ μὲ τὸν Θεό».

Γέρων Πορφύριος

Ο ΑΒΒΑΣ ΖΗΝΩΝ ΚΑΙ Ο ΝΗΣΤΕΥΤΗΣ

Σέ μια κωμόπολη ζούσε κάποιος πού τόσο πολύ νήστευε, ώστε όλοι να τον διαφημίζουν σαν μεγάλο νηστευτή. Ή φήμη του έφθασε καί στον άββά Ζήνωνα. Τότε ό άββάς τον κάλεσε κο­ντά του. Εκείνος ήρθε. Χαιρετήθηκαν καί κάθησαν. Ό άββάς άρχισε το εργόχειρο του καί ή ώρα περνούσε σε απόλυτη σιω­πή. Ό νηστευτής, μη μπορώντας να μιλήση, άρχισε να στενοχωρήται καί ν'άδημονή. Στό τέλος δεν άντεξε καί είπε:
- Εύχήοου για μένα, άββά, γιατί θέλω να φύγω.
- Γιατί; τον ρώτησε εκείνος.
- Νιώθω σφίξιμο στην καρδιά μου καί δεν ξέρω τι συμβαίνει.
Όταν ήμουν στον κόσμο νήστευα μέχρι το βράδυ καί δεν ένιω­θα καμμιά δυσκολία. Εδώ στην έρημο δεν αντέχω.
- Στόν κόσμο, του άπαντα ό άββάς, από τα αυτιά σου τρεφό­σουν. Σέ έτρεφαν οι έπαινοι των ανθρώπων. Πήγαινε λοιπόν καί,όπως οι άλλοι, να κάνης κάθε μέρα ενάτη (δηλ. να γευματίζης μια φορά στις τρεις το απόγευμα).
Ό νηστευτής πήγε στον κόσμο καί με δυσκολία καί θλίψι περί­μενε την ώρα του φαγητού, ενώ άλλοτε με ευκολία νήστευε μέχρι το βράδυ. Το διαπίστωσαν αυτό οι γνωστοί του καί έλε­γαν μεταξύ τους:
- Φαίνεται ότι δαιμόνιο τον κυρίευσε.
Λυπημένος εκείνος πήγε στον άββά Ζήνωνα καί του περιέ­γραψε τη νέα κατάστασι. Καί ό γέροντας του είπε:
- Αυτός είναι ό σωστός δρόμος. Αυτό είναι το θέλημα του
Θεού. Μακριά από τους επαίνους να εργάζεσαι μυστικά καί με
κόπο την αρετή.πηγή

Η θέση της γυναίκας στην Ορθόδοξη εκκλησία

 

Από την προσφώνηση τoυ Αρχιεπισκόπου Αθηνών στο 14ο διεθνές συνέδριο
του δικαίου των ανατολικών εκκλησιών
( Αἴθουσα Τελετῶν τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Σεπτ. 1999)
Ἡ παρουσία τῆς γυναίκας στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ταυτόσημη καί ἰσότιμη μέ ἐκείνη τοῦ ἄνδρα, διότι καί οἱ δύο ὡς πιστοί καί μέλη τοῦ ἰδίου σώματος ἑνώνονται μεταξύ τους καί μαζί μέ τή Θεία Κεφαλή τοῦ σώματος σέ μία "ἐν Χριστῷ" ζωή, μέ τήν ἐνέργεια τῆς Θείας Χάριτος. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν ἀντιλαμβάνεται τήν ἰσότητα ὡς ἰσοπέδωση. Ἡ ποικιλία σ' αὐτή δέν ἀντιστρατεύεται τήν ἑνότητα. Γι' αὐτό καί στόν χῶρο τῆς Ὀρθοδοξίας δέν ὑπῆρξαν ποτέ ἐπαναστάσεις καί κινήματα διορθωτικά τῶν τάσεων πού εἶχε κατά καιρούς ἡ ἑνότητα.
Στήν Ὀρθοδοξία ἀνέκαθεν ἴσχυσεν ὁ κανών τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: Τό σῶμα ἔχει πολλά μέλη καί τό κάθε μέλος ἔχει τή δική του ἀποστολή, πού ἐκπληρούμενη συμβάλλει, μέ τήν ἀξία καί μοναδικότητά της, στή γενική ἁρμονία. Τό νά θέλουν ὅλα τά μέλη νά ἐκτελοῦν τήν ἴδια λειτουργία στό σῶμα ἀποτελεῖ ἔνδειξη σοβαρᾶς ἀσθένειας τῶν ἴδιων καί τοῦ σώματος. "Μή πάντες ἀπόστολοι; μή πάντες προφῆται; μή πάντες διδάσκαλοι; μή πάντες χαρίσματα ἔχουσιν ἰαμάτων; μή πάντες γλώσσαις λαλοῦσι; μή πάντες διερμηνεύουσι;" Στό ὀρθόδοξο ἦθος ὁ σεβασμός τῆς ἰδιαιτερότητος ἀποτελεῖ θεμελιώδη ἀρχή, τήν ὁποία οἱ σύγχρονες δυτικές κοινωνίες δέν ἀποδέχονται εὔκολα. Ἔτσι καί ἡ ἰδιαιτερότητα τῆς γυναίκας καί τῶν λειτουργημάτων πού ἐπιτελεῖ μέσα στήν Ἐκκλησία δέν ἔχει στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τό νόημα τῆς ὑποτιμήσεώς της.

