Τυπικόν της 10ης Ἰουνίου 2012 Κυριακή: Α΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(τῶν Ἁγίων Πάντων).

Κυριακή: Α΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(τῶν Ἁγίων Πάντων).  Τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Ἀλεξάνδρου καί Ἀντωνίνης.  Τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Τιμοθέου, Ἐπισκόπου Προύσης.  Θεοφάνους καί Πανσέμνης Ὁσίων.

Ἦχος πλ. δ΄ – Ἑωθινόν Α΄. Τῷ Σαββάτῳ ἑσπέρας: Θ΄ ΩΡΑ Ἀπολυτίκιον:  «Εὐλογητός εἶ...». Κοντάκιον:  «Ὅτε καταβάς...». Ἀπόλυσις:  Μικρά· «Ὁ ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν...». ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ Προοιμιακός – Ψαλτήριον. Εἰς τό· «Κύριε, ἐκέκραξα...». Ἑσπέρια:  1.– Τά 3 Στιχηρά Ἀναστάσιμα· «Ἑσπερινόν ὕμνον...  – Κύριε, Κύριε, μή ἀποῤῥίψῃς ἡμᾶς...  – Χαῖρε, Σιών ἁγία...».  2.– Τά 3 Στιχηρά Ἀνατολικά·  «Ὁ ἐκ Θεοῦ Πατρός Λόγος... – Τήν ἐκ νεκρῶν σου ἀνάστασιν...  – Δόξα σοι, Χριστέ Σωτήρ...» καί  3.– Τά 4 Στιχηρά Προσόμοια τῶν Ἁγίων·  «Οἱ πνευματορήτορες...  – Πυρί ἐκκαιόμενοι...  – Θηρσί προσ­παλαίοντες...  – Ἐν πᾶσι τοῖς πέρασι...». Δόξα:  Τό Ἰδιόμελον τῶν Ἁγίων· «Μαρτύρων θεῖος χορός...». Καί νῦν:  Τό α΄ Θεοτοκίον τοῦ ἤχου· «Ὁ Βασιλεύς τῶν οὐρανῶν...». Εἴσοδος:  «Φῶς ἱλαρόν...». Τό Προκείμενον τῆς ἡμέρας καί τά Ἀναγνώσματα. Ἀπόστιχα:  Τό Ἀναστάσιμον Στιχηρόν· «Ἀνῆλθες ἐπί Σταυροῦ Ἰησοῦ...»  καί τά κατ’ Ἀλφάβητον τοῦ ἤχου·  «Χριστόν δοξολογήσωμεν...  – Ψαλμοῖς καί ὕμνοις...  – Ὦ Δέσποτα τῶν ἁπάν­των...». Δόξα:  Τό ἕτερον Ἰδιόμελον τῶν Ἁγίων· «Δεῦτε πιστοί...». Καί νῦν:  Τό ὁμόηχον Θεοτοκίον αὐτοῦ· «Ὁ Ποιητής καί λυτρωτής μου...». Τρισάγιον. Ἀπολυτίκια:  1.– Τό Ἀναστάσιμον· «Ἐξ ὕψους κατῆλθες...».  2.– Δόξα, τῶν Ἁγίων·«Τῶν ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ...» καί  3.– Καί νῦν, τό ὁμόηχον Θεοτοκίον αὐτοῦ·  «Τό ἀπ’ αἰῶνος ἀπόκρυφον...». Ἀπόλυσις: «Ὁ ἀναστάς ἐκ νεκρῶν...». Τῇ Κυριακῇ πρωΐ: ΜΕΣΟΝΥΚΤΙΚΟΝ Μετά τόν Ν΄ Ψαλμόν, ὁ Τριαδικός Κανών τοῦ ἤχου·  «Τῷ τρισηλίῳ βασιλεῖ...», τά διά τήν Λιτήν Στιχηρά  Ἰδιόμελα τῶν Ἁγίων· «Πίστεως συμφωνία...», κτλ.  μετά τοῦ Δόξα, Καί νῦν αὐτῶν, τά Τριαδικά·  «Ἄξιόν ἐστιν...». Τρισάγιον καί Ἀπολυτίκιον  τῶν Ἁγίων· «Τῶν ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ...». ΟΡ­ΘΡΟΣ Ἑξάψαλμος. Εἰς τό· «Θεός Κύριος...». Ἀπολυτίκια:  Τά τοῦ Ἑσπερινοῦ. Καθίσματα: Τά Ἀναστάσιμα τῆς α΄ καί β΄ Στιχολογίας, μετά τῶν Θεοτοκίων  αὐτῶν, ὡς ἐν τῷ Πεντηκοσταρίῳ. Τά Εὐλογητάρια – ἡ Ὑπακοή – οἱ Ἀναβαθμοί καί τό Προκείμενον τοῦ ἤχου. Κανόνες:  1.– Ὁ Ἀναστάσιμος· «Ἁρματηλάτην Φαραώ...», μετά τῶν Εἱρμῶν  αὐτοῦ καί  2.– Τῶν Ἁγίων· «Τῶν σῶν Ἁγίων ἀνυμνῶν τά τά­γματα...»,  ἀμφότεροι εἰς 4. Ἀπό γ΄ ᾨδῆς· Τό Ἀναστάσιμον Κοντάκιον καί ὁ Οἶκος (χῦμα) καί τό· Μεσῴδιον Κάθισμα:  Τῶν Ἁγίων· «Προπατόρων Πατέρων Πατριαρ­χῶν...»,  μετά τοῦ Θεοτοκίου αὐτοῦ· «Τήν οὐράνιον πύλην...». Ἀφ’ ς΄ ᾿ῼδῆς· Κοντάκιον – Οἶκος:  Τῶν Ἁγίων. Συναξάριον:  Τῆς ἡμέρας καί τό Ὑπόμνημα τοῦ Πεντηκοσταρίου. Καταβασίαι:  «Ἀνοίξω τό στόμα μου...». Εὐαγγέλιον Ὄρθρου:  Τό Α΄ Ἑωθινόν· «Οἱ ἕνδεκα μαθηταί ἐπορεύθησαν...», κτλ. Ἡ Τιμιωτέρα. Εἱρμός θ΄ ᾨδῆς:  «Ἅπας γηγενής...». «Ἅγιος Κύριος...». Ἐξαποστειλάρια:  1.– Τό Α΄ Ἀναστάσιμον· «Τοῖς Μαθηταῖς συνέλθωμεν...».  2.– Τῶν Ἁγίων· «Τόν Βαπτιστήν καί Πρόδρομον...» καί  3.– Τό Θεοτοκίον αὐτοῦ· «Ὁ ἄνω δοξαζόμενος...». Αἶνοι: 1.– Τά 4 Στιχηρά Ἀναστάσιμα·  «Κύριε, εἰ καί κριτηρίῳ...  – Κύριε, ὅπλον κατά τοῦ Διαβόλου...  \– Κύριε, εἰ καί ὡς θνητόν ἐν μνημείῳ...  – Ὁ Ἄγγελός σου, Κύριε...» καί  2.– Τά 3 Στιχηρά Προσόμοια τῶν Ἁγίων·  «Τούς ἁγίους ὁ Κύριος... – Σύν Προφήταις Ἀπόστολοι...  – Οἱ τήν γῆν οὐρανώσαντες...»  εἰς  4, τό πρῶτον δίς, μετά τῶν πρό αὐτῶν στίχων εἰς τά δύο τελευταῖα:  α΄.–«Ἐκέκραξαν οἱ δίκαιοι καί ὁ Κύριος εἰσ­ήκουσεν αὐτῶν».  β΄.– «Θαυμαστός ὁ Θεός ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ, ὁ Θεός Ἰσραήλ». Δόξα:  Τό Α΄ Ἑωθινόν· «Εἰς τό ὄρος τοῖς Μαθηταῖς...». Καί νῦν:  «Ὑπερευλογημένη...». Δοξολογία:  Μεγάλη. «Σήμερον σωτηρία...». ΕΙΣ ΤΗΝ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΝ «Ἐξ ὕψους κατῆλθες...». Εἴσοδος. Εἰσοδικόν:  «Δεῦτε προσκυνήσωμεν... ὁ ἀναστάς ἐκ νεκρῶν...». Μετά τήν Εἴσοδον. Ἀπολυτίκια:  1.– Τό Ἀναστάσιμον· «Ἐξ ὕψους κατῆλθες...».  2.– Τῶν Ἁγίων· «Τῶν ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ...» καί  3.– Τοῦ Ναοῦ. Κοντάκιον:  Τῶν Ἁγίων· «Ὡς ἀπαρχάς τῆς φύσεως...». Τρισάγιον. Ἀπόστολος:  Κυριακῆς α΄ ἑβδομάδος Ἐπιστολῶν· «Οἱ ἅγιοι πάντες...»  (Ἑβρ. ια΄ 33-40, ιβ΄ 1-2). Εὐαγγέλιον:  Κυριακῆς α΄ ἑβδομάδος Ματθαίου· «Πᾶς ὅστις ὁμολογήσει...»  (Ματθ. ι΄ 32-33, 37-38, ιθ΄ 27-30). Εἰς τό Ἐξαιρέτως:  «Ἄξιόν ἐστιν...». Κοινωνικόν:  «Ἀγαλλιᾶσθε, δίκαιοι, ἐν Κυρίῳ, τοῖς εὐθέσι πρέπει αἴνεσις.  Ἀλληλούϊα». «Εἴδομεν τό φῶς...», κτλ. Ἀπόλυσις:  Ἡ τοῦ Ἑσπερινοῦ.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σερβιών και Κοζάνης

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ

(Μτθ. ι΄, 32-33, 37-38 – ιθ΄, 27-30)

Τή σημερινή ἡμέρα, ἀγαπητοί ἀδελφοί, Κυριακή μετά τήν Πεντηκοστή, «τήν τῶν ἁπανταχοῦ τῆς Οἰκουμένης ἐν Ἀσίᾳ, Λιβύῃ καί Εὐρώπῃ, Βορρᾶ τέ καί Νότῳ, Ἁγίων Πάντων ἑορτήν ἑορτάζομεν».

Ἡ Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων εἶναι ἡ τελευταία Κυριακή του Πεντηκοσταρίου. Μέ αὐτήν τελειώνει ὁ κινητός κύκλος τῶν ἑορτῶν πού ἄρχισε ἀπό τήν Κυριακή του Τελώνη καί Φαρισαίου. Ἡ Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων εἶναι ἡ σφραγίδα καί τό τέλος τῆς μεγάλης ἑορταστικῆς αὐτῆς περιόδου καί μᾶς παρουσιάζει τούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τούς Ἁγίους Πάντες, τούς «τήν γῆν οὐρανώσαντας», πού ἔκαναν τή γῆ οὐρανό, πού πραγματοποίησαν ἤρεμα τό αἴτημα τῆς Κυριακῆς προσευχῆς «ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου, γενηθήτω τό θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς», ἀψηφώντας ἀπειλές, χωρίς νά παρασύρονται ἀπό ὑποσχέσεις, προκαλώντας τό θαυμασμό, πολλές φορές, στούς διῶκτες καί δημίους τους. Εἶναι ἡ ἰσχυρή ἀπόδειξη τοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας καί παρουσιάζει «ὅσα ἀγαθοδότως ἡγίασε τό πνεῦμα τό ἅγιον» στόν κόσμο.

