"Δυνάμωσε την Ψυχή σου" - π. Αντρέας Κονάνος

"Δυνάμωσε την Ψυχη σου"

ΤΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΗΘΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

(εφημερ. Θεσσαλία, ένθετο Πολιτισμός, 3 Φεβρουαρίου 2002)

Έχουν ομιλήσει για πολλές πλευρές και διαστάσεις της προσωπικότητας και του έργου των Τριών Ιεραρχών. Εμείς επιλέγουμε, αντί να μιλήσουμε για μια πλευρά και μια διάσταση, να εστιάσουμε στο πολύπλευρο και πολυδιάστατο αυτών. Από εδώ και η επιλογή του θέματος για το καθολικό και οικουμενικό ήθος των Τριών Ιεραρχών. Και αυτό όχι χωρίς επίκαιρους λόγους.

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται ως εκκοσμικευμένη, βιώνει δηλαδή τον περιορισμό της πίστης και της σχέσης με την Αλήθεια σ' ένα απομονωμένο, ιδιωτικό ή συλλογικά ιδιωτικό, "θρησκευτικό" χώρο. Η Παιδεία, ακολουθώντας τις ανάγκες για λειτουργική εξειδίκευση της μεταβιομηχανικής κοινωνίας, προσφέρει αποσπασματικές, ασύνδετες, μερικές γνώσεις, γνώσεις που υπηρετούν το "Σύστημα" και όχι τον Άνθρωπο. Η Οικονομία, ένας επιμέρους τομέας της ζωής, κατακυριεύει και εξουσιάζει το σύνολο, το Όλον της Ζωής. Το Ιερατικό λειτούργημα από διακονία και θυσιαστική αυταπάρνηση αντιμετωπίζεται ως αξίωμα που αποφέρει κοινωνική αναγνώριση, κύρος και οικονομικά οφέλη και πολλές φορές γίνεται αντιληπτό με ένα τρόπο που λίγο απέχει από τη Μαγεία. Ταυτόχρονα η Εκκλησία από Ευχαριστιακό Σώμα και Κοινωνία Αγάπης γίνεται αντιληπτή ως κοσμική εξουσία, όπου ο Νόμος δεν αφήνει να φανεί η Χάρις. Από την άλλη ο Θεολογικός λόγος είτε δεν παρεμβαίνει κριτικά είτε εστιάζεται σε δευτερεύοντα και "ακίνδυνα" θέματα, χωρίς να ακολουθεί το παράδειγμα των Προφητών του Ισραήλ, του Κυρίου και των Τριών Ιεραρχών.

Ειδικά σε μια τέτοια εποχή δεν μπορεί να είναι άλλος ο λόγος της εορτής και της τιμής προς τους Τρεις Ιεράρχες από το γεγονός ότι αποτελούν ένσαρκα ιστορικά πρότυπα του Ορθόδοξου Ήθους, ενός ήθους καθολικού και οικουμενικού, ορίζοντας του οποίου είναι το Όλον, που αγκαλιάζει τα πάντα, ολόκληρη τη Ζωή, σε όλες τις διαστάσεις και το βάθος της, ένα ήθος που ούτε στην εποχή τους ήταν κυρίαρχο, ούτε στην εποχή μας, ένα ήθος πάντοτε ζητούμενο, και ειδικά στην Παιδεία μας. Το καθολικό αυτό όραμα επεξεργάστηκαν, αλλά προπαντός έζησαν με σθένος και πρωτοτυπία οι τρεις Οικουμενικοί Ιεράρχες και Διδάσκαλοι, Βασίλειος ο Μέγας, Γρηγόριος ο Θεολόγος, Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Ζώντας με όλη τους την ύπαρξη το βιβλικό μήνυμα για την "ανακεφαλαίωση των πάντων" στον Χριστό, στοχάστηκαν, ανέλυσαν και αγωνίστηκαν για μια καθολική αλλαγή των ανθρωπίνων πραγμάτων με άξονα και προοπτική το ευαγγελικό ιδανικό. Βίωσαν τη δυναμική της "καλής αλλοιώσεως", της Μετάνοιας, της μεταμόρφωσης των πάντων, την οποία εγκαινιάζει ο Χριστός στην εσωτερικότητα των ανθρώπων και στις κοινωνικές τους σχέσεις. "Πας ο βίος εγκαινιζέσθω σοι, πάσα πολιτείας οδός", προτρέπει ο Γρηγόριος.

Παρά την ανάλυση και κατάδειξη της αντιφατικότητας και της τραγικότητας των ανθρωπίνων πραγμάτων δεν καταλήγουν στην απαισιοδοξία. Από τη φύση του ο άνθρωπος είναι ον τρεπτόν και αλλοιωτόν, δεκτικόν μεταβολής. Η πτώση καλεί σε υπέρβαση. Η Θεολογία των Τριών Ιεραρχών δεν γνωρίζει στάση, ακινησία, τέλμα, αδιέξοδα, καλεί σε αδιάκοπη δημιουργική ανανέωση. Η αισιοδοξία τους αυτή στηρίζεται στον δεύτερο Αδάμ, τον Χριστό, που δίνει τη δυνατότητα της Σωτηρίας στο Σώμα Του, την Εκκλησία, την ανακαινισμένη Κτίση. "Ει τις εν Χριστώ, καινή κτίσις, ανακαινίζεσθε" μας καλεί και πάλι ο Γρηγόριος.

Η ανακαίνιση αυτή είναι αγώνας για τελείωση, ολοκλήρωση, αυθεντικότητα και καθολικότητα. Αυτά όμως δεν είναι υπόθεση ατομική. Ο Χριστιανισμός δεν είναι η "σωτηρία της ψυχής", αλλά η απώλεια αυτής υπέρ των άλλων, γεγονός κοινωνικό. "Θηριώδες και απάνθρωπον" χαρακτηρίζουν οι Πατέρες την φροντίδα μόνο για τη σωτηρία του εαυτού μας. Για τον Χρυσόστομο "υπεύθυνος γαρ έκαστος της του πλησίον σωτηρίας εστί".

Από την εκκλησιαστική αυτή εμπειρία ωθούμενοι ασκούν την επίκαιρη πάντα κριτική κατά της ανισότητας και υπέρ της δικαιοσύνης. Την ομοτιμία και ισοτιμία των ανθρώπων την ορίζουν ως φυσικό δώρο του Δημιουργού, και τους διαχωρισμούς των ανθρώπων καταγγέλλουν ως "φαύλες τομές". "Τις δεσπότης ή δούλος; η φαύλη τομή", γράφει ο Γρηγόριος, "εις πάσι πλάστης, εις νόμος, κρίσις μία".

Ρήγμα στην ανδροκρατική κοινωνία της εποχής, αλλά και στη σημερινή αποτελούν λόγοι όπως: "άνδρες ήσαν οι νομοθετούντες, δια τούτο κατά γυναικών η νομοθεσία", "εις ποιητής ανδρός και γυναικός". Σ' όσους επικαλούνται γραφικά χωρία στις θεωρίες τους περί υπεροχής των ανδρών ο Χρυσόστομος δεν διστάζει να παραλληλίσει την ομοτιμία των δύο φύλων με την ομοτιμία του Υιού προς τον Πατέρα.

