Μία Μαρτυρία για τις εκτρώσεις...

...Είμαι ιατρός, γνωρίζω τας πράξεις μου, είμαι ένοχος δι' όλας τας φρικαλεότητας που έκανα εργαζόμενος ως γυναικολόγος και είμαι υποχρεωμένος να μαρτυρήσω, να αφυπνίσω, να προειδοποιήσω ότι η διακοπή της εγκυμοσύνης ουσιαστικώς είναι φόνος του αγέννητου ανυπεράσπιστου παιδιού. Εις τας οριζομένας υποχρεώσεις της εργασίας μου ήταν και αι νόμιμοι εκτρώσεις. Τότε δεν εγνώριζα ότι πράττω φόνον, τώρα όμως, υποστηρίζω και γνωρίζω ότι η αμαρτία μου ενώπιον του Θεού είναι μεγάλη. Εις το Πανεπιστήμιον εδιδάχθην ότι το παιδί είναι ζωντανόν, μόλις γεννηθή με το πρώτον του κλάμα. Προ του κλάματος υπάρχει μόνον ως ένα των οργάνων της μητέρας του: ως ένα δόντι, ως ένας νεφρός, ως η σκωληκοειδής απόφυσις.

Έκανα από 48.000 έως 62.000 εκτρώσεις! Τούτο είναι ως να έχω εξαφανίσει μίαν ολόκληρον πόλιν. Το Βελιγράδιον έχει τόσα νοσοκομεία και αρκετάς ιδιωτικάς κλινικάς, ένθα γίνονται αι εκτρώσεις! Εις τα τέλη της δεκαετίας του '80 ενεφανίσθη το υπερηχογράφημα με την διαγνωστικήν του δυνατότητα και μου έφερε πολλάς εκπλήξεις. Είδα το έμβρυον, τους χτύπους της καρδίας του, τας κινήσεις, το άνοιγμα του στόματός του. Εις τα μεγαλύτερα έμβρυα παρετήρησα το «πιπίλισμα» του αντίχειρος. Το έμβρυον εσκέπτετο και ησθάνετο, διότι αντέδρα εις τους βαθείς διαπεραστικούς ήχους επιταχύνον τας κινήσεις του. Και ύστερα από 4-5 λεπτά, όσον διαρκεί η έκτρωσις, το έμβρυον τούτο, αυτό το ίδιον ανθρώπινον όν, κείται τεμαχισμένον μεταξύ των εργαλείων εις το τραπέζι....

Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΤΗΡ ΗΜΩΝ ΠΑΤΑΠΙΟΣ

«Ο όσιος Πατάπιος ορμώμενος από τις Θήβες της Αιγύπτου επέλεξε τη μοναχική ζωή και ακολούθησε τον Χριστό. Ασκήθηκε για πολλά χρόνια στην έρημο κι έπειτα ήλθε στην Κωνσταντινούπολη, όπου έκανε πάρα πολλά θαύματα: έδωσε το φως σε τυφλούς, θεράπευσε υδρωπικούς με χρίση αγίου ελαίου, έδιωξε δαίμονες, θεράπευσε και καρκίνο. Στο τέλος παρέθεσε το πνεύμα του στον Κύριο εν ειρήνη».

Ο όσιος Πατάπιος μπορεί μεν να κατάγεται από την Αίγυπτο, όμως είναι αγαπημένος άγιος των ορθοδόξων και μάλιστα των Ελλήνων. Και τούτο διότι, ως γνωστόν, το λείψανό του (το οποίο δωρήθηκε από τους Παλαιολόγους στην οικογένεια των εξαδέλφων τους Νοταράδων, που εγκαταστάθηκαν στην Κορινθία) ευρίσκεται πάνω από το Λουτράκι, στα Γεράνεια όρη, στο ομώνυμό του μοναστήρι, κάτι που «τυχαία» ανακαλύφθηκε ήδη από το 1904. Πλήθος πιστών καθημερινώς έρχονται προσκυνητές του, προκειμένου να πάρουν την χάρη της ευλογίας του και να βοηθηθούν στα διάφορα προβλήματα και τις ανάγκες τους. Κι όχι τυχαία. Ο όσιος αποτελεί προστάτη όλων των αναγκεμένων ανθρώπων, το δε λείψανό του συνιστά πηγή πράγματι των ιάσεων. Οι ύμνοι της Εκκλησίας μας δεν «χορταίνουν» να τονίζουν την αλήθεια αυτή, που επιβεβαιώνεται διαχρονικά. «Η σορός σου, Σοφέ, πάσι βρύει ιάματα∙ εξ ων πάντες πιστοί αρυόμενοι, σώζονται εκ νόσων πολλών, ψυχών και σωμάτων». (Η σορός σου, σοφέ Πατάπιε, αναβρύζει σε όλους ιάματα. Αυτά τα ιάματα παίρνοντάς τα όλοι οι πιστοί σώζονται από πολλές νόσους, ψυχών και σωμάτων). «Θαυμάτων βυθός, ιαμάτων ποταμός, κρήνη αέναος, ρείθρον μηδόλως δαπανώμενος, σου η σορός αναδέδεικται, Πάτερ, τοις πιστώς προσιούσι». (Η σορός σου έχει αναδειχθεί, Πάτερ, για όσους σε πλησιάζουν με πίστη, βυθός θαυμάτων, ποταμός ιαμάτων, κρήνη που δεν στερεύει ποτέ, ρείθρο που δεν τελειώνει καθόλου). Κι ιδιαιτέρως στην εποχή μας – αλλά και ποια εποχή είναι χωρίς θλίψεις και δοκιμασίες; - που ο κόσμος ταλαιπωρείται από πάρα πολλά προβλήματα και ανάγκες, ο όσιος Πατάπιος είναι στην «ημερησία διάταξη»: προσφέρει σε όλους τους πιστούς αυτό που έχουν ανάγκη, διότι βεβαίως έχει ενώπιον του Θεού μεγάλη παρρησία. Έτσι «πάντων των εν ανάγκαις προστάτης ώφθης, Πατάπιε όσιε».

Φαίνεται λίγο περίεργο το γεγονός ότι ένας τόσο μεγάλος ασκητής, με τόση σκληραγωγία απέναντι στον εαυτό του, είχε και έχει μία τόσο τρυφερή καρδιά, έτοιμη να καμφθεί μπροστά στις ικεσίες του κάθε πονεμένου. Αλλά τούτο δεν μας παραξενεύει. Διότι η άσκηση ενός χριστιανού πιστού σ’ αυτό ακριβώς αποσκοπεί: να ελέγξει ο ίδιος, με τη χάρη του Θεού, τα πάθη του εγωισμού του και να τα μεταποιήσει σε πάθος αγάπης. Έτσι όσο πιο σκληρή η σκληραγωγία, τόσο και πιο «σάρκινη» η καρδιά, τόσο και μεγαλύτερη η ευαισθησία και η τρυφερότητα. Μην ξεχνάμε ότι ο σκοπός των πάντων στην πνευματική ζωή της Εκκλησίας μας είναι να φθάσει ο άνθρωπος να ζει ορθά την αγάπη προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Κι αν μάλιστα δεν υπάρχει η θυσιαστική αγάπη προς τον συνάνθρωπο, πρέπει να αμφισβητήσουμε και την υποψία έστω της αγάπης προς τον Θεό. Κι εκείνο που επίσης φανερώνει την αλήθεια της αγάπης είναι βεβαίως η ταπείνωση, η βάση όλων των αρετών. Την αλήθεια αυτή επιβεβαιώνει και πάλι η γραφίδα του αγίου υμνογράφου. «Αγάπην οπλισάμενος, ώσπερ ξίφος, όσιε, και θυρεώ σκεπόμενος της ενθέους σου ταπεινώσεως, των δαιμόνων τα στίφη εξηφάνισας». (Οπλισμένος με την αγάπη, όσιε, σαν ξίφος, και υπό την σκέπη της ενθέους σου ταπεινώσεως, σαν ένας είδος ασπίδας, εξαφάνισες τα στίφη των δαιμόνων). «Ταπείνωσιν, αγρυπνίαν και σύντονον δέησιν, αγάπην αθόλωτον, πίστιν, ελπίδα κεκτημένος, γέγονας συνόμιλος επουρανίων αγγέλων, Πάτερ όσιε». (Απέκτησες ταπείνωση, αγρυπνία και ισχυρή δέηση, καθαρή αγάπη, πίστη, ελπίδα, και έγινες συνόμιλος των επουρανίων αγγέλων, πάτερ όσιε).

Εκείνο που τονίζει ιδιαιτέρως ο υμνογράφος από την ασκητική ζωή του οσίου Παταπίου - τέτοια που τον συγκρίνει με τον προφήτη Ηλία και τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο: «Ηλιού τον Θεσβίτην μιμούμενος και ιχνηλατών Ιωάννην τον Πρόδρομον» - είναι το χάρισμα των δακρύων που απέκτησε. Τα δάκρυά του μάλιστα ήταν εκείνα που αφενός απεξήραναν τα πάθη του σώματος και αφετέρου έφεραν τους ποταμούς των ιαμάτων του. «Πάθη του σώματος, θεομακάριστε Πάτερ, εξήρανας, δακρύων ρεύμασι, και ιαμάτων ποταμούς, Πατάπιε ανέβλυσας». Κι ακόμη: τα θερμά του αυτά δάκρυα ως έκφραση της μετανοίας και του πόθου προς τον Θεόν καταβύθισαν τα στρατεύματα των δαιμόνων και τα οιδήματα της αμαρτίας, ενώ έγιναν πέλαγος θαυμάτων γι’ αυτούς που βρίσκονταν στον βυθό των παθημάτων. «Η άβυσσος των θερμών σου δακρύων κατέκλυσε δαιμόνων στρατεύματα και αμαρτίας οιδήματα, πέλαγος θαυμάτων δε τοις εν βυθώ παθημάτων αναδέδεικται». Κι είναι αλήθεια: αν κανείς δεν ζει τη μετάνοια με αίσθηση ψυχής, αν δεν κλαίει για τις αμαρτίες και τα πάθη του, πώς θα καθαρίσει το οπτικό της ψυχής του, πώς θα δει τον Θεό λάμποντα στο κάτοπτρο της καρδιάς του; Είθε η μετάνοια του αγίου και ο πόθος του προς τον Θεό να γίνουν καθοδηγητικά σημεία και της δικής μας πνευματικής πορείας. Ίσως κι εμείς δούμε έτσι «το νοητό πυρ, το Πνεύμα του Θεού, να αναφλέγει τα αισθητήρια της ψυχής μας και να αποτεφρώνει τη φλόγα της αμαρτίας μας».

Τί σημαίνει το μοναχικό σχήμα και πριν από αυτό τί είναι η κουρά των μαλλιών του μοναχού;

Ερώτηση: Τί σημαίνει το μοναχικό σχήμα και πριν από αυτό τί είναι η κουρά των μαλλιών του μοναχού;

Απόκριση: Όπως το πρώτο από όλα τα μέλη του σώματός μας είναι το κεφάλι, έτσι και μέσα στην ψυχή ο νους έχει θέση κεφαλής. Από αυτόν λοιπόν πρέπει να αποκόπτουμε όλες τις κοσμικές έννοιες.(κουρά των μαλλιών).

Το σχήμα που φοράμε είναι το κολόβιο, που δεν έχει μανίκια, η δερμάτινη ζώνη, το πολυσταύρι και το κουκούλι. Αυτά είναι σύμβολα, και πρέπει να μάθουμε τι σημασία έχουν για μας τα σύμβολα του σχήματός μας.

Γιατί φοράμε το κολόβιο που δεν έχει μανίκια; Ενώ όλοι οι άλλοι έχουν μανίκια, γιατί εμείς δεν έχουμε; Τα μανίκια είναι σύμβολα των χεριών. Και τα χέρια χρησιμοποιούνται για πρακτικά έργα. Όταν λοιπόν μας έρχεται ο λογισμός να κάνουμε με τα χέρια μας κάτι που μας υπαγορεύει ο «παλαιός άνθρωπος», ας υποθέσουμε να κλέψουμε ή να δείρουμε ή να κάνουμε οποιαδήποτε άλλη αμαρτία χρησιμοποιώντας τα χέρια μας, πρέπει να παρατηρούμε το σχήμα μας και να βλέπουμε ότι δεν έχουμε μανίκια, δηλαδή δεν έχουμε χέρια για να κάνουμε κάποια πράξη που υπαγορεύει ο «παλαιός άνθρωπος».