Ἡ Ἑορτή τῶν Ἁγίων Πάντων τους πρώτους αἰῶνες ἦταν γιορτή μόνο τῶν Μαρτύρων. Ἔτσι ἔχουμε ὁμιλία τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, τόν 4^ο αἰώνα, γιά τήν ἑορτή αὐτή. Τό Τυπικό τῆς Ἁγίας Σοφίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως κατά τόν δέκατο αἰώνα προβλέπει σύναξη καί παννυχίδα στό ναό τῶν Ἁγίων Μαρτύρων. Ἡ ἑορτή τιτλοφορεῖται «τῶν Ἁγίων Πάντων», ἀλλά τό συναξάρι τῆς ἡμέρας ἐπισημαίνει ὅτι κατ’ αὐτήν ἐπιτελεῖται ἡ μνήμη «τῶν ἁγίων καί καλλινίκων μαρτύρων τῶν ἐν πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ κατά διαφόρους καιρούς μαρτυρησάντων ὑπέρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Μεγάλου Θεοῦ καί Σωτῆρος Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ».

Ἔστω κι ἄν ἡ ἑορτή ξεκίνησε γιά τούς Ἁγίους Μάρτυρες καί ἐπεκτάθηκε στή συνέχεια γιά Πάντες τούς Ἁγίους, ὡστόσο οἱ Ἅγιοι Πατέρες θέσπισαν τή συλλογική αὐτή ἑορτή γιά τούς ἑξῆς λόγους:

 Ἡ κοινή μνήμη ἀφορᾶ τήν κοινή μαρτυρία γιά τήν Ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, χωρίς τήν ὁποία ἡ πίστη μας εἶναι μάταιη. Ἡ Ἐκκλησία, πού εἶναι ἡ μεγάλη πραγματικότητα στόν κόσμο, εἶναι θεμελιωμένη πάνω στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἄθληση τῶν Ἁγίων Μαρτύρων καί ἡ ἄσκηση τῶν Ὁσίων Ἀσκητῶν, καί ἡ προσδοκία τῶν λαῶν, ὅλα στηρίζονται καί ὅλα δικαιώνονται στήν Ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Δίνουν ἄλλο νόημα καί στή ζωή καί στό θάνατο.

Ζωή σημαίνει κοινωνία μέ τό Θεό. Δέν εἶναι πιά θάνατος τό τέλος τῆς παρούσας ζωῆς ἀλλά ἡ ἀπομάκρυνση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό Θεό. Ὁ χωρισμός τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα δέν εἶναι θάνατος ἀλλά προσωρινός ὕπνος. Γιά νά μᾶς δείξουν ὅτι κατεβαίνει στή γῆ τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὁ Θεός, καί ἀνεβαίνει στόν οὐρανό ὁ χοϊκός ἄνθρωπος. Οἱ πρίν ἀποξενωμένοι ἀπό τό Θεό γίνονται φίλοι του καί «ἕνα» μέ αὐτόν, ἔχουν τή δυνατότητα νά γίνουν «Ἅγιοι». Σ’ αὐτούς «τό Πνεῦμα τό Ἅγιον σκηνώσαν, ἡγίασεν». Καί ἔτσι ἀναπληρώσαμε τό πεπτωκός ἐκεῖνο τάγμα τῶν Ἀγγέλων.

Πολλοί ἅγιοι εἶναι γνωστοί καί τιμῶνται μέ ἑορτές καί πανηγύρεις καί λιτανεῖες. Ὅμως ὑπάρχουν καί πολλοί ἄγνωστοι καί ἀφανεῖς ἅγιοι, γνωστοί στό Θεό, «νέφος μαρτύρων». Αὐτούς τούς ἀγνώστους τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία, ὅσοι «κατά Χριστόν ἐπολιτεύσαντο ἐν Ἰνδοῖς καί Αἰγυπτίοις καί Ἄραψι καί Μεσοποταμία τέ καί Φρυγία καί τοῖς ἄνωθέν του Εὐξείνου. Ἔτι δέ καί ἐν πάση τή Ἑσπερία ἄχρι καί αὐτῶν τῶν Βρεττανικῶν νήσων, ἁπλῶς εἰπεῖν ἐν Ἀνατολή καί Δύσει». Ἡ Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων εἶναι τό μνημεῖο τοῦ Ἀγνώστου Στρατιώτου τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ὅλοι οἱ ἅγιοι, πού τιμῶνται χωριστά ὁ καθένας, εἶναι ἐπιβεβλημένο νά συναθροισθοῦν σέ μία κοινή ἑορτή γιά νά ὑπογραμμισθεῖ μ’ αὐτόν τόν τρόπο ὅτι ὅλοι μαζί ἀγωνίσθηκαν γιά ἕνα Χριστό, σέ ἕνα κοινό στάδιο τῆς ἀρετῆς, ὅτι ὑπό ἑνός Θεοῦ στεφανώθηκαν καί συνέστησαν τήν «μίαν Ἐκκλησίαν», προτρέποντας καί ἐμᾶς νά ἀγωνιζόμαστε μέ ὅλες μας τίς δυνάμεις «τόν καλόν ἀγώνα» μέ αὐτούς στό πλάι μας, ὥστε ὅταν ὁ Ἀγωνοθέτης Χριστός μᾶς καλέσει στήν ἐν οὐρανοῖς πανήγυρη τῶν πρωτοτόκων, νά μπορέσουμε νά συναριθμηθοῦμε μετά τῶν Ἁγίων του. Γιά νά ζητοῦμε τή βοήθειά τους στίς πτώσεις μας καί τήν ἐνίσχυση στίς ἀδυναμίες καί τούς φόβους μας, πού κλείνουν τίς ὑπάρξεις μας στήν ἰδιοτέλεια, νά ἐμπνεόμαστε ἀπό τήν τόλμη, τή θυσιαστική διάθεση καί προσφορά τους, ὑπερβαίνοντες τή φίλαυτη ὀργάνωση τῶν κοινωνιῶν μας. Γιά τούς ἐπιγενησομένους ἁγίους, (πού θά γίνουν δηλαδή ἅγιοι), γιά ὅσους «πρότερον καί ὕστατον» θά συγκαταριθμηθοῦν μέ τούς Ἁγίους.

Ἔχει μία καταπληκτική δυναμική ἡ παροῦσα ἑορτή. Εἶναι προληπτικά καί «δική μας» ἑορτή. Ὁ καθένας ξεχωριστά ἔχει τό δικαίωμα νά εἶναι παρών καί ὅλοι μαζί, δυνητικά θά λέγαμε χωρίς νά ὑπερβάλλουμε, ὁλόκληρη ἡ οἰκουμένη ἐντάσσεται στή σημερινή ἑορτή τῶν Ἁγίων Πάντων. Μποροῦμε ἔτσι νά δοῦμε ὁ ἕνας τόν ἄλλον, ὄχι ὡς ἀπειλή, ἀλλά ὡς παιδιά τοῦ Θεοῦ μέ χαρά καί ἀγάπη καί μ’ αὐτή τή θέαση νά χτίσουμε «ἐν μετανοίᾳ» τόν κοινό οἰκουμενικό πολιτισμό καί νά περπατήσουμε «ἐν καινότητι ζωῆς».

Μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ καί Ἅγιοι δέν εἶναι μόνο ἐκεῖνοι πού θυσίασαν τή ζωή τους, πού ἔχυσαν τό αἷμα τους γιά τήν πίστη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μάρτυρες εἶναι ὅλοι ὅσοι ἀγωνίσθηκαν καί ἀγωνίζονται τόν ἀγώνα τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ μέσα στό «κανονικό» πλαίσιο τῆς ἁγιοπατερικῆς σωτηριολογίας, δηλαδή τῆς Ἐνορίας, τῆς Ἐπισκοπῆς, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τῆς «μίας, ἁγίας, καθολικῆς καί ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας», μέ ἀκρίβεια καί συνέπεια. Εἶναι «μαρτύριο πνεύματος» ἡ καθημερινή βίωση τοῦ λόγου τοῦ Σταυροῦ, ἡ Σταύρωση τῶν παθῶν, τῆς ἰδιοτέλειας καί τῆς κακίας μας.

Οἱ Ἅγιοι Πάντες εἶναι ὁ ἀνεκτίμητος θησαυρός τοῦ κόσμου, τό στόλισμα τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ὅπως λέει τό Ἀπολυτίκιό τους: «Τῶν ἐν ὄλω τῷ κόσμω Μαρτύρων σου, ὡς πορφύραν καί βύσσον τά αἵματα, ἡ Ἐκκλησία σου στολισαμένη, δί’ αὐτῶν βοᾶ σοί, Χριστέ ὁ Θεός. Τῷ λαῷ σου τούς οἰκτιρμούς σου καταπέμψον, εἰρήνην τή πολιτεία σου δώρησαι, καί ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τό μέγα ἔλεος». Τήν εὐχή καί τή συνηγορία τους νά ἔχουμε. Ἀμήν.

 Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως  Σερβιών και Κοζάνης

Κυριακή των Αγίων Πάντων -π. Γεώργιος Σούλος

Η αγία μας Εκκλησία, την επόμενη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή τιμά κι εορτάζει πάντες τους αγίους της. Τους μαθητές και αποστόλους του Χριστού, τους πατέρες και διδασκάλους, τους οσίους και τους δικαίους, τους μάρτυρες και τους ομολογητές όλων των αιώνων και όλων των εποχών, οι οποίοι με την άγια ζωή τους, κράτησαν και κρατούν ζωντανή την παρουσία του Χριστού στη ζωή και τη λειτουργία του ανθρώπου και του κόσμου.

Με τον εορτασμό των αγίων πάντων, διευρύνεται η ανθρώπινη κοινωνία, καθόσον με τον όποιο βαθμό μετέχουμε στην εορτή βρισκόμαστε αντικριστά, με τα πρόσωπα των αγίων. Η μετοχή μας σ’ αυτή την κοινωνία μαζί τους, μας δίνει την ικανότητα, να αποκτάμε το δικαίωμα του δικού μας εξαγιασμού και της δικής μας θεοκοινωνίας.

Οι άγιοι που εορτάζουμε την Κυριακή των Αγίων Πάντων, είναι όλοι εκείνοι, οι άνδρες και οι γυναίκες, που αφιερώθηκαν ολοκληρωτικά στο Θεό με μοναδικό κίνητρο την αγάπη και κατόρθωσαν να γίνουν μεθεκτοί στο Θεού, δηλαδή θεοί κατά χάρη, τουτέστιν άγιοι.