Πράγματι, οἱ γυναῖκες ὄχι μόνο εἶναι ἰσότιμες μέ τούς ἄνδρες, ἀλλά κατέχουν καί τό κέντρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, ὡς ἀναπόσπαστα μέλη τῆς δομῆς τῆς Ἐκκλησίας. Εἰδικότερα, ἡ γυναίκα συμβολίζει τήν ἴδια τήν Ἐκκλησία, τόν ναό τοῦ Θεοῦ, πού δέχεται τό σῶμα τῶν πιστῶν· γι' αὐτό καί τό διακονικό της ἔργο στήν Ἐκκλησία εἶναι ἔργο ἀγάπης καί φιλανθρωπίας πρός τόν πλησίον, μέ τήν ἐσωτερική καί τήν ἐξωτερική της ἱεραποστολή. Ἡ συμβολική προσφορά τῆς γυναίκας στήν ἐκκλησιαστική ζωή εἶναι ἔργο πού ἀγκαλιάζει ὅλο τό ποίμνιο καί δέν συγκρίνεται μέ ἀξίωμα ἀναγόμενο στή συνήθη ἱεραρχική δομή.

Ἡ θέση τῆς γυναίκας στήν Ἐκκλησία ἔχει τήν ἀξία της ἤδη ἀπό τή Θεοτόκο, πού προβλήθηκε, μέσα στό ἔργο τῆς θείας οἰκονομίας, ὡς ὁ τύπος τῆς Ἐκκλησίας. Πρίν προχωρήσουμε στήν τυπολογική αὐτή σχέση, θά πρέπει νά ἐπισημανθεῖ ὅτι ὁ χριστιανισμός δέν ὑποβάθμισε τή γυναικεία ὑπόσταση. Ἀντίθετα πρός τόν ἀρχαῖο ἑλληνικό κόσμο, στόν ὁποῖο ἡ γυναίκα δέν εἶχε τό δικαίωμα νά ἀποκτήσει μιά εὐρεία μόρφωση καί νά συμμετέχει στίς κοινωνικές ἐκδηλώσεις τῆς πόλης, στόν χριστιανικό κόσμο ἡ γυναίκα προσφέρει, διακονεῖ, ἐνῶ στή χριστιανική διδασκαλία στηρίζονται τά ἀναγνωρισθέντα σέ αὐτήν ἀνθρώπινα δικαιώματα, πού ὁδηγοῦν καί στήν ἰσοτιμία τῶν δύο φύλων. "Ἀρετῆς δεκτικόν τό θῆλυ, ὁμοτίμως τῷ ἄρρενι παρά τοῦ Κτίσαντος γέγονε. Τό στερρόν καί εὔτονον καί ὑπομονητικόν ἐξ ἴσου τοῖς ἀνδράσι καί παρ' ἡμῶν ὀφείλεται τῷ Δεσπότῃ", εἶπεν ἡ ἁγία μάρτυς Ἰουλίττα ὀλίγον πρό τοῦ μαρτυρίου. Καί ὁ Μέγας Βασίλειος παρατηρεῖ πρός τίς γυναῖκες: "Πρός οὐδέν ὑμῖν τῶν ἀγαθῶν τό ἐλάττωμα τῆς φύσεως ἐμποδίζει".

Ὅμως, ὁ σημαντικός καί διακεκριμένος ρόλος τῶν γυναικῶν ἐκφράζεται στήν τυπολογική ἀναλογία Εὔας-Μαρίας, στήν ὁποία ἐμπεριέχεται μία "ἀνακύκληση", καθώς ἡ ἀνυπακοή τῆς Εὔας ἀποκαταστάθηκε μέ τήν ἀποδοχή τῆς βουλῆς τοῦ Θεοῦ διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀπό τήν Παρθένο Μαρία γιά τήν Ἐνσάρκωση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἡ Εὔα παρίσταται ὡς ἡ ἐκπέσουσα ἀρχαία ἀνθρωπότητα, ἡ ὁποία γιά τήν παρακοή της "τήν κατάραν εἰσωκίσατο", ἐνῶ ἡ Μαρία ὡς ἡ ἀνακαίνιση τῆς ἀρχαίας πεσούσης ἀνθρωπότητος, ἡ ὁποία συντελέσθηκε μέ τή Γέννηση τοῦ Χριστοῦ καί ἐμφανίζεται ὡς νέα ἀνθρωπότητα, ἡ "καινή ἐν Χριστῷ κτίσις". Ἀπό τή θέση αὐτή γίνεται κατανοητό ὅτι τό κεντρικό πρόσωπο στό σχέδιο τῆς σωτηρίας εἶναι ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ἡ Θεοτόκος. Ἀντιπροσωπευτικό τοῦ λειτουργήματός της εἶναι τό εἰδικό λειτούργημα τῆς γυναίκας, πού τιμᾶται ὡς ἡ πηγή τῆς ζωῆς καί τῆς διαιώνισης τοῦ ἀνθρωπίνου γένους καί ὡς λειτούργημα σιωπῆς εὔγλωττης.

Ἡ συμβολική ἐπέλευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν Παρθένο Μαρία ἀναδεικνύει τήν ἐπικουρική σημασία τοῦ ἔργου τῶν γυναικῶν στό πεδίο τῆς ἐκκλησιαστικῆς δραστηριότητας. Ἤδη ἀπό τήν ἀρχέγονη καί μετέπειτα Βυζαντινή Ἐκκλησία εἶχε ἀνατεθεῖ στίς γυναῖκες ἀφ' ἑνός μέν ἡ συμμετοχή στή λειτουργική ζωή διά τοῦ θεσμοῦ τῶν διακονισσῶν, ἀφ' ἑτέρου δέ ἡ συνεισφορά των στίς θρησκευτικές καί στίς ἄλλες ἀνάγκες τοῦ γυναικείου κόσμου, ὅπως στά πτωχοκομεῖα, στά νοσοκομεῖα, σέ διάφορες ἀδελφότητες κ.ἄ. Κατ' οὐσίαν, οἱ γυναῖκες εἶχαν ἀναλάβει τό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας, καί κυρίως ὅ, τι ἀφοροῦσε στήν περίθαλψη καί στήν ἀνατροφή τῶν παιδιῶν στά διάφορα ἐκκλησιαστικά ἱδρύματα.