Το κολόβιό μας έχει ακόμα και κάποιο κόκκινο σημάδι. Τι σημαίνει αυτό το κόκκινο σημάδι; Καθένας που μπαίνει στο στρατό του βασιλιά έχει πορφύρα στη χλαίνη του. Γιατί επειδή ο βασιλιάς φοράει πορφύρα, όλοι όσοι ανήκουν στο στρατό του βάζουν πορφύρα πάνω στη χλαίνη τους, δηλαδή το βασιλικό ένδυμα, για να δείξουν μ’ αυτό ότι ανήκουν στο βασιλιά και ότι μπαίνουν στο στρατό για χάρη του. Έτσι και εμείς βάζουμε κόκκινο σημάδι στο κολόβιό μας, θέλοντας να δείξουμε ότι γίναμε στρατιώτες του Χριστού και έχουμε υποχρέωση να υπομείνουμε για χάρη Του όλα τα παθήματα, όσα Αυτός υπέμεινε για μας. γιατί και όταν έπαθε ο Κύριός μας, φόρεσε την πορφύρα. Πρώτα σαν βασιλιάς, επειδή Αυτός είναι «ο βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων», και έπειτα σαν πρόσωπο που το περιγελούσαν εκείνοι οι ασεβείς. Και εμείς λοιπόν φορώντας το κόκκινο σημάδι, υποσχόμαστε, όπως είπα, να υποφέρουμε όλα τα παθήματά Του. Και όπως ακριβώς ο στρατιώτης δεν εγκαταλείπει το στρατό για να πάει να γίνει γεωργός ή πραγματευτής, γιατί τότε χάνει τη θέση του στο στρατό, όπως λέει ο Απόστολος: «ουδείς στρατευόμενος εμπλέκεται ταις του βίου πραγματείες, ίνα τω στρατολογήσαντι αρέση» (Β’ Τιμ.2,4), έτσι και εμείς πρέπει να αγωνιστούμε ώστε να μην έχουμε φροντίδα για κανένα από τα πράγματα αυτού του κόσμου και ν’ απασχοληθούμε μόνο με το Θεό, όπως λέει ο Απόστολος: «ίνα η η παρθένος ευπάρεδρος και απερίσπαστος»(Α’ Κορ.7,34-35).

Έχουμε ακόμα και δερμάτινη ζώνη στη μέση μας. γιατί τη φοράμε; Η ζώνη που φοράμε, συμβολίζει πρώτα ότι είμαστε έτοιμοι να διακονούμε. Γιατί καθένας που θέλει να δουλέψει, πρώτα ζώνεται και έτσι αρχίζει τη δουλειά, όπως λέει: « Έστωσαν αι οσφύες υμών περιεζωσμέναι»(Λουκ.12,35). Και ακόμη, όπως ακριβώς η ζώνη γίνεται από νεκρωμένο δέρμα, έτσι και εμείς να νεκρώσουμε τη φιληδονία μας. Γιατί η ζώνη φοριέται πάνω στη μέση μας. εκεί βρίσκονται τα νεφρά, που όπως λέγεται είναι η έδρα των επιθυμιών της ψυχής. Και αυτό σημαίνει εκείνο που λέει ο Απόστολος: «Νεκρώσατε τα μέλη τα επί της γης, πορνείαν, ακαθαρσίαν κ.τ.λ.» (Κολ.3,5).

Έχουμε και πολυσταύρι (ανάλαβος). Το πολυσταύρι φοριέται σταυρωτά πάνω στους ώμους μας. αυτό σημαίνει ότι βαστάζουμε το σύμβολο του σταυρού στους ώμους μας, καθώς λέει: «Άρον τον σταυρόν σου και ακολούθει μου»(Ματθ.16,24). Και τι άλλο σημαίνει ο σταυρός παρά τέλεια νέκρωση, που κατορθώνεται μέσα μας με την πίστη μας στο Χριστό; Γιατί η πίστη , όπως λέει πάλι στο Γεροντικό, περιορίζει όλα τα εμπόδια και μας ελευθερώνει το δρόμο για την άσκηση, που μας οδηγεί σ’ αυτήν την απόλυτη νέκρωση. Δηλαδή, να νεκρώσει κανείς τον εαυτό του απ’ όλα τα κοσμικά πράγματα και τις υποθέσεις. Κι αν άφησε γονείς, ν’ αγωνιστεί και εναντίον της επιθυμίας γι’ αυτούς. Το ίδιο και αν άφησε χρήματα ή κτήματα. Και για κάθε πράγμα που αρνήθηκε κανείς, πρέπει ν’ αρνηθεί και την επιθυμία του, όπως ακριβώς έχουμε ήδη πει. Και αυτή είναι η τέλεια αποταγή.

Φοράμε και το κουκούλι. Αυτό είναι σύμβολο της ταπεινώσεως. Γιατί τα μικρά βρέφη τα άκακα φοράνε κουκούλια. Ο ώριμος άνθρωπος δε φοράει κουκούλι. Εμείς λοιπόν, γι’ αυτό το φοράμε, για να γίνουμε νήπια στην κακία, όπως λέει ο Απόστολος: « Μη παιδία γίνεσθε ταις φρεσίν, αλλά τη κακία νηπιάζετε»(Α’ Κορ.14,20). Τι σημαίνει να γίνουμε νήπια στην κακία; Το νήπιο, που δεν έχει κακία, αν το εξευτελίσουν, δε θυμώνει, και αν το τιμήσουν δεν κενοδοξεί. Αν κανείς του πάρει ότι έχει, δε στεναχωριέται, γιατί είναι άκακο. Δεν επιδιώκει την ικανοποίηση του πάθους του, δε διεκδικεί δόξα που δεν του ανήκει.

Το κουκούλι είναι ακόμα σύμβολο της χάριτος του Θεού, γιατί όπως ακριβώς το κουκούλι σκεπάζει και προστατεύει το κεφάλι του παιδιού, έτσι και η Χάρη του Θεού σκέπει το νου μας, όπως λέει το Γεροντικό: «Το κουκούλι είναι σύμβολο της χάριτος του Σωτήρα μας Θεού που μας σκεπάζει το ‘ηγεμονικό’ και περιθάλπει τη νηπιότητα που μας χαρίζει ο Χριστός, και την προστατεύει από εκείνους που πάντοτε την κτυπούν και επιχειρούν να την πληγώσουν».

Να λοιπόν, έχουμε ζώνη στην μέση μας, που φανερώνει τη νέκρωση της άλογης επιθυμίας, και πολυσταύρι στους ώμους, που είναι ο σταυρός. Έχουμε και το κουκούλι, που φανερώνει την ακακία και την «εν Χριστώ» νηπιότητα.

Ρωσικό μοναχικό σχήμα

Το ράσο, επειδή είναι τετράγωνο, και ο κόσμος αποτελείται από τέσσερα στοιχεία, σημαίνει ότι πρέπει εμείς να περιβληθούμε τη φυσική θεωρία, ώστε να μη βλέπουμε τα ορατά πράγματα, για να ικανοποιούμε τις αισθήσεις μας και να τρέφουμε τα πάθη, αλλά μέσω του λόγου που υπάρχει σ’ αυτά να οδηγούμαστε στο δημιουργό τους.

Τέλος τα μαύρα φορέματα σημαίνουν ότι πρέπει να είμαστε αφανείς για τον κόσμο, επειδή η πολιτεία μας βρίσκεται στον ουρανό. Και αν κάποιος θεωρήσει το παλλίο (ράσο), που είναι τετράγωνο, ότι αναφέρεται στις τέσσερες γενικές αρετές, δεν θα αστοχήσει από το ορθό.

Μάξιμος Ομολογητής (7^ος αι.)

Πεθαίνοντας στις πλατείες, χωρίς αγάπη...μόνο με όνειρα.

Ο κόσμος των ναρκωτικών, των "ονείρων" που καταντά εφιάλτης, κόλαση.

Μία συγκλονιστική εκπομπή για την τραγική ζωή των ναρκομανών στην Ελλάδα και Η αλήθεια για τα ναρκωτικά.(στο τέλος της ανάρτησης υπάρχουν 2 βίντεο)

Μακάρι βλέποντας όλα αυτά οι νέοι μας να καταλάβουν το ψέμα των ναρκωτικών, αλλά και οι αρμόδιοι να πάρουν καλύτερα μέτρα ώστε αυτοί οι άνθρωποι που μετανόησαν να μπορέσουν να επανενταχτούν ξανά μέσα στην κοινωνία μας χωρίς να έχουν το στίγμα του "απολωλότος προβάτου".

Φυσικά την ευθύνη την έχουμε και όλοι εμείς που πολλές φορές αντιμετωπίζουμε όλους αυτούς τους ανθρώπους λες και είναι εχθροί μας και όχι πονεμένοι και ασθενείς συνάνθρωποί μας που ζητούν την βοήθειά μας. Το θέμα βεβαίως είναι τεράστιο, όμως τουλάχιστόν θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε σαν άνθρωποι, σαν χριστιανοί.

Ο εχθρός είναι τα ναρκωτικά, οι έμποροι ναρκωτικών και όχι οι χρήστες (ναρκομανείς) στων οποίων τις φλέβες κάποιοι βγάζουν χρήματα. Τα παιδιά αυτά, τα οποία υποφέρουν πλέον ζώντας μέσα σε μία συνεχή αναζήτηση της ανεκπλήρωτης πληρότητας σίγουρα θέλουν την βοήθειά μας, την προσευχή μας, την συμπαράστασή μας, την αγάπη μας, το ενδιαφέρον μας. Δυστυχώς όλοι μας πολλές φορές βλέποντας σε πλατείες και πεζοδρόμια τέτοιους νέους ανθρώπους, ακουμπισμένους πρόχειρα στους λερωμένους τοίχους του δρόμου….τους κατακρίνουμε, τους απορρίπτουμε επαρμένοι από την δική μας δήθεν αξιότητα.

Νομίζω ότι ο χριστιανός που δεν δείχνει αγάπη ακριβώς σε τέτοιους ανθρώπους αλλά αντιθέτως τους απορρίπτει σαν μιάσματα, μόνο χριστιανός δεν είναι και δυστυχώς θα λογοδοτήσει μπροστά στον Κύριο ο οποίος τέτοιους ανθρώπους βοήθησε κατά την επίγεια ζωή Του, πονεμένους, εθισμένους, έτοιμους όμως να αλλάξουν αντικρίζοντας λίγη αγάπη.

Και θα πει κάποιος ότι για να τους βοηθήσουμε θα πρέπει τουλάχιστον οι ίδιοι να το θέλουν, να θέλουν να αλλάξουν, να μετανοήσουν. Και εν μέρει ίσως έχει δίκαιο, όμως όταν ο άνθρωπος ζει μέσα σε μία τέτοια κατάσταση του είναι πολύ δύσκολο να σηκωθεί, να συνέλθει. Θέλει λοιπόν την πρώτη κίνηση να την κάνουμε εμείς, να τους δείξουμε ότι ακόμα η κοινωνία ενδιαφέρεται γι’ αυτούς, ότι τίποτα ακόμα δεν χάθηκε, ότι όλα τελικά μπορούν να αλλάξουν αρκεί να σηκωθούν και μπορούν να σηκωθούν. Αν ένας τέτοιος άνθρωπος έχει δίπλα του ανθρώπους που τον αγαπούν, και του δείχνουν αυτή τους την αγάπη προσπαθώντας να τον βοηθήσουν να απεξαρτηθεί οι πιθανότητες είναι πολύ μεγάλες κάτι τέτοιο να γίνει.

Ας μην απορρίπτουμε λοιπόν κανένα και για τίποτα, ας μην βάζουμε στο περιθώριο κανέναν και για τίποτα, και ας προσπαθούμε πράττοντας τον λόγο του ευαγγελίου να αγκαλιάζουμε αυτούς τους συνανθρώπους μας που σίγουρα έχουν ανάγκη από την αγάπη μας, από την στοργή μας, από την προσευχή μας.

Π.Π.

Κρίση και Άγιον Όρος

Τι σχέση μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στην κρίση και στο Άγιο Όρος (αν βέβαια δεν έχει πέσει κανείς στην παγίδα, που στήθηκε τόσο επιδέξια, και θεωρήσει ότι το Άγιο Όρος είναι μέρος της κρίσης που μαστίζει την Πατρίδα μας αλλά και τον κόσμο ολόκληρο); Όσο κι αν το θέμα ξενίζει εκ πρώτης όψεως, νομίζω ότι υπάρχει μια εξαιρετικά σημαντική σχέση και αλληλεπίδραση ανάμεσα στις δυο αυτές έννοιες, η οποία δεν έχει επαρκώς τονισθεί, παρά το γεγονός ότι το θέμα είναι εξαιρετικά σημαντικό για την ύπαρξη της Ελλάδας, και όχι μόνο (η Ορθοδοξία δεν χρειάζεται την Ελλάδα, όμως η Ελλάδα χρειάζεται την Ορθοδοξία, ακρόπολη της οποίας αποτελεί το Αγιώνυμο Όρος). Για τον λόγο αυτό, θα ήθελα να σκιαγραφήσω την κρίση, να περιγράψω γενικά την σημασία και το νομικό καθεστώς του Αγίου Όρους, έπειτα να θέσω σύντομα μερικά καίρια ερωτήματα και τέλος να κάνω κάποιες προτάσεις με την ελπίδα ότι θα προάγουν την συζήτηση.

