Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Τρίτη, Απριλίου 02, 2013

Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν. (Μάρκ. η 34-θ 1) Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς




 


«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθήτω μοι» (Μάρκ. η΄ 34).

Αἴροντες τόν σταυρό, εὐαρεστοῦμε τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, Τόν ἀκολουθοῦμε. Ἄν ἀκολουθοῦμε τόν ἑαυτό μας, δέν μποροῦμε νά ἀκολουθοῦμε Ἐκεῖνον. Ὅποιος δέν ἀπαρνηθῇ τόν ἑαυτό του, δέν μπορεῖ νά Μέ ἀκολουθήσῃ (Ματθ. ι΄ 38).

Ἄν ἀκολουθήσῃς τόν δικό σου νοῦ καί ὄχι τόν νοῦ τοῦ Χριστοῦ, ἄν ἀκολουθήσῃς τό θέλημά σου καί ὄχι τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἀναφέρεται στό ἅγιο Εὐαγγέλιο, ἡ ψυχή σου δέν εἶναι καθαρή, δέν εἶναι ἁγιασμένη, εἶναι χαμένη στήν ζούγκλα τῶν ψυχοφθόρων καί φρικτῶν πλανῶν. Διότι ἡ ἁμαρτία, τό κακό, κατόρθωσε νά χτίσῃ μέσα μας, δίπλα σέ ἐκείνη τήν θεοειδῆ ψυχή πού ἐλάβαμε ἀπό τόν Θεό, τήν δική της ψυχή. Ἄν ἡ ἁμαρτία μᾶς γίνῃ ἕξις, δημιουργεῖ μέσα μας τήν δική της ψυχή. Ἄν πράττομε τήν ἁμαρτία, ἐκείνη σταδιακά μορφώνεται στήν ψυχή μας. Κοντά σέ ἐκείνη τήν θεοειδῆ ψυχή, τήν ὁποία ὁ Θεός σοῦ ἔδωσε, ἐσύ φέρνεις ἕναν ξένο, ὁ ὁποῖος σέ αἰχμαλωτίζει. Αὐτός διαφεντεύει, ἐνῶ ὅ,τι θεϊκό εἶναι μέσα σου εἶναι σάν κοιμισμένο, σάν μουδιασμένο. Τό ἀπέρριψες, καί ἐκεῖνο δέν ζῆ μέσα σου, πεθαίνει.

Ἡ ἁμαρτία δημιουργεῖ μέσα μας δικό της κόσμο, δημιουργεῖ μέσα μας δική της φιλοσοφία, δική της ἀντίληψι γιά τόν κόσμο. Ἡ ἁμαρτία ἐπιδιώκει νά καταλάβῃ τήν θέσι τοῦ Θεοῦ στήν ψυχή σου, τήν θέσι τοῦ Προσώπου τοῦ Θεοῦ. Αὐτό θέλει νά κάνῃ ἡ ἁμαρτία. Ἡ ἁμαρτία στήν πραγματικότητα θέλει νά στερήσῃ τόν ἄνθρωπο ἀπό ἐκεῖνες τίς θεϊκές ὡραιότητες πού ἔχει στήν ψυχή του. Ναί, αὐτός ὁ διάβολος ἀγωνίζεται διά μέσου τῆς ἁμαρτίας νά δημιουργήσῃ μέσα σου καί μέσα μου τήν δική του εἰκόνα. Διότι ἡ ἁμαρτία πάντοτε ὁμοιάζει στόν διάβολο. Πάντοτε, ὅταν τήν ἐναγκαλιζώμαστε, τυπώνει σιγά-σιγά στήν ψυχή μας τήν δική του σκοτισμένη μορφή. Ἔτσι, μέ τήν ἁμαρτία, μέ τήν ἕξι στήν ἁμαρτία, μορφώνεται μέσα μας ἕνα ἄλλο ἐγώ, μία ἄλλη ψυχή, ἕνας ἄλλος ἑαυτός, ἐκεῖνος ὁ ἑαυτός, τόν ὁποῖο ζητεῖ ὁ Κύριος νά ἀπαρνηθοῦμε: «οὐ γάρ ὅ θέλω ποιῶ ἀγαθόν, ἀλλ’ ὅ οὐ θέλω κακόν τοῦτο πράσσω» (Ρωμ. ζ΄ 19). Τό κακό τό δημιουργήσαμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι, ἐνῶ τό καλό εἶναι ἀπό τόν Θεό, λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Α΄ Τιμ. δ΄ 4). Ἐγώ θέλω νά ζῶ σωστά, ἀλλά τήν δύναμι νά τό κάνω δέν τήν ἔχω. Δέν βρίσκω τήν δύναμι γι’ αὐτό, δέν βρίσκω τήν δύναμι μέσα μου.

Νά, τό σημερινό Εὐαγγέλιο μᾶς ἀποκαλύπτει τόν τρόπο, γιά νά πραγματοποιήσουμε στήν ζωή μας τό καλό πού ἐπιθυμοῦμε. Αὐτός εἶναι ἡ ἀπάρνησι τοῦ ἑαυτοῦ σου, τῆς ἁμαρτίας σου, αὐτῆς τῆς ἁμαρτωλῆς ψυχῆς πού δημιουργήθηκε, χτίστηκε, μορφώθηκε μέσα σου. Μέ τήν νηστεία στήν πραγματικότητα ἀπωθοῦμε τήν ἁμαρτωλότητα πού εἶναι μέσα μας. Ἀντικαθιστοῦμε σταδιακά τόν ἑαυτό μας μέ τόν Χριστό, μέχρις ὅτου φθάσουμε στήν τελειότητα πού ἔφθασε ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος λέγει: «Ζῶ δέ οὐκέτι ἐγῶ, ζῆ δέ ἐν ἐμοί Χριστός» (Γαλ. β΄ 20). Νά τί σημαίνει «ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν»: Σημαίνει νά ἀπαλείψουμε ὅλες τίς (κακές) μας ἐπιθυμίες, κάθετι ἀνθρώπινο, ἐφάμαρτο, καί νά τά ἀντικαταστήσουμε μέ τόν Χριστό. Νά ἀλλάξουν, νά γίνουν ὅλα Χριστός!

«Ὅς γάρ ἐάν θέλῃ τήν ψυχήν αὐτοῦ σῶσαι ἀπολέσει αὐτήν· ὅς δ᾽ ἄν ἀπολέσει τήν ψυχήν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ καί τοῦ εὐαγγελίου, σώσει αὐτήν» (Μάρκ. η΄ 35). Ἐάν, βεβαίως, ἀπαρνηθοῦμε κάθε ἁμαρτία μας, κάθε πάθος μας· καί ἄν ξέρουμε, ἄν αἰσθανόμαστε καί ἄν θέλουμε νά γίνῃ ὁ Χριστός ψυχή μέσα στήν ψυχή μας, καρδιά μέσα στήν καρδιά μας, νά ἀντικαταστήσῃ τόν ἑαυτό μας, τό ἐγώ μας μέ τόν Ἑαυτό Του. Αὐτή εἶναι ἡ μόνη ὁδός γιά νά φυλάξουμε ἐγώ καί ἐσύ καί κάθε ἄνθρωπος τήν ψυχή μας ἀπό τήν κόλαση, ἀπό τήν καταστροφή, ἀπό τόν διάβολο, ἀπό κάθε κακό, ἀπό τά αἰώνια βάσανα, νά βροῦμε μέσα μας ἐκείνη τήν θεοειδῆ ψυχή, ἐκείνη τήν θεϊκή ψυχή, τήν ὁποία ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε.

Θεοειδής ψυχή! –Ποῦ εἶναι ἄραγε; –Στόν Χριστό. Ὁ Χριστός ἔγινε ἄνθρωπος γιά νά μᾶς εἰπῇ: Νά, ἔτσι πρέπει νά εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ἐκεῖνος, ὁ Θεός, ἔγινε ἄνθρωπος. Ἐκεῖνος, ὁ Θεός, ἔδειξε στόν ἑαυτό Του τό Πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς εἴμαστε πλασμένοι κατ’ Εἰκόνα Θεοῦ. Ὀφείλουμε νά ζοῦμε σύμφωνα μέ αὐτήν. Τί εἶναι ὁ νοῦς μας; Εἰκόνα τοῦ νοῦ τοῦ Χριστοῦ, τοῦ νοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἡ δική μας ὑποχρέωσις εἶναι νά κάνουμε τόν νοῦ μας ὅμοιο μέ τόν νοῦ τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή νά χριστοποιήσουμε ὅλο τόν νοῦ μας καί νά μποροῦμε νά ποῦμε μέ τόν ἀπόστολο Παῦλο: «ἡμεῖς νοῦν Χριστοῦ ἔχομεν» (Α΄ Κορ. β΄ 16). Ἀλλά μέχρι νά ταυτίσουμε τό θέλημά μας μέ τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Θεοῦ, τό δικό μας θέλημα πάντα περιπλανιέται, εἶναι πάντα ἀδύνατο, πάντα σκοντάφτει καί βυθίζεται στήν ἁμαρτία. Ἐάν ἔχουμε τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό ὡς τό αἰώνιο πρότυπό μας, τό αἰώνιο ὅραμά μας, τότε ταυτίζουμε τόν ἑαυτό μας μέ τό δικό Του θέλημα. Τότε λέμε: δέν θέλω νά γίνῃ τό θέλημά μου, ἀλλά τό δικό Σου (Κύριε). Πάτερ ἡμῶν, γενηθήτω τό θέλημά σου ὡς ἐν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς.

Ὅταν ἐμεῖς, τηρώντας τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, θέλουμε νά θεραπεύσουμε τό θέλημά μας ἀπό ὅλες τίς ἀδυναμίες, ἀπό ὅλες τίς ἀρρώστειες του, ἀπό ὅλο τόν θάνατό του, στήν πραγματικότητα θεραπεύουμε τόν ἑαυτό μας ἀπό κάθε ἁμαρτία καί ἐξορίζουμε ἀπό τόν ἑαυτό μας κάθε τι ἐφάμαρτο. Ναί! Ὅσο ὁλόκληρος ὁ ἄνθρωπος ἐπιποθεῖ τόν Θεό, ὅσο στ’ ἀλήθεια ἀγωνίζεται νά ἀπαρνηθῇ τόν ἑαυτό του καί νά ἀκολουθῇ τόν Χριστό, νά σηκώνῃ τόν Σταυρό, νά σηκώνῃ τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, τότε ἀληθινά λαμβάνει ἀπό τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό τήν θεία δύναμι. Διότι, ὅπως ἔχει λεχθῆ, ὁ Σταυρός «ἡμῖν τοῖς σῳζομένοις δύναμις Θεοῦ ἐστι» (Α΄ Κορ. α΄ 18). Ἡμῖν, γιά μένα καί γιά σένα καί γιά κάθε ἄνθρωπο. Ὅταν ἀποφασίσῃς νά βιάσῃς τόν ἑαυτό σου νά σηκώσῃς τόν σταυρό σου, νά! ἐσύ τήν ἴδια στιγμή λαμβάνεις θεία δύναμι. Αὐτή τήν δύναμι τήν δίνει ὁ Κύριος, γιά νά μπορέσῃς νά νικήσῃς κάθε ἁμαρτία μέσα σου, νά μπορέσῃς νά νικήσῃς κάθε κακό, κάθε κακή συνήθεια, νά μπορέσῃς νά παιδαγωγήσῃς τήν γλῶσσα σου νά μή λέγῃ ἄπρεπα λόγια, νά παιδαγωγήσῃς τό μάτι σου νά μή βλέπῃ ἐκεῖνα πού δέν πρέπει νά βλέπῃ. Ὅλη ἡ ζωή σου νά γίνῃ χριστοειδής. Χάριν τίνος; Χάριν τοῦ Χριστοῦ. Γιά νά ἐγκατοικίσῃς τόν Χριστό μέσα σου! Νά, αὐτός εἶναι ὁ σκοπός μας, αὐτό εἶναι τό ὅραμά μας, αὐτό εἶναι ἡ ἀνάπαυσις καί ἡ εἰρήνη καί ὁ αἰώνιος παράδεισος τῆς ψυχῆς μας, κάθε ἀνθρώπινης ψυχῆς. Χωρίς τόν Χριστό ἡ ἀνθρώπινη ψυχή δέν εἰρηνεύει...