Μέσα στό πλαίσιο τοῦ γυναικείου ἱεραποστολικοῦ ἔργου δέν πρέπει νά παραλειφθεῖ ἡ σπουδαιότητα τοῦ γυναικείου μοναχισμοῦ, πού συνέβαλε στήν ἀνύψωση τῆς θέσης τῶν γυναικῶν στήν Ἐκκλησία. Μέ αὐτό τό πρίσμα δηλώνεται ὄχι μόνο ἡ κοινωνική προσφορά τῶν γυναικῶν στήν κοσμική ζωή, ἀλλά καί ἡ πνευματική δύναμή τους. Ὁ μοναχισμός εἶναι ἕνα ἰδιαίτερος τρόπος ζωῆς, τόν ὁποῖο ἑκούσια διάγουν ἄνδρες καί γυναῖκες καί ὑπόκεινται στή δοκιμασία καί στήν ἐγκράτεια ἀνάλογα μέ τίς ἰδιαίτερες κλίσεις τους· γεγονός πού ἀναιρεῖ τήν πεποίθηση γιά διάκριση ἀρσενικοῦ καί θηλυκοῦ μέσα στήν Ἐκκλησία, ἐφ' ὅσον καί τά δύο φύλα ἔχουν τό δικαίωμα νά ἀναχθοῦν στό θεῖο, ἐπιτυγχάνοντας τήν ὑπεροχή τους ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπό ἕναν σχετικά δυσκολότερο δρόμο ἀπό ἐκεῖνον τοῦ ἐγκόσμιου βίου.



Ἄν κατανοήσουμε ὅτι ὁλόκληρη ἡ χριστιανική διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐπικεντρώνεται στή θεωρητική καί στήν πρακτική σημασία τῆς ἔννοιας τῆς ἀγάπης, θά διαπιστώσουμε δύο καίρια σημεῖα γιά τό θέμα μας:

1. Ὁ εὐρύτατος κύκλος τῶν διακονημάτων, δηλαδή τό λειτουργικό, ποιμαντικό, κατηχητικό, διδακτικό ἱεραποστολικό καί κοινωνικό ἔργο, ἔχει μεγάλη σπουδαιότητα καί ἀποτελεῖ τό ὑπόβαθρο γιά τό ἱερατικό ἀξίωμα καί τήν ἐν γένει ἀποστολή τοῦ ἱερέα μέσα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας.
Ἡ συμμετοχή τῆς γυναίκας στά διακονήματα αὐτά ἐνθαρρύνεται σήμερα περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη φορά καί συνδέεται ἄρρηκτα μέ τήν πνευματικότητά της καί τίς προσωπικές κλίσεις της. Τά λειτουργήματα ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν τά ἀντιλαμβάνεται ὡς ἐξουσία καί δύναμη, ἀλλά ὡς διακονία καί θυσία, ὡς μαρτυρία καί ἐνίοτε συνεπάγεται τό μαρτύριο. Στή σύγχρονη δυτική σκέψη, πού εἶναι συνηθισμένη στή διεκδίκηση δικαιωμάτων, τά λειτουργήματα ἀποτελοῦν δικαιώματα πρός ἀπολαβήν καί ὄχι πρός θυσίαν. Ἡ ὀρθόδοξη ἐκκλησιολογία, ἀποκλείοντας τή γυναίκα ἀπό τήν ἱεροσύνη, δέν θεωρεῖ ὅτι τήν ὑποτιμᾶ, μιά καί τῆς ἀναγνωρίζει ἄλλου εἴδους σημαντικές διακονίες, πού εἶναι μία ἄλλη μορφή θυσίας. Γι' αὐτό καί οἱ ὀρθόδοξες γυναῖκες πού διαπνέονται ἀπό αὐτή τή νοοτροπία δέν συμμερίζονται οὔτε τή διαμαρτυρία τῶν γυναικῶν ἄλλων ὁμολογιῶν γιά τόν ἀποκλεισμό των ἀπό τήν ἱεροσύνη, πού ὀφείλεται σέ καθαρά δογματικούς καί παραδοσιακούς λόγους, οὔτε τόν ἀγώνα ἐκείνων γιά τήν κατάκτηση τοῦ ὀχυροῦ τῆς ἱεροσύνης. Ἀρκοῦνται στή λειτουργική διακονία τῆς ἀγάπης καί τῆς θυσίας καί ἀξιοποιοῦν τά χαρίσματά των στή διακονία τῆς σύγχρονης κοινωνίας, πού ξηραίνεται καί μαραίνεται ἀπό τόν καυστικό λίβα τοῦ ἀτομισμοῦ καί τοῦ συμφέροντος.