Η αδικία στις ανθρώπινες σχέσεις, στην κοινωνία, προέρχεται ακριβώς από την ανατροπή της φυσικής ισότητας, ενώ η κοινωνική δικαιοσύνη θεμελιώνεται με την εμμονή σ' αυτήν. "Δικαιοσύνη δε μη πλέον ζητείν έχειν^.  της δε ισότητος έκβασις, τουτ' αδικία". Οι κλασικές αντιθέσεις, δουλεία - ελευθερία, φτώχεια - πλούτος, που χωρίζουν τους ανθρώπους, είναι "αρρωστήματα", "επινοήματα κακίας". Ελευθερία και πλούτος βρίσκονται στην τήρηση της θείας εντολής, δουλεία και φτώχεια στην απομάκρυνση από τον Θεό.

Ο λόγος τους γίνεται πύρινος, όταν αγγίζουν τα θέματα του πλούτου και της κοινωνικής αδικίας. Ο πλούτος είναι αντιστρόφως ανάλογος της αγάπης για τον Βασίλειο. "Όσον ουν πλεονάζεις τω πλούτω, τοσούτον ελλείπεις τη αγάπη". Ο πλούτος πρέπει να είναι κινητικός. Η γνήσια θρησκευτικότητα αποδεικνύεται από την ευκολία να δίνεις, να βοηθάς. Ο Χρυσόστομος βλέπει τη  γύμνωση του Χριστού να επαναλαμβάνεται στους γυμνούς και κατατρεγμένους γύρω μας. Ιδιαίτερα όμως ξεσκεπάζουν την υποκρισία των "ευσεβών" προσφορών και αγαθοεργιών με χρήματα μαζεμένα από αδικίες.

Το έργο τους και η πράξη τους υπήρξαν πολυδιάστατα. Ήδη καταξιωμένοι ως διανοούμενοι, προχωρούν στην πρώτη γραμμή ευθύνης, αποδεχόμενοι την ιερατική αποστολή ως προσωπική σταύρωση για την Εκκλησία και όχι για την άντληση κύρους και εξουσίας.

Πρεσβύτερος ακόμη στην Αντιόχεια ο Χρυσόστομος οργάνωσε την συντήρηση 3.000 χηρών και εκατοντάδων ξένων, ασθενών, φυλακισμένων. Μετέσχε στην αγωνία του λαού της Αντιόχειας, που γκρεμίζοντας τους ανδριάντες κινδύνευε με ομαδική τιμωρία από τον αυτοκράτορα. Από τον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κων/πολης συμπαρίσταται σε 7.000 φτωχούς και αδικημένους.

Ο Γρηγόριος αγωνίζεται στη βασιλεύουσα για την επικράτηση της Ορθοδοξίας, όταν ο Αρειανισμός δείχνει να επικρατεί, και αποσύρεται από τον πατριαρχικό θρόνο για τη διευκόλυνση της ειρήνης στις τάξεις των Ορθοδόξων.

Εκπληκτική στην πολυμορφία της είναι η κοινωνική δράση του Μ. Βασιλείου για την οργάνωση της "καινής πόλεως", της "Βασιλειάδας" - όπως ονομάστηκε αργότερα και για την οποία απέφυγε να γράψει ο ίδιος - με νοσοκομεία, ορφανοτροφεία, ξενώνες, διδακτήρια, εργαστήρια.

Και οι τρεις τους στάθηκαν με ταπείνωση και πνεύμα διακονίας μπροστά στους αδύνατους, και με θάρρος και αξιοπρέπεια μπροστά στους δυνατούς. Είναι πασίγνωστη η στάση του Μ. Βασιλείου απέναντι στον αυτοκράτορα Ουάλη και τον έπαρχο Μόδεστο, το ίδιο και η κριτική του Χρυσοστόμου στις αυθαιρεσίες της αυτοκράτειρας Ευδοξίας.

Δεν παραμέλησαν και το ιεραποστολικό έργο, το οποίο οργάνωσαν και βοήθησαν, καθώς η Εκκλησία δεν ήταν γι' αυτούς μια κλειστή θρησκευτική κάστα, αλλά κατά το πρότυπο του Θεανθρώπου Χριστού, ένα άνοιγμα προς τον κόσμο, μια συνεχής κλήση σε μετάνοια και σωτηρία, μια ευχάριστη αγγελία για τη Σάρκωση του Θεού και τη Θέωση του Ανθρώπου.

Με την ανανέωση που επέφεραν στην λειτουργική ζωή αλλά και στον Μοναχισμό, μας υπενθυμίζουν ότι η Παράδοση της Εκκλησίας δεν είναι τυπολατρική συντήρηση, ιεροποίηση του παρελθόντος, αλλά ζωή εν Χριστώ, ζωή που ανακαινίζεται και μεταμορφώνεται υπό την εσχατολογική εμπειρία του ερχόμενου εν δόξη Ιησού Χριστού. Όποιοι αναπολούν «χαμένους παραδείσους» και την επιβίωση των τύπων του παρελθόντος δεν έχουν αφομοιώσει το μάθημα των Πατέρων για την εσχατολογική φύση της Εκκλησίας που πορεύεται δυναμικά και δημιουργικά προς τη μελλοντική Βασιλεία του Θεού.

Στο θέμα της αξιοποίησης της Παιδείας και της έμφασης στην μόρφωση, ακολούθησαν την Χριστολογική οδό. Όπως δηλαδή ο Υιός του Θεού προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση χωρίς να υποταχθεί στο πρόσλημμα, την ανθρώπινη αμαρτία, έτσι και αυτοί "ντύνουν" την ευαγγελική αλήθεια με όρους και έννοιες της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας χωρίς να υποτάσσουν τον Λόγο του Θεού στη Λογική του Ανθρώπου. Είναι επίσης σημαντική η σύνδεση που κάνουν της Παιδείας και της μόρφωσης με την Δικαιοσύνη. Η ζωή υπάρχει στη Δικαιοσύνη και η Δικαιοσύνη έχει όπλο πανίσχυρο την Παιδεία. Το παράδειγμά τους δεν μπορεί παρά να εμπνέει τους σημερινούς Ιεράρχες και Θεολόγους, αλλά και σύμπασα την Εκπαιδευτική Κοινότητα.

Είναι πλέον προφανές ότι επείγει ο προσανατολισμός όλων σ' αυτό το καθολικό και οικουμενικό ήθος σταυρικής αυταπάρνησης και θυσιαστικής αυτοπροσφοράς, που απορρέει από την πιστότητα στο Χριστό και στο Σώμα Του, ήθος που πραγμάτωσαν ιστορικά οι τρεις Πατέρες και Διδάσκαλοι. Η πιστότητά τους στο Χριστό δεν ήταν μια επιλογή ανάμεσα στις άλλες, αλλά η καθορίζουσα το σύνολο της ζωής τους. Η εν Χριστώ ζωή δεν γνωρίζει διαχωρισμούς σε ιερή - θρησκευτική  και κοσμική - βέβηλη σφαίρα. Το όλον της ζωής αγιάζεται, το όλον της ζωής μεταμορφώνεται. "Τα αρχαία παρήλθεν, ιδού γέγονε τα πάντα καινά".

* Το κείμενο πρωτοεκφωνήθηκε ως ομιλία στην εορτή των 3 Ιεραρχών στην Ιερά Μονή του αγίου Ιωάννη στην Πάτμο 30 Ιανουαρίου 2000.