Ἡ δική μας ὁδός, ἡ ὁδός τῶν Ἁγίων καί τῆς νηστείας, εἶναι βία στόν ἑαυτό μας νά πράττωμε κάθε ἀγαθό, διηνεκής βία τοῦ ἑαυτοῦ μας πρός κάθε καλό. Διότι ἡ φύσις μας δέν θέλει τό καλό. Ἐκείνη κλίνει στό κακό. Ἐσύ ὅμως βίασε τόν ἑαυτό σου νά πνίγῃς κάθε κακό πού ὑπάρχει μέσα σου. Ὁ Κύριος θά σοῦ δώσῃ τήν δύναμι τῆς Ἀναστάσεως, γιά νά κάνῃς πραγματικά κάθε καλό. Νά σηκώνουμε τόν σταυρό μας, νά χριστοποιοῦμε τόν ἑαυτό μας καί νά προσέχουμε ὅτι νηστεία δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τό νά ἀντικαταστήσουμε τόν ἑαυτό μας μέ τόν Χριστό, τόν Θεό μας. Μέσῳ κάθε ἀρετῆς ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά ἀντικαθιστᾷ τόν ἑαυτό του μέ τόν Θεό, τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Διότι, «θεός ἡ ἀρετή», ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Μάξιμος. Καί αὐτή ἡ θεία δύναμις εἶναι πιό δυνατή ἀπό αὐτόν ἐδῶ τόν κόσμο, αὐτή ἡ δύναμις μᾶς χαρίσθηκε γιά νά ὑπερνικοῦμε κάθε κακό, νά ὑπερνικοῦμε κάθε ἁμαρτία, κάθε διαβολική δύναμι. Βίασε τόν ἑαυτό σου σέ κάθε καλό καί ὁ Ἀγαθός Κύριος θά σοῦ δώσῃ τήν δύναμι τῆς Ἀναστάσεως, ὥστε νά πορεύσεσαι ἀπό τήν μεγαλύτερη θλίψι στήν μικρότερη καί ἀπό τήν μικρότερη χαρά στήν μεγαλύτερη χαρά. Νά βαδίζουμε ὅλοι πρός τήν βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἕως ὅτου μπορέσουμε νά ποῦμε μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ καί ἐμεῖς: Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, δέν ζῶ πλέον ἐγώ· ἐσύ ζῆς μέσα μου διά τῶν ἁγίων Μυστηρίων καί τῶν ἁγίων ἀρετῶν. Σέ Ἐσένα ἀνήκει ἡ δόξα καί ἡ εὐχαριστία, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν

Γ΄ Χαιρετισμοί «Χαίρε, των απίστων αμφίβολον άκουσμα• χαίρε, των πιστών αναμφίβολον άκουσμα» εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού


Αποδόθηκε σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, η Γ΄ Στάση των Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου και γίναμε όλοι μάρτυρες του δέους και του σεβασμού όχι μόνο του ανθρωπίνου γένους, αλλά και αυτών των Αγγελικών δυνάμεων στο πρόσωπό Της, καθώς, όπως γνωρίζουμε, ο Ακάθιστος Ύμνος είναι ο ακατάπαυστος Αγγελικός Ύμνος στην Παρθένο Μαρία. Ανάμεσα στα Αρχαγγελικά «Χαίρε», που ακούσαμε σήμερα είναι και εκείνο που χαρακτηρίζει την Παναγία «αμφίβολο άκουσμα για τους απίστους και αναμφίβολο άκουσμα για τους πιστούς»
                                           
Η συγκεκριμένη αναφορά μάς δίδει την ευκαιρία να καταθέσουμε μερικές απλές σκέψεις για το φαινόμενο της απιστίας, που παρατηρείται όλες τις εποχές και το μεγάλο γεγονός της πίστης, που χαρακτηρίζει τις καρδιές των ανθρώπων του Θεού. Η απιστία, παρά την αρνητική φόρτιση που την διακρίνει, είναι δικαίωμα και μάλιστα, απολύτως σεβαστό σε μια δημοκρατικά διαρθρωμένη Πολιτεία. Ο κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να τοποθετείται θρησκευτικά όπου θέλει ή και να διατηρεί το δικαίωμα της απιστίας ή της αθεΐας. Η ίδια η Εκκλησία μας, η οποία πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν1,

διερμηνεύοντας το θέλημα του Θεού, σέβεται την προσωπική επιλογή του καθενός, τη στιγμή, μάλιστα, που ο Ίδιος ο Κύριος διεκήρυξε το ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν2.

Οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, αλλά και οι πνευματικοί άνθρωποι που έζησαν και αναπτύχθηκαν στους κόλπους Της, έχοντας μελετήσει το φαινόμενο της απιστίας και αναγνωρίζοντας το δικαίωμα σ’ αυτήν, αποκαλύπτουν ότι η αυτοπαράδοση του ανθρώπου στα δίχτυα της μόνο καταστροφικά αποτελέσματα μπορεί να έχει τόσο για τον ίδιο ως πρόσωπο, όσο και για την κοινωνία στην οποία ζει συνολικά. Είναι χαρακτηριστικός ο λόγος του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς σχετικά με την απιστία και την αποστασία από το θέλημα του Θεού και αποκαλύπτει τις τραγικές




Α΄ Τιμ. 2,4

Ματθ. 16,24



συνέπειές τους: «όποιος χάνει το Θεό από το νου και την καρδιά του, αισθάνεται ξαφνικά απολυμένος από τα καθήκοντά του, απογυμνωμένος απ’ όλες τις ελπίδες του, συσκοτισμένος στο νου και δηλητηριασμένος στην καρδιά. Η δολοφονία είναι τότε το ίδιο δικαιολογημένη, όπως και η αυτοκτονία, ο γάμος είναι κωμωδία, η αγάπη προς τα παιδιά ανοησία, η φιλία συνεταιρισμός, aφού όλος ο κόσμος για τους απίστους είναι η στάνη των ζώων χωρίς ποιμένα, ενώ η ζωή τυχαία μούχλα στην πλάτη της γης. Όλα τούτα είναι συνεπή για εκείνον που έχει αποστατήσει από τον Θεό»3

Αξίζει, όμως, να προσέξουμε και μια άλλη διάσταση που δίδει ο μεγάλος Ρώσος φιλόσοφος Αλέξανδρος Σολζενίτσιν, ο οποίος αποδίδει στην απιστία τα δεινά της πατρίδας του κατά τον 20ό αιώνα: «θυμάμαι την εξήγηση που έδιναν μερικοί γέροντες για τις μεγάλες συμφορές που είχαν πέσει στη Ρωσία: οι άνθρωποι εγκατέλειψαν το Θεό, γι’ αυτό συνέβησαν όλα αυτά. Από τότε πέρασα 50 ολόκληρα χρόνια μελετώντας την ιστορία της ρωσικής επανάστασης… στην προσπάθεια να ξεκαθαριστούν τα χαλάσματα που άφησε πίσω της η μεγάλη αυτή εξέγερση. Αλλά, αν μού ζητούσε κάποιος να διατυπώσω, όσο πιο επιγραμματικά γίνεται, τη βασική αιτία της καταστροφικής αυτής επανάστασης, που εξολόθρευσε 60 περίπου εκατομμύρια συμπατριωτών μου, δεν θα έβρισκα φράση πιο ταιριαστή από εκείνη: οι άνθρωποι εγκατέλειψαν τον Θεό! Γι’ αυτό συνέβησαν όλα αυτά. Ο ξεπεσμός της ανθρώπινης συνείδησης, που στερήθηκε τη Θεία της διάσταση, είναι ένας από τους αποφασιστικούς παράγοντες όλων των μεγάλων εγκλημάτων του αιώνα…»4

Αυτές είναι οι τραγικές συνέπειες της απιστίας και της αποστασίας από την Θεό στην ανθρώπινη ζωή και την ιστορία των κοινωνιών. Στον αντίποδα αυτής της καταστροφικής επιλογής η Εκκλησία μας προβάλλει την καθαρή και απροκατάληπτη πίστη, ως προϊόν του ελεύθερου δικαιώματος του ανθρώπου να βρίσκεται κάτω από την σκέπη του Θεού. Αυτή η πίστη, σε αντίθεση με την απιστία, έχει ευεργετικά αποτελέσματα για εκείνον που την βιώνει: την ειρήνη της ψυχής, την αγάπη προς τον κάθε άνθρωπο, την διαρκή κοινωνία και βίωση της παρουσίας του Θεού.

Αυτή την πίστη ας καλλιεργήσουμε, έτι περισσότερο, αδελφοί μου, αρνούμενοι τον πειρασμό της απιστίας, που το πνεύμα της




3 «Δεν φτάνει μόνο η πίστη», σελ. 115 4 Ανθρωπιστικού Συνδέσμου Αθηνών «Τα θεμέλια της Ευρώπης», σελ. 55



εποχής προτείνει ως στοιχείο δήθεν προόδου και εκσυγχρονισμού. Ας προσέξουμε, όμως και έναν άλλο πειρασμό· να θεωρήσουμε την πίστη ως ατομικό μας προνόμιο και όχι ως αποκάλυψη του Θεού στη ζωή μας. Αυτή η εκτροπή μπορεί να οδηγήσει σε φαρισαϊκές πρακτικές, στην έξαρση του θρησκευτικού φανατισμού, που περιφρονεί και πολεμά όποιον πρεσβεύει διαφορετικές απόψεις, ενώ αποστρέφεται και μισεί όποιον δεν πιστεύει. Η Εκκλησία μας καταδικάζει τέτοιες ανορθόδοξες νοοτροπίες, ενώ ευαγγελίζεται τον αγώνα της αγάπης, που είναι ικανή να οδηγήσει τους πλανεμένους στην οδό της σωτηρίας. ΑΜΗΝ!

Αρχιμ. Ε.Ο.

Κυριακή Γ' Νηστειών, Μαρκ. κεφ. 8, στχ.34 – κεφ.θ. στχ.1, της Σταυροπροσκυνήσεως ΡΗΞΗ ΣΕ ΒΑΘΟΣ π. Γερασιμάγγελος Στανίτσας


 
ΡΗΞΗ ΣΕ ΒΑΘΟΣ

Σε μια ρήξη καλεί σήμερα η Εκκλησία μας τον εκκοσμικευμένο άνθρωπο μέσα από τις αδρές γραμμές του σημερινού ευαγγελίου. Ρήξη με την φθορά της κοσμικής νοοτροπίας για μια ανατολή της ψυχής στην ζωή του πνεύματος, για να αποκατασταθεί ο διχασμός της προσωπικότητάς μας και η συμφιλίωση με τον εαυτό μας, τον συνάνθρωπο και τον Θεό .
Αυτή η πρόσκληση του Χριστού είναι σαφώς προαιρετική. Ο Θεός κανέναν δεν σώζει χωρίς την συγκατάθεσή του. Όλοι θέλουν, αλλά λίγοι τολμούν να έρθουν σε ρήξη με τον κόσμο της φθοράς. Κάποιοι φοβούνται μήπως χαρακτηριστούν θρησκόληπτοι ή αναρχικοί. Οι περισσότεροι αναβάλλουμε διαρκώς την έναρξη μιας νέας πορείας, ενώ ρισκάρουμε την ψυχή μας προκειμένου να πετύχουμε ανταλλάγματα αμφιβόλου αξίας.
Ο Χριστός ζητά να τερματίσουμε αυτού του είδους τη «δουλεία» και να προσφέρουμε σε Αυτόν την ψυχή μας για να μας λυτρώσει από τον ευτελισμό. Ο λόγος του «ὅς γαρ ἀνθέλει την ψυχήν αὐτο σσαι ἀπολέσαι αὐτήν» σημαίνει αβίαστη αγάπη και προσφοράς χάριν του άλλου .
Η θυσία στην πράξη του Χριστού είναι η πραγμάτωση της μοναδικής αγάπης που εκδηλώθηκε ποτέ με τον ηρωισμό της απόλυτης ταπείνωσης και ανιδιοτέλειας. Γι αυτό και η προσέγγιση του μυστηρίου και της αγάπης κατορθώθηκε μόνο με την ταπείνωση απέναντι στο συνάνθρωπο. Οι εγωιστές και οι δειλοί αποκλείονται κοινωνίας μαζί Του.
Γιατί πώς να αισθανθείς την αγάπη του άλλου, αν η καρδιά σου μένει άδεια από αίσθημα αλληλεγγύης ;
Πολλοί ίσως σκεφτούν ότι ο Χριστός θα στερήσει της Βασιλείας Του όλους εμάς τους δειλούς, τους κενούς έργων αγάπης. Όχι! Διότι ο Χριστός είναι αγάπη και κατανοεί τις πτώσεις μας, όταν έχουμε επίγνωση των αδυναμιών μας και ελπίδα στο έλεος της φιλανθρωπίας Του.
Είναι όμως και η αλήθεια που καθορίζει την αξία της ψυχής λέγοντας «τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῇ ψυχῇ αὐτοῦ» ή « τί ὠφελήσει ἄνθρωπος ἐαν κερδίσει τον κόσμον ὅλον και ζημιωθεῖ τῇ ψυχῇ αὐτοῦ ».
Ασύγκριτη η αξία της ψυχής του ανθρώπου. Η ζωή που αποβλέπει στη σωτηρία μας, όσο ελάχιστη και αν είναι καταξιώνεται σε πράξη ανεκτίμητης προσφοράς στη δική Του θυσία .
Είναι αλήθεια πως η σημερινή περικοπή ανήκει στα αυστηρότερα κείμενα της Καινής Διαθήκης γι’ αυτό και τοποθετείται στη Γ’ Κυριακή Νηστειών, δηλαδή στην ένταση του πνευματικού αγώνα . Σκοπός δεν είναι η κατακεραύνωση, αλλά η διαπαιδαγώγηση .Ο Χριστός είναι παιδαγωγός που δείχνει όλες τις όψεις της ζωής πάντα μέσα στο πνεύμα της αγάπης και της συγγνώμης .
Σε αυτό το πνεύμα καλεί να υψωθούμε πάνω από τις αδυναμίες της σάρκας σε έναν αγώνα που αξίζει να συνεχίσουμε . Συγχρόνως αναπτερώνει το φρόνημά μας , στηρίζει την κλονισμένη πίστη μας και ενθαρρύνει τον δειλό και αδύναμο εαυτό μας .
« Μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ ὅτι πρᾶος εἰμί και ταπεινός τῇ καρδίᾳκαί εὑρίσετε ἀνάπαυση ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν» .
Αυτός που σήμερα προστάζει « ἀπαρνισάσθω ἑαυτόν και ἀράτω τον σταυρόν αὐτοῦ και ἀκολουθείτω μοι» , διαβεβαιώνει συγχρόνως ότι το φορτίο του είναι ελαφρύ , αρκεί να το σηκώσουμε με αγάπη, όπως εκείνος σήκωσε το δικό μας «αμαρτωλό φορτίο» καθηλώνοντας το στο σταυρό .

