Κυριακή Βαΐων βράδυ Που είναι οι καρποί μας. «Και εξηράνθη παραχρήμα η συκή» (Ματθ. 21,19) + Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος

Κυριακή Βαΐων βράδυ

Που είναι οι καρποί μας.
«Και εξηράνθη παραχρήμα η συκή» (Ματθ. 21,19)

ΑΠΟΨΕ, αγαπητοί μου, είναι ή αρχή της αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος. Αρχίζουν υπέροχες ακολουθίες, οι πιο κατανυκτικές του έτους. Πρέπει κανείς να 'νε από πέτρα, για να μην αισθάνεται αυτά πού ψάλλει ή Εκκλησία. Δεν θα ερμηνεύσω κάποιο από τα τροπάρια. Θα πω λίγα λόγια πάνω στο ευαγγέλιο, στην αρχή του ευαγγελίου, πού διηγείται ένα περίεργο θαύμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. είναι το θαύμα της ξηρανθείσης συκής. Υπό ποίας συνθήκας έγινε το θαύμα αυτό;
Ό Χριστός μας, όπως ακούσαμε το πρωί, ανέβηκε στα Ιεροσόλυμα. Κι ό λαός, πού είχε μάθει ότι ανάστησε το Λάζαρο, τον υποδέχθηκε με πρωτοφανείς εκδηλώσεις• έστρωναν τα ρούχα τους, έκοβαν κλαδιά και τα έσειαν, και τα παιδιά φώναζαν «Ωσαννά, ευλογημένος ό ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου...» (Ίωάν. 12,13). Μεγάλη τιμή και δόξα.

Το βράδυ όμως ό Χριστός δεν κοιμήθηκε στα Ιεροσόλυμα. Γιατί; Διότι μέσα στην πόλη υπήρχαν γραμματείς και φαρισαίοι, πού ζητούσαν ευκαιρία να τον εξοντώσουν. Μα ή ώρα του Χριστού δεν είχε έρθει ακόμα. Για αυτό, μόλις βασίλεψε ό ήλιος, πήρε τους μαθητές του και βγήκε έξω από την πόλη. Πήγε στη Βηθανία, κ' εκεί πέρασε τη νύχτα. Την άλλη μέρα, μόλις βγήκε ό ήλιος, ξεκίνησε με τους μαθητάς του πάλι για τα Ιεροσόλυμα. Στο δρόμο πείνασε και πάνω στη δημοσία οδό είδε μια συκιά (οι συκιές ευδοκιμούν στην Παλαιστίνη, και τα σύκα εκεί βγαίνουν πολύ πρώιμα). Πλησίασε και άπλωσε τα άχραντα του χέρια στα κλαδιά, για να βρει σύκο να φάει. Δέ' βρήκε ούτε ένα. Και τότε, λέει το ευαγγέλιο, είπε στη συκιά• «Μηκέτι εκ σου καρπός γένηται εις τον αιώνα», ποτέ σου πια να μην καρπίσεις. Και —ω του θαύματος— αμέσως τα πράσινα φύλλα κιτρίνισαν, τα κλαδιά και ό κορμός στέγνωσαν, ως και ή ρίζα νεκρώθηκε• «Εξηράνθη παραχρήμα ή συκή» (Ματθ. 21,19-20).

Διαβάζοντας αυτά μερικοί σκανδαλίζονται. Μα τι κακό έκανε το δέντρο, λένε, και ξέσπασε πάνω του ή οργή του Χριστού; Τι έχουμε ν' απαντήσουμε σ' αυτούς, πού παίρνουν κόσκινο και κοσκινίζουν τη ζωή του Χριστού για να βρουν κάποιο ψεγάδι να τον κατηγορήσουν;

Ό Χριστός δεν ήταν μόνο άνθρωπος, ήταν και Θεός. Ως Θεός είναι Θεός δικαιοσύνης, «ήγάπησε δικαιοσύνην» (βλ. Ψαλμ. 44,Ι Έβρ. 1,9). Όλα όσα κάνουν οι άνθρωποι εδώ στη γη, τα βλέπει, τα γνωρίζει λεπτομερώς• και τιμωρεί μεν το κακό, αμείβει δε το αγαθό. «Εστί δίκης οφθαλμός, ός τα πάνθ' ορά». Άλλα ό Χριστός, όταν ήρθε εδώ στη γη, δεν παρουσιάστηκε ως Θεός δικαιοσύνης, «Θεός εκδικήσεων» (Ψαλμ. 93,1), όπως στην Παλαιά Διαθήκη, πού εκεί κάθε αμαρτία ετιμωρείτο αμέσως και κεραυνοβόλως. Απόδειξης• όταν ό Χριστός θέλησε να πάει σε μια πόλη και οι κάτοικοι της δεν τον δέχτηκαν να κήρυξη, δύο μαθηταί του οργίστηκαν και είπαν —Κύριε, θέλεις να πούμε να πέση αστροπελέκι να τους κάψει; Και ό Χριστός απήντησε• —«Ουκ οίδατε ποίου πνεύματος έστε υμείς...», δέ' γνωρίζετε με ποιο πνεύμα ήρθα στον κόσμο• δεν ήρθα να καταστρέψω τον κόσμο, αλλά να τον σώσω (Λουκ, 9,55-56). Δόξα τη μακροθυμία του Κυρίου! Και όταν σταυρώθηκε, μπορούσε άπ' το σταυρό να κουνήσει μόνο το δαχτυλάκι του και να γίνη ή γη κάρβουνο. Δεν το έκανε διότι ήρθε, για να σώσει τον κόσμο.

Άλλ' ενώ στην επίγεια ζωή του ό Χριστός ήταν όλο αγάπη και έλεος, εν τούτοις δεν έπαυσε να είναι και Θεός δίκαιος. Και έχουμε δύο περιστατικά πού το αποδεικνύουν. Το ένα είναι όταν πήγε στη χώρα των Γαδαρηνών. Οι Γαδαρηνοί, φιλάργυροι και πλεονέκτες, έτρεφαν χοίρους παρά την απαγόρευση του Μωσαϊκού νόμου• και ό Χριστός επέτρεψε στα δαιμόνια να μπουν στους χοίρους, και το κοπάδι τους πνίγηκε στη λίμνη. Έτσι ό Χριστός και έδειξε ποιος είναι, και τιμώρησε τη φιλαργυρία και πλεονεξία τους.

Το άλλο περιστατικό είναι το σημερινό, ή ξηρανθείσα συκή. Γιατί εξήρανε ό Χριστός τη συκιά; Ό άνθρωπος μοιάζει με δέντρο, ζωντανό δέντρο. Όπως το δέντρο έχει ρίζες, ρουφάει νερό και φτιάχνει καρπούς, έτσι κι ό άνθρωπος έχει ρίζες - και αλίμονο αν οί ρίζες κοπούν. Οί ρίζες του ανθρώπου δεν είναι στη γη• είναι στον ουρανό, από κει αντλεί χυμούς. Για αυτό ένας νεώτερος φιλόσοφος είπε, ότι ό άνθρωπος είναι κυρίως μεταφυσικό όν. Απόδειξης, ότι και ό πιο υλιστής κάποτε σκέπτεται• —Όταν πεθάνω Τι θα γίνω; πού θα πάω;... Και όπως το δέντρο κάνει καρπούς, έτσι και ό άνθρωπος έχει χρέος να φέρει καρπούς, καρπούς «του Πνεύματος», δηλαδή αρετές. Ποιες αρετές; Ανοίξτε την προς Γαλατάς επιστολή (κεφ. 5, στίχ. 22), να δείτε εκεί εννέα καρπούς• πρώτος ή αγάπη, και ακολουθούν χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθοσύνη, πίστης, πραότης, εγκράτεια. Αυτά καλείται να καλλιεργήσει ό Χριστιανός, έχων ρίζα άθάνατον τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν.

Ή συκιά πού εξήρανε ό Χριστός είναι σύμβολο του ανθρώπου πού δεν κάνει καρπούς του Πνεύματος. Κι όπως εκείνη ξεράθηκε, έτσι κι αυτός θα τιμωρηθεί

Άλλα ή συκιά είναι ακόμα σύμβολο και ενός ολοκλήρου λαού, του Ιουδαϊκού λαού. Τι ήτο ό Ιουδαϊκός λαός; Ένα δέντρο, πού ό Θεός το φύτευσε σε μια γη «ρέουσα μέλι και γάλα» (Εξ. 3,8,17 κ.ά.), το πότισε και το λίπανε. Του έστειλε πολλές και μεγάλες ευεργεσίες, μεγάλους άνδρες, και έπρεπε το δέντρο αυτό να παραγάγει γλυκείς καρπούς. Αντί όμως αυτών το Ιουδαϊκό έθνος παρουσίασε αγκάθια και τριβόλια' κι αντί να σκορπάει την αγαθοσύνη, διέπραξε μέσα στα Ιεροσόλυμα το μεγαλύτερο έγκλημα των αιώνων, σταύρωσε το Θεάνθρωπο τη Μεγάλη Παρασκευή. Έκτοτε κάποια κατάρα κυνηγάει τους Ισραηλίτες. Τιμωρεί ό Θεός. Δεν πέρασαν σαράντα χρόνια από τη μέρα πού είπε ό Χριστός την παραβολή της ξηρανθείσης συκής, και τα Ιεροσόλυμα πολιορκήθηκαν στενά από τις ρωμαϊκές λεγεώνες του Τίτου.

Οι Ρωμαίοι μπήκαν στην πόλη, κατέστρεψαν το ναό του Σολομώντος και το πραιτόριο του Πιλάτου, έκαψαν τα ανάκτορα του Άννα και Καϊάφα, έπιασαν πλήθος αιχμαλώτους και τους πουλούσαν στα σκλαβοπάζαρα. «Τριάντα φλωριά πώλησαν οι Εβραίοι τον Χριστόν μας, τριάντα εις το φλωρί πώλησε ό Χριστός μας χίλιες χιλιάδες Εβραίους», λέει ό άγιος Κοσμάς ό Αιτωλός (σ. 197). Πουλούσαν γυναίκες και παιδιά στην αγορά αντί ενός δηναρίου, παρακαλώ, μια δραχμή. Οι δε άντρες σταυρώθηκαν. Τόσο πολλοί ήταν οι σταυροί, λέει ή ιστορία, ώστε δεν υπήρχε πλέον ξύλο στο δάσος για να σταυρώσουν άλλους. Έτσι το «Μηκέτι εκ σου καρπός γένοιτο εις τον αιώνα» πραγματοποιήθηκε. Συμβολικός ενήργησε ό Χριστός -αντί να χτυπήσει άνθρωπο, χτύπησε ένα δέντρο άψυχο, για να μας δώσει το δίδαγμα.