Νικόλαος Φ. Ντόντος

Θεολόγος
πηγή

Εξαιτίας της ταραχής δεν βλέπει τα σφάλματά του. Όταν όμως ησυχάσει και προπαντός στην έρημο, τότε βλέπει τα ελαττώματα του εαυτού του".

Διηγήθηκε κάποιος ότι τρεις 

φιλόπονοι άνθρωποι, φίλοι 

μεταξύ τους, έγιναν μοναχοί.

Ο πρώτος διάλεξε σαν έργο του

 να ειρηνεύει τους ανθρώπους, 

που είχαν εχθρικές σχέσεις μεταξύ 

τους, σύμφωνα με τον Ευαγγελικό

 λόγο:

"Μακάριοι οι ειρηνοποιοί".

Ο δεύτερος να επισκέπτεται τους

 αρρώστους και ο τρίτος έφυγε για να ησυχάσει στην έρημο.

Ο πρώτος λοιπόν, αν και κόπιασε για να σταματήσει τις διαμάχες των

 ανθρώπων, δεν μπόρεσε να τους θεραπεύσει όλους και, επειδή έπεσε

 σε ακηδία, πήγε σ΄ αυτόν που υπηρετούσε τους αρρώστους και τον 

βρήκε κι αυτόν να παραμελεί το έργο του, καθώς δεν επαρκούσε να

 εφαρμόσει πλήρως την εντολή.

Συμφώνησαν λοιπόν και οι δύο και πήγαν να δουν τον ερημίτη. 

Του εξέθεσαν τη θλίψη τους και τον παρακάλεσαν να τους πει 

τι κατόρθωσε αυτός.

Εκείνος, αφού έμεινε αμίλητος για λίγο, έριξε κατόπιν νερό 

στη λεκάνη και τους λέει:

"Προσέξτε το νερό".

Ήταν βέβαια ταραγμένο.

Μετά από λίγο τους λέει πάλι:

"Προσέξτε και τώρα πώς έγινε το νερό".

Και μόλις πρόσεξαν το νερό, βλέπουν σαν σε καθρέπτη τα πρόσωπά τους.

Τους λέει λοιπόν τότε:

"Έτσι είναι κι αυτός που ζει ανάμεσα σε ανθρώπους. Εξαιτίας της ταραχής

 δεν βλέπει τα σφάλματά του. Όταν όμως ησυχάσει και προπαντός στην έρημο, 

τότε βλέπει τα

ελαττώματα του εαυτού του".

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ

πηγή

Πρέπει πάντοτε νά θυμόμαστε τόν θάνατο καί τήν μέλλουσα κρίση

 ΕΚΕΙΝΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΑ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ (ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΛΛΟΥΣΑ ΚΡΙΣΗ) ΕΥΚΟΛΑ ΚΥΡΙΕΥΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ.

ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ

• Από το βίο του άγίου Αντώνιου
• O ΑΓΙΟΣ Αντώνιος έλεγε στους μαθητές του: Για να μην πέφτουμε σε αμέλεια και αφήνουμε την άσκηση, καλό είναι να μελετάμε πάντα τον αποστολικό λόγο: «Καθ' ημέραν αποθνήσκω» (Α' Κορ. 15:31).
• Γιατί αν έτσι ζούμε κι εμείς, με καθημερινή δηλαδή την αίσθηση τού θανάτου, δεν θ' αμαρτήσουμε.
• Αυτό πού λέω, σημαίνει τούτο: Κάθε πρωί πού ξυπνάμε, (νά πιστεύουμε πώς δεν θα ζήσουμε μέχρι το βράδυ. Και όταν πέφτουμε για ύπνο,) να πιστεύουμε πώς δεν θα σηκωθούμε. Γιατί είναι άγνωστη, φυσικά, ή διάρκεια της ζωής μας και μετριέται καθημερινά από τη θεία πρόνοια.
• Αν λοιπόν είμαστε έτσι τοποθετημένοι εσωτερικά, ούτε θ' αμαρτήσουμε ούτε καμιά κακή επιθυμία θα έχουμε ούτε θα οργιστούμε εναντίον κανενός ούτε θα μαζέψουμε θησαυρούς πάνω στη γη.
  'Αλλά, περιμένοντας καθημερινά το θάνατο, θα γίνουμε φτωχοί, και σε όλους θα τα συγχωρούμε όλα. Μα ούτε και γυναίκα θα ποθήσουμε ούτε κάποιας άλλης αισχρής ηδονής την απόλαυση θα κυνηγήσουμε, αλλά, σαν φευγαλέα πού είναι, θα τη σιχαθούμε, ζώντας συνεχώς με την αγωνία (της φρικτής απολογίας μας) και έχοντας μπροστά στα μάτια μας την ήμέρα της κρίσεως τού Θεού και του το γιατί ο μεγάλος φόβος και ή ταλαιπωρία των βασάνων διαλύει τη γλυκύτητα της ηδονής και ανασταίνει την ψυχή όταν αρχίσει να πέφτει.
• Από το βίο του άγίου 'Ιωάννου του Ελεήμονος
  Ο μεγάλος 'Ιωάννης, ο πατριάρχης της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας, για να χαράξει βαθιά μέσα ατό νου του τη μνήμη του θανάτου και να την έχει πάντα ζωηρή μπροστά στα μάτια του, τι κάνει; Προστάζει πρώτα να του φτιάξουν τον τάφο του. να μην τον ολοκληρώσουν όμως, αλλά να τον αφήσουν μισοτελειωμένο. Κι έπειτα δίνει εντολή στους κατασκευαστές να έρχονται σε κάθε επίσημη γιορτή, και να του λένε δυνατά μπροστά σε όλους τούς πανηγυριστές:
  - Δέσποτα, το μνήμα σου είναι ατέλειωτο μέχρι σήμερα. Δώσε μας την άδεια να το τελειώσουμε, γιατί είναι άγνωστο πότε θα σ' επισκεφθεί ο κλέφτης ο θάνατος.
• 'Από το Γεροντικό
  Ένας γέροντας είπε: 'Όταν δουλεύω, κατεβάζω το αδράχτι και, πριν το ανεβάσω, φέρνω το θάνατο μπροστά στα μάτια μου. 'Ο ίδιος είπε:
  Ό άνθρωπος , πού έχει κάθε ώρα το θάνατο μπροστά στα μάτια του, νικάει τη μικροψυχία.
• Άλλος γέροντας είπε:
  Σε κάθε έργο πού πρόκειται να κάνεις, λέγε πάντα: ""Αν μ' επισκεφθεί τώρα δα ο Θεός, τι γίνεται;". Και πρόσεξε τι θα σου αποκριθεί ο λογισμός. "Αν Σε κατακρίνει, σταμάτησε αμέσως και ματαίωσε το έργο πού έπιασες.
  Καταπιάσου με άλλο, πού θα το τελειώσεις με σιγουριά. Γιατί ο πνευματικός εργάτης πρέπει να είναι κάθε ώρα έτοιμος να τραβήξει το δρόμο του (προς την αιωνιότητα). Είτε λοιπόν κάθεσαι στο εργόχειρο Είτε βαδίζεις στο δρόμο Είτε τρως, τούτο λέγε πάντα μέσα σου: Αν αυτή τη στιγμή με καλέσει ο Θεός, τι γίνεται;. Βλέπε ύστερα τι απάντηση σου δίνει ή συνείδησή σου Και κάνε χωρίς χρονοτριβή ό,τι σου λέει. Θέλοντας πάλι να μάθεις αν ελεήθηκες, ξαναρώτησε τη συνείδησή σου.
  Και μη σταματήσεις να ρωτάς, ώσπου να πληροφορηθεί ή καρδιά σου Και να σου πει ή συνείδησή σου: "Πιστεύουμε ότι οπωσδήποτε ή ευσπλαχνία τού Θεού θα μας ελεήσει".
  Πρόσεχε όμως, μήπως ή καρδιά σου λέει αυτό το λόγο με δισταγμό. Γιατί κι αν ακόμα έχει επιφυλακτικότητα ίσαμε μία τρίχα, το έλεος τού Θεού είναι μακριά από σένα.
• Είπε ο αββάς Ηλίας:
  Εγώ τρία πράγματα φοβάμαι πάντα: Όταν θα βγαίνει ή ψυχή μου από το σώμα όταν θα βρίσκομαι μπροστά στο Θεό. Και όταν θα βγει ή απόφαση εναντίον μου.
• Του άγίου Εφραίμ
  Αδελφέ, να περιμένεις κάθε μέρα το θάνατό σου Και να ετοιμάζεσαι κατάλληλα για την πορεία εκείνη. Γιατί το φοβερό πρόσταγμα θα έρθει όταν δεν θα το περιμένεις. Και αλίμονο σ' εκείνον πού θα βρεθεί ανέτοιμος.
  Αν είσαι ακόμα νέος, ο εχθρός σου σπέρνει συχνά λογισμούς σαν κι αυτόν: "Νέος είσαι ακόμη. 'Απόλαυσε τις ηδονές σου, Και στα γεράματά σου μετανοείς. Πόσους τάχα δεν ξέρεις, πού Και τις επίγειες ηδονές απόλαυσαν.Και τα ουράνια αγαθά κέρδισαν ύστερα με τη μετάνοια; Τι θέλεις και λιώνεις το σώμα σου από τόσο μικρή ηλικία, με κίνδυνο ν' αρρωστήσεις;
  Εσύ όμως εναντιώσου στον εχθρό Και πες του: "Διώκτη και εχθρέ της ψυχής μου! Πάψε να μου βάζεις λόγια! Γιατί, αν μ' αρπάξει ο θάνατος στα νιάτα μου και δεν προφτάσω να γεράσω, τι θ' απολογηθώ μπροστά στο βήμα του Χριστού; Νά, βλέπω πολλούς νεώτερους να πεθαίνουν και πολλούς ηλικιωμένους να ζουν πολλά χρόνια ακόμη." Άγνωστη είναι στους ανθρώπους ή ώρα του θανάτου τους. Αν λοιπόν με προλάβει ο θάνατος, μπορώ να πω τότε στον Κριτή ότι με πήρε νέο, και να μ' αφήσει για να μετανοήσω; Μήπως πάλι δεν βλέπω, πως δοξάζει ο Κύριος όσους Τον υπηρετούν από τα νιάτα ως τα γεράματά τους; Νά, στον προφήτη .Ιερεμία είπε: «' Εμνήσθην ελέους νεότητός σου Και αγάπης τελειώσεώς σου τού εξακολουθείν σε οπίσω άγίου 'Ισραήλ» (πρβλ. .Ιερ. 2:2). Αντίθετα, εκείνον πού συνεχώς, από τα νιάτα ως τα γεράματά του, ακολούθησε το λογισμό της πλάνης, πως τον αποδοκίμασε ο προφήτης, αν και νέος; «Πεπαλαιωμένε ήμερών κακών, νύν ηκασιν αί αμαρτίαις σου, ας εποίεις το πρότερον» (Δαν. Σωσ.: 52). Γι' αυτό Και το Άγιο Πνεύμα μακαρίζει εκείνους πού σηκώνουν το ζυγό της αρετής από τη νεότητά τους (βλ. Θρ. .Ιερ. 3:27). Φύγε λοιπόν από κοντά μου, εργάτη της ανομίας και πονηρέ σύμβουλε. Ο Κύριος και Θεός μου να διαλύσει τις δολοπλοκίες σου Και να λυτρώσει κι εμένα από τις επιβουλές σου, με τη δύναμη Και τη χάρη Του."
  Πάντα λοιπόν, αγαπητέ, να έχεις στο νου σου την ήμέρα του τέλους σου. .Όταν φτάσεις πια να πέσεις στην ψάθα σου ψυχομαχώντας - αλίμονο, τι φόβος Και τρόμος ζώνει την ψυχή σου τότε, και μάλιστα αν έχει τη συνείδηση να την κατηγορεί!
  Αν μεν έχει κάνει κάτι καλό σ' αυτή τη ζωή, αν δηλαδή βάσταξε θλίψεις Και ατιμώσεις για χάρη του Κυρίου και έκανε όσα είναι ευάρεστα σ' Εκείνον, τότε με πολλή χαρά οδηγείται από τούς άγίους αγγέλους στους ουρανούς. Γιατί όπως ο εργάτης πού κοπιάζει στη δουλειά ολόκληρη την ήμέρα, μ' απαντοχή περιμένει τη δωδέκατη ώρα, για να πάρει το μεροκάματό του και να ξεκουραστεί μετά το μόχθο, έτσι ακριβώς και οι ψυχές των δικαίων περιμένουν εκείνη την ήμέρα. Οι ψυχές όμως των αμαρτωλών είναι γεμάτες από φόβο και τρόμο μεγάλο την ώρα εκείνη. Γιατί όπως ο κατάδικος, πού πιάστηκε από τούς φύλακες Και οδηγείται στο δικαστήριο, καρδιοχτυπάει Και τρέμει ολόκληρος στη σκέψη των βασανιστηρίων πού τον περιμένουν, έτσι ακριβώς και οι ψυχές των άδικων ανθρώπων συνταράζονται τότε, καθώς βλέπουν πια καθαρά το ατέλειωτο μαρτύριο της αιώνιας φωτιάς και τις άλλες τιμωρίες, τις παντοτινές και ατερμάτιστες. Κι αν ο αμαρτωλός πει τότε σ' έκεί νους πού τον σέρνουν, "Αφήστε με για λίγο να μετανοήσω", όχι μόνο δεν θα τον ακούσει κανείς, αλλά θα του πούνε κιόλας: "Τότε πού είχες καιρό, δεν μετανοούσες. Και τώρα βεβαιώνεις πώς θα μετανοήσεις; Όταν το στάδιο ήταν ανοιχτό για όλους, δεν αγωνίστηκες. Και θέλεις ν' αγωνιστείς τώρα, πού κλείστηκαν όλες οι πύλες και πέρασε ο καιρός του αγώνα; δεν άκουσες τι είπε ο Κύριος; «Γρηγορείτε, ότι ουκ οιδατε την ήμέραν ουδέ την ωραν...» (Ματθ. 25:13)".
  Γνωρίζοντας από τώρα, αγαπητέ, αυτά και τα παρόμοια, ν' αγωνίζεσαι όσο έχεις ακόμα καιρό. Και να διατηρείς άσβεστη πάντα τη λαμπάδα της ψυχής σου με την καλλιέργεια των αρετών. 'Έτσι, όταν έρθει ο Νυμφίος, θα βρεθείς έτοιμος και θα μπεις μαζί Του στον νυφικό θάλαμο, όπως και οι άλλες παρθένες ψυχές, πού έζησαν σύμφωνα με το θέλημά Του (πρβλ. Ματθ. 25:1-13).
• του άββα Ησαΐα
  Τρία πράγματα αποκτά με δυσκολία ο άνθρωπος - Και είναι αυτά πού συντηρούν όλες τις αρετές: το πένθος, τα δάκρυα για τις αμαρτίες του και ή θύμηση του θανάτου του. Γιατί όποιος καθημερινά συλλογίζεται το θάνατο Και λέει στον εαυτό του, "Μόνο τη σημερινή μέρα έχω να ζήσω σ' αυτόν Τον κόσμο", αυτός ποτέ δεν θ' αμαρτήσει ενώπιον του Θεού. "Οποίος, αντίθετα, ελπίζει πώς θα ζήσει πολλά χρόνια, αυτός θα πέσει Σε πολλές αμαρτίες.
  0 Θεός φροντίζει να διατηρεί καθαρό από την αμαρτία το δρόμο της ζωής εκείνου, πού ετοιμάζεται να δώσει λόγο για όλες του τις πράξεις στο Θεό. 'Εκείνος όμως πού αδιαφορεί λέγοντας, "'Έχω καιρό ως τότε", βρίσκεται δίπλα στους δαίμονες.
  Κάθε μέρα, πριν πιάσεις δουλειά, να θυμάσαι πού βρίσκεσαι και πού πρόκειται να πας όταν χωριστείς από το σώμα. Και μην παραμελήσεις ούτε μία μέρα την ψυχή σου. να παρακολουθείς προσεκτικά Τον εαυτό σου, ώστε πάντα να θυμάται, πάντα να έχει μπροστά στα μάτια του το θάνατο Και τα αιώνια κολαστήρια Και όσους βασανίζονται και υποφέρουν εκεί. Και να θεωρείς Τον εαυτό σου σαν έναν από εκείνους μάλλον παρά από τούς ζωντανούς. Αλίμονο μας! 'Ενώ πρόκειται να φύγουμε από τη γη, όπου προσωρινά κατοικούμε, καταπιανόμαστε με πολύχρονες φροντίδες για γήινα Και φθαρτά πράγματα. Και στον καιρό της αναπόφευκτης αναχωρήσεως μας από δω, δεν είμαστε ικανοί να κρατήσουμε τίποτα δικό μας.
  Αλίμονο μας! για κάθε πράξη της επίγειας ζωής, για κάθε αργό λόγο, για κάθε πονηρό Και ακάθαρτο λογισμό, για κάθε αναθύμηση της ψυχής θα λογοδοτήσουμε στον φοβερό Δικαστή.
  Ωστόσο, λες και είμαστε ανεύθυνοι, μίαν ολόκληρη ζωή αδιαφορούμε για τις ψυχές μας.
  Γι' αυτό μας περιμένει εκεί ή άσβεστη φωτιά της γέεννας και το μακρινό σκοτάδι και το ακοίμητο σκουλήκι και ο θρήνος και το τρίξιμο των δοντιών. Και το αιώνιο ντρόπιασμα μπροστά Σε όλα τα ουράνια και επίγεια δημιουργήματα(Ματθ. 5:22. 8:12. Μαρκ. 9:43-48. Β' Θεσ. 1:8-10).  'Αλίμονό μας! τα κεντρίσματα και τα δαγκώματα των ψύλλων και των κοριών και των Ψειρών και των μυγών και των κουνουπιών και των μελισσών δεν τα υποφέρουμε. δεν φροντίζουμε όμως - ούτε Και θέλουμε! - να ξεφύγουμε από τον νοητό δράκοντα, πού καθημερινά μας δαγκώνει Και μας ρουφάει Και μας καταπληγώνει από παντού με τα φαρμακερά κεντριά του θανάτου. Πώς λοιπόν θα μπορέσουμε να υποφέρουμε τις φοβερές και αιώνιες τιμωρίες;