Κατά το Συνοδικό της Ορθοδοξίας, Άγιοι είναι οι γνήσιοι θεράποντες του Χριστού. «Άγιοι είναι οι ευσεβείς ορθόδοξοι χριστιανοί, οι οποίοι δια μεν της τελείας αγάπης τους προς τον Θεόν και της ακριβεστέρας υπακοής των εις τον νόμο Του ευαρέστησαν ενώπιον Του, δια δε της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος αγιάσθηκαν, θεώθηκαν και δοξάσθηκαν υπό του Θεού, και ζώντες και μετά την κοίμησίν των και δια της δοθείσης εις αυτούς παρρησίας πρεσβεύουν υπέρ ζώντων και κεκοιμημένων» (Επισκόπου Μελετίου, Αγιολογία). Η ονομασία Άγιος δίδεται κατ’ αρχάς στους Μάρτυρες που ομολόγησαν την πίστη τους στον Χριστό και γι’ αυτό τους θανάτωσαν (μαρτύρησαν). Μετά το τέλος των διωγμών η ονομασία δίνεται και σ’ αυτούς που διακρίθηκαν για την άγια ζωή τους.

Τα μέλη της Εκκλησίας σέβονται και τιμούν τους Αγίους «εν λόγοις, εν συγγραφαίς, εν νοήμασι (με ύμνους και τροπάρια), εν θυσίαις (θ. Λειτουργίες), εν ναοίς, εν εικονίσμασι» (Συνοδικό Ζ Οικουμενικής Συνόδoυ), επειδή αυτοί απολαμβάνουν τιμή και δόξα στη Βασιλεία των ουρανών, έχουν παρρησία στο θρόνο του Θεού και μεσιτεύουν υπέρ ημών. Τιμάμε όλους τους Αγίους με αρχηγό την Παναγία Μητέρα του Κυρίου, καθώς και στους αγίους Αγγέλους. Ενώ προσφέρουμε λατρεία μόνο στον Τριαδικό Θεό, δηλαδή, στον Πατέρα, στον Υιό και στο Άγιο Πνεύμα. Προσκυνάμε και ασπαζόμαστε τις εικόνες των Αγίων τιμητικά, διότι η προσκύνησή των, διαβαίνει στο πρωτότυπο, στο εικονιζόμενο πρόσωπο και όχι στο υλικό της εικόνας και του Θεού.

Στην Ελληνική γλώσσα η λέξη «άγιος» παράγεται το αγ-, από το οποίο παράγονται μια σειρά από όρους, όπως το αγνός, το άγος κ.λπ. Τη βαθύτερη σημασία της ρίζας αυτής την κρατάει το ρήμα άζεσθαι, που σημαίνει το δέος σε μια απόκρυφη και φοβερή δύναμη (Αισχύλου, Ευμ. 384 κ. έ.), το σέβας προς τον φορέα της Δύναμης(Ομήρου, Οδύσ. 9,200 κ. έ. ). Έτσι στον αρχαίο ελληνισμό, η αγιότητα συνδέεται με τη δύναμη, αυτό, δηλαδή, που προκαλεί ταυτόχρονα έλξη και φόβο.

Στην Εβραϊκή γλώσσα και στην Παλαιά Διαθήκη η σημιτική λέξη, που μεταφράζεται από τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα με το «άγιος» είναι το godes, που συγγενεύει με την ασσυριακή kuddushu, και που δηλώνει κόβω, χωρίζω, διακρίνω ριζικά, καθαιρώ (εξ ου και η σύνδεση με την καθαρότητα και αγνότητα). Τα άγια πράγματα είναι αυτά που τα ξεχωρίζει κανείς από τα υπόλοιπα, κυρίως στη λατρεία και τα οποία αφιερώνει στο Θεό.

Στην Καινή Διαθήκη ο όρος φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε ήδη για τους πιστούς της πρώτης εκκλησίας. Στις Πράξεις των Αποστόλων αναφέρεται πως «εγένετο δε Πέτρον διερχόμενον δια πάντων κατελθείν και προς τους Αγίους τους κατοικούντας Λύδδαν»( Πράξεις Θ΄, 32 ), ενώ ο Απόστολος Παύλος αναφέρει για τον εαυτό του, ότι «πολλούς των Αγίων εγώ εν φυλακαίς κατέκλεισα την παρά των αρχιερέων εξουσίαν λαβών» (Πραξ. ΚΣΤ΄,10). Ο ίδιος στις επιστολές του χαιρετίζει το λαό κάθε τοπικής εκκλησίας με την προσφώνηση Άγιος («τοις εν Αγίοις τοις ούσιν εν Εφέσω» (Εφεσίους Α΄,10), «πάσι τοις Αγίοις εν Χριστώ τοις ούσιν εν Φιλίπποις»( Φιλιπ. Α΄,1) και «τοις εν Κολοσσαίς αγίοις» (Κολασσαείς. Α΄,1 ).

H Αγία Γραφή προχωρά πιο πέρα από την ψυχολογική σημασία που συναντάμε στους αρχαίους Έλληνες, δηλαδή το δέος, τον φόβο, τον σεβασμό προς μια ανώτερη δύναμη και συνδέει την έννοια του «αγίου» με την απόλυτη ετερότητα, πράγμα που τελικά οδηγεί την Αγία Γραφή στην ταύτιση του «αγίου» με τον ίδιο τον Θεό, στην απόλυτη υπερβατικότητα σε σχέση με τον κόσμο. Άγιος είναι μόνο ο Θεός, και απ’ Αυτόν και μόνο και τη σχέση μαζί Του, πηγάζει κάθε αγιότητα.

Συνεπώς για την Αγία Γραφή η αγιότητα ταυτίζεται με τον Θεό και όχι με τον άνθρωπο ή τα ιερά πράγματα, όπως στον αρχαίο Ελληνισμό, όπου γίνεται πρόσωπο, και μάλιστα στους Πατέρες της Εκκλησίας ταυτίζεται με την Αγία Τριάδα, με την οποία οι Πατέρες ταυτίζονται και το τρεις φορές «άγιος» του Προφήτη Ησαΐα. Η αγιότητα, συνεπώς, για τη χριστιανική πίστη δεν είναι ανθρωποκεντρική, αλλά θεοκεντρική, και δεν εξαρτάται από τα ηθικά επιτεύγματα του ανθρώπου, όσο σπουδαία και αν είναι αυτά, αλλά από τη δόξα και τη χάρη του Θεού, από τον βαθμό της προσωπικής σχέσεώς μας με τον προσωπικό Θεό. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο και η Θεοτόκος ονομάζεται «Παναγία» ή «Υπεραγία», όχι για τις αρετές Της, αλλά γιατί Αυτή, περισσότερο από κάθε άλλον άνθρωπο, ενώθηκε προσωπικά με τον Άγιο Θεό δίνοντας σάρκα και αίμα στον Υιό του, τον Ιησού Χριστό.

Η αγιότητα λοιπόν δεν είναι για την Εκκλησία ατομικό απόκτημα κανενός, όσο «άγιος» κι αν είναι κανείς στη ζωή του, αλλά είναι θέμα προσωπικής σχέσεως με τον Θεό. Ο Θεός κατά την ελεύθερη βούλησή Του αγιάζει όποιον Εκείνος θέλει, χωρίς να εξαρτάται ο αγιασμός από κάτι άλλο, παρά μόνο από την ελεύθερη θέληση του αγιασμένου. Όπως τονίζει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, οι άνθρωποι δεν συνεισφέρουμε τίποτε άλλο εκτός από την προαίρεσή μας, χωρίς την οποία ο Θεός δεν ενεργεί, ο δε κόπος και η άσκησή μας, δεν παράγει ως αποτέλεσμα την αγιότητά μας, αφού μπορούν να αποδειχθούν σκύβαλο χωρίς καμιά αξία.

Η έκφραση της λέξης «Άγιος» ουσιαστικά αναφέρεται σε δύο ανόμοια όντα, στο Θεό και στον άνθρωπο. Η φαινομενική ταύτιση αυτή έχει καθαρά αγιογραφική βάση, καθώς βλέπουμε ήδη, ότι στην Καινή Διαθήκη, όλοι οι πιστοί καλούνται Άγιοι. Η διαφοροποίηση όμως παραμένει και προκύπτει μέσα από την ουσιαστική διάκριση που υπάρχει μεταξύ του Θεού και των δημιουργημάτων Του, καθώς ο Θεός είναι κατά πάντα ανόμοιος. Εξ ου και για το Θεό όποια λέξη και αν ειπωθεί δε μπορεί να χαρακτηρίζει το Είναι Του ή αλλιώς την ουσία του, αλλά μόνο τις ενέργειές Του. Έτσι ο όρος «Άγιος», μπορεί να αποδίδονται και στο Θεό και στον άνθρωπο, αλλά δεν παρουσιάζουν κατά κανένα τρόπο το ίδιο περιεχόμενο.

Αποτέλεσμα αυτού είναι πολλές φορές να αποκαλούμε τους κληρικούς με τίτλους όπως με το «Παναγιότατος». Αυτό δεν σημαίνει ότι ο τίτλος είναι ανώτερος από αυτόν τον ίδιο τον Θεό, διότι αφενός αναφέρεται στην ιεροσύνη, που παρέχεται από το Θεό και όχι στον άνθρωπο και αφετέρου δεν αποκαλύπτει την ουσία του Θεού, αλλά απλά τις ενέργειές του, που χαρακτηρίζονται από τη λέξη.

Έτσι τελικά τίθεται το ερώτημα: υπάρχουν άγιοι εκτός της Εκκλησίας; Αν η λέξη «άγιος» σημαίνει αυτό που γενικά ο κόσμος θεωρεί, δηλαδή, ηθικός βίος, υπερφυσικά χαρίσματα και υπερφυσικές εμπειρίες, τότε πρέπει να ομολογήσουμε, ότι υπάρχουν άγιοι και εκτός της Εκκλησίας. Ίσως μάλιστα συχνότερα εκτός παρά εντός. Αν πάλι θελήσουμε να πούμε, ότι η αγιότητα είναι δυνατή μόνο στην Εκκλησία, τότε πρέπει να αναζητήσουμε το νόημα της αγιότητας πέρα από τα κριτήρια που αναφέρουμε πιο πάνω, πέρα δηλαδή από την ηθική τελειότητα και τις υπερφυσικές δυνάμεις και εμπειρίες.

Αυτή η ταύτιση της αγιότητας με τον ίδιο τον Θεό, στη χριστιανική πίστη οδηγεί στη σύνδεσή της με την ίδια τη δόξα του Θεού. Αγιότητα σημαίνει το να δοξασθεί ο Θεός από όλο τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο ότι ως πρώτο αίτημα της Κυριακάτικης προσευχής δεν είναι άλλο από το «αγιασθήτω το όνομά Σου». Αν λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι η προσευχή αυτή είναι εσχατολογική, δηλαδή αναφέρεται στην τελική κατάσταση του κόσμου, είναι σαφές ότι αυτό που ζητούμε στο «Πάτερ ημών» είναι να δοξασθεί ο Θεός από όλο τον κόσμο, να έλθει η στιγμή που όλος ο κόσμος θα πει μαζί με τα Χερουβείμ αυτό που είδε και άκουσε ο Ησαΐας στο όραμά του: «Άγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης σου! ωσαννά εν τοις υψίστοις».