Αδελφοί μου, τελείωσα. Θα ήθελα απόψε πού θα πάτε στα σπίτια σας, μπροστά στην εικόνα του Νυμφίου, να θέσετε ένα ερώτημα στον εαυτό σας• Εγώ, ό καθένας από μας, Τι είμαι; Είμαι δέντρο καρποφόρο; έχω να παρουσιάσω καλά έργα;... Και μπορούμε να παρουσιάσουμε καλά έργα, μάλιστα τις άγιες αυτές ήμερες πού πρέπει να θυμηθούμε φτωχούς και αρρώστους. Εξέτασε Τι είσαι, συκιά με σύκα, ή σαν αυτή πού καταράστηκε ό Χριστός;

Ας εξετάσουμε τον εαυτό μας και ως έθνος. Τι καρπούς έχει ή Ελλάς; Κάποτε είχε εκλεκτούς καρπούς. Τώρα βγάζει αγκάθια και τριβόλια, απίστους και άθεους και βλάσφημους, και υπάρχει φόβος τιμωρίας. Θα πεινάσουμε, θα πούμε το ψωμί ψωμάκι και το νερό νεράκι. Είμεθα όλοι δέντρα άκαρπα, άντρες, γυναίκες, παιδιά, ιερωμένοι, αρχιερείς, άρχοντες, μικροί και μεγάλοι. Θα εορτάσουμε το Πάσχα στην εκκλησία, άλλ' όταν βγούμε έξω είμεθα ειδωλολάτρες και αντίχριστοι, και θ' ακουστή ή φωνή - τίνος; Όχι του αμαρτωλού επισκόπου Αυγουστίνου, άλλα ή φωνή Ιωάννου του Βαπτιστού, πού λέει• «Ποιήσατε καρπούς άξιους της μετανοίας...

Πάν δένδρον μη ποιούν καρπόν καλόν εκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται» (Λουκ. 3,8-9) δέντρο πού δεν κάνει καρπό, είναι για τσεκούρι και φωτιά.

Ας παρακαλέσουμε όλοι, να δώσει ό Θεός δια των πρεσβειών της ύπεραγίας Θεοτόκου να γίνουμε δέντρα καρποφόρα, προς δόξα του αγίου του ονόματος• αμήν.

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία, η οποία έγινε στον Ιερό Ναό Άγιου Παντελεήμονος Φλωρίνης την 1-5-1983 με άλλο τίτλο. Καταγραφή και σύντμησης 24-04-2005
 

Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ

Ἡ Μεγάλη Δευτέρα εἶναι ἀφιερωμένη εἰς μνήμην τοῦ ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ παγκάλου, υἱοῦ τοῦ πατριάρχου Ἰακώβ. Ὁ Ἰωσήφ, ὡς γνωστόν, ἐφθονήθη ὑπό τῶν ἀδελφῶν του, ἐρρίφθη εἰς λάκκον καί ἐπωλήθη ὑπ᾿ αὐτῶν καί ὑπέφερε πολλά, ἀλλ᾿ ἐπί τέλους ἐδοξάσθη καί ἀνεδείχθη ἄρχων τῆς Αἰγύπτου. Διά τά παθήματά του λοιπόν ἀλλά καί διά τήν ἀρετήν του, καί κυρίως διά τήν πραότητα καί ἀνεξικακίαν του, ἐθεωρήθη ἀνέκαθεν τύπος τοῦ Κυρίου. Διότι καί ὁ Κύριος ἐφθονήθη ὑπό τῶν ἀρχιερέων καί τῶν γραμματέων, ἐπωλήθη ὑπό τοῦ Ἰούδα καί, ἀφοῦ ὑπέφερε πολλά διά τήν σωτηρίαν μας, ἐτέθη νεκρός εἰς τόν τάφον, ἐπί τέλους ὅμως ἐδοξάσθη διά τῆς Ἀναστάσεώς του. Διά τοῦτο ἡ μνήμη τοῦ Ἰωσήφ ἐτέθη εἰς τήν πρώτην ἡμέραν τῆς Μ. Ἑβδομάδος, ἡ ὁποία
«τά πάθη τά σεπτά...
ὡς φῶτα σωστικά
ἀνατέλλει τῷ κόσμῳ».
Εἰς τόν Ἰωσήφ ἀναφέρεται τό κοντάκιον «Ὁ Ἰακώβ ὠδύρετο τοῦ Ἰωσήφ τήν στέρησιν», τό δοξαστικόν τῶν ἀποστίχων τοῦ Ὄρθρου «Δευτέραν Εὔαν τήν Αἰγυπτίαν» καί ἀρκετά τροπάρια τοῦ τριῳδίου τοῦ Ἑσπερινοῦ.
Κατά τήν Μ. Δευτέραν τελεῖται ἐπίσης ἀνάμνησις τῆς ὑπό τοῦ Κυρίου καταραθείσης καί ξηρανθείσης συκῆς. Τό θαῦμα τοῦτο ἔγινε κατά τήν εὐαγγελικήν διήγησιν τήν ἑπομένην τῆς θριαμβευτικῆς εἰσόδου τοῦ Κυρίου εἰς τήν ῾Ιερουσαλήμ (Ματθ. κα´ 17-18). ῏Ητο δέ ἡ ἄκαρπος ἐκείνη συκῆ σύμβολον τῆς συναγωγῆς τῶν Ἰουδαίων, ἡ ὁποία δέν εἶχε νά παρουσιάσῃ καρπούς πνευματικούς καί διά τοῦτο κατεδικάσθη ὑπό τοῦ Κυρίου. Ἀλλ᾿ εἶναι ἐπίσης σύμβολον καί παντός ἀνθρώπου μή ἔχοντος πνευματικήν καρποφορίαν. Καί εἰς τήν ἄκαρπον συκῆν ἀναφέρεται ἓν ἰδιόμελον τῶν ἀποστίχων καί μερικά τροπάρια τοῦ τριῳδίου τοῦ Ἑσπερινοῦ. Διά τῶν ὕμνων αὐτῶν ἡ Ἐκκλησία μᾶς παρακινεῖ εἰς ἀγῶνας πνευματικούς διά τήν ἀπόκτησιν τῶν ἀρετῶν, ὥστε νά ἀποφύγωμεν τό πάθημα τῆς συκῆς.
Τό Εὐαγγέλιον τοῦ Ὄρθρου τῆς Μ. Δευτέρας (Ματθ. κα´ 18-43) ἀφηγεῖται ὄχι μόνον τό ἐπεισόδιον τῆς συκῆς ἀλλά καί τάς παραβολάς τῶν δύο υἱῶν καί τῶν κακῶν γεωργῶν, διά τῶν ὁποίων ὁ Κύριος προεῖπε τήν ἀπόρριψιν τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ καί τήν ἐκλογήν τῶν ἐθνῶν διά τήν βασιλείαν του. Αἱ παραβολαί αὐταί ἐλέχθησαν κατά τήν αὐτήν ἡμέραν καί διά τοῦτο ἡ Ἐκκλησία ὥρισε νά ἀναγινώσκωνται κατά τήν Μ. Δευτέραν.
Τέλος ὁ κανών τῆς ἡμέρας καί μερικά ἰδιόμελα τῶν αἴνων καί τῶν ἀποστίχων ἀναφέρονται εἰς τάς προρρήσεις τοῦ Κυρίου περί τοῦ πάθους του, εἰς τό παράλογον αἴτημα τῶν υἱῶν Ζεβεδαίου, οἱ ὁποῖοι ἐζήτησαν τάς πρωτοκαθεδρίας εἰς τήν βασιλείαν του καί εἰς τήν ἐξ ἀφορμῆς τοῦ αἰτήματος αὐτοῦ γενομένην ὑπό τοῦ Κυρίου διδασκαλίαν περί ταπεινώσεως καί ἀλληλοεξυπηρετήσεως. ῾Η σχετική περικοπή ἀνεγινώσκετο ἄλλοτε εἰς τήν Προηγιασμένην τῆς Μ. Δευτέρας.
Αὐτά εἶναι ἐν συντομίᾳ τά θέματα τῆς Μ. Δευτέρας. Δι᾿ ὅλων αὐτῶν ἡ Ἐκκλησία μᾶς ἀνοίγει τήν αὐλαίαν διά τήν παρακολούθησιν τῶν ὑπερφυῶν γεγονότων, τά ὁποῖα διεδραματίσθησαν κατά τήν Μ. Ἑβδομάδα.
Δόξα. Καί νῦν. Κοσμᾶ μοναχοῦ. ῏Ηχος πλ. α´.
«Κύριε, ἐρχόμενος πρός τό πάθος, τούς ἰδίους στηρίζων μαθητάς ἔλεγες, κατ᾿ ἰδίαν παραλαβών αὐτούς· Πῶς τῶν ῥημάτων μου ἀμνημονεῖτε, ὧν πάλαι εἶπον ὑμῖν, ὅτι προφήτην πάντα οὐ γέγραπται, εἰ μή ἐν ῾Ιερουσαλήμ ἀποκτανθῆναι; Νῦν οὖν καιρός ἐφέστηκεν, ὃν εἶπον ὑμῖν· ἰδού γάρ παραδίδομαι, ἁμαρτωλῶν χερσίν ἐμπαιχθῆναι, οἵ καί σταυρῷ με προσπήξαντες, ταφῇ παραδόντες, ἐβδελυγμένον λογιοῦνται ὡς νεκρόν· ὅμως θαρσεῖτε· τριήμερος γάρ ἐγείρομαι, εἰς ἀγαλλίασιν πιστῶν, καί ζωήν τήν αἰώνιον».
[Ἀπό τό βιβλίο-ἐγκόλπιο: Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάς, Εἰσαγωγαί καί ἐπιμέλεια κειμένου ὑπό Πρωτ. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, 5η ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἀποστολική Διακονία, 2010). Ἀπόσπασμα].

Τυπικόν της 29ης Ἀπριλίου 2013

Μεγάλη Δευτέρα: Ἐν ᾗ μνείαν ποιούμεθα Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου

 καί τῆς ὑπό τοῦ Κυρίου, διά τήν ἀκαρπίαν αὐτῆς, καταρασθείσης καί 

ξηρανθείσης συκῆς. 

Τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου ἐκ τῶν Ο΄, 

τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Κερκύρας, 

τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ Καλοκτένους, Μητροπολίτου Θηβῶν, 

τῶν Ὁσίων Θεοχάρους καί Ἀποστόλου τῶν ἐν Ἄρτῃ. 

Τῇ Κυριακῇ ἑσπέρας: ΟΡΘΡΟΣ  Ἡ Ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου τῆς Μ. Δευτέρας ὡς ἑξῆς:  Μετά τό· «Εὐλογητός ὁ Θεός ἡμῶν... », «Δόξα σοι, ὁ Θεός ἡμῶν, δόξα σοι», «Βασιλεῦ οὐράνιε...».  Τρισάγιον.«Κύριε ἐλέησον», ιβ΄·  «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...», τρίς,  καί ἀναγινώσκονται ἀργῶς καί, ἐμμελῶς οἱ  Ψαλμοί· «Ἐπακοῦσαί σου Κύριος...» καί·  «Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου...».Κατά τό διάστημα  τοῦτο ὁ Ἱερεύς θυμιᾷ διά κατζίου τόν λαόν. Τρισάγιον. κτλ. Ἑξάψαλμος. Εἰς τό· «Ἀλληλούϊα». Ἀπολυτίκια:  Τό Τροπάριον· «Ἰδού ὁ νυμφίος ἔρχεται...», δίς ἀργῶς  καί ἅπαξ σύντομον μετά τῶν οἰκείων χαρακτηριστικῶν. Καθίσματα:  Τοῦ Τριῳδίου· «Τά πάθη τά σεπτά...  – Ἀόρατε Κριτά... – Τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου...»,  τό τελευταῖον δίς. Εὐαγγέλιον Ὄρθρου:  Μ. Δευτέρας· «Ἐπανάγων ὁ Ἰησοῦς...» (Ματθ. κα΄ 18-43). Ὁ Ν΄ Ψαλμός: (Χῦμα). Κανών:  Ἡ α΄ ᾨδή τοῦ Τριῳδίου· «Τῷ τήν ἄβατον...», εἰς 6. Εἱρμός γ΄ ᾨδῆς:  «Τῷ τήν ἄβατον...», ἀργῶς. Μικρά συναπτή καί ἡ ἐκφώνησις·  «Σύ γάρ εἶ ὁ Βασιλεύς τῆς εἰρήνης...». Κοντάκιον – Οἶκος:  Τοῦ Τριῳδίου. Συναξάριον:  Τῆς ἡμέρας (29ῃ Ἀπριλίου) καί τό Ὑπόμνημα τοῦ Τριῳδίου.  Ἡ η΄ ᾨδή τοῦ Τριῳδίου· «Ἔφριξε Παίδων εὐαγῶν...», εἰς 6. Εἱρμός η΄ ᾨδῆς: «Ἔφριξε Παίδων εὐαγῶν...», ἀργῶς. Ἡ Τιμιωτέρα:  Οὐ στιχολογεῖται, ἀντ’ αὐτῆς ἡ θ΄ ᾨδή τοῦ Τριῳδίου· «Ἐμεγάλυνας Χριστέ...», εἰς 6. Εἱρμός θ΄ ᾨδῆς:  «Ἐμεγάλυνας Χριστέ...», ἀργῶς. Ἐξαποστειλάρια:  «Τόν νυμφῶνά σου βλέπω...», τρίς. Αἶνοι:    Εἰς τό· «Αἰνεῖτε...» κατέρχεται ὁ Πατριάρχης  ἐκ τοῦ Παραθρονίου καί προπορευομένου τοῦ Μ. Ἐκκλησιάρχου  ἔρχεται πρό τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τῆς Παμμακαρίστου,  εἰς τό δεξιόν κλῖτος καί ἀσπάζεται τάς Ἱεράς Εἰκόνας τῶν  Παθῶν. Πλησίον τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων ἵσταται ὁ  Μ. Πρωτοσύγκελλος καί ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος.  Ὁ Πατριάρχης ἔρχεται εἰς τόν Σολέα, εὐλογεῖ τόν λαόν,  τοῦ Δεξιοῦ Χοροῦ ψάλλοντος τό· «Εἰς πολλά ἔτη, Δέσποτα»  καί ἀνέρχεται εἰς τό Παραθρόνιον. (Ἡ τάξις αὐτή  ἐφαρμόζεται καί εἰς τόν Ὄρθρον τῆς Μ. Τρίτης  καί τῆς Μ. Τετάρτης). Τά 2 Στιχηρά Ἰδιόμελα· «Ἐρχόμενος ὁ Κύριος...  – Φθάσαντες πιστοί...» εἰς 4, ἀμφότερα ἐκ δευτέρου. Δόξα, Καί νῦν:  Τό Ἰδιόμελον αὐτῶν· «Κύριε, ἐρχόμενος πρός τό πάθος...».      «Σοί δόξα πρέπει...». Δοξολογία: (χῦμα). Ἀπόστιχα:  Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα· «Κύριε, πρός τό μυστήριον...  – Κύριε, τά τελειώτατα φρονεῖν...  – Τῆς ξηρανθείσης συκῆς...». Δόξα, Καί νῦν:  Τό ἕτερον Ἰδιόμελον αὐτῶν· «Δευτέραν Εὔαν τήν Αἰγυπτίαν...».      «Ἀγαθόν τό ἐξομολογεῖσθαι...». Τρισάγιον. Κοντάκιον:  «Ὁ Ἰακώβ ὠδύρετο...» (χῦμα).  «Κύριε, ἐλέησον», ιβ΄.  «Ὁ ὤν εὐλογητός... Ἐπουράνιε Βασιλεῦ...». Ἀπόλυσις:  «Ἐρχόμενος ὁ Κύριος ἐπί τό ἑκούσιον πάθος...». Τῇ Μ. Δευτέρᾳ πρωΐ: ΑΙ ΩΡΑΙ  Ἀναγινώσκονται τά πέντε Καθίσματα τοῦ Ψαλτηρίου  (δ΄, ε΄, ς΄, ζ΄ καί η΄) καί ἐν συνεχείᾳ αἱ Ὧραι λιταί,  μετά δέ τούς Ψαλμούς ἑκάστης Ὥρας τό Τροπάριον·  «Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται...» καί μετά τό Τρισ­άγιον.  Τό Κοντάκιον· «Ὁ Ἰακώβ ὠδύρετο...».Εἰς τήν Θ΄ Ὥραν,  οἱ Μακαρισμοί καί μετά τό· «Πάτερ ἡμῶν...», τό· Κοντάκιον:  «Ὁ Ἰακώβ ὠδύρετο...» καί τά λοιπά, ὡς συνήθως. Ἀπόλυσις:  «Ἐρχόμενος ὁ Κύριος ἐπί τό ἑκούσιον πάθος...». ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ Προοιμιακός – Τά· «Πρός Κύριον...». Εἰς τό· «Κύριε, ἐκέκραξα...». Ἑσπέρια:  1.– Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα τῶν Αἴνων· «Ἐρχόμενος ὁ Κύριος...  – Φθάσαντες πιστοί...  – Κύριε, ἐρχόμενος πρός τό πάθος...» καί  2.– Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα τῶν Ἀποστίχων·  «Κύριε, πρός τό μυστήριον...  – Κύριε, τά τελεώτατα φρονεῖν... –  Τῆς ξηρανθείσης συκῆς...». Δόξα, Καί νῦν:  Τό Ἰδιόμελον αὐτῶν· «Δευτέραν Εὔαν τήν Αἰγυπτίαν...». Εἴσοδος:  Μετ’ Εὐαγγελίου· «Φῶς ἱλαρόν...».  Τά Ἀναγνώσματα, τό·«Κατευθυνθήτω...». Εὐαγγέλιον:  Μ. Δευτέρας· «Καθημένου τοῦ Ἰησοῦ...» (Ματθ. κδ΄ 3-35). Καθεξῆς ἡ Θ. Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων. Ἀπόλυσις:  «Ἐρχόμενος ὁ Κύριος...». Τῇ Μ. Δευτέρᾳ ἑσπέρας: ΜΕΓΑ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟΝ   Εἰς τό Μέγα Ἀπόδειπνον μετά τήν Δοξολογίαν, ψάλλεται  τό Τριῴδιον· «Πρόσεχε, οὐρανέ καί λαλήσω...»,  μετά τῶν Εἱρμῶν αὐτοῦ. Εἰς τό τέλος τῆς θ΄ ᾨδῆς  ἐπαναλαμβάνεται ὁ Εἱρμός αὐτῆς· «Τόν προδηλωθέντα...»  ἀργῶς καί ἡ λοιπή Ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου.  Εἰς τήν συγχώρησιν τό Σταυροθεοτοκίον· «Σφαγήν Σου τήν ἄδικον...».

Μεγάλη Δευτέρα - Μακροθυμία ανέκφραστη! +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος

Μακροθυμία ἀνέκφραστη!

«Φθάσαντες, πιστοί, τὸ σωτήριον πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, τὴν ἄφατον αὐτοῦ μακροθυμίαν δοξάσωμεν»(αἶν. Μ. Δευτ.)

Ομιλία του μακαριστού Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου 

ΕΝΑΣ, ἀγαπητοί μου, ἀπὸ τοὺς ὕμνους, μὲ τοὺς ὁποίους ἀνοίγει ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα, εἶνε καὶ αὐτός·«Φθάσαντες, πιστοί», λέει, ―ὄχι οἱ ἄπιστοι―«τὸ σωτήριον πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, τὴν ἄφατον αὐτοῦ μακροθυμίαν δοξάσωμεν»(αἶν.Μ.Δευτ.). Ἐμπρὸς στὰ σωτήρια πάθη τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ τί ἄλλονὰ πῇ ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος; Ἂςδοξάσουμε,λέει, τὴν ἀπερίγραπτη μακροθυμία του.