Σπύρου Μπαζίνα

Είναι σαφές ότι η κρίση έχει πολλές πλευρές, εθνική, θρησκευτική, πολιτική, κοινωνική, οικονομική, θεσμική, αξιακή και κρίση ταυτότητας. Είναι εθνική η κρίση αφού οι διαφωνίες μας σε βασικά εθνικά ζητήματα μας οδήγησαν εδώ και η κυβέρνηση, για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση, φαίνεται να έχει δεχτεί μείωση της εθνικής μας κυριαρχίας, χωρίς καν να ζητήσει έγκριση από τον λαό. Είναι θρησκευτική αφού υπάρχει μια απομάκρυνση από τον παραδοσιακό τρόπο ζωής των Ελλήνων, ένταση ανάμεσα στο Κράτος και στην Εκκλησία, με αποτέλεσμα την δυσλειτουργία και των δυο, αλλά και μια τεράστια σύγχυση και διαφωνία στον λαό για τον ρόλο της Εκκλησίας. Η κρίση είναι βεβαίως και πολιτική αφού πολιτικά λάθη έφεραν την οικονομική κατάρρευση και πλέον έχουμε μια κυβέρνηση που δεν έχει την εμπιστοσύνη του λαού και ακολουθεί μια πολιτική που δεν την έχει εγκρίνει ο λαός. Είναι επίσης κοινωνική από την στιγμή που η κοινωνία μας δεν λειτούργησε σωστά ώστε να αποτρέψει την οικονομική κρίση, αλλά και απειλεί τις κοινωνικές κατακτήσεις του λαού μας, αφού στρέφει την μια κοινωνική τάξη κατά της άλλης και καταρρέει ο κοινωνικός ιστός της χώρας μας. Περαιτέρω, η κρίση είναι οικονομική αφού και τόσο πριν την κρίση όσο και τώρα ξοδεύουμε περισσότερα από όσα βγάζουμε και δανειζόμαστε για να πληρώσουμε τα χρέη μας. Είναι θεσμική αφού οι θεσμοί μας δεν λειτούργησαν σωστά στο παρελθόν για να αποτρέψουν την κρίση και, κάτω από το βάρος της διαφθοράς και της ατιμωρησίας, δεν λειτουργούν ακόμη ώστε για να αντιμετωπίσουν την κρίση αποτελεσματικά. Η κρίση είναι τέλος αξιακή και κρίση ταυτότητας, αφού δεν συμφωνούμε πλέον ούτε καν στο ποιοι είμαστε (ένα ορθόδοξο ελληνικό γένος), ούτε για ποιες αξίες ζούμε αλλά και είμαστε έτοιμοι να πεθάνουμε.

Είναι επίσης σαφές ότι η ιδιαίτερη σημασία του Αγιωνύμου Όρους για την ανθρωπότητα έγκειται στο γεγονός ότι διασώζει την εμπειρία της αλήθειας, την ησυχαστική και φιλοκαλική παράδοση των Πατέρων της Ερήμου. Το Περιβόλι της Παναγίας είναι αυτοδιοίκητο τμήμα του ελληνικού Κράτους, αλλά είναι μέγεθος που ξεπερνά τα σύνορα κάθε Κράτους. Υπάγεται πνευματικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά ξεπερνά τα όρια της δικαιοδοσίας του Πατριαρχείου και αφορά όλη την Ορθοδοξία, αλλά και την ανθρωπότητα. Ο τρόπος ζωής του Αγιωνύμου Όρους δεν αφορά μόνο τους Μοναχούς, μας αφορά όλους. Και δεν περιορίζεται σε ένα μέρος μόνο της ζωής, αλλά αφορά το σύνολο της ζωής μας.

Η διάσπαση των δυνάμεων της ψυχής δια των αισθήσεων και η υποδούλωση της ψυχής στα πάθη (που είναι επώνυμα και προσωπικά), αλλά και η επανένωση της ψυχής δια της καταδύσεως του νου στην καρδιά μέσω της καρδιακής, της νοεράς, προσευχής, και την επίκληση του ονόματος του Θεανθρώπου («Κύριε, Ιησού Χριστέ, ελέησον με, τον αμαρτωλόν»), και η με αυτό τον τρόπο απελευθέρωση από τα πάθη (που είναι και το πραγματικό νόημα και η κύρια προϋπόθεση της ελευθερίας) είναι η κοσμοσωτήρια αποκάλυψη του Θεού μέσω των μεγάλων νηπτικών Πατέρων. Τι μεγάλο προνόμιο, να μπορούμε να μιλάμε, κυριολεκτικά πρόσωπο με πρόσωπο και με την οικειότητα του ενικού, όχι με κάποιον επί της γης εξουσιαστή, του οποίου η εξουσία είναι περιορισμένη και προσωρινή, αλλά με τον Βασιλέα των Ουρανών, Του Οποίου η Βασιλεία μένει εις τον αιώνα, και να πιάνουμε στα μιαρά χείλη μας το άγιο όνομα Του, αποκαλώντας Τον «Κύριο» και «Πατέρα»! Τι μεγάλο προνόμιο να έχουμε μεσίτρια «την υψηλοτέραν των Ουρανών και καθαροτέραν λαμπηδόνων ηλιακών» Παναγία Μητέρα Του και να αξιωνόμαστε να προφέρουμε το πάναγνο όνομα Της («Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς»). Ιδού τα μεγάλα προνόμια μας. Iδού η δύναμη μας ως Γένους. Σε τι σκοτεινούς λαβύρινθους έχουμε χαθεί ώστε να την αφήνουμε ανεκμετάλλευτη;!

Λέγεται συχνά ότι αυτός ο τρόπος ζωής είναι ξένος και άπιαστο όνειρο για μας. Ξένος και ακατόρθωτος ο τρόπος αυτός στο Γένος που έδωσε εκατομμύρια αγίους στην ανθρωπότητα;! Ουδέν αναληθέστερον και πονηρότερον τούτου του ισχυρισμού, που σκοπό έχει να μας καταστρέψει αμαχητί. Περνώντας μέσα από την ορθόδοξη ψυχοθεραπεία της κάθαρσης με την προσευχή και την εν γένει άσκηση των αρετών, ο Μοναχός (αλλά και οιοσδήποτε εξ ημών) περνάει στην έλλαμψη και από εκεί οι κατά χάριν άγιοι του Θεού στην ένωση με τον Θεόν, στην θέωση. Όσοι περνούν μέσα από αυτήν την ψυχοθεραπεία σώζονται αλλά και σώζουν με το παράδειγμα τους, λάμπουν φως Κυρίου. Και ταυτόχρονα αποτελούν καλούς καγαθούς πολίτες. Αυτή είναι η προϋπόθεση για μια υγιή πνευματική, αλλά και κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή. Αυτός ο τρόπος ζωής είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένος και αποτελεί πρότυπο πνευματικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής του Γένους μας. Είναι η κοινοτική και κοινοβιακή παράδοση της Ορθοδοξίας, που δεν έχει σχέση με καμία ιδεολογία, φιλελεύθερη η σοσιαλιστική, αλλά στα πλαίσια της οποίας έκαστος συνεισφέρει όσα δύναται και εσοδεύει όσα χρειάζεται για μια λιτή ζωή, για την αγάπη του Χριστού, για να μιμηθεί τον Χριστό, για να ζήσει «κατά Χριστόν και εν Χριστώ». Αυτό το μήνυμα διασώζει το Άγιον Όρος με το παράδειγμα του. Ας αναλογιστούμε. Έχουμε κάτι πιο πολύτιμο να προσφέρουμε ως Γένος στην ανθρωπότητα την σύγχρονη εποχή, από το μήνυμα αυτό, της σωτηρίας εαυτών και αλλήλων;!

Όσον αφορά στο νομικό καθεστώς, το Άγιον Όρος είναι «… σύμφωνα με το αρχαίο προνομιακό καθεστώς του, αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους, του οποίου η κυριαρχία πάνω σ’ αυτό παραμένει άθικτη. Από πνευματική άποψη το Άγιο Όρος διατελεί υπό την άμεση δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου» (άρθρο 105, παρ. 1, του Συντάγματος). «Η διοίκησή του ασκείται από αντιπροσώπους των ιερών μονών, οι οποίοι αποτελούν την ιερή κοινότητα» (άρθρο 105, παρ. 2). «Ο λεπτομερής καθορισμός των αγιορειτικών καθεστώτων και του τρόπου της λειτουργίας τους γίνεται από τον καταστατικό χάρτη του Αγίου Όρους» (άρθρο 105, παρ. 3:). «Η ακριβής τήρηση των αγιορειτικών καθεστώτων τελεί ως προς το πνευματικό μέρος υπό την ανώτατη εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ως προς το διοικητικό μέρος υπό την εποπτεία του Κράτους, στο οποίο ανήκει αποκλειστικά και η διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας (άρθρο 105, παρ. 4). «Οι πιο πάνω εξουσίες του Κράτους ασκούνται από διοικητή, του οποίου τα δικαιώματα και καθήκοντα καθορίζονται με νόμο …» (άρθρο 105, παρ. 5).

Το Άγιον Όρος, δηλαδή, είναι αυτοδιοίκητο, ενώ συγκεκριμένες διοικητικές αρμοδιότητες έχει το ελληνικό κράτος και πνευματική, και μόνο, δικαιοδοσία έχει το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Τα όρια βέβαια του αυτοδιοίκητου αποτελούν ενίοτε αντικείμενο συζήτησης ανάμεσα στο Άγιον Όρος από την μια πλευρά και στο ελληνικό Κράτος η το Οικουμενικό Πατριαρχείο από την άλλη. Αλλά νομίζω ότι κάθε αμφισβήτηση οφείλει να λύεται υπέρ του αυτοδιοίκητου στο βαθμό που αυτό υπηρετεί τον σκοπό του αυτοδιοίκητου, δηλαδή την διατήρηση του «αρχαίου προνομιακού καθεστώτος» του Αγίου Όρους. Το Άγιον Όρος δεν το ίδρυσε ούτε το ελληνικό Κράτος, ούτε και το Πατριαρχείο. Η πρόνοια του Θεού επέτρεψε να το ιδρύσουν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες μας για να είναι ανεξάρτητο τόσο από την κρατική όσο και από την πατριαρχική εξουσία. Νομίζω δε ότι και ο πιστός λαός ακόμη εμπιστεύεται το Άγιον Όρος περισσότερο και από το ελληνικό Κράτος -το οποίο ήταν πάντα υπό ξένη επιρροή, και πλέον ξένη επιτροπεία. Και έτσι εξηγείται και ο πρόσφατος πόλεμος κατά του Αγίου Όρους από το ελληνικό Κράτος η με την ανοχή η αδυναμία του ελληνικού Κράτους, που σκοπό έχει να μειώσει το Άγιον Όρος στην συνείδηση του λαού (με αστεία επιχειρήματα του τύπου «ζουν μέσα σε χλιδή, ενώ ο λαός πένεται»). Ενώ οι εκάστοτε προσπάθειες παρέμβασης του Οικουμενικού Πατριαρχείου πιστεύω ότι οφείλονται σε μια καλόπιστη διαφορετική ερμηνεία του πατροπαράδοτου αυτοδιοίκητου καθεστώτος, αλλά με τον αγαθό σκοπό να διατηρηθεί ο οικουμενικός χαρακτήρας του Αγίου Όρους, να μη εκκοσμικευθεί και να μη γίνει αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης.