Εις τους Γ Χαιρετισμούς Η Θεοτόκος, το δόγμα και η στερέωσιη της πίστεως από τους υμνολογούντας Χριστιανούς π. Στέφανος Αναγνωστόπουλος

«Τους σούς υμνολόγους Θεοτόκε». 
Η πιο σημαντική και η πιο περιεκτική ονομασία της Παναγίας μας αδελφοί μου, είναι το της Θεοτόκου. Και με αυτήν την ονομασία απευθύνεται στην Παρθένο Μαρία, την πάναγνη κόρη της Ναζαρέτ, ο ιερός υμνογράφος του κανόνος που ακούσαμε προηγουμένως. 
Ολόκληρο το δόγμα της θείας οικονομίας για τη σωτηρία του ανθρώπου και γενικά του ανθρωπίνου γένους, στηρίζεται σ’ αυτή τη λέξη, τη λέξη «Θεοτόκος». 
Ναι αδελφοί μου, σ’ αυτή τη λέξη στηρίζεται η πίστη μας, η θρησκεία μας, η Ορθοδοξία μας. Διότι αν η Παναγία μας δεν είναι Θεοτόκος, τότε ούτε ο Χριστός είναι Θεός ούτε και Σωτήρας και Λυτρωτής του κόσμου. Αλλ’ αυτό είναι βλασφημία και το υποστηρίζουν μόνον οι αιρετικοί, όπως είναι οι Ιεχωβάδες, οι Πεντηκοστιανοί, οι Ευαγγελικοί, οι Αντβεντιστές, οι εχθροί της πίστεως όπως είναι οι Μασόνοι, οι Σιωνιστές, οι Σατανιστές, οι άθεοι και άπιστοι, οι υλιστές, οι νέοι ειδωλολάτρες που ξεφύτρωσαν τώρα τελευταία και πλήθος άλλων κακοδόξων που έχουν πλημμυρίσει δυστυχώς την πατρίδα μας. 
Ο Χριστός λοιπόν είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, ο Θεάνθρωπος Κύριος. Ο Ιησούς Χριστός ως τέλειος Θεός είναι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος που ενηνθρώπισε εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου, Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού, γεννηθέντος και ου ποιηθέντος. Και σαν αληθινός Θεός δεν είναι κτίσμα. Και επειδή δεν είναι κτίσμα γι’ αυτό και η Παναγία μας δεν είναι Χριστοτόκος, ούτε μία απλή γυναικούλα, αλλά η Θεοτόκος και Θεομήτωρ. 
Η Θεοτόκος σύμφωνα με τον ειρμό που ψάλαμε προηγουμένως, είναι η ζώσα και άφθονος πηγή θείων χαρισμάτων και απείρων ευλογιών για κάθε χριστιανό που την τιμά και την σέβεται με την προσευχή με τη λατρεία και προπαντός με την καθαρή ζωή του. Διότι όπως είπε ο Κύριος αν κάθε πιστός χριστιανός που λαμβάνει την χάριν του Αγίου Πνεύματος από το Άγιον Βάπτισμα και το Ιερόν Χρίσμα, από τη Θεία Κοινωνία και την αληθινή μετάνοια διά μέσου της Ιεράς Εξομολογήσεως, από το συντετριμμένο πνεύμα και ιδιαιτέρως από την εφαρμογή του θείου θελήματος, γίνεται μέσα στην καρδιά του αυτή η δωρεά του Αγίου Πνεύματος, αυτός ο καρπός του Πνεύματος, πηγή ύδατος αλωμένου εις ζωήν αιώνιον. 
Αν όλα αυτά γίνονται στην καρδιά που έχει την χάριν του Αγίου Πνεύματος, τότε αυτό το πράγμα ισχύει ασυγκρίτως πολύ περισσότερο για το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία κατέστη το κατ’ εξοχήν δοχείον του Αγίου Πνεύματος, αφού καταξιώθηκε να κυοφορήσει στα παρθενικά της σπλάχνα και να γεννήσει τον μονογενήν Υιόν του Θεού στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. 
Η Παναγία μας είναι όχι μόνον τιμιωτέρα των Χερουβείμ, όχι μόνον ενδοξοτέρα των Σεραφείμ, αλλά και υψηλοτέρα όλων των αγίων, και λαμπροτέρα όλων των ηλίων και Βασίλισσα της Βασιλείας των Ουρανών. Η Θεοτόκος είναι ο βράχος της αλήθειας, της αλήθειας της πίστεώς μας, που πάνω σ’ αυτόν τον βράχον σπάνε και θα σπάνε εις τους αιώνας πάντοτε τρία φοβερά κύματα.
Το πρώτο κύμα είναι το κύμα του χρόνου. Πέρασαν δυό χιλιάδες χρόνια, και τα ονόματά Της, Θεοτόκος και Θεομήτωρ, Αειπάρθενος και Παναγία δεν μπόρεσε να τα σβήσει και να τα εξαλείψει η χρόνος. Το όνομά Της εξακολουθεί να θριαμβεύει, να θαυματουργεί, να λατρεύεται.
Δεύτερον το κύμα της βλασφημίας. Αφρίζουν τα στόματα των αμαρτωλών και ασεβών που με λύσσα κάθε μέρα, δυστυχώς, πολύ δυστυχώς, βλαστημάνε το Πανάγιον όνομά Της. Άνδρες και γυναίκες, ακόμα και παιδιά, και μικρά παιδιά, νέοι και νέες, γέροι και γριές, μεγάλοι και μικροί, βλαστημάνε συνεχώς το Πανάγιον όνομά Της και γενικώς τα Θεία. Ιδίως οι μορφωμένοι, που παραμορφώνονται και διαβολοποιούνται όταν χυδαία βρίζεται το όνομά Της. Το ίδιο ισχύει όχι μόνον για κάθε αγράμματο και για κάθε απλό Ορθόδοξο χριστιανό, αλλά και για οποιονδήποτε από μας. Η Παναγία μας όμως λυπάται, και πονάει για όλους αυτούς που Την βρίζουν, και περιμένει με καλοσύνη και αγάπη τη μετάνοια και την διόρθωσή τους. 
Και τρίτον, το κύμα των αιρέσεων. Τους προαναφέραμε και πιο πάνω. Η λέξις Θεοτόκος για όλους τους αιρετικούς και θεομάχους, τους κακοδόξους, τους απίστους και υλιστάς, είναι ο κυματοθραύστης όπου όλοι τους έσπασαν και σπάνε και θα σπάνε τα μούτρα τους. Δεν είναι η «Μαρία», αλλά είναι η Παναγία. Και αλίμονον σ’ αυτούς που βρίζουν το όνομά Της. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη γρουσουζιά και κατάρα για ένα σπίτι, όταν μέσα σ’ αυτό βλαστημάνε το Πανάγιον και το Τιμιότατον όνομά Της. Δεν είναι η μητέρα – Χριστοτόκος, αλλά η Θεοτόκος και η Θεομήτωρ, η προστάτιδα όλων των χριστιανών. Δεν είναι η γυναίκα του Ιωσήφ αλλά η απλή μνηστή, της οποίας υπήρξε προστάτης και βοηθός, υπήρξε και γι’ αυτόν όπως και για όλους τους πιστούς χριστιανούς όλων των αιώνων, η Παρθένος και η Αειπάρθενος, η Θεοτόκος και Θεομήτωρ. 
Υπάρχει όμως και κάποιο αίτημα στον ειρμό που ακούσαμε. Το αίτημα λοιπόν που απευθύνει προς την Υπεραγία Θεοτόκο ο ιερός υμνογράφος, είναι να στεριώσει τους υμνολόγους της, δηλαδή αυτούς που την υμνολογούν, που την ψάλλουν, να τους στερεώσει στην αληθινή πίστη που δεν είναι άλλη από την εν Χριστώ ζωή, την κατά Χριστόν ζωή, την Ευαγγελική ζωή, την Ορθόδοξη ζωή. Αυτή στερεώνει πάνω στην πίστη του Χριστού και αυτή η στερέωσις είναι και ένα από τα πιο βασικά αιτήματα για τη σωτηρία μας. Ζητούμε πίστη για να στερεωθούμε στη ζωή μας. 
Και αν η πίστις μας είναι λίγη, χλιαρή, κούφια και άδεια, τότε πολύ γρήγορα κλονιζόμαστε. Τα χάνουμε. Γογγύζουμε κατά του Θεού στην πρώτη θλίψη και στεναχώρια, και βλαστημάμε ασύστολα και ξεδιάντροπα και ενώ φταίμε εμείς και η αμαρτία που διαπράττουμε καθημερινώς, και η χλιαρότητα και η αδιαφορία που έχουμε μέσα μας και που διακρίνει ολόκληρη τη ζωή μας, εν τούτοις κάθε βάσανο και θλίψη και στεναχώρια, και ατύχημα και αρρώστια τα αποδίδουμε στον Θεόν. 
Χωρίς πίστη δεν σωζόμαστε. Ο πιστεύσας και βαπτισθείς σωθήσεται. Χωρίς πίστη στην Θεανθρωπότητα του Ιησού Χριστού δεν υπάρχει σωτηρία, ότι ο Χριστός δηλαδή είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος σε ένα πρόσωπο. Στο Χριστό. Χωρίς αναγνώριση της Παναγίας μας ως Θεοτόκου, δεν ανοίγει η πόρτα του Παραδείσου. Χωρίς μετάνοια και Θεία Κοινωνία δεν σώζεται κανένας. Άμα δεν εφαρμόζουμε τις εντολές του Ευαγγελίου, μην ελπίζουμε ότι θα σωθούμε. 
Η Εκκλησία, ο Χριστός, η Παναγία μας, οι άγιοί μας, και τα μυστήριά μας, είναι η κιβωτός της σωτηρίας μας. Γι’ αυτό και παρακαλούμε κάθε μέρα την Παναγία μας, τη μητέρα του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, όλους εμάς που ψάλαμε σήμερα τον κανόνα και τους Χαιρετισμούς, και που Την τιμάμε με την ζωή μας, να μας στερεώνει στην πίστη σ’ Αυτήν και στον Υιόν της και Θεών ημών. 
Στις πρεσβείες της εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί στηρίζουμε την ελπίδα μας για την σωτηρία μας. «Την πάσαν ελπίδα μου εις Σε ανατίθημι Μήτερ του Θεού, φύλαξόν με υπό την σκέπην Σου», θα ικετεύσουμε σε λίγο. 
Στηρίζουμε λοιπόν τις ελπίδες μας στην Παναγία μας, αλλά με πίστη, και έργα πίστεως. Με πίστη αλλά και έργα μετανοίας. Με πίστιν. Που θα συνοδεύεται από νηστεία, πνεύματος και σώματος, αγρυπνία, εγκράτεια, προσευχή και Θεία Κοινωνία.
Είθε όλα αυτά διά πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου, να γίνουν κτήμα όλων μας,

Αμήν.

Παρασκευή Γ΄ Χαιρετισμῶν «Χαῖρε, δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἔξ᾿ οὗ τρόφονται πιστοί»π. Γεώργιος Ρ. Ζουμῆς


