Ο βαθύπλουτος Ελληνας που ζούσε σαν ασκητής και τα έδωσε όλα στην πατρίδα του

Πάνω στην ταφόπλακα του Καπλάνη μέσα στο κοιμητήριο ρωσικού μοναστηριού της Μόσχας, κάποιος χάραξε μια επιτύμβια επιγραφή.

Παρά την τραχιά γλώσσα και τους προχειρογραμμένους δεκαπεντασύλλαβους, ένα από τα δίστιχα παρέχει μια καλή εικόνα για το ποιος ήταν ο Καπλάνης: «Όλην του την κατάσταση έθυσε μ’ ευκαρδίαν / για φωτισμό Πατρίδος του και για φιλοπτωχίαν».

Ο ελληνικός λαός το έλεγε βέβαια καλύτερα και πιο απλά: «όλα για τους άλλους, τίποτα για τον εαυτό του».

Όλα αυτά για ένα ορφανό από ξεχασμένο χωριό των Ιωαννίνων που τόσο αλύπητα το είχε χτυπήσει η μοίρα που όλοι το φώναζαν «Πικροζώη». Ο Ζώης όμως μεγάλωσε και έγινε πλούσιος στο εξωτερικό, στο Βουκουρέστι και τη Μόσχα, αν και δεν ξέχασε ποτέ την πατρίδα του που στέναζε κάτω από τον τούρκικο ζυγό.

Κι έτσι χάρισε πρόθυμα τους κόπους μιας ζωής για να αλλάξει λίγο το πρόσωπο της Ελλάδας, σε μια εποχή μάλιστα (πριν από την απελευθέρωση) που ο όρος «εθνικός ευεργέτης» ήταν ακόμα άγνωστος.

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα που πρέπει να ειπωθεί για τον «ερημίτη της Μόσχας», όπως τον φώναζαν πια για τον ασκητικό του βίο, μιας και κάθε δεκάρα που είχε βγάλει έπρεπε τώρα να πάει στην Ελλάδα. Ό,τι έκανε, δεν το έκανε για οικονομικά παιχνίδια ή ακόμα και την υστεροφημία του, καθώς όπως θα δούμε τέτοια θέματα δεν τον απασχόλησαν ποτέ.

Ήταν ο άδολος πατριωτισμός του και η αγνή αγάπη του για την Ελλάδα και την ιδιαίτερη πατρίδα του, τα Γιάννενα, που τον ώθησαν να δώσει τα πάντα για την εκπαίδευση των Ελληνόπουλων και τον φωτισμό του γένους. Ορφανός από παιδί και «ιδεολόγος άγαμος» αργότερα, σαν το πρότυπό του τους Ζωσιμάδες, ο Καπλάνης μετατράπηκε σε αυθεντικό σύμβολο εθνεγερσίας για τους υπόδουλους Ηπειρώτες και όχι μόνο, μιας και ο ίδιος καταφρονούσε τον πλούτο και ζούσε σαν ασκητής!

Υπόδειγμα εθνικής προσφοράς, τόσο το όνομα όσο και οι ευεργεσίες του έμειναν θρυλικά στα χρόνια που ακολούθησαν, καθώς προέρχονταν όλα από τον «Πικροζώη» που τόσο τον είχε καταραστεί η ζωή στα μικράτα του. Ήταν προφανώς αυτές οι κακουχίες του βίου του, σε συνδυασμό με τον πλουτισμό του μετά κόπων και βασάνων, που του δημιούργησαν συναισθήματα βαθιάς και ανιδιοτελούς προσφοράς τόσο στο ελληνικό έθνος όσο όμως και σε κάθε συνάνθρωπο.

Ο Καπλάνης ανήκει στην κατηγορία των πρωτοπόρων εθνικών ευεργετών, μιας και έδρασε και πέθανε πριν από την Επανάσταση του 1821. Ήταν μάλιστα ο πρώτος που του απονεμήθηκε επισήμως ο χαρακτηρισμός του «εθνικού ευεργέτη» και για τον Καπλάνη ήταν απόλυτα ταιριαστό, καθώς τόσο η επιχειρηματική ηθική του όσο και η φιλανθρωπική του πορεία δύσκολα θα βρουν όμοιό τους στο διηνεκές. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που πλούτισε κυριολεκτικά με τον σταυρό στο χέρι και δώριζε τεράστια ποσά μόνο για το καλό του τόπου και του ανθρώπου.

Η Καπλάνειος Σχολή στα Γιάννενα παραμένει το μεγαλύτερό του έργο, αν και η δράση του δεν εξαντλείται μόνο στην ιδιαίτερη πατρίδα του, αγγίζοντας πολλές ακόμα ελληνικές πόλεις, ακόμα και τη Ρωσία.

Όταν το 2007 καθιερώθηκε από την πολιτεία να γίνει η 30ή Σεπτεμβρίου η Ημέρα Μνήμης των Εθνικών Ευεργετών, όλοι θυμήθηκαν αβίαστα τον Ζωή Καπλάνη, που οι παλιότεροι τον μνημόνευαν ακόμα από τα αναγνωστικά του Δημοτικού…

Πρώτα χρόνια

Ο Ζώης Καπλάνης γεννιέται το 1736 στο Γραμμένο της Ηπείρου, με τη μοίρα να του δείχνει από νωρίς το σκληρό της πρόσωπο: στα τέσσερα ορφανεύει από μητέρα και σύντομα θα βρεθεί στα χέρια της μητριάς, μιας και ο ξαναπαντρεμένος πατέρας χάθηκε κι αυτός. Πριν φύγει βέβαια από τον κόσμο, ο μορφωμένος Κωνσταντίνος Καπλάνης μαθαίνει στον γιο του λίγα γράμματα.

Ο Ζώης έχει τώρα να συντηρήσει και τον εαυτό του και τη μητριά, χωρίς γρόσι στην τσέπη. Κι έτσι καθημερινά φορτώνει το γαϊδουράκι με καυσόξυλα και κατεβαίνει στην αγορά των Ιωαννίνων, πουλώντας την πραμάτεια του. Παρά τη φτώχεια και την εξαθλίωση, ο μικρός είναι πραγματικός οικονόμος και δεν χαλά δεκάρα. Οι συγχωριανοί τον φωνάζουν «Πικροζώη» για την αθλιότητα στην οποία είναι βουτηγμένος.