Η φύση της κρίσης είναι τέτοια και ο χαρακτήρας του Αγίου Όρους είναι τέτοιος ώστε να μπορεί να λεχθεί με σιγουριά ότι η κρίση προϋποθέτει ένα τρόπο ζωής που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τον τρόπο ζωής του Αγίου Όρους, άρνηση όλων των αρετών που καλλιεργεί ο Αγιορείτικος τρόπος ζωής. Δεν ισχυρίζομαι ότι το Άγιον Όρος είναι ο παράδεισος, η ότι όλοι οι Αγιορείτες είναι εξ ορισμού άγιοι. Ισχυρίζομαι όμως ότι, εκεί ακόμη κι αν πέφτουν, γνωρίζουν τι σημαίνει να σηκώνεσαι, μπορούν ακόμη να διακρίνουν το σωστό από το λάθος, μπορούν να βλέπουν ότι υπάρχει ακόμη πατρική οικία για να επιστρέψουν ως άσωτοι. Το πρόβλημα στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και της Πατρίδας μας, δεν είναι η πτώση του, αλλά ότι η πτώση έχει γίνει μόνιμη κατάσταση, σωστή αποστασία, και έχουμε πλέον χάσει την πυξίδα που χρειαζόμαστε για να ξαναβρούμε τον προσανατολισμό μας. Αρμενίζοντας τόσο καιρό στραβά, έχουμε χάσει πλέον την δυνατότητα να ξεχωρίζουμε το στραβό από το ίσιο, την αλήθεια από το ψέμα. Εκεί μας χρειάζεται η ορθόδοξη ψυχοθεραπεία της αγάπης και της συγχώρησης, ώστε να δούμε και πάλι τον Ήλιο της Δικαιοσύνης και να κάνουμε μια καινούργια αρχή. Αν ζούσαμε κατά Θεόν, αν είχαμε την κοινοτική και κοινοβιακή παράδοση του Γένους μας σαν πρότυπο, δεν θα φτάναμε στην κρίση, τουλάχιστον όχι στην κρίση αυτή. Και για να ξεπεράσουμε την κρίση αυτή, δεν μας φτάνει η αναδιάρθρωση του χρέους, η έκτη η άλλη δόση της ξένης οικονομικής βοήθειας (σημαντικό μέρος της οποίας βέβαια επιστρέφει σε αυτούς που μας την δίνουν για να πληρωθούν χρέη). Όλα τα απαραίτητα οικονομικά η πολιτικά μέτρα είναι αναγκαίες αλλά όχι επαρκείς προϋποθέσεις για να ξεπεράσουμε την κρίση. Χρειαζόμαστε να ξαναβρούμε την εργατικότητα, την τιμιότητα, την καλοσύνη, την δημιουργικότητα, την αλληλεγγύη, αλλά και το πώς κερδίζονται «τη ταπεινώσει τα υψηλά, τη πτωχεία τα πλούσια», τις αρετές δηλαδή που διακρίνουν την κοινοτική και κοινοβιακή παράδοση του λαού μας. Αυτή την παράδοση που διασώζει το Άγιον Όρος. Είναι δηλαδή το Άγιον Όρος το ναυαγοσωστικό μας σε αυτή την τρικυμία της κρίσης, η Κιβωτός μας σε αυτό τον κατακλυσμό. Αντί να το διώκουμε, θα πρέπει να μιμηθούμε τον τρόπο της ζωής του. Να δούμε πως λειτουργεί το κοινόβιο σαν ρολόι, πως γίνονται όλα με ανθρωπιά αλλά και με αρχοντιά, πως συνδέεται η ελευθερία (πρώτα από τα πάθη) με την υπακοή (στο θέλημα του Θεού), πως και γιατί χωρίς ταπείνωση, δεν υπάρχει ούτε υπακοή και χωρίς υπακοή δεν κάνουμε τίποτα και κυριαρχούν τα πάθη, πως κυβερνά ο Γέροντας την κάθε Μονή (Σκήτη η Κελί), ελεύθερα εκλεγμένος, με αγάπη και δικαιοσύνη, με την βοήθεια των επίσης εκλεγμένων επιτρόπων, ασκών τα καθήκοντα του ως διακόνημα, ζώντας ως ο τελευταίος για να είναι πρώτος. Το Άγιον Όρος είναι το μόνο μέρος όπου οι Έλληνες δεν θέλουν να είναι όλοι πρώτοι, γιατί πρώτος εκεί σημαίνει διάκονος, πρώτος εκεί σημαίνει πρώτος στο μαρτύριο, πρώτος στο σταυρό. Αυτή λοιπόν νομίζω είναι η σχέση ανάμεσα στην κρίση και στο Άγιον Όρος. Ο τρόπος ζωής του Αγίου Όρους προλαβαίνει την κρίση, κι αν η κρίση ξεσπάσει, την αντιμετωπίζει αποτελεσματικά (και προετοιμάζει για την τελική κρίση).

Αξίζει όμως να δούμε τι σημαίνει η οικονομική κρίση της Ελλάδος για το Άγιον Όρος. Σημαίνει πολλά. Για παράδειγμα, έχει αυξηθεί η ανάγκη να βοηθήσει πνευματικά αλλά και, κατά το δυνατόν, υλικά τον χειμαζόμενο ελληνικό λαό. Όμως έχει αυξηθεί και η πίεση από την ελληνική κυβέρνηση με απαιτήσεις για πρόσθετη φορολογία. Λέγουν πολλοί «είναι σωστό να βοηθήσει και το Άγιον Όρος, και η Εκκλησία, και όλοι». Αυτό το επιχείρημα φαίνεται εκ πρώτης όψεως σωστό. Αν προσέξει όμως κανείς πιο πολύ, θα δει ότι είναι απατηλό. Λέμε σε αυτούς που έδωσαν αίμα για να αναστηθεί και να σταθεί όρθιο το Γένος να βοηθήσουν;! Και ποιοι το λέμε, αυτοί που φέραμε την Χώρα εδώ;! Είναι αυτό ειλικρινές; Προφανώς όχι. Τότε που αποσκοπεί; Nομίζω ότι ο στόχος είναι ο ίδιος με του Φαρισαίου «εγώ τα έκανα όλα σωστά, εσύ που δεν τα έχεις κάνει όλα σωστά, τώρα να κάνεις το καθήκον σου» (δηλαδή, όπως λέει ο λαός «έλα παππού μου να σου δείξω τα αμπελοχώραφα σου»)! Δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά, και δεν βοηθούν κανένα. Αντίθετα, βλάπτουν. Η Εκκλησία και το Άγιον Όρος βέβαια βοηθούν και θα βοηθήσουν, αλλά κτίζουμε στην άμμο παλάτια, αν δεν αλλάξουμε την νοοτροπία που μας έφερε εδώ. Αν ο άσωτος δεν μετανιώσει και δεν γυρίσει, δεν σώζεται, και ο Πανάγαθος Πατέρας θα περιμένει, σεβόμενος την ελευθερία του, την μεταστροφή της καρδιάς του ασώτου προτού καταργήσει κάθε απόσταση, αφήνοντας την οικία Του, προτού τρέξει να τον αγκαλιάσει, να τον καταφιλήσει, να τον ντύσει πάλι με βασιλικά ρούχα και να τον καλέσει στην τράπεζα της Βασιλείας Του.

Ένα πρακτικό ερώτημα, για παράδειγμα, που θέτει η κρίση είναι αν πρέπει να φορολογηθούν τα εκτός του Αγίου Όρους ακίνητα των Αγιορείτικων Μονών. Εκφράστηκε από πολλούς η εκ πρώτη όψεως εύλογη άποψη ότι οι Αγιορείτικες Μονές πρέπει να φορολογηθούν όπως όλοι. Προσφέρουν όμως όλοι, ιδιώτες, εταιρείες, το έργο που προσφέρει το Άγιον Όρος; Αν όχι, δεν είναι άνιση η μεταχείριση του Αγίου Όρους; Και με αυτή την άνιση μεταχείριση, το Κράτος ωφελείται η ζημιώνεται, αφού αφαιρεί από το Άγιον Όρος την δυνατότητα να συνεχίσει το κοινωφελές έργο του, το οποίο το Κράτος είτε δεν θέλει είτε δεν μπορεί να αναλάβει; Περαιτέρω, αν αυτή η φορολόγηση κάνει δύσκολη η αδύνατη την πατροπαράδοτη κοινοβιακή ζωή και φιλοξενία, αλλά και το εν γένει ψυχωφελές και εθνωφελές έργο του Αγίου Όρους, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα και στον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους που προστατεύουν το «αρχαίο προνομιακό καθεστώς» του Αγίου Όρους; Τίθεται επίσης το συναφές ερώτημα του πως θα βρεθεί λύση. Με συζήτηση και συμφωνία κυβέρνησης και Ιεράς Κοινότητας η με μονομερή κυριαρχική απόφαση της κυβέρνησης; Και αν γίνει το τελευταίο, θα φτάσει το Κράτος να διώκει ένα από τους ιδρυτικούς θεσμούς του; Και αν η Ιερά Κοινότης προσφύγει στα δικαστήρια και χάσει, αλλά προσφύγει στο Ε.Δ.Α.Δ. θα γίνουμε θέαμα του κόσμου;

Περαιτέρω, οφείλουμε να εξετάσουμε μια άλλη συνέπεια της κρίσης που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το Άγιον Όρος. Συγκεκριμένα, τίθεται το ερώτημα. Τι σημαίνει η πολιτική κρίση και η μείωση της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδος για το Άγιον Όρος; Τι θα εμποδίσει το ξένο διευθυντήριο να λάβει η να ωθήσει την ελληνική κυβέρνηση να λάβει αποφάσεις που θίγουν το Άγιον Όρος, να υπερ-φορολογήσει και έτσι ουσιαστικά να απαλλοτριώσει περιουσία Αγιορείτικων Μονών εκτός των ορίων του Αγίου Όρους; Για παράδειγμα, αν το σχέδιο «Πυθία» (βλ. «Επίκαιρα» 16.06.11), που περιλαμβάνει και την αποσταθεροποίηση της Χώρας με το «σκάνδαλο» του Βατοπαιδίου, έχει αληθείας (που φαίνεται να έχει αφού, όπως συνέβη και με τις τηλεφωνικές παρακολουθήσεις, κανείς δεν τολμά να το αγγίξει), δεν είναι σαφές ότι το ελληνικό Κράτος απέτυχε να προστατεύσει το Άγιον Όρος από την ξένη επέμβαση; Όπως επίσης δεν είναι σαφές ότι το άφησε έρμαιο ξένων κύκλων που, για τους δικούς τους ιδεολογικούς η πολιτικούς λόγους (π.χ. γιατί, όπως ο Σαμουήλ Χάντινγκτον και οι οπαδοί του σε ισχυρά κέντρα αποφάσεων κυρίως των Η.Π.Α., θεωρούν την Ορθοδοξία αντίθετη προς την παγκοσμιοποίηση), επιθυμούν να το δουν να μειώνεται η και να καταστρέφεται (π.χ. με την άρση του «αβάτου»);

Τι πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστεί αυτός ο κίνδυνος; Υποθέτω ότι, οι Μονές με ξένες αδελφότητες ενημερώνουν, ως δικαιούνται και οφείλουν (αφού είναι διαχειριστές της περιουσίας του ορθόδοξου λαού τους), και ζητούν την ενίσχυση των ορθοδόξων εκκλησιών και κρατών τους. Οι Μονές με ελληνικές αδελφότητες, η Ιερά Κοινότης, τι πρέπει να κάνουν; Νομίζω ότι πρέπει να κάνουν το ίδιο. Δικαιούνται αλλά και υποχρεούνται ως διαχειριστές της περιουσίας της Ορθοδοξίας αλλά και Ν.Π.Δ.Δ. να την προστατεύσουν, χάριν της Ορθοδοξίας. Αν δε παραλείψουν να το κάνουν, ευθύνονται για παράβαση καθήκοντος, και απέναντι του νόμου, αλλά και, το σπουδαιότερο, απέναντι του Θεού.

Είναι πιθανό ότι η ελληνική κυβέρνηση (η το ξένο διευθυντήριο) θα αντιδράσει σε μια τέτοια προσπάθεια. Και θα προσπαθήσει να κινητοποιήσει αντι-εκκλησιαστικούς κύκλους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό κατά του Αγίου Όρους. Το είδαμε αυτό να γίνεται στην περίπτωση του Βατοπαιδίου. Είναι επίσης πιθανό ότι και εκκλησιαστικοί κύκλοι θα αντιδράσουν. Σε αυτούς τους κύκλους ανήκουν εκείνοι που θεωρούν απειλή για την εξουσία τους το Άγιον Όρος (η τα Μετόχια του ανά την Ελλάδα η και τον κόσμο), φοβούνται ότι το τσουνάμι κατά του Αγίου Όρους θα πνίξει και αυτούς η απλά είναι όμηροι διαφόρων κύκλων. Είναι τέλος πιθανό ότι ακόμη και αγιορείτικοι κύκλοι μπορεί να αντιδράσουν από αντιζηλία, υπερτονισμό του κινδύνου από τους ομοδόξους (ενώ οι ίδιοι κύκλοι υποτιμούν τον κίνδυνο από τους εχθρούς της Ορθοδοξίας) η απλά επειδή θέλουν να παρουσιάζονται πατριαρχικότεροι … και του Πατριάρχη! Είμαι βέβαιος όμως ότι το Άγιον Όρος των τέκνων των χαρισματικών Γερόντων Ιωσήφ του Ησυχαστή, Εφραίμ του Κατουνακιώτη, Χαραλάμπους του Διονυσιάτη, Παϊσίου, Πορφυρίου, Γεωργίου του Γρηγοριάτη, Αιμιλιανού του Σιμωνοπετρίτη και τόσων άλλων «ων ουκ έστιν αριθμός», αυτό που εκφράζει και θα εκφράζει το λαό του Θεού, θα τα λάβει όλα αυτά υπόψη του, αλλά τελικά θα πράξει το καθήκον του απέναντι στον Θεό και στην Ορθοδοξία, με σεβασμό και αγάπη και για την Ελλάδα αλλά και για το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Συμπερασματικά, θα έλεγα ότι η λύση στα προβλήματα που θέτει η κρίση βρίσκεται στον τρόπο ζωής του Αγίου Όρους, στην κοινοτική και κοινοβιακή παράδοση του Γένους. Το πρόβλημα δεν είναι κυρίως οικονομικό η πολιτικό. Είναι πρωταρχικά πνευματικό. Όσο η σχέση μας με τον Θεό δεν είναι αυτή που πρέπει να είναι, η κρίση θα βαθαίνει και θα αναπαράγεται, πότε σαν οικονομικός και πολιτικός, δηλαδή, ψυχρός πόλεμος, και πότε σαν θερμά επεισόδια που θα εγκυμονούν τους κινδύνους μιας γενικευμένης σύρραξης. Για να συνεχίζει να αποτελεί την Κιβωτό του Γένους το Άγιον Όρος, πρέπει να διατηρήσουμε το πατροπαράδοτο τρόπο ζωής του αλώβητο, και για να σωθούμε εμείς πρέπει να μιμηθούμε αυτόν τον τρόπο ζωής. Και ιδίως αυτήν την εποχή να το προστατεύουμε από την κρίση και κάθε εξωτερική επέμβαση. Βέβαια, έτσι απλά γινόμαστε συνεργοί της Παναγίας και, αντί να σώζουμε, σωζόμαστε, γιατί το Άγιον Όρος το σκεπάζει και το προστατεύει η Υπέρμαχος Στρατηγός. Και, όπως η μεγαλύτερη νίκη του διάβολου (να ανεβάσει τον Κύριο στον σταυρό) ήταν η μεγαλύτερη ήττα του (η κατάργηση του θανάτου με την ανάσταση του Κυρίου), έτσι και η μεγαλύτερη ήττα όλων των εναντίων δυνάμεων θα συμβεί την στιγμή που θα νομίσουν ότι έχουν επικρατήσει. Ένα είναι βέβαιο. Πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν της Εκκλησίας.