Μακροθυμεῖ ὁ Χριστὸς ἀπὸἀγάπη ἀπέραντη. Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ἀδελφοί μου, φαίνεται κάθε μέρα. Ἔχουμε ἄπειρα δείγματά της. Ἀγάπη εἶνε τὸ νεράκι αὐτὸ ποὺ πίνουμε χωρὶς νὰ λέμε εὐχαριστῶ. Βλέπεις τὴν ὄρνιθα,πίνει μιὰ γουλιὰ καὶ ὑψώνει τὸ κεφαλάκι της πρὸς τὸν οὐρανό, σὰ νὰ λέῃ·Σ᾽ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, γιὰ τὴ δροσιὰ αὐτή. Κ᾽ ἐμεῖς εἴμαστε ἀχάριστοι. Θὰ ἔρθῃ ὥρα ποὺ θὰ στερέψουντὰ νερὰ καὶ θὰ γλείφουμε στὰ σπήλαια τὶς πλάκες, γιὰ νὰ δροσιστοῦμε. Ἀγάπη Θεοῦ εἶνε οἱ ἀκτῖνες τοῦ ἥλιου ποὺ μᾶς ἔρχονται ἀπὸ τόση ἀπόστασι τρέχοντας μὲ ἰλιγγιώδη ταχύτητα. Τί εἶνε κάθε ἀκτίνα; ἕνας ἀσπασμός. Σὲ ἀσπάζεται, σὲ φιλάει ὁ Θεός.Κάθε ἀκτίνα φωνάζει· Ὁ Θεὸς εἶνε ἀγάπη! Ἀλλοίμονο ἂν ἔλειπαν οἱ ἀκτῖνες τοῦ ἥλιου. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε ὁ ἀέρας ποὺ ἀναπνέουμε·ἂν σταματήσῃ γιὰ λίγα λεπτὰ ἢ καὶ δευτερόλεπτα, ὁ κόσμος θὰ πάθῃ ἀσφυξία. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε οἱ καρποὶ ποὺ τρῶμε, τὰ ἀγαθὰ ποὺ ἀπολαμβάνουμε. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε ἡ γυναίκα ἢ ὁ ἄντρας ποὺ ἔχεις· ἂν λείψῃ ἀπὸ τὸ σπίτι, θὰ καταλάβῃς τί στερήθηκες. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε τὰ παιδιά. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε οἱ φίλοι καὶ οἱ συγγενεῖς. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε ἡ πα-τρίδα, ὅλα αὐτὰ τὰ καλὰ ποὺ χαίρεσαι.

Κάποιος τώρα τὶς γιορτὲς ἔκανε δῶρο στὸ φίλο του ἕνα ῥολόϊ καὶ πάνω σ᾽ αὐτὸ ἔγραψε· «Ὁ Θεὸς εἶνε ἀγάπη». Παραξενεύτηκε ἐκεῖνος. ―Γιατί, τοῦ λέει, μοῦ ἔκανες τέτοιο δῶρο; ―Γιὰ νὰ θυμᾶσαι ὅτι κάθε δευτερόλεπτο ποὺ χτυπάει ἡ καρδιά σου εἶνε κ᾽ ἕνα δῶρο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Ἄπειρες λοιπὸν οἱ εὐεργεσίες τοῦ Κυρίου. Πλέουμε μέσα σ᾽ αὐτές, κολυμπᾶμε σὰν τὸ ψάρι μέσα στὸν ὠκεανὸ τῶν θείων εὐεργεσιῶν.

Ἐμεῖς τί ἀνταποδίδουμεσὲ ὅλα αὐτά, τι συμπεριφορὰ δείχνουμε ἀπέναντί του; Σκουλήκια εἴμαστε, ἁμαρτωλοί, ἐχθροὶ τοῦ Θεοῦ.Καὶ ὁ Θεός, ποὺ εἶνε ὄχι μόνο ἀγάπη ἀλλὰ καὶ δικαιοσύνη, ἐν τούτοις δὲν σπεύδει νὰ μᾶς τιμωρήσῃ. Ἐὰν κάθεφορὰ λειτουργοῦσε ἀμέσωςἡ δικαιοσύνη του, ἀλλοίμονό μας. Οἱ ἄρχοντες τῆς γῆς τιμωροῦν ἀμέσως· παραβαίνεις μία διάταξι τοῦ κράτους; ἀμέσως συλλαμβάνεσαι. Οἱ διατάξεις τοῦ Θεοῦ δὲν ἔχουν ἆραγε καμμία βαρύτητα, καμμία κύρωσι; Λάθος κάνεις. Ἐὰν ἤθελε ὁ Θεὸς νὰ λειτουργήσῃ ἡ δικαιοσύνη του, ἀλλοίμονό μας τότε τι θὰ γινόταν! Ἐὰν ὁ Θεὸς μᾶς τιμωροῦσε γιὰ τὶς πορνεῖες μας, τὶς μοιχεῖες μας, τὶς ψευδορκίες μας, τὶς ἔχθρες μας, τοὺς φθόνουςμας, τὶς κακίες μας, τὶς χαρτοπαιξίες μας, τὶς λαιμαργίες μας, τὶς κενοδοξίες μας, τὶς ὑπερηφάνειές μας, καὶ γιὰ τὸ μῖσος τὸ ἄσπονδο ποὺ τρέφουμε μέσα μας, ἐὰν γιὰ ὅλα αὐτὰ μᾶς τιμωροῦσε, τότε ἡ γῆ διαρκῶς θὰ σειόταν.Καὶ μόνο γιὰ τὴ βλαστήμια, ἐὰν κάθε φορὰποὺ ἄνθρωπος ἀνοίγει τὸ βρωμερό του στόμα καὶ βλαστημάει τὸ Θεὸ ἐσείετο ἡ γῆ, δὲν θά ᾽μενε τίποτα ὄρθιο. Ἐὰν μᾶς τιμωροῦσε ὁ Θεὸς μὲ τὴ δικαιοσύνη του, τὰ ποτάμια καὶ οἱ θάλασσες θὰ φούσκωναν τὰ νερά τους καὶ θὰ ἐκάλυπταν τὴ γῆ γιὰ νὰ πνίξουν τοὺς ἀνθρώπους μὲ κατακλυσμό. Ἐὰν μᾶς τιμωροῦσε ὁ Θεὸς μὲ τὴ δικαιοσύνη του, τὰ ἄστρατοῦ οὐρανοῦ θὰ γίνονταν ἀστροπελέκια. Γιὰ χοροὺς τῆς ἐποχῆς του ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος εἶπε· Εἶνε τόσο πολλὲς οἱ ἁμαρτίες ποὺ γίνονται μέσα στὸ χορὸ καὶ τὶς διασκεδάσεις,ποὺ ἐὰν γιὰ κάθε ἁμαρτία ἔπεφτε κ᾽ ἕνα ἄστρο, δὲν θά ᾽χε μείνει ἄστρο στὸν οὐρανό.

Και ὅμως μᾶς ἀνέχεται. Ἡ ἀγάπη του μακροθυμεῖ. Θαυμάζει ὁ ὑμνογράφος τὴ μακροθυμία του καὶ λέει·«τὴν ἄφατον αὐτοῦ μακροθυμίαν δοξάσωμεν». Τί θὰ πῇ «τὴν ἄφατον»; «Τὴν ἀνέκφραστη, τὴν ἀπερίγραπτη». Δὲν ὑπάρχει γλῶσσα νὰ ἐκφράσῃ καὶ νὰ περιγράψῃτὴ μακροθυμία τοῦ Θεοῦ. Γι᾽ αὐτὸ σὲ ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἀκοῦμε συχνά· «Δόξα τῇ μακροθυμίᾳ σου, Κύριε, δόξα σοι»(ὄρθρ. Μ.Παρ.). Ἔχει ὁ Χριστὸς ἄπειρη δύναμι. Τὸ δαχτυλάκι του νὰ κουνήσῃ, κάρβουνο θὰ γίνουμε. Καὶ μᾶς ἀνέχεται.«Δόξα τῇ μακροθυμίᾳ σου». Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὰ δείγματά της ὅπως εἴπαμε εἶνε σπαρμένα σὲ ὅλη τὴ ζωὴ τοῦ κόσμου καὶ μόνο τυφλοὶ καὶ ἄπιστοι δὲν τὰ βλέπουν, ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ τὶς ἡμέρες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος λάμπει πιὸ πολύ·πάνω στὸν σταυρὸ εὐρύνεται, πλατύνεται, γίνεται σὰν τὸν οὐρανό. Πάνω στὸ σταυρὸ εἶνε γραμμένα μὲ κόκκινα γράμματα τὰ λόγια«Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν»(Α΄Ἰω.4,8,16), καθὼς καὶ ὁ ἄλλος ἐκεῖνος λόγος·«Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾽ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον»(Ἰω.3,16).

Δὲν ξέρω, ἀγαπητοί μου, ἂν αἰσθανθήκατε ἐσεῖς τὸ μεγαλεῖο αὐτὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, ποὺ πάντα ἐκδηλώνεται ἀλλὰ κορυφώνεται στὰ ἄχραντα πάθη του τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα. Διάβασα κάπου τὸ ἑξῆς ἀνέκδοτο.

Ἦταν κάποτε ἕνας ζωγράφος περίφημοςμὲ σπάνιο ταλέντο. Ἔπαιρνε τὸ πινέλλο καὶ ζωγράφιζε πουλιά, καὶ θὰ νόμιζες ὅτι τὰ βλέπεις νὰ πετᾶνε· ζωγράφιζε καρπούς, καὶ θὰνόμιζες ὅτι εἶνε ἕτοιμοι νὰ τοὺς κόψῃς· ζωγράφιζε βουνὰ χιονισμένα, λίμνες, ποτάμια, καταρράκτες, δέντρα, λουλούδια, ὅλη τὴ φύσι.

Οἱ πίνακές του ἦταν περιζήτητοι καὶ πανάκριβοι. Ἕνα μόνο δὲν ζωγράφιζε, τὸ ὡραιότερο ἀπ᾽ ὅλα. Μηδὲν οἱ ὀμορφιὲς τῆς γῆς ἐμπρὸς στὸν«ὡραῖον κάλλει»(Ψαλμ.44,3). Τὸν«ὡραῖον κάλλει», τὸ Χριστό, δὲν τὸν ζωγράφισε ποτέ.Ζωγράφιζε κτίσματα, τὰ μικρὰ καὶ ἀσήμαντα, ἀλλὰ τὸν Κτίστη, τὸν Νυμφίο τῆς Ἐκκλησίας, τὸν Ἐσταυρωμένο λυτρωτή, δὲν τὸν ζωγράφιζε.Ἦταν ἄπιστος. Κάποτε ὅμως ἕνα ἀγαπητότου πρόσωπο τοῦ εἶπε· Πολὺ σὲ παρακαλῶ,ζωγράφισέ μου ἕναν Ἐσταυρωμένο.Μπρὸς στὴν ἐπιμονή του δέχθηκε καὶ κάθησε στὸ ἀτελιέ. Πῆρε τὸ πινέλλο καὶ μὲ κάποια δυσκολία ἄρχισε νὰ ζωγραφίζῃ τὸν Ἐσταυρωμένο.