Στα δεκατέσσερα κατεβαίνει μόνιμα στα Γιάννενα, περιμαζεύοντάς τον κάτι συγγενείς του. Ο ίδιος θυμόταν πάντα τη μέρα που εγκατέλειψε το Γραμμένο, ζητώντας αργότερα στη διαθήκη του να τελείται το μνημόσυνό του τη μέρα της φυγής από το χωριό.

Σχολείο αν πήγε στα Γιάννενα δεν ξέρουμε, δεν αποκλείεται πάντως να φοίτησε για μερικά χρόνια σε νυχτερινή σχολή και να έλαβε την τυπική εκπαίδευση του καιρού του. Το 1754 θα πιάσει δουλειά στον γνωστό γουνέμπορο Παναγιώτη Χατζηνίκο και σύντομα θα επιδείξει το εμπορικό του δαιμόνιο.

Το 18χρονο παιδί για όλες τις δουλειές του γιαννιώτη μεγαλέμπορου εξελίσσεται γρήγορα και ο Χατζηνίκος διαπιστώνει πως έχει στα χέρια του σωστό θησαυρό. Γρήγορα τον απαλλάσσει από τη χειρωνακτική δουλειά, ώστε να γίνει άσος στη γουναρική αλλά και να έχει χρόνο για μελέτη και περαιτέρω εκπαίδευση…

Ο «Πικροζώης» πλουτίζει

Ο Χατζηνίκος θα τον προβιβάσει κάποια στιγμή από βοηθό σε συνέταιρό του, αλλάζοντας καθοριστικά την τύχη του. Τον παίρνει μαζί του στο Βουκουρέστι, όπου διατηρεί μεγάλο γουναράδικο, αφού είναι το δεξί του χέρι και έχει ήδη κερδίσει την εμπιστοσύνη του μεγαλέμπορου.

Ο Καπλάνης οργώνει τα πανηγύρια στην Ελλάδα ως πωλητής του γουναράδικου και αποκτά πολύτιμη εμπειρία. Ταυτοχρόνως, έρχεται και σε επαφή με τη γενικευμένη εξαθλίωση του πληθυσμού και καταλαβαίνει πως δεν είναι μόνο αυτός «πικρός», αλλά όλοι οι υπόδουλοι ραγιάδες.

Συνεργάτης πια του Χατζηνίκου, ο Καπλάνης αναχωρεί το 1768 για τη Νίζνα της Ουκρανίας (τμήμα τότε της Ρωσικής Αυτοκρατορίας), όπου υπήρχε ισχυρή ηπειρώτικη παροικία, την οποία κάνει βάση των δραστηριοτήτων του. Εκεί θα περάσει τα υπόλοιπα τρία χρόνια περιοδεύοντας εκτεταμένα στη ρωσική επικράτεια αλλά και την Κεντρική Ευρώπη και οργώνοντας τις εμποροπανηγύρεις.

Οι δουλειές πήγαιναν ιδιαιτέρως καλά και ο Ζώης μετακομίζει το 1771 στη Μόσχα, το μεγαλύτερο κέντρο εμπορίας γούνας εκείνη την εποχή. Σύντομα αποφασίζει να εγκατασταθεί μόνιμα στη Ρωσία, γι’ αυτό και επιστρέφει στο Βουκουρέστι για να λύσει την εμπορική σχέση με τον μέντορά του, τακτοποιώντας όλους τους κοινούς λογαριασμούς και μένοντας πάντα καλοί φίλοι.

Παρά το γεγονός ότι στη Μόσχα οι προσωπικές πια δουλειές του πάνε από το καλό στο καλύτερο, ο Καπλάνης ζει ασκητικά! Διαμένει σε ένα κελί του γραικικού μοναστηρίου του Αγίου Νικολάου, μετόχι της Μονής Ιβήρων, και διάγει λιτότατο βίο. Μετρημένος και ολιγοδάπανος, μαζεύει κάθε δεκάρα, καθώς μέχρι τότε έχει αποφασίσει τι θέλει να κάνει με τα λεφτά που του εξασφαλίζουν το εμπορικό του δαιμόνιο και η παροιμιώδης τιμιότητά του.

Δουλευταράς και πανέξυπνος, δεν θα του πάρει πολύ να γίνει ένας από τους πιο πετυχημένους μεγαλέμπορους γουναρικών της Ευρώπης. Συγκεντρώνει αμύθητη για την εποχή περιουσία, καθώς ο εμπορικός κόσμος της Γηραιάς Ηπείρου εκτιμά την αξιοπιστία και την ευθύτητά του και τον εμπιστεύεται πια με τα μάτια κλειστά.

Τα πλούτη δεν τον ξεστρατίζουν όμως, μοιάζοντας ανίσχυρα να τον δελεάσουν να ζήσει μέσα στην πολυτέλεια και την τρυφή. Αντιθέτως, πιάνει φιλίες με τον συμπατριώτη του Ζώη Ζωσιμά, καθώς μοιράζονταν το ίδιο πάθος για την ανιδιοτελή προσφορά στον συνάνθρωπο. Ο επίσης εθνικός ευεργέτης Ζωσιμάς θα τον μυήσει στα «μυστικά» της προσφοράς, αλλά και σε ένα μοντέλο λιτού ασκητικού βίου αλλιώτικο από τα άλλα.

Όπως και το πρότυπό του, οι έξι αδερφοί Ζωσιμάδες, ο Καπλάνης μένει άγαμος ώστε να αφοσιωθεί απερίσπαστος «στο πρώτον και θείο έργον, το οποίον είναι διά παντός το καλόν της πατρίδος», όπως έλεγε. Και όπως έκανε φυσικά πράξη σε όλη του τη ζωή.

Ο Καπλάνης παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του στη Μόσχα, πάντα στο ίδιο μοναστικό κελί, ζώντας μια απλή και ήρεμη ζωή. Ήρεμη εξωτερικά, μιας και μέσα του βασανιζόταν διαχρονικά από τη σκέψη της πατρίδας του να στενάζει κάτω από τον οθωμανικό ζυγό. Πριν στραφεί με ορμή στο φιλανθρωπικό έργο στην Ελλάδα, θα δοκιμάσει τις δυνάμεις του στην ανιδιοτελή προσφορά στην πόλη όπου ζούσε, έχοντας ωστόσο ακόμα και στο πρώιμο αυτό στάδιο των ευεργεσιών τη σκέψη στην υπόδουλη Ελλάδα.