Εξομολόγηση και θεία Κοινωνία, του πατρός Αλεξάντρου Σμέμαν

Όταν η μετάληψη ολόκληρης της σύναξης σε κάθε Λειτουργία, που εξέφραζε τη μετοχή στην ακολουθία, έπαψε να είναι ο κανόνας και αντικαταστάθηκε από την πρακτική της σπάνιας προσέλευσης, έγινε πλέον φυσικό ότι θα προηγούνταν αυτής της προσέλευσης το μυστήριο της Μετανοίας –δηλαδή της εξομολόγησης και καταλλαγής των πιστών με την Εκκλησία, με τη μεσιτεία της συγχωρητικής ευχής.

Η πρακτική αυτή – επαναλαμβάνω, φυσική και προφανής στην περίπτωση της σπάνιας προσέλευσης στη θεία Κοινωνία - επέτρεψε την εμφάνιση μιας νέας θεωρίας στους κόλπους της Εκκλησίας, σύμφωνα με την οποία η Μετάληψη για το σώμα των λαϊκών γίνεται αδύνατη χωρίς το μυστήριο της εξομολόγησης, σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει για τον κλήρο. Έτσι, η εξομολόγηση προηγείται υποχρεωτικά – πάντοτε και σε κάθε περίπτωση - της μετάληψης. Τολμώ να δηλώσω υπεύθυνα ότι η θεωρία αυτή (που βρήκε ευρεία εφαρμογή στη Ρωσική Εκκλησία) δεν θεμελιώνεται με κανένα τρόπο στην Παράδοση, αλλά κατάφορα έρχεται σε σύγκρουση με το ορθόδοξο δόγμα της Εκκλησίας για την Κοινωνία και την Εξομολόγηση.

Για του λόγου το αληθές κανείς δεν έχει παρά να θυμηθεί την ουσία του μυστηρίου της Μετανοίας. Εξ αρχής η εξομολόγηση στην εκκλησιαστική συνείδηση και διδασκαλία ήταν το μυστήριο της συμφιλίωσης με την Εκκλησία για όσους είχαν αφοριστεί απ’ αυτήν, δηλαδή εκείνους που είχαν αποκλειστεί από την ευχαριστιακή σύναξη. Γνωρίζουμε ότι, αρχικά, η ιδιαίτερα αυστηρή εκκλησιαστική πειθαρχία επέτρεπε μία τέτοια συμφιλίωση άπαξ στη διάρκεια του βίου του μετανοούντα, αλλά αργότερα, ειδικά μετά την είσοδο στην Εκκλησία ολόκληρου του πληθυσμού, ο συγκεκριμένος κανόνας έγινε πιο χαλαρός. Στην ουσία του, το Μυστήριο της Μετανοίας ως μυστήριο συμφιλίωσης με την Εκκλησία αφορούσε εκείνους μόνο που η Εκκλησία είχε αφορίσει για αμαρτίες και πράξεις επ’ ακριβώς οριζόμενες στην Κανονική παράδοσή της. Κάτι, άλλωστε, που γίνεται φανερό κι από την συγχωρητική ευχή: “Αδελφέ, δι’ ό ήλθες προς τον Θεό, και προς εμέ, μη αισχυνθής, ου γαρ εμοί αναγγέλεις, αλλά τω Θεώ, εν ώ ίστασαι”. (Παρεμπιπτόντως, οφείλουμε να χρησιμοποιούμε την ορθή ευχή της συγχωρήσεως κι όχι την άλλη, ξένη στις ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, εκδοχή της, – “Εγώ, ο ανάξιος ιερέας, με την εξουσία που μου έχει δοθεί, σε απαλλάσσω...” - που είναι λατινογενούς προέλευσης και παρεισέφρησε στα λειτουργικά μας βιβλία κατά την περίοδο της επικράτησης στοιχείων της Δυτικής θεολογίας ανάμεσα στους Ορθοδόξους).

Όλα αυτά δεν σημαίνουν, βέβαια, ότι οι “πιστοί”, δηλαδή οι “μη αφορισμένοι”, θεωρούνταν από την Εκκλησία αναμάρτητοι. Καταρχήν, σύμφωνα με την ορθόδοξη διδασκαλία κανένα ανθρώπινο όν δεν είναι αναμάρτητο, με εξαίρεση την Υπεραγία Θεοτόκο, τη Μητέρα του Κυρίου. Κατά δεύτερον, η προσευχή για την συγχώρεση και άφεση των αμαρτιών είναι αναπόσπαστο μέρος της ίδιας της Λειτουργίας (βλ. τον Τρισάγιο Ύμνο και τις δύο “Ευχές των πιστών”). Τέλος, η Εκκλησία πάντοτε φρονούσε ότι η Θεία Κοινωνία προσφέρεται “εις άφεσιν αμαρτιών”. Έτσι το θέμα εδώ δεν είναι η αναμαρτησία, που καμία συγχωρητική ευχή δεν είναι ικανή να την επιτύχει. Αλλά η διάκριση που πάντοτε γινόταν από την Εκκλησία ανάμεσα στην αμαρτία που εξορίζει τον άνθρωπο από τη ζωή της χάριτος της Εκκλησίας, και στην αμαρτωλότητα που αναπόφευκτα συνοδεύει τη ζωή κάθε ανθρώπινου όντος “που ζεί εν τω κόσμω και ενδύεται σάρκα”. Θα λέγαμε ότι μέσα στην ακολουθία της Λειτουργίας η φθαρείσα από την αμαρτία φύση μας “αναπλάθεται” όπως ομολογούμε στις ευχές των πιστών πριν από την προσφορά των θείων Δώρων. Ενώπιον του Αγίου Ποτηρίου, τη στιγμή της πρόσληψης των Μυστηρίων, παρακαλούμε για συγχώρεση των αμαρτιών “εκουσίων τε και ακουσίων, εν λόγοις ή έργοις, εν γνώση και αγνοία” και εμπιστευόμαστε ότι, στο μέτρο της μετανοίας μας, θα λάβουμε αυτή την συγχώρεση.

Όλα αυτά βεβαίως σημαίνουν – και κανείς δεν το αρνείται - ότι ο μόνος πραγματικός όρος για την προσέλευση στα θεία Μυστήρια είναι η μετοχή μας στο Σώμα της Εκκλησίας, μετοχή που αντιστρόφως βρίσκει την πληρότητά της με την πρόσληψη των μυστηρίων. Η Μετάληψη δίνεται προς “άφεση αμαρτιών και ίαση ψυχών τε και σωμάτων”, πράγμα που υποδηλώνει με σαφήνεια, τι άλλο, παρά τη μετάνοια, τη συναίσθηση της πλήρους αναξιότητάς μας και τη συνείδηση της Κοινωνίας ως θείου δώρου που κανένα επίγειο όν δεν είναι “άξιο” να λάβει. Όλο το νόημα της προετοιμασίας για την Κοινωνία, όπως ορίστηκε από την Εκκλησία (στην Ακολουθία της θείας Μεταλήψεως) δεν είναι να δημιουργήσει στον άνθρωπο το αίσθημα της “αξιότητας” αντίθετα, σκοπεύει στο να δείξει σ’ αυτόν την άβυσσο του ελέους και της άπειρης αγάπης του Θεού: “Τέκνον μου πνευματικόν, ο τη εμή ταπεινότητι εξομολογούμενος, εγώ ο ταπεινός και αμαρτωλός ουκ ίσχύω αφιέναι αμάρτημα επί της γης, ειμή ο Θεός... ο συγχωρήσας Δαυΐδ, διά Νάθαν του Προφήτου, τα ίδια εξομολογήσαντι αμαρτήματα, και Πέτρω την άρνησιν, κλαύσαντι πικρώς, και Πόρνη δακρυσάση επί τους αυτού πόδας, και Τελώνη και Ασώτω, αυτός ο Θεός, συγχωρήσαι σοι δι’ εμού του αμαρτωλού πάντα, και εν τω νυν αιώνι, και εν τω μέλλοντι^ και ακατάκριτόν σε παραστήσαι εν τω φοβερώ Βήματι”. Ενώπιον της Τράπεζας του Κυρίου, η μόνη “αξιωσύνη” των κοινωνούντων είναι αυτή η βαθιά συναίσθηση της “αναξιότητάς τους”. Αυτή είναι η αρχή της σωτηρίας.

Είναι επομένως υψίστης σημασίας για μας να κατανοήσουμε ότι η μετατροπή του μυστηρίου της εξομολόγησης σε μία αναγκαστική προϋπόθεση για την Κοινωνία, όχι μόνο συγκρούεται με την Παράδοση, αλλά προφανώς την παραμορφώνει. Διαστρέφει καταρχήν το δόγμα της Εκκλησίας, δημιουργώντας δύο κατηγορίες μελών, η μία από τις οποίες είναι αφορισμένη στην πραγματικότητα από την Ευχαριστία. Επιπλέον, στρεβλώνει το νόημα και πλήρωμα της εκκλησιαστικής μετοχής. Δεν προκαλεί έκπληξη κατά συνέπεια το γεγονός ότι αυτοί που ο Απόστολος καλεί “συμπολίτες των αγίων και οικείους του Θεού” (Εφεσ. 2:19) γίνονται και πάλι “εθνικοί”, “εκκοσμικεύονται” και η μετοχή τους στην Εκκλησία μετριέται και ορίζεται με χρηματικούς όρους οφειλών και “δικαιωμάτων”. Αλλά, επίσης, αυτό που παραμορφώνεται είναι το δόγμα περί της θείας Κοινωνίας που γίνεται πλέον αντιληπτό ως το μυστήριο για τους λίγους “εκλεκτούς” και όχι ως το μυστήριο της Εκκλησίας των αμαρτωλών που μέσα από το άπειρο έλεος του Χριστού μεταμορφώνονται διαρκώς σε Σώμα Κυρίου. Και τελικά, ανάλογα διαστρέφεται και η διδασκαλία για την εξομολόγηση. Παραποιημένη σε υποχρεωτική προϋπόθεση της Μετάληψης, αρχίζει όλο και πιο φανερά να υποκαθιστά την πραγματική ετοιμότητα για την Ευχαριστία, που δεν είναι άλλη από τη γνήσια εσωτερική μετάνοια, αυτή που έχει εμπνεύσει όλες τις ευχές προ της θείας Κοινωνίας. Ύστερα από μία τρίλεπτη εξομολόγηση και συγχωρητική ευχή ο άνθρωπος αισθάνεται πλέον “δικαιούχος” του μυστηρίου, “άξιος”, ίσως και απαλλαγμένος από τις αμαρτίες του, αισθάνεται με άλλα λόγια το ακριβώς αντίθετο απ’ αυτό στο οποίο μας καλεί η αληθινή μετάνοια.

Με ποιο τρόπο λοιπόν μία τέτοια πρακτική εμφανίστηκε και καθιερώθηκε, ώστε σήμερα πολλοί να την υπερασπίζονται ως την πλέον ορθόδοξη; Για να απαντήσουμε στην ερώτηση πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τρεις παράγοντες: Έχουμε ήδη αναφερθεί στον ένα: Πρόκειται για την επιφανειακή και χλιαρή προσέγγιση της πίστης και της ευσέβειας από την ίδια τη χριστιανική κοινότητα, που οδήγησε αρχικά στην σπάνια Μετάληψη και τελικά στον υποβιβασμό της σε άπαξ του έτους “υποχρέωση”. Είναι ξεκάθαρο ότι ο πιστός που προσέρχεται στο ιερό Μυστήριο μία φορά τον χρόνο οφείλει πράγματι να “συμφιλιωθεί” με την Εκκλησία, μέσα από μία εξέταση της συνείδησης και της ζωής του κατά το μυστήριο της Εξομολόγησης.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι η επιρροή της μοναστικής πρακτικής, που βέβαια στο σύνολό της είναι ιδιαίτερα ευεργετική για την Εκκλησία. Οι μοναχοί λοιπόν, γνώριζαν και ασκούσαν εξ’ αρχής την πρακτική της “έκθεσης των λογισμών” και της πνευματικής καθοδήγησης των απείρων από τον πιο έμπειρο της κοινότητας. Αλλά - κι αυτό είναι το ουσιώδες - αυτός ο πνευματικός πατέρας ή “γέροντας” δεν ήταν απαραίτητα ιερέας, αφού η πνευματική καθοδήγηση συνδεόταν με την πνευματική εμπειρία και όχι την ιεροσύνη.