Καθὼς προχωροῦσε, ἄρχισε νὰ αἰσθάνεται μέσα του μιὰ ἕλξι, μιὰ ἀλλαγή· μετά, κάποια συγκίνησι ποὺ γινόταν ὅλο καὶ πιὸ βαθειά· καὶ τέλος ἔνιωσε ἕνα πνευματικὸ συγκλονισμό, ἕνασεισμὸ σὰν ἐκεῖνο ποὺ αἰσθάνθηκαν στὸ Γολγοθᾶ οἱ σταυρωταὶ τοῦ Χριστοῦ. Ἐν τῷ μεταξὺ συνέχιζε νὰ ζωγραφίζῃ. Κι ὅταν ἔφτασε στὸ

ἀγκάθινο στεφάνι, ἄρχισε νὰ κλαίῃ. Ὅταν πλέον τελείωσε τὸ ἔργο, γονάτισε καὶ εἶπε·«Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου»(Λουκ.23,42). Αὐτὸ εἶνε γεγονὸς ἱστορικὸ τῆς ζωῆς αὐτοῦ τοῦ διασήμου ζωγράφου.

Τί θέλω νὰ πῶ; Κ᾽ ἐμεῖς μέσα στὴν καρδιά μαςἔχουμε καθένας τὸ «ἀτελιέ» του. Δὲν εἶμαι καρδιογνώστης. Ἀλλὰ ἂν μποροῦσα ν᾽ ἀνοίξω τὶς καρδιές, θὰ ἔβλεπα ὅτι μέσα ἐκεῖ ὑπάρχουν πρόσωπα ἀγαπητά· ἡ σύζυγος ἢ ὁ σύζυγος, τὰ παιδιά, οἱ φίλοι, καλλιτεχνικὲς προτιμήσεις, ἀθλητικὲς μανίες, πολιτικὲς προσκολλήσεις, ἰνδάλματα, «θεοὶ» καὶ εἴδωλα τοῦσημερινοῦ κόσμου. Ὅλοι κάτι ἔχουν ζωγραφίσει μέσα τους. Πῆγα κάποτε στὸ σπίτι ἑνὸς φοιτητοῦ καὶ μπαίνοντας στὸ δωμάτιό του ἔφριξα· ἦταν γεμᾶτο αἰσχρὲς εἰκόνες. Μικρὰ καὶ ἀσήμαντα πορτραῖτα ζωγραφίσαμε μέσα στὸ μυστικὸ ἀτελιὲ τῆς ψυχῆς μας. Τώρα λοιπὸν τὴν ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάδα ἂς πάρουμε τὸ πινέλλο τῆς πίστεως κι ἂς ζωγραφίσουμε τὴ μορφὴ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Ἐσταυρωμένου καὶ Θεοῦ. Αὐτὸς νὰ εἶνε ὁ κυρίαρχος, ὁ ἀγαπητὸς τῆς καρδιᾶς μας, ὅπως τὸν ἀγάπησαν οἱ μάρτυρες, οἱ ὁμολογηταί, ὅλοι οἱ μεγάλοι ἄνδρες,ὅπως τὸν ἀγάπησε κι ὁ ἄπιστος αὐτὸς ζωγράφος.

Λένε γιὰ τὸνἅγιο Ἰγνάτιο τὸν Θεοφόρο, ποὺ ἀγαποῦσε τὸ Χριστό, ὅτι ὅταν τὸν πῆγανστὴ ῾Ρώμη δεμένο καὶ τὸν ἔρριξαν στὰ πεινασμένα λιοντάρια μέσα στὸ Κολοσσαῖο, ἐκεῖνα ὥρμησαν καὶ τὸν ἔφαγαν, ἀλλ᾽ ἄφησαν ἀπείραχτη μόνο τὴν καρδιά του. Κι ὅταν ἄνοιξαν τὴν καρδιά του, βρῆκαν μέσα γραμμένα τὰ λόγια «Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ ἔρως τῆς ψυχῆς μου».

Ὦ κόσμε, μὲ τὶς ἀπατηλές σου ἀγάπες, μὲ τοὺς μικρούς σου ἔρωτες! κανείς δὲν ἀπορρίπτει τὸν συζυγικὸ ἔρωτα, ἀλλὰ θὰ ἀδικήσῃς πολὺ τὸν ἑαυτό σου ἐὰν δὲν αἰσθανθῇς τὸν θεϊκὸ ἔρωτα. Ὦ κόσμε! ζωγράφισε βαθειὰ στὴν ψυχή σου Ἰησοῦν τὸν Ναζωραῖον τὸν ἐσταυρωμένον· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Β΄μέρος ἀπομαγνητοφωνημένης ὁμιλίας,ποὺ ἔγινε στὸν ἱ.ν.Ἁγ.Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 8-4-1985 βράδυ.

Η Ξηρανθείσα Συκιά (Μεγάλη Δευτέρα)-(Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού)

Επείγεται λοιπόν προς το πάθος και βιάζεται να πιεί το ποτήρι του θανάτου, το σωτήριο για όλο τον κόσμο. Έρχεται πεινασμένος για τη σωτηρία της ανθρωπότητας, και δε βρίσκει σ᾽ αυτήν καρπό. Γιατί αυτήν υπαινίσσεται μεταφορικά η συκιά. Ποιός δηλαδή τρώει το πρωί; Ο βασιλιάς, ο Κύριος, ο Δάσκαλος. Νιώθοντας πείνα πρωί-πρωί, δεν εμποδίζει την επιθυμία του φαγητού. Δεν συγκρατεί τη φύση Του, αλλά, σαν κάποιος ακρατής κι ακόλαστος, ορμά ανόητα στο φαγητό, σε ακατάλληλη ώρα. Πώς τότε παιδαγωγεί τους μαθητές Του να μην τους νικά το πάθος της επιθυμίας; Δεν είναι έτσι το πράγμα. Αλλά όπως μιλούσε διδάσκοντας με παραβολικούς λόγους, έτσι εκτελεί και τις παραβολές με έργο. Πλησίασε στη συκιά πεινώντας. Η συκιά υποδήλωνε τη φύση της ανθρωπότητας. Ο καρπός της συκιάς είναι γλυκός, τα φύλλα της τραχιά κι άχρηστα κι έτοιμα για τη φωτιά. Αλλά και η φύση της ανθρωπότητας είχε γλυκύτατο τον καρπό της αρετής, έχοντας από το Θεό την εντολή να την καρποφορεί, εξαιτίας όμως της ακαρπίας της στην αρετή έβγαλε τα τραχιά φύλλα.
Πράγματι τί υπάρχει τραχύτερο από τις βιοτικές μέριμνες; Ήταν κάποτε γυμνοί ο Αδάμ και η Εύα και δεν ένιωθαν ντροπή. Γυμνοί στην απλότητα και την απέριττη ζωή τους. Ούτε τέχνη είχαν ούτε βιοτικές μέριμνες. Δεν επινοούσαν τρόπους πως να σκεπάσουν τη γύμνια του σώματός τους. Δεν ντρέπονταν για την ακτημοσύνη τους ούτε για τη λιτότητα της ζωής τους, αλλά, αν και ήταν γυμνοί στο σώμα, τους σκέπαζε η Θεία Χάρη. Δεν είχαν σωματικό φόρεμα, αλλά φορούσαν ένδυμα αφθαρσίας. Όταν όμως παράκουσαν, βρέθηκαν μακριά από τη Χάρη που τους σκέπαζε. Απογυμνώθηκαν από την έκστασή τους προς το Θεό και τη θεωρία Του. Είδαν τη γύμνωση του σώματός τους. Πόθησαν τα ευχάριστα της ζωής. Βρέθηκαν μέσα στη φτωχική και στερημένη ζωή. Έραψαν φόρεμα από φύλλα συκιάς κι έκαναν περιζώματα, έκαναν πολλούς λογισμούς και βρήκαν την τραχιά και γεμάτη μέριμνες και πόνους ζωή. «Με τον ιδρώτα του προσώπου σου θα φας το ψωμί σου. Καταραμένη θα είναι για τα έργα σου η γη, θα βγάλει για σένα αγκάθια και τριβόλια και θα καταλήξεις στη γη» (Γεν. 3, 17, 19).
Απόχτησες γήινα φρονήματα, γι’ αυτό η στροφή σου θα γίνει προς τη γη. Έγινες ένα με τα άλογα ζώα, αφού δεν κατάλαβες ότι είχες τιμητική θέση (Ψαλμ. 48, 13). Ήσουν στους κόλπους του Θεού και δεν κατάλαβες την καρποφόρο αρετή. Προτίμησες την απόλαυση των γήινων κι αγάπησες τη ζωή των αλόγων ζώων. Είσαι γη και θα καταλήξεις στη γη. Θα κληρονομήσεις το θάνατο, όπως τα άλογα ζώα. Αυτός είναι ο λόγος που φοράει και τους δερμάτινους χιτώνες (Γεν. 3, 21). Όντας με το σώμα του ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο –ενώ πρώτα ζούσε στον παράδεισο της τρυφής και κατοικούσε σε βασιλικά διαμερίσματα– απόκτησε έπειτα θνητό και παχύ σώμα, ικανό να αντέχει στους κόπους. Είναι αληθινά τραχιά τα φύλλα της συκιάς της φύσης μας, της απειθάρχητης κακίας της φύσεώς μας. Σ᾽ αυτή τη συκιά, τη φύση δηλαδή της ανθρωπότητας, πήγε ο Σωτήρας πεινώντας και ζητώντας από αυτήν το γλυκύτατο καρπό, δηλαδή τη γλυκύτατη για το Θεό αρετή, με την οποία πραγματοποιεί τη σωτηρία μας. Και δεν βρήκε καρπό, παρά φύλλα μονάχα, την τραχιά και πικρή αμαρτία και ό,τι κακό φυτρώνει από αυτήν. Γι’ αυτό και της λέει επιτιμητικά: «Ποτέ πια δεν θα δώσεις καρπούς» (Ματθ. 11, 19). Γιατί η σωτηρία δεν προέρχεται από τους ανθρώπους. Η αρετή δεν προέρχεται από ανθρώπινη δύναμη. Εγώ θα φέρω τη σωτηρία σας και με το πάθος μου θα σας χαρίσω την ανάσταση. Θα σας χαρίσω επιπλέον και την απαλλαγή από την πολύ σκληρή αυτή ζωή που τώρα ζείτε. Αυτά είπε και βέβαια όπως τα είπε, τα πραγματοποίησε.