Η λέξη «άγιος» ή «αγιότητα» παραπέμπει σε κάτι εντελώς άσχετο και ξένο προς την εποχή μας, προς τον πολιτισμό και τις αναζητήσεις του συγχρόνου ανθρώπου. Ποιος από τους γονείς της εποχής μας φιλοδοξεί να κάνει τα παιδιά του «άγιους»; Ποιο από τα σχολεία μας και τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα καλλιεργούν την αγιότητα ή την προβάλουν ως όραμα και πρότυπο; Ο «επιτυχημένος» άνθρωπος της εποχής μας, το ιδανικό της σύγχρονης παιδείας και του πολιτισμού μας, δεν είναι καν ο «καλός κι αγαθός» των κλασσικών χρόνων. Είναι εκείνος που εξασφαλίζει χρήματα, ανέσεις και κοινωνική προβολή. Αυτό θέλουν οι γονείς από τα παιδιά τους, σ’ αυτό κυρίως αποβλέπουν τα εκπαιδευτικά μας συστήματα, αυτό καλλιεργούν τα μέσα επικοινωνίας, αυτό ονειρεύεται η πλειονότητα των νέων μας.

Πράγματι, σε μια κοινωνία, η οποία βιώνει ως το σοβαρότερο πρόβλημά της την ανεργία, και κυριαρχείται από το άγχος πώς να αυξήσει το κατά κεφαλήν εισόδημα, το να γίνεται λόγος για άγιους και αγιότητα αποτελεί πρόκληση, αν όχι πρόσκληση σε γέλωτα και χλευασμό. Έτσι, η αγιότητα αποτελεί ένα «λησμονημένο όραμα».

Λησμονημένο γιατί κάποτε υπήρχε, γιατί αυτό ενέπνεε τον πολιτισμό μας, διότι οι άνθρωποί μας άλλοτε ζούσαν με τους αγίους και αντλούσαν από αυτούς το μέτρο του πολιτισμού τους, αυτοί ήταν οι ήρωες, οι μεγάλοι πρωταθλητές, οι «διάσημοι» και οι «σταρς» των χρόνων τους. Τώρα έχουν μείνει μόνο τα ονόματα των αγίων μας, και αυτά «κουτσουρεμένα» και αλλοιωμένα επί το ξενικότερο, ενώ οι άνθρωποι προτιμούν πλέον να γιορτάζουν, όχι τις μνήμες των αγίων τους, μα τα δικά τους προσωπικά γενέθλια. Σε μια τέτοια εποχή τι να πει κανείς για την αγιότητα; Ο λόγος του θα πέσει στο κενό.

Μα, από το άλλο μέρος, πώς να μη μιλήσει κανείς για κάτι τόσο κεντρικό και θεμελιώδες για τη ζωή του χριστιανού; Γιατί η πίστη μας χωρίς τους αγίους παύει να υφίσταται. Διότι, αν λησμονήσουμε την αγιότητα, δεν απομένει από την Εκκλησία παρά ο ταυτισμός της με τον κόσμο και η «εκκοσμίκευσή της» είναι πλέον αναπόφευκτη.

Αλλά η αγιότητα δεν είναι μόνο «λησμονημένη» στις μέρες μας, είναι και παρεξηγημένη. Τι σημαίνει αγιότητα, όταν τη δει κανείς ως εικονισμό της Βασιλείας τού Θεού, ως βίωμα και πρόγευση των εσχάτων;

Αν ρωτήσει κανείς τυχαία τους ανθρώπους στον δρόμο τι αποτελεί κατά τη γνώμη τους «αγιότητα», η απάντηση που θα λάβει κατά κανόνα είναι περίπου η εξής: άγιος είναι εκείνος που δεν κάνει αμαρτίες, που τηρεί τον νόμο του Θεού, που είναι ηθικός από κάθε άποψη, με μια φράση: «δεν αμαρτάνει». Σε ορισμένες περιπτώσεις στην έννοια της αγιότητας προστίθεται ένα στοιχείο και με χροιά μυστικισμού, σύμφωνα με την οποία άγιος είναι εκείνος, που έχει εσωτερικά βιώματα, επικοινωνεί με το «θείον», περιέρχεται σε έκσταση και βλέπει πράγματα που δεν τα βλέπουν οι άλλοι άνθρωποι, με λίγα λόγια ζει υπερφυσικές καταστάσεις και ενεργεί υπερφυσικές πράξεις.

Έτσι, η έννοια της αγιότητας φαίνεται να συνδέεται στη σκέψη των ανθρώπων με κριτήρια ηθικολογικά και ψυχολογικά. Όσο πιο ενάρετος είναι κανείς, τόσο πιο άγιος είναι. Και όσο πιο χαρισματικός είναι κάποιος και επιδεικνύει ικανότητες, που δεν τις έχουν συνήθως οι άλλοι άνθρωποι, όπως να διαβάζει τη σκέψη μας, να προβλέπει το μέλλον μας κ.λπ., τόσο περισσότερο μας κάνει να τον θεωρούμε «άγιο». Το ίδιο ισχύει και αντίστροφα: όταν διαπιστώσουμε κάποιο ελάττωμα στον χαρακτήρα ή τη συμπεριφορά κάποιου, φερ’ ειπείν, ότι τρώει πολύ, θυμώνει κ.λπ., τότε τον διαγράφουμε από τους «αγίους». Ή αν δεν εκδηλώσει υπερφυσικές ικανότητες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, μας ξενίζει και η σκέψη ακόμη, ότι θα μπορούσε κάποιος να είναι άγιος.

Οι άγιοι δεν επιζητούν τη δική τους δόξα, αλλά τη δόξα του Θεού. Ο Θεός δοξάζει τους αγίους, όχι με τη δική τους δόξα, αλλά με την ίδια Του τη δόξα. Οι άγιοι αγιάζονται και δοξάζονται, όχι με μια αγιότητα και μια δόξα που πηγάζει από μέσα τους, αλλά με την αγιότητα και τη δόξα του ίδιου του Θεού. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τη θέωση των αγίων.

Όπως αποσαφηνίστηκε κατά τις ησυχαστικές έριδες του 14ου αιώνα, σε αντίθεση προς τη δυτική θεολογία, η οποία έκανε λόγο για «κτιστή» χάρη, δηλαδή χάρη και δόξα, που ανήκει στην ίδια τη φύση των ανθρώπων δοσμένη από τον Θεό κατά τη δημιουργία, η Ορθόδοξη θεολογία, όπως την ανέπτυξε ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και οι άλλοι ησυχαστές των χρόνων εκείνων, αντιλαμβάνεται το φως που βλέπουν οι άγιοι και τη δόξα, που τους περιβάλλει ως «άκτιστες» ενέργειες του Θεού, δηλαδή ως το φως και τη δόξα αυτού του ίδιου του Θεού. Ο πραγματικός άγιος, είναι εκείνος που δεν επιζητεί με κανένα τρόπο τη δική του δόξα, αλλά μόνο τη δόξα του Θεού. Όταν επιζητεί κανείς τη δική του δόξα, χάνει την αγιότητά του, γιατί σε τελική ανάλυση δεν υπάρχει άλλος άγιος εκτός από τον Θεό. Αγιότητα σημαίνει μετοχή και κοινωνία στην αγιότητα του Θεού, αυτό σημαίνει άλλωστε θέωση. Κάθε αγιότητα που στηρίζεται στις αρετές μας, στην ηθική μας, στα προσόντα μας, στην άσκησή μας κ.λπ. είναι δαιμονική, και δεν έχει καμιά σχέση με την αγιότητα της Εκκλησίας μας. Από τις παρατηρήσεις αυτές γίνεται φανερό γιατί η κατ’ εξοχήν πηγή της αγιότητας βρίσκεται στη Θεία Ευχαριστία. Ας αναλύσουμε κάπως τη θέση αυτή.

Είπαμε ότι δεν υπάρχει άλλη αγιότητα από εκείνη του Θεού, και ότι οι άγιοι δεν διαθέτουν δική τους αγιότητα, αλλά μετέχουν στην αγιότητα του Θεού. Αυτό σημαίνει ότι στην Εκκλησία δεν έχουμε αγίους, παρά μόνον με την έννοια Η κοινή και διαδεδομένη αυτή αντίληψη για την αγιότητα δημιουργεί ορισμένα βασικά ερωτηματικά, όταν τη θέσουμε στο φως του Ευαγγελίου, της πίστεως και της παραδόσεώς μας. Αν, δηλαδή, η αγιότητα συνίσταται κυρίως στην τήρηση των ηθικών αρχών, τότε γιατί ο Φαρισαίος κατακρίθηκε από τον Κύριο, ενώ δικαιώθηκε ο Τελώνης στη γνωστή σε όλους μας παραβολή; Συνηθίζουμε να αποκαλούμε τον Φαρισαίο «υποκριτή», αλλά στην πραγματικότητα δεν έλεγε ψέματα, όταν ισχυριζόταν, ότι τηρούσε πιστά τον Νόμο, ότι έδινε το 1/10 της περιουσίας του στους πτωχούς και ότι τίποτε από όσα του ζητούσε ο Θεός, ως πιστός Ιουδαίος, δεν παρέλειπε να εφαρμόσει. Όπως επίσης, δεν έλεγε ψέματα, όταν χαρακτήριζε τον τελώνη αμαρτωλό, όπως άλλωστε αποκαλούσε και ο ίδιος ο τελώνης τον εαυτό του, γιατί πράγματι ο τελώνης ήταν άδικος και παραβάτης των ηθικών κανόνων.

Παρόμοιο ερώτημα προκύπτει και από τη χρήση του όρου «άγιος» από τον Απόστολο Παύλο στις επιστολές του. Απευθυνόμενος στους χριστιανούς της Κορίνθου, της Θεσσαλονίκης, της Γαλατίας κ.λπ., ο Παύλος τους καλεί «αγίους». Στη συνέχεια όμως των επιστολών αυτών κατονομάζει μύρια όσα ηθικά ελαττώματα των χριστιανών αυτών, τα οποία και επικρίνει δριμύτατα. Στην προς Γαλάτας μάλιστα επιστολή φαίνεται, ότι η ηθική κατάσταση των εκεί «αγίων» ήταν τόσο απογοητευτική, ώστε να αναγκάζεται ο Παύλος, να τους γράψει: «ει γαρ αλλήλους δάκνετε και κατεσθίετε, βλέπετε μη υπ’ αλλήλων αναλωθείτε»! Πώς συμβαίνει να καλούνται οι πρώτοι χριστιανοί «άγιοι», όταν είναι βέβαιο, ότι η καθημερινή τους ζωή δεν ήταν σύμφωνη με τις επιταγές της ίδιας της πίστεώς τους; Θα διανοείτο άραγε κανείς στις μέρες μας να καλούσε «άγιο» έναν από τους χριστιανούς;

Αν η αγιότητα συνδέεται με υπερφυσικά χαρίσματα, τότε θα μπορούσε να την αναζητήσει και να τη βρει κανείς και έξω από την Εκκλησία. Είναι γνωστό ότι και τα πονηρά πνεύματα διενεργούν υπερφυσικές πράξεις. Οι άγιοι δεν είναι μάντεις και φακίρηδες, ούτε κρίνεται η αγιότητα τους από τέτοια «χαρίσματα». Υπάρχουν άγιοι της Εκκλησίας μας, για τους οποίους δεν αναφέρονται θαύματα, ενώ υπήρξαν θαυματοποιοί, οι οποίοι ποτέ δεν αναγνωρίστηκαν, ως άγιοι. Είναι, σχετικά, πολύ ενδιαφέροντα όσα γράφει ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ επιστολή του προς τους Κορινθίους, οι οποίοι, όπως πολλοί σήμερα, εντυπωσιάζονταν από υπερφυσικές ενέργειες: «και εάν έχω πίστιν ώστε όρη μεθιστάνειν, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ειμί». Το να διατάξεις ένα βουνό να μετακινηθεί, είχε πει ο Κύριος ότι είναι δυνατόν, αν έχεις πίστη «ως κόκκον σινάπεως». Δεν είναι όμως από μόνο του δείγμα αγιότητας, δεν είναι τίποτα «ουδέν», αν δεν υπάρχει η προϋπόθεση της αγάπης, κάτι δηλαδή, που οποιοσδήποτε άνθρωπος χωρίς θαυματουργικές ικανότητες μπορεί να έχει. Θαυματουργία και αγιότητα δεν ταυτίζονται, ούτε συνυπάρχουν κατ’ ανάγκη.