Ο μακρύς δρόμος της ευεργεσίας

Ό,τι έκανε ο Καπλάνης, το έκανε με μια απροσχημάτιστη απλότητα και ανιδιοτέλεια που πιστοποιήθηκε από τόσους και τόσους που έλαβαν το ζεστό άγγιγμά του. Ήταν φυσικότατο γι’ αυτόν να βοηθά οικονομικά τους φτωχούς ομογενείς και ιδιαίτερα τους συντοπίτες του, ήδη από τις πρώτες ημέρες της εγκατάστασής του στη Μόσχα.

Η ηθική αυτή επιταγή θα γενικευτεί λίγο αργότερα και θα περιλαμβάνει πια όλους τους ανθρώπους, αν και ο νόστος για τα πατρώα εδάφη θα τον κάνει να στραφεί σύντομα στην Ελλάδα. Η πρώτη του φανερή δωρεά είχε εξάλλου ελληνικό άρωμα: καταθέτει ένα τεράστιο ποσό στο Αυτοκρατορικό Ορφανοτροφείο της Μόσχας το 1797, 10.000 ρούβλια, και παραγγέλνει οι τόκοι του ποσού να κατευθύνονται κάθε χρόνο στο νοσοκομείο των Ιωαννίνων.

Την επόμενη χρονιά, ανέλαβε τη λειτουργία και τη συντήρηση των διδακτηρίων της Μαρουτσαίας Σχολής στα Γιάννενα, την οποία εφοδίασε με βιβλία και επιστημονικά όργανα. Τον ίδιο χρόνο, σηκώνει νέο κτίριο στη σχολή, πιο μεγάλο και με σημαντική βιβλιοθήκη, το οποίο θα πάρει αργότερα το όνομά του και θα γίνει το έργο της ζωής του. Ταυτόχρονα, θέτει την Καπλάνειο Σχολή στην κηδεμονία της Εκκλησίας, κατοχυρώνοντάς την με πατριαρχικό σιγίλιο. Τοποθετεί σχολάρχη τον επιφανή και προοδευτικό δάσκαλο Αθανάσιο Ψαλίδα, καθιερώνει πρωτοποριακό για την εποχή πρόγραμμα σπουδών και καταφέρνει να μετατρέψει το σχολείο του σε ένα από τα λίκνα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, αλλά και λαμπρό κέντρο εθνεγερσίας για τον υπόδουλο ελληνισμό. Η σχολή κάηκε το 1821, ξαναχτίστηκε ωστόσο το 1926 και λειτουργεί μέχρι και σήμερα ως σχολικό συγκρότημα.

Ο Καπλάνης δεν σταμάτησε όμως εδώ, αφού στην πραγματικότητα τώρα ξεκινούσε. Ανάμεσα στις πολυπληθείς δωρεές του συγκαταλέγονται η ενίσχυση της Ελληνικής Σχολής της Πάτμου και της Αθωνιάδας Σχολής του Αγίου Όρους, η αποστολή χρημάτων στον Πανάγιο Τάφο και στο Σιναίο Όρος στην Ιερουσαλήμ, η προίκιση άπορων κοριτσιών των Ιωαννίνων, η βελτίωση των συνθηκών στις φυλακές της ηπειρώτικης πρωτεύουσας και η ενίσχυση του Νοσοκομείου της Νίζνας.

Ταυτοχρόνως, καταθέτει εφάπαξ οικονομική βοήθεια στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, συντηρώντας παράλληλα πλήθος εκκλησιών και μοναστηριών στην Ελλάδα. Όταν δεν ασχολείται με τις επιχειρήσεις του, περνά τον καιρό του σχεδιάζοντας προσεκτικά την επόμενη αγαθοεργία του, κι αυτό θα γίνει το μοτίβο της λιτής ζωής του στην τελευταία δεκαετία του.

Τέσσερις μήνες μάλιστα πριν από τον θάνατό του, αισθανόμενος τις δυνάμεις να τον εγκαταλείπουν από τη μακροχρόνια ασθένεια που τον ταλαιπωρεί, αποφασίζει να συντάξει τη διαθήκη του. Μέσω των εικοσιπέντε άρθρων τής με ημερομηνία 15 Αυγούστου 1806 διαθήκης του, παραχωρεί μερικές ακόμα χιλιάδες ρούβλια για την κοινωνική μέριμνα, την εκπαίδευση και τη φροντίδα των Ελλήνων.

Ορίζει μάλιστα ρητά να κατατίθενται «αιωνίως» -καθώς λέει- χρηματικά ποσά για να προικίζονται τα άπορα κορίτσια των Ιωαννίνων αλλά και να επιβιώνουν οι άποροι και οι κατατρεγμένοι Ηπειρώτες. Τα 188.000 ρούβλια που διέθεσε συνολικά ήταν ένα πραγματικά τεραστίων διαστάσεων ποσό. Είπαν μετά πως ξόδεψε τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής για την πατρίδα. Και το σχολείο του βέβαια, το μεγάλο του μέλημα, στο οποίο και κατευθύνθηκε το 73% της περιουσίας του.

Η Καπλάνειος Σχολή του «Γλυκοζώη», όπως τον αποκαλούσαν τώρα για τη δυναμική φιλανθρωπική του δράση, ήταν το έργο της ζωής του. Πέρα από τη λειτουργία της και την οικονομική ενίσχυση των φτωχών μαθητών, ο Καπλάνης προέβλεψε ακόμα και τη μισθοδοσία τριών καθηγητών ξένων γλωσσών!

Τον ενδιέφερε να εξασφαλίσει τη διάρκεια και τον αντίκτυπο της Σχολής για τον φωτισμό του ελληνικού γένους, γι’ αυτό και τοποθέτησε διευθυντή τον λόγιο Ψαλιδά, κορυφαίο εκπρόσωπο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο οποίος με την προοδευτικότητα, την ελευθεροφροσύνη και τον παιδαγωγικό του ζήλο εγκαινίασε μια νέα εποχή άνθησης της παιδείας στον τόπο μας. Ο Ψαλίδας διηύθυνε την Καπλάνειο επί 15 ολόκληρα χρόνια και την κατέστησε το ανώτερο εκπαιδευτήριο του ελλαδικού χώρου, θέτοντας τις βάσεις για την αναγέννηση του έθνους.

Ο Ζώης Καπλάνης έφυγε από τον κόσμο στις 20 Δεκεμβρίου 1806 και ενταφιάστηκε σε μοναστήρι του Ντονσκόι. Τρία χρόνια μετά τον θάνατό του, εκδόθηκε στη Μόσχα η ρωσική βιογραφία του, αφού άφησε και εκεί σοβαρό φιλανθρωπικό έργο. Τα «Σπάνια έργα ευποιίας του Ζώη Καπλάνη» μεταφράστηκαν αργότερα στα ελληνικά.