 Ὁ Ἀκάθιστός Ὕμνος, ἀγαπητοί μου, ἔχει 144  στίχους, 144 χαῖρε. Κάθε ἕνας στίχος εἶναι καί ἕνα μαργαριτάρι, ἕνα διαμάντι. Μέ κάθε ἕνα Χαῖρε προσφέρουμε καί ἕνα λουλούδι στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Ἕνα ἀπό αὐτά θά πάρουμε σήμερα νά ὀσφρανθοῦμε καί νά ἀπολαύσουμε τήν εὐωδία του. Ἕνα στίχο θά προσπαθήσουμε νά ἑρμηνεύσουμε σύντομα. Χαῖρε, δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ᾿ οὗ τρέφονται πιστοί.
  Ὁ ἱερός ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας, ἀπευθυνόμενος στήν Παναγία, τήν ἀποκαλεῖ δένδρον καί μάλιστα ἀγλαόκαρπον. Δέντρο πού ἔχει ὡραίους, γλυκεῖς καί χυμώδης καρπούς. Τρῶς καί εὐχαριστιέσαι, τούς ἀπολαμβάνεις.
Ὑπάρχουν ὅμως δύο εἰδῶν δέντρα. Τό ἕνα εἶναι τό φυσικό δέντρο καί τό ἄλλο τό πνευματικό. Τό φυσικό δέντρο εἶναι δῶρο καί εὐλογία τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Εἶναι θαυμαστά καί εὐεργετικά τά δέντρα. Εὐεργετικά, γιατί μᾶς δίνουν τούς καρπούς τους, τά φύλλα καί τά ξύλα. Μᾶς τρέφουν, μᾶς θερμαίνουν, μᾶς ἀναπαύουν καί μᾶς δροσίζουν κάτω ἀπό τόν ἴσκιο τους. Πρέπει νά εἴμαστε πολύ εὐγνώμονες στό Θεό γιά τά  δέντρα. Ὅπου ὑπάρχει δέντρο, ἡ ἀτμόσφαιρα εἶναι καθαρή, ἔχουμε πλούσιο ὀξυγόνο. Ὅπου ἔχουμε δέντρα, ἐκεῖ ὑπάρχει ὑγεία καί ὀμορφιά. Δέν εἶναι ὡραία ἡ γυμνή, φαλακρή γῆ.  
Τό θαυμαστό εἶναι ὅτι ἔχουμε διάφορα εἴδη δέντρων: μηλιά, πορτοκαλιά, ἐλιά, ἀχλαδιά, ἀμπέλι καί ἄλλα πολλά. Τό κάθε δέντρο ἔχει κορμό, κλαδιά, φύλλα, ἄνθη καί καρπούς. Ὅλα ἔχουν ρίζες καί τρέφονται ἀπό τήν γῆ. Ἀπό αὐτήν παίρνουν τό ἴδιο νερό καί τά ἴδια συστατικά. Πῶς τώρα στό ἕνα φυτό τά συστατικά γίνονται μῆλα, στό ἄλλο πορτοκάλια, σταφύλια κ.ο.κ; Καί τό ἄλλο θαυμαστό, πῶς αὐτό πού ρουφᾶνε οἱ ρίζες στό ἴδιο δέντρο γίνεται ἄλλο κορμός, ἄλλο φύλα καί ἄλλο καρπός; Ἄς ἔρθει ἡ ἐπιστήμη νά μᾶς τό ἐξηγήσει. Δέν μπορεῖ, εἶναι ἀνεξήγητο. Ἐ, μία ρίζα, ἕνα δέντρο φωνάζει, μαρτυράει καί λέει, ὅτι ὑπάρχει Θεός. Ἄθεοι καί ἄπιστοι, ὅσοι δεν πιστεύετε στό Θεό, φτιᾶξτε ἕνα δέντρο, μία ρίζα, δέν μπορεῖτε!
  Εἶναι αὐτό πού λέει μέσα στό Εὐαγγέλιο, κἄν ἐγώ σιωπήσω, οἱ λίθοι κεκράξονται.Οἱ πέτρες καί τά ξύλα βροντοφωνάζουν, ὅτι ὑπάρχει Θεός.
Ἀλλά ἄς πᾶμε τώρα στό ἄλλο δέντρο, τό πνευματικό. Αὐτό εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ὅπως τό φυσικό δέντρο ἔχει ρίζα, ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος. Ἡ ρίζα ὅμως τοῦ ἀνθρώπου δέν εἶναι στή γῆ, ἀλλά στόν οὐρανό. Ἡ ρίζα πού δίνει χυμό στόν ἄνθρωπο, γιά νά καρποφορεῖ ἔργα ἀγαθά, εἶναι ὁ Χριστός. Αὐτός εἶναι τό ἄνθος ἐκ τῆς ρίζης Ἰεσσαί, ὅπως ψάλλουμε στίς καταβασίες τῶν Χριστουγέννων. Ὅπου ὑπάρχει αὐτή ἡ ρίζα, ὁ Χριστός, ἐκεῖ βλέπουμε καρπούς, ἀρετές, τούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος εἶναι ἡ ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις , πραότης, ἐγκράτεια.
  Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία εἶναι ἕνα ἀπέραντο δάσος καί δέντρα καρποφόρα οἱ προφῆται, οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Μάρτυρες, οἱ Ὅσιοι, ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ὅλοι οἱ ἀπ᾿ αἰῶνος χριστιανοί. Τό μεγαλύτερο δέ, τό ὡραιότερο ἀπό ὅλα, τό ἀγλαόκαρπο δέντρο εἶναι ἡ Παναγία, διότι ἔφερε στόν κόσμο τόν πλουσιότερο καί πολυτιμότερο καρπό, τόν Χριστό, πού εἶναι ὁ οὐράνιος ἄρτος, ἡ τροφή τοῦ παντός κόσμου.
  Τώρα νά ρωτήσουμε, ἐμεῖς τί εἴμαστε; Εἴμαστε δέντρα καρποφόρα; Ἄς ἐξετάσουμε τούς ἑαυτούς μας. Ποῦ εἶναι οἱ καρποί μας; Ποῦ εἶναι ἡ πίστη μας; Τίφανερώνει ἡ ζωή μας; Ποῦ εἶναι ἡ ἀγάπη μας; Γιατί τόσο μίσος ἀκόμη καί μεταξύ τῶν συγγενῶν; Ποῦ εἶναι ἡ χαρά; Ὅλοι μελαγχολοῦν. Γεμᾶτες οἱ καρδιές μας μελαγχολία, ἆγχος καί ἀγωνία.
Καταντίσαμε δέντρα ἄκαρπα καί ὡς ἄτομα καί ὡς οἰκογένειες. Ποῦ εἶναι οἱ καρποί τοῦ γάμου, ἡ τεκνογονία; Ἁμαρτία, ναί, μεγάλη. Πολύ διαδεδομένα τά σαρκικά παραπτώματα, περιορισμένη ὅμως στό ἐλάχιστο ἡ γέννηση τῶν παιδιῶν. Τά νοσοκομεῖα καί οἱ κλινικές ἔγιναν σφαγεῖα. Οἱ γιατροί μετατράπηκαν σέ σφαγεῖς. Οἱ γονεῖς δολοφόνοι τῶν παιδιῶν τους, σκοτώνουν μέ ἐλαφρᾷ τῇ καρδίᾳ τά ἴδια τους τά παιδιά. Ἐγίναμε δέντρα ἄκαρπα. Μόνο τό κακό κάνουμε. Ἡ πατρίδα μας, παλαιότερα εὐλογημένο δέντρο, τώρα μαραζώνει. Κατάντησε ἕνα ἄκαρπο γερασμένο δέντρο.
  Τί θά γίνει, ἐδῶ πού φτάσαμε; Ἐμένα ρωτᾶτε; Νά ρωτήσουμε τόν Τίμιο Πρόδρομο, ὅπως τόν ρώτησαν τότε οἱ γραμματεῖς καί οἱ φαρισαῖοι. Οἱ σαδδουκαῖοι, οἱ διανοούμενοι, οἱ στρατιωτικοί καί οἱ ἁπλοῖ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Σᾶς φύτεψε ὁ Θεός, τούς εἶπε, γιά νά φέρετε καρπό, μά ἐσεῖς γίνατε ἄκαρπα δέντρα. Νά τώρα, τό τσεκούρι βρίσκεται στή ρίζα τῶν δέντρων. Κάθε δέντρο, πού δέν κάνει καλό καρπό, τό κόβουν καί τό ρίχνουν στή φωτιά. Ἔτσι κι᾿ ἐμᾶς μᾶς περιμένει τσεκούρι καί φωτιά. Δηλαδή μεγάλη τιμωρία καί φοβερή κόλασις.
  Ἕνα πρᾶγμα ὑπολείπεται νά κάνουμε. Νά πέσουμε στά γόνατα. Νά πέσουμε μπροστά στήν Παναγία καί νά τήν θερμοπαρακαλέσουμε, αὐτή πού εἶναι τό δένδρον τό ἀγλαόκαρπον, τό ἐγκαλλώπισμα ὅλης τῆς οἰκουμένης, νά βοηθήσει κι᾿ ἐμᾶς νά γίνουμε δέντρα καρποφόρα. Ἀπό ἄγρια ξύλα καί ἄκαρπα πού εἴμαστε, νά ἐμβολιαστοῦμε μέ τό ἐμβόλιο τῆς πίστεως τοῦ Χριστοῦ. Νά ἑλκύσουμε πάνω μας τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, γιά νά κάνουμε καρπούς σωτηρίας. Ἀμήν.- 

Κυριακή Γ΄ των νηστειών: Της Σταυροπροσκυνήσεως π. Περικλής Ρίπισης


ΝΑΙ, αγαπητοί μου αδελφοί, αυτό κηρύττουμε, αυτό ομολογούμε και πάλι σ'Αυτόν πιστεύουμε, Αυτόν πιστεύουμε, Αυτόν αγαπάμε, Αυτόν ήρθαμε να συναντήσουμε σήμερα εδώ ή μάλλον Αυτός μας προσκάλεσε για να μας αγαπήσει, επειδη πιστεύει σε μας, όσο εμείς πιστεύουμε σ'Αυτόν: Ο Ιησούς Χριστός ο σταυρωμένος.
Σταυρώσιμο είναι το ήθος της ορθοδοξίας.
Γιατί , ορθοδοξία σημαίνει μυστικός πόνος, κρυφός καημός,θυσία,αυταπάρνηση,αυτοκένωση,συνναληλία, αλλήλων τα βάρη βαστάζετε,στεναγμός ανεκλάλητος, χαρμολύπη,αυτομεμψία,ταπείνωση,λαθότητα,διά Χριστόν μωρία,του κόσμου αποταγή, μετάνοια αγόγγυστη,συμμαρτυρία και μαρτύριο Χριστού. Αυτο σημαίνει ορθοδοξία: ταπείνωση,κλάμα στην γωνιά του δρόμου,μύηση στον πόνο,συσταύρωση με την οδύνη του άλλου προσώπου,συνταύτιση νοερή και πραγματική με τον θλιβόμενο,τον πενθούντα,τον υστερούμενο,σκύψιμο πάνω από τις πληγές,γονυκλισία καρδίας και εσώτερης φωτιστικής,καυστικής οδύνης εν των ταμείω ημών. Ορθοδοξία σημαίνει πάλη και δάκρυ και αίμα και να μην ζεις εσύ πλέον , αλλά να ζή εν σοι Χριστός. Ορθοδοξία σημαίνει εκούσια στέρηση κάθε ανακούφισης, να ανιχνεύεις τον πόνο στην χαρά και στην χαρά να μην λησμονείς την θλίψη. Να καίγεσαι και να αγαπάς, να μην βρίσκεις ησυχία για την ανημποριά και την αδικία του κόσμου. Και κάτι πιό βαθύ και οδυνηρό και μεγάλο και σπάνιο: να έχεις αυτοεξουθενωθεί και ταπεινωθεί τόσο ώστε να παραμένεις νεκρός μπροστά σε κάθε προσβολή και εξουθένωση από τους άλλους και συνάμα να παραμένεις χαρούμενα νηφάλιος όταν διώκεσαι,μαρτυρείς, συκοφαντείσαι, βάλλεσαι πανταχόθεν από την ασφυκτική και αλγεινή κακία του κόσμου ή να ασθενείς και τότε ακριβώς να χαίρεσαι , να είσαι ισχυρός και να πανηγυρίζεις!
Επιγραμματικά, αναφερθήκαμε στο σταυρώσιμο ήθος της ορθοδοξίας, επιδερμικά γιατί δεν έχουμε την εμπειρία και το ήθος. Αλλά ορθοδοξία δεν είναι μόνο πόνος και θλίψη,οδύνη,δέος, θάνατος και γολγοθάς. Υπάρχει και το αναστάσιμο ήθος: μυστήριο,ευχαριστία,δοξολογία,βάπτισμα, εορτή,ζωή,χαρά,πίστη και ελπίδα και αδιάλειπτη προσευχή,νήψη,άφεση,μνήμη αγίου,ελευθερία,πνευματική ευχαρίστηση,ανακούφιση στα μεγαλύτερα βάσανα,ποτήριο, κοινωνία, αδελφότητα,αγάπη, αγιασμός, θαύμα, φωτισμός,θέωση.
Έτσι λοιπόν, το ήθος της ορθοδοξίας μας είναι σταυρώσιμο και αναστάσιμο μαζί, σταυροαναστάσιμο. Σταυρός και ανάσταση είναι τόσο αλληλένδυτα δεμένα μεταξύ τους στην παράδοση μας, πού δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για Σταυρό χωρίς να μνημονεύουμε Ανάσταση και αντιστρόφως. Με τον Σταυρό κατεπόθη ο θάνατος, με τον Σταυρό είδομεν την ανάσταση, αλλά και με τον σταυρό τον δικό μας θα δούμε μόνο ανάσταση προσωπική και πραγματική.
Γι'αυτό και χωρίς υπερβολή και χωρίς φόβο να αλλοιώσουμε το μήνυμα της Γραφής, προσθέτουμε καταχρηστικώς αλλά όχι αστόχως: ¨ημείς κηρύττομεν Ιησούν Χριστόν και τούτον εσταυρωμένον και τούτον δε αναστάντα"! Αυτός ο σταυρωμένος και αναστημένος Χριστός είναι ο Κύριος μου, ο φίλος και αγαπητός μου. Εκείνος είναι πού ανεβαίνει στον Σταυρό, όταν εγώ σταυρώνομαι και εκείνος είναι πάλι που από τον Άδη μέσα, συγκαταβαίνοντας και καταβαίνοντας στο σκοτεινό του πόνου μου κελί πού με ανασταίνει και με ελευθερώνει. Εκείνος είναι ο γνωστός και ο αγαπητός και ο Κύριος μου, πού καταδέχεται να συμπορεύεται στον γολγοθά μου και μεθοδεύει και την δική μου ανάσταση.
Αυτόν τον Εσταυρωμένο και αναστάντα Ιησού Χριστό, ασπαζόμαστε και προσκυνούμε σήμερον, τιμώντας και ασπαζόμενοι τον Τίμιο Σταυρό Του.Είναι ημέρα σήμερον σταυροαναστάσιμη: Όχι μόνο αντλούμε χαρά και σιγουριά, εν τω μέσω της τεσσαρακοστής, εν ημέρα θλίψεως,όχι μόνο λαμβάνουμε υπόδειγμα σταυροαναστάσιμης βιοτής και χαρμολύπης, αλλά κυρίως προκηρύττουμε της Αναστάσεως τα τρόπαια, προεορτάζουμε την πασχαλινή πανήγυρη, ομολογούμε την πεποίθηση την βιωματική πώς ο Χριστός ανέστη! Έτσι εορτάζουμε στο σήμερον μυστικώ τω τρόπω την μεγάλη παρασκευή και το πάσχα ταυτοχρόνως, εν τη παρουσία του οδυνηρού αλλά και τροπαιούχου Σταυρού!
Αυτή η χαρά, η πίστη, η ζωηφόρος βάσανος και η διά της οδύνης χαρά ας φωτίσει και ας χαράξει την καρδιά μας, αδερφοί μου την σημερινή εύσημο ημέρα και στιγμή: αυτή η σταυροαναστάσιμη ομολογία και ασφαλής πίστη και πρόγευση της αναστάσεως, της κλητής και αγίας ημέρας του Πάσχα.
Ο σταυρός του Χριστού να είναι το οδόσημο της σαρακοστινής μας πορείας.
Καλή ανάσταση.