1ον Τό πικρό ποτήριον τού Χριστού. 2ον τής Εκκλησίας. 3ον Τό δικό μας. 4ον Το ποτήριον τής ζωής. 5ον Τό θανατηφόρον ποτήριον τού Σατανά -π. Στέφανος Αναγνωστόπουλος

Κυριακή Βαϊων βράδυ 1.4.2007

Είναι το εικοστό έκτο Πάσχα που κάνομε μαζί, εδώ στο μικρό μας Ιερό Ναό της Αγίας Βαρβάρας,
χωριστά τα πέντε προηγούμενα που ήτανε (65-70 ) εξήντα πέντε εβδομήντα.
Όλα αυτά τα χρόνια, ομιλούμε αυτή την ημέρα, και το πρωί και το βράδυ, όπως τη Μεγάλη Δευτέρα και τη Μεγάλη Τρίτη.
Τα θέματα είναι ανεξάντλητα, διότι άπειρος υπήρξε και η θυσία του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού διά τη σωτηρία μας.
Όπως παρακολουθήσατε μέσα από τα βιβλιαράκια σας, τους εξαίρετους αυτούς ύμνους που αποδόθησαν με τόση ιεροπρέπεια και κατάνυξη,
δύο πράγματα έτσι μου έκαναν εντύπωση, το «ιδού αναβαίνομεν εις Ιεροσόλυμα» εκείνο από τους αίνους, και τώρα από τα απόστιχα «Ω, ποτήριον προ τούτο πιείν ο αυτός έλεγες», δηλαδή το έλεγε εις τους μαθητάς Του, και μιλούσε για το πικρό Ποτήριον.

Όπως επορεύοντο χριστιανοί μου, όπως επορεύετο ο Χριστός, προς τα Ιεροσόλυμα μαζί με τους μαθητάς και αποστόλους, εκείνοι κατελήφθησαν από θάμβος, καθώς Τον έβλεπαν να προχωρεί προς το εκούσιον Αυτού Πάθος, δηλαδή προς το μαρτύριον, με τόση αυταπάρνηση και συγχρόνως μεγαλείο.
Βέβαια η περιγραφή αυτού του Ευαγγελικού Αναγνώσματος, λέγεται την Πέμπτη Κυριακή των νηστειών. Εμείς θα το συνδέσομε με την παρούσα Μεγάλη Εβδομάδα.
Δύο απ’ τους μαθητάς, τα δύο αδέλφια Ιάκωβος και Ιωάννης, πλησίασαν το Χριστό, και του ζήτησαν κάτι.
Κι εκείνος ρωτάει τι.
Εκείνοι απήντησαν : «Όταν καθίσεις στο θρόνο της Δόξης Σου, να μας βάλεις και μας να καθίσομε τον έναν δεξιά και τον άλλον αριστερά».
Κι Αυτός απήντησε ότι «ουκ οίδατε τι αιτείσθε. Δεν ξέρετε τι ζητάτε. Δύνασθε πιείν το Ποτήριον ο εγώ πίνω;» τους ρώτησε.
«Μπορείτε δηλαδή να πιείτε το ποτήριον του πόνου και του μαρτυρίου, που εγώ πίνω, ή πρόκειται εντός των ημερών να πιώ και μάλιστα να βαπτισθείτε και στο βάπτισμα του αίματος που εγώ ήδη βαπτίζομαι;»
Και αυτοί απήντησαν «δυνάμεθα», δηλαδή «μπορούμε».
Τότε ο Κύριος τους απάντησε : «Το ποτήριον του πόνου θα το πιείτε και το βάπτισμα του αίματος θα το ποτίσετε, αλλά το καθίσαι εκ δεξιών Μου και εξ ευωνύμων Μου, ουκ έστιν υμών αλλά οις ετοίμασθαι».
Δηλαδή το να καθίσετε ο ένας δεξιά Μου και ο άλλος αριστερά Μου, δεν είναι στην εξουσία να το δώσω σε όποιον έτσι απλά Μου το ζητάει, αλλά σε όσους, μάλλον για όλους εκείνους για τους οποίους έχει ετοιμαστεί, σε κείνους που αγωνίστηκαν τον καλό Ευαγγελικό αγώνα, και τήρησαν το θέλημα του Αγίου Θεού, δηλαδή στους αξίους, σε όλους εκείνους που ήταν έτοιμοι και πρόθυμοι να χύσουν το αίμα τους για την αγάπη του Χριστού.

Γι’ αυτό «δύνασθε πιείν το ποτήριον ό εγώ πίνω»;
Αν μας ρωτούσε εμάς αυτή τη στιγμή ο Κύριος, εμείς τι θα απαντούσαμε;
Πιθανόν θα λέγαμε δυνάμεθα.
Εάν πούμε «μπορούμε», τότε θα πρέπει να είμεθα έτοιμοι να υποστούμε κάθε πειρασμόν, και πρώτο τον πειρασμό και το αναίμακτο μαρτύριον του συνειδήσεώς μας, και δεύτερον το μαρτύριον κάθε βασανιστηρίου, φυλακής, εξορίας, διωγμού, ξυλοδαρμού αν θέλετε, λιθοβολισμού και των υπολοίπων σωματικών κακώσεων.
Πικρό λοιπόν το ποτήρι του πόνου, πικρό, πικρότατον, το οποίον όμως υποστώμεθα για την αγάπη του Χριστού.
Απαντήσαμε όμως «δυνάμεθα», δηλαδή μπορούμε, και ασφαλώς μπορούμε, αρκεί να το θελήσομε με όλη μας την καρδιά.
Και τότε θα μας δοθεί όχι μόνον η εξουσία του «πατείν επάνω όφεων και σκορπίων και επί πάσαν δύναμιν του εχθρού» αλλά θα μας δοθεί και Θεϊκή δύναμις, για να καθαρισθούμε από τα πάθη, για να υπομένομε κάθε είδος θλίψης μέσα σ’ αυτή τη ζωή, ακόμα και τον θάνατον, για να αγαπήσομε τον Θεόν και τον πλησίον, για να μάθομε να μακροθυμούμε και να συγχωρούμε, για να κοινωνούμε μαζί Του δια μέσω των φρικτών μυστηρίων και δη, της Θείας Λατρείας, του Ευαγγελικού λόγου, και των έργων πίστεως και μετανοίας, αρκεί να το θελήσομε, τονίστηκε και προηγουμένως ότι οφείλουμε να ποιούμε καρπούς αξίους της μετανοίας ημών.
Λοιπόν, βγαίνει το συμπέρασμα ότι το πρώτο πικρό ποτήρι είναι τα Πάθη και η Σταυρική Θυσία του Κυρίου και το δεύτερο ποτήρι του πόνου των πειρασμών και των θλίψεων και των διωγμών, είναι, μπορεί να είναι και δικό μας ποτήριον.
Είπεν ο Κύριος, «όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι».
Όποιος απ’ τους ανθρώπους το θέλει και μάλιστα από μας τους νερόβραστους Νεοέλληνες Ορθοδόξους Χριστιανούς, τότε θα σηκώσει το δικό του Σταυρό και θα πιεί το δικό του πικρό Ποτήρι του πόνου και των λοιπών ταλαιπωριών της ζωής.
Εκείνος σταυρώθηκε, αλλά καλεί και μας όλους να συσταυρωθούμε μαζί Του, «αίροντες το δικό μας Σταυρό», το τόνισε πάλι η Εκκλησιαστική μας Υμνολογία, γιατί μόνον έτσι θα μας καταστήσει αξίους, ώστε και να συναναστηθούμε μαζί Του, και αυτό εποτίσθη.
Έπαθε ο Χριστός για «να νεκρώσωμε εμείς τα μέλη ημών τα επί της γης», τα παθη, τις αδυναμίες μας, τις πονηριές μας, τις κακίες μας, και τόσα άλλα.
Τα Πάθη Αυτού τα σεπτά, εγένοντο για όλους μας «φώτα σωστικά», το έψαλε προηγουμένως θριαμβευτικά η Εκκλησία μας στα πρώτα καθίσματα.
Εκείνος εγένετο υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε Σταυρού, για να μάθουμε και μεις, να αιχμαλωτίζουμε παν νόημα, δηλαδή κάθε σκέψη λόγο ενέργεια οτιδήποτε στην υπακοή του Χριστού.
Εκείνος πέθανε πάνω στο Σταυρό για να σώσει εμάς απ’ την αμαρτία, τον κόσμο της κακίας και το φθόνο του διαβόλου.
«Θαρσείτε» μας παραγγέλνει ο Κύριος. Να έχετε θάρρος και υπομονή για να μη φοβείσθε, «θαρσείτε εγώ νενίκηκα τον κόσμον, έτσι και σεις μαζί μου θα τον νικήσετε τον κόσμο της αμαρτίας».
Άλλωστε ας μη ξεχνάμε, «διά του Σταυρού χαρά εγένετο εν όλω τω κόσμω».
Αυτό το διακηρύσσουμε και το ομολογούμε κάθε Κυριακή αλλά και σε όλη την Πασχαλινή περίοδο με το «Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι».