Ο μεγάλος Ηπειρώτης ήταν ο πρώτος που έλαβε επισήμως τον τίτλο του εθνικού ευεργέτη και γράφτηκε με χρυσά γράμματα στον μακρύ κατάλογο των μεγάλων ανθρωπιστών και πατριωτών που άλλαξαν το πρόσωπο του τόπου μας…

 

Ὁ Ἐλάχιστος τῆς Βασιλείας

Φώτης Κόντογλου

[…]Οἱ παλαιοὶ ζωγράφοι ποὺ ζωγραφίζανε τὴ Δευτέρα Παρουσία, παριστάνουνε στὸν οὐρανὸ τὸν Χριστὸ καθισμένον στὸν θρόνο του γιὰ νὰ κρίνει τὸν κόσμο, κι ἀπὸ τὶς δύο μεριὲς καθισμένους τοὺς Δώδεκα Ἀπόστολους. Ἀπὸ τὸ ὑποπόδιο τοῦ θρόνου βγαίνει ὁ πύρινος ποταμός, ποὺ μέσα σ’ αὐτὸν καίγουνται οἱ ἁμαρτωλοί, ποὺ τοὺς καταπίνει ὁ βύθιος δράκων. Οἱ ἀρχάγγελοι κράζουνε μὲ τὶς σάλπιγγες, καὶ σηκώνουνται ἀπὸ τὰ μνήματα οἱ νεκροὶ τρομαγμένοι. Ἕνας ἄγγελος τυλίγει τὸν οὐρανὸ σὰν νὰ ‘ναι χαρτί, κι ἄλλος ζυγιάζει τὶς ψυχές. Οἱ ἄνεμοι φυσοῦνε θυμωμένοι ἀπὸ τὶς τέσσερες μεριὲς τῆς οἰκουμένης, θηρία καὶ τέρατα καταβροχθίζουνε κεφάλια, χέρια, πόδια ἀνθρώπινα. Οἱ δαίμονες τρίζουνε τὰ δόντια τους. Ἡ κτίση ὅλη ταράζεται ἀπὸ τὰ θεμέλια της. Οἱ ψυχὲς τρέμουνε σὰν τὰ ξερὰ φύλλα ποὺ τὰ παίρνει ὁ δρόλαπας. Ὁ ἥλιος μαύρισε καὶ καρβούνιασε, καὶ τὸ φεγγάρι ἔσβησε. Φόβος καὶ τρόμος πλακώνει ὅλη τὴν οἰκουμένη.

Μονάχα ἕνας ἄνθρωπος δὲν ταράζεται, ἕνα γεροντάκι, ταπεινὸ καὶ ἥσυχο, ποὺ ἀργοπερπατᾶ μὲ τὸ ραβδάκι του, μέσα στὴν κοσμοχαλασιά, καὶ πορεύεται θαρρετὰ πρὸς τὸν θρόνο τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸς εἶναι ὁ «Ἐλάχιστος», ὅπως εἶναι γραμμένο στὴν εἰκόνα, δηλαδὴ ὁ πιὸ τιποτένιος, ὁ πιὸ καταφρονεμένος σὲ τοῦτον τὸν κόσμο. Τοῦτος ὁ «Ἐλάχιστος» εἶναι …, πού ἀνοίξανε οἱ πόρτες τ’ οὐρανοῦ γιὰ νὰ μπεῖ μέσα στὸν Παράδεισο.

 Ἀπὸ τὸ διήγημα,” Ὁ μπάρμπα-Μανώλης ὁ βασιλὲς

πηγή

Κυριακή των Απόκρεω

Η τρίτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στο πιο φοβερό γεγονός της ανθρώπινης ιστορίας, στη μέλλουσα Κρίση, ως απαραίτητος προβληματισμός των πιστών αυτή την αγωνιστική αυτή περίοδο. 
Η μέλλουσα Κρίση είναι θεμελιώδης πίστη της χριστιανικής διδασκαλίας, η οποία θα επισυμβεί στο τέλος αυτού του πρόσκαιρου κόσμου και περιγράφεται σαφέστατα στο ευαγγέλιο του Ματθαίου (25,31-46). Ο Κύριος, λίγο πριν το πάθος Του, ομιλώντας για τα έσχατα και μετά τις παραστατικές παραβολές των δέκα παρθένων και των ταλάντων είπε πως, όταν έρθει ο Ίδιος στη Δεύτερη και φοβερή παρουσία Του «εν τη δόξη αυτού και πάντες οι άγιοι άγγελοι μετ' αυτού, τότε καθίσει επί θρόνου δόξης αυτού, και συναχθήσεται έμπροσθεν αυτού πάντα τα έθνη, και αφοριεί αυτούς απ' αλλήλων ώσπερ ο ποιμήν αφορίζει τα πρόβατα από των εριφίων, και στήσει τα μεν πρόβατα εκ δεξιών αυτού, τα δε ερίφια εξ ευωνύμων. Τότε ερεί ο βασιλεύς τοις εκ δεξιών αυτού΄ δεύτε οι ευλογημένοι του πατρός μου, κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβολής κόσμου. Επείνασα γαρ, και εδώκατέ μοι φαγείν, εδίψησα, και εποτίσατέ με, ξένος ήμην, και συνηγάγετέ με, γυμνός, και περιεβάλετέ με, ησθένησα, και επεσκέψασθέ με, εν φυλακή ήμην, και ήλαθατε προς με. Τότε αποκριθήσονται αυτώ οι δίκαιοι λέγοντες΄ Κύριε πότε σε είδομεν πεινόντα και εθρέψαμεν, ή διψώντα και εποτίσαμεν; Πότε σε είδομεν ξένον και συνηγάγομεν, ή γυμνόν και περιεβάλομεν; Πότε σε είδομεν ασθενή ή εν φυλακή, και ήλθομεν προς σε; Και αποκριθείς ο βασιλεύς ερεί αυτοίς΄ αμήν λέγω υμίν , εφ' όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε. Τότε ερεί και τοις εξ' ευωνύμων΄ πορεύεσθε απ' εμού οι κατηραμένοι εις το πυρ το αιώνιον το ητοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού… εφ' όσον ουκ εποιήσατε ενί τούτων των ελαχίστων, ουδέ εμοί εποιήσατε. Και απελεύσονται ούτοι εις κόλασιν αιώνιον, οι δε δίκαιοι εις ζωήν αιώνιον» (Ματθ.25,31-46). 
Η μέλλουσα κρίση είναι αναπόφευκτη και απορρέει από την απόλυτη δικαιοσύνη του Θεού. Την παρέλευση αυτού του φθαρτού και τραυματισμένου από την αμαρτία κόσμου θα επισφραγίσει η μεγάλη και αδέκαστη κρίση του Χριστού, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την είσοδο στη νέα πραγματικότητα της βασιλείας του Θεού. Οι άνθρωποι, ως ελεύθερα όντα, πρέπει να τοποθετηθούν στη βασιλεία του Χριστού ανάλογα με τη δική τους επιλογή σε αυτή τη ζωή. Ύψιστο κριτήριο της κρίσεως θα είναι η στάση και συμπεριφορά τους απέναντι στους συνανθρώπους τους. Η θετική ή η αρνητική στάση τους θα κρίνει τελικά αν θα είναι κληρονόμοι της βασιλείας του Θεού, ή θα είναι προορισμένοι να ριχτούν στην αιώνια κόλαση, όπου «εκεί έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων» (Ματθ.24,51). 
Η ενθύμηση της φοβερής μελλούσης Κρίσεως στην αρχή του Τριωδίου είναι απαραίτητη, διότι απώτερος σκοπός του όλου πνευματικού αγώνα μας είναι να βρεθούμε εκ δεξιών του Δεσπότη Χριστού, κατά τη μεγάλη K ρίση. Αυτό είναι αποτυπωμένο κάλλιστα στην υπέροχη υμνωδία της ημέρας. Οι άγιοι υμνογράφοι συνέθεσαν διδακτικότατα τροπάρια, τα οποία προτρέπουν τους πιστούς να συναισθανθούν την επερχόμενη βεβαία και φοβερή Κρίση. Σε ένα από αυτά ψάλλουμε: «Την φοβεράν της κτίσεως, και αρρήτου σου δόξης, ημέραν ενθυμούμενος, φρίττω, Κύριε, όλως και τρέμων φόβω κραυγάζω΄ Επί γης όταν έλθης, κρίναι, Χριστέ, τα σύμπαντα, ο Θεός μετά δόξης, τότε οικτρόν, από πάσης ρύσαί με τιμωρίας, εκ δεξιών σου, Δέσποτα, αξιώσας με στήναι».