Εις την Γ Στάση Χαιρετισμών ΑΚΑΡΠΑ ΔΕΝΤΡΑ; «Χαίρε ,δένδρον αγλαόκαρπον, έξ ου τρέφονται πιστοί» (ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ Ν3Α) +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος



ΑΠΟΨΕ, αγαπητοί μου, είναι ή τρίτη στάσης του Ακάθιστου. Ό Ακάθιστος ύμνος είναι ένα ποίημα, ένα τραγούδι. Τραγούδι όχι σαν αυτά πού υμνούν τον επίγειο σαρκικό έρωτα, αλλά τραγούδι πνευματικό, υπέροχο.
Είναι θαυμαστό για δύο λόγους. Πρώτον για την αντοχή του στο χρόνο. Τα τραγούδια του κόσμου αλλάζουν. Κάθε γενεά έχει τα δικά της. Αλλιώς τραγουδούσαν πριν 30-40 χρόνια, αλλιώς σήμερα. Άλλα το τραγούδι αυτό διαρκεί αιώνες. Ό Ακάθιστος ύμνος, λέει ή ιστορία, εψάλη για πρώτη φορά στο ναό των Βλαχερνών της Κωνσταντινουπόλεως το 626 μ.Χ.. Συγκεντρώθηκαν έκει όλοι οι Χριστιανοί, άντρες γυναίκες παιδιά, για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη και ευχαριστία προς την ύπερ-αγία Θεοτόκο, πού είχε σώσει την Πόλη από βαρβαρική επιδρομή Περσών και Αβαρών. Πέρασαν από τότε 14 αιώνες. Στο διάστημα αυτό πολλά άλλαξαν. Ό ύμνος όμως αυτός εξακολουθεί να ψάλετε απαράλλακτος. Στην Ελλάδα και σ' όλη την Ορθοδοξία, παντού ακούγεται• «Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια...». Άλλ' ακόμη περισσότερο είναι θαυμαστός ό ύμνος για το περιεχόμενο του. Το θέμα του είναι το μέγα μυστήριο της θείας οικονομίας. είναι το γεγονός —όχι ψέμα— ότι ό Θεός, το δεύτερο πρόσωπο της άγιας Τριάδος, έγινε άνθρωπος και κατέβηκε στη γη. Στο μυστήριο αυτό υπηρέτησαν άγγελοι και αρχάγγελοι• προ παντός όμως υπηρέτησε ή υπεραγία Θεοτόκος, πού αξιώθηκε να γέννηση το Θεό' για αυτό ονομάζεται Θεομήτωρ, Θεοτόκος. Ό ύμνος αυτός είναι φτιαγμένος όχι με μία αλλά με πολλές λέξεις. Ό,τι αγαπάει κανείς, το χαρακτηρίζει με πολλά επίθετα. Είδατε ή μάνα πού αγαπάει το παιδάκι της με πόσες λέξεις και ονόματα το στολίζει; Χρυσό το λέει, αετό το λέει ότι φανταστής. Βλέπετε και τους ερωμένους; ξέρετε με πόσες λέξεις εκφράζονται. Έτσι λοιπόν κ' εδώ ό ποιητής, ό άγνωστος ποιητής, εκ μέρους των Χριστιανών πού αγαπούν την υπεραγία Θεοτόκο, την υμνεί με πλήθος εικόνες και παραδείγματα, παρμένα από την πλάση, το φυτικό βασίλειο, τη γη, τη θάλασσα, τον ουρανό, τ' αστέρια, τον ήλιο, τη σελήνη, άπ' όλη τη κτίση.

Ό Ακάθιστος ύμνος είναι επανάληψης του πρώτου εκείνου «χαίρε» (Λουκ. 1,28), πού ακούστηκε στη Ναζαρέτ όταν «άγγελος πρωτοστάτης ούρανόθεν επέμφθη». Εκείνο το «χαίρε», πού έφερε τον ουρανό στη γη, επαναλαμβάνει ό ποιητής-πόσες φορές; Μετρήστε• εκατόν σαραντατέσσερις (144) φορές! Και κάθε «χαίρε» είναι έμπνευσης, οίστρος ποιητικός, αριστούργημα.

Ένα από τα «χαίρε» αυτά πού ακούσαμε θα προσπαθήσω να ερμηνεύσω συντόμως• «Χαίρε, δένδρον αγλαόκαρπον, έξ' ου τρέφονται πιστοί» (Άκάθ. ύμν. Ν3α'). Τι σημαίνουν αυτά;

Ό ποιητής χρησιμοποιεί την εικόνα του δέντρου. Υπάρχουν δύο ειδών δέντρα. Το ένα είναι το φυσικό δέντρο, το ορατό, πού δημιούργησε ό Θεός. Θαυμαστά και ευεργετικά τα δέντρα. Πόσο πρέπει να είμεθα ευγνώμονες στο Θεό! Όπου υπάρχει δέντρο, ή ατμόσφαιρα είναι καθαρά' όπου λείπουν τα δέντρα, λείπει το οξυγόνο. Τα δέντρα είναι φίλτρα, ρουφούν το διοξείδιο του άνθρακος και δίνουν το οξυγόνο. Όπου δέντρο, εκεί υγεία. Για αυτό καλά κάνουν αυτοί πού φυτεύουν δέντρα. Δεν είναι ωραία ή φαλακρά γη.

Το δέντρο έχει κορμό, έχει κλαδιά, έχει άνθη, έχει καρπούς. Το σπουδαιότερο όμως μέρος του είναι ένα μυστήριο. Θέλετε να το δείτε; Επισκεφθείτε ένα κήπο, όπου υπάρχουν όλα τα δέντρα• λεμονιά, πορτοκαλιά, μηλιά, αχλαδιά, συκιά, αμπέλι, ελιά. 'Ρίζες έχουν όλα. Και τι ρουφούν; Όλες ρουφούν νερό. Άλλα το νερό στη λεμονιά γίνεται λεμόνι, στην πορτοκαλιά γίνεται πορτοκάλι, στη μηλιά γίνεται μήλο, στην αχλαδιά γίνεται αχλάδι, στη συκιά γίνεται σύκο, στο αμπέλι γίνεται κρασί, και στην ελιά γίνεται λάδι. Ας έρθει να το εξήγηση αυτό ή επιστήμη. είναι ανεξήγητο. Ρώτησα καθηγητή πανεπιστημίου πού ασχολείται μ' αυτά. Μου λέει• Δεν ξέρω. Φτιάστε λοιπόν, άπιστοι και άθεοι, μια ρίζα! Δέ' μπορείτε. Μια ρίζα φτάνει ν' απόδειξη ότι υπάρχει Θεός.

Άλλα πλην του φυσικού δέντρου, υπάρχει και ένα πνευματικό δέντρο• ό άνθρωπος. Έτσι λέει ό Πλάτων ονομάζει τον άνθρωπο δέντρο. Όπως το δέντρο έχει ρίζα, έτσι κι ό άνθρωπος. Ή ρίζα όμως του ανθρώπου δεν είναι κάτω, δεν είναι ή γη• είναι ό ουρανός! Ή αθάνατος και αιωνία ρίζα, πού δίνει χυμό στον άνθρωπο για να καρποφορεί έργα αγαθά, είναι ό Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Αυτός είναι το «άνθος εκ της ρίζης Ιεσσαί...» (κατεβασιά . Χριστουγέννων.). Όπου υπάρχει ή ρίζα αύτη, εκεί βλέπεις καρπό, έργα αρετής. Διαβάστε την προς Γαλατάς επιστολή• εκεί ό απόστολος Παύλος λέει, ότι ό άνθρωπος καρποφορεί. και ποιοι είναι οι καρποί του; Τους αναφέρει• οι καρποί του Πνεύματος είναι• πρώτος ή αγάπη, δεύτερος ή χαρά, τρίτος ή ειρήνη, τέταρτος ή μακροθυμία, πέμπτος ή χρηστότης, έκτος ή αγαθοσύνη, έβδομος ή πίστης, όγδοος ή πραότης, και τελευταίος ή εγκράτεια (βλ. Γαλ. 5,22).

Δέντρα καρποφόρα οι Χριστιανοί. Και ή Εκκλησία δάσος, μέσα στο οποίο δέντρα είναι οι πατριάρχαι και οι προφήται της παλαιάς διαθήκης, δέντρα οι απόστολοι και οι μάρτυρες της καινής διαθήκης, δέντρα οι διδάσκαλοι και πατέρες της Εκκλησίας, δέντρα οι όσιοι και ασκητές, δέντρα οι Χριστιανοί όλων των αιώνων. Προ παντός όμως μέσα στην Εκκλησία διακρίνεται ένα δέντρο• το μεγαλύτερο και ωραιότερο άπ' όλα είναι ή Παναγία. Δέντρο είσαι, Παναγία, λέει ό Ακάθιστος ύμνος, δέντρο φυτεμένο μέσα στον παράδεισο του Θεού. «Χαίρε, Παναγία, δέντρο πού τρέφεις πνευματικός όλους τους πιστούς, διότι έφερες τον πλουσιότερο και πολυτιμότερο καρπό, το Χριστό, «τον ούράνιον αρτον, την τροφήν του παντός κόσμου» (εύχ. προθέσ. προ της θ. Λειτ.).

και τώρα να ερωτήσουμε• τι είμεθα εμείς Είμεθα δέντρα καρποφόρα; Ας εξέταση ό καθένας τον εαυτό του. Πού είναι ή αγάπη μας; Αντί αγάπης υπάρχει μίσος• συγγενείς δέ' μιλιούνται, δέ' λένε «καλημέρα». Μίσος και μεταξύ συζύγων ακόμα, προοίμιο διαζυγίου. Που είναι ή ειρήνη; Φιλονικίες και έριδες, πόλεμοι και μάχες. Πού είναι ή χαρά; Λύπη, μελαγχολία, αγωνία και άγχος, πού οδηγεί σε αυτοκτονία δεν υπάρχει πλέον χαμόγελο. Πού είναι ή χρηστότης; Πού ή αγαθοσύνη; Πού ή μακροθυμία; Που ή εγκράτεια; Όλα αυτά απουσιάζουν. Είμεθα δέντρα άκαρπα.

Και όχι μόνο ως άτομα, αλλά και ως οικογένειες. Αποφεύγουν την τεκνογονία και κάνουν αμβλώσεις. Τα νοσοκομεία έγιναν σφαγεία. Δολοφόνοι! πού είναι ή αγάπη τους; Σκοτώνουν τα σπλάχνα τους. Διότι άπ' την ώρα πού θα συλληφθεί έμβρυο στην κοιλιά της μάνας, είναι άνθρωπος. Φονεύεις παιδί με την έκτρωση. Καταντήσαμε άκαρπα δέντρα.

Και ή πατρίδα μας; Ή Ελλάς, μέσα στα έθνη —δεν το λέμε εμείς, το λέει ή ιστορία— ήταν ευλογημένο δέντρο, πού άνθησε ιδίως άφ' ότου εμβολιάστηκε με το εμβόλιο της πίστεως του Χριστού. Τότε άνθησε ό Πόντος, ή Μικρά Ασία, ή Μακεδονία, τα νησιά μας, ή Κύπρος μας. Επιστήμες και γνώσεις. Τώρα όμως τι είναι; Δέντρο άκαρπο. Μόνο το κακό κάνουμε• το καλό δεν το κάνουμε. Τα δέντρα φέρνουν καρπό' εμείς τι καρπό έχουμε;
τι θα γίνη στο τέλος; Μη ρωτάτε εμένα. Ρωτήστε τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. τι λέει; Στην κοινωνία, την εποχή του Ιωάννου, υπήρχαν γραμματείς, φαρισαίοι, σαδουκαίοι, διανοούμενοι, στρατηγοί, μικροί και μεγάλοι, φτωχοί και πλούσιοι. Όλοι είχαν φύγει μακριά από το Θεό. Και τι είπε ό Πρόδρομος• Σάς φύτεψε ό Θεός για να φέρετε καρπό, κ' εσείς γίνατε άκαρπα δέντρα. Λοιπόν «ή άξίνη προς την ρίζαν των δένδρων κείται' παν ούν δένδρο μη ποιούν καρπόν καλόν έκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται» (Ματθ. 3,10). Το άκαρπο δέντρο κόβεται και ρίχνεται στη φωτιά. Έτσι κ' εμάς μας περιμένει τσεκούρι και φωτιά, τιμωρία μεγάλη. τι υπολείπεται; Να προσπέσουμε στην Παναγία μας σήμερα και να πούμε- Παναγία Δέσποινα, συ πού είσαι το καρποφόρο δέντρο, ή χαρά των αγγέλων και το εγκαλλώπισμα της ανθρωπότητας, βοήθησε κ' εμάς να γίνουμε πάλι καρποφόρα δέντρα και να ελκύσουμε το έλεος του Ιησού Χριστού. Ον, παίδες Ελλήνων, υμνείτε και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας• αμήν.