Σκεπτόμουν λοιπόν πολύ, έτσι δυο τρεις μέρες, αυτή την ημέρα και την άλλη και την άλλη και την παράλλη, και προβληματίστηκα στο ποιος είναι αυτός πρώτος πάνω στη γη που εδοξάσθη απ’ τον Θεόν.
Είπαμε λοιπόν ότι το πικρό ποτήριο για τον Θεάνθρωπο είναι η Σταυρική θυσία.
Αλλ’ ο μαρτυρικός θάνατος πάνω στο Σταυρό είναι συγχρόνως και η ανυπέρβλητη Δόξα Του.
Δόξα ο Σταυρός; Ναι Δόξα!
«Νυν εδοξάσθη ο Υιός του Ανθρώπου, και Θεός εδοξάσθη εν αυτώ».
Αυτό θα το πούμε ως Ευαγγελικό Ανάγνωσμα, το πρώτο της Μεγάλης Πέμπτης.
Τα λόγια αυτά τα είπε μόλις έφυγε ο Ιούδας απ’ το Μυστικό Δείπνο για να Τον προδώσει, που σημαίνουν «τώρα που θα σταυρωθεί ο Χριστός, τώρα δοξάζεται και ο Υιός του ανθρώπου, άρα η Σταυρική Του Θυσία γίνεται Δόξα Θεού». Αυτή είναι η ερμηνεία του.
Πρωτος πρώτος όμως, που παίρνει αυτή τη Δόξα, δεν το είπαν, στην δόξα σου να μας στήσεις δεξιά και αριστερά τα δυο αδέλφια, έ, ο πρώτος λοιπόν που δοξάζεται στα δεξιά του Θεού είναι ο ληστής! Ο ληστής εκ δεξιών!
Και πήρε προκαταβολικά αυτή τη δόξα με τους βεβαιωτικούς εκείνους λόγους του Κυρίου, «αμήν, αληθώς σοι λέγω, σήμερον, μετ’ εμού έση εν τω Παραδείσω».
Αυτές ήταν χριστιανοί μου, αυτές ήταν οι ταπεινές σκέψεις και ο στοχασμός για τον ληστήν εκ δεξιών, που η ομολογία της μετανοίας του και η αναγνώρησις της θεότητος του Ιησού Χριστού, μαζί με το μαρτύριον, διότι υπέστη μαρτύριον ο ληστής, και μετά την ομολογίαν, εξακολουθούσε να ζει υποφέροντας πάνω σταυρό μαρτυρικά, μέχρι τη στιγμή που οι στρατιώτες του έσπασαν τα κόκκαλα.
Οπότε εγένετο μεγάλη αιμορραγία και ξεψύχησε, πολύ πριν βέβαια από τον Κύριον.
Αυτά λοιπόν τον κατέστησαν δοξασμένον κατά χάριν στους αιώνας των αιώνων. Καταλάβατε;
Άρα λοιπόν πρώτος αυτός, που αξιώθηκε του Παραδείσου, και κάθισε εκ δεξιών Αυτού.

Λοιπόν, μας ξαναρωτάει ο Κύριος, γιατί το ρώτησε σήμερα και η εκκλησιαστική μας Υμνολογία, «δύνασθε πιείν το Ποτήριον ό έγώ πίνω;»
άμα ανέβουμε ένα σκαλοπάτι, λίγο πιο πάνω, πνευματικό εννοώ σκαλοπάτι, θα δούμε ότι το πικρό Ποτήριο του Χριστού είναι και οδυνηρό Ποτήριον της Εκκλησίας Του. Αφού ο Χριστός είναι κεφαλή του σώματος της Εκκλησίας, άρα κάθε πόνος και σταύρωμα της κεφαλής είναι ταυτόχρονα και πόνος και οδύνη και πάθος του όλου σώματος. Αν πονάει το κεφάλι μας, υποφέρομε ολόκληροι ψυχοσωματικά. Αυτό το γνωρίζω πολύ καλά εδώ και χρόνια. Τι θα πεί να πονάς φοβερά στο κεφάλι και να υποφέρεις ολόκληρος.
Έτσι λοιπόν το πικρό ποτήριο της κεφαλής που είναι ο Χριστός, περνάει υποχρεωτικά και σ’ ολόκληρο το σώμα της Εκκλησίας Του, άρα και στα μέλη του σώματός Του που είμεθα εμείς όλοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, και ο καθένας από μας χωριστά.
Γι’ αυτό και η ορθόδοξη Εκκλησία μας ήταν πάντοτε μαρτυρική και σταυρωμένη.
Υπόκειται πάντοτε σε ποικιλία διωγμών!
Δεν υπάρχει τοπική Εκκλησία, δεν υπάρχουν μητροπόλεις, επισκοπές και Πατριαρχεία, που να μην έχουν περάσει ή να μην περνούν δια πυρός και σιδήρου, ακόμα εδώ, στη φυλακή βρίσκεται ο μητροπολίτης Αχρίδος στα Σκόπια.
Το είδος των διωγμών και των πιέσεων κατά τόπους, έθνη και πρόσωπα διαφέρει αλλά, αλλά είναι, άλλοτε είναι φανερός και συκοφαντικός, άλλοτε είναι ιδεολογικός αλλά πολύ επιθετικός, άλλοτε κρυφός και πισώπλατος, άλλοτε είναι προβατόσχημος όπως είναι η Ουνία και οι πολλές αιρέσεις.
Απ’ τον Πρωτομάρτυρα και Αρχιδιάκονο Στέφανο μέχρι τον Έλληνα ιερομόναχο που κατακρεουργήθηκε με τσεκούρι πριν από λίγα χρόνια στα περίχωρα των Ιεροσολύμων εκατομμύρια οι μάρτυρες και οι ομολογηταί της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Που να προσθέσομε και κείνα τα φοβερά τετρακόσια χρόνια Τούρκικης σκλαβιάς με τα παιδομαζώματα, τους γενιτσάρους, τους διωγμούς και τα χαρέμια τους όπου άρπαζαν τις μικρές Ελληνοπούλες. Και βέβαια και τα βασανιστήρια πολλές φορές για τον εξισλαμισμό.
Δυστυχώς… Ξεχάσαμε και τον Κοσμά τον Αιτωλόν. Ευτυχώς που είπαν ότι θα διορθώσουν τα βιβλία μας.
Ο διωγμός κατά της Ορθοδόξου Εκκλησίας και των ευλαβών εκπροσώπων της, επισκόπων, πρεσβυτέρων, διακόνων, μοναχών, και πιστών αγωνιζομένων χριστιανών, συνεχίζεται και μέχρι σήμερα με διαφόρους τρόπους. Ομολόγησε σε μία υπηρεσία ότι είσαι Ορθόδοξος Χριστιανός, ότι νηστεύεις, ότι πηγαίνεις στην Εκκλησία, ότι εξομολογείσαι, ότι κοινωνείς, και να δεις τι έχεις να περάσεις από ειρωνία και καταπίεση.
Έτσι έχουμε
πρώτον το πικρό ποτήριον του Χριστού με τη Σταυρική Του Θυσία,
δέυτερον, το πικρόν ποτήριον της Εκκλησίας δια μέσου των διωγμών,
τρίτον το προσωπικό μας πικρό ποτήρι με την μορφή του αναιμάκτου μαρτυρίου της συνειδήσεως και με την μορφή των βασανιστηρίων όπως σας είπα, εξορίας φυλακής, προπηλακίσεων και λοιπά.

Υπάρχει και τέταρτον Ποτήριον, το Ποτήριον της Ζωής. Το φάρμακον αθανασίας, το Αίμα του Ιησού Χριστού, που ρέει και θα ρέει, εις «άφεσιν ημών αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον». Είναι το Ποτήριον που μας χαρίζει την βασιλείαν των Ουρανών. Αυτού του ποτηρίου όμως προηγείται η έμπρακτος μετάνοια.
Και ακολουθεί βέβαια η ζέουσα πίστις, η ενεργουμένη αγάπη, το ταπεινό φρόνημα και όλα αυτά τα οποία τόσο συχνά επαναλαμβάνουμε.
Για τη θεία Κοινωνία και τις προϋποθέσεις μιλήσαμε πολλές φορές.

Υπάρχει όμως και ένα πέμπτο ποτήριον, πικρότατον και φοβερότατον, ακόμα πιο φοβερόν, και από το ποτήρι του θανάτου.
Αυτό το πέμπτο ποτήρι ξέρετε πιο είναι; Αυτό που μας προσφέρει ο διάβολος! Με τις ηδονές και τις απολαύσεις, με την απόρριψη της Θεανθρωπότητος του Ιησού Χριστού, της Αναστάσεώς Του εκ νεκρών, και της Δευτέρας αυτού Παρουσίας που θα κρίνει ζώντας και νεκρούς, και τέλος με την αμαρτία που μας την προσφέρει μέσα απ’ το ποτήριον αυτό πάντοτε ολόγλυκα.
Απ’ αυτό το τελευταίο ποτήριο όποιος πιεί και δεν το ξεράσει με την αληθινή μετάνοια, δηλητηριάζεται και πεθαίνει για πάντα τον αιώνιο θάνατον της ψυχής του, δηλαδή βυθίζεται και θα βυθίζεται στην αιώνιο Κόλαση. Το επαναλαμβάνω γιατί δεν μας αρέσει ν’ ακούμε τη λέξη αυτή, αλλά υπάρχει όμως, και θα υπάρχει εις τους αιώνας των αιώνων χωρίς τέλος όπως και ο Παράδεισος.
Είναι τρόπος υπάρξεως γιατί εδώ αρνηθήκαμε τον Πανάγιον Θεόν και παραμείναμε αμετανόητοι.

Χριστιανοί μου, εύχομαι η παρούσα Μεγάλη εβδομάδα του δύο χιλιάδες (επτά) σήμερα που αρχίζει, να μας οδηγήσει στη Ανάσταση και στην Θεία ευφροσύνη του ποτηρίου της αιωνίου ζωής,
Αμήν.

«H βασιλεία των ουρανών βιάζεται»

Αγίου Νικολάου Aχρίδος, †1956

«H βασιλεία των ουρανών βιάζεται»

(Ματθ. 11, 12)

...O Κύριος απαιτεί από τους πιστούς Του να ασκήσουν κάθε δυνατή βία, να καταβάλουν κάθε κόπο, να εργάζονται έως ότου έχουν το φως, να προσεύχονται δίχως διακοπή, να απαιτούν, να ζητούν, να κρούουν, να νηστεύουν, να επιτελούν πολυάριθμα έργα ελεημοσύνης -όλα τούτα με σκοπό να τους ανοιχτεί η βασιλεία των ουρανών, δηλαδή η μεγάλη, φοβερή και ζωοποιός παρουσία του Θεού.

Αγρυπνείτε ουν εν παντί καιρώ δεόμενοι, λέει ο Κύριος, ίνα καταξιωθήτε εκφυγείν πάντα τα μέλλοντα γίνεσθαι και σταθήναι έμπροσθεν του υιού του ανθρώπου (Λκ. 21, 36).

Αγρυπνείτε επάνω στη καρδιά σας για να μην προσκολληθεί στη γη. Αγρυπνείτε επάνω στους λογισμούς σας για να μην σας απομακρύνουν από το Θεό. Αγρυπνείτε επάνω στα έργα σας για να διπλασιάσετε το τάλαντο σας και όχι να το ελαττώσετε και απολέσετε. Αγρυπνείτε επάνω στις ήμερες σας για να μην σας αιφνιδιάσει ο θάνατος και σας αρπάσει αμετανόητους, εν μέσω των αμαρτιών σας.
Τέτοια είναι η ορθόδοξη πίστη μας: εξ ολοκλήρου δημιουργική, καθολικά προσευχητική και νηπτική, με δάκρυα και βία. Καμία άλλη πίστη δεν προτείνει στους πιστούς της τόση βία για να καταξιωθούν να σταθούν ενώπιον του Υιού του Θεού. Όλη αυτή τη βία την έχει προτείνει σε ολόκληρο τον κόσμο και την ενετείλατο στους πιστούς Του ο Ίδιος ο Κύριος και Σωτήρας, ενώ η Εκκλησία διαρκώς την ανανεώνει επαναλαμβάνοντας την από αιώνα σε αιώνα, από γενεά σε γενεά, εξαίροντας στα μάτια των πιστών τον όλο και μεγαλύτερο αριθμό των ηρώων του πνεύματος οι όποιοι επλήρωσαν το νόμο και καταξιώθηκαν δόξης και δυνάμεως ανέκφραστης στον ουρανό μα και στη γη.