http://www.pigizois.net/I.M.paraklytoy/evergetinos/g_thanatos.htm 

Επιλογή και νεοελληνική απόδοση κειμένων
«πάνυ ωφέλιμων μοναχοίς τε και κοσμικοίς»
από τη
ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΘΟΓΓΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ
του μοναχού Παύλου Ευεργετινού ( 1054)
ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΙΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2001

 Πηγή εἰκόνας: Ἱ. Ἡσ. Ἀνάστασις Χριστοῦ-Ἐμμαούς, Ἅγ. Βασίλειος Λαγκαδᾶ.

πηγή

Πῶς πρέπει κάποιος νά δοκιμάζεται πρίν γίνει μοναχός κατά τήν Πενθέκτη Οἰκουμενική Σύνοδο;

Τού Θ. Φ. Δ.

(βασισμένο σε μία ομιλία του π. Κων/νου Στρατηγόπουλου)

 

Απόσπασμα από τον Κανόνα 41:
Τους εν πόλεσιν, η χωρίοις, εν εγκλείστραις βουλομένους αναχωρείν, και εαυτοις κατά μόνας προσέχειν, πρότερον εν μοναστηρίω εισιέναι δει, και την αναχωρητικήν παιδοτριβείσθαι διαγωγήν’ και επί τριετή χρόνον τω της μονής εξάρχοντι εν φόβω Θεού υποτάττεσθαι· και την κατά πάντα, ως προσήκεν, υπακοήν εκπληρούν, και ούτως ομολογούντας περί της εν τω τοιούτω βίω προαιρέσεως, και ως εξ όλης καρδίας εκουσίως τούτον ασπάζονται, υπό του κατά τόπον δοκιμάζεσθαι προέδρου. Είθ’ ούτως, εφ’ έτερον ενιαυτόν, έξωθεν προσκαρτερείν της εγκλείστρας, ως αν ο σκοπός αυτών πλειόνως φανερωθείη. Τηνικαύτα γαρ πληροφορίαν παρέξουσιν, ως, ου κενήν θηρώμενοι δόξαν, αλλά δι’ αυτό το όντως καλόν την ησυχίαν ταύτην μεταδιώκουσι. Μετά δε την τοσούτου χρόνου συμπλήρωσιν, ει τη αυτή προαιρέσει εμμένοιεν, εγκεκλείσθαι αυτούς, και μηκέτι τούτοις εξείναι, ότε βούλονται, της τοιαύτης καταμονής αφίστασθαι· εκτός, ει μη δια κοινήν λυσιτέλειαν, και ωφέλειαν, ή ετέραν ανάγκην προς θάνατον αυτούς βιαζομένην, προς τούτο έλκοιντο, και ούτω μετ’ ευλογίας του κατά τόπον Επισκόπου. (…)

Απόδοση στην νεοελληνική:

Όσοι απ’ αυτούς που κατοικούν σε πόλεις η χωριά θέλουν ν’ αναχωρήσουν σε εγκλείστρες και να στραφούν στη μοναχική ζωή, πρέπει προηγουμένως να μπουν σε μοναστήρι και να εκπαιδευτούν στην αναχωρητική ζωή και για τρία χρόνια να υπακούουν με φόβο Θεού στον προϊστάμενο της μονής και να εκπληρώνουν όπως ταιριάζει την υπακοή σε όλα, και έτσι να εγκρίνονται από τον κατά τόπον Επίσκοπο ομολογώντας σχετικά με την επιλογή τους γι’ αυτήν τη ζωή, και μάλιστα ότι την ασπάζονται με όλη τους την καρδιά και με τη θέλησή τους. Έπειτα για άλλον ένα χρόνο να παραμένουν υπομονετικά έξω από την εγκλείστρα, για να φανερωθεί καλύτερα ο σκοπός τους. Γιατί τότε θα δώσουν να καταλάβουμε ότι επιδιώκουν αυτήν την ησυχία, όχι επειδή κυνηγούν κενή δόξα, αλλά για την ίδια την ουσία του πραγματικά ωραίου. 
Ύστερα από τη συμπλήρωση αυτού του χρονικού διαστήματος, αν επιμένουν στην ίδια επιλογή, να κλείνονται αυτοί σε εγκλείστρα και να μην τους επιτρέπεται πια να απομακρύνονται απ’ αυτήν την απομόνωση, όποτε θέλουν, εκτός αν τείνουν σ’ αυτό εξαιτίας κοινής ωφέλειας και κέρδους ή για άλλη ανάγκη που τους απειλή με θάνατο· κι αυτό να γίνεται με την ευλογία του κατά τόπον Επισκόπου. (…)

Σχολιασμός:

Είναι εμφανές από μία απλή ανάγνωση του κανόνα πως οι Πατέρες της συνόδου δεν ήθελαν στον μοναχισμό ανθρώπους που δεν είχαν “θεραπευμένο θέλημα”. Ήθελαν ανθρώπους που με ωριμότητα θα επέλεγαν τον μοναχισμό, με όλες τις δυσκολίες και τις θυσίες. Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται είναι:

1.) Να δοκιμάζει ο υποψήφιος την ζωή στο μοναστήρι για τρία έτη. Δυστυχώς ορισμένοι ηγούμενοι σήμερα δεν δίνουν τόσο χρόνο, αλλά τον μειώνουν όσο το δυνατό. Με αυτό τον τρόπο όμως δεν προφυλλάσεται ο δόκιμος που δεν έχει “θεραπευμένο θέλημα” από το να αλλάξει γνώμη στο μέλλον, όταν θα έχει ήδη δώσει υποσχέσεις αφιέρωσης στον Θεό.

2.) Μετά το πέρας της τριετίας, ο ηγούμενος θα πρέπει να ΣΤΕΛΝΕΙ ΠΙΣΩ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ τον δόκιμο για ένα χρόνο! Αυτό ειδικά σήμερα σκανδαλίζει πολλούς, αλλά είναι ένα ακόμη δείγμα της Σοφίας των Πατέρων, που δεν θέλουν να φτιάξουν “ρομποτοποιημένους” μοναχούς όπως οι σέχτες, αλλά να διασφαλίσουν την ελεύθερη επιλογή τους. Μετά από τρία ολόκληρα χρόνια μοναστικής ζωής ο δόκιμος αναγκάζεται να επιστρέψει στο καμίνι του κόσμου για να δοκιμαστεί ολοκληρωτικά. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται πως:

• α’) Ο δόκιμος δεν έχει υποστεί “πλύση εγκεφάλου” από κάποιους του περιβάλλοντος ή οποιουσδήποτε άλλους. Η δυσκολία του να παραμείνει στον κόσμο θα του δώσει και την ευκαιρία να ξεκαθαρίσει από επιρροές τρίτων. Όποιοι και να είναι αυτοί.
• β’) Ο δόκιμος δεν έχει επηρεαστεί από τον δικό του άκριτο ενθουσιασμό. Όσο και ενθουσιώδης αν είναι, μετά από τρία χρόνια το να επιστρέψεις για έναν χρόνο πίσω στα εγκόσμια είναι μια σκληρή δοκιμασία. Δεν υπάρχει χώρος για αυταπάτες. Οποιεσδήποτε αυταπάτες διαλύονται όταν η πραγματικότητα ορθώνεται ανελέητη. Η τελική αυτή δοκιμασία δείχνει αν πραγματικά ο δόκιμος έχει “θεραπευμένο θέλημα” και πως οι δόκιμοι θέλουν να γίνουν μοναχοί “όχι επειδή κυνηγούν κενή δόξα, αλλά για την ίδια την ουσία του πραγματικά ωραίου”.

3.) Τέλος, αφού μετά τις παραπάνω δοκιμασίες ο δόκιμος συνεχίζει να έχει σταθερή απόφαση θα πρέπει να παραμένει εκεί που έχει οριστεί ο τόπος άσκησης του χωρίς να φεύγει παρά μόνο για σημαντικούς λόγους. Εντύπωση πρέπει να μας κάνει στον κανόνα αυτόν πως τίποτε δεν γίνεται χωρίς την σύμφωνη γνώμη του Επισκόπου.

Κλείνοντας , θα τονίσουμε μία ακόμα φορά την σοφία αυτού του κανόνα. Επειδή θέτει το θέμα του μοναχισμού όχι ως “πελατειακό” (να κρατήσουμε τον υποψήφιο μην μας φύγει / αλλάξει γνώμη) αλλά πραγματικά πνευματικό και πέρα από ψυχαναγκασμούς και ιδεοληψίες που καταντούν τον μοναχισμό ιδεολόγημα και όχι ελεύθερη επιλογή.

Όσοι Ηγούμενοι και πνευματικοί Πατέρες δεν τον γνωρίζουν, καλό είναι να τον συμβουλεύονται γιατί όπως άλλωστε όλοι οι Κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων, έχουν βασιστεί στην πείρα και τον φωτισμό των Πατέρων. Αν ο Πνευματικός Πατέρας δεν τον λάβει υπ’ όψιν του, θα πρέπει τουλάχιστον ο δόκιμος να προβληματιστεί. Δεν είναι τόσο ο ακριβής αριθμός ετών που θα πρέπει να μας προβληματίσει όσο το “πνεύμα” του κανόνα. Καλό θα ήταν να σκεφθούμε βέβαια: Αν τότε , που η σκληρότητα της κοινωνία ήταν μεγαλύτερη και ο άνθρωπος είχε συνηθίσει λόγω της δυσκολίας του βίου σε λιτές συνθήκες, ήταν αναγκαία τέσσερα έτη δοκιμασίας, πόσο περισσότερα θα χρειαζόμαστε κατά μέσο όρο σήμερα;

Η άγνοια του κανόνα αυτού σήμερα, νομίζουμε πως οδηγεί σε τόσα σκάνδαλα και τραγωδίες που θα μπορούσαν να αποφευχθούν.

πηγή /   αντιγραφή

Η οδός της ταπείνωσης:Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης

πηγή

Εις τι θα μας ωφελήσει εμάς αν μάθουμε ότι η φωνή ήταν του Πατρός ή ο Θεός μιλεί δι' αγγέλου για τό 'να και τ' άλλο. Εις τι θα μας ωφελήσει εις τον δρόμο της σωτηρίας μας, αν γνωρίζουμε αυτό; Εσύ μιλάς θεολογικά. Τι θα μας ωφελήσει; Τίποτε. Θα σε προσβάλω. Άφησες το δρόμο της ταπεινώσεως και πιάνεις υψηλά επίπεδα θεολογικά. Όχι. Άφησε αυτόν το δρόμο κι ακολούθησε το δρόμο της καλογερικής. «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με». Άφησε αυτόν το δρόμο της ερεύνης, διότι... Ήρθε κάποιος στο σπίτι και λέει: «Πάτερ, το σώμα που μεταλαμβάνομε είναι το Σώμα του Χριστού, το είπανε λέει...» Λέω: «Πάτερ, δεν μπορούμε να θεολογήσουμε, διότι δεν είμαστε θεολόγοι. Μεταλαμβάνουμε Σώμα και Αίμα Χριστού. Περισσότερο δεν μπορούμε να πούμε, μήπως και πέσουμε σε κάνα δογματικό λάθος και θα το βρούμε εμπόδιο μετά το θάνατό μας». Τέτοια δεν μας ωφελούν, πάτερ. Άφησε αυτόν το δρόμο και πάρε το δρόμο της υπακοής και άφησε τα υψηλά επίπεδα. Αι θλίψεις γεννούν την ταπείνωση και η ταπείνωση έχει κατόπιν!! Συντρίβεται ο άνθρωπος, συντρίβεται ο άνθρωπος μέσα του. 
Πηγή:myriobiblos.gr

Η αμέλεια των γονέων για τα παιδιά τους είναι βαρύτατο αμάρτημα!