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ
ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΗ ΟΜΙΛΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΕΓΙΝΕ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ ΤΗΝ 31-03-1989 ΜΕ ΑΛΛΟ ΤΙΤΛΟ. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΜΗΣΗΣ 01-04-2005

Γ’ Κυριακή των Νηστειών, Σταυροπροσκυνήσεως: Ομιλία εις τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό (Αγ. Γρηγόριος Παλαμάς)


Μικρή περίληψη ομιλίας 11: Εις τον Τίμιον Σταυρόν, την Κυριακήν της Σταυροηροσκυνήσεως. Την ημέραν αυτήν εορτάζεται ο Σταυρός προ του Σταυρού· αυτή είναι προτύπωσις της πραγματικής εορ­τής του Σταύρου, κατά την 14 Σεπτεμβρίου, και το εορταζόμενον γεγονός είναι προτύπωσις του Σταύρου του Χριστου. Ο Σταυρός είναι αιώνιον φαινόμενον και κανείς ποτέ δεν συνεφιλιώθη με τον Θεόν χωρίς την δύναμιν του Σταύρου. Διότι ο Σταυρός του υπήρχε πάντοτε ως προτύπωσις και προαγγελία του Σταύρου του Κυρίου. Προϋπήρχεν αναμέσον των προπατόρων, ενεργών εις αυτούς το μυστήριον του Σταυρού. Το μυστήριον του Σταυρού είναι διπλούν, σημαίνον πρώτον μεν φυγήν ημών από τον κόσμον, δεύτερον δε φυγήν των παθών από ημάς· το πρώτον είναι σταύρωσις του κόσμου δι' ημάς, ήτοι η πραξις, το δεύτερον είναι σταύρωσις ημών δια τον κόσμον, ήτοι η θεω­ρία.


(απόσπασμα της ομιλίας) … ο ίδιος ο Κύριος, για τον οποίο και δια του οποίου έγιναν τα πάντα, δεν έλεγε πριν από τον Σταυρό, «όποιος δεν παίρνει τον σταυρό του για να με ακολουθήση, δεν είναι άξιός μου» (Ματθ. 10, 38); Βλέπετε ότι και πριν εμπηχθή, ο Σταυρός ήταν που έσωζε; Αλλά και όταν ο Κύριος προέλεγε καθαρά στους μαθητάς το πάθος του και τον θάνατο δια του Σταυρού, ο δε Πέτρος μη υποφέροντας να τ' ακούση και γνωρίζοντας ότι αυτός έχει εξουσία τον παρακαλούσε, «έλεος σ' εσένα, Κύριε, δεν θα σου συμβή τούτο» (Ματθ. 16, 22), αυτόν μεν ο Κύριος τον επετίμησε, διότι στο θέμα τούτο συλλογιζόταν ανθρωπίνως και όχι θείως· αφού δε προσκάλεσε τον όχλο μαζί με τους μαθητάς του τους είπε· «όποιος θέλει να έλθη οπίσω μου, ας απαρνηθή τον εαυτό του, ας σήκωση τον σταυρό του και ας με ακολουθήση· διότι όποιος θέλει να σώση την ψυχή του, θα την χάση, όποιος δε χάση την ψυχή εξ αιτίας εμού και του ευαγγελίου, αυτός θα την σώση» (Ματθ. 16, 25).

Προσκαλεί βέβαια και τον όχλο μαζί με τους μαθητάς και τότε διαμαρτύρεται και παραγγέλλει αυτά τα μεγάλα και υπερφυή φρονήματα, τα πραγματικά όχι ανθρώπινα αλλά θεία, για να δείξη ότι δεν απαιτεί αυτές τις προσπάθειες μόνο από τους εκλεκτούς μαθητάς, αλλά και από κάθε άνθρωπο που πιστεύει σ' αυτόν. Ν' ακολουθή τον Χριστό σημαίνει να ζη κατά το ευαγγέλιό του παρουσιάζοντας κάθε αρετή και ευσέβεια. Ν' απαρνήται τον εαυτό του αυτός που θέλει ν' ακολουθήση και να σηκώνη τον σταυρό του, σημαίνει να μη λυπήται τον εαυτό του όταν το απαιτή ο καιρός, αλλά να είναι έτοιμος για τον ατιμωτι­κό θάνατο υπέρ της αρετής και της αληθείας των θείων δογμά­των. Τούτο δε, το ν' αρνηθή κανείς τον εαυτό του και να παραδοθή σ' έσχατη ατιμία και θάνατο, αν και είναι μέγα και υπερφυές, δεν είναι παράλογο· διότι οι βασιλείς της γης δεν θα εδέχονταν ποτέ, όταν μάλιστα μεταβαίνουν σε πόλεμο, να τους ακολουθήσουν άνθρωποι που δεν είναι έτοιμοι να πεθάνουν γι' αυτούς. Πού λοιπόν είναι το αξιοθαύμαστο, εάν και ο βασιλεύς των ουρανών, αφού επεδήμησε στη γη κατά την επαγγελία του, τέτοιους ακολούθους ζητεί προς αντιμετώπισι του κοινού εχθρού του γένους; Αλλά οι μεν βασιλείς της γης δεν μπορούν να αναζωώσουν τους φονευθέντας στον πόλεμο ούτε ν' ανταπο­δώσουν κάτι ταιριαστό στους πρωταγωνιστάς από αυτούς· τί θα μπορούσε τάχα να λάβη από αυτούς κάποιος που δεν ζη πλέον; Αλλά και γι' αυτούς, αν ο θάνατος είναι υπέρ ευσεβών, η ελπίς είναι στον Κύριο· έτσι δε ο Κύριος ανταποδίδει ζωή αιώνια σ' αυτούς που επρωτοστάτησαν στο να τον ακολουθούν.

Και οι μεν βασιλείς της γης ζητούν από τους ακολούθους των να είναι έτοιμοι προς θάνατο, ο δε Κύριος τον μεν εαυτό του έδωσε σε θάνατο υπέρ ημών, σ' εμάς δε παραγγέλλει να εί­μαστε έτοιμοι για θάνατο όχι υπέρ αυτού αλλά υπέρ ημών των ιδίων. Και δεικνύοντας τούτο, ότι ο θάνατος είναι υπέρ των εαυτών μας, προσθέτει, «όποιος θέλει να σώση την ψυχή του θα την χάση και όποιος την χάση εξ αιτίας εμού και του ευαγ­γελίου, αυτός θα την σώση» (Μάρκ. 8, 35). Τί σημαίνει τούτο, όποιος θέλη να την σώση, θα την χάση, και όποιος θα την χάση, θα την σώση; Διπλός είναι ο άνθρωπος, ο εκτός, δηλαδή το σώμα, και ο εντός μας, δηλαδή η ψυχή. Όταν λοιπόν ο εκτός από εμάς άνθρωπος παραδώση τον εαυτό του στον θάνατο, χάνει την ψυχή του που χωρίζεται από αυτόν· αυτός λοιπόν που την έχα­σε έτσι υπέρ του Χριστού και του ευαγγελίου, πραγματικά θα την σώση και θα την κερδίση, προξενώντας σ' αυτήν ζωή ουρά­νια και αιώνια και παραλαμβάνοντάς την κατά την ανάστασι σ' αυτήν την κατάστασι, ενώ δι' αυτής θα φανή και αυτός ουρά­νιος και αιώνιος, ακόμη και στο σώμα. Ο φιλόζωος όμως που δεν είναι έτσι έτοιμος να χάση τη ζωή, διότι αγαπά τον πρόσ­καιρο τούτον αιώνα και τα πράγματα του αιώνος τούτου, θα ζημιώση την ψυχή του στερώντας την την πραγματική ζωή και θα την χάση, παραδίδοντάς την, αλλοίμονο, στην αιώνια κόλασι μαζί του. Αυτόν θρηνώντας κατά κάποιον τρόπο και ο πανοικτίρμων Δεσπότης και δεικνύοντας το μέγεθος του δεινού, λέγει,«τί θα ωφελήση τον άνθρωπο, αν κερδίση όλον τον κόσμο, αλλά χάση την ψυχή του; Ή τί μπορεί να δώση ο άνθρωπος αντάλλαγμα για την ψυχή του;» (Μάρκ. 8, 36). Διότι δεν πρόκειται να κατεβή μαζί του η δόξα του ούτε τίποτε άλλο από αυτά που φαίνον­ται πολύτιμα και τερπνά στον αιώνα τούτο, τα οποία προέκρινε από τον σωτηριώδη θάνατο. Τί δε μεταξύ αυτών θα μπορούσε να ευρεθή αντάλλαγμα της λογικής ψυχής, της οποίας δεν είναι ισάξιος όλος αυτός ο κόσμος;

Εάν λοιπόν και τον κόσμο όλον ημπορούσε να κερδίση ένας άνθρωπος, αδελφοί, τούτο δεν θα πρόσφερε σ' αυτόν κανένα όφελος, εφ' όσον θα έχανε την ψυχή του· πόσο είναι το κακό, αφού ο καθένας μόνο ελάχιστο πολλοστημόριο απ' αυτόν τον κόσμο μπορεί ν' αποκτήση, αν με την προσπάθεια για το ελάχιστο τούτο χάση την ψυχή του, μη επιθυμώντας να σήκωση τον τύπο και το λόγο του Σταυρού και ν' ακολουθήση τον δοτήρα της ζωής; Διότι σταυρός είναι και ο προσκυνητός τύπος και ο λόγος του τύπου τούτου.

Αλλ' επειδή προηγήθηκε ο λόγος και το μυστήριο αυτού του τύπου, κι' εμείς σήμερα θα εξηγήσωμε τούτο προηγουμέ­νως προς την αγάπη σας. Μάλλον δε πριν από μας εξήγησε και τούτο ο Παύλος· ο Παύλος που καυχάται στον Σταυρό, που φρονεί ότι δεν γνωρίζει τίποτε έκτος από τον Κύριο Ιησού, κι' αυτόν εσταυρωμένον. Τί λέγει λοιπόν εκείνος; Σταυρός είναι το να σταυρώσωμε την σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες (Γαλ. 5, 24). Νομίζετε ότι είπε τούτο μόνο για την τρυφή και τα υπογάστρια; Πώς τότε γράφει στους Κορινθίους ότι, «επειδή υπάρχουν έρι­δες ανάμεσά σας, είσθε ακόμη σαρκικοί και περιπατείτε κατά το ανθρώπινο φρόνημα» (Α’ Κορ. 3, 3); Ώστε και αυτός που αγαπά δόξα ή χρήματα, ή απλώς θέλει να επιβάλη το θέλημά του και προσπα­θεί έτσι να νικήση, είναι σαρκικός και περιπατεί κατά την σάρ­κα. Γι' αυτά ακριβώς δημιουργούνται και οι έριδες, όπως λέγει και ο Ιάκωβος ο Αδελφόθεος· «από πού προέρχονται οι μεταξύ σας πόλεμοι και μάχες; Δεν προέρχονται από εδώ, δηλαδή από τις ηδονές σας που αγωνίζονται μέσα στα μέλη σας; Αγωνίζεσθε αλλά δεν μπορείτε να επιτύχετε, μάχεσθε και πολεμείτε» (Ιακ. 4, 1). Τούτο λοιπόν είναι το να σταυρώση την σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες, το να καταστή ο άνθρωπος αδρανής προς κάθε τι που απαρέσκει στον Θεό. Εάν δε και το σώμα τον τα­λαιπωρή και τον στενοχωρή, πρέπει ο καθένας να το ανεβάζει εναγωνίως προς το ύψος του Σταυρού. Τί θέλω να ειπώ; Ο Κύ­ριος, όταν ήλθε επί της γης, έζησε βίον ακτήμονα, και δεν έζη­σε μόνο, αλλά και εκήρυξε λέγοντας, «όποιος δεν αποτάσσεται από όλα τα υπάρχοντά του, δεν μπορεί να είναι μαθητής μου» (Λουκά 14. 33).

Αλλά κανείς, παρακαλώ, αδελφοί, ας μη δυσανασχετή, όταν ακούη που διακηρύσσομε ανόθευτο το θέλημα του Θεού, το αγαθό και ευάρεστο και τέλειο, μήτε να δυσαρεστηθή νομί­ζοντας δυσκολοκατόρθωτα τα παραγγέλματα· αλλά πρώτο μεν να αντιλαμβάνεται εκείνο, ότι η βασιλεία των ουρανών είναι βιαστή και βιασταί την αρπάζουν, και ν' ακούη τον κορυφαίο των Αποστόλων του Χριστού Πέτρο, ότι «ο Χριστός έπαθε για χάρι μας, αφήνοντας σ' εμάς υπογραμμό, για ν' ακολουθήσωμε τα ίχνη του» (Α' Πέτρ. 2, 21). Έπειτα να συλλογίζεται επίσης και τούτο, ότι ο καθένας, αφού κατανοήση αληθινά πόσα οφείλει στον Δεσπό­τη, όταν δεν μπορή ν' ανταποδώση το παν, το ένα μέρος να το προσφέρη με μετριοφροσύνη, όσο μπορεί και προαιρείται, ως προς δε το μέρος πάλι που ελλείπει να ταπεινώνεται εμπρός του και ελκύοντας την συμπάθεια δια της ταπεινώσεως αυτού του είδους αναπληρώνει την έλλειψι. Εάν λοιπόν κανείς βλέπη τον λογισμό του να ορέγεται πλούτο και πολυκτημοσύνη, ας γνωρίζη ότι ο λογισμός αυτός είναι σαρκικός, και γι' αυτό κινείται έτσι· αντιθέτως ο προσηλωμένος στον Σταυρό δεν μπορεί να κινήται προς κάτι τέτοιο. Είναι γι' αυτό ανάγκη να τον ανεβάσωμε τον λογισμό στο ύψος του Σταυρού, για να μη ρίψη ο ίδιος τον εαυτό του κάτω και χωρισθή από τον σταυρωθέντα σ' αυτόν Χριστό.