Στα Βυζαντινά μοναστικά τυπικά του 7ου-8ου αιώνα οι μοναχοί απαγορεύεται να αποφασίζουν μόνοι τους για την προσέλευση ή την αποχή τους από το Άγιο Ποτήριο, χωρίς δηλαδή τη συγκατάθεση του πνευματικού τους πατέρα, καθώς “η εξαίρεση εαυτού από την Κοινωνία είναι η εφαρμογή του ιδίου θελήματος”. Στις γυναικείες μονές παρόμοια άδεια απαιτείται από την ηγουμένη. Παρατηρούμε, λοιπόν, πώς η εξομολόγηση εδώ είναι μη μυστηριακού τύπου και βασίζεται στην πνευματική εμπειρία και την διαρκή καθοδήγηση. Ωστόσο, αυτού του είδους η πρακτική έχει έντονο αντίκτυπο στο καθαυτό μυστήριο της Εξομολόγησης. Στη διάρκεια της πνευματικής παρακμής (της οποίας την αληθινή έκταση και σημασία ανακαλύπτει κανείς μέσα στους κανόνες της λεγομένης Συνόδου του Τρούλου του 6ου αιώνα), τα μοναστήρια παρέμειναν τα κέντρα της πνευματικής μέριμνας και νουθεσίας των λαϊκών. ...] Ο λαός με φυσικό τρόπο ταύτισε αυτό το είδος της πνευματικής καθοδήγησης με την μυστηριακή εξομολόγηση. Θα πρέπει, ωστόσο, να τονίσουμε ότι την ικανότητα της πνευματικής καθοδήγησης δεν διαθέτει ο κάθε ενοριακός ιερέας, αφού αυτή προϋποθέτει βαθιά πνευματική εμπειρία, χωρίς την οποία η “καθοδήγηση” μπορεί να οδηγήσει, και στην πραγματικότητα συχνά οδηγεί, σε αληθινές πνευματικές τραγωδίες. Αυτό που ενδιαφέρει εδώ, είναι ότι το μυστήριο της μετανοίας συνδέθηκε κατά μία έννοια με την πνευματική καθοδήγηση, την επίλυση “δυσκολιών” και “προβλημάτων"^ κατ’ επέκταση στην παρούσα ενοριακή ζωή ταυτίστηκε με τις “μαζικές” ολιγόλεπτες εξομολογήσεις που εστιάζονται κυρίως στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής, όπου η όποια νουθεσία και ανέφικτη γίνεται, αλλά και είναι πιθανό ότι φέρει περισσότερη βλάβη παρά όφελος. Η πνευματική καθοδήγηση πρέπει να αποσυνδεθεί από την μυστηριακή εξομολόγηση, έστω κι αν αυτή η τελευταία είναι προφανώς το απώτερο τέλος κι ο σκοπός της.

Ο τρίτος και αποφασιστικός παράγοντας ήταν, φυσικά, η επίδραση της Δυτικής, Σχολαστικής και δικανικής κατανόησης της μετανοίας. Έχουν πολλά γραφεί για την “δυτική υποδούλωση” της Ορθόδοξης θεολογίας, αλλά φοβάμαι πώς λίγοι άνθρωποι συνειδητοποιούν το βάθος και το αληθινό νόημα της στρέβλωσης στην οποία η Δυτική επιρροή οδήγησε την ίδια τη ζωή της Εκκλησίας και πάνω απ’ όλα την κατανόηση των Μυστηρίων. Αυτό γίνεται φανερό στο μυστήριο της μετανοίας. Η σοβαρή παραμόρφωση εδώ συνίσταται στην μετατόπιση του νοήματος του μυστηρίου από την μετάνοια και την εξομολόγηση στην στιγμή της “άφεσης” που προσλαμβάνεται δικανικά. Η Δυτική Σχολαστική θεολογία διαχώρισε σε δικανικές κατηγορίες την ίδια την ουσία της αμαρτίας και, αντίστοιχα, την έννοια της άφεσης. Η τελευταία πηγάζει εδώ όχι από την αλήθεια, δηλαδή την αυθεντική φύση της μετανοίας, αλλά από την εξουσία του ιερέως. Εάν για την αρχική ορθόδοξη κατανόηση του μυστηρίου της εξομολόγησης ο ιερέας είναι ο παρευρισκόμενος μάρτυρας της μετανοίας, και ως εκ τούτου μάρτυρας της πλήρους “καταλλαγής με την Εκκλησία εν Χριστώ Ιησού...”, ο Λατινικός νομικισμός υπερτονίζει την εξουσία του ίδιου του ιερέως να δίνει άφεση αμαρτιών. Έτσι προκύπτει η ολότελα καινοφανής για το Ορθόδοξο δόγμα, αλλά αρκετά δημοφιλής σύγχρονη πρακτική της “άφεσης-απαλλαγής” χωρίς εξομολόγηση. Η αρχική διάκριση ανάμεσα σε αμαρτίες –αφορισμούς από την Εκκλησία (από τους οποίους προέκυπτε η ανάγκη της μυστηριακής συμφιλίωσης με το Εκκλησιαστικό Σώμα) και της αμαρτωλότητας που δεν εξέβαλε τον πιστό εκτός Εκκλησίας, εκλογικεύθηκε από τον Δυτικό Σχολαστικισμό σε διαχωρισμό ανάμεσα στις λεγόμενες θανάσιμες και εξαγοράσιμες (συγγνωστές) αμαρτίες. Οι πρώτες, έχοντας απομακρύνει τον άνθρωπο από την “κατάσταση της χάριτος” απαιτούν μυστηριακή εξομολόγηση και άφεση, ενώ οι υπόλοιπες χρήζουν μόνο εσωτερικής μεταμέλειας. Στην Ορθόδοξη Ανατολή, ωστόσο, και ιδιαίτερα στη Ρωσία (κάτω από την επίδραση της Λατινόφρονος θεολογίας του Πέτρου Μογίλα και των μαθητών του) η θεωρία αυτή κατέληξε στην υποχρεωτική και δικανική σύνδεση ανάμεσα στην εξομολόγηση-άφεση και την Ευχαριστία.

Κατά έναν ειρωνικό τρόπο η πιο ολοφάνερη “διείσδυση” των Λατίνων αντιμετωπίζεται από μεγάλο αριθμό πιστών ως ορθόδοξη νόρμα, ενώ η πιο απλή απόπειρα για επαναξιολόγηση της πρακτικής κάτω από το φως του αυθεντικού ορθοδόξου δόγματος της Εκκλησίας και των μυστηρίων καταγγέλλεται ως “Ρωμαιοκαθολική”!

π.Αλεξάνδρου Σμέμαν
πηγή: http://www.oodegr.com/

Θεία Κοινωνία χωρίς...νηστεία;

Μέσα στην Αγία Γραφή ακούγεται η πρόσκληση «υιέ μου δος μοι σην καρδίαν». Την καρδιά του ανθρώπου ζητά ο Θεός, για να ζει και να αναπνέει με το θέλημά Του.

Μέσα ακόμη όμως και στον χώρο των λεγομένων πιστών δεν κυριαρχεί, δυστυχώς, το θέλημα του Θεού, αλλά το ίδιον θέλημα. Εδώ τα πράγματα γίνονται τραγικά, διότι ενώ γνωρίζουν το λόγο του Θεού, όμως τον διαμορφώνουν σύμφωνα με τα μέτρα τους.

Πνευματικοί «γέροντες» κόβουν και ράβουν όπως βολεύει στην άνεση και την ευκολία των τέκνων τους, μόνο και μόνο για να μη τους χάσουν και να ονομάζονται οι ίδιοι καλοί και άγιοι και όχι για να καθοδηγούν αυτούς που τους εμπιστεύτηκε ο Θεός προς την σωτηρία τους. Νομοθετούν δικές τους γνώμες και παραθέτουν παραδόσεις που έλαβαν χωρίς να ελέγξουν αν είναι η Παράδοση της Εκκλησίας, άσχετα αν είναι κάτι το παλαιικό. Κάθε παλαιικό δεν είναι και παράδοση του Ευαγγελίου. Το θέλημα του Θεού αντικαθίσταται με ένα «έτερον ευαγγέλιον» και γίνεται ένας σκοτεινός ανελεύθερος γεροντισμός με παραδόσεις ανίερες και εντάλματα ανθρώπων χάριν επιβολής εξουσίας πνευματικής και αιχμαλωσίας ψυχών.

Έτσι π.χ. για το θέμα της Θείας Κοινωνίας δεν επικρατεί το θέλημα του Θεού, αλλά η παράδοση των ανθρώπων. Φορτώνουν τους χριστιανούς με δυσβάστακτα βάρη και «παραδόσεις» και αυτό γίνεται έμμεσα η αιτία να απομακρύνονται από την Θεία Κοινωνία. Επιβάλλουν δηλαδή νηστείες του λαδιού και του αλάδωτου με έντονο τον καταναγκασμό και τον φόβο. Ορίζουν χρόνους και διαστήματα προσέλευσης στο Μυστήριο, αγνοώντας το λόγο του Χριστού και την Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας περί συνεχούς Θείας Κοινωνίας. Απαιτούν την νηστεία ως απαραίτητο γεγονός πριν από την μετοχή τους στο Μυστήριο, πράγμα που δεν υπάρχει πουθενά γραμμένο ή παραδεδομένο. Όλα εστιάζονται στο τι θα φάγουν και τι θα πιουν και πότε και μέχρι ποια ώρα, και αφήνουν την κύρια καλλιέργεια της πνευματικής προετοιμασίας που συγκεκριμενοποιείται στην πρόσκληση: «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε». Πολλοί χριστιανοί λοιπόν απέχουν της Θείας Κοινωνίας, διότι δεν νήστεψαν παρ’ όλον που ο πόθος τους είναι ασυγκράτητος και η μετάνοια ενεργή και ζώσα…αντιθέτως πολλοί θρησκευόμενοι έρχονται και κοινωνούν επειδή νήστεψαν με ένα άγριο κυνηγητό αποχής του φαγητού, ικανοποιημένοι με το έργο τους αυτό, διότι ζει μέσα τους φαρισαϊκά ένας εσωτερικός αυτοηδονισμός του δήθεν αγίου και αξίου.

Για να προσέλθουμε λοιπόν στο Μέγα Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι, έχοντας βεβαίως πάρει και την ευλογία του πνευματικού μας πατέρα ο οποίος βλέποντας την μετάνοιά μας, αναγνωρίζοντας την διάθεσή μας να μεταμορφωθούμε σε καινούς ανθρώπους μας προτρέπει μετά φόβου πίστεως και αγάπης να προσέλθουμε στο Μέγα Μυστήριο.

Για να μην παρεξηγηθούμε λοιπόν, ο κάθε χριστιανός θα πρέπει να προετοιμάζεται ορθά για να λάβει τον ίδιο τον Κύριο μέσα του. Όμως όσον αναφορά την αποχή από τις τροφές (νηστεία), πουθενά η Εκκλησία δεν έχει βάλει κάποιον τέτοιον κανόνα, αλλά η Εκκλησία λέγει: ο Χριστιανός θα πρέπει να νηστεύει την Τετάρτη και την Παρασκευή, την Σαρακοστή Χριστουγέννων και Πάσχα, Δεκαπενταύγουστο κ.τ.λ. Η Εκκλησία λοιπόν έχει συγκεκριμένες ημέρες μέσα στο έτος και προτρέπει τους πιστούς να νηστέψουν.

ΠΟΥΘΕΝΑ η Εκκλησία δεν έχει πει ότι είναι κανόνας να νηστέψεις για να κοινωνήσεις. Νηστεύεις όλες τις καθορισμένες νηστείες της Εκκλησίας μας; Εάν ναι τότε δεν θα έπρεπε να σε απασχολεί άλλο αυτό το θέμα. Όμως εάν ο πνευματικός σου πατέρας κρίνει ότι για την δική σου καλύτερη προετοιμασία καλό θα ήταν να νηστέψεις π.χ. μία ημέρα, θα το κάνεις για την υπακοή στον πνευματικό σου και όχι διότι είναι κανόνας της Εκκλησίας μας.

Εάν δεν ίσχυε το παραπάνω τότε είναι παράλογο η Εκκλησία να θεσπίσει συγκεκριμένες νηστίσιμες ημέρες του έτους, αλλά θα έλεγε να νηστεύουμε 1,2,3 ημέρες πριν κοινωνήσουμε. Επίσης τα μικρά παιδιάκια θα έπρεπε να νηστεύουν και αυτά, να κάνουν αλάδωτο!!! Νηστεία λοιπόν και Θεία Κοινωνία δεν συνδέονται άμεσα, ίσως έμμεσα υπό το πρίσμα του ασκητικού φρονήματος που θα πρέπει να έχουμε όλοι.