2. Ἡ ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης αὐτῆς μέ τήν προσφορά καί τήν ἀνανέωση τῆς ἐνοριακῆς καί τῆς καθόλου ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας εἶναι κάτι πού ἁρμόζει στή γυναίκα, ἡ ὁποία, ἐκ φύσεως εὐαίσθητη λόγῳ μητρότητός της, ἐπιδεικνύει πάντοτε μεγάλο ζῆλο, πίστη καί ἀφοσίωση στό κοινωνικό της ἔργο.
Ἡ γυναίκα, λόγῳ τῆς μητρότητος, μᾶς μαθαίνει νά ζοῦμε ὡς πρόσωπα καί ὄχι ὡς ἄτομα, ὡς ὄντα σχέσεως καί ὄχι ὡς αὐτονομημένα καί ἀνεξάρτητα ὄντα. Χρειάζεται ὁ δυτικός πολιτισμός νά ἀναθεωρήσει τήν ἔννοια τῆς ἐλευθερίας πού κληρονόμησε ἀπό τήν κοινή μας χριστιανική παράδοση, ἑδραίωσε μέ τόν καρτεσιανό διαφωτισμό καί ἐξάντλησε μέ τόν ὑπαρξιακό μηδενισμό. Πρέπει νά ἀντιληφθεῖ ὅτι ἐλευθερία δέν σημαίνει ἀπελευθέρωση ἀπό κάποιον ἤ ἀπό κάτι, ἀλλά γιά κάποιον ἤ γιά κάτι.

Στό σημεῖο αὐτό θά πρέπει νά τονισθεῖ ἡ σπουδαιότητα τοῦ σύγχρονου ἔργου πού ἔχουν ἀναλάβει σήμερα οἱ γυναῖκες στόν χῶρο τῆς ἐνορίας, ὅπου συχνά δημιουργοῦνται προβλήματα ἀπό τήν ἴδια τήν ποιμαίνουσα. Ἐκκλησία, τῆς ὁποίας ἡ ὑποστήριξη καί ἡ ἐνθάρρυνση συχνά δέν ἐπαρκοῦν. Μάλιστα, ἡ προσφορά τῆς γυναίκας καί ἡ παρουσία της ἀποτελοῦν ἐπιτακτική ἀνάγκη γιά τό ἐκκλησιαστικό πλήρωμα, διότι ἡ πνευματική καθοδήγηση, ἡ χριστιανική ἀγωγή καί ἡ συνείδηση τῶν πιστῶν εἶναι πολύ πιό δύσκολο ἔργο, σήμερα πού οἱ κοινωνίες μαστίζονται ἀπό αἱρέσεις, παραθρησκευτικές ὀργανώσεις, πολιτικά καί οἰκονομικά συμφέροντα σέ τοπικό καί διεθνές ἐπίπεδο, τά ὁποῖα ἐπικαλύπτονται πίσω ἀπό τίς ἀντιπαραθέσεις τῶν θρησκειῶν, κλονίζοντας τήν πίστη καί τίς συνειδήσεις τῶν λαῶν. Ἡ γυναίκα, ἀποκτώντας ἐνεργό ρόλο στή ζωή τῆς ἐνορίας, δείχνει τόν δρόμο πρός τόν ἐξανθρωπισμό τῆς κοινότητας καί συμβάλλει στήν προσφορά τῆς εὐχαριστιακῆς σύναξης. Ἡ γυναίκα ἐνορίτις, ἡ γυναίκα παρασκευάστρια τοῦ προσφόρου, δηλαδή τοῦ ἄρτου πού θά εὐλογηθεῖ καί θά γίνει Σῶμα Χριστοῦ, ἡ γυναίκα ὡς ἐκκλησιαστική ἐπίτροπος, ἡ γυναίκα ὡς κατηχήτρια, ὡς διακόνισσα τῶν ἔργων ἀγάπης, ὡς μοναχή, ὡς ψάλτρια, ὡς φιλάνθρωπος μέσα στά πλαίσια τῆς ἐνορίας μετέχει στά ἐκκλησιαστικά πράγματα μέ ἐπίγνωση, ὑπευθυνότητα καί ἀποδοτικότητα.

Τά τελευταῖα χρόνια διατυπώνεται, βέβαια, καί στόν χῶρο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἀρκετά δειλά ἡ διεκδίκηση τῆς ἱεροσύνης γιά τίς γυναῖκες. Τό θέμα αὐτό πρέπει νά ἀντιμετωπισθεῖ μέ ἐξαιρετικά μεγάλη σοβαρότητα, γιατί κατ' ἀρχήν δέν πρέπει, ἐπαναλαμβάνω, νά ἀποδοθεῖ ἡ ἀρνητική τοποθέτηση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας σέ ὁποιεσδήποτε προκαταλήψεις ἀπέναντι στό γυναικεῖο φύλο ἤ σέ μιά προϊούσα τάση ὑποβάθμισης τῆς σημασίας τῆς γυναικείας παρουσίας μέσα στή χριστιανική κοινωνία. Χωρίς νά θέλω νά προκαταλάβω τό συνέδριο ὑπαγορεύοντας τά συμπεράσματά του στό συγκεκριμένο θέμα τῆς χειροτονίας τῶν γυναικῶν, θά ἤθελα ἁπλῶς νά ὑπενθυμίσω σέ γενικές γραμμές τά ἐπιχειρήματα πού προβάλλονται γιά τήν ἀπόρριψη τῆς μυστηριακῆς ἱεροσύνης τῶν γυναικῶν.