Πώς λοιπόν θ' αρχίση να τον ανεβάζη στο ύψος του Σταυρού; Ελπίζοντας στον Χριστό, τον χορηγό και τροφέα του σύμπαντος, ας απόσχη από κάθε πόρο που προέρχεται από αδικία, το δε εισόδημα που έχει από δίκαιο πορισμό, χωρίς να προσκολλάται πολύ ούτε σ' αυτό, ας το χρησιμοποιή καλά, καθιστώντας όσο είναι δυνατό κοινωνούς σ' αυτό τους πτωχούςΗ εντολή διατάσσει ν' αρνήται κανείς το σώμα και να σηκώνη τον σταυρό του· και το έχουν μεν το σώμα οι φίλοι του Θεού και ζώντες κατά τον Θεό, αλλά αν δεν είναι πολύ προσδεδεμένοι σ' αυτό, το χρησιμοποιούν ως συνεργό στα αναγκαία, αν δε το καλέση ο καιρός, είναι έτοι­μοι να το προδώσουν και αυτό. Το ίδιο συμβαίνει και με τα σωματικά κτήματα και μέσα· ενεργώντας κανείς κατά τον ίδιο τρόπο, αν δεν μπορή να κάμη τίποτε μεγαλύτερο, καλώς και θεαρέστως πράττει. Βλέπει κανείς πάλι μέσα του να κινήται βιαιότερα ο λογισμός της πορνείας; Αυτός ας γνωρίζη ότι δεν έχει ακόμη σταυρώσει τον εαυτό του. Πώς λοιπόν θα τον σταυρώση; Ας αποφεύγη τις περίεργες θέες των γυναικών, καθώς και τις αταίριαστες προς αυτές συνήθειες και τις άκαιρες συνομιλίες, ας μειώνη τις τροφές που ενισχύουν το πάθος, ας απέχη από την πολυποσία, από την οινοφλυγία, την αδηφαγία, την πολυϋπνία· ας αναμιγνύη την ταπεινοφρο­σύνη με αυτήν την αποχή των παθών, επικαλούμενος με συν­τριβή καρδίας τον Θεό κατά του πάθους· τότε θα ειπή και αυτός, «είδα τον ασεβή να υπερυψώνεται και ν’ ανεβαίνη σαν οι κέδροι του Λιβάνου, και προσπέρασα δια της εγκρα­τείας, και δεν ήταν εκεί, και τον ανεζήτησα δια της προσευ­χής με ταπείνωσι, και δεν ευρέθηκε σε μένα ο τόπος του» (Ψαλμ. 36, 35 ε. ερμηνευτική απόδοσις).

Πάλι, ενοχλεί ο λογισμός της φιλοδοξίας; Εσύ στη σύγκλητο και στην συνεδρίασι να ενθυμήσαι την γι' αυτό συμβου­λή του Κυρίου στα ευαγγέλια·στις συνομιλίες να μη ζητής να υπερέχης των άλλων, τις αρετές, αν έχης, να τις ασκής μόνο στα κρυφά, αποβλέποντας μόνο προς τον Θεό και από αυτόν μόνο βλεπόμενος και ο Πατέρας σου που βλέπει στα κρυφά θα σου το ανταποδώση στα φανερά (Ματθ. 6, 6). Εάν δε και μετά την αποκο­πή κάθε πάθους πάλι σ' ενοχλή ο εσωτερικός λογισμός, να μη φοβηθής· διότι σου γίνεται πρόξενος στεφάνων, επειδή δεν πεί­θει με τις ενοχλήσεις του ούτε ενεργεί, αλλ' είναι κίνημα νε­κρό, νικημένο από τον αγώνα σου κατά Θεόν.

Τέτοιος είναι ο λόγος του Σταυρού, ως τέτοιος δε, όχι μόνο στους προφήτες πριν συντελεσθή, αλλά και τώρα μετά την τέλεσί του, είναι μυστήριο μέγακαι πραγματικά θείο. Πώς; Διότι φαινομενικώς μεν παρουσιάζεται να προξενή ατίμωσι στον εαυτό του αυτός που εξευτελίζει τον εαυτό του και τον τα­πεινώνει σε όλα, και πόνο και οδύνη αυτός που αποφεύγει τις σωματικές ηδονές, και αυτός που δίδει τα υπάρχοντα καθίστα­ται αίτιος πτωχείας στον εαυτό του· αλλά δια της δυνάμεως του Θεού αυτή η πτωχεία και η οδύνη και η ατιμία γέννα δόξα αιώ­νια και ηδονή ανέκφραστη και πλούτο ανεξάντλητο, τόσο στον παρόντα όσο και στον μέλλοντα εκείνον κόσμο. Εκείνους δε που δεν πιστεύουν σ' αυτόν και δεν επιδεικνύουν δι' έργων την πίστι ο Παύλος τους τοποθετεί δίπλα στους αφανιζομένους, και σ' αυτούς τους ειδωλολάτρες μάλιστα. Διότι λέγει, «κηρύσσομε Χριστόν εσταυρωμένο, που είναι στους Ιουδαίους μεν σκάνδα­λο λόγω της απιστίας των προς το σωτηριώδες πάθος, στους Έλληνες δε μωρία, διότι δεν προτιμούν τίποτε άλλο εκτός από τα πρόσκαιρα λόγω της απιστίας προς τις θείες επαγγελίες οπωσδήποτε· σ' εμάς δε τους προσκεκλημένους Θεού δύναμις και Θεού σοφία» (Α’ Κορ. 1, 23).

Τούτο λοιπόν είναι η σοφία και δύναμις του Θεού, το να νικήση δι' ασθενείας, το να υψωθή δια ταπεινώσεως, το να πλουτήση δια πτώχειας.Όχι μόνο δε ο λόγος και το μυστήριο του Σταυρού, αλλά και ο τύπος είναι θείος και προσκυνητός, διότι είναι σφραγίς ιερά, σωστική και σεβαστή, αγιαστική και τελεστική των υπερφυών και απορρήτων αγαθών που ενεργή­θηκαν στο γένος των ανθρώπων από τον Θεό, αναιρετική κατά­ρας και καταδίκης, καθαιρετική φθοράς και θανάτου, παρεκτική αϊδίου ζωής και ευλογίας, σωτηριώδες ξύλο, βασιλικό σκήπτρο, θείο τρόπαιο κατά ορατών και αοράτων εχθρών, έστω και αν οι οπαδοί των αιρετικών φρενοβλαβώς δυσαρεστούνται. Αυτοί οι τελευταίοι δεν επέτυχαν την αποστολική ευχή, ώστε να κατορθώσουν να καταλάβουν μαζί με όλους τους αγίους, τι είναι το πλάτος και το μήκος, το ύψος και το βάθος· ότι ο Σταυ­ρός του Κυρίου παριστάνει όλη την οικονομία της σαρκικής παρουσίας και περικλείει όλο το κατ’ αυτήν μυστήριο, εκτείνε­ται προς όλα τα πέρατα και περιλαμβάνει όλα, τα άνω, τα κάτω, τα γύρω, τα ενδιάμεσα. Προβάλλοντας δε κάποια πρόφασι, για την οποία έπρεπε κι' αυτοί, αν είχαν νου, να τον προσκυνούν μαζί μας, αποτροπιάζονται το σύμβολο του βασιλέως της δό­ξης, το οποίο κι' ο ίδιος ο Κύριος ονομάζει φανερώς ύψος και δόξα του, όταν επρόκειτο ν' ανεβή σ' αυτό· κατά την μέλλουσα δε παρουσία κι' επιφάνειά του προαναγγέλλει ότι θα έλθη το σημείο τούτου του Υιού του ανθρώπου με πολλή δύναμι και δόξα.

Αλλά, λέγουν· σ' αυτό προσηλωμένος επέθανε ο Χριστός και γι' αυτό δεν ανεχόμαστε να βλέπωμε το σχήμα και το ξύλο στο οποίο έχει θανατωθή. Το δε εναντίον μας χρεώγραφο, που συντάχθηκε δια της παρακοής μας ως προς το ξύλο, με το άπλωμα του χεριού του προπάτορος, σε τί προσηλώθηκε και με τί πράγμα έφυγε από τη μέση και αφανίσθηκε κι' έτσι επανήλ­θαμε στην ευλογία από τον Θεό; Με τί δε ο Χριστός απέβαλε και απεμάκρυνε τελείως τις αρχές και τις εξουσίες των πνευμά­των της πονηρίας, οι οποίες επεβλήθηκαν στην φύσι μας από το ξύλο της παρακοής, και τις κατήσχυνε θριαμβευτικώς και έτσι εμείς ανακτήσαμε την ελευθερία; Με τί ελύθηκε το μεσό­τοιχο και καταργήθηκε κι' εθανατώθηκε η προς τον Θεό έχθρα μας και δια μέσου τίνος συνδιαλλαγήκαμε με τον Θεό κι' εδιδαχθήκαμε την προς αυτόν ειρήνη; όχι στον Σταυρό και δια του Σταυρού; Ας ακούσουν τον απόστολο, που στους μεν Εφεσίους γράφει, «ο Χριστός είναι η ειρήνη σας, αυτός που έλυσε το μεσότοιχο του φραγμού, για να οικοδομήση μέσα του τους δύο σ' ένα νέον άνθρωπο, επιβάλλοντας ειρήνη, και για να συνδιαλλάξη και τους δύο σ' ένα σώμα με τον Θεό δια του Σταυ­ρού, φονεύοντας την έχθρα που είναι σ' αυτόν (Εφ. 2, 14-16). Προς τους Κολοσσαείς δε γράφει, «ενώ ήσαστε νεκροί από τα παραπτώματα και την ακροβυστία της σάρκας σας εζωοποίησε μαζί του, χα­ρίζοντάς σας όλα τα παραπτώματα, εξαλείφοντας το χειρόγρα­φο που περιείχε τις εναντίον μας αποφάσεις, σηκώνοντάς το από τη μέση και καρφώνοντάς το στον Σταυρό· ξεγυμνώνοντας δε τις αρχές και τις εξουσίες, τις διεπόμπευσε δημοσία θριαμ­βεύοντάς τες επάνω στο Σταυρό» (Κολ. 2, 13).

Δεν θα τιμήσωμε λοιπόν εμείς και δεν θα χρησιμοποιήσου­με το θείο τούτο τρόπαιο της κοινής ελευθερίας του γένους, το οποίο και μόνο με τη θέα του τον μεν αρχέκακο όφι φυγαδεύει και διαπομπεύει και καταισχύνει, διακηρύσσοντας την ήττα και την συντριβή του, δοξάζει δε και μεγαλύνει τον Χριστό, επιδει­κνύοντας στον κόσμο τη νίκη του; Και όμως, αν ο Σταυρός εί­ναι παραβλεπτέος, διότι σ' αυτόν υπέμεινε τον θάνατο ο Χρι­στός, ούτε ο θάνατός του δεν πρέπει να είναι σεβαστός και σωτήριος· πώς λοιπόν κατά τον απόστολο εβαπτισθήκαμε στον θάνατό του (Ρωμ. 6, 3); Πώς δε θα συμμετάσχωμε και στην ανάστασί του, αν βέβαια εγίναμε σύμφυτοι με τον θάνατό του (Ρωμ. 6, 5); Βέβαια, αν κα­νείς προσκυνούσε σχήμα σταυρού που δεν έφερε επιγεγραμμένο το δεσποτικό όνομα, δικαίως θα κατηγορείτο ότι πράττει κάτι ανάρμοστο. Επειδή δε «στο όνομα του Ιησού Χριστού θα καμφθούν όλα τα γόνατα, των επουρανίων και επιγείων και κα­ταχθονίων» (Ψαλμ. 131, 7), τούτο δε το προσκυνητό όνομα επιφέρει ο Σταυ­ρός, πόσο παράφρον δεν θα ήταν να μη γονατίζωμε στον Σταυ­ρό του Χριστού;

Αλλ' εμείς, κλίνοντας μαζί με τα γόνατα και τις καρδιές, εμπρός, ας προσκυνήσωμε μαζί με τον ψαλμωδό και προφήτη Δαβίδ (Ψαλμ. 131, 7) στον τόπο όπου εστάθηκαν τα πόδια του και όπου εξα­πλώθηκαν τα χέρια που συνέχουν το σύμπαν και όπου ετεντώθηκε για μας το ζωαρχικό σώμα, και, προσκυνώντας και ασπαζόμενοι αυτόν με πίστι, ας παίρνωμε πλούσιον τον από εκεί αγιασμό και ας τον φυλάττωμε. Έτσι και κατά την υπερένδοξη μέλλουσα παρουσία του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού, βλέποντάς τον να προηγήται λαμπρώς, θα αγαλλιάζωμε και θα χοροπηδούμε διαπαντός, διότι επετύχαμε την από τα δεξιά θέσι και την υπεσχημένη μακαρία φωνή και ευλο­γία, σε δόξα του σαρκικώς σταυρωθέντος για μας Υιού του Θεού.