  

Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Συχνά οι γονείς παραμελούν την ψυχική μόρφωση των παιδιών.
Κάθε πατέρας προκειμένου να εκπαιδεύσει τα παιδιά του στις 

καλές τέχνες, στα γράμματα και στη ρητορική καταβάλλει 

κάθε προσπάθεια, για τη μόρφωση όμως της ψυχής του 

κανείς δεν φροντίζει.

Όταν το παιδί είναι άρρωστο στο σώμα, κανείς δεν 

αρνείται να το στείλει σε μακρινό ταξίδι για να θεραπεύσει

 την αρρώστια του. Όταν όμως πάσχει η ψυχή, κανείς δεν 

ασχολείται με αυτή, αλλά όλοι χάνουμε το θάρρος μας, 

όλοι αδιαφορούμε, όλοι αμελούμε!

Ποιά απολογία θα έχουν εκείνοι στους οποίους έχουν 

εμπιστευθεί τα λογικά πρόβατα, και που δείχνουν 

μεγάλη αμέλεια, και ενώ κάθε μέρα βλέπουν άλλα

 μεν να τα κατασφάζουν - όπως λέει ο προφήτης -

 άλλα να κατασπαράζονται από τα θηρία, άλλα δε 

να κλέβονται από άλλους, κι όμως να μην θέλουν 

να φροντίζουν καθόλου γι΄αυτά;

Βλέπεις τον γιό σου να βρίζει τον Δημιουργό του

 και δεν δυσανασχετείς, πές μου, ούτε τον φοβερίζεις

 και τον επιπλήττεις, και αυτά ενώ γνωρίζεις ότι αυτή 

την πράξη και ο ίδιος ο Θεός την εμποδίζει, 

όχι επειδή ζημιώνεται αυτός που βρίζεται 

( γιατί ο Θεός είναι αιώνιος ), αλλά για την δική 

του σωτηρία! 

Γιατί εκείνος που δείχνει αχαριστία και αναισθησία

 απέναντι του Θεού, πολύ περισσότερο θα τολμήσει

 να προσβάλει τον πατέρα του αλλά και την δική 

του ψυχή.

Και τον Ιώβ, όπως τον επαίνεσε η Αγία Γραφή για 

τις άλλες αρετές του, ότι δηλαδή ήταν δίκαιος 

και ειλικρινής και ευσεβής, έτσι τον επαίνεσε και 

για την επιμελή αγωγή των παιδιών του. 

Αυτή δε η επιμέλεια συνίστατο όχι στο να 

συγκεντρώνει χρυσάφι γι΄αυτά, ούτε να τα κάνει 

ένδοξα και φημισμένα, αλλά σε τί; Άκουσε την 

Αγία Γραφή που λέει: " όταν τελείωσαν οι μέρες

 του συμποσίου τους, έστειλε ο Ιώβ ανθρώπους και 

τα εκαθάριζε, και αφού σηκωνόταν το πρωί, 

προσέφερε γι΄αυτά θυσία τόσα σφάγια, όσα ήταν

 και τα παιδιά του, και επί πλέον ένα μοσχάρι για τις

 αμαρτίες τους, ώστε να εξαγνισθούν οι ψυχές τους.

 Γιατί σκεφτόταν μόνος του ο Ιώβ " μήπως τα παιδιά

 μου σχημάτισαν στην ψυχή τους εχθρικές

 διαθέσεις για τον Θεό; "


Τί θα έχουμε λοιπόν εμείς να απολογηθούμε που

 τολμούμε να δείξουμε τόση αμέλεια για τα παιδιά μας;

 Γιατί, αν ο Ιώβ, που έζησε πριν από την εποχή της Χάριτος,

 πρίν απο τον νόμο της Καινής Διαθήκης, αυτός 

που δεν διδάχτηκε από κανέναν, εφρόντιζε τόσο

 πολύ για τα παιδιά του, ώστε να τρέμει ακόμη 

και για αμαρτήματα που δεν είχαν εκδηλωθεί, 

ποιός λοιπόν θα σώσει εμάς που πλέουμε μέσα

 στη Θεία Χάρη, που είχαμε την τύχη να ακούσουμε

 τόσους και τόσους δασκάλους, που έχουμε τέτοια 

παραδείγματα και δεχθήκαμε τόσες και τόσες 

συμβουλές, και εν τούτοις όχι μόνον δεν 

φοβούμαστε τα κρυφά αμαρτήματα, αλλά 

περιφρονούμε και τα φανερά, και όχι μόνο τα

 περιφρονούμε, αλλά και διώχνουμε αυτούς που

 θέλουν να τα διορθώσουν;

Ας μην παραμελούμε λοιπόν τα παιδιά, 

γνωρίζοντας ότι, όταν είναι εντάξει απέναντι του

 Θεού, και σ΄αυτή την ζωή θα προκόψουν και

 θα δοξασθούν. Γιατί αυτόν που ζεί με αρετή και 

καλωσύνη, όλοι τον σέβονται και τον τιμούν, 

έστω κι αν είναι πιο φτωχός από όλους. 

Όπως και τον πονηρό τον αποστρέφονται 

και τον μισούν, ακόμη κι αν έχει άφθονα πλούτη.

 Ώστε αυτοί που παραμελούν τα παιδιά τους, 

κι αν ακόμη είναι αγαθοί και μετριοπαθείς, 

για την αμαρτία αυτή θα υποστούν τη χειρότερη τιμωρία.

Εκείνες οι μητέρες που δεν ανατρέφουν τα παιδιά

 τους με την ευσεβή ανατροφή κατά τον

 απόστολο Παύλο είναι περισσότερο παιδοκτόνοι 

παρά μητέρες. 

Αυτό δεν το λέγω μόνο προς τις γυναίκες αλλά και

 προς τους άνδρες. 

Γιατί πολλές φορές και πολλοί πατέρες κάνουν και

 διαπραγματεύονται τα πάντα, για να αποκτήσει 

ο γιός τους καλό άλογο, λαμπρό σπίτι και ακριβό

 χωράφι, ενώ για να αποκτήσει καλή ψυχή και

 ευσεβή διάθεση, δεν κάνουν τίποτε.

Και αυτό είναι που ανατρέπει όλη την οικουμένη,

 το ότι δηλαδή αμελούμε τα παιδιά μας, και για

 μεν τα κτήματα τους φροντίζουμε με επιμέλεια,
αδιαφορούμε όμως για την ψυχή τους. 