Πρωτεύουσα θέση μεταξύ τῶν ἐπιχειρημάτων κατέχει ἡ προβολή τῆς παραδοσιακῆς τακτικῆς τῆς Ἐκκλησίας, τό γεγονός δηλαδή ὅτι ὁ Ἰησοῦς δέν ἐπέλεξε γυναῖκες μεταξύ τῶν δώδεκα Ἀποστόλων, μολονότι δέν ἔλειπαν οἱ γυναῖκες ἀπό τόν εὐρύτερο κύκλο τῶν μαθητῶν Του. Ἐξαίρεση δέν ἀπετέλεσε οὔτε ἡ ἴδια ἡ Θεοτόκος, διά τῆς ὁποίας τελειοποιήθηκε τό ἔργο τῆς "ἐν Χριστῷ" οἰκονομίας. Τό παράδειγμα τοῦ Κυρίου ἀκολούθησαν καί οἱ Ἀπόστολοι, πού δέν χειροτόνησαν γυναῖκες. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, μάλιστα, ρητῶς τῆς ἀποκλείει ἀπό τό ἱερατεῖο. Ἀπό τήν πρακτική αὐτή δέν ἀπομακρύνθηκε ἡ Ἐκκλησία στή διάρκεια τοῦ δισχιλιετοῦς βίου της.
Οἱ ὑποστηρικτές τῆς ἱεροσύνης τῶν γυναικῶν παραγνωρίζουν τό θεολογικό νόημα τῆς ἱεροσύνης. Ὁ ἱερεύς δέν ἐνεργεῖ ὡς ὄργανο ἐξουσιοδοτημένο κατά τήν ἄσκηση τῶν τελετουργικῶν του καθηκόντων, ἀλλά εἶναι αὐτή ἡ ἴδια ἡ σωματική παρουσία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ ὀρθόδοξη, δηλαδή, θεολογία ταυτίζει τόν λειτουργό ἱερέα μέ τόν Ἱδρυτή τῆς Ἐκκλησίας. Παρίσταται, μέ ἄλλες λέξεις, "εἰς τύπον καί τόπον Χριστοῦ", κατά τήν φρασεολογία τῶν Πατέρων. Περαιτέρω, κατά τήν ἀνθρώπινή Του ὑπόσταση, ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦταν ἄνδρας. Στήν ἐκκλησιαστική γλώσσα τό πρόσωπό Του λέγεται "θεανδρικό". Αὐτή, λοιπόν, ἡ ταύτιση ἀπετέλεσε τή βάση γιά τήν παροχή τοῦ χαρίσματος τῆς ἱεροσύνης μόνο σέ ἄνδρες.

Ἄλλο, τέλος, ἐπιχείρημα ἀναφέρεται στόν νυμφικό συμβολισμό τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ συμβολισμός ἐπιβάλλει νά εἶναι ὁ τελετουργός τῶν Μυστηρίων ἄνδρας, ἐφ' ὅσον παρίσταται "εἰς τόπον Χριστοῦ", τοῦ νυμφίου τῆς Ἐκκλησίας

Πρωτοπρ. Διονύσιος Τάτσης, Ζωή και παράδοσις της Εκκλησίας

πηγή: Ορθόδοξος Τύπος, 2/12/2011

ΖΩΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Διονυσίου Τάτση

ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ χριστιανοὶ εἶναι δέσμιοι τοῦ κοσμικοῦ φρονήματος καὶ συχνὰ διερωτῶνται τί εἶναι ζωὴ καί παράδοση τῆς Ἐκκλησίας; Σὲ τί διαφέρει ἡ δική τους ζωὴ ἀπὸ αὐτὴ ποὺ προβάλλει καὶ ζητάει ἡ Ἐκκλησία; Αἰσθάνονται ὅτι ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὸ δρόμο τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, ἀλλὰ δυσκολεύονται νὰ διορθώσουν τὴ δική τους πορεία. Τοὺς ἀρέσει ὁ κόσμος, οἱ μικρὲς χαρές του καὶ οἱ μικρὲς ἁμαρτίες. Καὶ αὐτὸς εἶναι ὁ μεγάλος πειρασμός・ νὰ τὰ θέλει ὅλα καὶ ἀπὸ λίγο. Τὸ “λίγο” φυσικὰ δὲν μειώνει τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν. Οἱ χριστιανοὶ σκέφτονται ἐπιχειρήματα. Βρίσκουν παραδείγματα καὶ ἐπικαλοῦνται γνῶμες διαφόρων κοσμικῶν θεολόγων, προκειμένου νὰ δικαιολογηθοῦν ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων. Κόβουν καὶ ράβουν τὴ χριστιανικὴ ζωὴ στὰ μέτρα τους καὶ διαμορφώνουν μία ζωὴ χωρὶς Χριστό, χωρὶς ἐντολὲς καὶ ἄσκηση. Δὲν χρειάζονται δεινοὶ θεολόγοι, γιὰ νὰ τοὺς πείσουν ὅτι βρίσκονται ἔξω ἀπὸ τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας...