Ποιός είναι ο ποιητής των Τριωδίων;

Ως ο πρώτος ποιητής των Τριωδίων αναφέρεται ο Κοσμάς ο Μαϊουμά, ο οποίος συνέθεσε άσματα της Μεγάλης Εβδομάδας. Τον 9o αι., όταν ανανεώθηκαν τα λειτουργικά βιβλία, οι ύμνοι που περιέχονταν σε αυτά αντικαταστάθηκαν από κανόνες κυρίως Στουδιτών ποιητών.

Στη βιβλιοθήκη του Βατικανού υπάρχει χειρόγραφο του Τριωδίου, το οποίο περιέχει κανόνες των αδελφών Θεόδωρου και Ιωσήφ Στουδίτη. Αξιόλογοι επίσης ποιητές του είδους υπήρξαν ο Ανδρέας Κρήτης, ο Κασσίας κ.ά. Η πρώτη έκδοση του Τριωδίου έγινε στη Βενετία το 1522, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα εικονογραφημένα Τριώδια.

Ποιος ο ποιητής Κοσμάς ο Μαϊουμά;

Ο Κοσμάς ο επονομαζόμενος και Μελωδός, μοναχός, ποιητής, Μαϊουμά, Ξένος, Ικέτης, Ιεροσολυμίτης, Αγιοπολίτης ή Ασύγκριτος ήταν μοναχός που έζησε τον 8ο αιώνα. Ήταν δάσκαλος του Ιωάννη Δαμασκηνού, διαπρεπής επίσκοπος και ασματογράφος της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Καταγόταν από την Καλαβρία της Κάτω Ιταλίας. Γεννήθηκε περί το 685. Σε μικρή ηλικία έμεινε ορφανός και υιοθετήθηκε και ανατράφηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον Σέργιο Μανσούρ, τον πατέρα του Ιωάννη Δαμασκηνού, ο οποίος ήταν «υπουργός» οικονομικών του χαλίφη τωνΑράβων. Διαπαιδαγωγήθηκε από τον λόγιο Καλαβρό μοναχό Κοσμά Ξένο ή Ικέτη. Μαζί με τον Ιωάννη Δαμασκηνό εγκαταβίωσε από το 726 στην περιώνυμη μονή του Αγίου Σάββα των Ιεροσολύμων, μελετώντας μαζί του στην πλούσια βιβλιοθήκη της Μονής. Γυρνώντας στην πατρίδα του έγινε μοναχός και κατόπιν χειροτονήθηκε ιερέας. Πηγαίνοντας στα Ιεροσόλυμα, συνελήφθη αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε στη Δαμασκό της Συρίας. Εκεί τον συνάντησε ο πατέρας του Ιωάννη του Δαμασκηνού, Σέργιος, ο οποίος είχε κάποιο πολιτικό αξίωμα στο κράτος των Σαρακηνών. Μαθαίνοντας ότι ο αιχμάλωτος από την Καλαβρία ήταν άνθρωπος μορφωμένος και με ήθος, προσπάθησε και κατάφερε να τον πάρει στην υπηρεσία του. Του ανέθεσε να διδάξει τον γιο του Ιωάννη τον Δαμασκηνό και τον θετό γιο του, Κοσμά τον Μελωδό, αργότερα επίσκοπο Μαϊουμά. Συμπαραστάθηκε δε αυτόν στον αγώνα του κατά των εικονομάχων. Το 743 (κατ’ άλλη άποψη το 735) εξελέγη επίσκοπος Μαϊουμά της Φοινίκης (επίνειο της Γάζας, η αρχαία Ανθηδών). Εκεί πέθανε περί το 740 ή 750-752. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 14 Οκτωβρίου.
Ο Κοσμάς συνέθεσε πλήθος θαυμάσιων ύμνων, το σύνολο σχεδόν των οποίων ενσωματώθηκε στα λειτουργικά βιβλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας και ψέλνονται μέχρι σήμερα. Κάποιοι μελετητές θεωρούν ότι μερικοί από του ύμνους αυτούς είναι δημιουργήματα του δασκάλου του, Κοσμά του Ξένου, και εσφαλμένα αποδίδονται σε αυτόν. Μερικοί από τους γνωστότερους ύμνους που συνέθεσε είναι:
–Χριστὸς γεννᾶται δοξάσατε, Χριστούγεννα
–Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθμένα, Θεοφάνεια
–Κύματι θαλάσσης, Μεγάλο Σάββατο
Από μορφολογικής άποψης, ο Κοσμάς χρησιμοποιεί στους κανόνες του διάφορες ακροστιχίδες, ενώ τους έχει συνθέσει μόνο στους 7 ήχους (εκτός του πλάγιου α΄). Χρησιμοποιεί ως πηγές του της Αγία Γραφή και την πατερική παράδοση, ενώ το ύφος του προσομοιάζει με αυτό του Ιωάννη Δαμασκηνού, αλλά με ιδιαίτερη προτίμηση σε αρχαϊκούς γλωσσικούς τύπους.