Το παράλογο είναι ότι πολλές φορές επιμένουμε τόσο πολύ στην προετοιμασία μας πριν την Θεία Μετάληψη και όταν πλέον κοινωνήσουμε χαλαρώνουμε. Δηλαδή από την μία μεριά όταν δεν έχουμε τον Χριστό μέσα μας, απέχουμε από τροφές, εγκρατευόμαστε κ.λ.π. (και καλά κάνουμε), όμως όταν έχουμε μέσα μας τον Χριστό όταν έχουμε κοινωνήσει το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας το ασκητικό αυτό φρόνημα εξαφανίζεται, λες και δεν χρειάζεται πλέον μιας και ο σκοπός επιτεύχθηκε, κοινωνήσαμε!

Όμως πως είναι δυνατόν ενώ δεν έχω τον Χριστό μέσα μου να ασκούμε και όταν τον πάρω μέσα μου πλέον να γίνομαι απρόσεκτος όσον αναφορά πνευματικά θέματα; Όταν δηλαδή, πριν κοινωνήσω μου «απαγορευόταν» να κάνω κάποια πράγματα, τώρα που κοινώνησα, τώρα που έγινα και εγώ χριστός να μην μου απαγορεύονται;

Άρα διαπιστώνουμε ότι το σκεπτικό πολλών αν όχι όλων των χριστιανών είναι λάθος. Δεν σημαίνει ότι αφού κοινώνησα μπορώ χωρίς καμία αναστολή να κάνω το οτιδήποτε, αντιθέτως αφού έχω κοινωνήσει θα πρέπει ακόμα περισσότερο να είμαι προσεκτικός, σε πνευματική εγρήγορση ώστε όντως η Θεία Κοινωνία να ενεργήσει μέσα μου και να με μεταμορφώσει, να με βοηθήσει να ξεπεράσω αδυναμίες και να γίνει όντως το εφόδιο αυτό το οποίο θα με οδηγήσει στην Αιώνια Ζωή.

Γιατί είναι απαραίτητη η νηστεία και όχι απλά η αποχή από τις τροφές; (αναφέρονται και οι νηστίσιμες ημέρες της Εκκλησίας μας)

Δύο λόγια για την νηστεία:
Η νηστεία αδελφέ είναι εντολή του Θεού. Η πρώτη και η πιο παλιά από όλες. Την έδωσε στούς πρωτοπλάστους μέσα στον παράδεισο,για να μπορέσουν να προφυλαχθούν οι πρωτόπλαστοι από επικίνδυνο και πρόωρο χρίση του δέντρου της γνώσεως .
Έδωσε σε αυτούς εντολή ο καλός θεός να μην φάνε ( να νηστέψουν δηλαδή) από αυτό το δέντρο, έως ότου με την άσκηση και την τελείωση που από αυτήν θα προέλθει ,να γίνουν ώριμοι.
Αυτοί όμως με την σύσταση του διαβόλου και την δική τους ελευθερία, παράκουσαν την εντολή του θεού και εξετροχιάσθηκαν από την οδό της τελειώσεως, και ήταν αδύνατο πλέον να φτάσουν στην αθανασία και την θέωση για την οποίαν ήταν πλασμένοι.
Η νηστεία έκτοτε θεωρείται βασικό «εργαλείο» στην καταπολέμηση του διαβόλου και του κακού εαυτού μας … Ο Χριστός μας, τόνισε ακόμη περισσότερο την αξία της νηστείας. Είπε: “Το γένος τούτο ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία” . Δηλ. με τη νηστεία πολεμάμε τον διάβολο και νικάμε τις πονηρίες του καθώς και γίνεται ευαίσθητη η ανθρώπινη μας φύση στην αγάπη Του και στη χάρη Του.
Δεν μπορούμε να λεγόμαστε Χριστιανοί και να λέμε ότι αγαπάμε το Χριστό, όταν δεν τηρούμε τις εντολές Του… και μάλιστα την πρώτη από όλες. Η νηστεία που προηγείται Πάσχα, Χριστουγέννων μας βοηθάει ακόμη για να ζήσουμε και να βιώσουμε στην ύπαρξη μας το γεγονός της κάθε εορτής.
Μην ξεχνάμε επίσης πως μαζί με την νηστεία των τροφών πρέπει να φροντίζουμε και για την νηστεία των παθών μας ,σε πολλούς δε ύμνους τις Εκκλησίας μας καθώς και στην Πατερική πρακτική θεωρείτε ολοκληρωμένη η νηστεία μας μόνο, όταν φροντίζουμε απαραίτητα και για τα δύο, και την νηστεία των τροφών και την νηστεία των παθών.
Έτσι λοιπόν, οι Άγιοι μας καθόρισαν εμπνεόμενοι από το άγιο Πνεύμα για την ζωή των Χριστιανών, όσο αφορά το φαγητό, στο τι πρέπει να τρώμε την κάθε ημέρα και εποχή.
Για την νηστεία των παθών καλό είναι να μην κάνει ο καθένας όπως αυτός νομίζει, αλλά να αφεθεί στην διάκριση και να συμβουλεύετε τον πνευματικό του πατέρα, (τον εξομολόγο του δηλαδή.)

Ας ακούσουμε δυο χαρακτηριστικούς λόγους των αγίων Βασιλείου του Μεγάλου και του οσίου Ηλία για την πραγματική νηστεία. Λέει ο Άγιος Βασίλειος:
"MΗΝ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΙΣ όμως το καλό της νηστείας μόνο στην αποχή από το φαγητό. Γιατί πραγματική νηστεία είναι μόνο να μην κάνεις τίποτε άδικο. Να Λύνεις κάθε δεσμό αδικίας". Συγχώρησε τον πλησίον σου για το κακό που σου έκανε και ξέχασε αυτά πού σου χρωστάει.
“Η νηστεία σας να είναι καθαρή απο δικαστικές πράξεις και προστριβές.” Κρέας δέν τρως αλλά κατασπαράζεις τον αδελφό σου. Νηστεύεις το κρασί αλλα εισαι σπάταλος στις αδικίες. Περιμένεις να έρθει το βράδυ για να φάς αλλά ξοδεύεις ολη την ημέρα σου στα δικαστήρια. "Αλοίμονο σε κείνους που δεν μεθάνε απο κρασί αλλα απο τις αδικίες".
"ΝΟΜΙΖΩ λοιπόν οτι καμμιά συμβουλή δεν μπορεί να αγγίξει τόσο την ψυχή του λαίμαργου και να τον αλλάξει οσο και μια τυχαία μόνο συνάντηση με τον εγκρατή. Και μού φαίνεται πως αυτό σημαίνει να τρως και να πίνεις με τέτοιο τροπο που να αποτελεί τιμή για το Θεό, ώστε ακόμα και στο τραπέζι να λάμπει η ζωή μας ενα καλό εργο, και να δοξάζεται ο ουράνιος Πατέρας μας".
Λέει ο όσιος Ηλίας:
"Μερικοί προσέχουν πολύ την είσοδο των φαγητών, αλλά αδιαφορούν για την έξοδο των λόγων. Δεν έχουν μάθει να διώχνουν την οργή απ’ την καρδιά τους, και την επιθυμία από την σάρκα τους, όπως λέει ο Εκκλησιαστής, όμως έτσι μόνο κτίζεται η καθαρή καρδιά από το Πνεύμα που ανακαινίζει".

Έτσι λοιπόν οι νηστείες της εκκλησίας έχουν αναλυτικά :
Α) Hμέρες αυστηρής νηστείας:
Είναι η Tετάρτη και η Παρασκευή όλου του χρόνου και ιδιαίτερα των περιόδων νηστείας (σαρακοστών).
Νηστεία σημαίνει, φαγητό xωρίς λάδι.
Την Παρασκευή νηστεύουμε επειδή Παρασκευή σταυρώθηκε ο Κύριος, σταυρώvουμε με την νηστεία μας τον κακό εαυτό μας, για να μας ελεήσει τους ανάξιους, όπως ελέησε τον σταυρωμένο ευγνώμονα ληστή.
Την Tετάρτη για να θυμόμαστε ότι ένας φίλος του Τον πρόδωσε ημέρα Τετάρτη, και να το συνειδητοποιούμε ότι κι εμείς, παρ’ ότι είμαστε φίλοι Του, είναι δυνατό, αν δεν προσέχουμε και δεν αγωνιζόμαστε , να Τον προδώσουμε.
‘Όταν τις ημέρες που έχουμε χρέος να κάνουμε αυστηρή νηστεία συμπέσει κάποια εορτή, γίνεται “κατάλυση” (δηλ. χαλάρωση της νηστείας):
Αν είναι εορτή αγίου τρώμε λάδι, αν είναι εορτή της Παναγίας ή του Προδρόμου τρώμε ψάρι.
Οι ημέρες: Δευτέρα, Tρίτη, Πέμπτη, Σάββατο και Κυριακή είναι ημέρες καταλύσιμες, δηλ. τρώμε απ’ όλα ό,τι θέλουμε, εκτός από τις περιόδους νηστειών.
Το Σάββατο και την Κυριακή δεν επιτρέπεται ποτέ να γίνει αυστηρή νηστεία, δηλ. χωρίς λάδι. ‘Όλο το xρόνo ένα μόνο Σάββατο νηστεύουμε το λάδι, δηλ. το Μεγάλο Σάββατο, επειδή την ημέρα αυτή ο Xριστός είναι σωματικά στον τάφο και η ψυχή Του έχει κατέβει στον Άδη να αναστήσει τον προπάτορα Αδάμ.

β) Σαρακοστές είναι οι εξής:
1. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή:
Aρχίζει την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει την Κυριακή της Αναστάσεως. Είναι η πιο αυστηρή νηστεία όλου του χρόνου. Γίνεται προς τιμήν του Χριστού και ιδίως του Πάθους Του για μας. Κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή γίνονται οι εξής καταλύσεις:
΄Οποια μέρα και αν πέσει του Ευαγγελισμού τρώμε ψάρι, και των αγίων 40 Μαρτύρων τρώμε λάδι. Το ίδιο και στις 26 Μαρτίου εορτή της Συνάξεως αρχαγγέλου Γαβριήλ.
2. Η νηστεία των Χριστουγέννωv:
Από 15 Νοεμβρίου μέχρι και 24 Δεκεμβρίου. Κατά την νηστεία αυτή τρώμε ψάρι (όλες τις ημέρες πλην Τετάρτης και Παρασκευής) από την αρχή μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου (του Αγίου Σπυρίδωνα).
3. Νηστεία της Παναγίας:
Από 1 Αυγούστου μέχρι και 14 Αυγούστου. Νηστεύουμε προς τιμήν της Παναγίας και για την ψυχή μας. (Επειδή και η Παναγία νήστεψε 15 ημέρες, πριν από την Κοίμησή της για την ψυχή της σύμφωνα με την παράδοση ) Αν εκείνη νήστεψε για την ψυχή της, τι πρέπει να κάνουμε εμείς; Η νηστεία είναι αυστηρή. Ψάρι τρώμε μόνο στην εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος μας (6 Αυγούστου).
4. Νηστεία των Αγίων Αποστόλων:
Από την Δευτέρα μετά την Kυριακή των Αγίων Πάντων μέχρι τις 28 Ιουνίου. Συνήθως η νηστεία αυτή είναι πολύ μικρή. Νηστεύουμε Τετάρτη και Παρασκευή. ‘Όλες τις άλλες ημέρες, τρώμε αν θέλουμε ψάρι, μέχρι τις 24 Ιουνίου (Γενέθλιον του Προδρόμου). Από 25 μέχρι 28 Ιουνίου νηστεύουμε αυστηρότερα προς τιμήν των αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Αν η εορτή της Παναγίας (15 Αυγούστου) και των αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου) πέσουν ημέρα Τετάρτη ή Παρασκευή, τρώμε μόνο ψάρι. Αν πέσουν οποιαδήποτε άλλη ημέρα τρώμε από όλα.

γ) Αυστηρή Νηστεία κάνουμε και στις εξής ημέρες:
1. 5 Ιανουαρίου (Παραμονή Θεοφανείων).
2. 14 Σεπτεμβρίου (Ύψωση του Τιμίου Σταυρού), γιατί είναι κάτι το ανάλογο με την Μεγάλη Παρασκευή.
3. 29 Αυγούστου (αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Προδρόμου) σε ένδειξη πένθους για την άδικη θανάτωση του αγιοτέρου ανθρώπoυ της παγκόσμιας Ιστορίας (Aνώτερη από τον Πρόδρομο είναι μόνο η Παναγία).
Αν οι τρεις αυτές ημέρες τύχουν Σάββατο ή Kυριακή, τρώμε λάδι.
Ξανά υπογραμμίζουμε: ένα Σάββατο νηστεύουμε το λάδι, το Μ. Σάββατο, και καμιά Kυριακή!!! Γιατί η Kυριακή είναι εορτή χαρμόσυνη, εορτή της Ανάστασης του Χριστού.