Παρόμοια ερωτηματικά δημιουργούνται από τη σύνδεση της αγιότητας με ασυνήθεις και «μυστικές» ψυχολογικές εμπειρίες. Πολλοί ανατρέχουν σήμερα στις ανατολικές θρησκείες, για να συναντήσουν εξαϋλωμένους «γκουρού», ανθρώπους εξαίρετης αυτοπειθαρχίας, ασκήσεως και προσευχής. Η Εκκλησία μας δεν τους θεωρεί αυτούς αγίους, όσο βαθιές και υπερφυσικές και αν είναι οι εμπειρίες τους, και όσο σπουδαία και αν είναι η αρετή τους.

Όταν τον 4ο αιώνα μΧ. γίνονταν συζητήσεις σχετικά με τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος, το κύριο επιχείρημα του αγίου Αθανασίου, για να αποδείξει, ότι το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός και όχι κτίσμα, ήταν ότι το Άγιο Πνεύμα δεν αγιάζεται, αλλά μόνον αγιάζει. Αν αγιαζόταν, θα ήταν κτίσμα, διότι τα κτίσματα, και συνεπώς και οι άνθρωποι, δεν αγιάζουν, αλλά αγιάζονται. Ο Χριστός στην αρχιερατική προσευχή Του, που διασώζεται στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο και την ακούμε στο πρώτο από τα «δώδεκα Ευαγγέλια» της Μ. Πέμπτης, λέγει τη βαρυσήμαντη φράση προς τον Πατέρα: «υπέρ αυτών (των μαθητών και των ανθρώπων κατ’ επέκταση) εγώ αγιάζω εμαυτόν, ίνα και αυτοί ώσιν ηγιασμένοι εν αληθεία». Τα λόγια αυτά λέγονται λίγο πριν από το Πάθος και σε σχέση με τον Μυστικό Δείπνο, έχουν δε ευχαριστιακό νόημα: ο Χριστός με τη θυσία Του αγιάζει ο ίδιος (ως Θεός) τον εαυτό Του (ως άνθρωπος) για ν’ αγιασθούμε εμείς κοινωνώντας το σώμα και το αίμα Του. Με τη συμμετοχή μας στη Θεία Ευχαριστία αγιαζόμεθα, δηλαδή γινόμαστε άγιοι κοινωνώντας με τον έναν και μόνον άγιο, τον Χριστό.

Ίσως δεν υπάρχει πιο αποκαλυπτικό σημείο της ζωής του χριστιανού του τί είναι αγιότητα, από την εκφώνηση του ιερέως, όταν υψώνει το Τίμιο Σώμα λίγο πριν από τη Θ. Κοινωνία: «τα άγια τοις αγίοις», δηλαδή το Σώμα του Χριστού και το Αίμα Του είναι άγια και προσφέρονται στους «αγίους», δηλαδή, τα μέλη της Εκκλησίας προς κοινωνία. Η απάντηση του λαού στην εκφώνηση αυτή είναι συγκλονιστική, και συνοψίζει όσα είπαμε πιο πάνω: «εις άγιος, εις Κύριος, Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός». Ένας είναι μόνον άγιος, ο Χριστός. Εμείς είμαστε αμαρτωλοί και η αγιότητά Του, στην οποία καλούμεθα να συμμετάσχουμε και εμείς οι αμαρτωλοί, δεν αποβλέπει σε τίποτε άλλο από τη δόξα τού Θεού (εις δόξαν Θεού Πατρός). Την ώρα εκείνη η Εκκλησία βιώνει την αγιότητα στο αποκορύφωμά της. Με την ομολογία «εις άγιος», κάθε αρετή μας και κάθε αξία μας εκμηδενίζονται μπροστά στην Αγιότητα του μόνου Αγίου. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να προσερχόμεθα στη Θ. Κοινωνία χωρίς προπαρασκευή και αγώνα για την άξια προσέλευσή μας. Σημαίνει όμως, ότι όσο και αν προετοιμαστούμε, δεν γινόμαστε άγιοι προτού κοινωνήσουμε. Η αγιότητα δεν προηγείται της ευχαριστιακής κοινωνίας, αλλ’ έπεται. Αν είμαστε άγιοι πριν κοινωνήσουμε, τότε προς τί η Θ. Κοινωνία. Μόνον η μετοχή στην αγιότητα του Θεού μάς αγιάζει, και αυτό είναι που μάς προσφέρει η Θ. Κοινωνία. Από την παρατήρηση αυτή πηγάζει μια σειρά από αλήθειες που έχουν σχέση με το θέμα μας.

Η πρώτη είναι ότι κατανοούμε γιατί όλα τα μέλη της Εκκλησίας καλούνται «άγιοι», παρά το ότι δεν χαρακτηρίζονται από ηθική τελειότητα. Εφ’ όσον αγιότητα για τους ανθρώπους σημαίνει μετοχή στην αγιότητα του Θεού, όπως αυτή προσφέρεται από τον Χριστό, ο Οποίος υπέρ ημών αγιάζει εαυτόν με τη θυσία Του, όλα τα μέλη της Εκκλησίας, που μετέχουν στον αγιασμό αυτό και συνεπώς μπορούν να καλούνται «άγιοι».

Με την ίδια «λογική», στη γλώσσα της Εκκλησίας ήδη από τους πρώτους αιώνες και τα στοιχεία της Ευχαριστίας έλαβαν το όνομα «τα άγια» (πρβ. τα άγια τοις αγίοις»), παρά το ότι από τη φύση τους δεν είναι άγια. Και με την ίδια αιτιολογία η Εκκλησία, πολύ νωρίς, απένειμε τον τίτλο «άγιος» στους επισκόπους. Πολλοί σκανδαλίζονται σήμερα, όταν λέμε «ο άγιος δείνα» Ο επίσκοπος καλείται κατ’ αυτόν τον τρόπο όχι για τις αρετές του, αλλά γιατί εικονίζει στη Θ. Ευχαριστία τον μόνον Άγιο, ως εικών του Χριστού και ως καθήμενος εις τόπον και τύπον Χριστού, κατά τον άγιο Ιγνάτιο. Η θέση του επισκόπου στη Θ. Ευχαριστία είναι εκείνη που δικαιολογεί τον τίτλο «άγιος». Ο Ορθόδοξος λαός, πριν υποστεί τη διάβρωση του ευσεβισμού, δεν είχε καμία δυσκολία να χρησιμοποιεί τη γλώσσα του εικονισμού, και βλέπει τον ίδιο τον Χριστό στο πρόσωπο εκείνου, που τον εικονίζει μέσα στη Θ. Λειτουργία, δηλαδή στον Επίσκοπο.

Έτσι η Θ. Ευχαριστία είναι η κατ’ εξοχήν «κοινωνία αγίων». Σ’ αυτήν αποβλέπει η άσκηση των οσίων, η οποία δεν είναι ποτέ αυτοσκοπός, αλλά μέσο προς τον σκοπό, που είναι η ευχαριστιακή κοινωνία. Το σημείο αυτό λησμονείται και παραβλέπεται από πολλούς σύγχρονους θεολόγους, ακόμα και Ορθοδόξους, οι οποίοι, ιδιαίτερα στις μέρες μας, τείνουν να ταυτίσουν την αγιότητα με την άσκηση.

Η περίπτωση της οσίας Μαρίας της Αιγύπτιας όμως είναι εύγλωττη. Επί σαράντα χρόνια ασκήθηκε σκληρά για να καθαρθεί από τα πάθη, αλλά όταν κοινώνησε των αχράντων Μυστηρίων από τον άγιο, τότε τελεύτησε τον βίο έχοντας αγιασθεί. Ο σκοπός της ασκήσεώς της ήταν η ευχαριστιακή κοινωνία. Θα ήταν αγία η οσία Μαρία, αν είχε καθαρθεί από τα πάθη, αλλά δεν είχε κοινωνήσει; Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική.

Αλλά η Θ. Ευχαριστία είναι το αποκορύφωμα του αγιασμού, όχι μόνο γιατί αυτή προσφέρει στον άνθρωπο την τελειότερη και πληρέστερη ένωση (σωματική και πνευματική) με τον μόνον Άγιο, αλλά και διότι αποτελεί τον πιο τέλειο εικονισμό της Βασιλείας τού Θεού, δηλαδή της καταστάσεως εκείνης, στην οποία θα αγιάζεται και θα δοξάζεται από όλη την κτίση αιώνια και αδιάκοπα ο «άγιος, άγιος, άγιος, Κύριος Σαβαώθ».

Η Εκκλησία του μόνου Αγίου προσπαθεί, να διακονήσει τον άνθρωπο οδηγώντας τον σε κοινωνία με τον Χριστό, δηλαδή στη θέωση, και στηρίζει το έργο της στο Μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού καί Λόγου του Θεού. Σύμφωνα με τούς Πατέρες της Εκκλησίας «το περιεχόμενο και η οδός της θεώσεως είναι η ένωση με τον Χριστό, επειδή ακριβώς η ένωση με το Αρχέτυπο είναι εκείνη που οδηγεί τον κάθε άνθρωπο στην ολοκλήρωσή του» 

( ΝΕΛΛΑΣ ΠΑΝ., Ζώον Θεούμενον, εκδ. Αρμός, Αθήνα 1995, σελ. 42).

Εξαρτάται όμως, από τον καθένα κατά πόσον θα πραγματοποιήσει την ενότητά του με τον Θεάνθρωπο Χριστό, επειδή όσο μετέχει ο άνθρωπος στο θεωμένο σώμα και αίμα του Κυρίου, τόσο πραγματώνει την ενότητά του με τον Χριστό. Όλοι μαζί πρέπει να προκόπτουμε πνευματικά, να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον και να αγιαζόμαστε, ώστε να μην είμαστε απλώς οι πιστεύοντες στον Χριστό, αλλά κυρίως οι μετέχοντες ενεργά στη Θεία Ευχαριστία, που μας οδηγεί στην κατά Χάριν αγιότητα, όπως οδήγησε όλους όσους τιμά η Εκκλησία τη συγκεκριμένη κατ’ έτος Κυριακή (σημερινή), ως Κυριακή των Αγίων Πάντων, «ων την μνήμη επιτελούμεν και εορτάζομεν».