Πηγή

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΚΡΙΣΗ (Κυριακή της Απόκρεω) Alexander Schmemann

ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ
Πορεία προς το Πάσχα
Μετάφραση από το Αγγλικό: ΕΛΕΝΗ ΓΚΑΝΟΥΡΗ
«ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΚΡΙΤΑΣ»

       Η επόμενη Κυριακή ονομάζεται Κυριακή της Απόκρεω γιατί στη διάρκεια της εβδομάδας που ακολουθεί αρχίζει μια περιορισμένη νηστεία – αποχή κρέατος» – όπως παραγγέλλουν τα λειτουργικά βιβλία. Αυτή η παραγγελία γίνεται κατανοητή μόνο μέσα στο φως όσων είπαμε παραπάνω για τα νόημα της προετοιμασίας. Η Εκκλησία αρχίζει να μας «προσαρμόζει» στη μεγάλη προσπάθεια που θα απαιτήσει άπα μας επτά μέρες αργότερα. Σταδιακά μας βάζει στο μεγάλο αγώνα, γιατί γνωρίζει την ευπάθεια μας και προβλέπει την πνευματική μας αδυναμία.

Την παραμονή της Κυριακής της Απόκρεω, η Εκκλησία μας καλεί σε μια παγκόσμια ανάμνηση όλων «των απ’ αιώνος κοιμηθέντων ευσεβώς, έπʹ ελπίδι αναστάσεως, ζωής αιωνίου». Αυτή πραγματικά είναι η μεγάλη μέρα της Εκκλησίας κατά την οποία προσευχόμαστε για τα κοιμηθέντα μέλη της. Για να καταλάβουμε το νόημα που υπάρχει στη σχέση της Μεγάλης Σαρακοστής και της προσευχής για τους κοιμηθέντες θα πρέπει να θυμηθούμε ότι ο Χριστιανισμός είναι η θρησκεία της αγάπης. Ο Χριστός δεν άφησε στους μαθητές Του μια διδασκαλία ατομικής σωτηρίας, αλλά την «καινή εντολή» του «αγαπάτε αλλήλους» και πρόσθεσε: «εν τούτω γνώσονται πάντες ότι εμοί μαθηταί έστε, εάν αγάπην έχητε εν αλλήλοις» (ωαν. 13,35). Η αγάπη επομένως είναι το θεμέλιο και η ουσία της ζωής της Εκκλησίας η Οποία, κατά τον γιο Ιγνάτιο Αντιοχείας, είναι «ενότητα πίστεως και αγάπης». Αμαρτία είναι πάντοτε η απουσία της αγάπης, και επομένως είναι ο χωρισμός, η απομόνωση, ο πόλεμος όλων εναντίον όλων. Η νέα ζωή που μας έδωσε ο Χριστός και που μεταβιβάζεται σε μας δια της Εκκλησίας είναι πάνω απ’ όλα μια ζωή συνδιαλλαγής, «συναγωγής εις ενότητα όλων των διεσκορπισμένων», η αποκατάσταση της θραυσμένης από την αμαρτία αγάπης.

Αλλά πως είναι δυνατό νʹ αρχίσουμε ποτέ την επιστροφή μας στα Θεό και τη συμφιλίωση μας μʹ Αυτόν, αν από μέσα μας δεν ξαναγυρίσουμε στη μοναδική καινή εντολή της αγάπης; Η προσευχή για τους «κεκοιμημένους» είναι μια βασική έκφραση της Εκκλησίας σαν αγάπης. Ζητάμε από το Θεό να θυμηθεί αυτούς που και ‘μείς θυμόμαστε και τους θυμόμαστε ακριβώς γιατί τους αγαπάμε. Προσευχόμενοι γιʹ αυτούς τους συναντάμε «εν Χριστώ, ο οποίος αγάπη εστίν» και που – ακριβώς επειδή είναι Αγάπη – ξεπερνάει τα θάνατο που είναι η τελική νίκη του χωρισμού και της έλλειψης της αγάπης. Μέσα στο Χριστό δεν υπάρχουν ζωντανοί και πεθαμένοι γιατί όλοι είναι «ζώντες εν Αυτώ». Αυτός είναι η Ζωή και αυτή η Ζωή είναι το φως του ανθρώπου. Αγαπώντας το Χριστό αγαπάμε όλους εκείνους που βρίσκονται εν Αυτώ. Αγαπώντας αυτούς που είναι εν Αυτώ, αγαπάμε το Χριστό. Αυτός είναι ο Κανόνας της Εκκλησίας, που φανερώνεται με τις προσευχές που κάνει για τους κοιμηθέντες. Πραγματικά η «εν Χριστώ» αγάπη μας είναι εκείνη που τους διατηρεί πάντα ζωντανούς γιατί τους διατηρεί «εν Χριστώ» Πόσο αλήθεια, λανθασμένοι – απελπιστικά λανθασμένοι – είναι όσοι από τους δυτικούς χριστιανούς η έχουν περιορίσει τις προσευχές τους για τους κοιμηθέντες σε ένα νομικό δόγμα «περί αμοιβών» και «ικανοποιήσεως», η τις αρνούνται σαν άχρηστες. Η μεγάλη αγρυπνία «υπέρ των Κεκοιμημένων» το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω είναι ένας τύπος ακολουθίας για την ανάμνηση των «προαπελθόντων» που επαναλαμβάνεται το δεύτερο, τρίτο και τέταρτο Σάββατο της Μεγάλης Σαρακοστής.