Πρέπει λοιπόν να προσέχουμε όχι πως θα τα 

κάνουμε πλούσια σε ασήμι και χρυσάφι και τα 

παρόμοια, αλλά πως θα γίνουν πιο πλούσια από

 όλους στην ευσέβεια, στην πνευματική ζωή και

 στην απόκτηση της αρετής, πώς να μην χρειάζονται

 πολλά, πώς να μην κυριεύονται από τα βιοτικά 

και τις επιθυμίες της νεότητας. 

Ακόμη πρέπει να προσέχουμε με ακρίβεια το χρόνο

 των εισόδων στο σπίτι και των εξόδων απ΄αυτό,

 τους τόπους της παραμονής τους, τις συναναστροφές

 τους, αφού γνωρίζουμε ότι, αν τα αμελούμε αυτά, 

δεν θα έχουμε καμία συγχώρηση από τον Θεό.

Και από τα ζώα, τα παιδιά τα εκτιμούμε λιγότερο,

 και περισσότερο φροντίζουμε για τους όνους και

 τους ίππους παρά για τα παιδιά μας.

 Και άν μεν κάποιος έχει ημίονο, φροντίζει πολύ, 

ώστε να βρεί άριστο οδηγό, και όχι ανόητο,

 ούτε κλέφτη, ούτε μέθυσο, ούτε άπειρο στην τέχνη.

 Όταν όμως χρειαστεί να αναθέσουμε τη 

διαπαιδαγώγηση της ψυχής του παιδιού

 σε ένα παιδαγωγό, απλά και όπως έτυχε 

εκλέγουμε αυτόν που θα παρουσιαστεί μπροστά μας.

Γι΄αυτό σας παρακαλώ, να απλώνουμε χέρι βοήθειας

 στα παιδιά μας , για να μην έχουμε εμείς την 

ευθύνη για τις πράξεις τους. 

Ή δεν γνωρίζετε τι έπαθε ο γέροντας Ηλεί 

επειδή δε διόρθωνε όπως έπρεπε τα ελαττώματα 

των παιδιών του; Γιατί όταν υπάρχει κάποια

 αρρώστια που έχει ανάγκη χειρουργικής 

επεμβάσεως, αν ο γιατρός θελήσει να την 

θεραπεύσει με πλύση, κάνει αμέσως την 

αρρώστια αθεράπευτη, εφόσον δεν εφαρμόζει 

την πρέπουσα θεραπεία. 

Κατά τον ίδιο λοιπόν τρόπο και εκείνος ο γέροντας,

 ενώ όφειλε να τιμωρήσει τα παιδιά του ανάλογα

 με τα παραπτώματα τους, επειδή μεταχειρίστηκε

 μεγάλη επιείκεια απέναντι τους, τιμωρήθηκε 

κι αυτός μαζί τους. Αφού φοβηθούμε λοιπόν,

σας παρακαλώ, απ΄ αυτό το παράδειγμα, 

όσοι έχουμε παιδιά ας φροντίζουμε για την

 ανατροφή τους και γενικά ο καθένας 

ας φροντίζει για κείνους με τους οποίους 

συγκατοικεί.

Αίτιοι της ασυδοσίας των νέων είναι οι γονείς 

που τους αφήνουν για πολύ χρόνο να γυρίζουν 

αχαλίνωτοι και έρημοι από σωφροσύνη, 

να καταντροπιάζονται με την πορνεία και τα

 τυχερά παιχνίδια και τις διασκεδάσεις 

στα παράνομα θέατρα.

Ο λόγος για τον οποίο η κακία δύσκολα ξεριζώνεται 

από την ψυχή, είναι ότι κανείς δεν φροντίζει με 

επιμέλεια για τα παιδιά του, κανείς δεν διαλέγεται 

μαζί τους για την αγνότητα, κανείς για την σεμνότητα, 

κανείς για την καταφρόνηση των χρημάτων και της δόξας,

 κανείς για τις θείες εντολές που περιέχονται μέσα 

στην Αγία Γραφή.

Γι΄αυτό σας παρακαλώ και σας ικετεύω να φροντίζετε

 πολύ για τα παιδιά σας και παντού να επιδιώκετε τη

 σωτηρία της ψυχής τους.
 

Άν οι πατέρες διέπλασσαν με προσοχή τα παιδιά τους, 

δεν θα χρειάζονταν ούτε νόμοι, ούτε δικαστήρια, 

ούτε τιμωρίες και βασανιστήρια και δημόσιες εκτελέσεις.

 Γιατί λέγει η Γραφή: 

" ο νόμος δεν ορίσθηκε και δεν έχει ισχύ για το δίκαιο" .

 Επειδή όμως τα παραμελούμε, γι΄ αυτό τα

 περιτριγυρίζουμε με μεγαλύτερα κακά,

 τα παραδίνουμε στα χέρια των δημίων 

και τα σπρώχνουμε συνεχώς προς τον γκρεμό.

 Γιατί όπως λέει η Αγία Γραφή : 

" εκείνος που παραχαϊδεύει τον γιό του,

 θα επιδέσει τις πληγές του." 

Τί σημαίνει ο "περιψύχων"; 

Εκείνος που τον λυπάται, τον κολακεύει,

 τον περιποιείται υπερβολικά. 

Επειδή ο γιός χρειάζεται αυστηρότητα, φροντίδα 

και φοβέρες. 

Αυτά τα λέω , όχι για να είμαστε σκληροί 

στα παιδιά αλλά για να μην τους δίνουμε την 

εντύπωση ότι είμαστε άξιοι περιφρονήσεως.
Διότι αν η γυναίκα πρέπει να φοβάται τον άνδρα, 

πολύ περισσότερο το παιδί τον πατέρα. 

Και μη μου λές οτι 

"είναι αδύνατο να επιβληθεί κανείς στους νέους ". 

Αλλά το κακό οφείλεται στην δική μας αδιαφορία 

και στο ότι δεν τα οδηγούμε στην ευσέβεια από 

την αρχή και από την πρώτη τους παιδική ηλικία. 

Γιατί άν και στο σπίτι σας άκουγαν να συζητάτε 

για την πνευματική ζωή συνεχώς και να τα 

συμβουλεύετε τα πρέποντα, γρήγορα τα καλά

 αυτά σπέρματα θα έφερναν πλούσιο καρπό.

Όμως τίποτα από αυτά δεν κάνουμε, αλλά τα 

αναγκαία τα θεωρούμε πάρεργα. 

Και αν τα συμβουλέψει κανείς αυτά,

 προκαλεί αμέσως το γέλιο, γι΄ αυτό έχουν

 γίνει όλα άνω κάτω, και αυτούς που δεν 

σωφρονίζουν οι γονείς, τους τιμωρούν οι κοσμικοί νόμοι.

Αιτία όλων των κακών είναι η αμέλεια των γονέων.

 Ποιά ανάγκη - λέει - έχουν τα παιδιά μας 

από φιλοσοφημένη ζωή και προσεκτική συμπεριφορά; 

Αυτό ακριβώς είναι εκείνο που κατέστρεψε τα πάντα, 

το ότι δηλαδή θεωρούμε περιττό και δευτερεύον 

ένα πράγμα τόσο αναγκαίο, που συγκρατεί τη ζωή μας.

Και τολμούν, μετά από τα λόγια αυτά που λένε, να ονομάζου

 τους εαυτούς τους πατέρες!


Βιβλίο: Παιδαγωγική Ανθρωπολογία
Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

πηγή