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ (Ματθ. ι΄32 – 33, 37 – 38, ιθ΄ 27 – 30) «Ἰδού ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καί ἠκολουθήσαμέν σοι» εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου

«Ἰδού ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καί ἠκολουθήσαμέν σοι»

Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων σήμερα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί! Βαθύς ὁ πόθος τῆς Ἐκκλησίας νά τιμήσῃ τά παιδιά της πού φωτισμένα ἀπό τό φῶς τῆς Πεντηκοστῆς, ὁπλισμένα μέ τήν πίστη τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ καί ἐφοδιασμένα μέ τήν Χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἀγωνίσθηκαν, μέχρι τέλους, τόν ἀγῶνα τῆς ἀρετῆς. Ἐκαλλιέργησαν τήν ἁγιότητα, ἐτελείωσαν τήν ζωήντους χριαστιανικά καί ἀπολαμβάνουν τώρα, θριαμβευτές, τήν δόξα τοῦ Οὐρανοῦ. Γνωστοί καί ἄγνωστοι, μικροί καί μεγάλοι, ἐγκόσμιοι καί ἐρημικοί, οἱ ἅγιοι ὑμνολογοῦνται καί δοξάζονται σήμερα ἀπό τήν Ἐκκλησία μέ ἐκδηλώσεις θαυμασμοῦ, ἀγάπης καί εὐγνωμοσύνης γιά τήν μεγάλη των προσφορά στό ἔργον τῆς Ἐκκλησίας. Νά παρουσιάσῃ στά στρατευμένα τέκνα της βατούς τούς δρόμους τῆς πίστεως καί τῆς ἀρετῆς, νά δείξῃ, σάν χειροπιαστή πραγματικότητα, τό ἰδανικό τῆς ἁγιότητος. Νά κινητοποιήσῃ τίς καρδιές μας, νά ἐνισχύσῃ τίς τυχόν προσπάθειές μας γιά μίμηση τοῦ Χριστοῦ, μέ τήν μίμηση τῶν Ἁγίων. Γιατί, ἄς μή ξεχνᾶμε, τό «ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγώ ἅγιός εἰμι». Δέν ἐλέχθη μόνο γιά τούς ἁγίους τοῦ Οὐρανοῦ, ἀλλά εἶναι μιά ἀπαίτηση τοῦ Θεοῦ, πού ἀπευθύνεται στόν κάθε ἄνθρωπο τῆς κάθε ἐποχῆς. Καί σήμερα, ἑπομένως, ὅλοι μας πρέπει νά γίνωμε ἅγιοι, καί σήμερα μέσα ἀπό κάθε γωνιά τῆς γῆς ὁ Θεός πρέπει νά ἔχῃ – καί ἔχει – τούς δικούς του, οἱ ὁποῖοι θά Τόν ὁμολογοῦν μέ ἡρωϊσμό, θά Τόν ἀγαποῦν μέ αὐταπάρνηση καί θά ἀγωνίζωνται, μέ σταθερότητα καί συνέπεια, τόν καλόν ἀγῶνα τῆς ἁγιότητας.

Ὅλοι μας σχεδόν θεωροῦμε ἀπρόσιτο καί ἀπλησίαστο αὐτό τό ἰδανικό τῆς Ἁγιότητας. Ἡ σκέψη αὐτή, σάν ἕνα ναρκωτικό, μᾶς ἐμποδίζει νά δραστηριοποιηθοῦμε καί, σάν «πρόφασις ἐν ἁμαρτίαις» μᾶς ἔχει δεμένους μέ τή ἁμαρτία καί τά πάθη μας καί σάν μιά ἀδικαιολόγητη δικαιολογία μᾶς κρατᾶ μακρυά ἀπό ἐκεῖ πού πρέπει νά φτάσωμε. Γνωρίζομε, φυσικά, πώς ὅλοι πέρασαν μέσα ἀπό δοκιμασίες φρικτές, πώς ὅλοι εἶχαν πειρασμούς μεγάλους καί δυνατούς, μάλιστα ἀρκετοί ἔπεσαν πολύ χαμηλά καί ἔχουν στό παθητικό τους φοβερά ἁμαρτήματα, πού πολλοί ἀπό μᾶς οὔτε τά ἔχομε σκεφθῆ. Καί ὅμως! Δέν θέλομε νά προσέξωμε τό μεγάλο τους ἅλμα, τό ἅλμα εἰς ὕψος, πού ἐπραγματοποίησαν. Δέν θέλομε νά ἐμβαθύνωμε στήν ἀγωνία τῆς καρδιᾶς τους καί στόν ἀγῶνα τους νά νικήσουν τήν ἁμαρτωλή τους φύση πού ἐχάρισε τό προνόμιο σ’ αὐτούς νά ἀπολαμβάνουν τήν δόξα τῆς ἁγιότητας.

Κι ἄν ἀκόμη τά διαβάζωμε αὐτά καί τά θαυμάζωμε δέν τά ζηλεύομε, δέν τά ἀντιγράφομε, δέν τά πειραματιζόμαστε. Τά ἴχνη τῆς πορείας τους, γεμᾶτα ἱδρῶτες καί αἵματα μᾶς ὁδηγοῦν στό δρόμο, πού πρέπει νά βαδίσωμε. Οἱ Ἅγιοι εἶναι ἀπό τή γενιά μας καί μᾶς περιμένουν. Εἶναι οἱ πρόγονοί μας۠ γιατί τό ξεχνᾶμε; Δέν ὑπάρχει, ἀδελφοί μου, θέμα ἐπιλογῆς. Δέν ὑπάρχει ἄλλος δρόμος. Χωρίς ἁγιασμό τῆς ψυχῆς καί τῆς ζωῆς μας σ’ αὐτόν τόν κόσμο, «οὐδείς ὄψεται τόν Κύριον». Ἀλλ’ ἐάν δέν δοῦμε τόν Κύριο κάποτε, ποιός ὁ σκοπός καί τό κέρδος τῆς ζωῆς μας; «Ἴνα θεωρῶσι τήν δόξαν τήν ἐμήν», ἐπιθυμεῖ καί εὔχεται ὁ Κύριος γιά τούς πιστούς. Ὅμως, μόνον «οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ», οἱ ἅγιοι δηλαδή, μόνον «αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται».

Ἄς ἀγωνισθοῦμε, λοιπόν, ἀδελφοί μου, γιά νά βρεθοῦμε κάποτε μαζί μέ τούς ἁγίους στόν οὐρανό! Γένοιτο!

Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου

Κυριακή των Αγίων Πάντων -«Δι΄ ὑπομονῆς τρέχομεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα»

Στὸν ἀγῶνα ποὺ προβάλλει μπροστά μας θὰ πρέπη νὰ τρέξουμε, ἀδελφοί μου, μὲ ἐπιμονὴ καὶ ὑπομονή. Πρίν ἀπὸ μᾶς τὸν τρέξανε τὰ ἑκατομμύρια τῶν ἁγίων καὶ ἡρώων τῆς πίστεως, αὐτοὶ τοὺς ὁποίους γιορτάζει καὶ πανηγυρίζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας.

Ἀπόστολοι, Μάρτυρες, Ὁμολογητές, Ἀναχωρητές, Ὅσιοι, Πατέρες τερμάτισαν ἔνδοξα καὶ στεφανωμένοι θριαμβευτὲς μπῆκαν στὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ἀπολαύσουν «ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη». Στὰ ἀχνάρια τους λοιπὸν καὶ ἐμεῖς.Στὸ δρόμο ποὺ χάραξαν ἐκεῖνοι, κάτω ἀπὸ τὴν ἴδια σημαία. Πρωτοπόροι ἐκεῖνοι, στρατιῶτες ἐμεῖς. Σταυροφόροι ἐκεῖνοι, σταυροφόροι καὶ ἐμεῖς. Σὲ ποιοὺς ὅμως ἀγῶνες καὶ πῶς θὰ ἀγωνισθοῦμε;

Ὅταν, ἀδελφοί μου, ὁ θεοκίνητος ἀπόστολος Παῦλος συνιστᾶ καὶ προτρέπει ἀντοχὴ καὶ προσοχὴ στὸν προκείμενο «ἡμῖν ἀγῶνα» δὲν ἐννοεῖ μόνο τοὺς ἀγῶνες τοῦ μαρτυρίου ἀλλὰ προπάντων τοὺς πνευματικούς. Τοὺς δοξασμένους ἀγῶνες γιὰ τὴν κατάκτηση τῆς ἀρετῆς. Ἡ ἁμαρτία μοιάζει μὲ ἀδέξια πινελιὰ ἢ μὲ ἕνα μουτζούρωμα ποὺ χαλάει ὅλον τὸν καλοφτιαγμένο πίνακα. Ἡ ἀδέξια αὐτὴ πινελιὰ προσβάλλει τὸν ἴδιο τὸν τεχνίτη, τὸν Θεό.

Ἡ ἁμαρτία εἶναι θηρίο ἀγριεμένο, θηρίο ποὺ βρυχᾶται στὸ ἐσωτερικὸ τοῦ ἀνθρώπου. Τί μᾶς λέγει ὁ θεῖος Παῦλος περὶ αὐτοῦ; «Βλέπω ἕτερον νόμον ἐν τοῖς μέλεσί μου ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ νοός μου καὶ αἰχμαλωτίζοντά με ἐν τῷ νόμω τῆς ἁμαρτίας»( Ρωμ. 7, 23).

Εἶναι σαγηνευτικὸ τῆς ἁμαρτίας τὸ τραγούδι. Ὁ ἀγώνας δύσκολος, ὁ πόλεμος σκληρὸς μὰ ἡ νίκη δίνει φτερά. Χειμώνας εἶναι ἡ ἁμαρτία ὅμως «δριμὺς ὁ χειμὼν ἀλλὰ γλυκὺς ὁ παράδεισος». Ἀλλὰ καὶ ἡ νίκη σίγουρη, ἀφοῦ ἡ Γραφὴ μᾶς διαβεβαιώνει «ἕως τοῦ θανάτου ἀγώνισαι, περὶ τῆς ἀληθείας καὶ Κύριος ὁ Θεὸς πολεμήσει ὑπέρ σου» (Σοφ. Σειρ. 4-28).