Είναι η αγάπη και πάλι που αποτελεί το θέμα της Κυριακής της Απόκρεω. Ευαγγελικό ανάγνωσμα της μέρας είναι η παραβολή του Χριστού για την Τελευταία Κρίση (Ματθ, 25, 31‐46). Όταν ο Χριστός θα έρθει να μας κρίνει ποιο θα είναι το κριτήριο Του; Η παραβολή μας δίνει την απάντηση∙ η αγάπη – όχι ένα απλό ανθρωπιστικό ενδιαφέρον για μια αφηρημένη δικαιοσύνη και για κάποιους, ανώνυμους «φτωχούς», αλλά η συγκεκριμένη και προσωπική αγάπη για τον άνθρωπο, για κάθε ανθρώπινο πρόσωπο με το οποίο ο Θεός με φέρνει σε επαφή στη ζωή μου. Αυτη η διάκριση είναι πολύ σημαντική γιατί σήμερα όλο και περισσότεροι χριστιανοί έχουν την τάση να ταυτίζουν τη χριστιανική αγάπη με τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές φροντίδες. Με άλλα λόγια, έχουν την τάση να μετατοπίζουν το ενδιαφέρον από το μοναδικό πρόσωπο και το μοναδικά προσωπικό προορισμό του στις ανώνυμες οντότητες όπως είναι οι «τάξεις» οι «φυλές» κ.λ.π. Όχι ότι αυτές οι φροντίδες είναι λανθασμένες. Είναι φανερό ότι οι χριστιανοί μέσα στην πορεία της ζωής τους, μέσα στις ευθύνες τους σαν πολίτες, σαν επαγγελματίες κ.λ.π., καλούνται να φροντίζουν, όσο οι δυνατότητες και η κατανόηση τους επιτρέπουν περισσότερο, για μια δίκαιη, σταθερή και γενικά πιο ανθρώπινη κοινωνία. Όλα αυτά, σίγουρα, προέρχονται από τη χριστιανική αγάπη. Αλλά η χριστιανική αγάπη, αυτή καθαυτή είναι κάτι διαφορετικά και αυτή η διαφορά θα γίνει κατανοητή και θα διαφυλαχθεί αν η Εκκλησία διατηρήσει τη μοναδική αποστολή της και δε γίνει μια συνηθισμένη «κοινωνική υπηρεσία» που ασφαλώς δεν είναι στη φύση της.

Η χριστιανική αγάπη είναι η «δυνατή αδυνατότητα» να βλέπω το Χριστό στο πρόσωπο κάθε ανθρώπου, οποιοσδήποτε κι αν είναι αυτός, και τον οποίο ο Θεός, μέσα στο αιώνιο και μυστηριώδες σχέδιό Του, έχει αποφασίσει να φέρει μέσα στη ζωή μου έστω και για λίγες στιγμές να τον φέρει κοντά μου, όχι σαν μια ευκαιρία για «καλή πράξη» η για εξάσκηση της φιλανθρωπίας μου, αλλά σαν αρχή μιας αδιάκοπης συντροφιάς μέσα στον ίδιο το Θεό.

Αληθινά τι άλλο είναι αγάπη παρά αύτη η μυστηριώδης δύναμη που ξεπερνάει τα τυχαίο και το εξωτερικό στον «άλλο» – ξεπερνάει δηλαδή την εξωτερική του εμφάνιση, την κοινωνική του θέση, την εθνική του καταγωγή, τη διανοητική του ικανότητα – και φτάνει στην ψυχή του, τη μοναδική και μοναδικά προσωπική «ρίζα» της ανθρώπινης ύπαρξης, το αληθινό κομμάτι του Θεού μέσα του; Αν ο Θεός αγαπάει κάθε άνθρωπο είναι ακριβώς γιατί Αυτός μόνο γνωρίζει τον ατίμητο και απόλυτα μοναδικό θησαυρό, την «ψυχή» η το «πρόσωπο», που έδωσε στον κάθε άνθρωπο. Η χριστιανική αγάπη λοιπόν είναι η συμμετοχή σʹ αυτή τη θεϊκή γνώση, είναι το δώρο αυτής της θεϊκής αγάπης. Δεν υπάρχει «απρόσωπη» αγάπη γιατί αγάπη είναι η υπέροχη ανακάλυψη του «προσώπου» στον «άνθρωπο», η ανακάλυψη του συγκεκριμένου και μοναδικού προσώπου μέσα στο σύνολο γενικά. Είναι η ανακάλυψη σε κάθε άνθρωπο αυτού που τον κάνει «αξιαγάπητο» και που είναι δοσμένο από το Θεό.

Από αυτή την άποψη η χριστιανική αγάπη είναι μερικές φορές τα αντίθετο από την «κοινωνική δραστηριότητα» με την οποία συχνά σήμερα ταυτίζεται ο Χριστιανισμός. Για έναν άνθρωπο με κοινωνική δραστηριότητα το αντικείμενο της αγάπης δεν είναι το «πρόσωπο» αλλά ο «άνθρωπος, μια δηλαδή αφηρημένη μονάδα μιας, όχι λιγότερο, αφηρημένης Ανθρωπότητας». Αλλά για το Χριστιανισμό, ο άνθρωπος είναι «αξιαγάπητος» ακριβώς γιατί είναι πρόσωπο. Εκεί το πρόσωπο χάνεται μέσα στον άνθρωπο εδώ ως άνθρωπος θεωρείται μανό το πρόσωπο. Ο «κοινωνικός εργάτης» δεν ενδιαφέρεται για τα συγκεκριμένα πρόσωπα και άνετα τα θυσιάζει για το «γενικό συμφέρον». Ο Χριστιανισμός μπορεί να φαίνεται ότι είναι – και σε μερικές περιπτώσεις πραγματικά είναι – μάλλον διστακτικός γιʹ αύτη την αόριστη Ανθρωπότητα, αλλά διαπράττει θανάσιμη αμαρτία εναντίον του εαυτού του κάθε φορά που αδιαφορεί και δεν αγαπάει το συγκεκριμένο πρόσωπο.