δ) Περίοδοι Απολυτές.
Η Εκκλησία δεν καθώρισε μόνο περιόδους νηστείας, καθώρισε και περιόδους “απολυτές” , που τρώμε από όλα, όλες τις ημέρες και την Tετάρτη και την Παρασκευή.
Τέτοιες περίοδοι είναι οι εξής:
1. Το Δωδεκαήμερο. Δηλ. από 25 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 6 Iανουαρίου, με εξαίρεση την παραμονή των Θεοφανείων, που νηστεύουμε .
2. Η Διακαινήσιμος, δηλ. η εβδομάδα του Πάσχα.
3. Η εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή (μέχρι των αγίων Πάντων).
4. Οι τρεις εβδομάδες που προηγούνται της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (Απόκριες). Κατά τις 3 αυτές εβδομάδες έχουμε μια ποικιλία διατάξεων, που είναι οι εξής:
- Την πρώτη εβδομάδα (του Τελώνου και Φαρισαίου) τρώμε όλες τις ημέρες από όλα.
- Την δεύτερη εβδομάδα ( από του Ασώτου μέχρι των Απόκρεω ) τρώμε από όλα, αλλά νηστεύουμε την Τετάρτη και την Παρασκευή χωρίς λάδι.
- Την Τρίτη εβδομάδα, της Τυρινής, τρώμε από όλα τα άλλα εκτός από κρέας, όλες τις ημέρες΄ τρώμε και την Tετάρτη και την Παρασκευή.

Συναξαριστής 8 Δεκεμβρίου

Ὁ Ὅσιος Πατάπιος
 

Γεννήθηκε στὴν Αἴγυπτο καὶ ἀπὸ μικρὸ παιδὶ εἶχε «πνεῦμα ἀγάπης καὶ σωφρονισμοῦ». Δηλαδή, πνεῦμα ἀγάπης καὶ πνεῦμα ποὺ σωφρονίζει, ὥστε φρόνιμα καὶ συνετὰ νὰ κυβερνᾷ τὸν ἑαυτό του, ἀποφεύγοντας κάθε ἠθικὴ παρεκτροπή, διατηρῶντας τὴν ἁγνότητα, ἀλλὰ συγχρόνως παραδειγμάτιζε καὶ τοὺς συνανθρώπους του. Καὶ αὐτὸ τὸ ἀπέδειξε ἀκόμα περισσότερο, ὅταν μεγάλωσε.

Ἀφοῦ διαμοίρασε τὴν κληρονομιά του στοὺς φτωχούς, ἀποσύρθηκε στὴν ἔρημο. Ἐκεῖ γέμιζε τὸ χρόνο του μὲ προσευχή, μελέτη καὶ ἀγαθοεργίες.

Σὲ κάθε κουρασμένο ὁδοιπόρο ποὺ περνοῦσε ἀπὸ τὸ κελί του, πρόσφερε ἀνάπαυση καὶ φιλοξενία. Ἀλλὰ ἐκμεταλλευόμενος τὴν εὐκαιρία τοῦ παρεῖχε μὲ διάκριση καὶ πνευματικὲς ὁδηγίες καὶ συμβουλές, χρήσιμες γιὰ τὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς του.

Ἔτσι, ἡ φήμη τοῦ Παταπίου ἐξαπλώθηκε γρήγορα καὶ κάθε μέρα πολλοὶ ἔφθαναν στὸ κελί του γιὰ νὰ ἀκούσουν ἀπὸ τὰ χείλη του ἐπωφελῆ διδασκαλία. Μετὰ ἀπὸ καιρό, ὁ Πατάπιος πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἐκεῖ, θέλοντας νὰ μείνει ἄγνωστος, ἐξέλεξε ἕνα ἡσυχαστήριο στὶς Βλαχερνές.

Ὅμως, ἡ ταπεινὴ καὶ καθαρὴ ζωὴ τοῦ Παταπίου, τὸν ἀξίωσε νὰ θαυματουργεῖ. Ἔτσι καὶ πάλι ἔγινε γνωστὸς καὶ πέθανε θεραπεύοντας ἀῤῥώστους.

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Ἔν σοι Πάτερ ἀκριβῶς, διεσώθη τὸ κατ᾽ εἰκόνα· λαβὼν γὰρ τὸν σταυρόν, ἠκολούθησας τῷ Χριστῷ, καὶ πράττων ἐδίδασκες, ὑπερορᾷν μὲν σαρκός, παρέρχεται γὰρ ἐπιμελεῖσθαι δὲ ψυχῆς, πράγματος ἀθανάτου· διὸ καὶ μετὰ Ἀγγέλων συναγάλλεται, Ὅσιε Πατάπιε τὸ πνεῦμά σου.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας κλήσεως, ἰχνηλατήσας, ἐκ νεότητας, τᾶς ἐπιδόσεις, δι΄ ἀσκήσεως τῷ κόσμῳ ἐξέλαμψας, καὶ δοξασθεὶς ἀπάθειας ταῖς χάρισι, πάθη ποικίλα ἴασαι Πατάπιε, Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον Ἦχος β’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Τὸν ναόν σου Ἅγιε, πνευματικὸν ἰατρεῖον, οἱ λαοὶ εὑράμενοι, μετὰ σπουδῆς προσιόντες, ἴασιν τῶν νοσημάτων λαβεῖν αἰτοῦνται, λύσιν τε, τῶν ἐν τῷ βίῳ πλημμελημάτων· σὺ γὰρ πάντων τῶν ἐν ἀνάγκαις, προστάτης ὤφθης, Πατάπιε Ὅσιε.

Ὁ Οἶκος Ἡ σορός σου Σοφὲ πᾶσι βρύει ἰάματα, ἐξ ὧν πάντες πιστοὶ ἀρυόμενοι, σῴζονται ἐκ νόσων πολλῶν, ψυχῶν καὶ σωμάτων, ὧνπερ ὁ τάλας ἐγὼ πεπείραμαι ῥυσθεὶς τῶν θλιβόντων με· καὶ διὰ τοῦτο τὴν σὴν ἀντίληψιν νῦν ἀνευφημῶ, καὶ διηγοῦμαι τρανῶς, πῶς ἐπιφθάνεις τοὺς ἐν ἀνάγκαις, καὶ ἐκλυτροῦσαι πειρασμῶν τοὺς προσιόντας σοι θερμῶς. Διὸ δίδου ἰσχὺν μοι ἀνυμνεῖν σε· σὺ γὰρ πάντων τῶν ἐν ἀνάγκαις, προστάτης ὤφθης, Πατάπιε Ὁσιε.

Κάθισμα
Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Πάθη τοῦ σώματος, Θεομακάριστε, Πάτερ ἐξήρανας, δακρύων ῥεύμασι, καὶ ἰαμάτων ποταμούς, Πατάπιε ἀνέβλυσας· ὅθεν προσερχόμενοι, τῷ τιμίῳ λειψάνῳ σου, χάριν τε καὶ ἔλεος, προφανῶς ἀρυόμεθα, τιμῶντές σου τὴν μνήμην ἀξίως, πίστει θερμῇ θεομακάριστε.

---

Οἱ Ἅγιοι Σωσθένης, Κηφᾶς, Ἀπολλῶς, Τυχικός, Καῖσαρ καὶ Ἐπαφρόδιτος οἱ Ἀπόστολοι ἐκ τῶν 70

Ὁ Σωσθένης ἀναδείχτηκε ἐπίσκοπος τῆς πόλεως Κολοφῶνος στὴν Ἰωνία, καὶ διακρίθηκε γιὰ τὴν διδακτικότητα καὶ τὴν αὐταπάρνησή του.

Ὑπῆρξε συνεργάτης τοῦ ἀποστόλου Παύλου καὶ χαρακτηριστικὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Παύλου ποὺ ἔτρεφε πρὸς τὸν Σωσθένη εἶναι ὅτι, στὴν Α´ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολήν του, ὀνομάζει αὐτὸν συστρατιώτη του.

Ὁ Ἀπολλῶς ἦταν λόγιος ἄνδρας τῆς Ἀλεξάνδρειας καὶ προικισμένος μὲ πολλὴ δύναμη λόγου καὶ γνώση τῶν Γραφῶν. Στὴν ἀρχὴ γνώριζε μόνο τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννη, κατόπιν ὅμως πληροφορήθηκε ἀκριβέστερα σχετικῶς μὲ τὴν ἀνθρώπινη σωτηρία διὰ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τὸν Ἀκύλα καὶ τὴν σύζυγό του Πρίσκιλλα.

Ὁ Ἀπολλῶς κήρυξε θαῤῥαλέα μέσα στὴ συναγωγὴ τῆς Ἐφέσου καὶ ὕστερα πῆγε στὴν Κόρινθο καὶ τὴν ὑπόλοιπη Ἀχαΐα. Τέλος ἔκανε ἐπίσκοπος Καισαρείας.

Τὸν Τυχικὸ ἀποκαλεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀγαπητὸ ἀδελφὸ καὶ διάκονον ἐν Κυρίῳ Τὸν ὁποῖο ἔστειλε στοὺς χριστιανοὺς τῆς Ἐφέσου, γιὰ νὰ τὸν κάνει γνωστὸ σ᾿ αὐτοὺς καὶ νὰ παρηγορήσει τὶς καρδιές τους.

Ὁ Ἐπαφρόδιτος ὀνομάζεται ἀπὸ τὸν ἀπ. Παῦλο ἀδελφὸς καὶ συνεργὸς καὶ συστρατιώτης του καὶ ἐπετέλεσε τὰ ἀποστολικά του καθήκοντα στοὺς Φιλιππησίους. Αὐτὸς μετὰ τὸν Σωσθένη, ἀνέλαβε τὴν ἐπισκοπὴ Κολοφῶνος.

Ὁ δὲ Καίσαρας ἀναφέρεται μὲ τὴν οἰκογένειά του στὴν πρὸς Φιλιππησίους ἐπιστολὴ τοῦ ἀπ. Παύλου καὶ φέρεται ὅτι χρημάτισε ἐπίσκοπος Κορώνης στὴν Πελοπόννησο.

Γιὰ τὸν Κηφᾶ δὲν διασῴζονται βιογραφικά του στοιχεῖα. (Ὁρισμένα Συναξάρια, λανθασμένα ἀναφέρουν ἐδῶ καὶ τὴν μνήμη τοῦ ἀπ. Ὀνησιφόρου σὰν ἐπισκόπου Κορώνης (;). Αὐτὸς ὅμως ἑορτάζει 7 Σεπτεμβρίου καὶ ὑπῆρξε ἐπίσκοπος Κολοφῶνος Μ. Ἀσίας).

Ἀπολυτίκιον Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
(ποιηθέν υπό του αειμνήστου διδασκάλου Χ. Παπαδοπούλλου)
Τοῦ Παύλου μαθητὴς καὶ ἀκόλουθος ὑπάρχων, τὸν καλὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως χαίρων ἠγωνίσω, ὑψῶν ἀληθείας τὸν πυρσὸν καὶ ἔθνεσι παρέχων φωτισμῶν. Διὰ τοῦτο, Πανσεβάσμιε Τυχικέ, τιμῶντες σὲ νῦν βοῶμεν. Χαῖρε Χριστοῦ, ὦ σκεῦος ἐκλεκτῶν, χαῖρε Θεοῦ ἀπόστολε, ὦ καὶ πρέσβευε δωρήσασθαι πάσι τὴν λύτρωσιν.

---

Ὁ Ὅσιος Σωφρόνιος ἐπίσκοπος Κύπρου καὶ Δαμιανὸς ἐπίσκοπος Κύπρου

Ὁ Σωφρόνιος καταγόταν ἀπὸ τὴν μεγαλόνησο Κύπρο καὶ ἦταν γιὸς εὐλαβῶν γονέων χριστιανῶν. Διακρινόταν γιὰ τὴν πολυμάθειά του καὶ τὴν εὐφυΐα του.

Ἔγινε τόσο εὐλαβὴς καὶ ἐνάρετος, ὥστε τὸν ἀξίωσε ὁ Θεὸς μὲ πολλὰ χαρίσματα καὶ ἰδιαίτερα νὰ θαυματουργεῖ. Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἐπισκόπου Κύπρου Δαμιανοῦ, μὲ ὁμόφωνη γνώμη κλήρου καὶ λαοῦ, Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου ἔγινε ὁ Σωφρόνιος.

Μετὰ τὴν χειροτονία του, ἔλαβε μεγάλη πρόνοια γιὰ τοὺς φτωχούς, τὰ ὀρφανά, τοὺς ἀναπήρους καὶ τοὺς γέροντες.
Ἔτσι θεάρεστα ἀφοῦ διάνυσε τὴ ζωή του, ἀπεβίωσε εἰρηνικά.

---

Ὁ Ἅγιος Ἄερος ὁ ἀρχιεπίσκοπος

Ἄγνωστος στοὺς Συναξαριστές. Ἡ μνήμη του ἀναφέρεται στὸ Ἱεροσολυμιτικὸ Κανονάριο τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Καλλίστου ὡς ἑξῆς: «Μνήμη τοῦ ἀρχιεπισκόπου Ἀέρου».

Ἀνήκει πάντως στοὺς ἁγίους τῆς Σιωνίτιδος (δηλ. Ἱεροσολύμων) ἐκκλησίας, ποὺ ἔχει γραμμένη τὴν μνήμη του στὶς 8 Δεκεμβρίου.

---

Προεόρτια Συλλήψεως τῆς Θεοτόκου ὑπὸ τῆς Ἁγίας Ἄννης