Ἀδελφοί, τὰ ἡρωϊκὰ καὶ μεγάλα ἔργα ποὺ σφραγίζονται μὲ τὴν ἀθανασία, γίνονται στὸ ἐργαστήριο τῆς ἐπιμονῆς. Ὁ στρατιώτης, γιὰ νὰ νικήση πρέπει νὰ πολεμήση μὲ θάρρος. Ὁ σπουδαστής, γιὰ νὰ ἐπιτύχη καλὲς ἐπιδόσεις, πρέπει νὰ ἱδρώση, νὰ μοχθήση. Ὁ ἐρευνητής, ὁ ἐπιστήμονας, γιὰ νὰ δικαιωθῆ καὶ γιὰ νὰ ἀναγνωρισθῆ, αὐτοθυσιάζεται καὶ ἐπιμένει. Ἂν ἀλήθεια τὰ ἀνθρώπινα ἔργα, γιὰ νὰ φτάσουν τὴν τελειότητα, περνοῦν ἀπὸ τὸ μονοπάτι τῆς ἐπιμονῆς καὶ τοῦ μόχθου, πόσο πιὸ πολὺ συμβαίνει αὐτὸ μὲ τὰ ἔργα τῆς ἀρετῆς. Χρειάζεται ἀγώνας μὲ πεῖσμα, μὲ τὴν ἐλπίδα τῆς νίκης, ἀτενίζοντας πάντα τὸν Ἰησοῦ, τὸν Ἀρχηγὸ καὶ Σωτῆρα μας. «Ὁ ἐχθρὸς ἡμῶν διάβολος» σίγουρα ἔχει τὰ δικά του κάστρα καὶ φρούρια. Ὅμως μὲ τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν ἐπιμονὴ πέφτουν καὶ συντρίβονται. Οἱ μαχητὲς γίνονται νικητὲς καὶ τοῦ διαβόλου καὶ τῶν πειρασμῶν καὶ τοῦ ἑαυτοῦ τους. Δὲν ὑπάρχει πόλεμος χωρὶς κίνδυνο. Ἡ ἐπιτυχία ἐξαρτᾶται πιὸ πολὺ ἀπὸ τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν ἐπιμονὴ γιὰ τὴν ἐκτέλεση μιᾶς πράξης παρὰ ἀπὸ τὴν ἐπιτηδειότητα ἢ δεξιότητα στὴ σύλληψή της. Τίποτα δὲν ἀπαιτεῖ τόσο ὑψηλὸ δυναμικὸ θέλησης ὅσο ἡ κυριαρχία πάνω στὸν ἑαυτό μας καὶ τὰ πάθη μας.

Ἀδελφοί μου, προβάλλουν μπροστά μας ἀγῶνες τιμημένοι, ἀγῶνες Χριστοῦ γιὰ ἀρετὴ καὶ γιὰ νίκη. Ἂς ντυθοῦμε «τὴν πανοπλία τοῦ Θεοῦ» χωρὶς δειλία ἢ ἡττοπάθεια· «Κύριος φωτισμός μου καὶ Σωτήρ μου. Τίνα φοβηθήσομαι; Κύριος ὑπερασπιστὴς τῆς ζωῆς μου ἀπὸ τίνος δειλιάσω;».

Ἐμπρὸς λοιπόν, ἂς γκρεμίσουμε τὸν «παλαιὸ ἄνθρωπο» καὶ ἂς γίνουμε ἥρωες μὲ ἁγιότητα καὶ ἅγιοι μὲ ἡρωϊσμό. Ἀμήν.

 πηγή

Κυριακή των Αγίων Πάντων εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Κυδωνίας και Αποκορώνου

Ὅλοι οἱ Μαθητές κρέμονται ἀπό τά χείλη τοῦ Κυρίου. Τούς δίνει τό γνώρισμα πού θέλει νά ἔχουν οἱ Μαθητές Του:

«Ὅποιος μέ ὁμολογήσει δημόσια, θά τόν ὁμολογήσω κι ἐγώ μπροστά στόν Πατέρα μου, καί ὅποιος μέ ἀρνηθεῖ θά τόν ἀρνηθῶ κι ἐγώ. Ἦλθα γιά νά χωρίσω τόν πιστό ἀπό τόν πατέρα, τήν κόρη ἀπό τήν μητέρα της, τήν νύφη ἀπό τήν πεθερά της.

Ὅποιος θά ἀγαπᾶ τόν πατέρα του ἤ τήν μητέρα του, τόν υἱόν του ἤ τήν θυγατέρα τοῦ περισσότερο ἀπό ἐμένα καί ὅποιος δέν θέλει νά σηκώσει τόν σταυρόν του δέν εἶναι ἄξιος μαθητής μου».

Τά λόγια Του ἐντυπωσιάζουν τούς Μαθητές Του καί ὁ Ἀπόστολος Πέτρος τόν ἐρωτά: «Ἐμεῖς ἀρνηθήκαμε τά πάντα γιά Ἐσένα, τί θά κερδίσωμε;» Εἶναι ἕνα εὔλογο, ἀνθρώπινο ἐρώτημα.

Καί Ἐκεῖνος ἀποκαλύπτει μία πρωτόγνωρη γιά ἀνθρώπους ἀμοιβή:
«Ὅποιος θελήσει νά εἶναι μαζί μου, θά λάβει ἑκατονταπλάσια ἀγαθά καί αἰώνια ζωή. Οἱ πρῶτοι αὐτῆς τῆς ζωῆς θά εἶναι τελευταῖοι καί οἱ τελευταῖοι της πρῶτοι».

Ἀδελφοί μου,
Ἡ Μεγάλη Πρόσκληση. Αὐτός εἶναι ὁ τίτλος πού μποροῦμε νά δώσουμε στήν Εὐαγγελική περικοπῆ, γιατί ὁ Κύριός μας κάλεσε νά Τόν ὁμολογοῦμε δημόσια, πού σημαίνει νά τόν ὁμολογοῦμε μέ τή ζωή μας. Νά δείχνουμε δηλαδή τήν πίστη μας μέ τή ζωή μας, γιατί αὐτό πρέπει νά εἶναι τό χαρακτηριστικό μας.

Καί δείχνουμε τήν πίστη μας μέ τή ζωή μας, ἐάν ἐφαρμόζουμε τό Ἅγιο θέλημά Του. Αὐτό ἐζήτησαν καί οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Μεγάλοι Πατέρες σέ ὅλους τους αἰῶνες. Νά δείχνουμε ὅτι εἴμαστε ἀληθινοί Χριστιανοί.

Γιά νά γίνουμε ὅμως ἀληθινοί Χριστιανοί, πρέπει νά ἀγωνισθοῦμε καί νά παλέψουμε. Ὁ Κύριός μας θέλει δυνατούς καί γενναίους, ὅπως ἀκριβῶς κάθε ἀρχηγός θέλει τούς ὀπαδούς τοῦ δυνατούς καί γενναίους καί ὄχι ἀδύναμους καί δειλούς. Καί μᾶς θέλει ἔτσι, γιατί ὁ ἀγώνας μας εἶναι καί ἐσωτερικός καί ἐξωτερικός, εἶναι δηλαδή δύσκολος.

Χαρακτηριστικά ὁ σεβάσμιος Μητροπολίτης Κισσάμου καί Σελίνου κ. Εἰρηναῖος σ’ ἕνα βιβλίο τοῦ γράφει:
Ἐσωτερικός μέ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μας καί ἐναντίον τοῦ ἑαυτοῦ μας, γι’ αὐτό ὁ πόλεμος αὐτός εἶναι ὁ σκληρότερος καί ὁ φοβερότερος, γιατί βάζουμε τή ψυχή νά μοιράσει τόν ἑαυτό της καί νά πολεμήσει τόν ἑαυτό της.

Ἀπό ἐδῶ τά ἔνστικτα καί ἀπό ἐκεῖ τά ἁγνά αἰσθήματα, ἀπό ἐδῶ ἡ πραγματικότητα καί ἀπό ἐκεῖ ἡ πίστη, ἀπό ἐδῶ ἡ στιγμή καί ἀπό ἐκεῖ ἡ αἰωνιότητα καί ἀνάμεσα σ’ αὐτές τίς δυό παρατάξεις πηγαινοέρχεται ἡ ψυχή καί πολεμᾶ καί μάχεται καί ματώνει.
Ἐξωτερικός πάλι ὁ ἀγώνας μέ τόν κόσμο. Νά ἀπαντήσουμε στούς χλευασμούς, στίς εἰρωνεῖες, στήν ἀπιστία ἀλλά καί στούς γογγυσμούς καί στήν ἀποστροφή πολλές φορές καί τῶν ἰδεῶν μας.
Ἰδιαίτερα σήμερα μέ τήν πραγματικά ἐγχιστρωμένη ἀμφισβήτηση τοῦ Κυρίου μας, πού ἀποτελεῖ ἕνα νέο εἶδος διωγμοῦ, ὁ ἀγώνας αὐτός γίνεται πιό σιωπηρός γι’ αὐτό μας χρειάζεται ἡ γενναιότητα καί ὁ ἠρωϊσμός.

Ἀδελφοί μου,
Ναί πρέπει νά εἴμαστε ἀφοσιωμένοι σέ Ἐκεῖνον πού κρατώντας τόν βαρύ Σταυρό Τοῦ ἀνεβαίνει τόν Γολγοθά γιά νά μᾶς προσφέρει μέ τή δική Του θυσία, τήν αἰώνια ζωή καί τά ἀγαθά τῆς Ἐπουρανίου Βασιλείας Του. Μήν τόν προδίδουμε ἀλλά νά τόν ὁμολογοῦμε.
Κοιτάξετε τά φωτοστέφανα τῶν Ἁγίων, τήν γαλήνη πού ἁπλώνεται στά πρόσωπά τους καί τήν μακαριότητα πού μέ τά χρώματα τούς μας ἀπεικονίζουν οἱ ἁγιογράφοι μας. Μπορεῖ νά προηγήθηκε ἡ πάλη, ὁ σταυρός καί τό ἀκάνθινο στεφάνι, ὅμως ἀκολουθεῖ ἡ δόξα καί ἡ ἁγιότητα. Νά ἡ δική μας ἀμοιβή, τήν ὁποία μας ὑπόσχεται ὁ Κύριος. Εἶναι πραγματικά ἑκατονταπλάσια.

Τόν 5ο αἰώνα ἔζησε στήν Κυρήνη ἕνας πολύ εὐσεβής Ἐπίσκοπος ὁ Ὅσιος Συννέσιος, ὁ ὁποῖος εἶχε φίλο ἕνα φιλόσοφο, τόν Εὐάγριο, πού παρά τήν προσπάθεια τοῦ Ἐπισκόπου ἦταν εἰδωλολάτρης.
Μάλιστα πολλές φορές ἔλεγε στόν Ἐπίσκοπο: «Δέν μοῦ ἀρέσει νά λέτε σεῖς οἱ Χριστιανοί ὅτι θά γίνει ἡ Δευτέρα Παρουσία, ὅτι οἱ ἄνθρωποι θά ἀναστηθοῦν μέ ἄφθαρτο σῶμα, ὅτι ἐκεῖνος πού ἐλεεῖ τόν φτωχό δανείζει τόν Θεό καί ὅποιος σκορπίζει τά χρήματά του στούς φτωχούς, στήν κοινή ἀνάσταση θά λάβει αὐτά ἑκατονταπλάσια καί αἰώνια ζωή! Ὅλα αὐτά μου φαίνονται παραμύθια καί πλάνες».