Η κοινωνική δραστηριότητα είναι πάντοτε «φουτουριστική» στην προσέγγιση της. Ενεργεί πάντα στο όνομα της δικαιοσύνης, του νόμου, της ευτυχίας που πρόκειται να έρθει, να κερδιθεί. Ο Χριστιανισμός ελάχιστα ενδιαφέρεται γιʹ αυτό το προβληματικό μέλλον αλλά βάζει όλη την έμφαση στο τώρα, που είναι ο μόνος αποφασιστικός χρόνος για αγάπη. Οι δυο αυτές στάσεις δεν αποκλείουν η μια την άλλη αλλά δεν πρέπει να συγχέονται. Οι χριστιανοί βεβαιότατα, έχουν ευθύνες απέναντι «στον κόσμο τούτο» και πρέπει να τις εκπληρώσουν. Ακριβώς αυτή είναι η περιοχή της «κοινωνικής δραστηριότητας που ανήκει εντελώς στον «κόσμο τούτο». Οπωσδήποτε όμως η χριστιανική αγάπη σκοπεύει πέρα από τον «κόσμο τούτο». Είναι αυτή η ίδια μια ακτίνα, μια εκδήλωση της Βασιλείας του Θεού υπερβαίνει και συντρίβει όλους τους περιορισμούς, όλες τις «συνθήκες» του κόσμου τούτου διότι το κίνητρο της, ο σκοπός της καθώς και η ολοκλήρωση της είναι στο Θεό. Και ξέρουμε ότι ακόμα, και σʹ αυτόν τον κόσμο που «εν τω πονηρώ κείται» η μόνη νίκη που διαρκεί και μεταμορφώνει είναι η νίκη της αγάπης. Η πραγματική αποστολή της Εκκλησίας είναι να υπενθυμίζει στον άνθρωπο την προσωπική του αγάπη και την κλήση του, που είναι να πλημμυρίσει τον αμαρτωλό κόσμο μʹ αυτή την αγάπη.

Η παραβολή για την Τελευταία Κρίση αναφέρεται στη χριστιανική αγάπη. Δεν είμαστε όλοι καλεσμένοι να δουλέψουμε για την Ανθρωπότητα», όμως ο καθένας μας έχει λάβει το δώρο και τη χάρη της αγάπης του Χριστού. Ξέρουμε ότι όλοι οι άνθρωποι τελικά έχουν ανάγκη απʹ αύτη την προσωπική αγάπη, έχουν ανάγκη να τους αναγνωρίζεται δηλαδή η μοναδικότητα της ψυχής τους στην οποία αντανακλάται όλη η ομορφιά της δημιουργίας μʹ ένα ξεχωριστό τρόπο.

Ξέρουμε ακόμα ότι οι άνθρωποι βρίσκονται «εν φυλακή», είναι «πεινώντες και διψώντες» ακριβώς γιατί τους λείπει αυτή η προσωπική αγάπη. Τέλος ξέρουμε ότι όσο στενά και περιορισμένα και αν είναι τα πλαίσια της προσωπικής μας ύπαρξης ο καθένας από μας δημιουργήθηκε υπεύθυνος για μια μικρή θέση στη Βασιλεία του Θεού, και έγινε υπεύθυνος εξαιτίας αυτού του δώρου της αγάπης του Χριστού. Έτσι είτε έχουμε είτε δεν έχουμε αποδεχτεί αυτή την ευθύνη, είτε αγαπήσαμε είτε αρνηθήκαμε την αγάπη, πρόκειται να κριθούμε Γιατί εφʹ όσον εποιήσατε ένί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε» (Ματθ. 25,40).

Ο κανόνας του πνευματικού δεν λύνεται από κανέναν!

Ο γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης (1991) εξομολόγησε κάποτε μία γερόντισσα και της έβαλε κανόνα νά μην κοινωνήσει για τρία χρόνια.

-Γιατί δεν κοινωνάς; τη ρώτησε μία μέρα ο ιερέας της ενορίας της.

-Μου έβαλε κανόνα ο π. ‘Ιάκωβος, απάντησε εκείνη, και του είπε την αιτία.

-Όχι γιαγιά, μη στενοχωριέσαι. Αυτός είναι αγράμματος καλόγερος.

-Εγώ είμαι μορφωμένος και σου λύνω τον κανόνα. Νά έρθεις την Κυριακή νά σε κοινωνήσω.

Καθώς όμως πλησίασε ή γιαγιά νά μεταλάβει, ένιωσε στο στόμα της την άγία λαβίδα άδεια και κρύα, δεν κατάλαβε τη γεύση της-θείας Κοινωνίας.

Το θαυμαστό γεγονός επαναλήφθηκε άλλες δύο Κυριακές, όπότε ή γυναίκα ανησύχησε και ξαναπήγε στο γέροντα ‘Ιάκωβο.

-Παιδί μου, της είπε εκείνος, ο κανόνας δεν λύνεται. Πρέπει νά κάνεις τον κανόνα πού σου έβαλα.

Το 1987, ο π. Ιάκωβος εξομολόγησε μία κοπέλα, αλλά της απαγόρευσε νά κοινωνήσει.

Εκείνη τότε επισκέφθηκε κάποιον επίσκοπο, πού της επέτρεψε τη θεία μετάληψη.

Όταν όμως πλησίασε νά κοινωνήσει, ή άγία λαβίδα μπήκε άδεια στο στόμα της.

Αυτό το παράδοξο και θαυμαστό επαναλήφθηκε κι άλλη φορά, οπότε η κοπέλα τρόμαξε, μετανόησε και πήγε να εξομολογηθεί πάλι στον π. ‘Ιάκωβο.

Όταν κοινωνώ τούς ανθρώπους, διηγιόταν χαρακτηριστικά άλλοτε ο μακαριστός γέροντας Ιάκωβος, ποτέ δεν κοιτάζω τα πρόσωπά τους.

Μερικές φορές όμως μου λέει ο λογισμός νά τα κοιτάξω.

Τότε βλέπω μερικά πρόσωπα νά έχουν μορφή σκύλου, πιθήκου ή άλλων ζώων. Είναι φοβερή η μορφή τους. Βλέπω όμως και μερικά ήρεμα και ιλαρά πού μετά τη θεία μετάληψη λάμπουν σαν τον ήλιο.

Μία φορά του είπε κάποιος συλλειτουργός του: Μ’ έκαψε ή θεία Κοινωνία!…

Εγώ, απάντησε ο γέροντας, δεν αισθάνθηκα νά με καίει.

Αντίθετα, ζούσε τόσο έντονα τη μέθεξη του δεσποτικού Σώματος, ώστε ανακαινιζόταν ψυχικά και σωματικά.

–Σήμερα πού κοινώνησες, είπε σ’ ένα πνευματικό του παιδί, βλέπεις πώς αισθάνεσαι; Εγώ αισθάνομαι έτσι πάντοτε. Ό Χριστός βρίσκεται μέσα μου πάντα.

ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Έκδοση Ιεράς Μονής Παρακλήτου Αττικής – Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης

πηγή