Ποιός, ἀλήθεια, δὲν γνωρίζει ὅτι ἡ ἱστορία τῆςἘκκλησίας γράφτηκε μὲ τὸ αἷμα τῶν Μαρτύρων, τὰ δάκρυα τῶν Ὁσίων καὶ τὴ σοφία τῶν Πατέρων; Τὸ αἷμα τῶν Μαρτύρων χύθηκε ἄφθονο τούς πρώτους αἰῶνες, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἑπόμενους μέχρι τὸν 20ό αἰώνα, ὅπου ὁ κομμουνισμὸς κήρυξε ἐπὶ δεκαετίες σκληρὸ διωγμὸ κατὰ τῶν χριστιανῶν σὲ πολλὰ κράτη. Τὰ δάκρυα τῶν Ὁσίων χύθηκαν καὶ χύνονται στὴν ἄνυδρη καὶ ἀπόκοσμη ἔρημο, μὲ διαρκῆ ἄσκηση, ἄρνηση τῶν ἐγκοσμίων, πλήρη ἀφοσίωση στὸ Θεὸ καὶ καθημερινὴ μετάνοια, τόσο γιὰ τὶς δικές τους ἁμαρτίες ὅσο καὶ γιὰ τὶς ἁμαρτίες τῶν ἀδελφῶν τους στὸν κόσμο. Καὶ τέλος, ἡ σοφία τῶν Πατέρων, ἡ ὁποία συνεχῶς ἐμπλουτίζεται, γιατί σὲ ὅλους τούς αἰῶνες ὑπῆρχαν πατέρες. Σήμερα ἡ σοφία τῶν Πατέρων εἶναι πλουσιότατη καὶ μπορεῖ νὰ ἱκανοποιήσει ὅλους τούς ἀνθρώπους, ποὺ θὰ ἐντρυφήσουν σὲ αὐτή. Ποιὸς μπορεῖ νὰ ἀδιαφορήσει γιὰ τὸ αἷμα τῶν Μαρτύρων καὶ νὰ μὴ συγκινηθεῖ; Ποιὸς μπορεῖ νὰ μείνει ἀπαθὴς στὰ ἑκούσια δάκρυα τῶν Ἀσκητῶν, οἱ ὁποῖοι θυσίασαν τὰ πάντα γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ ἢ στὸν συνεχῆ ἱδρώτα τῶν Δικαίων, οἱ ὁποῖοι ἀντιστέκονται στοὺς ποικίλους πειρασμοὺς καὶ ἀντιμετωπίζουν τὰ διάφορα προβλήματα μὲ βάση τὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ; Ἐπίσης, ποιὸς δὲν θὰ θελήσει νὰ φωτιστεῖ ἀπὸ τὴν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι σοφία τῶν Πατέρων;

Τὸ θεμέλιο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι πάντα ὁ Χριστός, “ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος”. “Δὲν γίνεται μὲ κανένα τρόπο νὰ μετακινηθῆ τὸ θεμέλιο. Κανένας συγχρονισμός, καμία προσαρμογὴ στὶς ἀντιλήψεις τοῦ καιροῦ δὲν χωρεῖ στὴν πίστι τῆς Ἐκκλησίας. Μπορεῖ νὰ ἀλλάζουν ἴσως καὶ νὰ προσαρμόζωνται στὴν κάθε ἐποχὴ οἱ τρόποι ἐργασίας καὶ δράσεως τῆς Ἐκκλησίας, μὰ ἡ πίστις μένει ἀμετακίνητη καὶ ἀσάλευτη. Ἀλλιῶς ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι θεία οἰκοδομή, εἶναι ἀνθρώπινο κατασκεύασμα, μεταβαλλόμενο καὶ πρόσκαιρο”, τονίζει ὁ Κοζάνης Διονύσιος. Καὶ συμπληρώνει: “Ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ θεμέλιο τῆς Ἐκκλησίας δὲν ἀποτελεῖ μία θεωρητικὴ καὶ δογματικὴ μόνο ἀλήθεια, μὰ εἶναι ἡ οὐσία καὶ τὸ πάθος τοῦ Χριστιανισμοῦ・ ἡ ζωὴ καὶ ἡ παράδοσις τῆς Ἐκκλησίας”.

ΩΡΑ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΣΕΩΣ ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥΣ

ΩΡΑ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΣΕΩΣ

ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥΣ

Είναι γνωστόν ότι, και τῆς πιό μικρᾶς μητροπόλεως επίσκοπος έχει το κύρος, την αποστολή και το πνευματικό βάρος για όλη την ανά την Οικουμένην Ορθόδοξο Εκκλησία. Ο πρῶτος είναι πρῶτος μεταξύ ίσων (primus inter pares).Ας αναλάβουν όλοι τις ευθύνες των έναντι τῆς Ορθοδοξίας, μᾶς καλεί το παρατιθέμενον κατωτέρω άρθρον.

Νικόλαος Γ. Σαββόπουλος
Θεολόγος

ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΛΟΓΟΣ

Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ

κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ

«ΕΠΙ ΑΙΡΕΣΕΙ;»

του Πρωτοπρεσβ. Ευσταθιου ΚΟΛΛΑ

Οι φόβοι ότι θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στην ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ μας, ο κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ, είχε προβλεφθεί, πριν ακόμη εκλεγεί. Λίαν ευθαρσώς είχε δηλωθεί τότε, (1991) που ήταν επικρατέστερος υποψήφιος για τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως και εκείθεν ως Οικουμενικός: «Για τον τύπο αυτό του Κληρικού, να βάλει ο Θεός το χέρι Του, γιατί αν τελικά εκλεγεί θα οδηγήσει την Ορθοδοξία μας σε περιπέτειες», και οι περιπέτειες δεν άργησαν να παρουσιαστούν αμέσως μετά την εκλογή του, με τους δήθεν διαλόγους με τον αιρεσιάρχη Πάπα της Ρώμης, και που τελικά κατέληξαν στις συμπροσευχές.