Μέ τά πολλά ὅμως ὁ Ἐπίσκοπος κατόρθωσε νά πείσει τόν Εὐάγριο καί αὐτός βαπτίσθηκε. Μετά ἀπό κάποιο χρονικό διάστημα ὁ Εὐάγριος λέει στόν Συννέσιο: «Ἐπίσκοπε, θά σοῦ δώσω 300 χρυσά νομίσματα νά τά μοιράσεις στούς φτωχούς. Ἐσύ ὅμως θά μοῦ δώσεις ἕνα ἰδιόχειρο γράμμα ὅτι μου τά χρωστᾶς καί τό χρέος σου θά στό ἐξοφλήσει ὁ Κύριος ἑκατονταπλάσια».

Ὁ Ἐπίσκοπος μέ χαρά τοῦ δίνει αὐτό τό γράμμα. Ἐπέρασε ἀρκετός καιρός καί ὁ Εὐάγριος ἀρρώστησε πολύ. Κατάλαβε ὅτι θά πέθαινε γι’ αὐτό καί καλεῖ τά δυό παιδιά του καί τούς λέει: «Ὅταν θά πεθάνω θέλω νά μοῦ βάλετε στόν τάφο αὐτό τό γράμμα χωρίς νά σᾶς δεῖ κανείς».

Ἔτσι καί ἔγινε ὅταν ἀπέθανε. Μετά τίς τρεῖς ἡμέρες ἀπό τόν θάνατο τοῦ ὁ Ἐπίσκοπος βλέπει σέ ὅραμα τόν Εὐάγριο νά τοῦ λέει: «Ἄνοιξε τόν τάφο μου καί πάρε τό γράμμα σου πίσω γιατί τό χρέος σου τό ἐξόφλησε ὁ Κύριος».

Πράγματι, παρουσία τῶν παιδιῶν του καί Ἱερέων ἀφοῦ ἐδιάβασε εὐχές ἄνοιξε τόν τάφο καί βλέπουν στά χέρια τοῦ νεκροῦ τό γράμμα. Τό παίρνουν καί ἔκπληκτοι βλέπουν αὐτά πού εἶχε γράψει ὁ Ἐπίσκοπος νά ἔχουν διαγραφεῖ καί στή θέση τους νά ἔχουν γραφεῖ φρεσκογραμμένα γράμματα:
«Ὀσιώτατε Ἐπίσκοπε νά χαίρεις. Ἀπόλαυσα ἀπό τόν Κύριον ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστόν τό χρέος σου πού ἦταν γραμμένο σέ αὐτό τό χαρτί. Ἀπόλαυσα ἑκατονταπλάσιο θησαυρό καί αἰώνια ζωή, ὅπως τό ὑποσχέθηκες. Γι’ αὐτό δοξάζω τόν Κύριο καί εὐχαριστῶ τήν Ὁσιότητά σου πού μέ ὁδήγησε στό φῶς».

Ἀδελφοί μου, Μᾶς περιμένει λοιπόν ἑκατονταπλάσια ἀμοιβή, ἐάν ὁμολογοῦμε μέ τήν ζωή μας τόν Κύριο, γι’ αὐτό ἄς ἀγωνισθοῦμε νά γίνουμε ἀληθινοί Χριστιανοί. Οἱ Ἅγιοι Πάντες πού σήμερα ἑορτάζουμε εἴθε νά μᾶς βοηθήσουν στόν ἀγώνα μας καί τήν πάλη μας!

Χρόνια πολλά.

Κυριακή των Αγίων Πάντων -Ο δρόμος των αγίων

Ομολογία της θείας του φύσεως

Στο ιερό Ευαγγέλιο της εορτής των Αγίων Πάντων ο Κύριος μας παρουσιάζει δυο βασικές προϋποθέσεις για να ακολουθήσουμε όλοι μας τον δρόμο των Αγίων.

Η πρώτη προϋπόθεση η ομολογία της πίστεως. Μας διαβεβαιώνει ο Κύριος: Καθένα που θα με ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους που καταδιώκουν την πίστη μου, θα τον ομολογήσω κι εγώ ως πιστό ακόλουθό μου μπροστά στον Πατέρα μου που είναι στους ουρανούς. Εκείνον όμως που θα με αρνηθεί μπροστά στους ανθρώπους, αυτόν θα τον αρνηθώ κι εγώ και δεν θα τον αναγνωρίσω ως δικό μου μπροστά στον Πατέρα μου που είναι στους ουρανούς.

Ο Κύριος λοιπόν θέτει ως βασική προϋπόθεση της σωτηρίας μας να ομολογούμε τον Χριστό μπροστά στους διώκτες και αρνητές του. Ποιο όμως ακριβώς είναι το νόημα των λόγων αυτών του Κυρίου;  Αν κανείς μελετήσει τις αναλύσεις των ιερών ερμηνευτών, θα δει ότι εδώ ο Κύριος δεν ζητεί μία γενική και αόριστη ομολογία. Αλλά ζητεί να Τ ον ομολογούμε με συγκεκριμένο και σαφή τρόπο, να Τ ον ομολογούμε ως Σωτήρα μας και Θεό μας.

Γιατί όμως ο Χριστός μας μας ζητά μία τέτοια ομολογία; Διότι μέσα στους αιώνες κανείς δεν αρνήθηκε ότι ο Κύριος είναι ένας μεγάλος διδάσκαλος, προφήτης, αναγεννητής, φιλόσοφος. Κανείς δεν αρνήθηκε το πνευματικό και κοινωνικό του έργο. Το σημείο που ενοχλεί τους διώκτες του Κυρίου είναι ένα και μοναδικό: η θεότητά του. Διότι αυτό καθορίζει τα πάντα στη ζωή μας.

Εάν δεχθούμε τον Κύριο Ιησού Χριστό απλώς και μόνον ως ένα ιστορικό πρόσωπο ξεχωριστό και τέλειο, τότε αυτό δεν έχει καμία επίδραση στη ζωή μας. Εάν όμως Τον αποδεχθούμε και Τον ομολογούμε ως Θεάνθρωπο Διδάσκαλο Σωτήρα μας, τότε αυτό έχει καθοριστική σημασία για τη ζωή μας. Διότι τότε θα πρέπει να αποδεχθούμε όλα όσα ζητάει από εμάς και να συμμορφώσουμε τη ζωή μας με το θέλημά του.

Ο δρόμος λοιπόν προς την αγιότητα προϋποθέτει όχι μία γενική και αόριστη ομολογία πίστεως, αλλά μία πίστη και ομολογία συγκεκριμένη. Να ομολογούμε τον Κύριο μας Ιησού Χριστό ως «Θεόν αληθινόν, ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ γεννηθέντα». Και να ζούμε όπως Εκείνος θέλει. Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να εισέλθουμε στο δρόμο των Αγίων, στο δρόμο του Χριστού.

Η πρώτη αγάπη μας

Στη συνέχεια ο Κύριος μας παρουσιάζει τη δεύτερη προϋπόθεση για τον δρόμο της αγιότητος. Ζητά απ’ όλους μας να Τον αγαπούμε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στον κόσμο. Εκείνος, λέει, που αγαπά τον πατέρα του ή τη μητέρα του περισσότερο από έμενα και με αρνείται για να μη χωρισθεί από τους γονείς του, δεν αξίζει για μένα. Κι Εκείνος που αγαπά τον γυιό του ή την κόρη του περισσότερο από έμενα, δεν είναι άξιος να λέγεται μαθητής μου. Κι Εκείνος που δεν παίρνει την απόφαση να υποστεί σταυρικό θάνατο και δεν ακολουθεί πίσω μου με την απόφαση να ακολουθήσει το παράδειγμά μου, δεν αξίζει για μένα.

Τότε Του αποκρίθηκε ο Πέτρος: Κύριε, εμείς αφήσαμε τα πάντα και Σε ακολουθήσαμε. Τι άραγε θα γίνει μ’ εμάς; Και ο Κύριος απάντησε: Όταν θα καθίσω στον θεϊκό μου θρόνο, θα καθίσετε κι εσείς Σε δώδεκα θρόνους δικάζοντας τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ. Και καθένας που άφησε σπίτια ή αδελφούς ή αδελφές ή πατέρα ή μητέρα ή γυναίκα ή παιδιά ή χωράφια για να μη χωρισθεί από εμένα, θα λάβει πολλαπλάσια σ’ αυτή τη ζωή και θα κληρονομήσει την αιώνια ζωή. Και πολλοί που είναι εδώ πρώτοι, θα είναι στην αιώνια βασιλεία τελευταίοι, ενώ πολλοί τελευταίοι θα είναι εκεί πρώτοι.

Ο Κύριός μας εδώ θέτει ως βασική προϋπόθεση για να μας αποδεχθεί ως άξιους μαθητές του να Τον αγαπάμε περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο στον κόσμο, ακόμη και από τα πλέον αγαπημένα ιερά μας πρόσωπα, τον πατέρα μας και τη μητέρα μας. Και γιατί μας το ζητάει αυτό; Μας το ζητάει όχι γιατί έχει ανάγκη από την αγάπη μας, αλλά για το δικό μας συμφέρον. Πρωτίστως διότι όταν τα συγγενικά μας πρόσωπα βρίσκονται μακριά από το δρόμο του Θεού, υπάρχει ο κίνδυνος να επηρεάσουν κι εμάς. Έπειτα υπάρχουν πολλοί Χριστιανοί που έχουν αρρωστημένη προσκόλληση στο παιδιά τους, στους γονείς τους ή Σε άλλα συγγενικά πρόσωπα, σε βαθμό που να τα αγαπούν περισσότερο και από τον Θεό!

Ο Κύριος όμως μας ζητά να Τον αγαπούμε πάνω απ’ όλους και για έναν άλλο λόγο καθοριστικό για τη ζωή μας: Διότι θέλει να μας καταστήσει μετόχους της δικής του μακαριότητας, να μας προσφέρει ασύλληπτης αξίας δώρα, να μας προσφέρει τα πάντα. Διότι όταν αγαπάμε τον Χριστό μας περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο στον κόσμο, ζούμε από αυτή τη ζωή σ’ έναν άλλο κόσμο· στον κόσμο της Βασιλείας του Θεού. Όταν έχουμε στραμμένα τα μάτια μας σ’ Εκείνον, τότε μπορούμε να γευθούμε τα αόρατα μυστικά, τις πνευματικές ομορφιές, τα μυστήρια του Θεού. Μπορούμε να γευθούμε τη γλυκύτητα της παρουσίας του· ν’ απολαύσουμε τη μυστική κοινωνία μαζί του. Να ζούμε καθημερινά μια πνευματική ζωή αγιότητος, χάριτος. Να απολαμβάνουμε τη λατρεία και την προσευχή ως ύψιστες πνευματικές ηδονές. Έτσι θα έχουμε μέσα μας τόσο δυνατά βιώματα, που θα συνεπαίρνουν την ύπαρξή μας. Έτσι θα γίνουμε πολίτες της Βασιλείας του από αυτή τη ζωή. Ας Τον αγαπήσουμε λοιπόν πάνω απ’ όλους και απ’ όλα. Και ας εισέλθουμε στο μυστήριο της εν Χριστώ αγάπης και ζωής.

πηγή

πηγή