Διότι σ' αυτόν πρέπει δοξολογία μαζί με τον άναρχο Πατέ­ρα του και το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.


(Πηγή: Γρηγορίου Παλαμά Έργα, ΕΠΕ, τόμος 9, Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»)

Γ Κυριακή Νηστειών-Σταυροπροσκυνήσεως Ό σταυρός του Χριστού +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος


ΣΗΜΕΡΑ, αγαπητοί μου, είναι μεγάλη εορτή και πανήγυρης. είναι ή τρίτη (Γ') Κυριακή των νηστειών και εορτή της Σταυροπροσκυνήσεως. Παντού οι ορθόδοξοι τρέχουν στις εκκλησίες, ασπάζονται τον τίμιο σταυρό, παίρνουν από το χέρι του ιερέως τ' αγιασμένα άνθη, και ψάλλουν «Τον σταυρόν σου προσκυνούμεν, Δέσποτα, και την άγίαν σου άνάστασιν δοξάζομε». Άλλα φτάνουν αυτά; Αυτά είναι τύπος —τύπος αναγκαίος βεβαίως—, άλλα ή ουσία είναι άλλου. Ποια είναι ή ουσία, ποιο είναι το περιεχόμενο της σημερινής εορτής;

Σήμερα ό αληθινός Χριστιανός αισθάνεται κάτι ιερό, αισθάνεται το ρίγος του εσταυρωμένου Λυτρωτού. Προσέξατε τα λόγια πού ακούστηκαν στο σημερινό ευαγγέλιο; είναι μία διακήρυξης παγκόσμιος. Ό Χριστός απευθύνεται προς τους ανθρώπους όλων των αιώνων και ορίζει τους όρους υπό τους οποίους μπορεί κανείς να γίνη Χριστιανός και να ενταχθεί στην στρατιά του. Ή ένταξης αύτη δεν γίνεται αναγκαστικής• εθελοντές ζητεί ό Χριστός, όχι ανελεύθερα πλάσματα πού εκτελούν καταναγκαστικά έργα. Τον ακούμε να λέει «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν...»(Μάρκ. 8,34)• όποιος θέλει. Δεν βιάζει κανένα• σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου και καλεί ελευθέρως να υποταχθούμε στο άγιο θέλημα του.

Στα λόγια του, πού ακούσαμε, κάνει λόγο για σταυρό• «και άράτω τον σταυρόν αυτού...»(ε. ά.). Δύο είδη σταυρών προβάλλουν σήμερα ενώπιον μας. Ό ένας είναι ό σταυρός πού προσκυνούμε, ό σταυρός πού σήκωσε ό ίδιος ό Χριστός. Ό άλλος είναι ό σταυρός πού πρέπει να σήκωση ό καθένας από μας, αν θέλει να λέγεται παιδί του Εσταυρωμένου. Για τους δύο αυτούς σταυρούς θέλω να πω λίγες λέξεις και παρακαλώ να προσέξετε. Αρχίζω με το σταυρό του Χριστού Ό σταυρός στην παλαιά εποχή, προ Χριστού, στους λαούς της 'Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ήταν ή πιο αυστηρά τιμωρία• ήταν το όργανο με το όποιο εκτελούντο οι βαρυποινίτες, όσοι διέπρατταν μεγάλα εγκλήματα, ειδεχθή αποτρόπαια και φρικαλέα. Μετά Χριστόν τα πράγματα άλλαξαν. Λίγα χρόνια μετά τη σταύρωση του Κυρίου όσοι κατεδικάζοντο εις θάνατον εκτελούντο πλέον με άλλους τρόπους• άλλοι με αγχόνη, άλλοι με ξίφος, άλλοι με όπλο, άλλοι με ηλεκτρική καρέκλα. Σήμερα ό σταυρός ως τρόπος εκτελέσεως έχει καταργηθεί.

Σκληρά ποινή ό σταυρός. Αυτός πού καρφωνόταν εκεί σφάδαζε σαν ψάρι έξω άπ' το νερό• είχε σπασμούς, πόνους φρικτούς• το αίμα έτρεχε σταλαγματιά-σταλαγματιά από τις πληγές των χεριών και των ποδιών. Δίψα φοβερή βασάνιζε το σώμα• γι' αυτό ακουγόταν το «διψώ» (Ίωάν. 19,28). Έμεναν δε οι κατάδικοι στο σταυρό όχι λίγες ώρες, αλλά και ήμερες και εβδομάδα ακόμα. Σκληροτράχηλοι άντρες οι ληστές και οι κακούργοι, με σώματα ρωμαλέα, άντεχαν στο μαρτύριο του σταυρού. Κι όταν πλέον ξεψυχούσαν, δεν τους έθαβαν κοράκια και όρνεα έρχονταν κ' έτρωγαν τις σάρκες τους εκεί πάνω στο σταυρό.

Σ' αυτό τον ατιμωτικό θάνατο καταδικάστηκε ό Χριστός μας. Ευαίσθητη ύπαρξης, πονεμένος από τα φραγγελώματα, τα ραπίσματα και τις εξουθενώσεις, δεν άντεξε πολύ• λίγες ώρες έζησε στο σταυρό και παρέδωσε το πνεύμα στον ουράνιο Πατέρα.

Βλέποντας τον Κύριο μας πάνω στο σταυρό διερωτάται κάθε άνθρωπος• Τι κακό έκανε; Σ' αυτό απαντούν οι απόστολοι, απαντά ή Γραφή, απαντά ή Ιστορία, απαντούν οι αιώνες• ό Χριστός, μέσα στα εκατομμύρια και δισεκατομμύρια των ανθρώπων, είναι ό μόνος επί του φλοιού της γης πού δεν έκανε κανένα κακό, καμιά απολύτως αμαρτία• δεν «ευρέθη δόλος εν τω στόματι αυτού» (Ήσ. 53.91 Α' Πέτρ. 2,22). Υπήρξε ό αναμάρτητος με την απόλυτο έννοια. Πέρασε την επίγειο ζωή του σκορπίζοντας τα μύρα της αγάπης του σε όλο τον κόσμο «διήλθε ευεργετών» (Πράξ. 10,38).

Άλλα τότε γιατί σταυρώθηκε; Σάς παρακαλώ στο σημείο αυτό να προσέξετε ιδιαιτέρως, είναι το σημαντικότερο. Γιατί σταυρώθηκε ό Χριστός; Οι Γραφές λένε, ότι σταυρώθηκε ως αντιπρόσωπος ολοκλήρου της αμαρτωλής ανθρωπότητας. Όπως εμείς σε πολλές περιπτώσεις ορίζουμε αντιπροσώπους - πληρεξουσίους, πού ενεργούν για λογαριασμό μας σε διάφορες αστικές υποθέσεις, κατά παρόμοιο τρόπο ή αγάπη του Θεού ώρισε το Χριστό ως αντιπρόσωπο μας. Ακόμη απλούστερα• εκείνο πού έπρεπε να πάθουμε εμείς ως αμαρτωλοί, το έπαθε εκείνος. Εγώ έπρεπε να σταυρωθώ, εσείς έπρεπε να σταυρωθείτε, ό καθένας από μας έπρεπε να σταυρωθεί επάνω στο ξύλο του σταυρού για τις αμαρτίες πού έχουμε διαπράξει. Άλλ' αντί ημών και υπέρ ημών σταυρώθηκε και έχυσε το τίμιο του αίμα ό Χριστός.

Εάν προσέξετε στον Ακάθιστο ύμνο, στο στοιχείο «Χ», υπάρχει μια ωραία εικόνα της λυτρωτικής δυνάμεως του Κυρίου μας. Λέει εκεί ό ποιητής, ότι καθένας από μας έχει ένα «χειρόγραφο», ένα τεφτέρι, στο οποίο είναι σημειωμένα τα αμαρτήματα του από την ώρα πού γεννήθηκε ως την τελευταία του πνοή. Αυτό λοιπόν το «χαρτί», όπου είναι γραμμένα τα αμαρτήματα μας, ό Χριστός το έσχιζε με τη σταυρική του θυσία (Άκάθ. ύμν. Χ).

Στα παλιά τα χρόνια ένας βασιλιάς πήγε τη νύχτα στους στρατώνες για επιθεωρήσει. Σ ένα θάλαμο κάποιος στρατιώτης είχε αποκοιμηθεί έχοντας δίπλα του ένα χαρτί. Σ' αυτό είχε γράψει τα χρέη του, πού ήταν πολλά - ένα σημαντικό ποσό, και κάτω από το άθροισμα του χρέους είχε σημειώσει• «Αλίμονο μου, ποιος θα εξόφληση το χρέος μου;». Ό βασιλιάς είδε το χαρτί, το διάβασε, άκουσε τον αναστεναγμό του. Κ' εκεί πού ό φτωχός ρωτούσε «Ποιος θα εξόφληση το χρέος μου;», ό βασιλιάς έγραψε από κάτω με το χέρι του• «Εγώ εξοφλώ το χρέος σου». Το πρωί ό στρατιώτης ξύπνησε, πήρε στα χέρια το χαρτί και βλέπει από κάτω• «Εγώ εξοφλώ το χρέος σου». —Ποιος είν' αυτός πού ανέλαβε να εξόφληση το χρέος μου; Του απαντούν οι άλλοι —Ό Ίδιος ό βασιλιάς!... Μπορείτε να φαντασθείτε τη χαρά του; Εάν λοιπόν ό στρατιώτης εκείνος αισθανόταν ευγνωμοσύνη προς το βασιλιά, διότι τον απήλλαξε από τα χρέη, πόσο μάλλον, αγαπητοί μου, πρέπει να αισθάνεται ευγνωμοσύνη ό καθένας από μας προς τον Βασιλέα Χριστό, πού ήλθε από τον ουρανό — δεν είναι ψέμα, είναι αλήθεια— κ' εξόφλησε το χρέος των αμαρτιών μας; Υπέγραψε δε την εξόφληση όχι με μελάνι, αλλά με το αίμα του το τίμιο• όπως λέει ό ευαγγελιστής Ιωάννης, «το αίμα Ιησού Χριστού του υιού (του Θεού) καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας» (Α' Ίωάν. 1,7).

Αύτη είναι ή ουσία του σταυρού, το μυστήριο των μυστηρίων. Χωρίς τη θυσία του Χριστού, όχι ένα χρόνο, αλλά και χίλια χρόνια να νηστεύεις, να κάνης κομποσχοίνια, ασκήσεις, ελεημοσύνες, ό,τιδήποτε, δεν μπορείς να εξόφλησης ούτε μια αμαρτία. Πέστε ό καθένας την πιο μικρή του αμαρτία, και θα σας πω, ότι ούτε κι αυτήν θα μπορούσαμε να την εξοφλήσουμε. Εάν ήτο εις θέσιν ό άνθρωπος να το επιτυχή αυτό μόνος του, δεν θα ερχόταν ό Χριστός να σταυρωθεί επί του ξύλου του σταυρού. Οι αμαρτίες συγχωρούνται «εν τω αίματι του Αρνίου» του «εσφαγμένου» (Απ. 7,14' 13,8).

Ιδού λοιπόν το μυστήριο του σταυρού. Εάν με ρωτήσετε, ποια είναι ή πιο μεγάλη απόδειξης ότι ό Θεός αγαπά, θα σας απαντήσω• υπάρχουν πολλές, αμέτρητες αποδείξεις. Άλλα εάν θέλετε να μάθετε, ποια είναι ή πιο τρανή, θα σας δείξω το σταυρό• εκεί επάνω με το αίμα του Χριστού είναι γραμμένο• «Οϋτως ήγαπησεν ό Θεός τον κόσμον, ώστε υ ιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν, Ινα πάς ό πιστεύων εις αυτόν μη άπόληται, άλλ' έχη ζωήν αιώνιο» (Ίωάν. 3,16)• κι όπως είπε ό Ησαΐας, «ούτος τάς αμαρτίας ημών φέρει και περί ημών ωδίνατε, και ημείς ελογισάμεθα αυτόν είναι εν πάνω και εν πληγή υπό Θεού και εν κακώσει» (Ήσ. 53,4).

Αγαπητοί μου! Απέναντι στο σταυρό του Χριστού αίσθανόμεθα κ' εμείς ότι έχουμε μια Ιερά υποχρέωση. Δεν είπαμε, ότι το ευαγγέλιο σήμερα ομιλεί για δύο είδη σταυρών; Έκτος λοιπόν από το σταυρό του Χριστού, με το βάρος των αμαρτιών όλης της ανθρωπότητας, υπάρχει και ό σταυρός του Χριστιανού.
Άλλα για αυτόν θα συνεχίσουμε μια άλλη φορά. Προς το παρόν σταματούμε εδώ τονίζοντας• έχουμε χρέος κ' εμείς, ό καθένας μας, να σήκωση το δικό του σταυρό. Έτσι είπε ό Χριστός• «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, άπαρνησάσθω εαυτόν και άράτω τον σταυρόν αυτού» αμήν.

Επίσκοπος Αυγουστίνος
Α ΜΕΡΟΣ ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ Η ΟΠΟΙΑ ΕΓΙΝΕ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΆΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΤΗΝ 21-3-82. ΒΡΑΔΥ ΜΑ ΑΛΛΟ ΤΙΤΛΟ. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΜΗΣΗΣ 3-4-2005

  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...