Οι συμπροσευχές αυτές, για τον Οικουμενικό και τους συνοδοιπόρους του, σημαίνει ότι έχει ήδη γίνει η ένωση με τον αιρεσιάρχη Πάπα, και αν κρίνουμε από τα κατηγορηματικώς λεγόμενα του υπεύθυνου του Γραφείου της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Ευρώπη, ψευτοΜητροπολίτου Αχαίας κ. Αθανασίου, τώρα προσπαθούν, με υπόγειες διαδρομές, να επιβάλλουν στους πιστούς αυτή «την άμικτον μί-ξιν», αλλά στην σατανοκίνητη αυτή προσπάθειά τους συναντούν, ως είναι τούτο επόμενον, σκληρές αντιδράσεις από το κέντρον της ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, την Ελλάδα και εκείθεν, από τον υπερασπιστή δηλαδή της πίστεώς μας πιστό λαό του Θεού. «Παρ’ ημίν ούτε Πατριάρ-χαι ούτε Σύνοδοι ηδυνήθησάν ποτε εισαγαγείν νέα, διότι ο υπερασπιστής της θρησκείας εστίν αυτό το σώμα της Εκκλησίας, ήτοι αυτός ο λαός, όστις εθέλει το θρήσκευμα αυτού αιωνίως αμετάβλητον και ομοειδές τω των Πατέρων αυτού», (Απόκρισις των Πατριαρχών της Ορθοδόξου Ανατολής προς τον πάπαν Πίον τον Θ’, έτος 1848).

Ο Αχαίας λοιπόν κ. Αθανάσιος, «γυμνή τη κεφαλή», απολογούεμνος, ως φαίνεται, προς το Βατικανό για την καθυστέρηση της υποταγής της Εκκλησίας της Ελλάδος στον αιρεσιάρχη Πάπα ομολογεί, όλως ανερυθρίαστα: «Στην Ελλάδα βρισκόμαστε μπροστά σε πολύ λεπτή κατάσταση, γιατί ο αρχιεπίσκοπος και οι μητροπολίτες επιθυμούν να έχουν μια σημαντική συνεργασία με την Καθολική Εκκλησία, αλλά οι πιστοί δεν είναι προετοιμασμένοι στην προοπτική του διαλόγου… Αυτό για μας είναι η μεγάλη πρόκληση να προετοιμάσουμε τον κόσμο, να τον διαπαιδαγωγήσουμε, για να μη αντιδράσει επηρεασμένος από τις προκαταλήψεις και πληροφορίες, που δεν ανταποκρίνονται στα γεγονότα. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι έχουμε ανάγκη χρόνου, ελπίζω όχι υπερβολικού, για να σχηματίσουμε την συνείδηση του κόσμου» (ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ, Μάιος – Ιούνιος 2011, σελ. 9).

Να υποθέσουμε ότι απόδειξη τούτου αποτελεί η απερίσκεπτη και λίαν αντικανονική, Πατριαρχική Συνοδική Επιστολή του Οικουμενικού προς ένα μόνον επιλεγμένο κομμάτι της ΜΙΑΣ, ΑΓΙΑΣ, ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, χωρίς να υπάρχει σοβαρό θέμα, που να απασχολεί ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, και όχι μόνον τον Οικουμενικό, ώστε να απαιτεί την επέμβαση της Οικουμενικής ιδιότητός του, για σύγκληση μιας τέτοιας Συνόδου, αλλά και πάλι αν υπήρχε ένα τέτοιο θέμα θα έπρεπε να συγκληθεί σύμπασα η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ, από Ανατολή, Δύση, Βορρά και Νότο. Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, αυτός ο ΑΡΡΑΦΟΣ ΧΙΤΩΝΑΣ Εκείνου, δεν κόβεται ποτέ σε κομμάτια, μόνον ο αρχέκακος και ανθρωποκτόνος διάβολος επιθυμεί να την διαμελίσει με σκοπό να την εξαφανίσει από τη γη, ώστε να μη δύναται ο άνθρωπος να σώζεται.

Το όλον θέμα, που προτάθηκε από τον Οικουμενικό για την σύγκληση αυτή ήταν «τραβηγμένο από τα μαλλιά». Συγκάλεσε τους τέσσερις (Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων και Κύπρου), με θέμα την δήθεν «Αναστάτωση και αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Μέσης Ανατολής».

Δηλαδή, ούτε λίγο, ούτε πολύ, «πιάσε τ’ αυγό και κούρευτο», και τελικά αυτό το .σοβαρό θέμα, για τον Οικουμενικό, κατέληξε στο «όπερ έδει δείξαι» των λεγομένων μας, δηλαδή στην «δια κεκλεισμένων των θυρών συζήτηση, και για θέματα όχι που συμφωνούν με τις άλλες ορθόδοξες εκκλησίες, οι τέσσερις καμπαλέ-ρος, αλλά που διαφωνούν, ώστε να αρθούν τα εμπόδια και να επιτύχει την Μεγάλη Πα-νορθόδοξη Σύνοδο, που είναι και ο μεγάλος στόχος του, ο διακαής του πόθος». (ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ, 9-9-2011, σελ. 7). Δηλαδή, κ. Οικουμενικέ, «αλλού τα κακαρίσματα και αλλού γεννούν οι κότες;».

Όμως, το θέμα αυτό που επικαλέστηκε ο Οικουμενικός, για να δείξει μάλλον την οικουμενική του ταυτότητα και παρουσία, δεν είναι οικουμενικής φύσεως, δεν συζητείται με την επέμβαση του Οικουμενικού αλλά με τοπικές Συνόδους των αρμοδίων Εκκλησιαστικών Αρχών. Συνεπώς, η ενέργεια αυτή του Οικουμενικού είναι, «ωμή επέμβαση σε θέματα άλλων αδελφών Εκκλησιών», κα άρα ενήργησε όλως αντ/Κανονικά και αυταρχικά (;). Προσέτι δε η παράτολμη αυτή ενέργειά του είναι και παραμένει μεγάλος κίνδυνος, «βραδύκαυστη Ωρολογιακή Βόμβα» στα θεμέλια της ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, που απειλεί άμεσα την ΕΝΟΤΗΤΑ της. Θα μπορούσε, ο κ. Οικουμενικός, αν υπήρχε πράγματι υπαρκτό πρόβλημα στους Χριστιανούς της Ανατολής, να απευθυνθεί με μια, εντελώς προσωπική του αδελφική επιστολή, στους υπεύθυνους Ταγούς των εκεί αδελφών Εκκλησιών, να τους εκφράσει την συμπάθειά του, και να τους ερωτήσει αν ήθελαν οποιαδήποτε περαιτέρω άλλη βοήθειά του.