Από την άλλη πλευρά όμως, δεν πρέπει να απατώμαστε και να νομίζουμε πώς όλοι οι κόποι και η βία ενός άνθρωπου αποφέρουν από μόνα τους τη σωτηρία. Δεν πρέπει να νομίζουμε πώς ο άνθρωπος μόνο με την ατομική προσπάθεια και βία θα φτάσει στη παρουσία του Ζώντος Κυρίου. Αν ο Κύριος δεν το θελήσει, κανένας θνητός δεν μπορεί να σταθεί προ προσώπου Αυτού. Γιατί ο Ίδιος ο Κύριος ο όποιος έχει θεσπίσει όλα αυτά λέει σε άλλο σημείο: όταν ποιήσητε πάντα τα διαταχθέντα υμίν, λέγετε ότι δούλοι αχρείοι εσμέν, ότι ο οφείλομεν ποιήσαι πεποιήκαμεν (Λκ. 17, 10). Και πάλι σε άλλο σημείο: ουδείς δύναται ελθείν προς με, εάν μη ο πατήρ ο πέμψας με ελκύσει αυτόν (Ιω. 6, 44). Σε άλλο σημείο πάλι λέει: ότι χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν (Ιω. 15, 5). O Απόστολος Παύλος, γράφοντας στην ίδια συνάφεια προς τους Εφεσίους λέει: χάριτι εστέ σεσωσμένοι (Έφ. 2, 5).

Τι μπορούμε να πούμε ύστερα απ' όλα τούτα; μήπως ότι όλοι οι κόποι μας για τη σωτηρία είναι μάταιοι; Μήπως να κατεβάσουμε τα χέρια και να περιμένουμε μέχρις ότου ο Κύριος φανερωθεί και μας τάξει κάτω από τη δύναμη Του και τη παρουσία Του; Μήπως δεν το φωνάζει και ο ίδιος ο προφήτης Ησαΐας ότι ως ράκος αποκαθημένης πάσα η δικαιοσύνη ημών (Ησ. 64, 6); να παραιτηθούμε λοιπόν από τις προσπάθειες και τους κόπους μας; Τότε όμως δεν θα μοιάσουμε με τον δούλο εκείνον ο οποίος παράχωσε στη γη το τάλαντο και άκουσε από τον κύριο του να τον αποκαλεί δούλο οκνηρό και πονηρό;

Οφείλουμε να νήφουμε και να εφαρμόζουμε τις εν¬τολές του Κυρίου οι οποίες είναι ξεκάθαρες σαν τον ήλιο. Θα πρέπει να καταβάλουμε όλη μας τη προσπάθεια αλλά είναι στην εξουσία του Θεού να ευλογήσει τον αγώνα μας και να μάς εισάγει στη παρουσία Του. Υπέροχα το έχει ερμηνεύσει αυτό ο Απόστολος Παύλος όταν λέει: εγώ εφύτευσα, Απολλώς επότισεν, αλλ' ο Θεός ηύξανεν. Ώστε, ούτε ο φυτεύων εστί τι ούτε ο ποτίζων άλλ' ο αυξάνων Θεός (Α' Κορ. 3, 6-7). Από το Θεό λοιπόν εξαρτώνται τα πάντα, από τη δύναμη του Θεού, τη σοφία και το έλεος Του. Σε μάς πάλι ανήκει το να φυτεύουμε και να ποτίζουμε και αυτό μας το καθήκον οφείλουμε να μην το αμελούμε γιατί κινδυνεύουμε να χαθούμε αιωνίως.

Καθήκον του γεωργού είναι να οργώνει και να αρδεύει μα από τη δύναμη, τη σοφία και το έλεος του Θεού εξαρτάται το αν ο σπόρος θα βλαστήσει, θα μεγαλώσει και θα αποφέρει καρπό.

Καθήκον του επιστήμονος είναι να έρευνα και να αναζητά μα από τη δύναμη, τη σοφία και το έλεος του Θεού εξαρτάται το αν θα του αποκαλυφθεί η γνώση.

Καθήκον των γονέων είναι να φροντίζουν και ανατρέφουν τα τέκνα τους εν φόβω Θεού μα από τη δύναμη, τη σοφία και το έλεος του Θεού εξαρτάται το αν και μέχρι πότε θα ζήσουν τα παιδιά τους.

Καθήκον του ιερέα είναι να διδάσκει τους πιστούς, να τους ενημερώνει, να ελέγχει και διορθώνει μα από τη δύναμη, τη σοφία και το έλεος του Θεού εξαρτάται το αν ο κόπος του θα φέρει καρπούς.

Καθήκον όλων μας είναι να μοχθούμε και κοπιάζουμε για να γίνουμε άξιοι να παρασταθούμε ενώπιον του Υίού του Θεού μα από τη δύναμη, τη σοφία και το έλεος του Θεού εξαρτάται το αν θα μάς δεχτεί ο Κύριος.

Δεν πρέπει όμως πάλι να κοπιάζουμε δίχως ελπίδα στο έλεος του Θεού αλλά όλη η προσπάθεια μας να θερμαίνεται από την ελπίδα πώς ο Κύριος είναι δίπλα μας και θα μας δεχτεί στη παρουσία του προσώπου Του. Δεν υπάρχει βαθύτερη και πιο αστείρευτη πηγή από τη πηγή του ελέους του Θεού. Όταν ο άσωτος υίός μετενόησε ύστερα από τη θλιβερή πτώση του στο επίπεδο της ζωής των χοίρων, ο εύσπλαχνος πατέρας βγήκε σε συνάντηση του, τον αγκάλιασε και τον συγχώρησε γιατί ο Θεός βγαίνει ακούραστα προς συνάντηση των μετανοημένων παιδιών Του και απλώνει τα χέρια Του προς όλους εκείνους πού στρέφουν το πρόσωπο τους προς Εκείνον. Επέτασα τας χείρας μου όλην την ημέραν προς λαόν απειθούντα και αντιλέγοντα (Ησ. 65, 2), λέει ο Κύριος για τους Εβραίους. Όταν λοιπόν ο Κύριος απλώνει τα χέρια Του προς τους απειθείς, πόσο περισσότερο το κάνει προς τους υποτασσόμενους; Λέει ο υπάκουος προφήτης Δαυίδ: προωρώμην τον Κύριον ενώπιον μου διαπαντός, ότι εκ δεξιών μου εστίν ίνα μη σαλευθώ (Ψ. 15, 8-9). Στους ευπειθείς αγωνιστές για τη σωτηρία λοιπόν, δεν αρνείται ο Κύριος τη παρουσία Του.

Έτσι, ας μην θεωρούμε ανόητη αυτή τη προσπάθεια καθώς το νομίζουν οι άθεοι και οι απαισιόδοξοι αλλά κοπιάζοντας και μοχθώντας στο μέγιστο βαθμό, ας ελπίζουμε στο έλεος του Κυρίου και Θεού μας. "Ας προεκτείνουμε τους κόπους μας και ας μας φωτίζει σ' αυτό και το παράδειγμα εκείνων των τεσσάρων οι όποιοι σκαρφάλω¬σαν στη στέγη της οικίας και κατέβασαν τον πέμπτο και παράλυτο φίλο τους μπροστά στον Κύριο. "Αν το ένα πέμπτο της ψυχής μας είναι παραλελυμένο και σεσηπωμένο από την ασθένεια, ας σπεύσουμε αμέσως με τα υπόλοιπα τέσσερα μέρη προς τον Κύριο και ο Κύριος θα θεραπεύσει το ασθενές πού βρίσκεται μέσα μας.

Εάν μία από τις αισθήσεις μας προσβληθεί σε τούτο τον κόσμο και ασθενήσει, ας προστρέξουμε με τις άλλες αισθήσεις προς το Κύριο για να σπλαχνιστεί ο Κύριος την αρρωστημένη αίσθηση και να το θεραπεύσει. Όταν ασθενήσει ένα μέλος του σώματος, οι γιατροί συνιστούν συνδυασμένη φροντίδα, προφύλαξη και περιποίηση του υπολοίπου σώματος για να καταστεί το υγιές μέρος ακόμα πιο υγιές και ισχυρό, αποβαλόντας την αδυναμία από εκείνο πού είναι άρρωστο.

Έτσι γίνεται και με τη ψυχή μας. Αν ο νους μας έπεσε σε αμφιβολία, ας αγωνιστούμε γρήγορα με τη καρδιά και τη ψυχή μας να ενδυναμώσουμε τη πίστη μας και τον αρρωστημένο νου μας να τον ενισχύσουμε και να τον θεραπεύσουμε εν Κυρίω. Αν σφάλαμε με τη λησμοσύνη της προσευχής, ας σπεύσουμε με έργα ελεημοσύνης να επαναφέρουμε τη χαμένη διάθεση για ικεσία και το αντίστροφο.

O Κύριος θα επιβλέψει στη πίστη μας, στο κόπο και τη προσπάθεια και θα μας σπλαχνιστεί. Κατά το άπειρο έλεος Του θα μας εισάγει στη παρουσία Του η οποία είναι αθάνατη και ζωοποιός. Μέσα σ' αυτή τη παρουσία ζουν, ενισχύονται και αγάλονται οι πολυάριθμες αγγελικές δυνάμεις και οι στρατιές των Αγίων. Στον Κύριο και Σωτήρα μας Ιησού Χριστό ας ανήκει η δόξα και η ευχαριστία, μαζί με τον Πατέρα και το Πνεύμα το Άγιο - την ομοούσιο και αχώριστο Τριάδα, τώρα και πάντοτε σε όλους τους αιώνες. Αμήν.

(Μετάφρασις από τα σερβικά υπό Γεωργίου Κ.)
Περιοδικό "Ο Όσιος Φιλόθεος της Πάρου"
Τεύχος 29
Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη"
πηγή