Αλλά ερωτάται: Γιατί, κατά τη γνώμη του Φαναρίου οι Χριστιανοί της Ανατολής ευρίσκονται πράγματι σε «αναστάτωση και αβεβαιότητα;». Τους έχει πειράξει κανείς την Ορθόδοξη πίστη τους, και οι εκεί Θρησκευτικοί Ταγοί τους αδιαφορούν, ή απλώς, ο κ. Οικουμενικός, μεθοδεύει αυτή την επέμβαση, για να δείξει την παρουσία του εκεί, και να παίξει το ρόλο του Πάπα της Ρώμης, επεμβαίνοντας και στα πολιτικά των Ανατολικών Χωρών;

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ:

ΩΣΤΟΣΟ, υπάρχει θέμα και μάλιστα πολύ σοβαρό για συζήτηση. Υπάρχει θέμα και μάλιστα ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ, που απασχολεί εδώ και χρόνια σοβαρώς την ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ μας, και δεν έχει συγκληθεί ακόμη η Οικουμενική Σύνοδος για το θέμα αυτό, που έπρεπε να επιληφθεί για την επίλυσή του. Εστω και τώρα να συγκληθεί ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ, το ταχύτερον δυνατόν, ώστε να μην αφεθούν έτι περαιτέρω ελεύθεροι οι διαβόλοι και ανενόχλητοι να συνεχίσουν να αλωνίζουν, ώστε με υπόγειες διαδρομές να κατορθώσουν την άλωση της ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ μας, και τότε να φθάσουμε στο σημείο, «να κλαίμε, του κάκου, στο αίμα».

Υπάρχει λοιπόν το σοβαρό – σοβαρότατο θέμα, αυτό του αιρετίζοντος Οικουμενικού, κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ, ο οποίος συναλλάσσεται εδώ και χρόνια, ανενόχλητος και χωρίς ενδοιασμούς, με τον «καταραμένο και μέγα αι-ρεσιάρχη Πάπα της Ρώμης» (Κοσμάς ο Αιτωλός), και «γυμνή τη κεφαλή» συμπροσεύχεται μαζί του. Τούτο αποτελεί σοβαρό θέμα ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ και Οικουμενικής διερεύνησης το συντομότερο δυνατόν, πριν μας προλάβουν τα δυσάρεστα. Η ώρα του χρέους για τους αρμοδίους της σύγκλησης της Οικουμενικής Συνόδου και του καθενός μας έχει φτάσει. Εδώ πλέον δεν κινδυνεύει κάτι μικρό και ασήμαντο, Εδώ απειλείται, ό,τι πολυτιμότερο έχουμε ως Χριστιανοί. Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΜΑΣ!

ΝΑΙ. Να δουλέψουν ταχύτατα τα αρμόδια εκείνα Εκκλησιαστικά όργανα, για την σύγκληση ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ με θέμα τις αντιγραφικές και αντικανονικές συναλλαγές και συμπροσευχές του αιρετίζοντος Οικουμενικού κ. Βαρθολομαίου, ως υπόλογου «ΕΠΙ ΑΙΡΕΣΕΙ», και κατόπιν ενδελεχούς έρευνας και μελέτης να του επιβληθούν, αν τούτο θα καταστεί αναγκαίον, οι θεραπευτικές ποινές που προβλέπουν οι Θείοι και Ιεροί Κανόνες, δηλαδή, ανάλογα: Του Αφορισμού, της Καθαίρεσης, του Αναθεματισμού, ή και της διαγραφής του ακόμη από τον κατάλογο των Χριστιανών.

«.. .Ειδέ τις των απάντων μη τα προειρημένα της ευσεβείας δόγματα κρατοί και ασπάζοιτο και ούτω δοξάζοιται και κηρύττοι, αλλ’ εξ εναντίας ιέναι τούτων επιχειροί, έστω ανάθεμα. και του Χριστιανικού καταλόγου, ως αλλότριος και εξωθείσθω και εκπιπτέτω. Ειδέ τις αλώ Κανόνα τινά των ειρημένων και-νοτομών, ή ανατρέπειν επιχειρών, υπεύθυνος έστι κατά τον τοιούτον Κανόνα, ως ούτος δια-γορεύει την επιτιμίαν δεχόμενος, και δι’ αυτού εν ώπερ πταίει θεραπευόμενος», (Καν. 1ος & 2ος ΣΤ’ Οικ. Συν. κ.ά.).

Και όλα αυτά να γίνουν, «αμ’ έπος, αμ’ έργον», από τους υπευθύνους Ταγούς της ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ μας, ώστε να τελειώνουμε με τον κ. Βαρθολομαίο και τις αντορθόδοξες ενέργειες και βλέψεις του, γιατί η Βασιλεία του Θεού μας ΣΗΜΑΔΕΥΕΙ. Εμπρός, λοιπόν, και ευθύς αμέσως να γρηγορήσουμε, για «να μη μας βρει ραθυμούντας, όταν έλθει Εκείνος, και ως ανάξιοι όντες μείνουμε κλεισμένοι έξω της Βασιλείας Του».

Πρεσβύτερος ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΚΟΛΛΑΣ
Ορθόδοξος Θεολόγος – Εκκλ/κός Συνήγορος
Επ/μος πρ/δρος Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος